Tehnike skijanja

UNIVERZITET U ISTOČNOM SARAJEVUFAKULTET FIZIČKOG VASPITANJA I SPORTA

ISTOČNO SARAJEVO

STUDIJSKI PROGRAM : FIZIČKO VASPITANJE

DIPLOMSKI RAD

TEMA : TEHNIKA I METODIKA OBUČAVANJA ALPSKOGSMUČANJA KOD POČETNIKA

KANDIDAT : MENTOR :Srdjan Vidojević Dr Radivoje Krsmanović

Pale, 2010. godina

SADRŽAJ

1. UVOD.........................................................................................................32. ISTORIJSKI RAZVOJ SMUČANJA.........................................................4

2.1. Istorija smučanja u BIH.................................................................63. PREDMET I ZNAČAJ RADA...................................................................7

3.1. Predmet rada..................................................................................73.2. Značaj rada.....................................................................................73.3. Cilj rada..........................................................................................7

4. KARAKTERISTIKE ALPSKOG SMUČANJA........................................84.1.Uticaj smučanja na psihosotske dimenzije ličnosti.........................8

5. ALPSKA ŠKOLA SMUČANJA..............................................................105.1.Formiranje grupe smučara početnika............................................12

6. OSNOVNI METODI U NASTAVI SMUČANJA...................................137. OSNOVNA ŠKOLA ALPSKOG SMUČANJA.......................................15

7.1. Kontrola sigurnosti smučarskih vezova.......................................157.2. Osnovni stav na smučkama..........................................................167.3. Hodanje i klizanje........................................................................177.4. Okretanje......................................................................................177.5. Penjanje........................................................................................197.6. Padanje i ustajanje........................................................................217.7. Spust pravo...................................................................................227.8. Spust koso....................................................................................247.9. Bočno otklizavanje.......................................................................257.10. Pluženje......................................................................................267.11. Plužni zaokret.............................................................................287.12. Zaokret ka padini.......................................................................307.13. Klinasti položaj..........................................................................307.14. Klinasto zaokret.........................................................................317.15. Osnovni zaokret.........................................................................317.16. Široko vijuganje.........................................................................337.17. Klizački korak............................................................................34

8. ZAKLJUČAK...........................................................................................359. LITERATURA..........................................................................................36

2

1.UVOD

Alpsko smučanje karakterišu mnogi faktori koji se po svojoj specifičnocti objedinuju i čine ga zabavnim i interesantnim. Sam boravak na planini omogućava disanje svježeg zraka sa većom koncentracijom kiseonika.

Smučanje ima socijalnu dimenziju koja nije nezanemariva.Druženje i boravak na snijegu,snalaženje i funkcionisanje u sniježnim uslovima nosi eho suživota sa prirodom.Jednako kao klizanje,plivanje ili voznja bicikla,ova jednom naučena vještina ostaje do kraja zivota.

Ljubiteljima smučanja koji sigurno vladaju svojim smučkama na svim vrstama snijega otvara se čudesan svijet u kojem priroda učestvuje i kao gost i scenograf i režiser.

Psihofizičke sposobnosti,vještine i znanja,moraju biti u neraskidivoj vezi i jedino na taj način je moguće ostvarenje i osnovnog cilja i zadatka da se put učenja usmjeri ka vrhunskoj tehnici.

U ovom radu pokušaću prenijeti dio iskustva koje sam stekao radeći kao instruktor skijanja na Jahorini, i da predstavim tehnike smučanja,kao i način obuke tih tehnika,metodičke postupke i savjete uz koje se na najlakši način savladavaju elementi pojedinih tehnika.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika

3

2.ISTORIJSKI RAZVOJ SMUČANJA

Istorija smučanja duga je i seže u daleku prošlost.Smatra se da su prve smučke pronadjene oko 4500 godina prije nove ere u Hotingu(Švedska). Prve smučke su imale zadatak da svojom površinom,koja je bila veća od normalnih stopala,održavaju čovjeka na snijegu,pomažu u koračanju a da pri tom ne pada u njega. Smučke su se pojavile u zemljama sa dugom zimom i prvenstveno su služile lovcima prilikom lova na divljač.U svom razvojnom putu mijenale su dužinu i oblik,i imamo sljedeće tipove smučki:

1 ARKTIČKI TIP – poznat je sjevernoj Aziji i sjevernoistočnoj Evropi.Smučke su bile široke,jednake dužine,presvučene krznom sa podignutim mjestom za stopala.

2 JUŽNI TIP - karakterističan je za sjeveroistočnu i istočnu Aziju.Smučke su imale gole plohe,nisu bile presvučene krznom,bile su jednake dužine,kratke sa izdubljenim mjestom za stopala.

3 CENTRALNI SJEVERNI TIP – ove smučke nisu bile iste dužine.Lijeva smučka je bila duža a desna kraća i presvučena krznom.Smučar se pri vožnji odgurivao desnom nogom a na lijevoj se klizao.

