1

Teastas Eorpach

na Gaeilge

A1.5

5.1a Ag caint faoi chaitheamh aimsire

Céard a dhéanann tú nuair a bhíonn am saor agat?

Imrím… iomáint (iománaíocht)

� leadóg

� peil

� rugbaí

� sacar

Breathnaím/Féachaim ar…

� an teilifís

� scannáin

Téim… ag siúl

� ag snámh

Téim go dtí… an phictiúrlann

� an amharclann

� an teach tábhairne

Téim chuig… scannáin

� dráma

� ceolchoirmeacha

Seinnim… an giotár

� an pianó

Éistim… le ceol

� leis an raidió

� leis an nuacht

2

5.1b(a) Caitheamh aimsire

1. Imrím leadóg 2. Téim go dtí an amharclann 3. Seinnim an pianó 4. Imrím peil 5. Téim ag snámh 6. Féachaim ar an teilifís 7. Imrím iománaíocht 8. Téim chuig ceolchoirm 9. Téim go dtí an phictiúrlann 10. Téim chuig dráma 11. Éistim le ceol 12. Téim go dtí an teach

tábhairne 13. Éistim leis an nuacht 14. Seinnim an giotár 15. Téim ag siúl 16. Féachaim ar scannán

5.1b(b) Caitheamh aimsire

� Céard a dhéanann tú …i d’am saor?…nuair a bhíonn am saor agat?

(nó “Cad é a dhéanann tú …”)

3

5.1b(b) Caitheamh aimsire

� Agallóir: Anois a Chaitlín. Cad é a dhéanann tú i d’am saor?

� Caitlín: Imrím leadóg agus téim ag siúl.

� Agallóir: An imríonn tú galf?

� Caitlín: Ní imrím.

� Agallóir: Anois a Antain. Céard a dhéanann tú i d’am saor?

� Antain: Féachaim ar an teilifís agus téim go dtí an teach tábhairne.

� Agallóir: An imríonn tú peil?

� Antain: Imrím anois is arís.

5.1b(b) Caitheamh aimsire

� Agallóir: Anois a Pheadair. An imríonn tú iománaíocht?

� Peadar: Ní imrím ach imrím peil.

� Agallóir: An éisteann tú leis an raidió?

� Peadar: Éistim.

� Agallóir: An dtéann tú go dtí an phictiúrlann go minic?

� Clár: Ní théim. Éistim le ceol agus seinnim an giotár.

4

5.2a An gcleachtaíonn tú

caitheamh aimsire áirithe?

Ceisteanna simplí san Aimsir Láithreach agus na freagraí dearfacha agus diúltacha ar na ceisteanna sin:

1. An imríonn tú leadóg? Imrím. Ní imrím. 2. An bhféachann tú ar an teilifís? Féachaim. Ní fhéachaim. 3. An dtéann tú go dtí an phictiúrlann? Téim. Ní théim. 4. An éisteann tú leis an raidió? Éistim. Ní éistim. 5. An seinneann tú gléas ceoil? Seinnim. Ní sheinnim. 6. An léann tú leabhair? Léim. Ní léim.

7. An éisteann tú le ceol? 8. An dtéann tú go dtí an phictiúrlann? 9. An imríonn tú peil?

5.2d Suirbhé

Scríobh cúpla abairt faoi na daoine ar labhair tú leo. Féach na samplaí thíos: .

Imríonn “Ruairí” galf. Ní imríonn “Síle” galf.Féachann __ agus __ ar an teilifís. Ní fhéachann __ nó __ar an teilifís. Téann ___ go dtí an ___. Ní théann ___ go dtí an ___. Éisteann ___ leis an raidió. Ní éisteann ___ leis an raidió. Seinneann ___ an ___ Ní sheinneann ___ gléas ceoil.

5

5.3 An maith leat…?

An maith leat ___ ?� Is maith.

� Ní maith.

