Temel Bilgi Teknolojileri Unite06

8/4/2019 Temel Bilgi Teknolojileri Unite06

1/22

107

BLACK320 C

Anahtar Kavramlar

Sayfa

Paragraf

Karakter

Kelime flleme

Kelime fllemci

107

Kelime fllemciler 6


2/22

Girifl

fl yerlerinde baz mesajlar not etmek, raporlar, ifl mektuplar yazmak; evde alfl-

verifl ve harcama listesi hazrlamak; okulda ders alflrken notlar karmak, ka-

rlan notlar dzenlemek gnlk yaflamda sk yaptmz ifllemlerdir. Bu ifllemle-

rin ortak noktas ise yazmaktr. Farknda olsak da olmasak da yaz gnlk ya-

flantmzn vazgeilmez unsurlarndan biridir.

Yllarca yalnz yazmakla kalmamfl yaznn kat zerinde daha dzgn dur-

mas ya da daha hzl yazlmas iin esitli aralar gelifltirmifliz; gelifltirmeye de-

vam ediyoruz. rnein, yakn bir gemifle kadar youn olarak kullanlan dakti-

lo, gnmzde yerini bilgisayara brakmfltr.

Bu nitede, bilgisayar ortamnda yaz yazmak ve yazlar dzenlemek iin

kullandmz kelime ifllemci yazlmlarn ne ifle yaradklarn, nerelerde, nasl

kullanlabileceini ve belirgin stnlklerini tanyacaz.

Bu niteyi tamamladmzda afladaki yeterliklere sahip olacaz:

1. Kelime fllem ve kelime ifllemcilerde kullanlan dier temel kavramlar

tanmlayabileceiz.

2. Metin oluflturuken kelime ifllemci kullanma ile daktilo kullanma arasndaki fark-

lar, kelime ifllemcilerin genel zelliklerini gz nne alarak sralayabileceiz.

3. Kelime ifllemcilere iliflkin kavramlarn hangi ifllevleri yerine getirdiini

aklayabileceiz.

4. Bir belge yaratmak ya da yaratlmfl bir belgeyi dzenlemek iin afllmas gere-

ken ifllem basamaklarn sralayabileceiz.

Kel ime fl lemci ler108

AMALARIMIZ


3/22

KELME fiLEMCLER TANIYALIM

Kelime fllem ve kelime ifllemcilerde kullanlan dier temel kav-ramlar tanmlayabileceiz.

Bir arkadaflnza mektup yazmak istediinizi dflnelim. yle bir mektupdflnelim ki, yazdmz harfler ayn byklkte olsun, baz kelimeleri vurgu-lamak iin daha koyu, alt izili ya da renkli yazalm, satrlar arasndaki boflluk-lar eflit olsun, satrlar ayn hizadan bafllasn ve bitsin, yazdklarmza biraz dagrsellik katmak iin resim ya da izim ekleyelim. Ne dersiniz gzel bir mek-tup olur, deil mi?

Bu tr bir mektubu, eer dzgn yaz yazma ve izim yapma konusunda ye-tenekliysek rahatlkla hazrlayabiliriz. Ancak, oumuzu epey urafltrr. Oysa, k-saca kelime iflleme biiminde de adlandrlan bu ifllemleri, bilgisayarla kolayca

gereklefltirebiliriz.Bilgisayarlarda mektup, rapor, dev, gnlk, makale ksaca her tr metni ya-

ratmamza yardmc olan yazlmlara kelime ifllemcilerad verilir.Kelime ifllemcilerin ifllevleri metin yaratmak (yaz yazmak) ile snrl deildir.

Mektup rneimize geri dnelim: Dflnn ki, mektubu yazarken dolma kalem-den kat zerine mrekkep damlad ya da yazdnz bir cmleyi beenmedinizya da iki stuna yazmak isteniz. Yeniden yazmaya bafllamaktan baflka arenizvar m? Yok gibi. Oysa, kelime ifllemciler metin yaratmann yan sra yaratlmflmetinleri istediimiz gibi deifltirmemize ve dzenlememizeolanak salar. rne-in; beenmediiniz cmleyi silmek, metini iki stuna yazmak, baz kelime ya dacmleleri daha kaln, alt izili, farkl renkte ya da biimde yazmak, satrlarn ay-

n hizada bafllamasn ve bitmesini salamak, kelime ifllemcilerle kolaylkla ger-eklefltirilebilir.

Bazen, daha nce bir arkadaflmza yazdmz bir mektubun hemen hemenaynsn, daha sonra bir baflka arkadaflmza da yazma ihtiyac duyabiliriz. Ke-lime ifllemciler bu durumda da yardmc olur. Yazdmz bir metni, rnein,mektubu, bilgisayarn sabit diskine ya da diskete bir kelime ifllem dosyas bi-iminde saklayabiliriz. stediimiz zaman dosyay aarak gerekli deifliklikleriyapabiliriz.

Benzer biimde, bazen de ayn mektubun birden fazla kopyasna gereksinimduyabiliriz. rnein, daha sonra yazacamz mektuplara rnek olmas iin birkopyay saklamak isteyebiliriz. Bu durumda, yazdmz mektubun fotokopisinialmamz gerekir. Oysa, kelime ifllemcilerle yaratttmz ve dzenlediimiz birmetnin onlarca, yzlerce, binlerce kopyasn yazcdan alabiliriz.

Ksaca kelime ifllemci yazlmlar metin yaratma, dzeltme, dzenleme, saklamave yazdrma ifllemlerini kolaylafltracak zelliklere sahiptir.

Kelime fllemcileri Tanyalm 109

1A M A

Kelime iflleme, etkili veekici yaz yazma.

Kelime ifllemciler,bilgisayar ortamnda metinyaratma, dzeltme,biimlendirme, saklama vekat zerine yazdrmaifllemlerini kolaylafltranyazlmlardr.


