teknologji 12

Embed Size (px)

Citation preview

  • LIBR PR MSUESINTEKNOLOGJIA 12

    Pr klasn e 12-t t arsimit t mesm t prgjithshm

    Lindita Gjini

  • T gjitha t drejtat jan t rezervuara Pegi 2011T gjitha t drejtat lidhur me kt botim jan ekskluzivisht t zotruara nga shtpia botuese

    Pegi sh.p.k. Ndalohet do riprodhim, fotokopjim, prshtatje, shfrytzim ose do form tjetrqarkullimi tregtar pjesrisht ose trsisht pa miratimin paraprak nga botuesi.

    Shtpia botuese: Tel: 042 374 947 cel: 069 40 075 02 [email protected] i shprndarjes: Tel/Fax: 048 810 177 Cel: 069 20 267 73

    Shtypshkronja: Tel: 048 810 179 Cel: 069 40 075 01 [email protected]

  • 3TEKNOLOGJIA

    PRMBAJTJE

    Hyrje 5

    Plani msimor 6

    Objektivat sipas niveleve 17

    Plani msimor ditor 26

    Module msimore 28

    Situata t mendimit kritik 52

    Trajtimi metodik i nj pune praktike 54

    Trajtimi metodik i projektit 56

    Metodika e hartimit t nj testi 62

  • 4TEKNOLOGJIA

  • 5TEKNOLOGJIA

    HYRJE

    Libri q po ju paraqesim sht nj mjet ndihms pr msuesit e lnds s TIK-ut baz t klass s 12-t. Ky libr sht ndrtuar n prputhje me programin e miratuar nga MASH-i. Libri ka pr qllim q t ndihmoj msuesit n msimdhnie, duke i paraqitur atyre mekanizma pr aftsimin e nxnsve n procesin msimor dhe gjetje t prshtatshme pr prvetsimin sa m t mir t njohurive nga nxnsi.N kt libr jan vendosur:-Plani msimor, i cili paraqet n trsi t gjith lndn t ndar n dy linja funksion t njra-tjetrs. N plan jan prcaktuar dhe zbrthyer t gjitha temat msimore, si ato teorike, ashtu dhe ato me karakter praktik, ushtrime, pun praktike dhe testime deri n ort e projekteve. Jan ln edhe or t lira, duke i ln msuesit liri n prdorimin e tyre. - Objektivat msimor, t zbrthyer sipas kapitujve, duke prcaktuar kshtuorientimin e drejt t t msuarit n do kapitull t lnds. Kta objektiva janparaqitur n tri nivele, duke pasur parasysh se niveli m i lart t prfshij edhe at m t ultin. - Disa modele plani ditor t msuesit, t realizuara sipas strukturs ERR dhe modele t propozuara nga Instituti i Zhvillimit t Arsimit. - Po kshtu jan paraqitur edhe Situata t mendimit kritik me an t disatemave msimore ose or punsh praktike, projektesh, t cilat shrbejn tpr zhvillimin e shprehive t t menduarit n nivel t lart t t nxnit,qndrimit kritik, shprehs dhe ndihms.- N fund jan vendosur edhe testimet e zgjidhura q ndodhen n libr, si dhedisa njohuri t prgjithshme pr vlersimin sa m korrekt t nxnsit n procesin msimor.

  • 6TEKNOLOGJIA

    PLANI MSIMOR

    34 jav msimore x 2 or n jav = 68 or

    Njohuri t reja 50 orProjekte 3 orPun praktike 4 orUshtrime 6 orPrsritje kapitulli 1 orTestime 2 orOr t lira 1 orTotal 68 or

    OBJEKTIVAT E LNDS

    Pas prfundimit t lnds nxnsi/ja do t jet i/e aft:

    T prpunoj dhe t komunikoj informacionin teknologjik n form t

    T vlersoj faktin se teknologjia ndikon n jetn ton t prditshme dhe kontribuon n zhvillimin personal, social dhe ekonomik dhe q zgjidhjet teknologjike jan t lidhura me kulturat dhe mjediset.

    T analizoj faktort q ndikojn n projektimin e sistemeve teknologjike, si: siguria, dobishmria, mbrojtja e shndetit dhe e mjedisit, funksionaliteti etj.

    T prgatis nj plan pr realizimin e nj sistemi teknologjik t thjesht

    T punoj n mnyr t pavarur ose n grup pr vlersimin e zgjidhjeve

    T przgjedh materialet, mjetet dhe pajisjet e duhura pr ndrtimin enj sistemi teknologjik t thjesht ose pr prodhimin e nj produkti n prgjigje t nj skic-ideje t dhn ose problemi teknologjik.

  • 7TEKNOLOGJIA

    Lin

    ja 1

    :j

    TE

    KN

    OL

    OG

    JIA

    34 o

    r (2

    7 or

    te

    ori,

    2 or

    te

    stim

    , 2 o

    r p

    roje

    kt, 1

    or

    pr

    srit

    je, 2

    or

    t li

    ra)

    NR

    .K

    RE

    UT

    EM

    AT E

    M

    SIM

    EV

    EO

    BJE

    KT

    IVAT

    E L

    INJ

    S

    T

    pr

    shkr

    uaj

    mod

    elin

    e n

    j s

    iste

    mi t

    ipik

    dhe

    el

    emen

    tet k

    ryes

    ore

    t ti

    j.

    T

    trego

    j

    grup

    et

    krye

    sore

    t

    inpu

    t-eve

    (bur

    imev

    e) t

    sist

    emev

    e te

    knol

    ogjik

    e.

    T

    ana

    lizoj

    pr

    oces

    e t

    ndr

    yshm

    e te

    knol

    ogjik

    e.

    !

    outp

    ut-e

    t e

    sist

    emev

    e te

    knol

    ogjik

    e.

    T sh

    pjeg

    oj r

    olin

    dhe v

    eprim

    in e

    mek

    aniz

    mav

    et

    feed

    back

    -ut n

    si

    stem

    et te

    knol

    ogjik

    e.kk

    T

    shpj

    egoj

    kup

    timin

    e ko

    ncep

    teve

    pro

    blem

    ,

    pro

    blem

    te

    knol

    ogjik

    dh

    e z

    gjid

    hje

    epr

    oble

    mit

    tekn

    olog

    jik.

    T

    treg

    oj

    se

    far

    pr

    mba

    n pr

    ojek

    ti (p

    lani

    ) pr

    zg

    jidhj

    en e

    nj

    pro

    blem

    i tek

    nolo

    gjik

    .

    T r

    endi

    s h

    apat

    q

    ndiq

    en p

    r z

    gjid

    hjen

    enj

    pr

    oble

    mi

    tekn

    olog

    jik d

    he t

    ar

    gum

    ento

    jdo

    mos

    dosh

    mr

    in

    e se

    cilit

    pre

    j tyr

    e.

    T n

    drto

    j s

    kem

    n e

    pro

    cedu

    rs

    s z

    gjid

    hjes

    s n

    j p

    robl

    emi t

    ekno

    logj

    ik t

    thje

    sht

    .

  • 8TEKNOLOGJIA

    Lin

    ja 2

    j:

    KO

    MU

    NIK

    IMI G

    RA

    FIK

    34

    or

    (23

    or

    teor

    i, 6

    or

    usht

    rime,

    4 o

    r p

    un

    prak

    tike,

    1 o

    r p

    roje

    kt)

    NR

    KR

    EU

    TE

    MAT

    E M

    SI

    ME

    VE

    OB

    JEK

    TIV

    AT E

    LIN

    JS

    1K

    omu

    nik

    imi

    sk

    icat

    9 or

    (6

    or

    teor

    i, 1

    or

    usht

    rime,

    2

    or

    pun

    pra

    ktik

    e)

    ""

    #

    ko

    mun

    ikim

    i. Li

    dhja

    me

    deg

    t e

    ndry

    shm

    e t

    tekn

    olog

    jis.

    1.2

    Mat

    eria

    let d

    he v

    egla

    t kry

    esor

    e q

    p

    rdor

    en

    pr

    skic

    at

    dhe

    viza

    timet

    . Llo

    jet e

    vija

    ve k

    ryes

    ore

    dhe

    skic

    imi i

    tyre

    .

    "$

    %&

    '

    *

    t rr

    afsh

    ta.

    1.4

    Nd

    rtim

    et g

    jeom

    etrik

    e kry

    esor

    e (n

    darja

    e s

    egm

    entit

    n

    dy p

    jes

    t

    bara

    barta

    , nda

    rja e

    rret

    hit,

    ndr

    time

    shum

    kn

    dsh

    ash

    t b

    rend

    ashk

    ruar

    n

    rret

    h et

    j).

    1.5

    Ush

    trim

    e p

    r nd

    rtim

    et

    gjeo

    met

    rike

    krye

    sore

    .

    N

    prf

    undi

    m t

    kre

    ut n

    xn

    si/ja

    duh

    et:

    !

    me

    disa

    nga

    deg

    t k

    ryes

    ore

    t t

    ekno

    logj

    is,

    si

    : te

    knol

    ogjia

    e

    mek

    anik

    s,

    tekn

    olog

    jia

    e el

    ektri

    cite

    tit,

    tekn

    olog

    jia

    e ko

    nfek

    sion

    eve,

    tekn

    olog

    jia e

    nd

    rtim

    it et

    j. gj

    j

    T n

    joh

    dhe

    t p

    rdo

    r m

    ater

    iale

    t dhe

    veg

    lat

    krye

    sore

    q

    prd

    oren

    n

    krye

    rjen

    e sk

    icav

    e dh

    evi

    zatim

    eve:

    letra

    t pr

    skic

    a, le

    trat p

    r v

    izat

    ime,

    la

    psat

    q

    prd

    oren

    pr

    ski

    ca d

    he v

    izat

    ime,

    go

    mat

    fsh

    irse

    , viz

    oret

    mat

    se,

    trek

    nd

    shat

    evi

    zatim

    it, k

    ompa

    set e

    tj.

    T

    njo

    h d

    he t

    pr

    dor

    lloj

    et k

    ryes

    ore t

    vija

    veq

    pr

    dore

    n n

    skic

    a dh

    e vi

    zatim

    e.

