Tehnika i praksa - visokaskolacacak.edu.rs · funkcionalno modelovanje procesa prodaje uglja kao podrŠka projektovainform.....acionog pnju odsistema .....14 nataša gojgić. 12

SADRŽAJ

1. UTICAJ KAPACITIVNOSTI NA SMANJENJE PRELAZNE IMPEDANSE UZEMLJIVAČA U TRANZIJENTNIM REŽIMIMA................................................................................................................3

Dojčilo Sretenović, Milan Dobričić

2. SINTEZA SUPER PARAMAGNETNIH NANOPRAHOVA MAGNETITA .......................................4Slavko Vardić

3. ANALIZA RADA UREĐAJA ZA DIELEKTRIČNO GREJANJE “ KONDENZATORSKOG“ TIPA.........................................................................................5

Dragan Brajović, Veljko Brajović

4. DVOSTRANI USMERAČ ZA MALE SIGNALE SA OPERACIONIM PRENOSNIKOM I STRUJNIM OGLEDALIMA JEDINIČNOG POJAČANJA..................................................................6 Slobodan Đukić, Milan Vesković

5. KORELACIJA PROCESA STRUKTURNE RELAKSACIJE I PROMENE ELEKTRIČNIH I MAGNETNIH SVOJSTAVA AMORFNE LEGURE Fe73.5Cu1Nb3Si15.5B7 ..........................................7 A. Kalezić-Glišović, Z. Ristanović, M. Dobričić, A. Maričić

6. PRIMENA MODIFIKOVANOG METODA FIKTIVNIH IZVORA ZA ODREĐIVANJE ELEKTROMAGNETNIH VELIČINA DVOŽIČNIH VODOVA ...........................................................9 Milan Dobričić

7. PRIMENA STATISTIČKE KONTROLE KVALITETA ........................................................................10 Petar Nikšić

8. ANALIZA STRUKTURNIH PROMENA KOD ZAVARIVANJA TRENJE RM AZNORODNI ČH ELIKA...................................................................................................11

Radovan Ćirić

9. METODOLOGIJA IZRADE DELOVA NA MAŠINI WATER JET .....................................................12 Petar Nikšić, Anđelija Mitrović

10. TEHNOLOGIJE UPOTREBE SOLARNE ENERGIJE...........................................................................13 Snežana Dragićević

11. FUNKCIONALNO MODELOVANJE PROCESA PRODAJE UGLJA KAO PODRŠKA PROJEKTOVANJU INFORMACIONOG PODSISTEMA ....................................................................14

Nataša Gojgić

12. RAZVOJ INTERNET APLIKACIJE SA GOVORNIM INTERFEJSOM.............................................15 Vlade Urošević

13. TRANSFER I KONVERZIJA PODATAKA IZMEĐU C I MATLAB-A ............................................16 Biljana Savić, Vlade Urošević

14. DETERMINANTE DINAMIČKOG UPRAVLJANJA POSLOVNO-PROIZVODNIM SISTEMIMA .......................................................................................17

R.Đukić, D.Milanović, M.Klarin, J.Jovanović

15. MODELI STRUKTURE SLOŽENOG PROIZVODA ..........................................................................18Jelena Jovanović

16. UTICAJ VREMENSKOG HORIZONTA NA ISTRAŽIVANJE PROIZVODNIH TRENDOVA .................................................................................19

R.Đukić, M.Žižović, J.Jovanović

17. VIŠESLOJNI MATERIJALI ZA TETRA BRIK AMBALAŽU ............................................................20 Vojislav Radonjić

18. DIMENZIONALNE DEVIJACIJE PAPIRA USLED MIKROKLIMATSKIH PROMENA .........................................................................................21

Aleksandar Damnjanović, Miloš Radovanović

19. INDEKS AUTORA..................................................................................................................................22

UTICAJ KAPACITIVNOSTI NA SMANJENJE PRELAZNE IMPEDANSE UZEMLJIVAČA U TRANZIJENTNIM

REŽIMIMA

Dojčilo Sretenović1, Milan Dobričić1

REZIME U radu je dat uticaj kapacitivnosti na smanjenje prelazne otpornosti dugih

horizontalnih uzemljivača u zemljištima sa velikom specifičnom otpornošću tla u impulsnim (tranzijentnim) režimima.

Ključne reči: Uzemljivač, impulsna otpornost, prelazna otpornost, induktivnost, kapacitivnost, iskrenje, prelazna impedansa, specifična otpornost tla, nelinearnost.