4/22

Evlerde, iflyerlerinde, okullarda eflitli kelime ifllemci yazlmlar kullanl-maktadr. Bu yazlmlar tek bafllarna paketlenmifl olabilecei gibi (rnein;WordPerfect, Microsoft Word) birden fazla uygulama yazlmnn bir araya ge-tirilmesi ile oluflturulmufl paketler iinde de (rnein; Microsoft Office, Star Of-fice) yer alabilmektedir. Ayrca ok zel amalar iin retilmifl zel kelime ifl-lemci yazlmlar da bulunmaktadr. rnein; Kidwriter Gold ilkretimin ilkaflamalarndaki rencilere, Research Paper Writer ise orta retim dzeyinde-ki genlerin bilgisayarda metin yazmalarna yardmc olmak amacyla gelifltiril-mifl yazlmlardr.

Hi kelime ifllemci kullandnz m? Neden kullandnz? Hangi yazlm kullandnz?

Kelime fllemcilere liflkin Temel KavramlarKelime ifllemcileri kullanrken ounlukla sayfa, paragraf ve karakter kavramlarile karfllaflrz. Sayfametinleri yazdmz ve dzenlediimiz alandr. Kelime ifl-lemcilerin hemen hepsi sayfa boyutlarn deifltirmemize izin verir. Bylece, A4kad byklnde ve ondan daha kk ya da daha byk sayfalar iin me-tinler yaratabiliriz.

Kelime ifllemciler iin kullandmz paragrafkavram, bildiimiz paragraf-tan biraz farkldr. rnein; bu kitaptaki blm bafllklarnn her biri birer pa-ragraf olarak tanmlanr. Bir kelime ifllemciyi kullanrken klavyeden Enter d-mesini tuflladmzda bir paragraf tamamlamfl ve yeni bir paragrafa bafllamfloluruz.

Kelime fllemcileri Tanyalm110

fiekil 6.1

Bilgisayarda kelime ifllem sreci.

DfiNEL M

Sayfa, kelime ifllemciprogramlarnda metinlerinyazld ve dzenlendiialandr.

Paragraf, Enter dmesitufllandnda tamamlananyaz btndr.


5/22

TBT.06.03 fiekil 6.2:

Aslnda bilgisayar ne sayfalar ne paragraflar ne de paragraflar oluflturan cm-leleri ve kelimeleri tanr. Bilgisayarlar en kk birim olan karakterleri tanr. Birmetni oluflturan harflerin, noktalama iflaretlerinin, rakamlarn ve dier sembollerinher biri bilgisayarlar iin birer karakterdir. rnein; K, e, l, i, m, e harfleri ve on-lar izleyen boflluk birer karakterdir.

Afladaki boflluklar doldurabilir misiniz?

Kelime ifllemci programlarda metinlerin yazld ve dzenlendii alana ________ denir.

Her sayfada ok sayda bulunan paragraflar, ___________ vurufllarnda tamamlanan yaz

btndr. Paragraflardaki metinler, harf, rakam, sembol ve boflluklar ieren

_____________lerden oluflur.

Kelime ifllemci programlarnda metinlerin yazld ve dzenlendii alana sayfa denir. Her sayfada

ok sayda bulunan paragraf, Enter vurufllarnda tamamlanan yaz btndr. Paragraflardaki

metinler, harf, rakam, sembol ve boflluklar ieren karakterlerden oluflur.

KELME fiLEMCLERN GENEL ZELLKLER

Metin olufltururken kelime ifllemci kullanma ile daktilo kullanma

arasndaki farklar, kelime ifllemcilerin genel zelliklerini gznne alarak sralayabileceiz.

Son yllarda daktilo teknolojisinde ok nemli geliflmeler grlmesine karfln bil-

gisayarla metin yazmann daktiloyla yazmaya gre stnlkleri vardr. Bu stn-

Kelime fllemcilerin Genel zellikleri 111

fiekil 6.2

Kelimeifllemci

yazlmlardasayfalar,

paragraflarvekarakterlerleifllem yaplr.

Karakter, metni oluflturanharf, rakam, sembol veboflluklardr.

SIRA S ZDE

2A M A


6/22

lkleri anlayabilmek iin kelime ifllemci yazlmlarn genel zelliklerini inceleme-liyiz. Her ne kadar piyasada farkl kelime ifllemci programlar bulunsa da pek o-unda ortak olan zellikler flunlardr:

Daha sonra kullanmak amacyla belgeleri saklama: Kelime ifllemcinindaktiloya karfl en nemli stnlklerinden biri, oluflturulan belgeleri yardmcbellek birimlerinde saklayarak daha sonraki kullanmlara olanak salamasdr.Saklanan belgeler sabit diskten, disketten ya da CD-ROMdan geri arlarak ye-niden kullanma sunulur. Oysa daktiloda kullanc ayn belgeyi tekrar yazmak zo-runda kalmaktadr.

Metin ekleme ve silme: Daktilo ile yazlmfl yazl bir metin zerinde bir fley-ler silmek ve eklemek olduka zor hatta olanakszdr. Kelime ifllemciler ile yarat-lan bir belgeye ise metin, flekil ve fotoraf eklenebilir. Ayrca, var olanlar siline-rek yeni bir dzenleme yaplabilir, baz alanlar bofl braklabilir, izgiler, yeni pa-ragraflar eklenebilir.

Arama ve deifltirme: Bazen belge boyunca yaplan baz yazm hatalar ola-bilir (rnein; bilgisayar yerine bilgiyasar gibi). ou kelime ifllemci bu tr hata-lar tm metin boyunca tarayarak yerine doru kelimeyi yerlefltirmede yardmcolur.

Metni kopyalama ve baflka yere aktarma: Baz yazlarda bir ya da birka paragrafn yeri deifltirilmek istenebilir. Kelime ifllemciler, bu deifltirme ifl-lemine olanak salar. stenirse metnin iindeki tm paragraflarn yeri bafltanaflaya deifltirilebilir. Metnin bir blm kopyalanarak baflka bir belgeye deaktarlabilir.

Kelime kaydrma: Kelime ifllemci programlarnda metin iindeki herhangi birkelime istenilen her yere taflnabilir.