    T sk

    icoj

    vija

    t po

    zici

    onev

    e t n

    drys

    hme,

    knd

    e 90

    0 , 30

    0 , 45

    0 , 60

    0

    krye

    sore

    , si:

    rret

    h, e

    lips,

    gjas

    htk

    nd

    sh e

    tj.

    !

    T

    pr

    dor

    form

    at s

    tand

    arde

    t s

    hkro

    njav

    e dh

    e sh

    ifrav

    e n

    skic

    a dh

    e vi

    zatim

    e.

  • 9TEKNOLOGJIA

    1.6

    Viz

    atim

    i i

    shkr

    onja

    ve d

    he i

    shifr

    ave

    stan

    dard

    e n

    ski

    ca d

    he n

    v i

    zatim

    e te

    knik

    e.

    1.7

    Vend

    osja

    e p

    rm

    asav

    e n

    nj

    viza

    tim t

    pr

    fund

    uar o

    se n

    sk

    ic.

    1.8

    -1.9

    Pun

    pr

    aktik

    eR

    ealiz

    imi i

    nj

    skic

    e m

    e st

    anda

    rdet

    e

    ms

    uara

    .

    T

    pr

    dor

    rre

    gulla

    t kr

    yeso

    re t

    ve

    ndos

    jes

    sp

    rmas

    ave

    n le

    xim

    in d

    he k

    ryer

    jen

    e sk

    icav

    edh

    e vi

    zatim

    eve.

    T

    bj

    nd

    rtim

    e gj

    eom

    etrik

    e du

    ke p

    rdo

    rur

    vegl

    at e

    viz

    atim

    it si

    :

    -nd

    arje

    seg

    men

    tesh

    dhe

    rra

    ths

    h n

    pje

    s t

    ba

    raba

    rta.

    -nd

    rtim

    e sh

    umk

    nd

    shas

    h.-

    kalim

    e t

    rrje

    dhsh

    me

    mid

    is

    dy

    drej

    tza

    sh,

    drej

    tz

    s dhe

    rret

    hit d

    he m

    idis

    dy

    rrat

    hve

    .

    2V

    izat

    imet

    m

    e p

    roje

    ksi

    on

    ek

    n

    dd

    rejt

    a

    4 or

    (3

    or

    teor

    i, 1

    or

    usht

    rime)

    2.1.

    K

    once

    pti

    pr

    pam

    jet.

    Proj

    eksi

    onet

    kn

    ddre

    jta.

    2.2

    Shka

    llt e

    viz

    atim

    it.

    2.3

    Skic

    at d

    he v

    izat

    imet

    e d

    etal

    eve.

    2.

    4 U

    shtri

    me

    prm

    bled

    hse

    p

    r ka

    pitu

    llin.

    Lex

    imi

    i sk

    icav

    e t

    th

    jesh

    ta

    dhe

    t

    vsh

    tirs

    is

    mes

    atar

    e.

    N

    prf

    undi

    m t

    kre

    ut n

    xn

    s/i-j

    a du

    het:

    T

    nd

    rtoj

    pro

    jeks

    ione

    kn

    ddre

    jta t

    obj

    ekte

    vet

    thje

    sht

    .

    T p

    rdo

    r sh

    kall

    t e v

    izat

    imit.

    T

    bj

    sk

    ica

    t o

    bjek

    teve

    t th

    jesh

    ta.

    T

    lex

    o j

    skic

    a dh

    e vi

    zatim

    e t

    obj

    ekte

    ve t

    th

    jesh

    ta d

    he t

    vs

    htir

    sis

    mes

    atar

    e.

  • 10

    TEKNOLOGJIA

    3Pa

    raqi

    tjet m

    e ij

    prer

    je d

    heak

    sono

    met

    rike

    12 o

    r

    (7 o

    r te

    ori,

    4 or

    us

    htrim

    e,1

    or

    proj

    ekt)

    3.1

    Kup

    timi m

    bi p

    rerje

    t, vi

    jzi

    met

    i

    ibi

    jij

    ie

    prer

    jeve

    , em

    rtim

    et.

    3.2

    L loj

    et

    e pr

    erje

    ve.

    Prer

    jet

    e th

    jesh

    ta.

    3.3

    Bas

    hkim

    i i p

    amje

    s me

    prer

    jen.

    3.4

    Ush

    trim

    e m

    bi p

    rerje

    t.

    3.5

    Njo

    huri

    t p

    rgj

    ithsh

    me

    pr

    proj

    eksi

    onet

    ak

    sono

    met

    rike.

    D

    imet

    ria d

    he iz

    omet

    ria. V

    izat

    imi i

    bo

    shte

    ve.

    3.6

    Para

    qitja

    ak

    sono

    met

    rike

    e

    '

    3.7

    Para

    qitja

    ak

    sono

    met

    rike

    e tru

    pave

    gje

    omet

    rik.

    3.8

    Us h

    trim

    e p

    r pa

    raqi

    tjen

    akso

    nom

    etrik

    e t

    trup

    ave.

    3.9

    Hap

    ja e

    sip

    rfa

    qeve

    , njo

    huri

    t

    prg

    jiths

    hme.

    3.10

    Ush

    trim

    e. H

    apja

    e p

    rizm

    it dh

    e ci

    lindr

    it t

    pre

    r p

    jerr

    tas.

    N

    prf

    undi

    m t

    kre

    ut n

    xn

    s/i-j

    a du

    het:

    fd

    k/

    dh

    T

    njo

    h k

    uptim

    in g

    jeom

    etrik

    t p

    araq

    itjes

    me

    prer

    je.

    T

    bj

    sh

    nim

    in e

    pre

    rjeve

    sip

    as s

    tand

    ardi

    t t

    viza

    timit.

    T b

    j

    vij

    zim

    et e

    sip

    rfaq

    eve

    t p

    rera

    .

    T p

    rdo

    r p

    rerje

    t e

    thje

    shta

    n

    para

    qitje

    n e

    obje

    ktev

    e.

    T p

    rdo

    r b

    ashk

    imet

    e p

    amje

    ve m

    e pr

    erje

    t n

    skic

    a dh

    e vi

    zatim

    e.

    T l

    exoj

    sk

    ica

    dhe

    viza

    time

    t o

    bjek

    teve

    t

    thje

    shta

    dhe

    t v

    sht

    irsi

    s m

    esat

    are t

    par

    aqitu

    r m

    e pr

    erje

    .

    T n

    joh

    kup

    timin

    gje

    omet

    rik t

    pa

    raqi

    tjeve

    akso

    nom

    etrik

    e.

    T

    nd

    rtoj

    me

    vegl

    at e

    viz

    atim

    it dh

    e m

    e do

    r

    t l

    ir b

    osht

    et a

    kson

    omet

    rike

    pr

    dim

    etrin

    k

    ndng

    usht

    dh

    e iz

    omet

    rin

    knd

    drej

    t.

    T

    nd

    rto

    j

    para

    qitje

    t ak

    sono

    met

    rike

    t

    '

    +

    tre

    knd

    shi

    t, gj

    asht

    kn

    dsh

    it, rr

    ethi

    t).

    T

    nd

    rtoj

    par

    aqitj

    et a

    kson

    omet

    rike

    t tr

    upav

    egj

    eom

    etrik

    kr

    yeso

    r d

    he o

    bjek

    teve

    t th

    jesh

    ta

    t d

    hna

    n

    pro j

    eksi

    onet

    kn

    ddre

    jta o

    se n

    na

    tyr

    .

    NR

    .K

    RE

    UT

    EM

    AT E

    M

    SIM

    EV

    EO

    BJE

    KT

    IVAT

    E L

    INJ

    S

  • 11

    TEKNOLOGJIA

    4V

    izat

    imet

    e

    n dr

    timit

    dhe

    ato

    skem

    atik

    e

    9 or

    (7

    or

    teor

    i, 2

    or

    pun

    pra

    ktik

    e).

    4.1

    Njo

    huri

    t

    prg

    jiths

    hme

    pr

    viza

    timet

    e n

    drti

    mit.

    Pla

    ni

    i p

    rgjit

    hsh

    m,

    plan

    imet

    rit

    e s h

    tpi

    ve t

    ban

    imit.

    4.2

    ;

    &

    i e

    lem

    ente

    ve t

    nd

    rtes

    s s

    bani

    mit.

    4.3

    Pajis

    jet

    higj

    ieno

    sani

    tare

    , el

    ektro

    sht

    piak

    e dh

    e m

    obili

    et,

    shen

    jat k

    onve

    ncio

    nale

    tp

    rdor

    ura

    npl

    anim

    etrit

    e

    bane

    save

    .4.

    4 B

    anes

    at m

    oder

    ne,

    mob

    ilim

    i i

    tyre

    , mat

    eria

    let e

    reja

    tm

    obili

    mit

    t m

    jedi

    seve

    . 4.

    5 Pu

    n p

    rakt

    ike

    nr 1

    . Le

    xim

    i i

    plan

    eve

    t n

    drys

    hme.

    4.

    6 Sk

    emat

    kin

    emat

    ike

    (tele

    foni

    , ci

    tofo

    ni, a

    nten

    a te

    levi

    zive

    etj.

    ).

    N

    pr f

    undi

    m t

    kre

    ut n

    xn

    si/ja

    duh

    et:

    T

    lexo

    j v

    izat

    imet

    e p

    lane

    ve t

    pr

    gjith

    shm

    e (g

    enpl

    anet

    ) dh

    e t

    pr

    cakt

    oj

    n to

    obj

    ekte

    t e

    ndry

    shm

    e.

    T

    p

    rcak

    toj

    el

    emen

    tet

    kons

    trukt

    ive

    n

    viza

    timet

    kon

    stru

    ktiv

    e t o

    bjek

    teve

    t n

    drti

    mit.

    T l

    exoj

    pl

    anet

    (pl

    anim

    etrit

    ) e

    obj

    ekte

    ve t

    ba

    nim

    it dh

    e t

    pr

    cakt

    oj

    elem

    ente

    t e o

    bjek

    tit.

    T

    lex

    oj

    plan

    et e

    mob

    ilim

    it t

    obj

    ekte

    ve t

    nd

    rtim

    it.

    !

    t

    viz

    atim

    eve

    skem

    atik

    e (s

    kem

    ave

    elek

    trike

    ,ki

    nem

    atik

    e dh

    e hi

    dros

    anita

    re).