THE IMPACT OF THE CAPACITIVITY ON THE REDUCTION OF TRANSITIVE IMPEDANCE OF THE EARTH ROD IN TRANSIENT

REGIMES

ABSTRACT In this paper is given the impact of the capacitivity on the reduction of transitive

resistance in the long horisontal ground electrodes in the soils with high specific earth resistance in the impulse /transient/ regimes.

Key words: Ground electrode, impulse resistance, transient resistance, inductivity, capacitance, sparking, transient impedance, ground specific resistance, nonlinearity.

1 Visoka škola tehničkh strukovnih studija, Čačak

SINTEZA SUPER PARAMAGNETNIH NANOPRAHOVA MAGNETITA

Slavko Vardić1

REZIME Sadržaj magnetne nanočestice dobijene procesima nanotehnologija, ne samo da

mogu imati usku raspodelu veličina čestica i superparamagnetne osobine, već se inženjeringom površine čestica obezbeđuje da one mogu biti i nosioci posebnih medicinski aktivnih supstanci (lekova) koje se aktiviraju transportom na određenu lokaciju u organizmu. Ovde je elektrohemijskom metodom sintetizovan prah sa monodisperznim, približno sfernim česticama neaglomerisanog oksida gvožđa, koji pokazuju superparamagnetne osobine, a koje su, kao takve, kandidati za primenu u kliničkoj praksi, kao disperzna faza u reagensima za formiranje MR slike pojedinih organa, u terapiji kancera i dr.

Ključne reči: Superparamagnetizam, nanoprahovi magnetnih oksida gvožđa, subdomenske čestice.

SINTHESIS OF SUPERPARAMAGNETIC MAGNETITE NANOP

ABSTRACT Magnetic nanoparticles obtained via nanoparticle technologies can have narrow

distribution of particle size and superparamagnetic properties. Surface engineering of the particles allow that they can be used as a carrier for the special medically active substances (drugs), which can be activated after their transport to the definite place in the living body. Monodisperse iron oxide powder synthesised by using electrochemical method, with roughly spherical shape is presented in this paper. The obtained powder shows superparamagnetic properties, because it can be favourable for the practical use as a disperse phase in the dispersions for the MR imaging, in the cancer therapy etc.

Key words: Superparamagnetism, Magnetic Iron Oxide nanopowders, Subdomain Particles.

1 Visoka škola tehničkih strukovnih studija, Čačak

ANALIZA RADA UREĐAJA ZA DIELEKTRIČNO GREJANJE “KONDENZATORSKOG“ TIPA

Dragan Brajović 1, Veljko Brajović 2

REZIME U radu je obrađena problematika dielektričnog grejanja kroz analizu rada uređaja

„kondenzatorskog“ tipa. Velika primena ovih uređaja u procesu sušenja, lepljenja i varenja raznih vrsta materijala daje na značaju ove analize. Problem je posmatran sa aspekta više realno mogućih slučajeva primene homogenih i heterogenih dielektrika u naizmeničnom električnom polju, kao i raznih mogućnosti konstrukcija samih uređaja. Poseban doprinos ovog rada se ogleda u analizi uređaja „kondenzatorskog“ tipa sa kružnim elektrodama i homogenim dielektrikom valjkastog oblika u kome električno polje nije homogeno.

Ključne reči: Dielektrik, elektromagnetno polje, dielektrično grejanje.

THE ANALYSIS OF THE WORK OF THE DEVICE FOR DIELECTRIC HEATING, TYPE „CAPACITOR“

ABSTRACT In this paper has been dealt with the problem of dielectric heating with the analysis

of the work of the „capacitor“ type device. The analysis becomes more important since this device has a major application in the process of drying, glueing and sticking of different types of materials. We have analysed the problem from the aspect of many really possible ways of application of the homogenous and heterogenous dielectric in an alternate field, as well as different constructive posibilities. The special contribution of this paper is the analysis of the „capacitor“ type device with circle electrodes and homogenous dielectric of a tube shape in which the electric field is not homogenous.

Ključne reči: Dielectric, electric field, dielectric heating.