Sa razvojem smučki i štapovi su mijenjali svoj oblik.U početku se koristilo koplje kao štap za odgurivanje a kasnije počinju da se upotrebljavaju dva štapa koji su izradjivani od drveta.


4

Prvo službeno takmičenje je bilo raspisano u pokrajini Kristijanija, 1767. godine, i to na dužinu staze od 60 km.

Prvo veće takmičenje održano je 1843. godine u Tromse-u.1866. godine,u selu Iverslokken,održano je kombinovano takmičenje koje se sastojalo od trčanja na daljinu,spuštanja i skokova,a staza je bila postavljena u krug,pa je svaki takmičar morao obići više krugova.

Staza u Iverslokkenu

Prvi smučarski klub osnovan je u Kristijaniji 1875. godine, koji od tada redovno održava smučarska takmičenja u blizini Kristijanije.Ova sportska takmičenja, doprinjela su daljem razvoju smučarstva.Smučanje se sve više širi i polako počinje kao sportska grana da silazi u Srednju Evropu. Norveški period skijanja u Evropi je bio sasvim kratak i na samom kraju 19. veka istisnuo ga je alpski period.Medjutim, na strmim alpskim padinama, “norveške skije“ su bile predugačke, a vezovi nisu omogućavali lateralni pritisak noge nužan u zavoju na strmoj padini.Matijas Zdarski počinje projektovati svoje nove idealne skije i vezove kojima je dao naziv „Lilienfeld“.

Sada su skije sve kraće i uže a metalni vez zamjenjuje dotadašnji. Smučke i vezovi sve se više usavršavaju a tehnika se penje na još veći stepen.Danas za svaku disciplinu imamo posebne smučke.


2.1. ISTORIJA SKIJANJA U BOSNI I HERCEGOVINI

5

Prve smučke u Bosnu i Hercegovinu stigle su s Austrougarskom okupacijom ovih krajeva.Donijeli su ih austrijski vojnici i namještenici, koji su se ovim sportom do tada bavili u svojim Alpima. Medjutim,domaće stanovništvo u početku ostalo je samo posmatrač ove novine. Smučanje je u to vrijeme bila samo sporedna aktivnost tek pojedinih članova planinarskih društava,od kojih je prvo, s imenom Turistički klub osnovano 21 septembra 1892. godine,a okupljalo je prije svega strance i po nekog od domaćih bogatijih ljudi.

1923. godine osnovano je planinarsko drustvo Romanija,napravljen je i prvi hotel na Jahorini nazvan Šator,a 1928 godine osnovan je SKI klub koji je ostavio dubok trag u razvoju smučastva.

Prva žičara je dovršena i otvorena 29.11.1952.godine. Polazna stanica je od hotela Jahorina.


3.PREDMET I ZNAČAJ RADA

6

3.1.Predmet rada

Predmet rada sastoji se u tome što će se na savremen i efikasan način prezentirati obuka tehničkih elemenata sa primjenom pedagoških metoda. Poznavajući karakteristike uzrasta, sa aspekta biološkog razvoja, funkcionalnih i motoričkih sposobnosti biće primjenjena adekvatna metodika obuke smučarskih elemenata.

3.2.Značaj rada

Na osnovu rezultata koji se mogu zapaziti u toku obuke smučarskih elemenata i usavršavanje istih,moguće je predložiti najracionalnije i najefikasnije metodske postupke za što brži i kvalitetniji rad sa odredjenim kategorijama.Izbor vježbi i metodskih postupaka omogućiće svima onima koji budu čitali rad da iste primjene u obuci.

3.3.Cilj rada

Osnovni cilj rada je da se adekvatnim metodskim postupcima vrši obuka alpskog smučanja u skladu sa uzrastom i sposobnostima početnika.


4. KARAKTERISTIKE ALPSKOG SMUČANJA

7

Alpsko smučanje se svrstava u polistrukturalne sportove u kojima dominira aciklična struktura kretanja.

Usvojena tehnika smučanja automatizuje se i pohranjuje u programe za trajnu memoriju.

Smučanje mogu upražnjavati svi,od najmladjeg do najstarijeg uzrasta,bez negativnih uticaja na organizam.

Malo sportova ima svestran uticaj na razvoj omladine kao što ima smučanje,podstičući tako razvoj aparata za kretanje, takodje doprinosi razvoju konativnih i kognitivnih sposobnosti kao i pozitivnoj socijalizaciji ličnosti.

