TERMYNBLAD VAN DIE VERENIGING VIR CHRISTELIKE HOËR ...vcho.co.za/wp-content/uploads/2017/12/Apr-2010.pdf · ingaan in die koninkryk van die hemele nie, maar hy wat die wil doen van

IN HIERDIEUITGAWE

Christelike perspektief ...............2

Ouers!... is u toegerus...............3

Darwin se evolusieteorie ...........5

Ongelowigheid en onseker-heid............................................9

Boek oor die Filosofie..............12

Onderwys en samelewing .......13

Kultuuropdrag deuropvoeding...................................16

Rioolwater en slaggate...............19

SO BELY DIE VCHO SY:

DOEL:Die bevordering van

t Christelike opvoeding,t Christelike onderwys ent Christelike wetenskap

“Die hele Skrif is deur God in -gegee en is nuttig tot lering, totweer leg ging, tot tereg wysing,tot onder wysing in diegeregtigheid, sodat die mensvan God volkome kan wees, virelke goeie werk volkometoege rus.” (2 Tim. 3:16 en 17).

GRONDSLAG

Ooreenkomstig die Calvi nis tie -se Hervorming: die HeiligeSkrif as die onfeilbare, geïn spi -reerde Woord van God, in sygeheel en in al sy dele.

“Die vrees van die HERE is diebeginsel van die kennis; sotteverag wysheid en tug.” (Spreu -ke 1:7)

“Aan My is gegee alle mag indie hemel en op die aarde. Gaandan heen, maak dissipels van aldie nasies, en doop hulle in dieNaam van die Vader en die Seunen die Heilige Gees; en leerhulle om alles te onderhou watEk julle beveel het.” (Matteus28:18-19).

MISSIE

Om deur die bevordering vanChristelike opvoeding, onder -wys en wetenskap, toegespitsop ons eie volk, persone en in -stellings te lei om op alle ter -reine tot eer van God te leween te werk – vgl. Hand. 1:8 n

Jaargang 58 Nr. 1 ISSN 1029-8754April 2010

TERMYNBLAD VAN DIE VERENIGING VIR CHRISTELIKE HOËR ONDERWYS

SKRIFLIG 2 Tim. 3:16 en 17Dade lewer die bewys - Ds. Connie Bester

“… maar hy wat die wil doen vanmy Vader wat in die hemele is.”Aan die skare wat Jesus se wonder-vermeerderde brood geëet het, stelHyself die eis wat vir elkeen wat in syhemel wil ingaan geld. Ons lees ditin Johannes 6:47 soos volg: “Voor -waar, voorwaar Ek sê vir julle, wie inMy glo, het die ewige lewe.”

Daar is teenoor hierdie duidelike enreg uit eis-proklamasie van die Ko -ninkryk egter ook ŉ baie duidelikewaarskuwing oor die lot van die menswie se selfhandhawing hom in op -stand en weerstand teen God en sywil laat lewe. Dit staan in dieselfdeJohannes-evangelie geskryf waarinJesus se plegtige verklaring (hierbo)opgeteken staan. In hoofstuk 3:16verduidelik Johannes die Doper aan -gaande die twee teenoorstaande polein mense se lewenspraktyk dit op dievolgende wyse: “… maar hy wat dieSeun ongehoorsaam is, sal die lewenie sien nie, maar die toorn van Godbly op hom.”

Vir ŉ tydsgees soos wat in ons leeftydoor die wêreld vaardig is vanuit dieliberale-humanisme, is hierdie ŉ ver -doemende uitspraak: Om bloot te be -ly dat ek in Jesus Christus glo bly nogblote lippetaal, indien dit nie gepaarword met die DOEN VAN DIE HERESE WIL NIE!

Dit herinner onwillekeurig aan onsHere, Jesus Christus, se waar sku wingtydens sy preek op die berg (Matteus

50(1999)

7). In 7: 21 staan dit uitdruklik: “Nieelkeen wat vir my sê: Here, Here! salingaan in die koninkryk van diehemele nie, maar hy wat die wil doenvan My Vader wat in die hemele is.”

Die vry algemene gebruik (selfsonder kerklidmate) om die Bybel dusnie “te ernstig en letterlik” te gehoor -saam nie, dra in hom die ver nietigen -de virus van die wegroof van die toe -gang tot die hemel.

Hoe sal ons nou Matteus 7:21 seopdrag (om die Vader se wil te doen)kan uitvoer? Hoe sal ons weet watdie wil van die Vader is in ŉ wêreldwaar die Woord van God van allekante gerelativeer word? Onder meer

Vervolg op bl. 2

Ware geloof onderskei en doen

April 2010 2 Roeping en Riglyne

stel die VCHO hom juis ten doel omhierdie behoefte te bedien, sooslesers kan sien in ons DOEL -STELLING op bladsy 1 van elke“Roeping en Riglyne”. In 2 Timotheus3.16 en 17 staan dit so glashelder eneenvoudig opgeteken: Neem die heleSkrif, tot lering en tot weerlegging, totteregwysing en tot onderwysing in die(God se) geregtigheid, SODAT die

mens van God volkome kan wees, virELKE GOEIE WERK VOLKOMETOE GERUS.Die Here se genade was nog altydoorvloedig genoegsaam. Sy seëngebied Hy oor elkeen wat Homvereer deur gehoorsaam sy wil tedoen. As die mens van die 21steeeu hierdie waarskuwing ignoreer,verdoem hy sy eie siel tot ewigeverlorenheid. So sê die Skrif en nie’n mens nie.

Vervolg van bl. 1

ŉ Christelike perspektief ... op onstydsomstandighede ... is onontbeerlik

- Ds. Connie Bester

h So kan ons eintlik ŉ katalogussaam stel van al die soortedinge wat men se najaag, tenkoste van hulle LEWE, en elkekeer sal ons ver by sterd staan omte ontdek dat die mens domwêreldwyd hulle “geld betaal virdit wat nie kan versadig tot inewigheid nie”!

h Net een ding gee vir ons die vollesekuriteit van die oorbruggingvan die doods-Jordaan. DieDrie-enige se verlossing (verge -lyk Matteus 1:21-23) tel ons inhierdie lewe op en dra ons vol -ledig deur die hele be staan tot indie Vaderwoning (waar van Jesusin Johannes 14 praat).

h Daar is geen vergelykbare vei -lige, versekerde, sekuriteits ge -waar borg de instrument wat ŉmens behoue kan dra tot in die

Hemelse Vader huis nie. Daaromis elke Christen, op grond vanGod se Woord alleen, oortuig datnet die lewende God, deur syWoord, vir ons die vensters vanlewenswysheid en -insig oop -maak.

ŉ Christelike Perspektief

h Wanneer koerantberigte wêreld -wyd die boodskap dra dat bely -dende Protestantse kerk -groeperings al meer hulle be ly -denis verag en vervang metallerlei vrysinnighede van Bybel -ver werping, behoort elke Christente verstaan dat hierdie vorm vanverval daarop dui dat ‘iemand’ dieWoord en die Wil van die Drie-enige God ondraaglik en onaan -vaarbaar vind.

h Pleidooie en agitasies gaan oral -oor op om die ‘groot mens’ oor telaat aan die voorskrif van net syeie begeertes en hartstogte. Dielewe moet volledig in diens vandie vrysinnige en eiesinnige‘MENS’ staan. Per slot van re -kening kom hierdie aandrangvan die mens en sy vennoot indie bedryf van opstand teen Godalreeds van die Paradystyd af inelke geslag van die mens domvoor. Daarom vermoor men semekaar, besteel mense mekaar,bedrieg mense mekaar ens.Daar word God se liefde ver ruilvir Satan se selfsug en haat ennyd.

h Net die lewende God kan die heel -al en al sy mensbewoners vreed -saam en harmonieus be stuur.Daarvoor eis Hy egter ge -hoorsame onderwerping aan syvoorskrifte. Om na die skepping enal die ondermaanse gebeure deurdie bril van die Skrif te kyk, is dusGod se eis, maar meteens ookons Christelike mandaat. Hierdiekennis kom nie spontaan in ŉmens op nie. Dit word deurvolhardende Bybelstudie en -gehoorsaamheid tot stand ge bringen uitgebou. Dit noem ŉ mens die“Christelike perspek tief”.

InleidingDie woord ‘onontbeerlik’ word somsgebruik sonder om die kat eers goeduit die boom te kyk – soos daardieander woord wat ons dikwels oor dieloop van die afgelope twee de kadesof so moes aanhoor, te wete: ‘onon -der handelbaar’. Die ellen de met sulkewoorde is dat baie van die MIS-bruikers daarvan juis voor in die rystaan van die ligsinnige mense watnet nie gou genoeg kan ‘ontbeer’ wathulle flussies as ‘onontbeerlik’ be skryfhet, en om te ‘on derhandel’ oor dit wathulle pas van tevore ‘ononder han -delbaar’ genoem het. Die Predi ker sêin hoofstuk 5 van daardie Bybel boekdat God so ŉ ligsinnige mens sehandewerk sal vernietig. Dit behoortons voor alles tot verant woordeliketaalgebruik te skok.

Wat is dan onontbeerlik?

h Ekonomiese ankers en ver -ankerd heid is dit beslis nie,omdat dit slegs korttermynsekuriteite verskaf en nutteloosis na ŉ mens se dood.

h Politieke stabiliteit kan nogminder van so ŉ belang wees om -dat, in ŉ ge balanseerde demo -krasie, die moont likheid vanveran dering gedurig geld – enbaie dikwels is daardie veran -dering ten goede ... maar dikwelsook ten kwade: State kom engaan, regerings bult spiere en ver -val weer in patetiese verwerping!Ook die politiek haal nie die leweanderkant die dood nie. Vervolg op bl. 4

Roeping en Riglyne 3 April 2010

Ouers!... is u toegerus vir die opvoeding van ukind in heersende samelewings-tendense?

- Ds Hanan Viljoen

Die belangrikheid van die op -voedings taakMin denkende ouers sal daaroorverskil, dat een van die belangrikstesake in hulle kinders se lewens hulleopvoeding is! Waarom stem ons hie -oor saam? Sekerlik daarom dat – opmenslike vlak gesien elke mens íswat hy ís, kragtens sy opvoeding!Ons kan dit ook anders stel en sê datelke mens die produk is van syopvoeding! Ongetwyfeld is elke ouerwat enigsins realisties oor die vor -ming van sy kind nadink, van dieboge noemde feite intens bewus.Tereg het wyle dr Sarel Eloff, teoloog-opvoedkundige, gesê: “’n Mens be -grawe jou ouers, maar nooit die op -voeding wat jy van hulle ontvang hetnie.”Ons kan op die belangrikheid van dieopvoedingstaak uitbrei en sê:“Die opvoeding van ons kindersbepaal nie net hulle eie lewe nie. Ditbepaal ook die vorming van onsklein kinders en ons agter-klein kin -ders! Opvoeding is ’n erfenis watdeur geslagte heen oorgedra word.Dit is dus duidelik, dat daar niks iswat ’n samelewing so diepgaande enso blywend beïnvloed as die op -voeding van sy kinders nie. Dit be -paal uiteindelik ook ’n volk se karak -ter. Iemand het by geleentheid gesê:‘Die grootmaak en opvoeding vankinders is die heel belangrikste taakin die heelal!’”In die lig van al die bostaandewerklik hede is dit onbegryplik datouers dikwels geen moeite doen omhulleself doelbewus toe te rus virhierdie grootste van alle take nie.Ons soek opleiding vir alles! – vannaaldwerk tot motorherstel – maar,opleiding om ons kinders reg op tevoed, is vir baie ouers skynbaar niesó belangrik nie.

Hoe vind opvoeding plaas?Baie boeke is al oor hierdie onder -werp geskrywe en veel kan daaroorgesê word. Een ding staan egtersoos ’n paal bo water en dít is:

Opvoeding gebeur eerstens deurouerlike voorbeeld Jou kind word, wat jy as ouer self is.Natuurlik is daar uitsonderings, maardie uitsondering verbreek nie die reëlnie.Juis omdat die ouerlike voorbeelddie kernsaak in die opvoeding vankinders is, begin die Bybel ook hier.In Deuteronomium 6 vers 6 sê dieHere vir Sy volk….“hierdie woorde wat Ek jouvandag beveel, moet in jou hartwees.” Eers na hierdie opdrag dat God seWoord “in ons hart moet wees”,gaan die Here voort om vir ouers tesê:“En jy moet dit jou kindersinskerp…” (Deut 6:7).Ons kan die bostaande soos volginterpreteer: Eers wanneer ’n ouer in’n lewende verbondsverhouding metGod leef, kan hy sy kinders begeleideur verbondsopvoeding. Dáár be -gin en eindig alles en op geen anderplek nie. Dit is opvallend dat toe dieHere sy verbond met Abraham ge -sluit het, Hy ook sy ouerlike ver -pligting om self God se verbond tehou, vooropgestel het. Dit staan inGenesis 17 vers 9:“Maar jy moet My verbond hou, jyen jou nageslag ná jou, vangeslag tot geslag…”Kinders volg die voorbeeld vanhulle ouers, nie in die eerste plekhulle “preke” nie!

Huidige samelewingstendenseNatuurlik moet ons daarteen waakom alles van die verlede op tehemel, en alles van die hede teverdoem! Wie egter die kultuurlynevan ons dag fyn waarneem, isverslae oor die omkering wat oor dieafgelope dekade of drie plaasgevindhet! Laat my dit prakties illustreer:Gisteraand laat het ek, omdat ek nognie moeg genoeg was om te gaanslaap nie, besluit om so ’n bietjie dieFAK Sangbundel oop te slaan en

daaruit te gaan sit en speel. Afge -sien van die verkwikkende “musi kali -teit” van die liedjies, was ek weer ŉkeer deur die verfynde en verheweetiek wat uit die lirieke gespreek het,getref. Dit is digterlik en ook in prag -tige taal geklee. Ek kon nie andersas om dit te kontrasteer met dielirieke en musikaliteit wat in ons tydonophoudelik oor die radio “geblêr”word nie! In die FAK-liedjies gaan ditopvallend en oorheersend oor diegeestesaangetrokkenheid tussen ver -liefdes: ek het jou lief omdat jy dieméns is wat jy is! In die heden daag -se lirieke daarenteen gaan dit mees -tal oor “lyflikheid”. In een van dieliedjies wat nog gister oor die luggekom het, sing die meisie daaroordat sy by haar vriend “wil kom lê”. Ofdie jong man sê dit sonder skaamteof skroom in sy liedjie, dat hy “’nloslappie” is, en dat meisies wat byhom wil kom lê, maar kan kom lê! ŉAnder trefferliedjie van ons tyd is:Loeloe, wil jy vanaand by my komdoedoe? Die liedjie is onder anderedeur Pretoriase laerkoolseuntjies inhulle operette gesing! Watter gedag -tes sulke liedjies by kinders wakkermaak, hoef ons nie te raai nie.Ons kan nog verder gaan en praatoor homoseksualisme in ons tyd.Vanoggend het ek in die omsend brief

Vervolg op bl. 4


van die bekende Christen skrywer,Peter Jones, gelees van op -voedkundige programme in Kanadawat ten doel het om vir kinders homo -seksuele tegnieke te leer! Die mikpuntis om homoseksualisme te “normali -seer”. Hoef ons daaroor te debatteerdat ons op pad is na Sodom enGomorra toe? (Genesis 19). Dit ismidde in die hedendaagse same -lewingstendense met sy omge keerdemoraliteit, dat ouers geroep word omhulle seuns te begelei om “soosplante te wees wat hoog groei inhulle jeug”, en ons dogters te vormom “soos hoekpilare te wees, watuitgebeitel is vir ’n paleis” (Ps114:12). By die prak tiese hóé omhierdie taak suksesvol te verrig, maakons later enkele opmerkings.Ongetwyfeld een van die belangrik stesamelewingstendense in ons dag, isom evolusie as grondoorsaak vir alledinge te aanvaar. Ons kan dit beskry -we as ’n verskuiwing vanaf ’n skep -pings-georiënteerde na ’n evo lusie-georiënteerde lewens- en wê reld -beskouing. Hierdie nuwe ge oriën -teerdheid het teen ’n ongeloof liketempo – veral sedert die tyd van Dar -win, die wêreld soos ’n reuse aard -bewing-getygolf oorspoel. Die invloedwat dit op die geloof in God asPersoon, en ook die geloof in die Bybelas die Waarheid van God ge had het,en steeds het, is ver by sterend. Geenander teologiese aan slag ter wêreldkan met die aanslag van evolusio -nisme vergelyk word nie. Om te illu -streer hoe bla tant die leer van evo -lusio nisme in die skoolkonteks aan -vaar en geleer word, haal ek ’n para -graaf uit ’n lewenswetenskap biologie -handboek vir graad 12 leerders aan.Die titel van die handboek is X-Kit-Jou

antwoord op eksamenvoor be -reiding. Op bl. 122 staan dit:

Die ruimste definisie van evo -lusie lui dat dit die proses iswaar deur nuwe soorte orga -nismes uit ander bestaandesoorte organismes ontwikkel het.Amfibieë het byvoorbeeld uitvisse ontwikkel; reptiele het uitamfibieë ontwikkel; en voëls ensoogdiere het afsonderlik uitreptiele ontwikkel. As gevolg van evolusie is daarvandag baie organismes rondomons wat baie verskil van dié watin die verlede be staan het.

Om verder die “tsunami”-afmetingsvan die verskuiwende benadering van -af Bybelse skeppingsleer na evo -lusionisme aan te dui, moet ek uaandag vestig op ’n boek wat on langsverskyn het. Die skrywer is dr HDMouton, en die titel van die boek isVerken lewenswetenskappe verder.Wat Mouton doen, is om die handboekvir graad 12’s daarin te bespreek. Hyhaal 26 paragrawe uit hierdie skool -handboek aan en be oordeel elke para -graaf wetenskaplik. As kundige weten -skaplike wat reeds ’n standaardwerk inAfrikaans oor evolusie geskrywe het,toon Mouton paragraaf vir paragraafaan dat die inhoud van die handboek,Verken Lewenswetenskappe níeweten skaplik verantwoordbaar is nie!Om uself te oortuig, beveel ek aan datu Mouton se boek Verken lewens -wetenskappe verder self lees. Dit is’n “moet lees” vir elke AfrikaanseChristenouer.

Huisgodsdiens Om ons kort besinning oor dieopvoeding van ons kinders in hierdietyd af te sluit, moet ek u wys op die

belangrikste instrument waarmeeons ons kinders weerbaar kan maak. In Psalm 119:9 staan daar geskrywe:

“Hoe kan ’n jongmens sylewe skoon hou?”

Die antwoord op die vraag word in dietweede gedeelte van die vers gegee:

“Deur hom te hou aan UWoord.”

Die Woord van God is die “skild vandie geloof” waarmee ons die “pyle vandie Bose” kan afweer (Efes. 6:16). Diedaaglikse inskerping van die Bybel -waar hede is soos ankers wat ons enons kinders vashou teen die ver -soekings van Satan. Prakties is daarniks belangriker as dat ons kindersdaagliks uit die Woord onderrig moetword nie. Daar is ook geen plaasver -vanger hiervoor nie. Ek wil daarommet my hele hart pleit, dat ouers weerdie daaglikse gebruik van huisgods -diens terugbring. Na tuur lik gaan ditdissipline en die offer van ’n daagliksevaste roetine vra. Die Woord wat egterop dié manier in u kind se hart gebêreword, sal hom/ haar vashou in die baiemoeilike tye waarin ons gekom het.

Redakteursopmerking:Die genoemde boek van dr Moutonkan vanaf homself bestel word by e-pos: [email protected]((tel. no. 012- 671 1299 (w) of 012- 6673636 (h)).Ds. Viljoen, skrywer van hierdie arti kel,het self ook ’n boekie oor evo lusiegeskrywe. Dit is op hoërskool leerdersen mense wat nie agter grond innatuurwetenskappe het nie gefokus.Die boekie kan van hom bestel wordby e-pos [email protected](tel. no. 012- 332 1474).

Vervolg van bl. 3

h Slegs daardie opvoedingsisteemwat bewustelik oorgegee entoegewy is aan die ideaal om diemens dom onder Gods Woord telaat buig met aanbidding endank baarheid, kan daarom dienodige insig voorsien waaraandie hele wê reld so ŉ skreiendebehoefte het.

Vervolg van bl. 2 te staan met ŉ skoon gewete askinders en dienaars wat sy wil(volgens II Tim. 3:16, 17) met alons erns en toewyding, en in sykrag, doen!

h Hy het reeds die Satan met sysoendood verslaan. Hy stel onsaan om as medewerker hierdieoorwinning oor die Satan daag-liks deur die geloof in sy krag tedemonstreer.

In ons eie tyd

h Elke tyd het sy eie kenmerke.Christene is geroepe om teantwoord op die nood van hulleeie tyd, in die lig van die Woord.

h Opvoeding, vir elke Christen, isdaarom dat ons MEKAARvoordurend sal bedien met al dienodige middele wat ons van dieHere ontvang het, om voor Hom


Vervolg op bl. 6

Die implikasies van die materie-potensiaal uitgangspunt van Darwinse evolusieteorie vir die onderwys, reformatories gesien

- Dr H.D. Mouton

Aangesien mense verskillende ideeshet van wat evolusie beteken, sal ekdit net eers wil beskryf, sodat onswat dit betref op dieselfde golflengtekan wees.

Definisie van evolusieEvolusie is ŉ poging om alles wat be -staan se totstandkoming en ontwi -keling deur natuurlike prosesse al -leen te verklaar. So byvoorbeeld be -hoort die ontstaan van die eerstelewe uit dooie materie deur evolusieaangetoon te kan word. Ewe-eensdie natuurlike ontwikkeling van dieeerste eensellige organisme deur aldie prosesse heen tot by ŉ kom -plekse meersellige organisme soosdie mens. Saam daarmee moes ge -netiese inligting bloot natuurlik ver -meerder het. Al hierdie voorbeeldekon nog nooit suksesvol deur evo -lusie met wetenskaplike getuienisbevestig word nie, en wys eintlik datevolusie as wetenskap geen be -staans reg het nie, maar dit is nie dieonderwerp van my bespreking van -dag nie. Evolusionistiese spekulasieom bogenoemde te verklaar is volop,maar wetenskap vereis getuienis,nie spekulasie nie. Die feit is egter dat evolusie tot so ŉmate vandag in die wêreld aanvaaren verkondig word, dat die (nadelige,maar duidelike) effek daarvan nieontken kan word nie.

Spesie-ontwikkelingEk sal net graag nog een punt wiluitklaar voor ons by die eintlike on -der werp van my aanbieding uitkom. Evolusioniste probeer dikwels omspe sie-ontwikkeling voor te hou asbewys van evolusie. Dit is geengetuienis vir evolusie nie, en spesie-ontwikkeling word soos natuurlikeseleksie ook nie deur meeste skep -pingsleerders ontken nie. God het indie begin, tydens die skeppings -week, verskillende soorte geskep, enverklaar dat soorte volgens hulsoorte sou voortplant. Een soort sounie ŉ ander soort kon voortbring nie,maar binne ŉ soort sou verskillende

spesies kon ontwikkel. So byvoo -beeld was die wolf-hond waarskynlikoorspronklik een soort, asook baievan die groot katte soos leeus entiere, en moontlik perde en donkies.Die verskillende mensgroepe van -dag wys dat selfs by die mens, diemoontlikheid van groot variëteit bydie eerste mense – Adam en Eva –ingebou was. Netso het elke oor -spronklike soort in sy genetika vanafdie begin die moontlikheid van heel -wat variëteit gehad wat allerlei laterespesie-ontwikkeling tot gevolg gehadhet. Maar waar skeppingsleer radikaalvan evolusieleer verskil, is dit so datspe sie-ontwikkeling begrens was enis, en nooit die grense van soortekon oorsteek nie. Alle spesies in eensoort, kon dus ŉ gemeenskaplikevoor ganger gehad het, maar nie allespesies in byvoorbeeld die diereryknie. Die sogenaamde Kambrieseont plof fing is ŉ bekende probleem virdie evolusiehipotese. Dit wys datdiersoorte uit meeste dierstammeskielik en parallel in die Kambrieserotslae verskyn het met geen spoorvan natuurlike ontwikkeling daar -onder nie. Selfs sou ŉ mens diegeologiese kolom as ŉ lang-tydperk-tydkolom aanvaar, beteken dit datbaie diersoorte skielik en gelyktydigverskyn het. Die Kambriese ontploffing onder -steun dus die Bybelse gegewe vanspesiale skepping in ŉ relatiewe korttydperk. Alle soorte het wel een ge -meenskaplike Ontwerper – dieSkeppergod van die Bybel.

Teorie of hipoteseIn die titel van my bydrae word naevolusie as ