Tensie metenTensie meten

De bloeddruk, De bloeddruk,

hoe, wat, waar, waarmeehoe, wat, waar, waarmee

Wat is bloeddrukWat is bloeddruk

De druk die permanent aanwezig is in de De druk die permanent aanwezig is in de bloedvatenbloedvaten

Zowel in de arteriën als de venenZowel in de arteriën als de venen

De druk is nodig om het bloed door zowel De druk is nodig om het bloed door zowel arteriën als de venen rond te pompen.arteriën als de venen rond te pompen.

Ook voor de stofwisseling, nierfunctie, etc. Ook voor de stofwisseling, nierfunctie, etc. is een bepaalde bloeddruk nodigis een bepaalde bloeddruk nodig

Doel bloeddrukmetenDoel bloeddrukmeten

Verzamelen van bloeddrukgegevens Verzamelen van bloeddrukgegevens die nodig zijn om een beeld te krijgen die nodig zijn om een beeld te krijgen van de gezondheidssituatie van de van de gezondheidssituatie van de cliënt. cliënt.

Dit kan volgens de auscultatieve Dit kan volgens de auscultatieve methode van Riva Rocci = RRmethode van Riva Rocci = RR

met Aneroid bloeddrukmeter met Aneroid bloeddrukmeter Met een automatische bloedrukmeterMet een automatische bloedrukmeter

Algemene opmerkingenAlgemene opmerkingen Er zijn verschillende soorten bloeddrukmeters zoals bij voorbeeld Er zijn verschillende soorten bloeddrukmeters zoals bij voorbeeld

bloeddrukmeters met een manometer of een kwikkolom alsook bloeddrukmeters met een manometer of een kwikkolom alsook zichzelf oppompende bloeddrukmeters. De polsbloeddrukmeter zichzelf oppompende bloeddrukmeters. De polsbloeddrukmeter wordt hier niet besproken.wordt hier niet besproken.

Bij de bloeddrukmeter hoort een standaard manchet (met haak of Bij de bloeddrukmeter hoort een standaard manchet (met haak of klittenband). Bij kinderen is het nodig een smaller manchet te klittenband). Bij kinderen is het nodig een smaller manchet te gebruiken.gebruiken.

Bij corpulente cliënten is het soms nodig een breder manchet te Bij corpulente cliënten is het soms nodig een breder manchet te gebruiken.gebruiken.

Er zijn zo’n zes maten in de handelEr zijn zo’n zes maten in de handel

Systolische druk (hoogst meetbare arteriële druk) ontstaat Systolische druk (hoogst meetbare arteriële druk) ontstaat wanneer de linker kamer van het hart zich samentrekt om bloed in wanneer de linker kamer van het hart zich samentrekt om bloed in de aorta te pompen. Normaal waarde is minder dan 160de aorta te pompen. Normaal waarde is minder dan 160

Diastolische druk (laagst meetbare arteriële druk) ontstaat, Diastolische druk (laagst meetbare arteriële druk) ontstaat, wanneer de linker kamer zich ontspant om weer vol te stromen wanneer de linker kamer zich ontspant om weer vol te stromen met bloed. Normaal waarde is minder dan 90. met bloed. Normaal waarde is minder dan 90. Deze druk is dus Deze druk is dus permanent aanwezigpermanent aanwezig

BloeddrukmanchetBloeddrukmanchet De bloeddrukmanchet bestaat uit stevig, niet-elastisch textiel, De bloeddrukmanchet bestaat uit stevig, niet-elastisch textiel,

waarin zich een opblaasbare, rechthoekige rubber ballon bevindt. waarin zich een opblaasbare, rechthoekige rubber ballon bevindt. Wanneer de manchet te smal is ten opzichte van de bovenarm Wanneer de manchet te smal is ten opzichte van de bovenarm

dan is er meer druk in de manchet nodig om de slagader dicht te dan is er meer druk in de manchet nodig om de slagader dicht te drukken. drukken.

Hierdoor wordt de bloeddruk overschat. Hierdoor wordt de bloeddruk overschat. Bij een grote manchet die voldoende lang is (liefst de arm Bij een grote manchet die voldoende lang is (liefst de arm

omcirkelt), zal de bloeddruk bij dikke armen niet te hoog worden omcirkelt), zal de bloeddruk bij dikke armen niet te hoog worden gemeten. gemeten.

Bij de goede bloeddrukmeters is aangegeven welke manchet voor Bij de goede bloeddrukmeters is aangegeven welke manchet voor welke armomtrek gebruikt mag worden (bijvoorbeeld de normale welke armomtrek gebruikt mag worden (bijvoorbeeld de normale manchet voor bovenarmen die kleiner zijn dan 32 cm in omtrek en manchet voor bovenarmen die kleiner zijn dan 32 cm in omtrek en de grote manchet voor bovenarmen die groter dan 32 cm in de grote manchet voor bovenarmen die groter dan 32 cm in omtrek zijn). omtrek zijn).

Een te kleine bloeddrukmanchet geeft onterecht een te hoge Een te kleine bloeddrukmanchet geeft onterecht een te hoge bloeddrukwaarde aan. bloeddrukwaarde aan.

Hoe werkt een bloeddrukmeter?Hoe werkt een bloeddrukmeter?

De traditionele bloeddrukmeter waarbij de arts of de De traditionele bloeddrukmeter waarbij de arts of de verpleegkundige een stethoscoop gebruikt maakt gebruik van verpleegkundige een stethoscoop gebruikt maakt gebruik van tonen. tonen.

Als de manchet wordt opgepompt wordt de druk rond de Als de manchet wordt opgepompt wordt de druk rond de bovenarm zo hoog dat de slagader die in de arm loopt bovenarm zo hoog dat de slagader die in de arm loopt dichtgedrukt wordt. dichtgedrukt wordt.

Er stroomt op dat moment geen bloed meer naar de onderarm. Er stroomt op dat moment geen bloed meer naar de onderarm. Degene die door de stethoscoop luistert hoort op dat moment Degene die door de stethoscoop luistert hoort op dat moment

niets. niets. De manchet wordt vervolgens langzaam ontlucht waardoor de De manchet wordt vervolgens langzaam ontlucht waardoor de

druk afneemt. druk afneemt. Op het moment dat de druk laag genoeg is om net bloed door de Op het moment dat de druk laag genoeg is om net bloed door de

slagader te laten stromen worden tonen gehoord door de slagader te laten stromen worden tonen gehoord door de stethoscoop. stethoscoop.

Dit is de bovendruk, de systole. Dit is de bovendruk, de systole. Nu wordt de manchet nog verder ontlucht totdat de tonen Nu wordt de manchet nog verder ontlucht totdat de tonen

helemaal verdwijnen. helemaal verdwijnen. Dit is de onderdruk, de diastoleDit is de onderdruk, de diastole

Soorten bloedrukmetersSoorten bloedrukmeters Een bloeddrukmeter is een Een bloeddrukmeter is een

apparaat waarmee de apparaat waarmee de bloeddruk gemeten kan bloeddruk gemeten kan worden. De Italiaanse arts worden. De Italiaanse arts Scipione Riva-Rocci (1863-Scipione Riva-Rocci (1863-1937) ontwikkelde, naar 1937) ontwikkelde, naar het voorbeeld van een het voorbeeld van een prototype in 1891 prototype in 1891 ontwikkeld door de ontwikkeld door de Oostenrijkse hoogleraar Oostenrijkse hoogleraar Siegfried "Ritter" von Siegfried "Ritter" von Basch (1837-1905), als Basch (1837-1905), als eerste een bloeddrukmeter eerste een bloeddrukmeter met manchet om de met manchet om de bloeddruk bij patiënten te bloeddruk bij patiënten te meten.meten.

KwikbloeddrukmeterKwikbloeddrukmeter Een kwikbloeddrukmeter is een manometer waarmee de Een kwikbloeddrukmeter is een manometer waarmee de

bloeddruk kan worden gemeten, die nog gebruik maakt van bloeddruk kan worden gemeten, die nog gebruik maakt van metallisch kwik dat uit een reservoir omhoog wordt geduwd metallisch kwik dat uit een reservoir omhoog wordt geduwd in een stijgbuis, waar de hoogte kan worden afgelezen in in een stijgbuis, waar de hoogte kan worden afgelezen in millimeters.millimeters.

Omdat kwik een zwaar metaal is met giftige dampen, en de Omdat kwik een zwaar metaal is met giftige dampen, en de hoeveelheid kwik die in het milieu vrijkomt van hoeveelheid kwik die in het milieu vrijkomt van overheidswege zoveel mogelijk wordt beperkt, zijn ze niet overheidswege zoveel mogelijk wordt beperkt, zijn ze niet meer te koop, hoewel er hier en daar wellicht zelfs anno meer te koop, hoewel er hier en daar wellicht zelfs anno 2005 nog wel een enkele wordt gebruikt. Rond 1980 waren 2005 nog wel een enkele wordt gebruikt. Rond 1980 waren ze nog algemeen. De bloeddruk wordt echter in Nederland ze nog algemeen. De bloeddruk wordt echter in Nederland standaard nog wel steeds in mm Hg uitgedrukt.standaard nog wel steeds in mm Hg uitgedrukt.

KwikbloeddrukmetKwikbloeddrukmeter volgens EU-er volgens EU-norm, de meter norm, de meter heeft een heeft een onbreekbaar onbreekbaar kwikreservoir met kwikreservoir met overdrukbeveiliginoverdrukbeveiliging. g.

Korotkow tonenKorotkow tonen

Met behulp van de stethoscoop in de Met behulp van de stethoscoop in de elleboogplooi wordt geluisterd naar de elleboogplooi wordt geluisterd naar de zogenoemde Korotkow-tonen. zogenoemde Korotkow-tonen.

Dat zijn de tonen die ontstaan als het Dat zijn de tonen die ontstaan als het bloed door de slagaders wordt gepompt. bloed door de slagaders wordt gepompt.

Met behulp van de stethoscoop kan dan Met behulp van de stethoscoop kan dan een kloppend geluid gehoord worden. een kloppend geluid gehoord worden.

Korotkow was een Russische arts die dit Korotkow was een Russische arts die dit fenomeen voor het eerst ontdekte. fenomeen voor het eerst ontdekte.

Aneroid bloeddrukmeter Aneroid bloeddrukmeter

Zonder kwikZonder kwik Later door Later door

technicus te technicus te controleren en af controleren en af te regelente regelen

Automatische bloeddrukmetersAutomatische bloeddrukmeters Automatische bloeddrukmeters werken over het algemeen Automatische bloeddrukmeters werken over het algemeen

anders dan de twee gewone meters. anders dan de twee gewone meters. Hierbij worden trillingen in de bloedvatwand gemeten. Hierbij worden trillingen in de bloedvatwand gemeten. Dit wordt ook wel de oscillometrische meetmethode Dit wordt ook wel de oscillometrische meetmethode

genoemd. Oscillare is het Latijnse woord voor genoemd. Oscillare is het Latijnse woord voor ‘schommelen’. ‘schommelen’.

Bij oscillometrie worden de slingeringen van de vaatwand Bij oscillometrie worden de slingeringen van de vaatwand gemeten die ontstaan tijdens het dichtdrukken en weer gemeten die ontstaan tijdens het dichtdrukken en weer opengaan van de slagader in de arm (ook weer door druk opengaan van de slagader in de arm (ook weer door druk op en af te bouwen in de bloeddrukmanchet. op en af te bouwen in de bloeddrukmanchet.

De maximale slingering die herkend wordt, komt goed De maximale slingering die herkend wordt, komt goed overeen met het niveau van de gemiddelde slagaderlijke overeen met het niveau van de gemiddelde slagaderlijke bloeddruk (Mean Arterial Pressure = MAP). bloeddruk (Mean Arterial Pressure = MAP).

De bovendruk (systole) en onderdruk (diastole) worden De bovendruk (systole) en onderdruk (diastole) worden vervolgens berekend op basis van deze MAP. vervolgens berekend op basis van deze MAP.

Automatische bloeddrukmetersAutomatische bloeddrukmeters Er zijn drie soorten elektronische Er zijn drie soorten elektronische

bloeddrukmeters: voor de bovenarm, de pols, en bloeddrukmeters: voor de bovenarm, de pols, en de vinger. de vinger.

Een bloeddrukmeter waarbij de manchet over de Een bloeddrukmeter waarbij de manchet over de bovenarm gaat, is het meest geschikt.bovenarm gaat, is het meest geschikt.

Bij pols- en vingerbloeddrukmeters ontvangende Bij pols- en vingerbloeddrukmeters ontvangende sensoren de drukgolven van het bloed slechter. sensoren de drukgolven van het bloed slechter. Verder zijn de metingen nauwkeuriger bij meters Verder zijn de metingen nauwkeuriger bij meters met een automatisch pompje dan bij meters met een automatisch pompje dan bij meters waarbij u zelf moet pompen. waarbij u zelf moet pompen.

Een automatische Een automatische bloeddrukmeter bloeddrukmeter geschikt voor geschikt voor thuisbloeddrukmetithuisbloeddrukmetingng

Regels voor een Regels voor een bloeddrukmeting:bloeddrukmeting:

Gebruik alleen een betrouwbare gevalideerde Gebruik alleen een betrouwbare gevalideerde bloeddrukmeter bloeddrukmeter

Als de client last heeft van hartritmestoornissen Als de client last heeft van hartritmestoornissen (een onregelmatige hartslag) dan kunt je geen (een onregelmatige hartslag) dan kunt je geen gebruik maken van een automatische gebruik maken van een automatische bloeddrukmeter bloeddrukmeter

Gebruik de juiste manchetgrootte Gebruik de juiste manchetgrootte Meet altijd op hetzelfde tijdstipMeet altijd op hetzelfde tijdstip Meet altijd op dezelfde wijze: zittend of liggendMeet altijd op dezelfde wijze: zittend of liggend Meet altijd aan dezelfde arm (de arm waarbij de Meet altijd aan dezelfde arm (de arm waarbij de

bloeddruk het hoogst is)  bloeddruk het hoogst is)  Laat de cliënt zitten of liggen en neem 2-3 Laat de cliënt zitten of liggen en neem 2-3

minuten rust in acht voor de feitelijke meting.minuten rust in acht voor de feitelijke meting.

Meet in een ontspannen houdingMeet in een ontspannen houding Cliënt niet met een volle blaas metenCliënt niet met een volle blaas meten Lees, ingeval van een zich zelf oppompende Lees, ingeval van een zich zelf oppompende

bloeddrukmeter, voor het meten altijd de bloeddrukmeter, voor het meten altijd de gebruiksaanwijzing gebruiksaanwijzing

De manchet tijdens de meting op harthoogte van De manchet tijdens de meting op harthoogte van de cliënt houdende cliënt houden

Tijdens de meting de cliënt niet laten bewegenTijdens de meting de cliënt niet laten bewegen Tijdens de meting niet spreken (dit omdat de Tijdens de meting niet spreken (dit omdat de

bloeddrukmeter trillingen meet en stemgeluid bloeddrukmeter trillingen meet en stemgeluid ook trillingen afgeeft) ook trillingen afgeeft)

Tussen twee opeenvolgende Tussen twee opeenvolgende metingen aan dezelfde arm moet metingen aan dezelfde arm moet ten minste 1 minuut rust in acht ten minste 1 minuut rust in acht worden genomenworden genomen

Noteer de gemeten waarden Noteer de gemeten waarden direcdirec

meet de bloeddruk altijd 2 keer en meet de bloeddruk altijd 2 keer en bereken hiervan het gemiddelde. bereken hiervan het gemiddelde.

BenodigdhedenBenodigdheden

BloeddrukmeterBloeddrukmeter StethoscoopStethoscoop Pen en papier.Pen en papier.

VoorbereidingVoorbereiding

Zorg voor privacyZorg voor privacy Vertel de cliënt het doel van de Vertel de cliënt het doel van de

handeling; wat er gaat gebeuren en handeling; wat er gaat gebeuren en dat alles pijnloos kan verlopen, of dat alles pijnloos kan verlopen, of indien deze dit niet kan begrijpen: indien deze dit niet kan begrijpen: noem de naam van de cliënt en noem de naam van de cliënt en vertel dat er iets gaat gebeuren.vertel dat er iets gaat gebeuren.

WerkwijzeWerkwijze

Laat de cliënt in ontspannen houding Laat de cliënt in ontspannen houding zitten of liggen (na inspanning of zitten of liggen (na inspanning of emoties eerst een kwartier rust laten emoties eerst een kwartier rust laten nemen)nemen)

Controleer de stethoscoopControleer de stethoscoop Plaats de bloeddrukmeter ter hoogte Plaats de bloeddrukmeter ter hoogte

van het hart van de cliëntvan het hart van de cliënt Laat de arm op het bed of de tafel Laat de arm op het bed of de tafel

rustenrusten

Werkwijze vervolgWerkwijze vervolg Ontbloot de arm van de cliënt tot boven de Ontbloot de arm van de cliënt tot boven de

elleboog en zorg er voor dat er geen stuwing in elleboog en zorg er voor dat er geen stuwing in de arm ontstaatde arm ontstaat

Verwijder de lucht uit de manchetVerwijder de lucht uit de manchet Breng de luchtvrije manchet op een gestrekte Breng de luchtvrije manchet op een gestrekte

arm aan, 5 cm boven de elleboogholte, glad en arm aan, 5 cm boven de elleboogholte, glad en stevig om de bovenarm (er mogen geen stevig om de bovenarm (er mogen geen kledingstukken tussen de huid en de manchet kledingstukken tussen de huid en de manchet zitten)zitten)

Sluit het ventiel van de ballonSluit het ventiel van de ballon Zet de vingers op de pols en pomp de manchet Zet de vingers op de pols en pomp de manchet

op tot de pols niet meer voelbaar isop tot de pols niet meer voelbaar is

Werkwijze vervolg 2Werkwijze vervolg 2 Plaats het membraan op de arteria brachialis Plaats het membraan op de arteria brachialis

(bovenarmslagader) in de elleboogholte(bovenarmslagader) in de elleboogholte Laat door het langzaam openen van het ventiel Laat door het langzaam openen van het ventiel

de kwikdruk dalende kwikdruk dalen Lees de systolische druk af op het moment dat de Lees de systolische druk af op het moment dat de

tonen weer hoorbaar zijn (dus wanneer het bloed tonen weer hoorbaar zijn (dus wanneer het bloed weer door de slagader stroomt)weer door de slagader stroomt)

Verminder de druk langzaam en lees de Verminder de druk langzaam en lees de diastolische druk af op het moment dat de laatste diastolische druk af op het moment dat de laatste harttoon verdwijntharttoon verdwijnt

Laat de rest van de lucht snel ontsnappen en Laat de rest van de lucht snel ontsnappen en maak de manchet losmaak de manchet los

Evalueer de handeling met de cliëntEvalueer de handeling met de cliënt

Hoe vaak meten?Hoe vaak meten?

Er is al eerder gezegd dat er na een eenmalig gevonden hoge Er is al eerder gezegd dat er na een eenmalig gevonden hoge bloeddruk niet gesproken mag worden van hypertensie. bloeddruk niet gesproken mag worden van hypertensie.

Er is afgesproken dat daar meerdere metingen over een bepaalde Er is afgesproken dat daar meerdere metingen over een bepaalde tijd voor nodig zijn. tijd voor nodig zijn.

Als regel zijn er drie tot vijf metingen nodig over een periode van Als regel zijn er drie tot vijf metingen nodig over een periode van enkele weken en liefst onder vergelijkbare omstandigheden. enkele weken en liefst onder vergelijkbare omstandigheden.

Daarbij is het ook belangrijk dat de patiënt echt uitgerust en op Daarbij is het ook belangrijk dat de patiënt echt uitgerust en op zijn gemak is.zijn gemak is.

Wanneer de bloeddruk bij drie verschillende metingen ernstig Wanneer de bloeddruk bij drie verschillende metingen ernstig verhoogd blijkt te zijn, mag van hypertensie gesproken worden. verhoogd blijkt te zijn, mag van hypertensie gesproken worden.

Worden licht of matig verhoogde bloeddrukwaarden gevonden, Worden licht of matig verhoogde bloeddrukwaarden gevonden, dan moet dit bij vijf verschillende metingen het geval zijn voordat dan moet dit bij vijf verschillende metingen het geval zijn voordat van hypertensie gesproken mag worden. van hypertensie gesproken mag worden.

Wat is witte-jassenhypertensie?Wat is witte-jassenhypertensie?

Letterlijk betekent witte-jassenhypertensie dat de patiënt Letterlijk betekent witte-jassenhypertensie dat de patiënt een hoge bloeddruk krijgt als er een witte jas, een dokter of een hoge bloeddruk krijgt als er een witte jas, een dokter of een verpleegkundige, in de buurt is. een verpleegkundige, in de buurt is.

Kennelijk voelt de patiënt zich dan zeer ongemakkelijk. Kennelijk voelt de patiënt zich dan zeer ongemakkelijk. Als de patiënt zelf de bloeddruk opmeet, of wanneer een Als de patiënt zelf de bloeddruk opmeet, of wanneer een

ander vertrouwd persoon dat doet, dan blijkt de bloeddruk ander vertrouwd persoon dat doet, dan blijkt de bloeddruk ineens normaal te zijn.ineens normaal te zijn.

Lange tijd is gedacht dat witte-jassenhypertensie Lange tijd is gedacht dat witte-jassenhypertensie onschuldig was. De laatste tijd is echter duidelijk geworden onschuldig was. De laatste tijd is echter duidelijk geworden dat een deel van de mensen met witte-jassenhypertensie dat een deel van de mensen met witte-jassenhypertensie later een echt verhoogde bloeddruk krijgt of dat zich wel later een echt verhoogde bloeddruk krijgt of dat zich wel degelijk complicaties van hoge bloeddruk ontwikkelen. degelijk complicaties van hoge bloeddruk ontwikkelen.

Mogelijk zijn deze mensen zeer stressgevoelig en reageren Mogelijk zijn deze mensen zeer stressgevoelig en reageren ze heel vaak, dus niet alleen bij de dokter, met een ze heel vaak, dus niet alleen bij de dokter, met een bloeddrukverhoging op emotionele situaties. bloeddrukverhoging op emotionele situaties.

24-uursbloeddrukregistratie24-uursbloeddrukregistratie De 24-uursbloeddrukregistratie wordt de laatste tijd vaak De 24-uursbloeddrukregistratie wordt de laatste tijd vaak

toegepast omdat men dan in korte tijd kan zien hoe het toegepast omdat men dan in korte tijd kan zien hoe het verloop van de bloeddruk is.verloop van de bloeddruk is.

Met een apparaat - dat bestaat uit een manchet, een door Met een apparaat - dat bestaat uit een manchet, een door batterijen aangedreven luchtpompje en een elektronisch batterijen aangedreven luchtpompje en een elektronisch geheugen - kan iedere 10 tot 30 minuten de bloeddruk geheugen - kan iedere 10 tot 30 minuten de bloeddruk gemeten worden terwijl de patiënt zit, slaapt of met gemeten worden terwijl de patiënt zit, slaapt of met zijn/haar gewone bezigheden bezig is.zijn/haar gewone bezigheden bezig is.

Een typisch voorbeeld van een 24-uursbloeddrukregistratie Een typisch voorbeeld van een 24-uursbloeddrukregistratie bij een patiënt met witte-jassenhypertensie kan zijn dat de bij een patiënt met witte-jassenhypertensie kan zijn dat de bloeddruk bij meting door de huisarts steeds flink verhoogd bloeddruk bij meting door de huisarts steeds flink verhoogd is, terwijl deze bij de 24-uursmeting weliswaar hoog is, is, terwijl deze bij de 24-uursmeting weliswaar hoog is, maar niet in ernstige mate.maar niet in ernstige mate.

HypertensieHypertensie Van alle volwassenen in Nederland in de leeftijd 20- 60 jaar Van alle volwassenen in Nederland in de leeftijd 20- 60 jaar

heeft 1 op de 5 een verhoogde bloeddruk. In Nederland heeft 1 op de 5 een verhoogde bloeddruk. In Nederland betekend dit met een bevolking van 16 miljoen dat er meer betekend dit met een bevolking van 16 miljoen dat er meer dan 1 miljoen mensen hypertensie hebben. dan 1 miljoen mensen hypertensie hebben.

Bij kinderen komt een hoge bloeddruk nauwelijks voor Bij kinderen komt een hoge bloeddruk nauwelijks voor (uitzonderingen zijn kinderen met bijv. obesitas) en bij (uitzonderingen zijn kinderen met bijv. obesitas) en bij ouderen is het normaal om een hogere bloeddruk te ouderen is het normaal om een hogere bloeddruk te hebben. hebben.

Bij mannen komt een hoge bloeddruk in de leeftijd tot 55 Bij mannen komt een hoge bloeddruk in de leeftijd tot 55 jaar het meest voor, vanaf 55 – 75 is het percentage jaar het meest voor, vanaf 55 – 75 is het percentage vrouwen met een hoge bloeddruk hoger (na de vrouwen met een hoge bloeddruk hoger (na de menopauze) en bij de leeftijdcategorie 75+ ligt het menopauze) en bij de leeftijdcategorie 75+ ligt het percentage bij de vrouwen veel hoger dan mij mannen. percentage bij de vrouwen veel hoger dan mij mannen.

Volgens de WHO (world health organisation) worden 62% Volgens de WHO (world health organisation) worden 62% van de beroertes en 49% van de hartaanvallen veroorzaakt van de beroertes en 49% van de hartaanvallen veroorzaakt door een te hoge bloedrukdoor een te hoge bloedruk

Etiologie (oorzaken) Etiologie (oorzaken) In 95% van de gevallen is er geen duidelijk In 95% van de gevallen is er geen duidelijk

aanwijsbare oorzaak te noemen. Dit wordt aanwijsbare oorzaak te noemen. Dit wordt essentiele of primaire hypertensieessentiele of primaire hypertensie genoemd. genoemd. Bij 5% van de gevallen is er wel een oorzaak aan Bij 5% van de gevallen is er wel een oorzaak aan te wijzen. Dit wordt te wijzen. Dit wordt secundaire hypertensiesecundaire hypertensie genoemd. genoemd.

De oorzaken van een secundaire De oorzaken van een secundaire hypertensie kunnen zijn:hypertensie kunnen zijn:

nierziekten nierziekten stoornis in het hormoonhuishouding stoornis in het hormoonhuishouding vernauwing van de aorta vernauwing van de aorta anticonceptiepil anticonceptiepil hyperinsulinemie (stofwisselingsstoornis hyperinsulinemie (stofwisselingsstoornis

waarbij de insulinespiegel in het bloed waarbij de insulinespiegel in het bloed chronisch verhoogd is) chronisch verhoogd is)

Vaak is er dus geen duidelijke oorzaak aan te wijzen voor Vaak is er dus geen duidelijke oorzaak aan te wijzen voor hypertensie, wel zijn een aantal factoren te noemen die het hypertensie, wel zijn een aantal factoren te noemen die het risico vergroten:risico vergroten:

roken roken overgewicht overgewicht overmatig dropgebruik (zout) overmatig dropgebruik (zout) te veel zout te veel zout weinig lichaamsbeweging weinig lichaamsbeweging stress stress overmatig alcoholgebruik overmatig alcoholgebruik te hoog cholesterolgehalte te hoog cholesterolgehalte diabetes diabetes erfelijkheid erfelijkheid gebruik van bepaalde medicijnen gebruik van bepaalde medicijnen veel verzadigde vetten eten veel verzadigde vetten eten

SymptomatologieSymptomatologie

In de eerste 15 – 20 jaar geeft een hoge In de eerste 15 – 20 jaar geeft een hoge bloeddruk weinig tot geen klachten, het is bloeddruk weinig tot geen klachten, het is een sluimerende aandoening. Intussen een sluimerende aandoening. Intussen kunnen verschillende organen beschadigd kunnen verschillende organen beschadigd raken zoals:raken zoals:

ogen ogen hart hart nieren nieren hersenen hersenen

Symptomen die kunnen optreden Symptomen die kunnen optreden zijn:zijn:

duizeligheid duizeligheid hoofdpijn hoofdpijn vlekjes voor de ogen zien vlekjes voor de ogen zien oorsuizingen oorsuizingen hartkloppingen hartkloppingen neusbloedingen neusbloedingen kortademigheid kortademigheid krampen krampen spierzwakte spierzwakte

• Vaak worden de symptomen pas opgemerkt als er Vaak worden de symptomen pas opgemerkt als er sprake is van een extreem hoge bloeddruksprake is van een extreem hoge bloeddruk

Optimale bloedrukOptimale bloedruk De bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeters kwik De bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeters kwik

(mmHg)(mmHg)

Een optimale bloeddruk waarde is: <120/80 Een optimale bloeddruk waarde is: <120/80 mmHg mmHg

Gemiddeld ligt de bloeddruk onder de 140/90 Gemiddeld ligt de bloeddruk onder de 140/90 mmHg (Nederlands Huisartsen Genootschap) mmHg (Nederlands Huisartsen Genootschap)

Er is sprake van hypertensie: >140/90 mmHg (tot Er is sprake van hypertensie: >140/90 mmHg (tot 60 jaar) 60 jaar)

Er is sprake van hypertensie: >160/90 mmHg Er is sprake van hypertensie: >160/90 mmHg (ouder dan 60) (ouder dan 60)

Voor mensen met diabetes, nierziekten, en Voor mensen met diabetes, nierziekten, en mensen die zwanger zijn gelden andere waarden. mensen die zwanger zijn gelden andere waarden.

TherapieTherapie

Niet medicamenteuze therapie: Niet medicamenteuze therapie:

De nadelige leef- en eetgewoonten De nadelige leef- en eetgewoonten die men heeft, moeten veranderen die men heeft, moeten veranderen zoals stoppen met roken, gezond zoals stoppen met roken, gezond eten, voldoende bewegen, afvallen eten, voldoende bewegen, afvallen etc. etc.

Medicamenteuze therapie: Medicamenteuze therapie: Als er is gekozen voor een therapie met medicamenten zal de Als er is gekozen voor een therapie met medicamenten zal de

patiënt één of meerdere keren per dag zijn medicatie in moeten patiënt één of meerdere keren per dag zijn medicatie in moeten nemen.nemen.

Er zijn 7 groepen aan medicijnen tegen hypertensie:Er zijn 7 groepen aan medicijnen tegen hypertensie:

Diuretica (plastabletten) Diuretica (plastabletten) Bètablokkers Bètablokkers Calciumantagonisten Calciumantagonisten ACE- remmers ACE- remmers Angiotensine II- antagonisten Angiotensine II- antagonisten Alfablokkers Alfablokkers Centraal aangrijpende antihypertensiva Centraal aangrijpende antihypertensiva Van deze groepen worden Diuretica en Bètablokkers het meest Van deze groepen worden Diuretica en Bètablokkers het meest

door de arts voorgeschreven.door de arts voorgeschreven.Waneer een voorgeschreven medicatie niet voldoende helpt kan Waneer een voorgeschreven medicatie niet voldoende helpt kan de dosis verhoogd worden of er kan nog een andere medicatie aan de dosis verhoogd worden of er kan nog een andere medicatie aan toegevoegd worden uit een andere groeptoegevoegd worden uit een andere groep

Prognose/ beloopPrognose/ beloop Een hoge bloeddruk is van zichzelf niet levensbedreigend Een hoge bloeddruk is van zichzelf niet levensbedreigend

maar kan wel schade aan hart- en bloedvaten veroorzaken. maar kan wel schade aan hart- en bloedvaten veroorzaken. Hierdoor heeft de patiënt een verhoogd risico op hart- en Hierdoor heeft de patiënt een verhoogd risico op hart- en

vaatziekten, hartfalen, nierfalen, beroerte, hartaanval of vaatziekten, hartfalen, nierfalen, beroerte, hartaanval of oogbeschadigingen. oogbeschadigingen.

Door gebruikmaken van zowel de medicamenteuze als de Door gebruikmaken van zowel de medicamenteuze als de niet- medicamenteuze therapie kan dit risico verlaagd niet- medicamenteuze therapie kan dit risico verlaagd worden. worden.

De medicatie is levenslang, wanneer er gestopt wordt met De medicatie is levenslang, wanneer er gestopt wordt met het innemen van de medicatie zal de bloeddruk weer het innemen van de medicatie zal de bloeddruk weer stijgen en nemen de risico’s weer toe. stijgen en nemen de risico’s weer toe.

Het regelmatig laten controleren van de bloeddruk is Het regelmatig laten controleren van de bloeddruk is noodzakelijk. noodzakelijk.

Op deze wijzen kan bij veranderingen de medicatie Op deze wijzen kan bij veranderingen de medicatie aangepast worden. aangepast worden.

Complicaties hypertensieComplicaties hypertensie Wanneer de bloeddruk al gedurende een lange periode te Wanneer de bloeddruk al gedurende een lange periode te

hoog is kan dit schade aan richten aan veel organen:hoog is kan dit schade aan richten aan veel organen:

Hart (vernauwing van de kransslagaders waardoor o.a een Hart (vernauwing van de kransslagaders waardoor o.a een hartinfarct kan ontstaan) hartinfarct kan ontstaan)

Bloedvaten (de bloedvaten kunnen verwijd worden en Bloedvaten (de bloedvaten kunnen verwijd worden en hebben kans om te scheuren) hebben kans om te scheuren)

Hersenen (een herseninfarct of een hersenbloeding) Hersenen (een herseninfarct of een hersenbloeding) Benen (een vernauwing in de bloedvaten waardoor pijn kan Benen (een vernauwing in de bloedvaten waardoor pijn kan

ontstaan tijdens lopen, etalagebenen genoemd) ontstaan tijdens lopen, etalagebenen genoemd) Nieren (beschadiging van nieren waardoor deze zijn functie Nieren (beschadiging van nieren waardoor deze zijn functie

minder goed kan uitoefenen) minder goed kan uitoefenen)