4.1.UTICAJ SMUČANJA NA PSIHOSOMATSKEDIMENZIJE LIČNOSTI

Uticaj smučanja na antropometrijske karakteristike

Antropometrijske karakteristike su genetski uslovljene,te se treningom ne može uticati na povećanje longitudinalne i transferzalne dimenzionalnosti skeleta.Upražnjavanjem smučanja moguće je povećati voluminoznost tijela i smanjiti nivo potkožnog masnog tkiva.Značajan uticaj smučanja je na antropometrijske karakteristike jer pruža optimalne uslove rasta i razvoja, oblikuje aparat za kretanje,jača organizam,razvija pravilno držanje tijela kao značajne komponente na koju je moguće nadograditi i ostale dimenzije ličnosti koje su značajne za bavljenje sportom,rekreacijom i radnim procesom.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnikaUticaj smučanja na motoričke sposobnosti

8

Smučanje je sport u kome su motoričke sposobnosti zastupljene kompleksno.U smučanju sve motoričke sposobnosti sa odredjenim koeficijentima učešća definišu jednačinu specifikacije od koje zavisi uspjeh. Smučanje je specifičan sport,koji ima sklisku i nestabilnu podlogu,te predstavlja stalnu borbu za održavanje ravnotežnog položaja.

RAVNOTEŽA je sposobnost održavanja ravnotežnog položaja tijela putem vidnog analizatora,vestibularnog aparata i kinestetičkih osjećaja. Ona ima veoma visok koeficijent urodjenosti te se treningom ne može puno povećati,treba istaći da je ravnoteža veoma značajna sposobnost kod smučara.

KOORDINACIJA je sposobnost izvodjenja koordiniranih i komplikovanih pokreta u vremenu i prostoru.Ima veoma visok stepen urodjenosti oko 80 %.Alpsko smučanje je karakteristično po brzoj promjeni pravca, promjeni ritma kretanja, samim tim neophodan je i visok nivo kordinacije.

SNAGA je sposobnost suprotstavljanja vanjskim i unutrašnjim otporima pomoću mišićnog naprezanja.Imamo tri vrste snage,i to: eksplozivna,repetativna i statička.

FLEKSIBILNOST je sposobnost izvodjenja maksimalne amplitude pokreta.Kod smučara je pogotovo bitna fleksibilnost donjih ekstremiteta. Fleksibilnost opada sa godinama,te je treba razvijati u mladjem uzrastu i održavati na optimalnom nivou.

BRZINA POJEDINAČNIH POKRETA je sposobnost koju karakteriše brzina reakcije i brzina frekvencije.Ima visok koeficijent urodjenosti,oko 95 % i ne može se treningom mnogo uticati na nju. Brzina pokreta ekstremiteta je važna kod smučara,jer promijeniti smjer i položaj tijela u što kraćem vremenskom intervalu zadatak je ove motoričke sposobnosti.

PRECIZNOST je sposobnost pogadjanja cilja vodjenim ili izbačenim projektilom.Ova sposobnost je zastupljenja kod smučara kada smučar sa svojim smučkama cilja metu koja se zove –idealna padna linija-.


5.ALPSKA ŠKOLA SMUČANJA

9

Zbog sve većeg interesovanja za smučanje, pojavljuju se skole skijanja, koje imaju za cilj osposobljavanje ljudi za kretanje na smučkama u različitim uslovima,kao i učenje novih tehnika.

Proces obuke i usavršavanja smučarske tehnike zasniva se na načelu postupnosti.Krećemo od prostih prema sve složenijim elementima smučarske tehnike, prvo u idealnijim terenskim i snježnim uslovima, a potom na zahtjevnijim terenima.

Danas imamo više tehnika smučanja,a tri osnovne su:

1)Plužna tehnika2)Paralelna tehnika

a) paralelna tehnik a u svom tradicionalnom obliku b) karving tehnika kao vid paralelne tehnike

3)Prestupna tehnika

Alpska skola smučanja obuhvata tri djela:a) Osnovna škola b) Napredna škola c) Takmičarska škola

a)OSNOVNA ŠKOLA ALPSKOG SMUČANJA: kao što i samo ime govori, radi se o osnovnim elementima smučarske tehnike, koja predstavlja osnovu za nadogradnju. Polazi se od hodanja,okretanja, penjanja, spusta pravo, kosog spusta, bočnog spusta, bočnog otklizavanja, zavoja prema padini, pluženja, plužnog zavoja, širokog vijuganja i klizačkog koraka.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnikab) NAPREDNA ŠKOLA ALPSKOG SMUČANJA : u naprednoj

školi smučanja savladjuju se paralelni zavoj, brzo vijuganje, smučanje u dubokom snijegu, smučanje po grbama i terenski skok.

10

c) TAKMIČARSKA ŠKOLA ALPSKOG SMUČANJA: kao što i samo ime govori radi se o onim elementima koji se primjenjuju za vrijeme takmičenja. Ova škola ima zadatak da ukaže na specifičnosti elemenata tehnike koje se primjenjuje u slalomu, veleslalomu, superveleslalomu i spustu. Elementi tehnike koji se koriste u takmičarskoj školi smučanja su:

-osnovni prestupni zavoj, paralelni prestupni zavoj, vijuganje sa prestupanjem, takmičarski zavoj i takmičarski stav u spustu pravo.