� Is breá liom é.

� Is fuath liom é.

� Is cuma liom. / Is cuma.

5.3 An maith leat caitheamh aimsire áirithe?

An maith leat ceol traidisiúnta / galf / sacar?� Is maith.

� Ní maith.

� Is breá liom é.

� Is fuath liom é.

� Is cuma liom. / Is cuma.

6

5.4 Tuairimí a chur in iúl

� Is breá liom leadóg.

� Is fuath liom spórt.

� Ní maith liom dul go dtí na tithe tábhairne.

� Níl suim dá laghad agam sa cheol traidisiúnta

� Cuirtear séimhiú ar an ainmfhocal i ndiaidh an réamhfhocail ‘sa’ (más féidir)

� sa cheol

� sa ghalf

� sa pheil

5.4c TuairimíCén caitheamh aimsire atá agat?An bhfuil suim agat i ___ ? An maith leat ___ ?Céard fútsa? /

Cad é fútsa?

7

5.4c Dobhriathra ama

anois is arís

go háirithe

go minic

ag an deireadh seachtaine

i rith na seachtaine

sa samhradh

5.4c Tuairimí

Comhrá 1: Niamh

Agallóir: Anois, a Niamh. Cén caitheamh aimsire atá agat?

Niamh: Is breá liom dul ag snámh. Is maith liom drámaí agus ceol,

popcheol go háirithe. Níl suim dá laghad agam sa teilifís ach

is maith liom dul go dtí an teach tábhairne anois is arís.

8

5.4c Tuairimí

Comhrá 2: Liam

Agallóir: A Liam, an maith leat ceol? �

Liam: Is maith, go háirithe ceol traidisiúnta. �

Agallóir: An bhfuil suim agat i ndrámaí? �

Liam: Níl suim dá laghad agam i ndrámaí ach is breá liom an teilifís. .

Agallóir: Agus cad é faoin teach tábhairne? An maith leat dul go dtí an teach tábhairne?

.

Liam: Is breá liom dul go dtí an teach tábhairne ag an deireadh seachtaine.

.

Agallóir: An maith leat a bheith ag snámh? .

Liam: Ní maith – is fuath liom dul ag snámh.

5.4c Tuairimí

Comhrá 3: Aoife

Agallóir: Cad é fútsa a Aoife? An maith leat a bheith ag snámh?

Aoife: Is maith liom dul ag snámh sa samhradh.

Agallóir: An maith leat an teilifís?

Aoife: Is breá liom féachaint ar an teilifís ag an deireadh seachtaine. Níl suim dá laghad agam san amharclann agus i ndrámaí.

Agallóir: Agus an maith leat dul go dtí an teach tábhairne?

Aoife: Is fuath liom dul go dtí an teach tábhairne.

9

5.4c Tuairimí

Comhrá 4: Eoin

Agallóir: Cén caitheamh aimsire atá agatsa a Eoin?

Eoin: Is maith liom féachaint ar an teilifís i rith na seachtaine. Is breá

liom drámaí – téim go dtí an amharclann go minic. Is maith

liom dul go dtí an teach tábhairne ag an deireadh seachtaine.

Níl suim dá laghad agam sa cheol. Ní maith liom dul ag snámh.

5.4e Tuairimí Eile

Scríobh abairtí a thosaíonn leis na nathanna seo:1. Is maith liom…

2. Is breá liom…

3. Is fearr liom…

4. Ní maith liom…

5. Is fuath liom…

6. Níl suim dá laghad agam i/sa…

10

5.4d Tuairimí Eile

galf snámh teilifís ceol an phictiúrlann leadóg spórt tithe tábhairne ceolchoirmeacha siúl

peil ghaelach drámaí scannáin nuacht rugbaí iomáint/iománaíocht sacar

5.4d Tuairimí Eile

Pádraig: Haigh is mise Pádraig. Tá mé i mo chónaí i Luimneach. Is maith liom

sacar – imrím cluiche sacair gach deireadh seachtaine le mo chairde anseo i

Luimneach. Is fuath liom galf, tá sé an-leadránach ar fad agus ní maith liom

iomáint ach an oiread. .

