Tekne Uzmanı 2010

Tekne Uzmanı 2010

www.tekneuzmani.com

İçindekiler

Bordalanmış teknenin Ayrılması 1Tornistanda Pervane Çekmesi 2Ege'de navigasyon ve seyir 3Denize Adam Düştü 5Pratik Uygulamalar 9Motor Yelken 16Bulutlar 17Sarma Ana Yelken 19Dıştan takma motorlar 24Elektronik Cihazlar 28Denizci Bağları 34Tekne Seçimi 37Rüzgar Gücü ve Yelken Trimi 39Kinistin 41Teknede Bot Taşıma 45Sintine Pompası 47Tekneyi Yaza Hazırlamak 49Teknede Deniz Suyu Filtreleri 51Tutya 53Impeller Değişimi 55

http://www.tekneuzmani.com/ 1

Bordalamış Teknenin ayrılmasıBir iskeleye bağlı iken baş üstünde ve kıçta tekneler bağlı ise, hele rüzgar da tekneyi iskeleye basıyorsa iskeleden hasarsız ayrılmak düşündürücü olabilir. Bu tür durumlarda aşağıdaki manevra çok işe yarar.

A. Başa usturmaça döşeyin. Birden çok usturmaça koyun ve başa oldukça yakın olsunlar. Resimde görünen halat dışında tüm halatları alın. Bu halatın bağlantı boyu öndeki tekneye çarpmayacak kadar olmalıdır. İskele alabanda ile ileri yol verin. Teknenin başı iskeleye usturmaçalar ile dayanırken kıçı iskeleden ayrılacaktır. B. Kıçının yeteri kadar uzaklaştığına emin olduktan sonra dublin olarak bağlı olan halatı tekne başından alın (bir yardımcınız olması iyi olur). Bu manevrada rüzgarın ne kadar etkili olduğunu ve pervanenizin tornistanda tekneyi hangi yöne ittiğini dikkate alın. Resimde pervanenin tekneyi iskeleye ittiği varsayılmıştır. Yani tornistan verildiğinde teknenin kıçı iskeleye doğru gitmektedir. Bu nedenle tekne kıçı biraz fazla açılmıştır. Tornistan verin. Teknenin kıçı iskeleye döneceği için tekne düzelecek ve geçide uygun pozisyona gelecektir. C. Tornistan ile devam edin. Tekne hız kazandıkça dümen üzerinden su geçecek ve tekne dümen dinlemeye başlayacaktır. Eğer dümen dinlemesi zayıfsa boşa alarak dümen tutun.Aldığı güç ile tekne gitmeye devam edecek ve daha iyi dümen dinleyecektir. Gerekirse zaman zaman tornistan verebilirsiniz.


Tornistanda Pervane Çekmesi

Pervaneler tekneyi ileri veya geri götürürken aynı zamanda yana doğru da sürüklerler. Bu etki özellikle tornistanda daha belirgindir. İleri yol verildiğinde pervane suyu dümen üzerinden geçtiğinden dümen daha iyi söz dinler ve teknenin çekmesi çok belli olmaz. Tornistanda ise dümen üzerinden teknenin hızlanıp dümenini üstünden teknenin yol yapma suyu geçene kadar tekne dümen dinlemez ve çekme daha çok hissedilir. Manevra sırasında bu etki bilinmelidir. Etkinin tam olarak hangi yöne olduğunun bilinmesi bazan lehimize kullanabileceğimiz bir avantaja dönüştürülebilir. Aşağıda teknenin hangi yöne çektiğinin belirlenebilmesi için bir yöntem gösterilmiştir. Tekne benzer şekilde bağlanarak tornistanda hangi yöne çektiği kolaylıkla anlaşılabilir.

Sail drive teknelerde çekme daha az hissedilir çünkü pervane teknenin ortasına daha yakındır.


Ege'de navigasyon ve seyir

Ege'de navigasyon ve seyir diğer denizlere oranla daha kolaydır. Adaların ve sahillerin yakın olması görerek seyir olanağı verir. Elektronik cihazlara hatta pusula ve haritaya gerek duymadan seyredilebilir. Yine de klasik yöntemlerle Ege'de seyri nasıl birleştirebileceğimize bakalım:

Seyir sırasında nerede olduğunuz konusunda kaba bir fikriniz olması yeterlidir. Bordanız hizasında gördüğünüz ada veya kara parçasını gördüğünüz saati haritaya kaydedin.

Aynı işlemi belirli bir kıyı noktasına göre kerteriz alarak da yapabilirsiniz.

Bulunduğnuz yeri tesbit edebilmek için iki noktaya göre kerteriz alabilirsiniz. Ancak bu konuda da çok hassas olmanız gerekmez. 345 derece kerteriz aldığınz bir noktada teknenin başını gittiğiniz istikamete yakın bir kerteriz noktasına çevirip ana pusuladan kerteriz açısını okuyabilirsiniz.

Rotanız birkaç adayı geçiyorsa bu adalar arasındaki rotalarınız haritada belirleyip ada burunlarına geldiğinizde yaklaşık rotanıza dönüp bir sonraki ada burnunu görerek seyredebilirsiniz.

Adalara haritada göründüğü kadar kesin

olmayabilir. Seçerken dikkat edin


En yakınınızdaki kara parçası en koyu, en uzaktaki ise en açık görünendir. Çok uzaktakiler puslu görünür.

Rotanız üzerinde bir su altı engeli varsa iki yol izleyebilirsiniz:

1. Seyri engelin bulunduğu yerin biraz dışından yaparsınız. Şekilde 40 derece kurtarsa da 40 derecenin üstünde bir açı ile yolun yaklaşık 1/3'ünü geçmek daha doğru olur. Pusula açısı sancağa döndükçe artar, iskeleye döndükçe azalır.

2. Derinlik çizgilerine göre seyredebilirsiniz. Bu koşullarda 50 metreden az olan sulardan veya 100 metreden fazla derinliklerden seyrederseniz engeli geçersiniz.

Engeli geçtikten sonra gideceğiniz rotaya yine seçtiğiniz kara parçasına bakarak yönlenebilirsiniz.

Kıyıdaki yükseklikleri de kerteriz için kullanabilirsiniz. Haritadan yüksekliklerine göre seçeceğiniz tepeler size bir veya iki kerteriz noktası verir.

Bu tepelere göre yerinizi haritada işaretleyebilirsiniz. Eş yükselti eğrileri verilmese de tepe yükseklikleri haritalarımızda vardır.


Denize Adam Düştü

Denizde karşılaşmayı istediğimiz en son tehlikelerden birisi denize adam düşmesidir. Denize düşen adamın nasıl kurtarılacağını anlatmadan önce teknede düşmemek için gerekli tedbirleri almakla başlayalım:

En sakin havada bile havuzluktan dışarı çıkmamaya çalışın. Çıkmanız gerekirse öncelikle bir emniyet kemeri takın. Emniyet kemerleri insan vücüdünü bel ve göğüs hizasında saran bir kemer sistemidir. Göğüste bir halkaya takılan kanca ve ucundaki bir halat yardımı ile teknede sağlam bir yere bağlanırlar. Özellikle başa geçmek icab ettiğinde baştan kıça kadar uzanan bir eminiyet halatı en iyi çözümdür. Unutulmaması gereken emniyet kemerinin ve emniyet halatının kişinin denize düşmesini engelleyecek şekilde düzenlenmiş olmasıdır. Bu nedenle çekilecek emniyet halatı teknenin ortasına yakın olmalıdır. Baş babalardan küpeşteye yakın çekilecek iki taraflı emniyet halatı amaca hizmet etmez. Bu tür bir bağlantıda kişi denize düşebilir ve bağlı olduğundan tekne gövdesine çarparak ve su içinde sürüklenerek yaralanabilir. Bu nedenle eminyet halatları tekne başından havuzluğa, gerekirse kıça kadar tekne ortasına en yakın hattan geçmelidir. Eğer bu tür bir donanıma ihtiyacınız varsa mevcut bağlantıları kullanmak yerine gerekli yerlere bağlantı mapası yapmanız önerilir.

Emniyet kemerleri can yeleğine monte edilmiş olarak alınabileceği gibi can yeleğinden ayrı da olabilir. Eğer teknede dolaşırken düşme olasılığınızın az olduğnun düşünür ve emniyet kemeri kullanmazsanız mutlaka can yeleği kullanın. Tekne üstünde sabit can yeleği hareketleri kısıtlayabileceğinden otomatik veya el ile şişirilebilen can yeleği kullanabilirsiniz. Düştüğünüzde en azından su üstünde kalmayı garantilersiniz.

Denize Adam Düştü

Denize adam düştüğünde, ilk yapılacak şey görenin "Denize adam düştü" diye bağırmasıdır. Bu koşullarda en az bir kişi denize düşen adamı gözü ile takip eder ve eli ile yaklaşık mevkiini gösterir. İkinci olarak yapılacak işlem ise denize adam düştüğü anda veya hemen sonra teknede bulunan nal veya simidin denize atılmasıdır. Bu nal veya simit halatsız olmalıdır. amacı denize düşen adamın ulaşabilmesi halinde su üstünde kalmasını garantilemek, ulaşamasa bile düşen adamın yerini belirlemeye yardımcı olmasıdır. Yabancı teknelerde düşen adamın yerini belirlemede üzerinde O flaması (MOB- Denize adam düştü) bulunan ve daha yüksek kaldığı için görülmesi kolay olan çubuk şeklinde şamadıralar vardır. Bu şamandıralara Türkiyede satıcı firmalarda rastlayamadım. Özellikleri fazla rüzgar tutmadıkları için denize düşen kişinin hızına yakın su içinde sürüklenmeleridir.

Denize adam düştüğünde motorlu veya yelkenli seyirde bir çok değişik manevra önerilir. Bu manevralar denemiş ve iyi sonuç verdiği görülmüş manevralardır. Bunlardan bir tanesini çok iyi

öğrenmeniz ve uygulamnız en doğrusudur. Birden çok manevra öğrenip birbirinr karıştırma olasılığı can kurtarmayı geciktirir. Unutulmaması gereken yelken ile seyirde denize adam düşerse yelkenle kurtarmaya devam edilmesi, motora geçilmeye çalışılmamasıdır. Bu tür bir


işlem daha çok zaman kaybına neden olduğu gibi telaşla yelkenlerin toplanmaya çalışılması sırasında düzgün toplanmayan halatlar sorun yaratabilmektedir. Sakin olun ve en iyi bildiğiniz manevrayı uygulayın.