JELENA LOLOVIĆ

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika5.1.FORMIRANJE GRUPA SMUČARA POČETNIKA

11

Prema svjetskim standardima, grupe obuhvataju najviše deset polaznika,poželjno je da su u svom sastavu homogene prema uzrastu, znanju smučanja, psihofizičkim sposobnostima ali bez obzira na pol.

Obuka se može izvoditi u dvije i više grupa prema znanju smučara, sa mogućnošću da oni koji zaostaju ili brže napreduju predju u odgovarajuću grupu. Početnik, ako je okružen boljim od sebe, lako se obeshrabruje, a pored toga usporava i napredak ostalih u grupi.

Za mjesto okupljanja polaznika škole smučanja koristi se širok i ravan plato, blizu blagih padina. Prvi dan se izvrši gruba podjela početnika po grupama. U prvom kontaktu učitelj treba da se upozna sa polaznicima škole i da im pruži dodatne informacije o nastavi, načinu rada, opremi i ostalim bitnim stvarim koje treba da poznaje svaki skijaš.


6.OSNOVNI METODI U NASTAVI SMUČANJA

Metodski postupci koji se primjenjuju u nastavi smučanja, slični su metodskim postupcima koji se primjenjuju kod obuke i usavršavanja

12

tehničkih elemenata i u drugim sportovima.Pravilan razvoj nastavnih metoda i njihovo pravilno primjenjivanje prilikom obuke predstavlja značajnu komponentu u usvajanju odredjene tehnike.

Prilikom obuke smučanja koristimo najčešče dva metoda:a) Metod usmenog izlaganjab) Metod demonstracije

a) METOD USMENOG IZLAGANJA

Metod usmenog izlaganja je nezamjenjiv metod koji se koristi prilikom obuke smučanja. Opisivanje pokreta u cjelini ili pojedinih dijelova pokreta kod smučara stvara sliku kako treba da izgleda taj pokret,tj. kako treba da se izvede. Usmenim izlaganjem možemo ukazati i na greške koje se javljaju u korekciji tijela. Nastavnik ili trener koji se obraća učenicima mora da bude jasan, konkretan, razumljiv i da informacije prenese na najjednostavniji način, bez upotrebljavanja strani izraza.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnikab) METOD DEMONSTRACIJE

Metod demostracije predstavlja osnovni metod u obuci odredjenih elemenata smučanja. Vizuelno doživljavanje pokreta smatra se najbržim stvaranjem slike u centralnom nervnom sistemu. Prilikom izvodjenja demostracije, demonstrator ne smije da pravi greške pri izvodjenju,

13

demostracija mora biti tehnički ispravna i vizuelno jasna, jer greške koje se usvoje pri obuci veoma je teško ispraviti. Poseban značaj ova metoda ima u radu sa djecom, jer djeca imaju veliku moć oponašanja. Metod demostracije ima dva načina na koji se može pokazati odredjeni elemenat.

Sintetički način- koji podrazumijeva demonstracijuodređene tehnike u cjelini, tako da smučari formiraju predstavu tehnike u cjelini sagledavajući cijelu strukturu pokreta. Stručnjaci smatraju da je sintetički metod neophodan i da ga treba primjenjivati prije analitičkog metoda.

Analitički metod- podrazumjeva demonstraciju elemenata po dijelovima. Ovaj metod je nezaobilazan u obuci početnika i omogućava raščlanjivanje pokreta na njegove dijelove, kada početnici savladaju pojedinačne segmente onda se izvodi pokret u cjelini povezujući sve faze. Ovaj metod demonstracije omogućava da brže dođemo do cjelovitog izvođenja pokreta.


7. OSNOVNA ŠKOLA ALPSKOG SMUČANJA

Osnovna škola smučanja ima zadatak da osposobi polaznike osnovnim elementima: spust pravo, kosi spust, bočno otklizavanje, zaokret prema padini, pluženje, plužni zaokret, široko vijuganje i klizački korak.

14

Prije početka nastave u osnovnoj školi smučanja, moraju se uvježbati predvježbe u mjestu i u kretanju na ravnom terenu, a tu spadaju: kontrola sigurnosti smučarski vezova, osnovni stav na smučkama, hodanje i klizanje, okretanje, penjanje, padanje i ustajanje.

7.1. KONTROLA SIGURNOSTI SMUČARSKI VEZOVA

Zlatno pravilo u smučanju glasi:”Prije smučanja izvršiti provjeru sigurnosti vezova”. Ovo pravilo treba svi da primjenjuju a naročito oni koji rade sa početnicima.Kontrola vezova nije značajna samo zbog efikasnosti obučavanja, već i zbog otklanjanja mogućnost povredjivanja. Postoji više načina kontrolisanja sigurnosti vezova:

Prvi način-nastojimo da bočnim udarcima o smučku izbacimo skiju postrance.(slika 1.)