    T

    zb

    atoj

    sk

    ema

    t

    thje

    shta

    el

    ektri

    ke,

    kine

    mat

    ike

    dhe

    hidr

    osan

    itare

    .

    T le

    xoj

    ske

    ma

    t th

    jesh

    ta d

    he t

    vs

    htir

    sis

    m

    esat

    are

    elek

    trike

    , ki

    nem

    atik

    e dh

    e hi

    dros

    anita

    re.

    3.11

    Ush

    trim

    e p

    r hap

    jen

    e tru

    pave

    h

    ih

    jt

    tjer

    .

    3.12

    Pro

    jekt

    nr.

    2.

    Nd

    rtim

    i i

    trupa

    ve g

    jeom

    etrik

    t

    rr

    egul

    lt.

    T

    bj

    ha

    pjen

    e s

    ipr

    faqe

    ve t

    pr

    izm

    ave

    bj

    hj

    ii

    pira

    mid

    ave,

    cili

    ndra

    ve d

    he k

    onit

    t d

    hn

    n

    proj

    eksi

    onet

    kn

    ddre

    jta.

    T

    bj

    ha

    pjen

    e s

    ipr

    faqe

    ve t

    pr

    izm

    it dh

    e ci

    lindr

    it t

    pre

    r p

    jerr

    tas.

    T

    bj

    ha

    pjen

    e s

    ipr

    faqe

    ve t

    ob

    jekt

    eve

    tt h

    jesh

    ta t

    pr

    gatit

    ur p

    rej m

    ater

    iale

    sh n

    fo

    rm

  • 12

    TEKNOLOGJIA

    LIN

    JA 1

    :Te

    knol

    ogjia

    (vaz

    hdim

    )

    NR

    KR

    EU

    TE

    MAT

    E M

    SI

    ME

    VE

    OB

    JEK

    TIV

    AT E

    LIN

    JS

    2M

    ate

    ria

    let

    tekn

    olog

    jike

    6 or

    (5

    or

    teor

    i, 1

    or

    proj

    ekt).

    2.1

    Njo

    huri

    t p

    rgj

    ithsh

    me

    pr

    mat

    eria

    let

    tekn

    olog

    jike.

    Rn

    dsi

    a e

    tyre

    .

  • 13

    TEKNOLOGJIA

    3St

    rukt

    urat

    dh

    ek

    dhm

    ekan

    izm

    at

    10 o

    r

    (8

    or

    teor

    i, 1

    or

    prs

    ritj

    eka

    pitu

    lli,

    1 or

    te

    stim

    )

    3.1

    Njo

    huri

    t

    prg

    jiths

    hme

    jh

    iji

    hh

    pr

    stru

    ktur

    at

    dhe

    mek

    aniz

    mat

    te

    knol

    o gjik

    . R

    nd

    sia

    e ty

    re n

    te

    knol

    ogjin

    e

    sotm

    e.

    $C''m posht:

    Metalet Derdhet m mirTelzohet m mir

    Farktohet m mir

    Kalitet mmir

    Saldohet m leht

    Cu + +elik + +elik special +lidhjet mengjyra + _ + _

    giz + - - + -

    Ndrtimi i njohurivej : Shpjegim i prparuarMsuesi/ja rendit n drras vetit teknologjike t materialeve dhe analizon nj nga nj ato si m posht, duke dhn edhe shembuj konkret pr seciln nga vetit (vetit derdhse, plasticiteti, farktueshmria, petzueshmria, telzimi, saldueshmria, kalitshmria, prpunueshmria me prerje.).Ai/ajo analizon kto veti, e m pas krahason materialet teknologjike pr sa iprket aftsis q ato paraqesin n tiparet teknologjike. Analizon mnyrn se si ndikon rritja e prqindjes s karbonit te eliku ose te giza n ndryshimin e vetive teknologjike ose prmend disa nga vetit teknologjike kryesore t metaleve me ngjyra (bakr, alumin, kallaj) dhe lidhjeve t tyre pr sa i prket vetive teknologjike.Prforcimi: Tabela e koncepteveN kt faz, mund t prdoret tabela e koncepteve t ciln msuesi/ja e +>

  • 35

    TEKNOLOGJIA

    nxnsve pr ta plotsuar. Pr plotsimin korrekt t koncepteve t reja t msuar shfrytzohen shnimet e msuesit n tabel ose konsultimi me librin.

    Konceptet e reja ShembujVeti derdhsePlasticitet SaldueshmriKalitshmriPrpunueshmria me prerje

    Ndrkoh q nxnsit lexojn nga vendi prgjigjet e sakta dhe t plota, njnxns (ose m shum, me radh njri pas tjetrit) ngrihet n tabel pr plotsimin e sakt t saj.

    Vlersimi i nxnsve:Gjat ksaj ore msimore, nxnsit mund t vlersohen n baz t vzhgimeveq jan kryer pr veprimtarit e zhvilluara n klas. Kshtu, nxnsit vlersohen mbi: ^_dhn.^%'t dyt dhe n fazn e prforcimit.

    Detyr shtpiey pPrcaktimi i vetive teknologjike t metaleve t tjera nga ato q u diskutuan n klas (ose lidhjeve te tyre).

    : N fund t ors s msimit, msuesi vlerson orn e msimit dhe `n ort e tjera t kapitullit.

    LINJA 1Kapitulli 3

    Tema 3.2 Tipat e lidhjeve t detaleve t makinavep j

    N prfundim t ksaj teme msimore, nxnsi/ja do t jet n gjendje:

  • 36

    TEKNOLOGJIA

    !T tregoj prdorimin e tyre.!T tregoj tipat e lidhjeve t montueshme.

    Koncepte kryesore: Lidhje t pamontueshme, lidhje t montueshme,ribatina, .

    XY[konkretizuese me foto dhe skica me lidhje t ndryshme, bulona, dado, boshte, shlica etj.

    Fazat e strukturs Metodat e studimit

    Veprimtarit e nxnsit dhe koha

    Organizimi inxnsve

    ParashikimiStruktura pyetje-prgjigje Diskutim i koncepteve t msuara (10)

    T gjith nxnsit

    Ndrtimi injohurive

    Mbajtje e strukturuar e t dhnave

    informacionit t ri (25)

    Pun n dyshe

    PrforcimiStuhi mendimesh (Brainstorming(( )

    Ndrtimi i shprehivestudimore (10) T gjith nxnsit

    Parashikimi: Struktura pyetje-prgjigje

    Faza e par: msuesi/ja shkruan n tabel temn re: Tipat e lidhjeve t detalevet makinave. M pas krkon nga nxnsit me an t pyetjeve q drejton q t prsris konceptet e msuara n orn e mparshme pr ti prdorur n kt msim si njlidhje e krkess s vazhdueshmris s koncepteve dhe msimeve me njra-tjetrn.Disa nga pyetjet m kryesore q mund t drejtohen pr nxnsit jan:

    1. jan detalet dhe si ndahen ato sipas shrbimit?

    2. quhet ift kinematik?

    3. sht hallka? Jepni shembuj.

    4. sht mekanizmi? Po makina?

  • 37

    TEKNOLOGJIA

    5. Cilat jan pjest kryesore t nj makine?

    6. Si lidhen detalet me njra-tjetrn n makin? etj. Prgjigjet e nxnsve shnohen n tabel me an t ngjyrave t ndryshme,sidomos t atyre pyetjeve q kan lidhje me temn e re t msimit.

    Ndrtimi i njohurivej : Mbajtje e strukturuar e t dhnaveMsuesi/ja udhzon nxnsit t lexojn msimin n libr, t shikojn me kujdes tabelat mbi lidhjet, detalet e sjella n klas (kabinet) dhe m pas ta diskutojn me shokun e banks pr t vendosur se far do t plotsojn n skemn e prezantuar nga msuesi n tabel.

    Prforcimi: Stuhi mendimeshN kt faz, mund t bhet metoda stuhi mendimesh, ku nxnsit t ballafaqojn mendimet dhe idet e shembujt e tyre, t paraqitura n kuadratet prkatse dhet sjellin shembuj konkret pr t mbrojtur mendimet e tyre.Po ashtu, n kt faz mund t bhet shum mir edhe krahasimi i lidhjeve dhekarakteristikave t secils prej tyre.

    Vlersimi i nxnsve:Gjat ksaj ore msimore nxnsit mund t vlersohen n baz t vzhgimeveq jan kryer pr veprimtarit e zhvilluara n klas. Kshtu nxnsit vlersohen mbi:^_dhn.^%'t dyt dhe n fazn e prforcimit.

    : N fund t ors s msimit, msuesi/ja vlerson orn e msimit

    Lidhjet

    E montueshme E pamontueshme

    Ant pozitive dhe negative Ant pozitive dhe negative

  • 38

    TEKNOLOGJIA

    ` vazhdim n ort e tjera t kapitullit.

    LINJA 1Kapitulli 4

    Tema 4.2 Teknologjia e prodhimit t energjis elektrike dhe rndsia e sajgj p gj j

    N prfundim t ksaj teme msimore, nxnsi/ja do t jet n gjendje:

    T prshkruaj mnyrat dhe teknologjit kryesore t prodhimit tenergjive t llojeve t ndryshme.

    T tregoj prirjet e teknologjis s prodhimit t energjis pr shoqrin e sotme dhe t s ardhmes.

    T argumentoj rndsin e teknologjis s prodhimit t energjis pr ekonomin dhe shoqrin.

    Konceptet kryesore: centrale elektrike, turbina, diga, burime alternative, biomasa, energjia diellore dhe e ers.XY'[

    Fazat e strukturs

    Metodat e studimit

    Veprimtarit e nxnsit dhe koha

    Organizimi i nxnsve

    ParashikimiDiskutim mbi njohurit paraprake Zhvillim i fjalorit (10)

    T gjith nxnsit

    Ndrtimi injohurive Lexim dhe pyetje T nxnit bashkveprues (25) Pun n dyshe

    PrforcimiImagjinat e drejtuar

    Ndrtimi i shprehivestudimore (10) T gjith nxnsit

    Parashikimi: Diskutim mbi njohurit paraprakeMsuesi/ja shkruan temn e re n tabel dhe krkon nga nxnsit se cilat jan njohurit mbi energjin q prdoret sot nga njerzimi. Msuesi n tabel vizaton vetm fjaln energji dhe krkon nga nxnsi ta plotsojn at me llojet e tjera t energjis q njohin si m posht.