1 Visoka škola tehničkih strukovnih studija, Čačak 2 Tehnički fakultet, Čačak

DVOSTRANI USMERAČ ZA MALE SIGNALE SA OPERACIONIM PRENOSNIKOM I STRUJNIM

OGLEDALIMA JEDINIČNOG POJAČANJA

Slobodan Đukić1, Milan Vesković1

REZIME U radu je prikazan dvostrani usmerač za male signale sa operacionim prenosnikom

i četiri strujna ogledala jediničnog pojačanja. Naponski ulazni signal se pretvara u strujni signal pomoću operacionog prenosnika. Dvostrani usmerač u tehnici strujnog procesiranja, realizovan sa četiri strujna ogledala jediničnog pojačanja, na svom izlazu daje dvostrano usmeren strujni signal koji se na izlazu konvertuje u naponski signal pomoću jednog uzemljenog otpornika. Prikazani su teorijski opis rada usmerača i rezultati PSPICE analize. Rezultati su upoređeni sa sličnim, već objavljenim realizacijama dvostranog usmerača i konstatovane su prednosti predložene realizacije.

Ključne reči: Analogna obrada signala, dvostrani usmerač, strujni prenosnik, operacioni prenosnik, strujno ogledalo, PSPICE program.

A FULL-WAVE RECTIFIER FOR LOW-LEVEL SIGNAL USING A OPERATIONAL CONVEYOR AND CURRENT MIRRORS

ABSTRACT In this paper the realization of a precision full-wave rectifier for low-level signal

using a operational conveyor and unity-gain current mirrors is presented. The proposed rectifier is composed of an operational conveyor, a current mode full-wave rectifier and current-to-voltage converter. A voltage input signal is changed into a current signal by operational conveyor. The current-mode full-wave rectifier rectifies this current signal resulting in the current full-wave output signal that is converted into a voltage full-wave output signal by one grounded resistor. PSPICE simulation results of the proposed rectifier are presented and compared with similar realization that was published.

Key words: Analog signal processing, Rectifier, Operational conveyor, Current conveyor, Current mirror, PSPICE program.

1 Tehnički fakultet, Čačak

KORELACIJA PROCESA STRUKTURNE RELAKSACIJE I PROMENE ELEKTRIČNIH I MAGNETNIH SVOJSTAVA

AMORFNE LEGURE Fe73.5Cu1Nb3Si15.5B7

A. Kalezić-Glišović1, Z. Ristanović2, M. Dobričić2, A. Maričić1

REZIME: U ovom radu ispitivan je uticaj strukturnih promena u toku odgrevanja amorfne

legure Fe73.5Cu1Nb3Si15.5B7 u obliku trake na njena električna i magnetna svojstva. Metodom DSC ispitan je temperaturski interval termičke stabilnosti legure Fe73.5Cu1Nb3Si15.5B7. Pokazano je da je ova legura, u odnosu na proces kristalizacije stabilna do 4500C. Termomagnetnim merenjima, po Faradejevoj metodi, u temperaturskom intervalu od sobne temperature do 4500C, ispitan je uticaj strukturne relaksacije na magnetna svojstva ove legure. Nakon više sukcesivnih odgrevanja istog uzorka uz postepeno povećanje temperature odgrevanja pokazano je da se magnatna susceptibilnost ove legure može povećati do 40 %. Merenjem promene električne otpornosti u izotermskim uslovima pri temperaturama od t1 = 4200C, t2 = 4350C i t3 = 4500C tokom vremena τ = 20 min određeni su kinetički parametri i energije aktivacije relaksacionih procesa. Pokazano je da se proces strukturne relaksacije odigrava u dva stupnja. Prvi stupanj je kinetički proces, a drugi difuzioni proces. Energija aktivacije za prvi stupanj iznosi E1 = 139,43 J/mol K, a za drugi stupanj E2 = 184,07 J/mol K.

Ključne reči: strukturna relaksacija, električna i magnetna svojstva, amorfne legure.

CORELATION BETWEEN THE PROCESS OF THE STRUCTURAL RELAXATION AND THE CHANGES OF THE ELECTRIC AND

MAGNETIC CHARACTERISTICS OF AN AMORPHOUS ALLOY Fe73.5Cu1Nb3Si15.5B7

ABSTRACT: In this paper is analysed the impact of the structural changes during the heating

process of an amorphous alloy Fe73.5Cu1Nb3Si15.5B7 onto its electric and magnetic characteristics. Using the DSC method, we have examined the temperature interval of the thermal stability of the Fe73.5Cu1Nb3Si15.5B7 alloy. We have demonstrated that this alloy is stable up to 4500C compared to the cristalization process. Applying the Farraday method and thermomagnetic measuring, in the temperature interval from the room temperature up to 4500C, we have examined the impact of the structure relaxation onto magnetic characteristics of the alloy. It has been shown that the magnetic susceptibility of this alloy can be increased up to 40%. It is demonstrated that the process of the structural relaxation

1 Tehnički fakultet Čačak 2 Visoka škola tehničkih strukovnih studija Čačak

has two phases. The needed energy to activate the first one is E1 = 139,43 J/mol K, and for the second E2 = 184,07 J/mol K.