Karakter ve grnm deifltirme: Kelime ifllemciler kullancya ok esitlikarakter trleri, sayfa ayarlar, satr aralklar ve paragraf olanaklar sunar.

Saa sola dayal: Kelime ifllemciler istenildii zaman yazlarn blok halindesaa ve sola yaslanmasn salar.

Kelime fllemcilerin Genel zellikleri112

fiekil 6.3

Kelime ifllemciler ok eflitli karakter trleri ve biimleri ile alfllmasna izin verir.

Karakter Tr Karakter Biimi

Bu cmle Times New Roman karakterine rnektir Bu cmle Times New Roman yana yatk (italik) biimindedir

Bu cmle Times New Roman vurgulu (kaln) biimindedir

Bu cmle Times New Roman alt izili biimindedir

Bu cmle Arial karakterine rnektir Bu cmle Arial yana yatk (italik) biimindedir

Bu cmle Arial vurgulu (kaln) biimindedir

Bu cmle Arial alt izili biimindedir


7/22

Otomatik altbilgi, stbilgi ve sayfalandrma: Kelime ifllemciler, kendiliin-den sayfann st blmne (stbilgi) ve alt blmne (altbilgi) her sayfada g-rnmesi istenebilecek yaz ya da izimlerin yer alabilecei alanlar aar. stenirsesayfalar kendiliinden numaralandrr.

Baflka bir kelime ifllemcide hazrlanan metni eklemek: Pek ok keli-me ifllemci program yazlanlar metin belgesi (dokman) biiminde saklar. Bunedenle bir kelime ifllemci programnda yazlan metin dierleri tarafndan dakullanlabilir.

Kelimelerin yazlfln denetleme ve dzeltme: fiu anda Trke srm debulunan bu zellik yanlfl yazlmfl kelimeleri iflaretleyerek yazan uyarr. stenildi-inde cmlenin dilbilgisi asndan dzeltilmesini salar. Ayn kelimeyi defalarcametin iinde kullanmak yerine, kelime ifllemci tarafndan sunulan ve benzer anla-m veren kelimeler de seilerek kullanlabilir.

Grafik eklemeye izin verme: Kelime ifllemciler kullancnn, baflka program-larda hazrlanmfl resim ve izimleri (rnein; kk resimleri) belgelerine ekleme-lerine izin verir. Ayn zamanda basit izimler de ayn program iinde yaplabilir.

Posta ekleme: Hazrladmz bir metni, baflka birine internet araclyla gn-dermemizi salar. Metni gnderebilmek iin ayrca bir elektronik posta yazlmnagereksinim olduu unutulmamaldr.

nternetin Kullanm nitesinde elektronik posta ayrntsyla ifllenecektir.

Klasr ve iindekiler sayfas oluflturma: Baz kelime ifllemciler, kullanclartarafndan belirtilen kelimeleri ieren bir klasrler szl oluflturarak belgeninsonuna yerlefltirir. Ayrca, kullanc metnin iinde belirli szckleri iflaretleyerek,iindekiler blmnn kendiliinden oluflmasn salayabilir.

Metni kada dkmeden nce ekranda izleme: Tm kelime ifllemci yaz-lmlar metni yazdrmadan nce kullancya, metnin kat zerinde nasl grnd-n gsteren nizleme zelliini ierir. Geliflmifl yazlmlar, nizleme srasndada kullancnn metni dzeltmesine olanak tanr.

Kelime fllemcilerin Genel zellikleri 113

fiekil 6.4

Kelime ifllemcilerle satrlar ayn hizada bafllatmak ve bitirmek olduka kolaydr. stenirse yalnzcasatrlar iki yana dayal, ortal ya da tek yana dayal biimde dzenlenebilir.

ki Yana DayalSola Dayal Ortal Saa Dayal

D K K A T


8/22

Stil oluflturma: Stil, bir dizi belirlenmifl biim zelliini ieren (sola dayal,10 punto, Times, ilk satr 0.5 santim ieriden bafllyor gibi) ve yazlan metne ek-lenebilecek olgulardr. rnein, bafllklarn, dz metnin, flekil yazlarnn naslolacana iliflkin yazmaya bafllamadan nce bir stil oluflturulabilir. Metni yazar-ken bafllk stili seildiinde o metin bafllk biiminde yazlr. Bir metni yazmayabafllamadan nce belirli bir stilde karar klp semek, ounlukla zaman kazan-dran bir olanaktr.

Anlatlan zelliklerini de dikkate alarak, metin oluflturmak iin kelime ifllemci yazlmla-

r kullanmann daktilo kullanmaya gre en az tane stnln sralaynz.

Eer cevaplarnz afladakilere benziyor ise soruyu doru cevapladnz ve devam edebilirsiniz. Eer

benzemiyorsa genel zellikleri baflln yeniden okumalsnz.

1. Daktilo kat zerine yazar, bilgisayar bellekte saklar.

2. Kelime ifllemciler ayn metni yeniden yazmadan kolayca deifliklik yapmamz salar.

3. Kelime ifllemciler grafik ve resim gibi farkl unsurlar metin iine yerlefltirmemize yardmc olur.

Kelime fllemcilerin Genel zellikleri114

fiekil 6.5

Kelime ifllemcilerin,yazlan metinlere etkilive ekici bir grnmverilmesini salayanbirok zellikleri vardr.

SIRA S ZDE


9/22

KELME fiLEMCLER KULLANMAK

Kelime ifllemcilere iliflkin kavramlarn hangi ifllevleri yerine getir-diini aklayabileceiz.

Piyasada esitli kelime ifllemcilerin bulunduunu belirtmifltik. Bunlar arasnda enyaygn kullanlan Microsoft firmasnn rettigi Word yazlmdr. Bu nedenle, birbelgenin nasl yaratlabileceini ve dzenlenebileceini anlatrken MS Word keli-me ifllemci yazlmdan yararlanlmfltr. Ancak, karfllaflabileceimiz birok kelimeifllemci hemen hemen ayn ya da benzeri elere ve ifllevlere sahiptir. Bu adan,birazdan greceimiz belge yaratma ve dzenleme sreci hemen tm kelime ifl-lemcilerde ayn ya da benzer biimde gerekleflmektedir.