Motorla seyirde kullanılabilecek yöntem

Rotanıza pusuladan bakın, dümeni sancağa kırın ve rotanızdan 60 derece fazlasına gidene kadar seyredin, sonra dümeni iskele alabanda ile seyir rotanızın tam tersine kırın, geldiğiniz hattın üzerinden geriye dönmüş olacaksınız. Kazazedeye veya attığınız işaretlere doğru yaklaşın. Gerekirse ucuna halat bağlı can

simidini kullanın ve kazazedeyi denizden çıkarın. Kurtarmada ikinci bir kişiyi denize sokmayın, tüm kurtarma manevrasını tekne üzerinden yapın.

Yelkenle seyirde kullanılabilecek yöntemler:

Bu manevra her türlü deniz şartında kolayca uygulanabileceğinden özellikle önerilmektedir. İlk bakışta zor gibi görünse de denize adam düştüğünde en kolay yapılan manevradır. Denize adam düşünce apaz seyrine geçin, orsaya girin, tramola atın, pupa veya geniş apazla denize düşenin rüzgaraltına kadar seyredin, dar apaz veya orsa seyri ile kişiye yaklaşabileceğinize emin olduğunuzda dönün ve kazazedeyi rüzgar altınızda bırakacak gibi seyredin. Kazazedeye iyice yaklaştığınızda

yelkenlerinizi boşlayın veya indirin, kişiyi denizden çıkarın.

Bu işlem kavançayı gerektirir. Sert havalarda kavançanın kontrol altında tutlabilmesi için personel sayısının yeterli oması gerekir. Denize adam düştüğünde orsaya girip, tramola atacaksınız, tramola sonrasında flok iskotasını rüzgar altından almayın, olduğu gibi bırakın, tekne bu koşullarda çok az yol yapar. Eğer deinze adam düştükten çok kısa süre sonra manevra yapabilirseniz tekne kişinin rüzgar üstünde kalır ve kazazedeye doğru sürüklenir. Bu koşullarda kişiye can simidi atarak tekneye alma şansınız olabilir. Eğer uzak kaldıysanız dümeni rüzgar altıa doğru kırın ve ana yelkenle devam edin, kazazedenin rüzgar altına


düşerken kavança atın, flok iskotası ile oynamak gerekmez zaten ters taraftaydı şimdi düzeldi, orsa veya dar apaz seyirle kazazedeye yaklaşın.

Şimdiye kadar sıraladıklarımız denize adam düştüğünde ve adamı göz ile takip edebilirseniz yapılabilecek manevralardı. Ancak adam denize düştükten sonra takip edemediyseniz denizde arama başlatmanız gerekecektir.

Aramada kullanılan birçok yöntem vardır.

Yukarıdaki yöntemler her zaman şamandıradan başlayarak geldiğiniz yönün tersine rota uygulaması ile başlamalıdır. İlk iki tarama yöntemi genel amaçlıdır. Üçinci yöntem ise özellikle adamın denize düştüğü yer tam tesbit edilememişse yararlıdır. Geliş rotanızın tersine iskele ve sancakta 50şer metrlik alanları tekne ile tarasınız ve tekne üzerindeki personel daha uzak yerleri göz ile tararlar.

Yanda verilen tarama metodu ise adamnı denize düştüğü yer daha iyi biliniyorsa kullanılabilir. Seyir rotanızın 200 derece olduğu var sayılarak hazırlanmıştır. İlk ayak şamandıradan 335 dereceye seyredilerek yapılır, 3 mil hızla seyrederken yaklaşık 100 metre veya 1 dakika sonra şamandıra bordada görülecek şekilde sancağa dönülür, şamandıra 200 derecede görülünce şamandıraya dönülür, şamandıraya ulaşınca tekrar 20 dereceye dönülür. Yine şamandıra bordada bırakılır. Şamadıra 65 derecede görülünce tekrar şamadıraya dönülür


ve şamandıra etrafında tam bir tur tamamlanıncaya kadar devam edilir. Bu rotayı herhangi bir haritada pusula gülü üzerine çizebileceğiniz gibi, orijinal seyir rotanıza 180 ekleyerek karşı rotanızı bulabilr ve her defasında 45 derece ekleyerek tüm istikametleri belirleyebilirsiniz.

Eğer denize düşeni gözle takip edemedi iseniz ve arama başlatmanız gerekirse, aramaya başlarken yardım istemeyi ihmal etmeyin. Siz aramaya koyulurken Sahil Güvenliği denize adam düştüğü konusunda ve mevkiini bildirerek haberdar edin. Kazazedeye en yakın siz olduğunuz

için hemen aramaya başlayın. Yardıma gelecek kim olursa olsun sizden daha uzaktadır ve gelmesi zaman alacaktır.


Pratik Uygulamalar

Taşıma askısı

Tekneye yük taşırken bir çok yöntem kullanırız. Tekerlekli arabalar ve elle taşıma en çok kulandıklarımızdır. Ağır yüklerin taşınmasında ek ve eski bir yöntem sokak yoğurtçularının kullandığı bir usuldür. Özellikle kıyıa bir kumsaldan çıkılması ve uygun yol bulunmaması

halinde kullanışlıdır.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Radar Reflektörü

Radar reflektörü radarda teknemizin daha iyi görünmesini sağlar. Özellikle görüntümüzün daha iyi olmasının gerektiği karanlık, sis ve yağışta reflektörün direğe basılması önemlidir. Radar reflektörünü direğe basmak ve rüzgardan en az etkilenmesini sağlamak için iki yöntem resimde verilmiştir.

Kuşlardan korunma

Teknemizin değişik yerlerine konan kuşlar, tekneyi kirlettiği gibi bir çok malzemeye de ağırlıkları ile zarar verebilirler. Özellikle İstanbul'da martılardan daha çok kargalar özellikle direk tepesine konarak ağırlıkları ile veya gagalayarak rüzgar göstergelerine zarar verirler. Kuşlardan kurtulmak için resimdeki önlemleri uygulayabilirsiniz.


-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ana Yelken sıkışması

Ana yelkeninizi basarken veya indiriken arabalar rayların içinde kaymıyor ve zorlanıyorsa en üst araba ile bir altındakinin arasına araba boyutlarında bir sabun parçası koyabilrsiniz. Sabun yelken her basılıp indirildiğinde ray içini yağlar. Bir diğer özelliği de etrafa bulaşarak yelkeni kirletmemesidir.

Eğer sabun yerine yağ kullanmak isterseniz bir lamba fitilinin içine uygun boyutta bir plastik parçası koyup çevresini diktikten sonra aynı yere yerleştirebilirsiniz. Bu fitili kullanmayı düşündüğünüz yağla yağlarsanız aynı işlevi görecektir.

------------------------------------------------------------------------------

Demir Kurtarıcı

Kalabalık koylarda veya limanlarda birbirinin demiri üzerine demirlemek çok sık karşılaşılan bir durumdur. Kıçtan kara olunacaksa demirli teknelerin demir halatlarının tekne başından hangi yöne doğru uzandığına bakarak, diğer tekne zincirlerinin üstüne demirlememek genellikle mümkündür. ancak aşağıda zincirin bir engele takılıp yön değiştirmiş olması veya alargadaki teknelerin rüzgar ile birlikte dönmeleri demirlerin karışmasına yol açabilir. Siz ne kadar dikkatli demirlerseniz demirleyin sizden


sonra gelen dikkatisiz biri kolaylıkla sizin üzerinize demirleyebilir.

Sabah kahvaltınızı yaptınız, yola çıkacaksınız. Demir almaya başlıyorsunuz ve sizin demirinizle beraber bir zincirin veya halatın geldiğini görüyorsunuz. Sinirlenmeyin, bu takılmış zincir veya halattan kurtulun ve keyfinize bakın. Bu işin en kolay yolu takılan zincir veya halatı tutup, kendi demirinizi biraz salarak kurtulmasını sağlamak ve demirinizi aldıktan sonra zincir veya halatı bırakmaktir. Bu halat veya zincir genellikle güverteye kadar zor çekilir. Altından bir halat geçirmek de zor olur. Kakıçla tutmaya kalkarsanız, hele kakıcınızın kancası biraz derinse, tutar demiriniz kurtarırsınız ama bu sefer de kakıç takılı kalır. Yandaki resimde demirinizi kolay kurtarmak için bir aparat gösterilmiştir. Demir kurtarıcısı takılan zincire ana halatı kulanılarak takılır, halat başta bir babaya volta edileir. Demir az boşlanır, kurtulduktan sonra çekilir. Demir kurtarıcısı üzerindeki el incesi çekildiğinde kanca baş aşağı döner ve zinciri veya halatı bırakır. Böylece çok kısa sürede yola çıkabilrisiniz ve sinirleriniz bozulmaz.

Resimdeki demir kurtarıcısını ben imal ettim. Eğer imal etmek istiyorsanız malzemelerini kolaylıkla temin edebilirsiniz. Kilidi sökülmüş bir taşıma kancası 2-3m halat ve aynı boyda el incesi gerekir. El incesi için kancayı delip bağlayacaksınız. Bununla uğraşmam diyorsanız hazır olarak temin edebilirsiniz. Beni ararsanız adresinize teslim gönderirim.

--------------------------------------------------------------------------------

Demir Yelkeni

Rüzgarın karışık estiği yerlerde demirlediğinizde tekne çok fazla salınır ve demir halatı veya zinciri karışabilir. Keç veya yawl arma teknelerde demirde iken mizana yelkeninin açık olduğunu, iskota arabasının ortaya getirilerek iskotanın iyice gergin tutulduğunu görmüşsünüzdür. Bu tür bir yelken teknenin rüzgara uymasını ve demirin karışmasını engeller. Kullandığımız tekneler genelde tek direkli olduğundan özel bir yelkene ihtiyacımız olur. Resimde görülen tekne bir Beneteau 36.7 dir. Kıç istralyaya ana yelken mandarı veya başka bir mandarla basılabilecek çok düz kesimli (hemen hiç torsuz) bir yelken tekneyi sabitlemenize yardımcı olur. Yelkenin gergin durabilmesi için iskotanın bağlandığı yerin konumuna göre istralyadaki alt köşenin yüksekliğini iyi ayarlamak gerekir.