  • 39

    TEKNOLOGJIA

    diellore

    ujit

    ers

    biomass

    lnds djegse

    T gjith nxnsit diskutojn pr kto koncepte.

    Ndrtimi i njohurivej : Lexim dhe pyetjeN kt faz, nxnsit ndahen n grupe dyshe dhe treshe, si jan n bank ose sipas prcaktimeve t msuesit. Ata drejtohen pr t lexuar n libr dhe X drejton pyetje pr parimin e puns n hidrocentrale dhe termocentrale, pr tipat e turbinave n Hec-e dhe Tec-e etj.

    Prforcimi: Imagjinat e drejtuar Msuesi e ndan klasn n tri grupe dhe ndan detyrn pr do grup.Grupi 1: Imagjinoni se po bni udhtim n lumin Drin. Prcaktoni hidrocentralet q jan ndrtuar n t dhe fuqin e secilit prej tyre.

    Grupi 2: Imagjinoni se jeni n qytetin e Vlors. Tregoni se si prodhohet energjiaelektrike n kt qytet dhe cilat jan mundsit e prdorimit t energjive alternative.

    Grupi 3: Imagjinoni se po bni udhtim n vitin 2150. Tregoni se si prodhohet energjia elektrike n kt vit dhe si jan burimet e lnds djegse.

    ENERGJIA

    ELEKTRIKE

    t

  • 40

    TEKNOLOGJIA

    N fund t ors, do grup nxjerr prfaqsuesin e tij pr t paraqitur prgjigjet prkatse.

    Vlersimi i nxnsve:Gjat ksaj ore msimore, nxnsit mund t vlersohen n baz t vzhgimeveq jan kryer pr veprimtarit e zhvilluara n klas. Kshtu, nxnsit vlersohen mbi:^_dhn.^%'t dyt dhe sidomos n fazn e prforcimit.

    : N fund t ors s msimit, msuesi/ja vlerson orn e msimit C`realizoj ato n vazhdim n ort e tjera t kapitullit.

    LINJA 1Kapitulli 5

    Tema 5.2 Komunikimi dhe sistemet baz t tij. Komunikimi n t ardhmen

    N prfundim t ksaj teme msimore, nxnsi/ja do t jet n gjendje:

    T prshkruaj veorit kryesore t teknologjis s shrbimeve tkomunikimit.

    ! komunikimit.

    T argumentoj rndsin dhe prdorimet e teknologjis shrbimeve tkomunikimit pr ekonomin dhe shoqrin e sotme dhe t s ardhmes.

    Konceptet kryesore: teknologjia e komunikimit telefonik, sistemet e marrjes

    .

    XY ' & '[

  • 41

    TEKNOLOGJIA

    Fazat e strukturs

    Metodat estudimit

    Veprimtarit e nxnsit dhe koha

    Organizimi i nxnsve

    Parashikimi DDMDiskutimi i ideve(35)

    T gjithnxnsitNdrtimi i

    njohuriveDDM

    Prforcimi Imagjinat e drejtuar

    Nxitje pr t zhvilluar t gjykuarin prmbledhs (10)

    T gjithnxnsit

    ZHVILLIMI I MSIMIT

    Parashikimi: Di/Dua t di/MsovaMsuesi/ja ndrton tabeln e mposhtme n tabeln e zez. Nxnsit ndahen ngrupe pune. Grupet e puns punojn me tabakt e letrs dhe lapsat me ngjyra mbi tavolinat e tyre t puns. Msuesi/ja punon n tabeln e zez, duke prdorur shkumsat me ngjyr dhe n bashkpunim me nxnsit mbushin kolonn Di, duke evokuar informacionet nga msimet e kaluara, t trajtuara dhe nga lndt +>'&dixhitale dhe ato analoge etj. Kjo faz zgjat rreth dhjet minuta.

    Di Dua t di Msova !Valt elektromagnetike!'E-mail-in ~;

    Ndrtimi i njohurive: Di /Dua t di/MsovaN stadin e par t ksaj faze, e cila nga 25 q sht e gjith faza, zgjat 15 msuesi/ja ukrkon nxnsve q t mbushin kolonn e dyt t tabels me pyetje rreth shtjeve n fjal. M pas, ajo i jep nxnsve informacionin pr sistemet elektronike t komunikimit dhe pr tipat e sinjaleve qe prdoren sot, at analog dhe dixhital,duke e plotsuar tabeln e msiprme si m posht:

  • 42

    TEKNOLOGJIA

    Di Dua t di Msova!

    - Valt elektromagnetike!'- E-mail-in~;

    - Sinjalin analog dhe shifror- Tri nnsistemet kryesore t transmetimit- Teknologjit e reja t transmetimit- Sistemet satelitore tkomunikimit- Rolin e tyre sot n teknologji dhe n zhvillimin e nj vendi

    N stadin e fundit t fazs s realizimit t kuptimit, nxnsit duhet t mbushinkolonn efundit, me njohurit q msuan rreth elementeve t grupit t par. Kjo faz mund t zgjas 10. N fund t fazs s realizimit t kuptimit, tabela DDM duhet t ket kt pamje:

    Di Dua t di Msova! - Valt elektromagnetike!'- E-mail-in~;

    - Sinjalin analog dhe shifrori j li l dh hif- Tri nnsistemet kryesore t transmetimit- Teknologjit e reja ttransmetimit- Sistemet satelitore tkomunikimit- Rolin e tyre sot n teknologji dhe n zhvillimin e nj vendi

    - Tipat e sinjalevei i j l- Tri kanalet kryesore tkomunikimit- Teknologjit q prdoren sot- Rolin e sistemeve satelitore n komunikim- Rndsin q ka komunikim sot- Mjetet e reja q prdorim sot n komunikimkomunikim

    Prforcimi: Hart konceptiMsuesi/ja, n kt faz t prforcimit t njohurive, e cila mund t zgjas rreth 10 minuta, u krkon grupeve t puns t kompozojn nj hart se si mund tlidhen konceptet q msuan.M pas, mund t ngrej nj nxns n tabel q t vizatoj hartn e koncepteve pr pikn e re q ka zgjedhur secili grup pune dhe e merr n analiz.

  • 43

    TEKNOLOGJIA

    Vlersimi i nxnsve: Argumentet q japin pr shpjegimin e komunikimit n t kaluarn dhe

    sot. Aftsin e tyre pr t gjeneruar mbi bazn e koncepteve t njohura disa

    nga veorit e prgjithshme t teknologjis s komunikimit. Shprehit e puns n grup. Interpretime, prfundime, prgjithsime, krahasime brenda sistemeve

    dhe nnsistemeve t komunikimit.

    Detyr shtpiey p :Materiale plotsuese pr mjetet e reja q prdoren sot n komunikim.

    : N fund t ors s msimit, msuesi/ja vlerson orn e msimit ` vazhdim n ort e tjera t kapitullit.

    Sistemi i transmetimit

    dhe marrjes s figurs

    Teknologjia e komunikimit

    satelitor

    Sinjali analog dhe ai shifror

    Rndsia pr zhvillimin

    ekonomik t nj vendi

    Mjetet e reja q prdoren

    sot n komunikin

    N t kaluarn

    (telegrafi)

    Sistemi teknologjik i komunikimit

  • 44

    TEKNOLOGJIA

    MODULE MSIMORE NGA LINJA 2 KOMUNIKIMI GRAFIK

    Linja 2Kapitulli 1

    Tema 1.1 # ndryshme t teknologjis. y gj

    Objektivatj :N fund t ors msimore, nxnsi/ja do t jet n gjendje:

    ! ! !

    t teknologjis.

    Mjetetj Y[dhe videoprojektor.

    Metoda dhe teknika msimore: bised e alternuar me shpjegim dhe diskutim,praktik e drejtuar, pun n grupe.

    Metoda ERR

    Evokim: Msuesi/ja bn nj hyrje t shkurtr rreth linjs s re dhe komunikimit [gjat tij.M pas, msuesi rikujton bashk me nxnsit njohurit e marra pr teknologjin, degt e saj dhe jep prshkrime t detajeve t ndryshme, t skicave t makinave, t projekteve t ndrtesave etj., me ndihmn e videoprojektorit ose t tabels s zez.

    Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurishM pas msuesi/ja njeh nxnsit me temn dhe objektivat prkatse t msimit aktual.Jep konceptet e reja, duke i shkruar n tabel:

    !" !" #"

  • 45

    TEKNOLOGJIA

    " $

    dhe bn shpjegimin e tyre, duke dhn edhe shembuj konkret. M pas jep dhe degve t ndryshme t teknologjis.

    Praktik e drejtuar: Nxnsit marrin pjes n zgjidhjen e pyetjeve t drejtuaranga msuesi gjat zgjerimit t njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojn pr shembujt e ofruar nga msuesi n videoprojektor ose n tabel.

    %Kontroll njohurishPun n dyshe: Msuesi u jep si detyr nxnsve t gjejn shembuj:- nga teknologjia dhe nga shkencat e tjera t prdorimit t komunikimit

    - - rolin q ka sot kompjuteri n vizatimin e skicave dhe t paraqitjeve t

    ndryshme, sa njihen dhe prdoren nga t rinjt programet e vizatimit etj.

    Vlersimi i nxnsve:Gjat ksaj ore msimore, nxnsit mund t vlersohen n baz t vzhgimeveq jan kryer pr veprimtarit e zhvilluara n klas. Kshtu, nxnsit vlersohen mbi:^_dhn.^%'e msimit.

    : N fund t ors s msimit, msuesi/ja vlerson orn e msimit ` vazhdim n ort e tjera t kapitullit.

    Linja 2 Kapitulli 1

    Tema 1.2 Materialet dhe veglat kryesore q prdoren pr skicat dhe g y q p pvizatimet. Llojet e vijave kryesore q prdoren n skica dhe j j y q pvizatime dhe skicimi i vijavej

  • 46

    TEKNOLOGJIA

    Objektivatj :N fund t ors msimore, nxnsi/ja do t jet n gjendje:

    T prshkruaj tri kategorit kryesore t materialeve t vizatimit eskicave.

    T tregoj llojet e vijave q prdoren n skica e vizatime.T prdor me saktsi mjetet e vizatimit.