Word programn amak iin, masast penceresinde Bafllat dmesine tk-landktan sonra Programlar seilir. Ortaya kan menden Microsoft Word ko-

mutu seilerek program alr.Word programn kullanarak nasl metin yaratabileceimizi, yaratlmfl bir met-

ni nasl dzenleyebileceimizi ve ktsn yazcdan nasl alabileceimizi ren-meye bafllamadan nce, yazlm atmzda karflmza kacak men ve dme-leri inceleyelim.

Kelime fllemcileri Kullanma 115

3A M A

fiekil 6.6

Word penceresi aldnda menler ile birlikte genellikle standart, biimleme ve izim ara ubuklarekranda grlr.

1. Word menleri: Wordde Dosya, Dzen gibi genel menlerin yan sra Tablo adl Worde zg bir menvardr. Herhangi bir men zerine tklayarak eflitli komutlarn listesine ulaflabilirsiniz.2. Ekleme noktas: Metin yazlmaya hazr olunduunu gsterir. Metin daima ekleme noktasnn yerindegrlr. Klavyedeki yn tufllar ya da fare yardmyla iki kelime arasna getirilerek yeni metin eklenebilir. Budurumda sadaki kelime kayarak yeni metne yer aar.3. Standart ara ubuu: Genel komut dmelerinin yan sra Tablo Ekle ve Stunlar dmeleri de standartara ubuu zerindedir.4. Biimlendir ara ubuu: Genel komut dmelerinin yan sra Stil sekmesini de ierir.5. Kaydrma ubuu: Belge boyunca yukar afla ya da saa sola hareket ettirirler.

6. nceki Sayfa: Bir nceki sayfay grntler.

2

1

3

4

5

6


10/22

Bu nitede yalnzca Worde zg men seenekleri tantlmaktadr. Daha nce aklanan

A, Kapat, Kes, Kopyala, Yapfltr tr komutlarn aklamalarna yer verilmemifltir. Worde

zg men ve dmelerden de yalnzca en sk kullanlanlar tantlmfltr.

Dosya mens iinde, dier programlardan farkl olarak Web Sayfas OlarakKaydet ve Gnder komutlar dikkati ekmektedir. Web Sayfas Olarak Kaydetko-mutu, yaratttmz bir belgeyi bir kelime ifllemci belge (doc) olarak deil de, bir Websayfas (html) olarak saklamamz salar. Gnder ise, yarattmz belgeyi bir elektro-nik posta, bu tr bir postaya ek ya da fax olarak bir baflkasna gndermemizi salar.

Kitabmzn 11, 12 ve 13 numaral nitelerinde Web, elektronik posta ve nternet konusu

ayrntl ifllenecektir.

Dzen mens iindeki komutlarn hemen hemen tamamn Bro Yazlmla-rnda Ortak eler nitesinde ifllemifltik. O nitede ifllenenler dflnda Temizlekomutu dikkati ekmektedir. Temizlekomutu, seili metinlere uygulanan tm stilya da biimlerin iptal edilerek metnin eski durumuna dnmesini salar.

Grnm mens iinde Ara ubuklar ve Yaknlafltr dflnda dosyay ek-randa, normal, Web sayfas biiminde, yazcdan kaca gibi ya da anahatlar bi-imlerinde grnmesini salayan komutlar yer alr.

Ekle mens iinde ise Sayfa Numaras, Dipnot ve Metin Kutusu komut-lar dikkat ekmektedir. Her iki komut da ayn adlar taflyan iletiflim kutular aar.Sayfa Numaras iletiflim kutusu belgeye sayfa numaras vermemize yardmc olur.Dipnotiletiflim kutusu ise belgeye dipnot ve belge sonuna ekleyeceimiz sonnotla-r yerlefltirmemize yardmc olur. Metin Kutusu, aslnda iine metin yazmamza yar-dmc olan bir izim unsurudur. Kelime ifllemcide neden bir metin kutusuna ihti-ya olsun ki? diye dflnebilirsiniz. Ancak zaman zaman, dz akarak gelen metin-lerin arasna, farkl biim ve zellikte, kolayca sayfada istediiniz yere yerlefltirebi-leceiniz metinler eklemek isteriz. Metin kutusu bu konuda byk kolaylk salar.

Biim mens, yazdmz metnin eflitli blmlerine, paragraflarna ve sayfala-rna deiflik biimler vermemizi salayan seenekleri ierir. Bro Yazlmlarnda Or-tak eler nitesinde grdmz Karakter, Paragraf, Maddelendirme ve Numara-landrma seeneklerinin yan sra metin dzenlemede sk yararlandmz Kenarlk-lar ve Glgelendirme, Stunlar, Sekmeler, Byk/Kk Harf Deifltir ve Stilkomutlarn da iermektedir. Bu komutlarn herbiri ayn ad taflyan iletiflim kutular-nn almasn salar. Kenarlklar ve Glgelendirme iletiflim kutusu, belirli bir metin

blmnn ya da grsel enin etrafna ereve izdirmemize yarar. erevenin se-tiimiz metnin evresinde ne kadar boflluk brakacan, izgi kalnlnn ne kadarolacan ve benzeri zellikleri Kenarlklar ve Glgelendirme iletiflim kutusundan be-lirleriz. Stunlar iletiflim kutusunu, metinin ka stunda sunulanacan, genifllikleri-nin ne olacan ve stun aralar belirlemek iin kullanrz. Sekme, en yaln biimde,klavyedeki Tab tufluna her vuruflta ekleme noktasn belirli bir ileri noktaya taflma ifli-dir. rnein, paragraf bafl yapmak iin satr baflndayken klavyeden Tab tufluna bas-tmzda ekleme noktasnn bir miktar saa kaydn grrz. Bu kayma mesafesiniSekmeler iletiflim kutusu araclyla belirleyebiliriz. Byk/Kk Harf Deifltir ileti-flim kutusu ise seili bir metnin byk ya da kk harflerle yazlmasn salar. r-nein hep kk harflerle yazdmz bir cmlede, kelimelerin ilk harflerinin byk

harfle yazlmas bu iletiflim kutusu araclyla kolaylkla salanr. Stilseenei, belirli