Rüzgar Kapanı

Teknelerimizin altı genellikle tek kat fiberglastır. Böylece kışın denizden sıcak olan deniz suyu tekneyi ısıtır, yazın ise serinletir. Teknenin üst kabuğu ise genellikle fiberglas arası ahşap veya plastik koyulmuş, sandviç yapıdadır. Bu da özellikle yaz aylarında güneş ısısının kamaraya ulaşmasını engeller. Yine de özellikle Ege'de kapalı koylarda kamara içleri çok sıcak olur. Bu nedenle kamara içine hava girmesini sağlamamız gerekir. Resimlerde görünen ve baş heçe takılan rüzgar kapanları rüzgarı heçten içeri kamaraya yönlendirirler. İlk resimdeki demirli iken baştan gelen rüzgarları başarılı bir şekilde yönlendirirken, ikinci resimdeki her yönden gelen rüzgarı kamaraya yönlendirdiği için tekne sabit bağlı iken daha verimlidir.

Balon kumaşından veya benzeri ince bir kumaştan kolayca dikilebilecek bu modeller bazı yelken dikenler tarafından hazır olarak bulundurulmaktadır.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bumba Önleyici

Özellikle pupa seyrinde kontrolsuz kavança önlenmesi zor bir durumdur. Yukarıdaki resimlerde dağcıların kullandığı ve descender denilen 8 şeklindeki inişte kullanılan parça ile


ucuz ve kolay bir bumba önleyici verilmiştir. Sadece bir tarafındaki halatın havuzluğa götürülmesi ve kontrol edilmesi yeterli olmaktadır.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Sürat Göstergesi

Teknelerdeki hız göstergeleri manyetik bir çarkın su ile hareketi ile hıza bağlı olarak üretilen elektriğin cihaza gönderilmesi ile çalışır. Çarklar kekamoz nedeni ile sıkışabilir veya tamamen durabilir. Manyetik çarklar zehirli boya ile boyanabilir. En doğrusu zehirli boya sırasında küçük bir fırça ile çarkı her tarafı kapanacak şekilde boyamaktır.

Zehirli boyadan az bir miktarını bir oje şişesine doldurarak deniz de iken de kullanabilirsiniz. Hız sensörünü deliğinden sökün ve orijinal tıpasını monte edin. Sensör çarkını iyice temizledikten sonra (gerekirse

çarkı sökebilirsiniz) oje fırçası ile boyayın ve kuruduktan sonra yerine takın.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Ulaşılamayan yerlere dolgu uygulaması

Teknede bir çok yerde değişik nedenlerle derz dolgusu yapmamız gerekir ve silikon tabancaları bu bölgelere sığmayabilir. Silikon tabancasına taktığınız kartuşun ucuna ince bir şeffaf hortum takarak, ulaşılması zor olan bu bölgelere kolaylıkla ulaşabilirsiniz.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Mastiklerin Korunması

Poliüretan başta olmak üzere teknede tüple veya kartuşla kullandığımız tüm mastikler tüpleri vida, çivi veya başka metodlarla kapatmaya çalışmamıza rağmen tüplerinde kurur. Bu mastiklerin ömürlerini biraz daha uzatmak için, kartuşun ağzına alüminyum mutfak rulosundan sarın ve alüminyumun tamamını örtecek şekilde önceden


ayırdığınz mastik ile kaplayın. Bir süre daha dayandığını göreceksiniz.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Fermuar sıkışması

Fermuarlar teknede minder, serpinti körüğü, bimini gibi bir çok yerde kullanılır. Dişleri plastik olsa bile açıp kapayan parça genellikle metaldir ve oksitlenir. Eğer femuar sıkışmışsa zorlamayın, dişler arasında sıkışmış parça varsa temizleyin. Oksitlenmeyle başa çıkmanın en iyi yolu ise sirke kullanmaktır. Mutfak rulosu ile bölgeyi sardıktan sonra sirke dökün ve bekleyin. Bir süre sonra tekrar deneyin.

Fermuarı korumak için silikon yağı veya başka bir yağ kullanabilirsiniz. Aşırıya kaçarsınız çevresini de kirletirsiniz.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Irgat Kullanımı

Irgatınızı demir almanın yanı sıra birçok değişik işlem için kullanabilirsiniz.

A. Sahile aldığınız koltuğu çekebilirsiniz.

B. Botunuzu güverteye alabilirsiniz.

C. Direğe adam basabilirsiniz.

D. Ana yelkeni basabilirsiniz.

A. Denizden adam çıkarabilirsiniz.

Irgatınıza uygun olarak yönlendirme makarası kullanmanız ve her iki elinizin de boş olması önerilir. Irgatı kullanmak için bir ayak anahtarının olması yararlıdır.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Boyaları kullandıktan sonra daha sonra kullanmak amacı ile kapağını kapatır ve kaldırırız. Açtığmızda ise üzerinde bir kabuk tabakası ile karşılaşırız. Bu kabuğun oluşmasını engellemek için boya kapağının iyi kapatılması gerekir. Kapağı kapattıktan sonra boya


kutusunu ters çevirip bir süre tutun ve düzeltin. Boya kapak ile kutu arasına girip hava girişini engelleyecektir. Boyanın üzerine yavaşça tiner veya bezir yağı dökmeyi de deneyebilirsiniz. Eğer boya yarım kutunun altında ise kutunun içindeki hava kabuk oluşmasına yetebilir. Bu miktarda boyayı daha küçük bir boya kutusuna alabilirsiniz veya içine önceden yıkayıp kuruttuğunuz iri çakıl taşları atabilirsiniz. Çakıl taşı üzerinde kalan boya bağlanan kabuktan daha az boya ziyan eder.

Boyanız kabuk bağlamışsa kutunun kenarından, ince bir bıçakla kabuğu kesip atın, kabuk parçaları boyaya karışmasın, karışırsa bir kadın çorabı ile süzebilirsiniz.


Motor Yelken

Hava kararmaya başladı veya hava bozacak veya bir an önce gideceğiniz yere varıp sıcak bir çay içmek istiyorsunuz. Rüzgar da tam gitmek istediğiniz yönden esiyor. Ne yaparsınz?

Bu sorunun cevabı bir çok denizci için motoru çaılıştırıp tekneyi rotaya sokup bir an önce gidilecek yere varmaktır.

Keyif için yelken yaptınız, şimdi ise gitmek istediğiniz yere varmak istiyorsunuz. Modern yelkenli teknelerin yeterli güce sahip motorları vardır ve bunları kullanmamanın hiç bir anlamı yoktur. Yelkenleri indirir marşa basar ve yola koyulursunuz. Burada biraz düşünmek gerekiyor. Sadece yelkenle gitmeye kalksanız ortalam olarak 90 derece ile rüzgara karşı gidebilirsiniz, yani 45 derece bir tarafa 45 derece diğer tarafa gideceksiniz. Bu da ulaşmak istediğiniz yere yelkenle yaptığınız hızın neredeyse yarısı hızla gittiğinizi gösterir. Sadece motorla gitmek iyi bir fikir gibi görünse de çok rahatsız edici bir yolculuk olacaktır. Dalgalar tekneye sürekli vuracak ve tekneyi ve sizi sallayacaktır. Ayrıca dalgalar ve baştan gelen rüzgar hızınızı da düşürecektir. Modern yelkenli teknelerin motordan daha çok yelkenle gitmek üzere tasarlandığını unutmayalım. Birçok tekne rüzgara karşı gitmek üzere tasarlanmadığından başları düze yakındır ve baştan gelen dalgalarda tekne bir dalganın üsütüne kalkar, genellikle ikinci dalganın üzerine de yumuşak iner ve üçüncü dalga teknenin başının altında patlar. Bu vurma hem gürültü olarak rahatsız edicidir, vurma hem sizi rahatsız eder hem de tekne için iyi değildir.

Hedefimiz tam rüzgar üstünde olduğu için flok çalıştırmak için genellikle yeterli açıyı yakalmak zor olur. Bu nedenle ana yelkeni açmak en doğrusudur. Ana yelken rüzgarla doluncaya kadar biraz iskeleye veya sancağa girin. Amacımız ana yelkenden tam güç almak olmamalıdır. Tekne sizin de rahat edeceğiniz kadar yatabilir. 5 - 10 derecelik yatma teknedekileri genellikle rahatsız etmez. Bu şekilde iki yolla fayda sağlarsınız. Birincisi tekne artık sadece suya değil su ve rüzgara tabidir. Çok daha az sallanır, büyük olasılıkla başın vurması tamamen kesilir ve açınız fazla değişmemekle beraber tekne hızı da artar. Böylece konforlu bir şekilde hemen hiç zaman kaybetmeden gideceğiniz yere varırsınız.

Yelken ile ilgili bir sorun, yelken pırpırlamadığı müddetçe olmaz. Motor ise hızınız artmasa bile daha az mazot tüketir. Dizel motorlarda gaz ayarı motorun sabit devirde çalışmasını sağlamak üzere planlanmıştır. Viteste olsun veya olmasın gaz kolu ile oynamazsanız aynı devri muhafaza ederler. Devrin muhafaza edilmesi için otomatik olarak mazot akışını azaltır veya arttırırlar. Yani yük azalınca mazot tüketimi de azalır. Ayrıca tekne çok daha iyi dümen dinler. Motor rahat, yelkenler rahat, tekne rahat ve en önemlisi teknedekiler de rahat olunca birkaç dakika kaybetmenin de bir zararı olmaz.


Bulutlar

Bulutlar denizde pek çok şeyi gösterir. Navigasyonda kullanılabileceği gibi hava tahmininde de yardımcı olurlar. Kümülüs bulutları deniz üzerindek karaların tani adaların ve yarımadaların üzerinde rüzgar etkisinden neredeyse tamamen bağımsız olarak asılmış gibi dururlar. Seyir sırasında gideceğiniz bir ada veya burunsa ve göremiyorsanız, rotanızı belirlemede bulutları kullanabilirsiniz. Kara parçalarının denizde görünme uzaklığı açık havada 30 mil olarak verilir. Ancak tepesinde asılı bir bulut çok daha uzaktan seçilebilir. Adanın veya kara parçasının üzerinde asılı duran bu bulutu gideceğiniz kara parçası olarak kabul edebilirsiniz. Diğer navigasyon yardımcıları ile doğruladığınızda bu bulut size gitmeniz gereken yönü gösterir.

Bulutların diğer özelliği ise rüzgar şiddeti ile ilgili bilgi vermeleridir. Atmosferin üst tabakalrında hareket eden bulutlar ile alt tabakada hareket eden bulutlar birbirine dik hareket ediyorsa sert rüzgarlar beklemek gerekir.

Cirrus bulutları atmosferin yüksek seviyelerinde yer alan bulutlardır. Bu bulutlardan sonra cirrostratus bulutları görülürse hava bozacak demektir.

Cirrus bulutları ile cirrostartus bulutları bir arada

Cumulus bulutları eğer yükseklikleri artarsa fırtına bulutlarına dönüşebilirler. Yükseklikleri azsa iyi hava işaretidir.