11

5.4d Tuairimí Eile

Caitríona: Caitríona atá ormsa. Is as Baile Átha Cliath mé ach tá mé i mo

chónaí i nDoire anois. Is maith liom scannáin ach is fearr liom drámaí. Is maith

liom féachaint ar an nuacht ar an teilifís. Is fuath liom spórt, gach cineál spóirt,

ach go háirithe rugbaí. .

5.4d Tuairimí Eile

Pól: Mise Pól. Tá mé i mo chónaí i mbaile beag gar do Ghaillimh. Is breá liom

ceol agus ag dul chuig ceolchoirmeacha. Is maith liom sacar ach is fearr liom

peil ghaelach. Tá club maith peile sa bhaile anseo. Is fuath liom leadóg agus ní

maith liom a bheith ag siúl nó ag snámh. .

12

5.4d Tuairimí Eile

Eibhlín: Haigh Eibhlín anseo. Tá mé i mo chónaí i dTrá Lí. Is breá liom dul go

dtí na tithe tábhairne. Is maith liom an phictiúrlann ach is fearr liom dul go dtí

an amharclann. Ní maith liom an teilifís agus is fuath liom gach cineál spóirt.

5.5a Ag rá cén uair a dhéanann tú rudaí éagsúla

Laethanta na seachtaine:

� Dé Luain

� Dé Máirt

� Dé Céadaoin

� Déardaoin

� Dé hAoine

� Dé Sathairn

� Dé Domhnaigh

13

5.5b Ag rá cén uair a dhéanann tú rudaí éagsúla

Nathanna ama:

� go minic

� i gcónaí

� anois is arís

� de ghnáth

5.5c Ag rá cén uair a dhéanann tú rudaí éagsúla

Ag cur abairtí le chéile:

Imrím sacar de ghnáth Dé Máirt.

Téim chuig scannán anois is arís Dé Domhnaigh.

Imrím peil i gcónaí Dé Sathairn.

Breathnaím ar an teilifís go minic Dé hAoine.

Imrím leadóg gach Déardaoin.

14

5.5d Ag rá cén uair a dhéanann tú rudaí éagsúla

Céard a dhéanann tú Dé Luain?

Céard a dhéanann tú gach deireadh seachtaine?

Céard a dhéanann tusa gach deireadh seachtaine?

Foghlaimeoir: Céard a dhéanann tú gach deireadh seachtaine?

Múinteoir: Bhuel, téim go dtí an teach tábhairne gach DéhAoine. Go minic imrím leadóg Dé Sathairnagus téim go dtí an phictiúrlann nó an amharclann de ghnáth Dé Domhnaigh.

5.5e Máire agus Cathal ag caint

Máire: Anois, inis dom, an maith leat spórt? Cathal: (A)

Máire: Agus an imríonn tú rugbaí? Cathal: (B)

Máire: Agus an maith leat ceol? Cathal: (C)

Máire: Cén áit a mbíonn tú ag seinm? Cathal: (D)

Máire: Ó go deas. Agus cad faoin teilifís? Cathal: (E)

Máire: Anois, tá tú i do chónaí cois farraige? An dtéann tú ag snámh? Cathal: (F)

(1) Téim go minic sa samhradh. Is breá liom é. (2) Is maith liom an nuacht, ach sin an méid. (3) Is fuath liom ceol. (4) Ní imrím leadóg. (5) Is breá liom spórt. Imrím sacar le cairde gach deireadh seachtaine. (6) Imrím, anois is arís. (7) Ní bhreathnaím. (8) Éistim le ceol ar an raidió agus seinnim an giotár (9) I dteach tábhairne beag istigh i nGaillimh.