Kelime fllemcileri Kullanma116

D K K A T

D K K A T


11/22

bir paragraf yapsna isim vermemizi ve saklamamz salar. Metnimizi yazarken, olufl-turduumuz bir paragraf yaz tipi, biimi ve dier ayarlar ile isimlendirip, daha son-ra yazdmz bir metni bu stilde tanmladmzda tm ayarlar kendiliindenyaplacaktr. rnein; normal metinleri iki tarafa bloklu ve 10 punto ince karakterleyazyor olabiliriz. Buna karfllk, metnin iindeki baz zel blmleri, baflka bir stil ola-rak adlandrp, sola dayal, 12 punto kaln karakterle yazabiliriz. Daha sonra metnimi-zin iindeki herhangi bir paragraf seip, bu stile tkladmzda, metin biimi ne olur-sa olsun, setiimiz yeni stilin zelliklerini otomatik olarak alacaktr.


fiekil 6.7

Word programnn menlerindekikomutlarn ou, kendileriyle aynad taflyan iletiflimkutularnn almasn salar.Bunlardan bazlar flunlardr:

a. Sayfa Numarasb. Kenarlklar ve Glgelendirmec. Stunlard. Dil Ayarlae. Tablo Ekle

(a)

(b)

(c)

(d) (e)


12/22

Aralar mens, szck denetimi yapmamz salayan Yazm ve Dilbilgisi ko-mutunun yan sra birok arac alfltran komutlar ierir. Ancak kelime ifllemcilerikullanmaya yeni bafllayanlar olarak, bunlar arasnda en sk Dil ve Szck Say-m komutlarndan yararlanrz. Dil komutuna tkladmzda ortaya kan men-den Dili Ayarlaseeneini sememiz gerekir. Ortaya kan Dil iletiflim kutusundanistediimiz dili seerek metnimizi bu dilde yazabiliriz. Dil komutuyla ortaya kanmendeki dier bir seenek de Hecelemedir. Hecelemekomutu, metni yazarken,satr sonlarnda kelimelerin blnmesine izin verip vermeyeceimizi belirlememi-ze yardmc olan heceleme iletiflim kutusunun ortaya kmasn salar.

Tablo mens, yazdmz metne tablo eklememize ve bu tablolar dzenle-memize yardmc olan komutlar ve seenekleri ierir. Bunlar arasnda zellikleEkle ve Sil en sk kullanlan seeneklerdir. Ekleseenei ve sonrasnda Tablotklandnda, metne tablo eklememize yardmc olan Tablo Ekleme iletiflim kutu-su grnr. Bu kutu araclyla istediimiz sayda stun ve satrdan oluflan bir

tablo yaratabiliriz. Ekle seeneiyle, ayrca, yaratlmfl bir tabloya satr, stun ya dahcre ekleyebiliriz. Silseenei ise bir tabloyu, ya da tablo iindeki satrlar, s-tunlar, hcreleri silmeye yarar.

Tablolar ve hcre kavramn 7 numaral fllem Tablolar nitesinde ayrntl inceleyeceiz.

Bu menlerin yan sra Standart ve Biimlendirme ara ubuklarnda da BroYazlmlarnda Ortak eler nitesinde grdmz dmelerin dflnda Wordprogramna zg baz dmeler bulunmaktadr. rnein, Word programndaStandart ara ubuuna Kenarlk, Tablo Ekle ve Stunlar dmeleri bulun-maktadr. Benzer biimde Biimlendir ara ubuunda ise Stil alan bulunmak-tadr. Seilen ya da kullanlan yazlarn stilinin deifltirilmesini salar. Stil adnn

yanndaki kk ok tklandnda stil trlerinin listesi gelir. Bunlardan istenen birtanesi, zerine tklanarak seilebilir.

Bir metnin dilbilgisi kurallarna uygun yazlp yazlmadnn denetlenmesi iin hangi me-

ny ve komutu kullanrz?

Aralar mens altndaki Dilbilgisi ve Yazm komutunu kullanrz.


fiekil 6.8

Word programndaki Standart ve Biimlendirme ara ubuklarnda, Worde zg birka dme bulunmaktadr.1. Kenarlk2. Tablo Ekle3. Stunlar4. Stil

14

2 3

D K K A T

SIRA S ZDE


13/22

Belge Yaratmak ve Dzenlemek

Bir belge yaratmak ya da yaratlmfl bir belgeyi dzenlemek iinafllmas gereken ifllem basamaklarn sralayabileceiz.

Word programn kullanarak nasl metin yaratabileceimizi, yaratlmfl bir metninasl dzenleyebileceimizi ve ktsn yazcdan nasl alabileceimizi bir rnekzerinde grebilmek iin birlikte fiekil 6.5 gibi bir belge hazrlayalm.

Metni klavyeyi kullanarak yazmak belgeyi yaratmann ilk aflamasdr. Word ya-zlm ilk girildiinde, genellikle yazdmz metinleri Times New Roman karaktertrnde, 12 karakter boyutunda ve normal biimde oluflturur.

Yaz ifli biter bitmez, hatta yazmaya baflladmzda belgemizi bilgisayarn sa-bit diskine saklamak yararl olur. Bunun iin Dosya mensnden Kaydet ya daFarkl Kaydet seeneklerini kullanarak, Farkl Kaydet iletiflim kutusunu aarz. Da-

ha sonra Dosya Ad alanna fazla uzun olmayan, aklda kalc bir isim yazarz. Sak-la dmesine tkladmzda, belgemiz bilgisayarmzn Dkmanlarm klasr ii-ne kaydedilmifl olur.

fiimdi bu belgemizi biraz dzenleyelim. rnein; ncelikle, ilk cmleyi, tama-m byk harflerden oluflmufl, farkl bir karakter trnde, boyutunda, daha kalnbiiminde ve satrn ortasnda yer alan bir bafllk haline dnfltrelim. Bu dzen-leme iin ilk cmle fare yardmyla seildikten sonra flu aflamalarn yerine getiril-mesi gerekir:

Biim mensnden Byk/Kk Harf Deifltir seeneine tklanr. Byk/Kk Harf Deifltir iletiflim kutusundan TM BYK HARF see-

nei iflaretlenir ve Tamam dmesine baslr.