Drugi način-povlačenjem noge ka gore, težimo da oslobodimo petu iz veza.(slika 2.)

Slika 1. Slika 2.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnikaU oba slučaja kontrole sigurnosti vezova,vez mora da se otvori.

Ukoliko se prilikom kotrole vezovi ne otvore, pristupa se regulisanju veza sa smanjivanjem stepena zategnutosti ili smučarskim žargonom rečeno smanjuje se kilaža na vezu.

7.2. OSNOVNI STAV NA SMUČKAMA

15

Pod smučarskim stavom podrazumjeva se položaj na smučkama koji omogućava najefikasniji i najfunkcionalniji položaj tijela za izvodjenje smučarskih elemenata.

Osnovni smučarski stav podrazumjeva stajanje na paralelnim smučkama, razmaknutim u širini kukova. Opterećenje treba da bude pravilno rasporedjeno na obadvije smučke.Vršimo blagu fleksiju u skočnom zglobu, zglobu koljena i zglobu kuka. Trup je blago povijen prema naprijed a ruke su ispred tijela, šake su postavljene u širini ramena sa laktovima izbačenim vani. Koljena su uvijek prema naprijed i treba da dodiruju prednju stranu pancerice. Pogled je usmjeren naprijed, Težišna linija pada na prednji dio stopala. Postoje tri smučarska stava: visoki, srednji i niski smučarski stav. Najveći dio vožnje odvija se u srednjem smučarskom stavu.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika7.3. HODANJE I KLIZANJE

Osnovna karakteristika su štapovi koji predstavljaju produžene ruke. Iz osnovnog stava, kretati se malim koracima prema naprijed, ne dižući smučke vać ih držati položene na snijegu. Pri svakom iskoraku štapove treba upotrebiti za oslonac i održavanje ravnoteže.Kada se pomiče noga naprijed, zamahuje se štapom suprotne ruke, lijeva smučka i desni štap, pa desna smučka lijevi štap.(slika3) Kretanje treba da je koordinisano bez žurbe, a težina treba da se prenosi na prednju nogu. Dalje u obučavanju, hodanje sa

16

štapovima prelazi u poklizavanje čime se dobija osjećaj za elemente alpskog smučanja. Ova vježba se izvodi u krugu velikog prečnika, gdje učitelj može da prati veći dio učenika. Kretanje ne smije da bude isuviše dugo, da ne bi došlo do monotonije čime bi se umanjio efekat rada.

Slika 3.

7.4.OKRETANJE

Okretanje je jako važno u periodu obučavanja učenika, zbog navikavanja na smučarsku opremu i kada se želi promjeniti smjer kretanja smučki. Postoje dva osnovna načina okretanja:

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnikaa)Okretanje oko vrhova smučki- Smučar iz osnovnog stava podiže

desnu smučku zadnjim dijelom i odvodi je u stranu, a vrh smučke ostaje na snijegu. Prenosi težinu na desnu smučku i privlači lijevu smučku, ponavljajuci pokret koji je izveo sa desnom smučkom. Ubadanje štapova prati ritam podizanja smučki,tj.desna smučka desni štap i lijeva smučka lijevi štap.(slika 4.)

17

Slika 4.

b) Okretanje oko repova smučki-je slično predhodnoj vježbi, samo što sada podižemo vrh smučke i rotaciju vršimo oko repova smučke.(slika5.)

Slika 5.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika7.5. PENJANJE

Penjanje je neophodno savladati na samom početku obuke smučanja. Vježbajući penjanje istovremeno se uvježbava pravilan stav na smučkama, stajanje na rubnicima smučki, privikavanje na smučke i pancerice, a istovremeno vršimo i zagrijavanje prije smučanja. Imamo tri prepoznatljiva

18

načina penjanja: stepenasto bočno penjanje, stepenasto koso penjanje i penjanje raskorakom.

a)Stepenasto bočno penjanjeOvo penjanje najčešče se primjenjuje po dubokom snijegu i zaledjenoj

podlozi. Tijelo je postavljeno bočno na padnu liniju. Smučar prenese težinu na donju smučku oslanjajuči se na donji štap, pomjera gornji štap i gornju smučku, zatim prenosi težinu na gornju smučku i privlači donju smučku. Pokreti se izvode neizmjenično, lagano i koordinirano. Treba naglasiti da su rubnici jedne skije uvjek postavljeni pod pravim uglom na padnu liniju. (slika 6.)

Slika 6. a Slika 6. b

b) Stepenasto koso penjanjeStepenasto koso penjanje se razlikuje od predhodnog samo u tome što

se prilikom penjanja uvjek ide gore i naprijed. (slika 7.)