    Mjetetj Y[i veglave t vizatimit, portamina, gom, tipa t ndryshm letrash, si dhe letr vizatimi.

    Metoda dhe teknika msimore: bised e alternuar me shpjegim dhe diskutim,praktik e drejtuar, pun n grupe.

    Metoda ERR

    Evokim: Msuesi/ja rikujton s bashku me nxnsit njohurit e marra pr & =

    Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurishM pas msuesi/ja njeh nxnsit me temn dhe objektivat prkats t msimit aktual.Tregon mjetet dhe materialet q prdoren n vizatimin e skicave dhe n vizatimet teknike:

    Llojet e letrave;Lapsat dhe portaminat;Instrumentet ndihmse.

    Shpjegon tiparet dhe cilsit e secilit prej tyre, prdorimin, rndsin etj.M pas vazhdon me vizatimin n tabel t llojeve t vijave, duke treguar me shembuj karakteristikat dhe mnyrn e prdorimit t tyre. Praktik e drejtuar: Nxnsit marrin pjes n zgjidhjen e pyetjeve t drejtuaranga msuesi gjat zgjerimit t njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojn pr shembujt e vizatuar nga msuesi n tabel, si p.sh.: llojet e vijave etj.

    %Kontroll njohurish

    Pun e pavarur: X`s nxnsit, pr tu praktikuar n prdorimin e kompletit t veglave t vizatimit t treguara nga msuesi. Ai kontrollon dhe vlerson, duke br edhe motivimin

  • 47

    TEKNOLOGJIA

    e nxnsit dhe duke par nivele t ndryshme t nxnsve.

    Vlersimi i nxnsve:Gjat ksaj ore msimore nxnsit mund t vlersohen n baz t vzhgimeveq jan kryer pr veprimtarit e zhvilluara n klas. Kshtu, nxnsit vlersohen mbi:^_dhn.^%'^?

    : N fund t ors msuesi/ja vlerson orn e msimit dhe arritjen e`e tjera t kapitullit.

    Linja 2Kapitulli 2

    Tema 2.2 Shkallt e vizatimit

    Objektivatj : N fund t ors msimore, nxnsi/ja do t jet n gjendje:

    !

    e zvoglimi.

    T prshkruaj mjetet q prdoren pr t vizatuar n shkall zmadhimi e zvoglimi.

    T prdor shkalln e vizatimit, n varsi t dimensioneve q ka objekti q do t vizatohet.

    Mjetetj Y[i veglave t vizatimit, portamina, gom, tipa t ndryshm letrash dhe at t vizatimit.

    Metoda dhe teknika msimore: bised e alternuar me shpjegim dhe diskutim,praktik e drejtuar, pun n grupe.

    Metoda ERR

    Evokim: Msuesi/ja rikujton bashk me nxnsit njohurit e marra pr pamjet, &

  • 48

    TEKNOLOGJIA

    &'Cmund t vizatohen me dor t lir skica me pamjet e objekteve t thjeshta t dhna nga msuesi detyr n klas ose kontrollohen detyrat q ka dhn n shtpi.

    Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurish M pas, msuesi njeh nxnsit me temn dhe objektivat prkatse t msimit aktual.Tregon llojet e shkallve q prdoren n vizatimin e skicave dhe n vizatimet teknike:

    shkalln natyrale 1:1;shkalln zvogluese;shkalln zmadhuese.

    Shpjegon me an t shembujve t ndryshm prdorimin e tyre n praktik, rndsin e prdorimit t sakt, mnyrn se si shnohen shkallt n vizatim etj.

    Praktik e drejtuar: Nxnsit marrin pjes n zgjidhjen e pyetjeve t drejtuaranga msuesi gjat zgjerimit t njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojn pr shembujt e vizatuar nga msuesi n tabel dhe n libr.

    : Kontroll njohurish

    Pun e pavarur: Msuesi/ja u jep ushtrime (te pyetje dhe detyra f. 61) pr tu [ kompletit t veglave t ndryshme t treguara nga msuesi. Ai/ajo kontrollon dhe vlerson, duke br edhe motivimin e nxnsit dhe duke par nivele t ndryshme t nxnsve.

    Vlersimi i nxnsve:Gjat ksaj ore msimore, nxnsit mund t vlersohen n baz t vzhgimeveq jan kryer pr veprimtarit e zhvilluara n klas. Kshtu, nxnsit vlersohen mbi:^_dhn.^%'

    : N fund t ors s msimit, msuesi vlerson orn e msimit dhe `n ort e tjera t kapitullit.

  • 49

    TEKNOLOGJIA

    Linja 2Kapitulli 3

    Tema 3.2 Llojet e prerjeve (Prerjet e thjeshta)j p j ( j j )

    Objektivatj :N fund t ors msimore, nxnsi/ja do t jet n gjendje:

    !

    T tregoj rregullat q prdorim n vizatimin e prerjeve t ndryshme.T prdor prerje t thjeshta e t prbra.

    Mjetetj Y[vizatimit.

    Metoda dhe teknika msimore: bised e alternuar me shpjegim dhe diskutim,praktik e drejtuar, pun n grupe.

    Metoda ERR

    Evokim: Msuesi/ja rikujton bashk me nxnsit njohurit e marra pr prerjet, & rndsin e tyre n prcaktimin e sakt t forms s nj trupi etj. N tabel &thjeshta q prdorim n klas ose n shtpi.

    Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurish M pas, msuesi/ja njeh nxnsit me temn dhe objektivat prkats t msimit aktual.Jep konceptet e reja duke i shkruar n tabel:

    Prerje t thjesht; Prerje t shkallzuara me thyerje ose t kombinuara.

    dhe bn shpjegimin e tyre konkret, duke dhn shembuj nga libri ose materialet plotsuese q ka marr pr konkretizimin e msimit t ri, duke punuar n tabeldhe duke shnuar me kujdes t gjith radhn e vizatimit pr prerjet. M pas punohen edhe shembujt n libr nga nxnsit.

    Praktik e drejtuar: Nxnsit marrin pjes n prgjigjen e pyetjeve t drejtuara nga msuesi gjat zgjerimit t njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojn pr

  • 50

    TEKNOLOGJIA

    shembujt e ofruar nga libri ose nga msuesi me an t tabels s vizatuar me shembujt nga prerjet.

    : Kontroll njohurish

    Pun e pavarur: X`["f. 69.Detyr shtpieC["&prsritja n fund t kapitullit n f. 72, shoqruar me sqarimet prkatse.

    Vlersimi i nxnsve:Gjat ksaj ore msimore, nxnsit mund t vlersohen n baz t vzhgimeveq jan kryer pr veprimtarit e zhvilluara n klas. Kshtu, nxnsit vlersohen mbi: ^_dhn. ^%'

    : N fund t ors s msimit, msuesi vlerson orn e msimit dhe `n ort e tjera t kapitullit.

    Linja 2Kapitulli 4

    Tema 4.1. Njohuri t prgjithshme mbi vizatimet e ndrtimit. Plani ij p gjprgjithshm, planimetrit e shtpive t banimitp gj , p p

    Objektivatj :N fund t ors msimore, nxnsi/ja do t jet n gjendje:

    !

    T prcaktoj elementet e nj planimetrie arkitektonike.T lexoj sakt planimetrin e nj shtpie, sipas rregullave t msuara.

    Mjetetj Y [ 'projekte t ndryshme, skica, planimetri etj.Metoda dhe teknika msimore: bised e alternuar me shpjegim dhe diskutim,praktik e drejtuar, pun n grupe.

  • 51

    TEKNOLOGJIA

    Metoda ERR

    Evokim: Msuesi/ja rikujton bashk me nxnsit njohurit e marra pr &

    =

    Realizimi i kuptimit: Zgjerim njohurishM pas msuesi/ja njeh nxnsit me temn dhe objektivat prkatse t msimit aktual.Jep konceptet e reja, duke i shkruar n tabel:

    &'" " *" #'" Studimi urbanistik pjesor.

    dhe bn shpjegimin e tyre konkret, duke dhn shembuj nga libri dhe materialet plotsuese q ka marr pr konkretizimin e msimit t ri. M pas, jep rndsin e urbanistiks dhe t planeve t ndryshme, lidhjen q ekziston ndrmjet tyre dhe mjedisit t qytetit ose t zons s banimit.

    Praktik e drejtuar: Nxnsit marrin pjes n prgjigjen e pyetjeve t drejtuara nga msuesi/ja gjat zgjerimit t njohurive. Ata japin mendime dhe diskutojn pr shembujt e ofruara nga libri ose nga msuesi me an t tabelave, fotove,skicave t ndryshme.

    : Kontroll njohurish.

    Pun e pavarur: X`t nxnsit dhe n libr (p.sh.: ushtrimi 4 pas msimit prkats n f. 97).

    Vlersimi i nxnsve:Gjat ksaj ore msimore, nxnsit mund t vlersohen n baz t vzhgimeveq jan kryer pr veprimtarit e zhvilluara n klas. Kshtu, nxnsit vlersohen mbi:^_t zhvilluar detyrn e dhn.^%'e msimit.

  • 52

    TEKNOLOGJIA

    Detyre shtpie y pJepet ushtrimi 5 pas msimit te pyetje dhe detyra n f. 97.

    : N fund t ors s msimit, msuesi vlerson orn e msimit dhe `n ort e tjera t kapitullit.

    SITUATA T MENDIMIT KRITIK

    Shnim.Ka disa tema msimore ose or ushtrimesh, projektesh, t cilat shrbejn pr zhvillimin e shprehive t t menduarit n nivel t lart t t nxnit, qndrimit kritik, shprehs, ndihms. Me kto tema t mposhtme, ne ndihmojm n prmirsimin e rolit t tyre si nxns e qytetar, duke lidhur t nxnit meveprimtari konkrete e zbatuese n praktik.Kto or msimore ndihmojn n evidentimin e shprehive t veanta t nxnsve, nxitjen e imagjinats, aftsimin e puns n grup, formimin e qndrimit etiko-social etj. Temat n libr jan dhn si alternativa pr tu prdorur n or t caktuara msimore.Msuesit jan t lir q, krahas tyre ose n vend t tyre, mund t prdorin tema t tjeradhe metoda t tjera t zhvillimit t ors, t cilat mund t ken interes pr ata osepr nxnsit.