Biimlendirme ara ubuundaki Karakter Tr alann yanndaki ok tkla-narak bilgisayarda ykl karakter trleri grlr.

Bunlar arasndan biri, rnein Book Antiqua karakteri zerine tklanarakseilir.

Biimlendirme ara ubuundaki Karakter Boyutu alann yanndaki ok tk-lanarak karakter boyutlarn gsteren rakamlar listesine ulafllr.

Karakter boyutlarndan biri, rnein 14 seilir. Biimlendirme ara ubuundaki Kaln ve Ortala dmelerine tklanr.

Bu ifllemler belirli bir srada yaplmay gerektirmez, istediiniz srada yapabilirsiniz.

Bafllmz dzenledikten sonra metnin baz blmlerini yana yatk ya da altizili yazma, maddelendirme ya da numaralandrma, sekme ayarlarn yaparak pa-ragraf bafllarn dzenleme ve metindeki bir paragrafn dierlerinden farkl olarakiki yana dayal ve iki stun halinde grnmesini salama, dier paragraflarn sa-tr arasn geniflletme gibi dzenlemeler yapalm. ncelikle, vurgu yapmak istedi-imiz kelimeleri seerek yana yatk ya da alt izli yazlmalarn salayalm. Bununiin:

Kelimeler seiliyken (rnein; yeni medya ve zanaat (meslek) lojalarkavramlar) Biimlendirme ara ubuundaki Kaln dmesine tklarz. By-lece bu kelimeler Kaln biimde grlr.

Dier baz kelimelerin altn izmek iin ise seili konumdayken, Biimlen-dirme ara ubuundaki altizgi dmesine tklanr.


4A M A

D K K A T


14/22


fiekil 6.9

Bafll dzenlemek iinounlukla

Biimlendirme araubuundaki dmelerikullanrz.


15/22

stediimiz vurgular verdikten sonra metnin Zanaattan Teknolojiye bafllaltndaki ilk paragraf sonundaki iki soruyu maddelendirerek alt alta yazalm:

1. Ekleme Noktas (imle), Kurumlar ... kelimesinin nne getirilerek klav-yeden Enter tufluna baslr.

2. Bir sonraki cmle iin de ayn ifllem tekrarlanr.3. Her iki yeni satr seilir ve Biimlendirme ara ubuundan Numaralandr

dmesine tklanr.

Paragraf bafllarn ieri kaydrabilmek iin nce sekme ayarlarn yapmamz ge-rekir. Bunun iin flu sray izleriz:

1. Biim mensnden Sekmeler seenei tklanr.2. Sekmeler iletiflim kutusunda Sekme Noktalar alanna 0,5 yazlarak Tamam

dmesine tklanr.3. Ekleme noktas (imle) ilk paragraf baflna getirilir.4. Klavyeden bir kez Tab tufluna baslr.5. Ayn ifllem dier paragraflar iin tekarlanr.

Metin iindeki bir paragrafn dierlerinden farkl iki yana dayal ve iki stunhalinde grnmesini salamak iin;

1. ncelikle istenilen paragraf seilir ve2. Biimlendirme ara ubuundan ki Yana Daya dmesi tklanr.3. Daha sonra, paragraf seiliyken, Standart ara ubuundaki Stunlar d-

mesine tklanr.4. Ortaya kan kutu zerindeki stunlardan ilk ikisi zerinde fare gezdirile-

rek seilir.

Dier paragraflarda satr aralarn geniflletebilmek iin bu deifliklii yapmak

istediimiz paragraflar sememiz gerekir. Hepsini ayn anda semeyebilir, tekerteker yapmak zorunda kalabiliriz. Paragraf setikten sonra;1. Biim mensnden Paragraf komutuna tklanr.2. Ortaya kan Paragraf iletiflim kutusundan Satr Aral alanndaki aflada-

ya doru ok tklanarak seeneklerin grnmesi salanr.3. Bu seeneklerden rnein 1,5 Satr zerine tklanarak seilir.4. Tamam dmesine baslarak istenen deifliklik gereklefltirilir.

Metine iliflkin yaptmz bu deiflikliklerin dflnda belgemize sayfa numarasve resim ya da izim eklemek gibi dzenlemeler de yapabiliriz. Sayfa numarasekleyebilmek iin:

1. Ekle mensndeki Sayfa Ekle komutuna tklanr.

2. Sayfa Ekle iletiflim kutusu, numarann, sayfann stnde ya da altnda g-rnmesini ve satrn sa baflnda, sol baflnda ya da ortasnda yer almasnsalayan seenekleri sunar. stenen biim seeneklerden tklanarak seilir.

3. Tamam dmesine tklandnda sayfa numaras belirir.



16/22


fiekil 6.10

Deifliklik yapmak istediimiz metin blmlerini setikten sonra ara ubuklarndaki dmeleri kullanarakmaddelendirme, numaralandrma, yana yatrma ya da altn izme, iki yana dayama, birden fazlastunda sunma gibi dzenlemeleri kolaylkla yapabiliriz.


17/22

Resim eklemek iin de Ekle mens komutlarndan yararlanrz. Bunun iin

ncelikle resimi ya da izimi nereye yerlefltirmek istediimizi belirleyerek ekleme

noktasn (imleci) oraya gtrmeliyiz. Daha sonra;

1. Ekle mensnden Resim seilir.

2. Ortaya kan menden eer zel olarak kullanlmak istenen ve bunun iin

izilmifl ya da bilgisayara aktarlmfl bir resim ya da izim varsa Dosyadan

komutu kullanlr. Eer Word ile birlikte gelen hazr resimler ya da izimler

kullanlmak isteniyorsa Kk Resim komutuna tklanr.