19

Slika 7.

c) Penjanje raskorakomOva metoda je sporija i napornija od ostalih tehnika penjanja. Smučke

su sa razmaknutim vrhovima postavljenje na unutrašnje rubnike, dok ja smučar licem i grudima okrenut ka padini uz koju vrši penjanje. Štapovi se cijelo vrijeme drže iza sebe da bi se mogli osloniti na njih. Koraci se izvode uz odupiranje o štap suprotan od noge koja se podiže. Štapove držimo tako što stavimo šaku iznad vrha drške, s palcem i prstima okrenutim nadole.(slika 8.)

Slika 8.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika7.6. PADANJE I USTAJANJE

20

Padovi u smučanju su neizbježni. Nastaju narušavanjem ravnotežnih položaja. Ukoliko dodje do pada, ne treba mu se suprostavljati, nego ga kontrolisano izvesti. Pad treba izvesti tako da tijelo pada bočno i nazad uz spuštanje težine tijela ka podlozi.Treba izbjegavati padove na rame i kuk jer mogu izazvati povrede. Padovi su sastavni dio smučanja i zato nije moguće naučiti smučanje bez padova.(slika 9.)

Slika 9.

Početnicima je lakše savladati tehniku ustajanja od tehnike padanja. Da bi se pravilno ustalo, smučke se postavljaju ispod sebe vertikalno na padnu liniju, privući ih što bliže ispod sebe. Rubnici treba da sijeku padinu pod pravim uglom, tako da ne dozvoljavaju kliženje niz padinu. Štapovi se postavljaju paralelno iza tijela i potiskom od podlogu smučar se diže na smučke. (slika 10.)


21

Slika 10.

U dosadašnjem dijelu škole alpkog smučanja objasnili smo predvježbe, odnosno elemente koji su bitni za dalje učenje. U nastavku rada predstaviću elemente osnovne škole alpskog smučanja.

7.7. SPUST PRAVO

Spust pravo je najbrži način spuštanja smučara niz padnu liniju. To je smučarski elemenat koji služi kao osnova za izvodjenje velikog broja smučarski likova. Kod spusta pravo, položaj tijela je isti kao kod srednjeg smučarskog stava. Smučke su postavljene paralelno u širini kukova,težište je ravnomjerno rasporedjeno na obje smučke, vršimo blagu fleksiju u skočnom zglobu i zglobu koljena,trup je blago savijen a pogled usmjeren u pravcu kretanja. Ruke su blago savijene u laktovima, dok su štapovi medjusobno paralelni, sa krpljama iza tijela. U početku vježbanja, padina treba da bude blaga i ravna. Da bi lakše savladali ovaj elemenat date su neke predvježbe.

Da bi se pojačalo pregibanje tijela, početnici se provlače ispod štapova.(slika 11.)

Dohvatanje prednjih i zadnjih dijelova smučki je takodje jedna od predvježbi.(slika 12.)


22

Slika 11.

Slika 12.

Neizmjenično podizanje smučki još je jedna od vježbi koju koristimo za uvježbavanje spusta pravo.(slika 13.) U daljem učenju treba naglasiti poskakivanje i odvajanje zadnjih dijelova smučki od snijega. Na kraju možemo objasniti i spust pravo preko blagog nagiba. Kod ove vježbe, najbitnije je da putanja težine tijela zadrži paralelnost sa putanjom smučki.(slika 14.)


23

Slika 13.

Slika 14.

7.8. SPUST KOSO

Smučanje preko padine koso naziva se spust koso. Smučke su medjusobno paralelne i razmaknute u širini kukova. Gornja smučka je ispred donje za dužinu vrha smučke. Težina tijela je na donjoj smučki. Linije koje spajaju vrhove smučki, skočnih zglobova, zglobova koljena, kukova i ramena su paralelni. Ruke sa štapovima su simetrične u odnosu na ramena.(slika 15.) U kosom spustu niz padinu treba zauzeti naizmjenično visoki i srednji stav. Sledeća vježba je vožnja u kosom spustu tako da se vidi trag rubnika u snijegu i to bez otklizavanja, korigovanje treba vršiti uz pomoć štapa.(slika 16.)


24

Slika 15. Slika 16.

Pri spustu koso niz padinu na donjoj smučki treba podizati zadnje dijelove smučki.(slika 17.)

Slika 17.

7.9. BOČNO OTKLIZAVANJE

Bočno otklizavanje je tehnika spuštanja niz padinu na poprečnim plohama smučki. Smučke se postavljaju tako da ne rube, nego da klize. Postavljajući smučku na kliznu površinu omogučavamo klizanje niz padinu bočno.(slika 18.)


25

Slika 18.

Prije početka vježbanja trebe ponoviti kosi spust, zatim bočno otklizavanje u mjestu a posle uvježbavati pomjeranje koljena ka padini. (slika 19.) Otklizavanje je lakše što je veća površina oslonca.

Slika 19.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika7.10. PLUŽENJE

26

Pluženje je smučarski elemenat koji omogučava usporavanje brzine kretanja i zaustavljanje. Idealan je za početnike.

Naziv je dobio zbog postavljanja smučki u položaj pluga ili ralice. Plug se izvodi tako što su smučke prednjim dijelom približene a zadnjim dijelom razmaknute jedna od druge. Vršimo fleksiju u svim zglobovima (skočnom zglobu,zglobu koljena i zglobu kuka). Gornji dio tijela je u blagom pretklonu, koljena su potisnuta naprijed i unutra tako da smučke stoje na unutrašnjim rubnicima i regulišu brzinu kretanja. Ruke su ispred tijela, blago savijene a pogled je usmjeren naprijed.

Metodiku obuke započinjemo iz osnovnog stava, uvježbavajući plug u mjestu. Zatim iz spusta pravo preći u pluženje, iz pluženja probati zaustavljanje na padini. Neizmjenično povećavati i smanjivati brzinu kretanja niz padinu. (slika 20.)


27

Slika 20.

7.11. PLUŽNI ZAOKRET

Plužni zaokret je najjednostavniji način promjene pravca kretanja na smučkama. Smučarski stav je isti kao kod pluženja, samo se kod zaokreta vrši prenos težine na spoljnju smučku. Vršimo opterećenje na koljeno spoljne noge, gurajući ga naprijed i unutra. Tijelo prati pravac kretanja. Prva vježba u metodičkom postupku je pluženje pravo, zatim pravimo jedan zavoj bez smučarskih štapova, prvo u jednu a zatim u drugu stranu.(slika 21.)

Slika 21.

Zatim slijedi vježba plužnog zaokreta u dvojkama uz pomoć štapova(slika 22.)


28

Slika 22.a Slika22.b

Na kraju se izvode vježbe plužnog zaokreta po tragu učitelja. (slika 23.)

Slika 23.

U cilju korekcije stava, vožnja se može izvoditi sa smučarskim štapovima postavljenim iza ledja. (slika 24.)


29

Slika 24

7.12. ZAOKRET KA PADINI

Tehnika zaokreta ka padini sastoji se u gibanju nadole, čime se potiskuju zadnji dijelovi smučki. Savijena koljena vode smučke u zavoj. Sve ovo se vrši u kosom smuku. Vježbe koje koristimo u obuci su.: zaokret u niskoj poziciji i zaokret u otklonu od padine. (slika 25.)

Slika 25.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika7.13. KLINASTI POLOŽAJ

30

Klinasti položaj se koristi za promjenu pravca kretanja i za vezivanje zavoja. Položaj klina ima sve veću primjenu u obuci alpskog smučanja, jer on predstavlja lakši način da se iz početnih oblika smučanja, predje u napredne paralelne tehnike. Smučarski stav u položaju klina sličan je plužnom stavu, sa tim da su zadnji dijelovi smučki malo manje rašireni, a prednje dijelove raširimo toliko da oni budu u širini kukova. Pregibanjem koljena naprijed i unutra, smučke postavljamo na rubnike i opterećenjem lijeve ili desne smučke mijenjamo pravac. Ravnoteža mora biti pravilno rasporedjena na obadvije smučke, ruke su ispred tijela, štapovi paralelni a pogled usmjeren pravo.(slika 26.)

Slika 26.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika7.14. KLINASTI ZAOKRET

31

Pri izvodjenju klinastog zaokreta, smučar gibanjem i potiskom dole optereti vanjsku smučku i sa potiskom koljena naprijed i unutra počinje izvodjenje zavoja. Unutrašnja smučka zadržava klinasti položaj i prati zavoj. Na kraju zavoja, smučar napravi odraz sa donje smučke, odnosno napravi rasterećenje, potom rotira i optereti buduću vanjsku smučku i kreće u novi zavoj. (slika 27.)

Slika 27..

Treba naglasiti da prilikom izvodjenja klinastog zaokreta ne smije doći do rotacije tijelom, ako dodje do rotacije može se izgubiti ravnotežni položaj.

7.15. OSNOVNI ZAOKRET

Osnovni zaokret je kombinacija plužne i paralelne tehnike. To je jednostavan način okretanja i regulisanja brzine kretanja smučara niz padinu. Tehnika ovog zaokreta je manje zamorna od plužnog zaokreta. Tek kad se ova tehnika usavrši, može se reći za početnika da je počeo da skija.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnikaSmučar iz spusta koso u srednjem smučarskom stavu zapluži gornjom

smučkom, spuštajući težište tijela. Gornja noga se savija, vršimo potisak na koljeno gurajući ga unutra i naprijed a plužni zaokret se vodi gornjom

32

smučkom sve do padne linije. Štap se ubada u momentu najvećeg težišta tijela, zatim se vrši zaokret ka padini uz privodjenje donje smučke gornjoj. Zaokret se završava u smučarskom otklonu. (slika 28.)