Key words: structured relaxation, electric and magnetic characteristics, amorphous alloys.

PRIMENA MODIFIKOVANOG METODA FIKTIVNIH IZVORA ZA ODREĐIVANJE ELEKTROMAGNETNIH

VELIČINA DVOŽIČNIH VODOVA

Milan Dobričić1

REZIME U radu je prikazan numerički metod za određivanje elektromagnetnih veličina

dvožičnih vodova koji predstavlja kombinaciju metoda fiktivnih izvora i konformnog preslikavanja, pa će taj metod ubuduće nositi naziv modifikovan metod fiktivnih izvora.

Ključne reči: dvožični vod, konformno preslikavanje, modifikovan metod fiktivnih izvora, kompleksni potencijal, podužna kapacitivnost, jačina polja.

THE APPLICATION OF THE MODIFY CHARGE SIMULATION METHOD FOR DETERMINATION OF ELECTROMAGNETIC

VALUES OF TWO WIRE LINES

ABSTRACT In this paper is presented a numerical method for determination of

electromagnetic values of two wire lines, which represents a mixture of charge simulation method and conform mapping.

Keywords: Two wire lines, Conform mapping, Electric field intensity, charge density, charge simulation method, complex potential.


PRIMENA STATISTIČKE KONTROLE KVALITETA

Petar Nikšić1 REZIME U radu je prikazan primer primene metoda statističke kontrole, u procesnoj

kontroli metode distribucije frekvencija kada se rezultati prikazuju u rastućem ili opadajučem nizu i u prijemnoj kontroli metode dvostrukog uzorkovanja za seriju od 3000 komada izabranog proizvoda.

Ključne reči: proizvod, statistička kontrola kvaliteta, procesna kontrola, metod distribucije frekvencija, prijemna kontrola, merenje, uzorak, obrada rezultata.

APPLICATION OF THE STATISTICAL QUALITY CONTROL

ABSTRACT In this paper is presented one example of the application of the statistical control,

in the process control of the frequency distribution method, when the results appear in a increasing or a decreasing line, and in an entrance control method of a double sampling, for a series of 3000 pieces of a selected product.

Key words: product, statistical quality control, production control, frequency distribution method, entrance control, measuring, sample, result processing.


ANALIZA STRUKTURNIH PROMENA KOD ZAVARIVANJA TRENJEM RAZNORODNIH ČELIKA

Radovan Ćirić1

REZIME Korišćenjem metoda optičke mikroskopije, SEM i EDS analize izvršena su

ispitivanja strukture, kao i analiza faznog i hemijskog sastava, kod trenjem zavarenih spojeva brzoreznog čelika Č7680 sa ugljeničnim čelikom za poboljšanje Č1730.

Ključne reči: zavarivanje trenjem, brzorezni čelik, čelik za poboljšanje.

ANALYSIS OF THE STRUCTURAL CHANGES IN FRICTION WELDING OF THE HETEROGENEOUS STEELS

ABSTRACT By using the metod of the optical microscopy and SEM and EDS analyses, have

been dealth with the inspection of the structure, as well as the analysis of the phase and chemical composition with the friction welded joints of the highspeed steal Č7680, with Q+T steel,HS steel.

Key words: friction welding, HS steel, Q+T steel.


METODOLOGIJA IZRADE DELOVA NA MAŠINI WATER JET

Petar Nikšić,1 Anđelija Mitrović1

REZIME U radu je kroz jedan primer objašnjena metodologija izrade delova na mašini

water jet u preduzeću Slovas u Čačku. Detaljno su objašnjene aktivnosti počev od dobijanja zahteva kupca do izrade serije delova.

Ključne reči: water jet, Bysoft.

THE METHODOLOGY OF MAKING PARTS ON WATER JET MACHINE

ABSTRACT This paper presents the methodology for making parts of the water jet machine in

the company Slovas in Cacak. Details are explained by the activities ranging from customer request to obtain a series of production parts.