3. Kk Resim Galerisinde resim ve izimler kataloglar halinde gruplanmfltr.

Metne uygun olmas amacyla Bilim ve Teknoloji grubu bulunarak tklanr.

4. Ortaya kan resim ya da izimlerden konuya uygun olan zerine tkland-

nda ortaya kan menden Kk Resim Ekle dmesine tklanr.

Kk Resim Galerisi iletiflim kutusu kapatldnda seilen resim ya da izimmetin iinde belirlenen yerde grlr. Ancak bu resim ya da izim istediimiz b-

yklkte olmayabilir. stediimiz boyuta getirebilmek iin:

1. Resim ya da izim zerine bir kez tklanarak seilir.

2. Ortaya kan dikdrtgenin kenarlarndaki kareler zerine tklanarak, basl

durumda fare oynatlr.

3. stenen bykle gelince farenin tuflu braklr.

Tm bu dzenlemelere ramen, resim ya da izim, metin iinde istediimiz

gibi yer almayabilir. Metnin, resim ya da izimlerin altndan, stnden, yanndan

ve hatta zerlerinden akmasn salayabiliriz. Bunun iin Resim ara ubuuna

gereksinimimiz vardr. Genelde, bir resim ya da izim zerine tklandnda Re-

sim ara ubuu kendiliinden ortaya kar. kmad durumlarda Grnm me-

nsndeki Ara ubuklar komutu yardmyla Resim ara ubuunu grnr

yapabiliriz.



18/22


fiekil 6.11

Bir belgeye sayfa numaras veresim eklemek iin Ekle

mensndeki komutlarkullanrz.


19/22

Resim ara ubuu ortaya ktktan sonra;1. Metin Kaydrma dmesine tklanr.2. Ortaya kan menden sk seilir.Bylece metnin, resim ya da izimin yanndan akmas salanr.

Buraya kadar anlatlanlar aslnda kelime ifllemcilerle yapabileceklerimizin k-k bir ksmn oluflturmaktadr. Ancak geriye kalan ifllemlerin ou burada anla-tlan ifllem basamaklar izlenerek gereklefltirilmektedir. Deneyerek rahatlkla buifllemleri gereklefltirebilirsiniz.

Bir belgeye metin kutusu eklemek iin yaplmas gereken ilk ifllem nedir?

Bir belgeye herhangi bir unsur eklemek iin ilk yaplmas gereken, o unsurun yerlefltirilmek istenen ye-

rini belirlemektir. Bunun iin fare yardmyla ekleme noktas (imle) istenen noktaya taflnr.


fiekil 6.12

Resim ara ubuu metne eklenen resim ve izimlerin biimlendirilmesinde yardmc olan dmeleri ierir.

1.Resim Ekle: Resim Ekle iletiflim kutusunu aar.2.Grnt Denetimi: Resmin gri tonlarda, siyah beyaz ve filigran biiminde deiflitirilmesini salar.3.Daha Fazla/Az Karfltlk: Resmin renkleri arasndaki kontrast artrr ve azaltr.4.Daha Fazla/Az Parlaklk: Resimdeki renklerin parlakln artrr ve azaltr.5.Krp: Metnin yalnzca istenen blmlerinin grnmesi iin kullanlr.6.izgi Kalnl: Resimdeki izgilerin kalnln ayarlamaya yarar.7.Metin Kaydrma: Metnin, stten ve alttan, yanlardan, zeminden ya da resmin zerinden akmasn salar.8.Resim Biimlendirme: Resim Biimlendirme iletiflim kutusunu aar.

9.Saydam Renkleri Olufltur: Resmin saydam grnmesini iin kullanlr.10.Resmi lk Haline Dndr: Resmi, metine eklendii ilk haline geri dndrr.

fiekil 6.13

Resim ara ubuundaki Metin Kaydrma dmesi, metni, resim ve izimlerin st ya daaltndan, yanlarndan, zemininden ve zerinden aktmay salayacak seenekler sunar.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

SIRA S ZDE


20/22

zet126

zetKelime fllem ve kelime fllemcilerde kullanlan di-

er temel kavramlar tanmlayabileceiz. Kelime ifllemci, bilgisayar ortamnda metin ya-

ratma, dzeltme, biimlendirme, saklama ve ka-

t zerine yazdrma ifllemlerini kolaylafltran

yazlmlardr.

Kelime ifllemci programlarnda metinlerin yazld

ve dzenlendii alana sayfa denir.

Kelime ifllemcilerde paragraf farkl anlamdadr.

Enter vurufllarnda tamamlanan yaz btnne pa-

ragraf denir.

Metni oluflturan harf, rakam, sembol ve boflluklar

kelime ifllemciler iin birer karakterdir. Bilgisayar-

lar sayfa ya da paragraflar deil karakterleri tanr.

Metin olufltururken kelime ifllemci kullanma ile

daktilo kullanma arasndaki farklar, kelime ifl-

lemcilerin genel zelliklerini gz nne alarak

sralayabileceiz.

Kelime ifllemcilerin en belirgin stnl, metin-

lerin daktiloda olduu gibi dorudan kat zeri-

ne yazlmasndan te, bilgisayar belleinde sak-

lanmasdr. Daha sonra saklanan bu metin belge-

leri geri arlp tekrar kullanlabilir, deifltirilebi-

lir ve yazdrlabilir. Kelime ifllemciler yazlan metin iinde birok d-

zenleme seeneklerine sahiptir. Metin iinde belir-

li szcklerin taranp bulunmas, deifltirilmesi,

grsel elerin eklenebilmesi bu seeneklerden

bazlardr.

te yandan szlk kontrol gibi seenekler, do-

ru dil ve szck kullanm iin olduka nemli

stnlklerdendir.

Kelime ifllemcilere iliflkin kavramlarn hangi ifllevle-

ri yerine getirdiini aklayabileceiz. MS Word kelime ifllemci programnda Dosya, D-

zen, Ekle, Biim, Aralar, Tablo, Pencere ve Yar-

dm menleri bulunur.