    Tema nr. 1: Leximi i studimit urbanistik t qytetit timqy

    Objektivat: N fund t ors s msimit, nxnsi/ja duhet t jet n gjendje:

    1. !

    +>+>2. T argumentoj pikat e forta dhe t dobta t studimit urbanistik t

    qytetit (zons) ku banon (ose studion).3. T prezantoj me cilsi idet e tij pr prmirsimin e mjedisit urban ku

    jeton e banon (ose ku studion).

  • 53

    TEKNOLOGJIA

    Mjetet: kompjuter, internet, videoprojektor, letra t formateve t ndryshme, '&

    Zhvillimi i msimitKa rndsi q nxnsit t jen t lajmruar q m par pr kt or msimore.Ata ndahen n grupe dhe u lihet detyr konkrete do grupi pr mbledhjen e '&&''n zonn ku studiojn ose banojn, vizit n studio t specializuara, n bashkin e qytetit dhe her pas here diskutojn me msuesin pr problemet e ndryshme.Mund t marrin materiale edhe nga interneti (me ndihmn e Google earth-it).

    Prgatitja e materialitNxnsit duhet t prdorin programin PowerPoint pr t realizuar prezantimet etpuns s tyre me cilsi prpara klass ose edhe nj audience m t gjer.Pr prezantimin e nj ore t till, mund t shfrytzohet laboratori i kompjuterit, biblioteka ose teatri i shkolls, ose mjedise t tjera publike.T jen vendosur n vende t dallueshme dhe pankartat me fotot e realizuaranga nxnsit, po ashtu edhe pankartat me mendimet dhe idet e nxnsve.

    VlersimiGjat ksaj ore nxnsit vlersohen pr:

    Grumbullimin e nj informacioni mbshtets sa m cilsor dhe t arrir. Aktivizimin gjat puns n grup. Cilsin e prezantimeve t punve t tyre.

    Tema nr 2: Prgatitja e trupave gjeometrik t rregulltg j p gj g

    Objektivat: N fund t ors s msimit, nxnsi/ja duhet t jet n gjendje:

    1. !2. T ndjek me saktsi etapat e duhura t puns.3. T paraqes trupat e prfunduar.

    Mjetet: veglat e vizatimit, karton me ngjyra t ndryshme, grshr, ngjits, gjilpra etj.

    Zhvillimi i msimit

  • 54

    TEKNOLOGJIA

    Ka rndsi q nxnsit t jen t lajmruar q m par pr kt or msimore nmnyr q t ken prgatitur bazn materiale dhe mjetet q kan shum rndsi n realizimin cilsor t ksaj ore msimore.Ata ndahen n grupe dhe u lihet detyr konkrete do grupi pr ndrtimin e trupave gjeometrik t rregullt, si prizma me baza t ndryshm, piramida, kube, paralelepiped, kon, cilindr etj.Mund t prdoret pr do grup nj ngjyr e caktuar e kartonit, pr t vlersuar m mir punn e do grupi.Prgatitja e materialitDo t punohet n faza:

    1. jepen llojet dhe prmasat e trupave q do t realizohen;2. vizatimi i trupit t hapur n letrn me ngjyra;3. 4. 5.

    VlersimiGjat ksaj ore nxnsit vlersohen pr:

    Grumbullimin e nj informacioni mbshtets sa m cilsor dhe t arrir. Aktivizimin gjat puns n grup. Cilsin e prezantimeve t punve t tyre.

    TRAJTIMI METODIK I NJ PUNE PRAKTIKE

    Linja 2: KOMUNIKIMI GRAFIKKapitulli: Vizatimet e ndrtimit

    Tema: Leximi i planimetrive t ndryshme t objekteve t banimit

    Objektivat:1. C[

    2. Nxnsi t prcaktoj elementet e objektit t paraqitur n skem.3. Nxnsi t jap mendime dhe ide pr prmirsimin e elementeve t

  • 55

    TEKNOLOGJIA

    ndryshme t skems s paraqitur me elemente bashkkohore.

    Mjetet: Projekte dhe skema t ndryshme t apartamenteve t banimit, shtpibanimi, institucione edukimi, vizatime akitektonike, kompjuter, videoprojektor, '

    Fazat Metoda msimore Veprimtarit enxnsve dhe koha

    Organizimi i nxnsve

    Parashikimi Parashikimi meterma paraprake

    Zhvillimi i fjalorit 5 min.

    Gjith klasa

    Ndrtimi i njohurive

    Prcaktimi ielementeve nprojekt

    Ndrtimi i shprehivelexuese, evidentuesedhe kontrolluese30 min.

    Grupe me2-3 nxns

    Prforcimi Analiz koncepteve

    Diskutimi i ideve Gjith klasa

    Zhvillimi i msimit:

    Parashikimi:N kt faz, msuesi/ja shkruan n tabel (ose paraqet me an t videoprojektorit, >'t shtpive t ndryshme t banimit me stil bashkkohor, me konstruksione tllojeve e mjeteve, materiale t ndryshme etj.C[t ndryshme, tipologjia e godinave ose elemente t veanta t tyre.Po ashtu mund t diskutohet pr mjediset jasht ndrtess, a ka kopshte a lulishte, knde lojrash pr fmijt, si sht gjendja e rrugicave dhe e trotuareve rreth qendrs s banimit apo shkolls ku msojn etj.

    Ndrtimi i njohurive:Nxnsit ndahen n grupe me nga tre ose katr nxns dhe udhzohen tndjekin procedurat e msimit praktik (nga libri n faqen e caktuar ose ato q i &>prcaktuar dhe afatin e duhur pr leximin e skemave dhe t projekteve.

    Prforcimido grup, me an t nj prfaqsuesi t tij, parashtron mendimet e tij prpara klass, paraqet idet dhe prmirsimet prkatse t projektit q i sht caktuar.

  • 56

    TEKNOLOGJIA

    Vlersimi i nxnsveGjat puns praktike do t vlersohen nxnsit:

    Pr saktsin e realizimit t puns praktike. Pr saktsin e prgjigjeve t dhna n diskutimin gjat fazs s par dhe

    n at t fundit. Pr punn n grup.

    Shnim.Ky model i puns praktike mund ti shrbej msuesit n t gjitha punt praktike

    organizimit t ors s puns praktike. Pr t pasur nj rezultat sa m t mir n orn e puns praktike, nga msuesiduhet q n punn praktike t ket larmi skemash e projektesh t sjella nganxnsit dhe nga vet ai dhe t jen prgatitur shnimet q m par dhe ndarja e projekteve q do t lexohen pr do grup nxnsish.

    TRAJTIMI METODIK I PROJEKTIT

    Msuesi ose grupi i msuesve t nj projekti e prshkruajn projektinpak a shum sipas nj formati, ku jan t domosdoshme kto rubrika:^

    ^

    ^&do t rimerren n saje t projektit;^+>

    do msuesi dhe sa or msimore i takojn secilit;^+~>^['^hapat kryesor, me afatet dhe prgjegjsit (kur ka dy ose m shummsues);^'&

    ^

    ^&+kur projekti zgjat, sht e pamundur t parashikohen zhvillimet e tij,pra, nj pjes e ktyre temave lihen bosh.);

  • 57

    TEKNOLOGJIA

    ^[

    Burimet kryesore t informacionityMsuesi rekomandon nxnsit t prdorin:Krkimin n internet, m shum n kabinetin e TIK-ut, punn n bibliotekn e shkolls dhe n at t qytetit (edhe n bibliotekat familjare), n medien eshkruar dhe at vizive.Or t caktuara t projektit mund t zhvillohen n kabinetin e informatiks,pr t br prpunimin e materialit ose marrjen e tij nga interneti. Prtej informacioneve t shkruara, duhet t jen thuajse t prhershme informacionet e gjalla, d.m.th., ato q merren prmes bisedave me specialist, me zyrtar,me dshmitar ngjarjesh, me prindrit ose t afrmit e t tjer n komunitetin shkollor ose m larg. Nxnsit mund t shkojn ti takojn ata n vendin e tyre t puns, por kta mund t ftohen edhe n klas.Gjithashtu, vizitat n muze, ekspozita, institucione qeveritare ose private, nkompani biznesi, n vende me interes historik ose fardo interesi tjetr, duhen rekomanduar si mundsi e madhe e informacioneve plotsuese.

    Vlersimi i puns s nxnsvepn nj projekt vlersimi kryhet nga disa pikvshtrime

    Plani i projektit Sa qart e kan prshkruar nxnsit objektivin (objektivat) eprojektit? A kan hartuar nj plan t mir? (A jan shprndar punt ndrmjet nxnsve,n mnyr q secili t ket pr t br pun individuale? A jan parashikuar takime t grupit?)

    Zbatimi i planitSa i respektojn afatet? A sht prmirsuar plani gjat zbatimit?

    Menaxhimi i informacionitSa shterues sht krkimi n tekstet shkollore? Sa t larmishme jan burimet einformacionit? A kan mbajtur shnime nga informacionet?A mbahet qndrim kritik ndaj informacioneve?

    Etika e puns n grupA punojn q t gjith nxnsit? A mbizotron nj pakic n kryerjen e punve?Po n diskutimet?A arrijn nxnsit n kompromise? A sillen ata me kujdes ndaj njri-tjetrit?A sjellin argumente gjat diskutimeve? A jan bindse argumentet?

    Raporti prfundimtarA ka ide origjinale? (Nuk ka rndsi nse msuesi sht i nj mendjeje meprfundimet. E rndsishme sht q t jen t argumentuara)

  • 58

    TEKNOLOGJIA

    A sht strukturuar qart raporti?Si bhet vetvlersimi?