Cumulonimbus bulutları tepeleri düz olan bulutlardır. Çok sert hava ve fırtına habercisidir.

Fırtına bulutları hızlı hareket eden siyah bulutlardır. Çok kısa sürede size ulaşabilecek sert rüzgar habercisidir. Derhal yelken küçültmeniz önerilir.


Sarma Ana Yelken

Yetersiz Yelken alanı

Aşağıdaki tekne, henüz teknelere motor takılmadan önceki dönemde İngiltere'de panlanmış ve inşa edilmiş. Tekne sahibi yelkenlerin çok kolay kullanılabildiğini, devrin tek kişilik kullanıma en elverişli yelkenli teknesi olduğunu belirtmiş. Teknenin tek sorunu yeterli yelken alanına sahip olmamasıymış.

Yelken alanının yetersiz olması denildiğinde hepimizin az da olsa hayrete kapılması normaldir. Ancak bu teknenin motorsuz olduğunu ve sahibinin bunu genellikle yalnız kullandığını dikkate alırsanız çok da haksız sayılmadığını farkedersiniz. Motorsuz bir yelkenli teknede gitmek istediğinz yere gidebilmek için iki yöntem var: Rüzgar olacak ve yelkenle gideceksiniz veya kürek çekeceksiniz. Böyle bakınca havanın en hafif üfürmesinin bile tekneyi götürmek için yeterli olması lazım.

Gezi teknelerine ilk takılan motorlar onların sadece limanlarda manevra yapması için planlanmıştır ve güçleri çok düşüktür. Bu nedenle İngilizler motorlara hala "auxiliary" yani yardımcı derler.


Zamanımızda ise elektrik, hidrolik, soğutma, sintine pompası gibi ek güç gerektiren uygulamalarla birlikte motor güçleri tekneleri gövde hızında götürmek için gereken gücün neredeyse üç katına çıkarmıştır. Şimdiki teknelerde rüzgar yoksa marşa basar gideceğiniz yere ulaşırsınız.

Tekneler motorla teçhiz edildikten sonra yelken alanları gittkçe küçüldü. Şimdi tekne sahipleri "5 havada bile camadan vurmadan orsada neredeyse hiç yatmadan gidebilen" tekneleri ile öğünüyor. Böyle bir havada camadan vurmadan hiç yatmayan tekne hava çok düşük olduğunda yürümeyecektir.

Direk İçi Sarma Ana Yelkenler

Sarma genova sistemleri yüz yılı aşkın bir süre önce keşfedildi ve kullanılmaya başlandı. Ancak mükemmelleşmeleri ve geniş anlamda kullanılmaya başlanmalrı son 20 yılda gerçekleşti. Şimdiki teknelerin bir çoğu ise direk içine sarma ana yelken sistemleri ile donatılıyor. Havuzluktan bir kaç halatı kontrol ederek ana yelkenizi açabiliyor, kapatabiliyor ve istedğiniz ölçüde camadan vurabiliyorsunuz

Büyük kolaylıklar sağladığı iddia edilse de direk içi sarma sistemlerinin bazı sorunları var.

Sarmas sistemlerinin sarıldığı yer direk içi olduğu için, yer kısıtlı, bu nedenle yelkenlerin daha ince kumaştan ve çok üst üste binmeyecek ve az sayıda dikişle yapılması gerekiyor. Bu da yelkenin dayanıklılığını azaltıyor.

Bu yelkenler kırışmadan sarılabilsin diye mümkün olduğu kadar torsuz imal ediliyor. Gezi teknelerinde ise orsa seyri çok sevilmez ve diğer seyirler de genellikle uygun havada yapılır. Bu da aslında biraz daha torlu yelken gerektirir

En önemlisi ise yelken alanı daha da küçülmüştür. İlk uygulamalarda yelken baleni kullanılamadığından yelkenleri güngörmez yakası düz hatta içe bükümlü şekilde kesilmiştir.



Bu tür bir kesim ise yelken alanını yukarıda göründüğü gibi azaltır. BU eksiklik %10 hatta %20 lere kadar ulaşabilir. Yeni sistemlerde ise kaybedilen alanı geri kazanabilmelk için dikey balen uygulaması veya şime balen uygulaması başlatılmıştır.

Dikey balenler sarma sırasında direk içine girn kanalın darlığı nedeni ile sorun yaratabilmektedir. Yatya şişme balenler ise direk içinden tekne içine inen karmaşık boru sistemleri ve tekne içinde bir kompresör gerektirmektedir. Bu nedenle henüz yaygın oalrak kullanılmamaktadır.

Değişik üreticilerin değişik boydaki teknelerinde değişik marka direk içi sarma sistemlerini kullandım. Sorunsuz çalışan sayısı oldukça azınlıktaydı. Bu nedenle, geleceğin ana yelken sistemi olduğuna canı gönülden inandığım, direk içi sarma yelken sistemleri tam anlamda oturup kabul görünceye kadar kullanılmasından kaçınılmasını öneririm.

Direk İçi Sarma Ana Yelken Sistemlerinin Kullanılması

Bir haltın boş bırakılması ve diğerinin el veya vinç yardımı ile çekilerek açılan ve kapatılan bu sistemlerde her iki halatın da yıpranmamış ve yeni olmasına özen gösteriniz. Halatlar eskidikçe Ultraviole nedeni ile güçlerini kaybediyorlar. Vinç kullanırken vince aşırı yük biniyorsa nedenini araştırıp düzeltmeden devam etmeyiniz. Halatı koparırsanız, sarmak veya açmak sorun olacaktır.

Yelkeni açarken ve sararken, pupa baskısın gevşetin, pupa baskısı özellikle sararken, yelkenin katlanarak sarılmasına yol açabilir. Yelkeni sararken mümkün olduğu kadar rüzgar üstüne dönün ve öyle sarın . Ayrıca iskota köşesini tutan halatı el ile veya vince sararak yavaş yavaş bırakın. Sarma sisteminde az bir yük oluşsun. Aksi taktirde yelken çok gevşek sarılır ve son katları saramayabilirsiniz. Eğer çok sıkı sarmaya çalışırsanız bu sefer de sarma sistemindeki sarılı halat boyu yetmeyebilir ve sarma halatı bittiği halde önemli miktarda yelken açıkta kalır.

Direk içi sarma sistemlerinin genova sarma sistemlerine oranla daha kısa sürede başarıya ulaşacaklarına inanıyorum. Geçmişten gelen uygulamalara bakarsak yelken alanlarının daha


da küçüleceğini varsaysak bile bu tür yelken sistemlerine şimdiden alışmaya başlamamız gerekiyor.


Dıştan takma motorlar

Dıştan takma motorlar da teknolojinin gelişmesi ve kirliğin azaltılması çabalarına paralel olarak şekil değiştirdi. Piyasada uygulama şimdilik iki zamanlıdan dört zamanlıya geçiş olarak görülüyor. Yakın zamanda dizel dıştan takmalar ve üzerinde çalışılan elektrikli motorlar hayatımıza girebilir. Dizel daha yüksek basınçlarda çalıştığı için ağırlığın azaltılması şimdilik sorun olarak önümüze çıkıyor. elektrikli motorlar ise, elektik gereksinimi (büyük akü kapasiteleri ve şarj problemleri) nedeni ile bir süre daha denizlerde çok sık kullanılmayacak gibi görünüyor.

İki zamanlı - Dört zamanlı

İki zamanlı ve dört zamanlı motorların çalışma prensipleri aşağıdaki şekillerde kısaca özetlenmiştir. Herhangi bir engelleme olmadığından egsoz ve emme aynı anda açık olduğundan, yanmamış yakıtın bir kısmı kullanılmadan dışarı atılmaktadır. Yağlamada


kullanılan ve benzine katılan yağ da aynı yolla atılmaktadır.

İki zamanlı motorların dört zamanlılara olan üstünlüğü dört zamanlıya göre iki misli daha fazla patlama ile yüksek enerji sağlamalarıdır. Diğer bir üstünlük de içinde fazla parça bulunmadığından bakım kolaylığıdır.

Benzine yağ karıştırılması gereği, daha yüksek yakıt tüketimi ve dört zamanlılara göre daha gürültülü olmaları ve yarattıkları kirlilik istenmeyen yönleridir. Çalışırken kirli mavi duman salmaları ile ünlüdürler. Düşük devirde çalışırken de buji yağlama problemi ile sık karşılaşılır.

İki zamanlı motorlar, rölantide çalışırken, bire yüz veya bire yüzelli gibi düşük yağ oranları ile çalışabilirler ve yağlama yaparlar. Yüksek devirlerde ise yağ oranı bire elli hatta eski


motorlarda bire yirmibeş veya bire onaltı yağ gerektirebilir. Küçük bir iki zamanlı seçerken en düşük miktarda yağ gerektiren bir motor seçilmelidir. Genellikle bu oran 1/100 civarındadır.

Dört zamanlılar daha temizdir

Dört zamanlı motorlarda egsoz gazlarının atılması ve yakıt hava karışmının emilmesi egsantrik mili tarafından kontrol edilen supaplar tarafından sağlanır. Böylece yanmamış gazların atılması büyük ölçüde engellenir. Yağlama için yakıta yağ karıştırılmaması ve yağ yanmasını en düşük seviyede olması diğer bir avantajdır. Dört zamanlı motorlar üzerinde bulunan parçaların çokluğu, yağ karteri ve pompası gibi donanımların bulunması neden ile genellikle daha ağırdır. Yapımında daha çok malzeme kullanılıyor olması fiyatlarını da arttırır.

Motor seçimi

Yelkenli teknelerde kullandığımız dıştan takma motorlar genellikle düşük beygir gücündedir. Botumuz için bir dıştan takma motora ihtiyacımız varsa, ağırlık açısından iki zamanlılar daha avantajlı görünmektedir. Dört zamanlı ile arasındaki kilo farkı az görünse de motru, teknedeki braketin söküp bota takmak, sonra bottan çıkarıp tekrar sabit brakete takmak yorucu bir işlemdir ve aradaki birkaç kilo ağırlık farkı söküp takma sayısı arttıkça yüzlerce kilo gibi hissedilmektedir.Botlarda kullanılan motorlar genellikle kısa şaftlıdır.