Key words: water jet, Bysoft.


TEHNOLOGIJE UPOTREBE SOLARNE ENERGIJE

Snežana Dragićević1

REZIME Korišćenje solarne energije pruža mogućnost supstitucije klasičnih oblika energije

(goriva i električne energije) svuda gde za to postoje uslovi, tj. dovoljan intezitet i dužina trajanja sunčevog zračenja. Korišćenje solarne energije u poređenju sa klasičnim izvorima energija, kao što su gas, nafta ili ugalj, ima niz prednosti: neiscrpan je oblik energije, pri eksploataciji nisu potrebna dodatna ulaganja i njena upotreba nema štetnih uticaja na okolinu. Naša zemlja ima povoljne klimatske uslove za korišćenje solarne energije jer prosečno ima od 220 do 260 sunčanih dana u godini. U ovom radu je dat pregled tehnologija za korišćenje solarne energije, koje se najviše koriste za zagrevanje vode, zagrevanje vazduha i za dobijanja električne energije.

Ključne reči: solarna energija, solarne tehnologije, temperaturna konverzija, fotonaponska konverzija.

SOLAR ENERGY TECHNOLOGIES

ABSTRACT Using solar energy offers the possibility of substitution of traditional forms of

energy (fuel and electricity) anywhere where there are conditions, ie. Sufficient intensity and duration of solar radiation. Using solar energy compared to conventional energy sources, such as gas, oil or coal, has a number of advantages: inexhaustible form of energy, the operation does not require additional investment and its use has no adverse impact on the environment. Our country has favorable climatic conditions for the use of solar energy because it has an average of 220 to 260 sunny days per year. This paper presents an overview of solar energy technologies, which are mostly used for water heating, air heating and generating of electricity.

Key words: solar energy, solar technologies, temperature conversion, photovoltaic conversion.

1 Tehnički fakultet Čačak, Čačak

FUNKCIONALNO MODELOVANJE PROCESA PRODAJE UGLJA KAO PODRŠKA PROJEKTOVANJU

INFORMACIONOG PODSISTEMA

Nataša Gojgić1

REZIME U radu je prikazan procesni pristup prema zahtevima standarda ISO 9001 kao

osnova za projektovanje informacionog sistema korišćenjem standarda IDEF0. Model procesa prodaje uglja prikazan u radu je realizovan softverom Bpwin. Funkcionalni model prodaje uglja omogućava bolje upravljanje i planiranje budućeg korisničkog interfejsa informacionog sistema.

Ključne reči: IDEF0, Bpwin, informacioni sistem.

FUNCTIONAL MODELING OF THE COAL SELLING PROCESS AS A SUPPORT TO THE INFORMATION SUBSISTEM DESIGN

ABSTRACT This paper deals with the procedural approach created in accordance with ISO

9001 standard as a base for the design of the information system, with the use of the standard IDEF0. The model of the coal selling process which has been presented in the paper, has been realized with Bpwin software. The functional model of the coal selling allows better process management and future planning of the user interface of the information system.

Key words: IDEF0, Bpwin, information system.


RAZVOJ INTERNET APLIKACIJE SA GOVORNIM INTERFEJSOM

Vlade Urošević1

REZIME Govorni interfejs predstavlja alternativu GUI-u, a koristi se kada je GUI nemoguće

ili nepraktično primeniti. U ovom radu je, kroz konkretan primer – Sistem za informisanje o redu vožnje za različite destinacije i tip prevoznog sredstva, prikazana primena jedne od tehnologija koje podržavaju glasovni interfejs – VoiceXML.

Ključne reči: internet programiranje, govorni interfejs.

DEVELOPEMENT OF THE INTERNET APPLICATION WITH THE SPEECH INTERFACE

ABSTRACT The speech interface is an alternative for GUI and it has its usage where it is

impossibile or impractibale to use GUI. In this paper it is shown (on a practical example), Traveling service for different destination and desired choice of transportation, a way to apply one of the technologies that supports speech interface – VoiceXML.

Key words: programing, speech interface.