    PrezantimiA sht i qart prezantimi? A sht trheqs? A prfshihen n prezantim disa nxns?T tjera q ndikojn n vlersimin jan:^_w#^_w_w

    Ka dy mnyra t vlersimit me not t nxnsve pr nj projekt.Njra mnyr sht: T gjith pjestart e nj grupi vlersohen me t njjtn not. N grup mund t ndeshen edhe nxns simbiotik ose edhe mospjesmarrs. Ideja sht q i takon vet grupit t mirorganizoj punt dhe t nxit secilin nxns t kontribuoj. Nse nuk arrihet plotsisht ky objektiv, sht nj e met e grupit n trsi. Mnyra tjetr: Secili nxns ka notn e tij, e cila del prmes ponderimit t nots si grup dhe nots si individ. P.sh., nota si grup peshon 80%, kurse siindivid 20%.Niveli pakalues: Nota 4Niveli baz: Notat 5 dhe 6Niveli mesatar: Notat 7 dhe 8Niveli i lart: Notat 9 dhe 10Nivelet dhe kriteret:Pakalues Nuk paraqitet raporti dhe nuk dorzohet produkti (kur ka t till).Ose:Raporti ka gabime t shumta pr sa u prket njohurive. Mungojn argumentet.Nuk ka bashkpunim n grup. Nuk jan respektuar afatet.Baz. Pak burime informacioni. Kopjime nga informacionet. Pak argumente.Nxnsit prpiqen t bashkpunojn. Prgjithsisht, jan zbatuar afatet. Raporti me gabime gjuhsore dhe i pastrukturuar. Prezantimi i prcipt.Mesatar. Disa burime informacioni. Prpunim i mir i informacioneve.Argumente tmira. T prpikt n afate. Nxnsit bashkpunojn. Parashtrimi me shkrim me pak gabime gjuhsore dhe i strukturuar mir.I lart. Larmi burimesh t informacionit. Gjykime kritike ndaj informacioneve.Ideorigjinale. T gjith nxnsit punojn n mnyr t pavarur dhe n grup.Parashtrimi me shkrim korrekt dhe i strukturuar mir.

  • 59

    TEKNOLOGJIA

    SUGJERIME

    Pr lndn e teknologjis mund t zgjidhen projekte t larmishme, t cilat mund t realizohen vetm pr kt lnd ose n bashkpunim me lndt e tjera, si: Ktu sht zgjedhur tema Riciklimi i materialeve n shkoll, duke qenshum aktuale dhe duke u shtrir pothuajse gjat gjith vitit shkollor dhe duke prfshir edhe dy linjat e planit msimor.Msuesit jan t lir n zgjedhjen e temave q do t bjn. Ktu po tregohet projekti i zbrthyer n tri faza sipas planit msimor.

    Projekt. Riciklimi i materialeve n shkollFaza e par

    Tema: Zgjidhja e nj problemi t thjesht teknologjik

    Objektivat: N fund t ors s msimit, nxnsi/ja duhet t jet n gjendje:

    1. T ndrtoj skemn e procedurs s zgjidhjes s nj problemi t thjesht teknologjik.

    Mjetet e puns: formate t ndryshme letre, skica, kompjuter, videoprojektor,lapsa me ngjyra, tabela e zez dhe shkumsa me ngjyr etj.

    NJOHURIT KRYESORE LNDORE Q DO T PRDOREN:Q

    1- Teknologjia dhe mjedisi.2- Teknologjia dhe shoqria.3- Sistemi teknologjik dhe pjest e tij.4- Prshkrimi i elementeve t sistemit teknologjik.5- Problemi teknologjik. Radha e puns pr zgjidhjen e tij.

    Zhvillimi i msimit

    #+>pr riciklimin e mbeturinave n shkoll ose n mjedisin ku banojm, i cili sht

    C[ t formuara do t prezantojn punimet e tyre pr dhnien e zgjidhjes s ktij projekti t thjesht teknologjik, i cili do t vazhdoj m tej n ort e tjera t

  • 60

    TEKNOLOGJIA

    msimit, sipas planit msimor. Prezantimet e nxnsve mund t prgatiten nkompjuter ose me formate t mdha (tabela), ose n tabeln e zez. Projektiduhet t prmbaj:

    1. Prcaktimi i problemit. 2. Mbledhja e informacionit dhe parashikimi i zgjidhjeve t mundshme.3. Przgjedhja e zgjidhjes m optimale (m t mir).4. Realizimi i zgjidhjes s przgjedhur.5. Vlersimi, korrigjimi dhe prmirsimi i zgjidhjes (n rast nevoje).

    Kto materiale t prgatitura pasi diskutohen n klas ruhen dhe jan t gatshme pr fazat e tjera t projektit.N fund prcaktohet edhe projekti m i mir.

    Projekt. Riciklimi i materialeve n shkoll

    Faza e dyt Tema: Ndrtimi i trupave gjeometrike t rregullt

    Objektivat:N fund t ors s msimit, nxnsi/ja duhet t jet n gjendje:

    1. T ndrtoj trupa t ndryshm gjeometrik me an t materialeve t riciklueshme.

    2. T tregoj mnyrn e ndrtimit t tyre dhe materialet e riciklueshme q u prdorn.

    Mjetet e puns: formate t ndryshme letre, karton, kompjuter, videoprojektor, lapsa me ngjyr, trupa t ndryshm gjeometrik t ndrtuar me materialet ericiklimit, ngjitse, grshr etj.

    NJOHURIT KRYESORE LNDORE Q DO T PRDOREN:

    1. Paraqitja aksonometrike e trupave gjeometrik.2. Hapja e siprfaqeve, njohuri t prgjithshme.3. Hapja e prizmit dhe e cilindrit.

    Zhvillimi i msimit

    Kjo or do t shrbej si prmbyllje e kreut 3 t linjs 2 #

  • 61

    TEKNOLOGJIA

    dhe vazhdim i projektit pr riciklimin e mbeturinave n shkoll ose n mjedisin ku banojm, i cili sht prezantuar nga msuesi/ja q n linjn 1.Nxnsit sipas grupeve t formuara do t prezantojn punimet e tyre pr riciklimin e materialeve teknologjike q prdorim n shkoll. Prezantimet e nxnsve mund t prgatiten q m par dhe t paraqiten n form konkrete,si dhe t ruhen pr tu prdorur m pas n kabinetin e teknologjis dhe t matematiks si materiale konkretizuese dhe ndihmse n orn e msimit. Kto materiale t prgatitura pasi t paraqiten, diskutohen mbi mnyrn e ndrtimit dhe materialet e prdorura. N fund prcaktohet edhe grupi m i mir, trupi m i mir gjeometrik i realizuar dhe jepen vlersimet pr nxnsit sipas arritjeve.

    Projekt. Riciklimi i materialeve n shkoll

    Faza e tretTema: Riciklimi i materialeve n shkoll

    Objektivat:N fund t ors s msimit, nxnsi/ja duhet t jet n gjendje:

    1. T tregoj se cilat materiale mund t riciklohen n shkoll.2. T argumentoj rndsin e riciklimit t materialeve t ndryshme

    teknologjike.

    Mjetet e puns: formate t ndryshme letre, skica, kompjuter, videoprojektor,lapsa me ngjyr, makete, objekte t ndryshme t ndrtuara me materialet e riciklimit etj.

    NJOHURIT KRYESORE LNDORE Q DO T PRDOREN: 1. Teknologjia dhe mjedisi.2. Teknologjia dhe shoqria.$#4. Materialet kryesore sot, riciklimi i materialeve sot.5. Prirja e materialeve teknologjike n t ardhmen.

    Zhvillimi i msimitKjo or do t shrbej si prmbyllje e kreut 2 dhe vazhdim i projektit pr riciklimin e mbeturinave n shkoll ose n mjedisin ku banojm (nga ana praktike), i cili sht prezantuar nga msuesi/ja q n linjn 1.

  • 62

    TEKNOLOGJIA

    Nxnsit sipas grupeve t formuara do t prezantojn punimet e tyre pr riciklimin e materialeve teknologjike q prdorim n shkoll dhe do t vazhdoj m tej n ort e tjera t msimit sipas planit msimor. Prezantimet e nxnsve mund t prgatiten dhe t paraqiten n form konkrete, n kompjuter ose t''['Kto materiale t prgatitura pasi diskutohen n klas ruhen dhe jan t gatshme pr fazat e tjera t projektit (n konkurse brenda n shkoll dhe konkurrime tndryshme projektesh) ose i paraqiten edhe nj audience m t gjer, si klasave t tjera, pjestarve t komunitetit rreth shkolls ose ku banojm.

    N fund prcaktohet edhe projekti m i mir dhe jepen vlersimet pr nxnsit sipas arritjeve.

    METODIKA E HARTIMIT T NJ TESTI

    Testet mund t jen t llojeve t ndryshme n fund kapitulli, n fund t linjs,semestrale ose vjetore. Ato hartohen n baz t objektivave t caktuara t&njohurish sipas taksonomis s Blumit, si m posht:

    a. Njohjes dhe t kuptuarit.b. Zbatimit dhe analizs.c. Sintezs dhe vlersimit.

    Gjithashtu, testi prmban dhe nj numr t caktuar ushtrimesh dhe pyetjesh, t cilat jan me alternativa dhe me zgjidhje, ku raporti i tyre vendoset nga msuesi/ja. Duke i kombinuar t gjitha kta parametra, prqindjet, pikt pr do ushtrim, numrin e pyetjeve t hapura dhe me alternativa ndrtojm skemn e bluprintit mbi bazn e s cils do t vendosim ushtrimet dhe pyetjet n test. M posht pojapim nj skem t till t hartuar pr nj test kapitulli, i cili prmban ushtrime dhe pyetje me alternativa, me zgjidhje, vizatime t skemave teknologjike dheese n t ciln prgjithsohen njohurit e marra n gjith kapitullin dhe qndrimi i nxnsit pr probleme t ndryshme teknologjike q krkojn zgjidhje.

  • 63

    TEKNOLOGJIA

    Kontrolloni njohurit tuaja n kapitullin 1, linja 1

    Rrethoni prgjigjen e sakt:Shnim.1. Prgjigjet e sakta t pyetjeve me rrethim jan treguar me an t shkronjave t theksuara

    1- Energjia bn pjes tek:a) input-etb) output-etc) feedback-ukkd) procesi i administrimit

    2- Proceset e sistemit teknologjik ndahen n dy grupe:

    a) administrimi dhe prodhimi>c) teknologjike dhe ndihmsed) teknologjike dhe prodhimi

    3- ;Y

    a) procesit t prodhimitb) procesit t administrimitc) input-itd) qllimit

    4- Nj sistem mund ta ndajm n:

    a) nnsisteme t tjera m t thjeshtab) n mjedise rrethuesec) n procese teknologjiked) n procese administrative

    5- Output-i sht:

    a) vlersim pr punn e sistemit teknologjikb) rezultati prfundimtar i puns s nj sistemi teknologjikc) mbajtja n mbikqyrje e sistemit teknologjik

  • 64

    TEKNOLOGJIA

    d) burimet pr zhvillimin e sistemit teknologjik.