Teknenin manevra yaptırması için ve seyirde kullanılacak motorlar ise biraz daha güçlü olmalıdır. Bu motorların seçiminde ise dört zamanlılar tercih edilmelidir. ağırlıkları fazla olsa da tekne üzerindeki etkileri çok fazla değildir. Sürekli sökülüp takılmazlar. Yelkene geçtiğinizde en fazla kuyruğunu sudan çıkaracak şekilde kaldırırsınız. Her ne kadar teknede kullandığımız dıştan takma motorları sadece pervane gücü için kullanacağımız ön planda tutsak da dar yerlerde motor ile manevra yapmak iyi bir seçimdir. Bu nedenle motor bırakıldığında düz olarak kalabilmeli, kol ile kulanılabilmelidir. Yelkenli teknelerde genellikle uzun şaftlı ve güç pervaneli motorlar kullanılır. Sürat pervanesi ise sürat motorlarının kullanımı içindir. Şaft boynun ne kadar olması gerektiğine kara verebilmek için motoruntakılacağı braketten, teknenin aynasının dibine kadar olan mesafe ölçülmelidir. Uzun şaft motorlar bir kaç değişik boyda üretilmektedir.

Şarj

Bazı motorların aküyü şarj edebilmek amacı ile üzerlerinde şarj mekanizması vardır. Genellikle bu şarj sistemi regüle edilmemiştir. Yani her koşulda aküye akım vermeye devam ederler. Standart bir kurşun asitli akümlatörde zaman zaman suyunu kontrol ederek akünü aşırı zarar görmesini engelleyebilseniz de, bir çok değişik akü bu tür bir şarj rejimine dayanıklı değildir. Araya bir regülatör takmanız önerilir.

Bakım

Dıştan takma motorlar genellikle yıllık servis bakımı dışında bir bakım gerektirmezler. Her ne kadar imalatçılar tuzlu suya dayanıklı olduğunu iddia etseler de uzun süre kullanılmayacak bir motoru tatlı su içinde çalıştırıp kaldırmak motoru koruma açısından daha doğrudur. Özellikle iki zamanlı motorlarda uzun süre kullanılayacaksa, koruyucu yağ içeren benzinle çalıştırdıktan sonra saklamak daha doğrudur.


Dıştan takma motorlar fazla arıza çıkarmasalar da motorun karbüratör, buji gibi parçalarını sökebilmek için yeterli takım bulundurmak doğru olur. Özellikle iki zamanlı motorlarda buji yağlanması ile sık karşılaşabilirsiniz. En doğrusu bu durumda bujiyi söküp temizlemektir.

Pervanelerin zarar görmesini engellemek için dıştan takma motor pervaneleri şafta değişik metodlarla tuturulur. Yaylı ve pimli sistemler vardır. Motorunuzun şaftına pervanenin nasıl bağlandığına bakarak gerekebilecek yedek parçaları yanınızda taşımanız gerekir.


Elektronik Cihazlar

Teknede seyir yardımcısı olarak veya haberleşme amaçlı değişik elektronik cihazlar kullanırız. Bu cihazların seçimine yardımcı olabilecek kısa bilgiler aşağıda sunulmuştur.

Otopilotlar

Otopilotlar temel olarak dümeni kontrol eden ve yönlerini bir pusuladan alan cihazlardır. Eski model otopilotlarda klasik manyetik pusula kullanılırken, yeni model otopilotlarda genellikle fluxgate denilen ve elektronik pusulalar kullanılmaktadır. Kendi pusulası dışında, otopilotlar, harici cihazlara da bağlanabilmektedir. GPS ve rüzgar gülü bağlantısı en yaygın olanıdır. Böylece teknenin GPS'te işaretlenen bir noktaya doğru yönlendirilmesi veya rüzgarı belli bir açıda alarak gitmesi mümkündür. Kendi pusulası ile yönlendirmede deniz akıntıları mutlaka dikkate alınmalıdır. Teknenin burnu pusula açısı olarak sürekli aynı istikameti gösterse bile tekne iskele veya sancak yönünden gelen akıntı nedeni ile sürüklenebilir ve gitmeyi hedeflediğiniz noktanın sağında veya solunda bir noktaya ulaşabilirsiniz. GPS ile kontrol edilen bir otopilot ise teknenin belirlenen noktaya gitmesini sağlar. Tekne başı başka istikameti gösterse bile tekne düz bir hat üzerinde istenilen noktaya gider.

Yelkenli teknelerde kullanılan otopilotlar, dümende ani hareketler göstermek yerine teknenin dalga ile oynamalarını dikkate alarak dümen tutarlar. Modern elektronik cihazlar dalga etksini "öğrenecek" şekilde tasarlanmıştır. Özellikle yelken seyrinde kıymetli olan elektrik kaynağımızın tasarruflu kullanılabilmesi için çok fazla güç harcayan elektrik motorunu mümkün olduğu kadar az çalıştırırlar. Eski model oto pilotlarda ayarlanabilen bir özellik olan dümen tutmada salınmanının kontrolu modern otopilotlarda genellikle otomatiktir. Bu nedenle özellikle dalgalı denizde seyirde otopilot ile seyirde tekne iskele ve sancağa doğru dönerek S çizerek gider. Bu otopilotların normal davranışıdır.

Yelkenli için tasarlanmış otopilotlarda genellikle tramola atmak için tuşlar bulunur. Böylece kısıtlı personel ile otopilot tramola atarken yelkenlerin ayarı kolaylaşır. Genellikle 90 veya 100 dereceye ayarlanmış olan bu özellik, iskele veya sancağa tramola atmak için +1 ve +10


veya -1 -10 tuşlarına birlikte basılarak yapılır. -1 ve -10 tuşlarına aynı anda basıldığında tekne iskeleye doğru önceden ayarlanmış açıda döner. + tuşları ise sancağa tramola atar. Tramola açısının tekneden tekneye değiştiği dikkate alınarak otopilotlarda bu açının programla ile değiştrilmesi mümkündür. Açıyı değiştirmek için otopilotun kullanma kılavuzuna bakmak gerekir. Gezi teknelerinde bu açı genellikle 100 derece olarak ayarlanmıştır.

Otopilotlar kontrol ettikleri yerlere göre de sınıflandırılır. Üç ayrı model vardır.

1. Yeke kontolu

2. Dümen simidi kontrolu

3. Dümen palası kontrolu

Yeke kontrolu için otopilotlar

Yeke kontrollu otopilotlar havuzlukta sabit bir noktaya takılırlar ve bir uçları ise yeke ile irtibatlıdır. Tekne rotaya sokulduktan sonra oto düğmesine basılması ile devreye girerler. Üstlerinde herhangi bir gösterge olmayabilir. Bazı modellerde seyir açısını gösteren tek satırlık bir göstergesi olan modeller de vardır.


Dümen simidi veya dümen palası kontrollu otopilotlar

Bu otopilotlar dümen simidini çeviren bir kayış veya dişli sistemi ile kontrol sağlarlar. Dümen palasını kontrol eden sistemler ise hidrolik veya mekanik olarak doğrudan dümen palasını hareket ettiriler. Dümen simidini hareket ettiren modellerin, otopilot kullanılmadığından el ile kayışlarının çıkarılmas veya dişli sistemlerinin devreden çıkarılması gerekir. Çalışmadığı zamanda dümenün el ile kontrolunu sağlayabilmek için frenleme yapan bu sistemni devreden çıkarılması gerekir.

Dümen palasını kontrol eden sistemler ise kendiliğnden devreden çıkar. Dümen plasını kontrol eden sistemlerin bir ek faydası da yekenin kırılması veya simidi kontol tellerinde, hidrolik konrolda veya zincirde meydana gelebilecek bir arızada tekneyi otopilotla kontrol edebilme imkanıdır.

Otopilot seçiminde dümen simidi veya yeke olmasına bağlı olarak uygun bir sistem seçebilirsiniz. Marka seçiminden sonra teknenizin boyutuna göre satıcı isize en uygun boyutu önerecektir. Tekneniz için uygun boyutu kullanabileceğiniz gibi bir büyük boyutdaki otopilotu da kullanabilirsiniz. Küçük otopilotlar güç olarak yetersiz kalabilir, Sakin havalada sorunsuz dümen tutsalar da dalgalı ve rüzgarlı ortamda güçleri yetersiz kalabilir.

Dümen simidini kontrol eden otopilotlarda simit toplam tur sayısının otopilota tarif edilmesi gerekir. Böylece dümen tutarken dümeni gerektiği kadar iskele veya sancağa çevirebilir. Dümen palasını kontrol eden sistemler ek bir ayar geektirmez. Yekeyi kontrol eden sistemler ise genellikle sancağa monte edilerek çalışır. İskeleye monte edildiklerinde dümen tutabilmeleri için elektronik devrenin ayarlanması gerekir.


GPS ve Chartplotter

Modern navigasyon yardımcılarının başında GPS ve Chartplotter gelir. GPS (Global Positioning System) aslında insan yapısı bir elektronik sekstant olarak düşünülebilir. Dünya yörüngesinde değişik yönlerde hareket eden uydular alıcıya nerede olduklarını ve zamanı bildirirler. GPS alıcsı da bu veriler ışığında her uyduya olan mesafesini belirler ve değişik uydulara göre olan mesafelerden kesişme noktasını bularak yerimizi belirler. Zamanı da sürekli olarak uydudan aldığı için hassas bir saat olarak kullanılabilir. Temel olarak bulunulan noktayı enlem ve boylam olarak veren bir cihazdır. Bulunulan enlem ve boylamı zaman olarak da hafızasında tuttuğundan bir sonraki belirlemedeki verilerle kıyaslayarak, gidiş yönünü, teknenin hızını da verir. GPS'ler 3 uydu ile bulunduğumuz mevkiyi verebilirler, ancak hassasiyeti arttırmak için aynı anda veya sıra ile 12 veya daha fazla uydudan veri alırlar. Bu veriler hafızasında bulunan veya hafıza olarak kullanılan bir kartuş yardımı ile harita üzerinde de gösterilebilir. Modern GPS modellerinin hemen tümü verileri rakam olarak vermekle birlikte, genellikle ekranlarındaki haritada gösterirler. Temel olarak ik model vardır:

1. Taşınabilir GPS modelleri

2. Sabit GPS modelleri


Taşınabilir GPS modelleri:

Taşınabilir GPS modelleri büyükçe bir cep telefonu görünümündedir. El de taşınırlar ve kullanılırlar. Başka cihazlara bağlanabilen modelleri vardır. Genellikle standart pillerle çalışırlar ve kullanma süreleri pil ömrü ile kısıtlıdır. Bu tür cihazların kullanılması düşünülüyorsa, teknede yeteri kadar yedek pil bulundurmak gerekir. Bazı modeller ise gerektiğinde teknede 12V elektrik ile beslenebilmektedir. Antenleri genellikle cihazın üstünde olduğunda bazı modeller kamara içinde iyi çalışmayabilir.

Sabit Cihazlar

Teknede uygun bir yere monte edilerek kullanılan cihazlardır. Genellikle GPS alıcsı için tekne üstüne monte edilen harici bir anten taşırlar. Bağlantı yaplımışsa harita üzerinde, rüzgar yönü gibi diğer aletlerden aldıkları verileri de gösteririler. Ekranları oldukça büyüktür ve kolay


takip edilir. Genellikle dört yönlü tuş yardımı ile harita aşağı, yukarı, sağa ve sola kaydırılabilir. Ekran değişik verileri gösterecek şekilde ayarlanabilir. Bazı modellerde ekran aynı zamanda radar verilerini de gösterebilir. Elektrik beslemeleri genellikle teknedeki 12V sistemden yapılır. Modern ekran teknolojisindeki gelişme ile birlikte güneşli havalarda bile güvertede kullanılabilir hale gelmişlerdir.

Bir çok GPS cihazında ilk açılışta da belirtildiği gibi bu cihazlar navigasyon yardımcılarıdır. Asıl navigasyon için kağıt harita, cetvel, pergel ve kalem kullanılmalıdır. Dünya'da navigasyon için kabul edilen sistem kağıt haritadır ve yakın gelecekte de elektronik navigasyon sistemlerinin navigasyon için asıl kabul edilmeleri beklenmemektedir

Türkiye denizlerinde kara görmeden seyir hemen hemen olanaksız gibidir. Belirlenen rotaların göz ile takibi genellikle mümkündür. Daha önce de belirtildiği gibi GPS modern bir sekstant cihazıdır ve sularımızda kullanılması çok yaygın olsa da çok gerekli değildir.

Sabit haritalı GPS cihazlarının göstergeleri kolaylık sağlaması amacı ile genellikle dümenin olduğu bölgeye monte edilmektedir. Her ne kadar yeni cihazlar suya dayanıklı ve güneş ışığında bile ekran görünebiliyorsa da gölge bir yere monte etmek uygun olur. Her koşulda bu cihazların ekranları dümenin önüne monte edilmemelidir. Eğer böyle bir gereksinim varsa tabandan yüksekliği 60 cm veya daha düşük tutulmalıdır. Geceleri ekranları karartılsa bile seyir sırasında teknenin seyir rotasını görünmez hale sokabilmektedirler. İdeal olanı bu cihazları teknede navigasyon masasının bulunduğu kamarada uygun bir yere monte etmektir.


Denizci Bağları

Denizde kullanılan bağların en önemli özelliği kolay bağlanmaları ve gerektiğinde kolaylıkla açılmalarıdır. Bu nedenle uygun yerde uygun bağ kullanmak gerekir. Kaydığı için veya açılmasından korkulduğu için yapılan bir bağın üzerine ek bağlar yapılması veya düğüm atılması gerektiğinde açılmayı zorlaştırır, halatları karma karışık bir hale getirir. Sadece gerekli bağı kullanın.

Izbarço

Camadan

Çok kolay görünse de bağlarken yanlışlık yapılabilen bir bağdır. Yanlış bağlnandığında kayabilir veya bir daha açılmayacak şekilde sıkışabilir.

Buntline


Halatların bir halkaya bağlanması için uygundur. Bağlandığında sökülmesi zordur. Özellikle mandarda kullanılır.

Zeppelinbend

Özellikle iki halatın birbirine eklenmesi için sağlam bir bağdır.


Kazık Bağı

Usturmaçaların vardavelalara bağlanmasında kullanılan bir bağdır.


Tekne Seçimi

Tekne Satın Alırken Nelere Dikkat etmeli?

Uzun süre tekne sahibi olduysanız tekneyi elde tutmanın oldukça masraflı bir iş olduğunu bilirsiniz. Tekne sahibi olurken teknenin ilk maliyeti olan satın alma fiyatı ve ikici else, onarım bedelinin yanı sıra tekneyi elde tutmanın d bir maliyeti olduğunu bilmelisiniz. Teknenin keyfini çıkarmak eğer tekne sizin için kıymetli olan kaynaklarınızı eritiyorsa, çok zor olabilir. İlk teknenizi alıyorsanız veya teknenizi büyütüyorsanız aşağıdaki birkaç nokta satın alacağınız tekneden azami keyfi çıkarmanıza yardımcı olacakır.

Satınalma maliyeti bir tekne alırken ödediğiniz bedeldir. Bu bedelin o günün şartlarına göre karşılayabileceğiniz sınırlar içinde kalması önemlidir. Göz önünde bulundurmanız gereken diğer bir konu ise tekneyi satmaya çalıştığınızda satılabileceği fiyattır. Özellikle otomobiller satın alındıkları anda ikinci el olurlar ve bazı marka ve modeller değerlerinin neredeyse %25ini ikinci el oldukları için yitirirler. Her ne kadar teknelerde değer kaybı bu kadar yüksek değilse de tekneler de değer kaybeder. Tekneizi hiç satmamak üzere almayı düşünseniz bile geleceği dikkate alarak satmak zorunda kaldığınızda azami getiriyi elde edebileceğiniz bir tekneyi almak en doğrusudur. Teknenin ikinci el fiyatının yüksekliği teknenin hizmet ömrünün daha uzun olduğunu gösterir.

Boyut ve Kalite arasında seçim yapılmalıdır. Birçok mal ve hizmet satın almasında boyut kalitenin önüne geçmektedir. Bir tekne kısa süreli kullanım için alınmaz. Uzun süreli hizmet beklenir. Tekneye ayırabileceğiniz kaynakların büyüklüğüne göre bir boy büyüğünü almak yerine bir boy küçüğünü ama işçiliği ve malzemesi iyi bir tekneyi almak daha doğrudur.

Yeni Tekne mi? İkinci el mi? sorusunun cevabını en iyi siz verebilirsiniz. Daha önce tekne kullanmış birçok kişinin seçimi ikinci el tekne almak yönündedir. İkinci el bir teknenin ilk maliyeti daha düşüktür ve bakım giderleri de düşük olur ( onarım giderler değil, daha sonraki yıllardaki bakım masrafları). Eğer ilk defa tekne alıyorsanız ve tekneyi en az 4 -5 yıl kullanmayı planlamıyorsanız ikinci el bir tekne almak ekonomik olarak daha doğrudur.

Satın alma öncesi sörvey beğendiğiniz bir tekneyi almadan önce yapılması gereken en son aşamadır. Sizin veya bir arkadaşınızın tekneyi değerlendirmesi yetersiz kalabilir. Çok ucuza mal edebileceğinize inandığınız bir tamirat çok pahalıya çıkabileceği gibi, gözünüzde büyüttüğünüz bir onarım çok daha ucuza mal olabilir. Bu nedenle kendinizin bulacağı bir sörveyöre alacağınız tekneyi incelettirin ve kararınızı ona göre verin. Sörvey sonucunda çıkan sonuçlara göre pazarlığınızı tekrar yapın. Eğer eksik ve hataları düzeltmeyi mal sahibi veya komisyoncu üstlenirse ihtiyatla yaklaşın. Profesyonel olarak çok iyi iş çıkabileceği gibi tamamen göze yönelik şişirme bir işlem de yapılabilir.

Sörvey yapan kişiden mutlaka imzalı bir rapor talep edin. Teknede daha sonra karşılaşacağınız eksiklerde sörvey yapan kişinin hatası varsa sorumlu tutabilirsiniz.

Daha detaylı bilgi için İkinci El Tekne Seçimi kitabını okuyabilirsiniz.



Rüzgar Gücü ve Yelken Trimi

Yelken triminde büyük ölçüde ıskotaları kullanırız. Iskotalar rüzgar açısına göre yelkenden en iyi verimi almamızı sağlarlar. Rüzgar arttıkça yelkenlierimizin alanını küçültemeyi düşünürüz. Camadan vurmak olarak tarif edilen yelken küçültmede uygulanacak tek bir kural vardır: "Camadan vursam mı acaba?" sorusu aklımıza geldiğinde camadan vurulmalıdır.

Rüzgar hızı yelken seyrinde en önemli etkenlerden biridir. Bilmemiz gereken rüzgar gücünün rüzgar hızı ile artmadığı, rüzgar hızının karesi ile arttığıdır. 16 knot rüzgarda seyrederken, rüzgar 20 knot'a çıkarsa aynı seyir koşullarında rüzgarın gücü:

16 x 16 = 256 20 x 20 = 400400 / 256 = 1,5625

hesaplaması ile %56 artar. Rüzgar gücünü etkileyen diğer bir faktör de rüzgarın etki ettiği alanın şeklidir. Aerodinamik olarak mükemmel kabul edilen, düşmekte olan yağmur damlasının şekli en az direnci gösterirken içi boş bir yarım küre ağzı rüzgara doğru tutlursa en çok direnci gösterir. İçi rüzgara dönük bir küre düz bir yüzeye göre %23 daha fazla güç üretir. Her ne kadar yelken şekillerimiz düz veya küre şeklinde değilse de Belirli oranda bu şekillere yaklaşırlar. Bu yüzdeyi yelken kullanımı açısından yorumlarsak rüzgar arttıkça gücü düşürümek için yelken alanlarının şeklini düzeltmemiz gerektiğini, azaldıkça küre şekline yakın şekiller elde etmemiz gerektiğini görürüz. Özellikle ana yelkene şekil verebilmek için elimizde bir çok olanak vardır. Kesirli armalı teknelerde kıç istralyayı germek direği iç bükey hale getirerek ana yelken torunun tamama yaknını alır. Mandarı kırışıklık olmayacak kadar germek de yelken torunu azaltır. Yelken şeklini asıl etkileyen ise Cunningham ve outhaul'dur.


Bumbadan yaklaşık bir karış kadar yukarıda olan Cunningham matafyonu bir halat yardımı ile bumba seviyesine indirilebilir. Yelken alanındaki küçülme çok az olsa bile yelkene torunu veren özellik nedeni ile yelken toru azalır ve yelken düzleşir. Bir çok teknenin yelkeninde bu matafyon yoktur.

Diğer bir güçlü tor ayarı ise outhaul ile yapılır. Outhaul yelkenin iskota köşesini bumbaya bağlayan halattır. Bazı teknelerde bu halat doğrudan bumbaya bağlı iken, birçok teknede makaralar yardımı ile havuzluğa kadar getirilir. Outhaul gevşetilerek tor arttırılabilir veya gerilerek yelken toru azaltılabilir.