Slika 28.

Vježbe koje se koriste za vježbanje osnovnog zaokret su: plužni zaokret, spust koso na blagoj padini, plužni zaokret na blagoj padini, zaokret ka brijegu i na kraju izvesti elemenat u cjelini.

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika7.16. ŠIROKO VIJUGANJE

33

Široko vijuganje je prostiji oblik paralelnog zaokreta, sa smučkama rastavljenim u širini kukova. Za široko vijuganje karakteristično je naglašavanje pokreta gore-dole, koordinirano ubadanje štapova, zaokreti se izvode u ritmu i nisu završeni. Brzina kretanja niz padinu reguliše se učestalošću zaokreta. Pri izvodjenju zavoja potrebno je jače opterećenje spoljnje smučke, što spriječava otklizavanje smučki. Da bi se došlo do ritmičkih pokreta čitavog tijela, smučke moraju biti paralelne i medjusobno rastavljene. U metodskom postupku prva vježba je pravljenje čučnjeva u ritmu, zatim podizanje zadnjih dijelova smučke laganim poskocima, u spustu pravo ubosti štap i prebaciti zadnji dio smučke preko padne linije, iz spusta pravo ubadati štapove u ritmu širokog vijuganja i na kraju izvesti lik u cjelini.(slika 29.)

Slika 29

Tehnika i metodika obučavanja alpskog smučanja kod početnika7.17. KLIZAČKI KORAK

34

Klizački korak je smučarski elemenat koji se primjenjuje za brzo kretanje po ravnom terenu. Ovaj elemenat je preuzet od klizača. Osnovna karakteristika je da se smučke postavljaju na unutrašnje rubnike sa rastavljenim vrhovima, tzv. škarasta pozicija. Vrši se odgurivanje sa unutrašnjeg rubnika, dijagonalno na pravac kretanja, sa zamahom suptotne ruke uz opružanje tijela i klizanje na smučki.(slika 30.) Ciklus se zatim ponavlja i sa drugom smučkom. Tijelo je nagnuto naprijed u pravcu kretanja. Kod manjih brzina koristimo štapove, dok kod većih brzina štapovi nisu potrebni. Za uvježbavanje tehnike klizačkog koraka pogodni su tereni sa ravnim i blagim padinama, kao i ravnica.

. Slika 30. a Slika 30.b


8. ZAKLJUČAK

35

Planina nudi niz različitih načina da se zabavimo i aktiviramo, a jedan od njih je smučanje. Milioni ljudi širom svijeta uživa u smučanju zbog osjećaja slobode na padinama, krajolika i mnogih drugih pogodnosti zbog koih je smučanje puno više od oblika rekreacije. I ako je smučanje prvenstveno nastalo kao način kretanja po snijegu, kroz dvadeseti vijek preraslo je u popularni način rekreacije i sport.

Da bi uživali u smučanju potrebno je proći osnovnu školu smučanja, ovladati tehnikom kroz obuku u školi smučanja. Nema mnogo načina kako od nesmučara postaje smučar, zapravo samo je jedan, treba stati na smučke i proči školu smučanja. U svom radu pokušao sam na najjednostavniji način objasniti osnove tehnike i metodike obuke smučara početnika, izbor metoda, oblika rada, sadržaja kao i svega ostalog što je potrebno da bi se postalo smučar. Obuku smučanja treba početi u najranijoj mladosti, zbog toga što djeca brže uče, nemaju strah od posledica pada, koi je prepreka kod starih polaznika škole.

Sa razvojem turizma u našoj zemlji raste i interesovanje za smučanje, a samim tim javlja se sve veći broj smučara početnika.

Popularnim stihom- Skijanje se brzo uči- završavam svoj rad u nadi da će možda pobuditi želju u nekom nesmučaru da stane na smučke i zavoli ovaj sport.


9. LITERATURA

1. KRSMANOVIĆ R.(2006): Zimski sportovi- I Sarajevo

36

2. KRSMANOVIĆ R.(2000): Teorija sportskog treninga- I sarajevo

3. VOGRINEC T. (1999): Skijanje- Ljubljana

4. JURKOVIĆ D. JURKOVIĆ N.(2003): Skijanje-tehnika,metodika i osnove treninga-Zagreb

5. LUKMAN L. i KRSMANOVIĆ R.(1993): Tehnika i metodika smučanja- Novi sad

6. PRIRUČNIK (2009): DEMO SKI-Da li ste spremni za skijanje- Jahorina


37

Documents

Tehnike skijanja