    Prgjigjuni shkurt pyetjeve t mposhtme:

    1. kuptoni me fjaln teknik? Me teknik kuptojm mjetet dhe metodat e puns pr t br punn sa m t leht dhe m rezultative.

    2 Teknologjia sht shkenca q merret meaplikimin e njohurive pr veglat dhe profesionet, n funksion t kontrollimit dhe prshtatjes s rrethanave n mjedisin jetsor n prputhje me nevojat e njerzve.kuptoni me mjedis teknologjik? Mjedisi teknologjik shtk vendi q rrethon njerzit kudo ku jetojn dhe punojn dhe q ata e kan krijuar gjat zhvillimit njerzor me ndihmn e teknologjis.3. Rendisni disa nga drejtimet m t rndsishme t teknologjis s sotme.

    Drejtimet e teknologjis sot jan:Teknologjia industriale;Teknologjia materiale;Teknologjia bujqsore;Teknologjia e komunikimit dhe e informacionit;Teknologjia e transportit etj.

    4. Prshkruani me an t tri shembujve konkret lidhjen e teknologjis me shkencn (a. zbulimi i mikroskopit elektronik, b. zbulimi i kompjuterit, c. energjia elektrike)a. Cilat jan elementet kryesore t nj sistemi teknologjik? Elementet e nj sistemi jan:

    1. qllimi2. input-et (gjithka q duhet pr realizimin e proceseve)3. proceset4. output-et (rezultatet e proceseve)5. feedback-u

    b. Jepni me an t nj skice dy shembuj sistemesh t thjeshta teknologjike, dukeprcaktuar n mnyr konkrete elementet e tij.Nxnsi t vizatoj n mnyr skematike dy sisteme t thjeshta nga jeta e prditshme, ku t prcaktoj edhe elementet e sistemit si n skemn e mposhtme.

  • 65

    TEKNOLOGJIA

    c. Cilat jan hapat kryesore q ndiqen pr zgjidhjen e nj problemi teknologjik.N prgjithsi, pavarsisht nga natyra e problemeve hapat q duhen ndjekurpr zgjidhjen e tyre jan:

    Prcaktimi i problemit. Mbledhja e informacionit dhe parashikimi i zgjidhjeve t mundshme. Przgjedhja e zgjidhjes m optimale (m t mir). Realizimi i zgjidhjes s przgjedhur. Vlersimi, korrigjimi dhe prmirsimi i zgjidhjes (n rast nevoje).

    Jepni mendimin tuaj pr:

    1. far ndikimi ka teknologjia n prmirsimin e jets s njeriut?2. Prirjet e teknologjis n t ardhmen.3. Riciklimin e materialeve teknologjike.

    Shnim.N rubrikn e msiprme msuesi do t vlersoj mendimin e pavarur t nxnsit, mnyrn se si trajton, analizon, jep argumente dhe zgjidhje pr shtjet q diskutohen.Msuesi/ja mund t trajtoj edhe shtje t tjera n lidhje me kapitullin dhe me aktualitetin.

    Shkruani nj ese t shkurtr krahasuese me tem:

    INPUT-et

    PROCESET

    OUTPUT-et

    FEEDBACK

    QLLIMI

  • 66

    TEKNOLOGJIA

    1. Teknologjia dhe mjedisi.2. Teknologjia dhe shoqria njerzore.Pr shkrimin e eses, nxnsi duhet t shkruaj rreth 100-150 fjal, duke prdorur konceptet e marra n kt kapitull.Msuesi/ja duhet t dij t kontrolloj esen, e cila duhet t jet e shkruar sipas ktij formati:Tema pasohet nga nj hyrje, e cila prmban tezn e eses.1. Vendoset antiteza, ajo q e kundrshton at ose ajo q sht prdorur para saj.

  • 67

    TEKNOLOGJIA

    b) lidhje e montueshmec) lidhje e pamontueshmed) lidhje ndrmjet dy transmisioneve

    4. Kushinetat shrbejn:a) pr mbshtetjen e palvizshme t akseve dhe t boshteveb) pr mbshtetjen e lvizshme t akseve dhe t boshtevec) pr lidhjen ndrmjet dy boshteved) si lidhje ndrmjet dy transmisioneve

    5. Pompat hidraulike jan makina:

    a) q rrisin presionin e gazitb) q rrisin presionin e lngutc) prdorin ligjet e kimisd) pengojn lvizjen e gazeve dhe t lngjeve

    6. Kompresort jan pajisje mekanike:

    a) q rrisin presionin e gazitb) q rrisin presionin e lngutc) drgojn lngun n lartsi.d) pengojn lvizjen e gazeve dhe t lngjeve

    Prgjigjuni shkurt pyetjeve t mposhtme:

    1. kuptoni me termin detal? Detal quhet pjesa m elementare e makins,e cila prgatitet pa operacion montimi dhe kryen nj pun t caktuar n t.

    2. makinn dhe mekanizmat. Mekanizmi sht nj bashksi hallkash m lvizje t prcaktuar. Makin quhet trsia edetaleve q bashkohen ndrmjet tyre, n mnyr t till q, lvizjes s dhn t njrit detal ti prgjigjet plotsisht lvizja e prcaktuar e do detali tjetr.

    3. Cilat jan pjest kryesore t nj makine? Pavarsisht nga forma dhe prmasat do makin prbhet nga kto pjes kryesore:

    a. motori (ose motort)ib. transmisionic. organi punues ( q kryen qllimin e makins)d. sistemi i komandimit ose i drejtimit.tt

  • 68

    TEKNOLOGJIA

    4. kuptoni me transmisione? Transmisionet jan ata mekanizma q eshndrrojn dhe transmetojn lvizjen ndrmjet dy organeve t s njjtsmakin ose t dy makinave t ndryshme

    5. Listoni disa nga transmisionet m t rndsishme q prdoren n praktik.

    a. /"b. /;"c. Transmisionet me rrota me dhmb (ingranazhe).

    w makinave lidhen midis tyre me elemente t ndryshme, duke formuar njtrup t vetm. Lidhja mund t jet e pamontueshme ose e montueshme.7. Krahasoni lidhjen me kiavet me ato me shlica. Lidhjet me shlica n krahasim me lidhjet me kiaveta kan kto an pozitive:

    a) detalet n boshtet e shlicuara qendrzohen dhe udhzohen m mir;

    b) qndrueshmria e boshteve t shlicuara n krahasim me boshtet mekiaveta pr ngarkesa dinamike e t ndryshueshme sht m e lart.

    8. Pse prdoren lidhjet me saldim, t mira ka n krahasim me lidhjet meribatina? Krahas t mirave q ka lidhja me saldim, ajo ka dhe disa tmeta:

    a) gjat ftohjes ndodh tkurrja e metalit t shkrir, gj q shkakton tensione mbetse n tegel, si rrjedhim ulet edhe qndrueshmria e lidhjes.

    b) &

    c) struktura e materialit t tegelit sht jo e njjt me materialin q saldohet.

    d) nuk i duron ngarkesat e ndryshme dhe kan vshtirsi n kontrollin e defekteve.9. %w!:

    sipas pozicionit t ndrsjell t detaleve q saldohen:

  • 69

    TEKNOLOGJIA

    c) Me vendosje n qoshe ose n trajt T-je.

    sipas pozicionit t tegelit t saldimit dhe veprimit t forcave t jashtme

    a) '"

    b) "

    c) "

    d) tegel i prbr.

    n varsi t trajts s seksionit t tegelit

    e) "

    f) '"

    g) tegel i prforcuar.10. &

    pjest e tij.N kt pyetje nxnsi duhet t vizatoj skemn e nj transmisioni me rripa &11. lvizje transmetojn dhe shndrrojn transmisionet me rrota me

    dhmb?

    Rrotat me dhmb jan mekanizma q shrbejn pr t shndrruar dhetransmetuar lvizjen rrotulluese t vazhdueshme ndrmjet dy boshteve t

    12. Tregoni prdorimin n praktik t mekanizmit bjell-manivel dheatij me gunga? Mekanizmi bjell-manivel dhe me gunga prdoret nautoveturat.

    13. Ku prdoren dhe cilat jan pjest kryesore t transmisioneve mezinxhir?

    Transmisionet me zinxhir prdoren pr ngritjen e ngarkesave dhe pr transmetimin e lvizjeve. Pjest kryesore t transmisionit me zinxhir jan:

    1. rrota yll-motorike 2. rrota yll e udhzuar. 3. zinxhiri.14. Cili sht parimi i puns dhe te cilat ligje mbshteten sistemet e fuqis?

    Sistemet e fuqis jan ato sisteme, t cilat bazohen n ligjet themelore t hidrodinamiks. Hidrodinamika sht nj nga pjest m t rndsishme t

  • 70

    TEKNOLOGJIA

    hidrauliks, e cila studion ligjet e lvizjes s lngjeve.Jepni mendimin tuaj:

    1. Cilat jan ant pozitive dhe negative t transmisioneve t ndryshme?2. Prdorimi sot dhe n t ardhmen i sistemeve t fuqis.

    Shnim.N rubrikn e msiprme, msuesi do t vlersoj mendimin e pavarur t nxnsit, mnyrn se si ai trajton, analizon, jep argumente dhe zgjidhje pr shtjet q diskutohen.Msuesi mund t trajtoj edhe shtje t tjera n lidhje me kapitullin dhe meaktualitetin.

    Shkruani nj ese t shkurtr me tem:

    Transmisionet, mekanizmat kryesor dhe ndikimi i tyre n shoqrin njerzore.

    Pr esen nxnsi duhet t shkruaj rreth 100-150 fjal, duke prdorur konceptet e marra n kt kapitull.Msuesi duhet t dij t kontrolloj esen, e cila duhet t jet e shkruar sipas ktij formati:1. Tema pasohet nga nj hyrje, e cila prmban tezn e eses. 2. Vendoset antiteza, q e kundrshton at ose ajo q sht prdorur para saj.$

    & thjeshti te m i ndrlikuari. 4. N fund vendosen prfundimet me nj mnyr t shprehuri bindse dhe t pakundrshtueshme.