1 Visoka škola tehničkih strukovnih studija Čačak

TRANSFER I KONVERZIJA PODATAKA IZMEĐU C I MATLAB-A

Biljana Savić1, Vlade Urošević1, 2

REZIME U radu je dat prikaz rešavanja problema koji se javljaju pri konverziji i transferu

podataka izmedju MATLAB-a i C jezika. Dati su primeri prevođenja Matlab koda u ekvivalentan C kod, kao i problemi i rešenja koja se javljaju u samom prevođenju.

Ključne reči: programiranje, konverzija podataka, transfer podataka.

DATA TRANSFER AND CONVERSION BETWEEN C AND MATLAB

ABSTRACT In this paper is presented an example of a solution of a problem which occurs

when converting and transfering of data between MATLAB and C language. We have given examples of the MATLAB code transfer into the equivalent C code, as well as problems and solutions which can happen.

Key words:. Programing, data conversion, data transfer.


DETERMINANTE DINAMIČKOG UPRAVLJANJA POSLOVNO-PROIZVODNIM SISTEMIMA

R. Đukić 1, D. Milanović2, M. Klarin3, J. Jovanović 1

REZIME U radu je prikazan teorijski model za dinamičko uravnoteženje i upravljanje

složenim poslovno-proizvodnim sistemima koji respektuju specifične uslove u kojima se odvijaju reprodukcioni tokovi, ulogu proizvoda kao generatora svih zbivanja i ključne determinante održivog razvoja. Ključne reči: proizvodni sistemi, upravljanje, modeli.

DETERMINANTS OF THE DYNAMIC MANAGING OF THE BUSINESS-PRODUCTION SYSTEMS

ABSTRACT This paper deals with a theoretical model for dynamic balancing and managing of

the complex business-production systems wich respect the specific conditions in wich the reproduction processes are held, and the importance of a product as a key generator and a determiner of the sustained development. Key words: production systems, management, models.

1 Visoka škola tehničkih strukovnih studija, Čačak 2 Mašinski fakultet, Beograd 3 Tehnički fakultet, Zrenjanin

MODELI STRUKTURE SLOŽENOG PROIZVODA

Jelena Jovanović1

REZIME Projektni pristup upravljanju proizvodnjom složenog proizvoda nezamisliv je bez

adekvatnog prikaza njegove strukture. Vodeći se tom idejom, respektujući tehnološku dokumentaciju, teoriju grafova i teoriju skupova, u radu je prikazan jedan od načina za njegovo modelovanje. Ključne reči: model, složen proizvod, teorija grafova, upravljanje.

MODELS OF THE STRUCTURE OF A COMPLEX PRODUCT

ABSTRACT A project approach to the management of the production of a complex product

cannot be imagined without an adequate presentation of its structure. Having in mind that idea, taking into account the tehnological documentation, graphy theory, set theory, one way of its modeling is presented in this paper.

Key words: model, a complex product, graph theory, management.


UTICAJ VREMENSKOG HORIZONTA NA ISTRAŽIVANJE PROIZVODNIH TRENDOVA

R. Đukić1, M. Žižović 2, J. Jovanović 1

REZIME Problem uopštavanja proizvodnih rezultata u cilju predviđanja mogućih trendova

programske orijentacije povezan je sa vremenskim intervalom za prikupljanje serije podataka,radi uspostavljanja odgovarajućih funkcionalnih zavisnosti. Vremenski horizont za statističku analizu treba pažljivo odabrati imajući u vidu intezitet i brzinu promene stanja poslovnog sistema i relevantne uticaje na kretanje proizvodnog programa.

Ključne reči: proizvodni program, vremenski interval, statistička analiza.

THE IMPACT OF THE TIME HORIZON ON THE RESEARCH OF THE PRODUCTION TRENDS

ABSTRACT The problem of generalization of the production results in order to predict the

possible trends of the program orientation, is connected with the time interval for the data collecting, for the purpose of creating certain functional relations. The time horison for statistical analysis should be carefully chosen, taking into account the intensity and the speed of the buisiness situation change, as well as the relevant influences on the production program.

Key words: production program, time interval, statistical analysis.


VIŠESLOJNI MATERIJALI ZA TETRA BRIK AMBALAŽU

Vojislav Radonjić1

REZIME Ideja je jednostavna: da se racionalizuje distribucija upakovane robe, tako što će se

obezbediti funkcionalna ambalaža. Ta ambalaža je Tetra Brik . Ovaj tip ambalaže je nastao iz potrebe za čuvanjem mleka. Potrebno je zameniti staklenu bocu za pakovanje mleka sa adekvatnom i kvalitetnijom ambalažom. Primena smola jonomera je doprinela da ambalažni materijal proizveden ekstruzionom laminiranjem i bešihtovanjem bude prihvatljiv za pakovanje voćnih sokova, jestivog ulja i drugih tečnosti. Barijerni filmovi sprečavaju gubitak vitamina C, pojačavaju termovar, stvara se barijera za prolaz mikroorganizama unutar pakovanja čime se sprečava infekcija mleka.