Dosya mens yaratlan belgenin, yani dosyann

ynetimine iliflkin kaydetme, ama gibi komutlar

ierir.

Dzen mens yaratlan metnin dzenlenmesine

iliflkin kopyalama, yapfltrma, arama ve deifltirme

gibi komutlar ierir.

Ekle mens ana metne farkl unsurlar eklememi-

ze yardmc olan resim, grafik, sayfa numaras gibi

komutlar erir.

Aralar mens programn kullanmn kolaylafltra-

cak szlk kontrol, heceleme ve benzeri aralar

alfltrmaya ynelik komutlar ierir.

Bir belge yaratmak ya da yaratlmfl bir belgeyi d-

zenlemek iin afllmas gereken ifllem basamaklar-

n sralayabileceiz.

Bir belge yaratmak kelime ifllemci yazlm atktan

sonra klavyeden metnin yazlmas ve daha sonra

bunun bilgisayar belleinde saklanmasn ierir.

Bir belgede karakter trn, boyutunu, biimini, yerini deifltirmek, paragraf bafllar iin sekmeleri

ayarlamak, satrlar numaralandrmak ya da madde-

lendirmek, birden fazla stunda gstermek, iki ya-

na yaslamak, resim, sayfa numaras eklemek gibi

ok eflitli dzenlemeler yaplabilir.

Bir belgedeki metin ve dier unsurlarn biimlen-

dirilmesi iin ncelikle seilmifl olmalar gerekir.

Daha sonra men komutlar ya da ara ubukla-

rndaki dmelere tklanarak gerekli deifliklikler

yaplabilir.

Bir belgeye resim, izim, metin kutusu, nesne gibi

unsurlar ekleyebilmek iin ncelikle belgenin ne-

resine eklenmek istendii belirtilmelidir. Bunun iin

fare yardmyla eklem noktas (imle) istenen nok-

taya taflnr.

1

A M A

2A M A

3

A M A

4A M A


21/22

Kendimizi Snayalm 127

Kendimizi Snayalm1. Bilgisayar afladaki unsurlardan hangisini tanr?

a. Paragraf

b. Sayfa

c. Cmle

d. Kelime

e. Karakter

2. Daha nce yaratlan bir metni geri arp zerin-de ifllem yapmak iin Word programnda hangi men

kullanlr?

a. Dosya

b. Dzen

c. Ekle

d. Biime. Aralar

3. Yazlan metindeki karakter ve paragraf zelliklerikelime ifllemcinin hangi men eleman kullanlarak

dzenlenir?

a. Dosya

b. Dzen

c. Ekle

d. Biim

e. Aralar

4. Afladakilerden hangisi kelime ifllemcilerin daktiloyagre stnlklerinden biri deildir?

a. Metinleri sonradan kullanabilmek iin saklamak

b. Sayfalar zerine numara yazmak

c. Yaratlan belgeye metin eklemek

d. Yazlar blok halinde saa sola yaslamak

e. Karakterleri ve grnmlerini deifltirebilmek

5. Kelime ifllemci programlar yaratlan belgeleri genelolarak hangi biimde saklar?

a. Dkman

b. Resim

c. Animasyon

d. Grafik

e. Tablo

6. Yeni Adla Kaydet penceresi hangi durumlardakullanlmaz?

a. Belge ilk defa kaydedildiinde

b. Belge daha nceden kaydedildiinde

c. Belge farkl bir srcye kaydedildiinde

d. Belgeye yeni bir isim verildiinde

e. Belge farkl bir klasre kaydedildiinde

7. Afladakilerden hangisi kelime ifllemcilerleyaplamaz?a. Metin saklama

b. Metin yazdrma

c. Metin dzenleme

d. Metin biimlendirme

e. Metin karakteri oluflturma

8. Kelimeleri blmeden, satr sonundan otomatik olarakdier satra geifl zelliine ne ad verilir?

a. Karakter ve grnm deifltirme

b. Kelimelerin yazlfln denetleme ve dzeltme

c. Kelime kaydrma

d. Arama ve deifltirme

e. Metin ekleme ve silme

9. Afladakilerden hangisi kelime ifllemci kavramn eniyi tanmlar?

a. Metin yaratmay, dzeltmeyi ve saklamay kolay-

lafltran yazlm

b. Metin yazmaya yarayan ara

c. Belgeleri saklamaya ve geri armaya yarayan

program

d. Belgeleri bilgisayarda istenilen klasre kopyala-

yan yazlm

e. Bilgisayarda dosya yaratmay salayan program

10. Kelime ifllemcilerde metinlerin yazld ve dzenlen-dii alana ne ad verilir?

a. Paragraf

b. Sayfac. Cmle

d. Kelime

e. Karakter


22/22

Yant Anahtar128

Yant Anahtar1. e Cevabnz doru deilse ltfen Temel Kavramlar

ve Tanmlar konusunu tekrar okuyun.

2. a Yantnz farkl ise Kelime fllemcileri Kullanma

konusunu tekrar okuyun.

3. d Cevabnz doru deilse ltfen Kelime fllemci-

leri Kullanma konusunu tekrar okuyun.

4. b Yantnz farkl ise Kelime fllemcilerin Genel

zellikleri konusunu tekrar okuyun.

5. a Cevabnz doru deilse ltfen Temel Kavramlar


6. b Cevabnz doru deilse ltfen Kelime fllemci-

leri Kullanma konusunu tekrar okuyun.

7. e Cevabnz doru deilse ltfen Temel Kavramlar

ve Tanmlar ve Kelime fllemcilerin Genel zel-likleri konularn tekrar okuyun.

8. c Cevabnz doru deilse ltfen Kelime fllemci-

lerin Genel zellikleri konusunu tekrar okuyun.

9. a Cevabnz doru deilse ltfen Temel Kavramlar


10. b Cevabnz doru deilse ltfen Temel Kavramlar


Documents

Temel Bilgi Teknolojileri Unite06