Değişik hava koşullarında outhaul veya cunningham ayarları ile oynayarak rüzgar hızına bağlı teknenin yatmasını ve hızını gözleyin. Değişik koşullarda yapacağınız gözlemler sizin teknenize hangi koşullarda hangi ayarı yapmanız gerektiğini gösterecektir.


Kinistin

10 metre ve üzeri teknelerde 10 veya daha fazla knistin bulunur. Değişik yerlere denizden su çekmek veya atıkları atmak için bu bağlantılar tekne gövdesinin delinmesini gerektirir. Bu nedenle yeteri kadar sağlam yapılmalıdır.

Kötü bir örnek

Gövdeye bağlandığı yerde delik çapının 2 katı çapında kontraplak veya fiberglas pul olmalı

Valf kolu paslanmaz malzemeden olmalı

Hortum su kesimi altında kullanılmaya uygun kalitede olmalı

Dişleri perfore edilmemiş kelepçeler kullanılmış. Bu tür kelepçeler sağlıklıdır. Hortum ağzının plastik olmaması tercih edilmeli idi.


Her knistinin dibine uygun ölçülerde yumuşak ağaçtan yapılmış bir tapa bağlanmalıdır. Kopma halinde kolaylıkla bulunup tapa ile su gelmesi engellenir.

Kinistinler üzerlerine uygulanan 250 kg güce en az 30 saniye dayanabilmelidir. Bu nedenle gövde bağlantılarının altına delik çapının 2 katı çapında bir destek yapmak gerekir. Bu desteğin gövdeye yapıştrılması uygun olur. Resimdeki kinistin kurallara uygun desteklenmiştir.

Su kesiminde veya suyun altında plastikten yapılmış knistin ağızları kullanılmamalıdır. Hakiki bronzdan yapılmış bağlantılar kullanmak en doğrusudur.


Dişleri perfore (delikli) bir kelepçe sorun yaratabilir. Kelepçeler mutlaka çift kullanılmalıdır.


Uygun bir knistin bağlantısı bronz malzemeden yapılmalı, delik çapının 2 katı çaplı kontraplak veya fiberglas pul içten gövdeye takılmalıdır. Kinistin vanaları 90 derece hareketle kapanabilmelidir. Küresel veya silindirik vanalar kullanılabilir. Vana kolları mutlaka paslanmaz malzemeden olmalıdır. Kelepçeler olanak dahilinde 180 derece şaşırtmalı takılmalı ve perfore değil kabartma dişli olmalıdır. Kullanılan hortum su altı kullanımına uygun olmalıdır. Uygun ebatta bir ağaç tapa knistin dibine bağlanarak kullanılmaya hazır tutulmalıdır. Poliüretan mastikler çok güçlü yapıştırıcılardır. Bu nedenle gelecekte sökülmesi gerekirse kolaylık sağlamak amacı ile polisülfür mastik kullanılması önerilir.


Teknede Bot Taşıma

Gezerken bir çok yerde alargada kalırız ve karaya çıkmak, sahilleri dolaşmak için bir bota ihtiyacımız olur. Demirli iken sık kullandığımız bot, seyir esnasında taşıması zor bir malzemedir. Şişme botu söndürüp uygun bir dlapta saklamak en uygunu gibi görünse de söndürme, dolaptan çıkarıp şişirme, genellikle oyalayacı ve hoşlanmadığımız bir yöntemdir. Teknenin kıçına bağlayıp çekmek ise genellikle hızımızı düşürür, daha da önemlisi halatın kopması veya çözülmesi olasılığı yüksektir ve botumuzu kaybedebiliriz. Botu el ile veya bir mandar yardımı ile başa alıp ters olarak güverteye yatırmak en uygun taşıma yöntemlerinden birisidir. Botun kıçını direğe yaslayıp, başını tekneye bağlamak genellikle yeterli olur. Baş heçten ışık alamamak önemli bir sorundur. Üstü kapalı diye baş heçi havalandırma için kullanmak, baştan gelen dalgaların kamara içine girmesine neden olur. Aşağıdaki yöntemde ise botunuzu kıçtan koltuk alarak bağlanma haricinde çapariz vermeden taşıyabilirsiniz.

Botunuzun bir tarafını iki halatla teknenin kıçında su kesimine yakın bir yere bağlayın. Merdivenin ayakları veya puşpitin alt bölgeleri olabilir.

Botun diğer bordasından alacağınız iki halatı puşpitin üst tarafına çekerek bağlayın. Botunuz tekne kıçında dik vaziyette kalacaktır. Su kesiminden yüksekliği az bile olsa kıçtan gelen dalgalarda suya girmeyecek ve kıçtaki görüşünüzü engellemeyecektir. Kıçtan koltuk alarak bağlanmak için botu indirmeniz gerekir.



Sintine Pompası

Tekneniz hiç su yapmayabilir veya değişik yerlerden su alabilir. su miktarı çok az olabilir. Unutmamanız gereken suyun ait olduğu yerde yani denizde tutulmasıdır. Tekne içine giren su sintine pompası ile tahliye edilir. Bu nedenle teknenizde en az iki sintine pompası olmalıdır. Teken içine giren veya dökülen suyu tahliye etmek amacı ile küçük bir sintine pompası ve bir sorun çıktığında teknenin suyunu basabilecek büyüklükte bir diğer sintine pompası.Herhangi bir şekilde tekneniz aşırı su almaya başladığında yeterli büyüklükte bir sintine pompası hayatınızı ve teknenizi kurtarabilir.

Pompayı monte edin. Sabitlenmemiş bir pompa devrilebilir ve susuz kalacağı için yanar. Otomatik şamandıralar da tekne gövdesine bağlanmalıdır.

Pompayı iç yüzeyi mümkün olduğu kadar pürüzsüz bir hortumla ve en kısa mesafede bağlayın. İçi pürüzlü hortumlar ve aşırı kıvrımlar su akışını azaltır.

Su çıkışını su kesiminin üstünden yapın. Su kesimi yelkende tekne yattığında bile suyun üstünde kalan kısmıdır. Su kesiminin altında bir bağlantı, pompa devreye girdiğinde suyu basacak, daha sonra deniz suyu sifon oluşacağından tekne içine dolacak, otomatik şamandıra pompayı çalıştıracak ve suyu tekrar basacaktır. Bu nedenle en aşırı yatmada bile su kesiminin üstünde kalan bir nokta seçin.

Elektrik bağlantılarını sintineden mümkün olduğu kadar yüksekte yapın. Bağlantıların suya girmemesi gerekir. Pompa imalatçısının önerdiği kalınlıkta veya daha kalın tel kullanın, bağlantıları telleri birbirine kıvırarark veya uygun bir sıkıştırma ile yapın. Lehim kullanmayın. Bağlantıların üstüne ısı ile büzüşen makaron geçirin ve havya ile veya altında çakmak yakarak makaronu büzüştürün. Sintinede yanıcı gazlar birkmiş olabilir. Bu tür gazları temizlemeden çakmak veya ateş kullanmayın.


Sintine pompası bağlantısını doğrudan aküye yapın. Devre kesiciler kullanıldığında teknenin elektriği kesilir ve tekneyi terk ettiğinizde sintine pompası görev yapamaz.

Bağlantını + ucuna pompa üreticisinin önerdiği değerde bir sigorta bağlayın.

Eğer pompanızın otomatik bir şamandıra anahtarı varsa 1-kapalı-2 şeklinde üç pozisyonlu bir anahtar kullanın. Böylece pompanızı otomatik veya manuel kullanabilir, gerekirse kapatabilirsiniz.

Teknenizde en az iki sintine pompası bulunsun. 400gph değerinde küçük bir pompayı sintinenin en derin yerine bağlayın. Bu pompa kaza ile teknenize su girmesi halinde yeterli olacaktır. Bir ikinci pompayı (3500gph) ve şamandırasını daha yüksek bir yere bağlayın. Bu pompa küçük pompa çalıştığı sürece suya girmemelidir. Tekne bir şekilde su almaya başlar ve küçük pompa yetiştiremezse veya bozulursa çalışmalıdır. Eğer su konusunda şüpheci iseniz yine 3500gph kapasitesinde bir pompayı daha donatabilirsiniz. Bu pompa eğer varsa ırgat ve baş pervanesi için kullanılan aküye bağlanabilir veya marş aküne bağlanabilir. Emniyete yönelik olduğundan diğer sistemlerden bağımsız çalışır.

Sintine pompalarının baş düşmanı saç kılı ve kibrittir. İki malzeme de kolaylıkla pompa içine girebilir. Kibrit pervane kanatlarına takılarak pompayı durdurur ve yanmasına neden olabilir. Saç kılı ise mile sarılır ve dönmeyi yavaşlatır, aynı zamanda su geçirmez keçeyi bozar ve pompanın elektrik aksamına su girmesine neden olur. Bu nedenle sintinenin mümkün olduğu kadar temiz tutulması ve zaman zaman temizlenmesi gerekir.


Tekneyi Yaza Hazırlamak

1.Bimini (yan ve kıç parçalı olursa iyi olur) 2. Güneş paneli 3. Rüzgar jeneratörü (5 veya 6 dikdörtgen kollular sessiz olur. Üçgen kanatlılar gürültülüdür.) 4. Bumba üzerine örtü (Kamaranın serin kalmasını sağlar) 5. Yelken örtüsü (Yelkenlerin baş düşmanı güneştir) 6. Sıcak su torbası 7. Rüzgar kapanı 8. Sarma Genovayı koruyucu bant veya örtü 9. Başı açık bir pulpit (baştan bağlandığınızda inip binmeyi kolaylaştırır.) 10. Bisiklet (alışverişi kolaylaştırır, dolaşmak zevklidir.) 11. Başa da monte edilebilen pasarella 12. Başta demir yuvası 13. Irgat 14. Açılabilen heç ve lumbozlara takılacak sinek teli 15. Büyük bir su deposu 16. Büyük bir atık tankı 17. Büyük bir havuzluk (Rahat oturmak ve gece uyuyabilmek için) 18. Korumalı bir pervane 19. İnip binmesi kolay, merdivenli bir kıç 20. Kıçtan demir atmak için uygun donanım

Tekneyi açık renge boyamak doğrudan ve sudan yansıyarak gelen güneş ışığının teknenin içerisini ısıtmasını engeller.

Kıçtan Demir, Baştan Bağlanmanın Avantajları

1. Girişte dümen kontrolu tornistandan daha kolaydır.

2. Bağlanacağınız yerin sığ olması halinde teknenin en az su kesen kısmı kıyıya yakın kalır.

3. Havuzlukta mahremiyetiniz korunur.

Bunun yanı sıra tekneye inip binmek nisbeten zorlaşır. Bunu engellemek için başa da monte edilebilen bir paserella uygun olur. Rüzgar tekneyi pontona doğru sürükleyecek şekilde eserse kıç bölümü rüzgarı daha fazla tutar, bu nedenle demirinizin sağlam olması gerekir. Kıç


demirini almak için ırgat kullanmak zorlaşır, ama iskota vinçlerini bu işlem için kullanabilirsiniz.


Teknede Deniz Suyu Filtreleri

Teknede pek çok maksatla deniz suyu kullanılır. tuzlu suyun ilk kullanımı motorun soğutulması içindir. Bunun dışında jeneratör, klima, buzdolabı gibi cihazlarda da soğutma amaçlı olarak deniz suyu kullanılır. Bir diğer kullanım yeri tekne tuvaletlerini temizlemek içindir. Marinaların ve tatlı su alınabilecek yerlerin artması ile deniz suyu tekne içinde musluklarda nadiren kullanılır olmuştur. Aslında çamaşır, bulaşık ve vücut temizliğinde tuzlu su kullanılabilir. Eski teknelerin bir çoğunda mutfakta manuel veya elektrik ile çalışan deniz suyu muslukları vardır.

Yukarıdaki resimlerde göründüğü gibi harici filtreler boya veya kekamoza bağlı olarak tıkanabilir. Bu tür filtrelerin zehirli boya esnasında içlerinin açılarak temizlenmesi ve boyanması gerekir. Bazı filtreler doğrudan tekne gövdesine ahşap veya saç vidası ile bağlanırlar. Bu filtreler zaman içinde vida yerleri aşınacağından kullanıma çok uygun değildir. Yukarıda sağda görülen filtre modeli tekne yol yaparken basınç arttırarak deniz suyunun seviyesinin üstünde bir noktaya kadar su çıkmasını sağlar. Pompaların daha iyi çalışmasını sağlasa da bu tür filtreler motor kullanılmadığı zamanda kapatılmalıdır. Örneğin yelken yaparken, motor kapalıdır. Eğer su pompası kanatlarından biri arızalı ise oluşacak basınç suyun motor içinde yükselmesine neden olacaktır. Eğer su egsoza kadar ulaşırsa, egsoz çalışmadığı için geri tepecek motor supaplarından içeri girerek, bir çok karışık metalin bulunduğu silindir içinde paslanmaya neden olacaktır. Ayrıca biriken su marş basıldığında sıkıştırılamadığından bazı parçaların kırılmasına da neden olabilir. Bu tür filtreler yapabilecekleri basınç dikkate alınarak takılmalı, eğer yüksek basınç yapacakları öngörülüyorsa kullanılmayan durumlarda vanaları kapalı tutulmalıdır.


Bazı teknelerde imalatçılar filtresi kendinden olan motor su emişleri kullanmaktadır. Bu tür harici filtreler hiç bir şekilde içleri açılamadığından açılabilir bir modelle değiştirilmelidir.

Yukarıdaki gibi içi kekamoz bağlamış bir filtre görevini yapamaz, açılabilmesi de olanaksız olduğundan içeri girmesi gereken miktarda su alınamaz.

Yukarıdaki filtreler açılıp temizlenebilecek ve içleri zehirli ile boyanabilecek filtrelerdir. Sağdaki filtrenin sadece pozitif basınç gereken yerlerde kullanılması önerilir. Kullanıldığında ek basınç oluşturmadığından tuvalet bağlantısında soldaki filtrenin kullanılması önerilir.


Tutya

Deniz suyu iletken bir ortamdır. Bu nedenle birbirine bağlı değişik metaller su içinde tıpkı bir pil gibi çalışarak galvanik korozyon denilen aşınmaya neden olurlar. Değişik metaller değişik voltajlara sahiptir, voltaj değeri en çok eksi olan metal aşınır. Bu nedenle özellikle su altındaki metallerin korunması gerekir. En kolay korunma yöntemi boyamadır. Ancak su kesiminin altında boyanan metaller kolaylıkla boya zarar görebileceği için korumadan yoksun kalırlar. Özellikle şaft pervane ikilisi su içinde çalışan parçalardır ve kolaylıkla boya tutmazlar. Bu nedenle koruyucu olarak tutya kullanılır. Tutya kendi gerilimi düşük olan bir metal olduğundan birbirini etkileyen iki metale elektriki olarak bağlandığında akımı kendi üstüne çekerek erir, böylece diğer metaller erimekten kurtarılır.

Pervane başına ve şafta takılan tutyalar

Baş manevra pervanesinde de tutya olabilir. Su içinde şaft boyu çok kısa ise bu tür bir tutya kullanılabilir.


Saildrive tutyası erimiş ve yenisi takılmış

Galvanik korozyon suyun olduğu ve iki değişik metalin bulunduğu her ortamda oluşabilir. İçten takma ve dıştan takma deniz motorları genellikle tuzlu su ile soğutulurlar. Dıştan takmalar genellikle doğrudan deniz suyu ile soğutulur. İçten takma motorlar ise doğrudan deniz suyu ile soğutulabildiği gibi deniz suyu motorun soğutma suyunu da soğutmakta kullanılabilir. Her koşulda tuzlu suyun dolaştığı bu bölmelerin de korunması gerekir. Bir çok deniz motorunda galvanik korozyonu önlemek amacı ile tutya kullanılır. Bu tutyalar deniz suyu kanallarına bağlı bir veya birkaç kör tapa üzerine takılmış tutyalarla yapılır.

Tekne gövdesine takılan başka metaller de galvanik korozyon etkisinde kalabilir. Bu nedenle gövdeye bağlanabilen türde tutyalar vardır. Bu tutyalar, korunacak metaller ile iyi bir elektriki bağlantı ile bağlanmalıdır. Tutyalar diğer kıymetli metal parçaları korumak amacı ile kendilerini feda ederler. Bu nedenle tekneyi karaya çektiğinizde tutyaları da kontrol etmeniz gerekir. Eğer tutyalar taktığınız zamanki gibi pırıl pırıl duruyorsa çalışmamış demektir. Bunun sebebi genellikle takılan tutyanın bağlandığı metal ile iyi temas sağlamamş olmasıdır. Metale çok iyi elektriki temas sağlayacak şekilde tüm vidaların iyice sıkılması gerekir ve tutyanın oynamaması sağlanmalıdır. Eğer tutyanın 1/3'ten fazlası erimişse değiştirmek gerekir. Daha az erime varsa bir daha karaya çıkıncaya kadar yeterli olacak demektir.

Tekne direğine de bağlamamız gereken malzemeleri paslanmaz vida veya perçin ile bağlarız. Direğe gelen yağmur suyu ve deniz suyu rutubet yaratır ve bu rutubet galvanik etki yaratır. Bu nedenle galvanik korozyon olasılığı su kesiminin üstünde de olabilir. Bu tür galvanik etkiden korunmak için bağlantıların elektriki olarak izole edilmeye çalışılmaları önerilir. Perçin veya vida kullanılırken deliklerin derz dolgusu ile doldurulması ve başlarının monte edildikten sonra sıvanmaları bu etkiyi azaltır.


Impeller Değişimi

Dizel deniz motorları doğrudan deniz suyu ile veya deniz suyunun soğuttuğu tatlı su ile soğutulurlar. Deniz suyunun denizden çekilmesi için bir impeller pompa kullanılır. Deniz suyu soğutma işlevini gördükten sonra egsozdan dışarı atılır. Böylece soğutma görevinin yanı sıra egsoz gürültüsünü de azaltır.

Pompa içindeki impeller kauçuktan yapılmış bir parçadır ve ömrü konusunda fikir yürütmek doğru olmaz. Su giriş vanasının kapalı olması veya tıkanması gibi durumlarda ısınır ve çok çabuk kırılabilir. Kırık kanatlar ise su kanallının içine kaçarak su geçişini engellerler. Bu nedenle sezon başında durumu iyi bile olsa pompa lastiğini değiştirmeniz önerilir. Lastik maliyeti motorunuzun ısınıp zarar görmesi ile kıyaslandığında oldukça düşüktür.

Tuzlu su pompaları genelde iki şekilde çalışırlar. Bir kısım pompalar motor içinden çıkan bir mil yardımı ile doğrudan döndürülürler, bir kısmı ise kayış kasnak sistemi ile döndürülür. Yandaki resimde Yanmar'a ait iki değişik pompa modeli verilmiştir.

Pompaları yerinden sökmek için öncelikle pompanın giriş ve çıkışındaki hortumları sökmeniz gerekir. Hortum kelepçelerini gevşetmeden önce denizden su giriş vanasını kapatın. Kelepçeleri uygun büyüklükte bir tornavida veya anahtar ile gevşetin. Bit şeklindeki tornavida sapına uygun ölçüde lokma ucunu takarak da sökebilirsiniz. Hiç bir koşulda pense veya ayarlanabilir anahtar kullanmayın. Bu tür aletler civata başnın bozar ve bir dahaki sefere sökemez veya takamazsınız.

Hortumları söktüğünüzde motorda veya hortumlard kalan az miktarda su akabilir. Bu suyu sintineden daha sonra temizleyebilirsiniz veya sökerken altına bir kap tutabilirsiniz.

Pompayı işaretli civataları sökerek motor gövdesinden ayırın.


Pompa üzerinde tornavida veya hem tornavida hem anahtarla açmaya uygun vidalar vardır. Uygun büyüklükte bir tornavida veya anahtar ile bu vidaları sökün. Impelleri yerinden sökmek için impeller sökme aleti kullanabilirsiniz. Eğer bu tür bir aletiniz yoksa bir kargaburunla kanadını tutarak sökebilirsiniz. Ancak bu impelleri zedeleyebilir.

Yeni impelleri yerine takın. Kanatları el ile yerleştiremiyorsanız tüm impelleri elektrik kablosu bağlamakta kullanılan kılçık denilen plastik kelepçe ile sıkıştırabilirsiniz. Bazı kaynaklarda dönme yönünün dikkate alınması belirtilse de motor devrine yakın devirde sürekli dönen bir lastiğin birkaç turluk ters dönüşü bozulmaya neden olmaz. Pompa kapağının içinde aşırı aşınma varsa kapağı da değiştirmeniz önerilir. Kapak contasını mutlaka değiştrin. Bazı kapaklarda conta yerine o ring kullanılıyor olabilir. O ringi değiştirin.

Kapağı kapatıp civatalarını sıkın, pompayı yerine takın, hortumları kontrol edin, aşınmış ise değiştirin, deniz suyu vanasını açın ve motoru çalıştırın.

Documents

Tekne Uzmanı 2010