Ključne reči: Jonomer, Tetra Brik Aseptic, ekstruziono laminiranje, gasna barijera, brzina propustljivosti kiseonika (OTR), propustljivost vodene pare, propustljivost masti i ulja.

THE MULTIPLE – LAYER MATERIALS FOR TETRA BRIK PACKAGING

ABSTRACT The idea is simple: to rationalize distribution and delivery of commodities by

providing highly functional packaging materials. The fundamental idea in the background of Tetra Pak was the need for milk preservation. The packagings with the jonomer layers are accepted for the preservation of milk, juice and oils. The barrier layers are preventing packagings from the lossing vitamin C, the diffusions of the microbs and the thermosealing is the strongest.

Key words: Tetra Brik Aseptic, extrussion laminations, jonomers, gas barriers, transportion of oxgen rate (OTR), diffusions of the water steam.


DIMENZIONALNE DEVIJACIJE PAPIRA USLED MIKROKLIMATSKIH PROMENA

Aleksandar Damnjanović 1, Milo{ Radovanović 2

REZIME Fenomen valovitosti je funkcija vremena izloženosti papira delovanju mikroklime

i pojavljuje na svim papirima jače ili slabije. Valovitost se stvara od šoka izazvanog u papiru, a uzrokovanog nehomogenim preuzimanjem vlage te rezultira dimenzionalnim devijacijama gradijenata papira u paleti. Srazmerno osobini skupljanja, valovitost u CD (cross direction, poprečni pravac) je oko tri puta veće nego u MD (machine direction, pravac mašine). Valovitost povezanih knjižnih blokova se razlikuje od talasanja slobodnog papira u paleti.

Ključne reči: papir, vlakno, drvenjača, celuloza, lignin, smola, satinaža, premazi, mikroklima, vlaga, bubrenje, relativna vlažnost, valovitost papira, koritanje, tutkalisanje.

DIMENSIONAL DEVIATIONS OF PAPER DUE TO ENVIRONMENT CLIMATE CHANGES

ABSTRACT The phenomenon of waviness is a function of time that occurs with all papers

more or less strongly. It originates from the stress generated in the paper, caused in turn by the inhomogeneous uptake of humidity, and resulting the dimensional deviation gradients in the stack. Proportional to the shrinking behaviour, the waviness in CD is about three times as high as in MD. The waviness of a bounded book block differs from that of an unbounded, free stack.

Key words: paper, fibre, wood-pulp, cellulose, lignin, starch, glazing, satinising, micro-climate, humidity, swell, relative humidity, waviness, curling.

1 Visoka škola tehničkih strukovnih studija, Čačak2 Tehnički fakultet, Čačak

INDEKS AUTORA

Brajovi} Dragan, [email protected] Brajovi} Veljko, [email protected] ]iri} Radovan, [email protected] Damnjanovi} Aleksandar, [email protected] Dobri~i} Milan, [email protected] Dragi}evi} Sne`ana, [email protected] \uki} Radisav, [email protected] \uki} Slobodan, [email protected] Gojgi} Nata{a, [email protected] Jovanovi} Jelena, [email protected] Kalezi}-Gli{ovi} Aleksandra, [email protected] Klarin Milivoj, [email protected] Mari~i} Aleksa, [email protected] Milanovi} Dragan, [email protected] Mitrovi} An|elija, [email protected] Nik{i} Petar, [email protected] Radonji} Vojislav, [email protected] Radovanovi} Milo{ [email protected] Ristanovi} Zoran, [email protected] Savi} Biljana, [email protected] Sretenovi} Doj~ilo, [email protected] Uro{evi} Vlade, [email protected] Vardi} Slavko, [email protected] Veskovi} Milan, [email protected] @i`ovi} Mali{a, [email protected]

Documents

Tehnika i praksa - visokaskolacacak.edu.rs · funkcionalno modelovanje procesa prodaje uglja kao podrŠka projektovainform.....acionog pnju odsistema .....14 nataša gojgić. 12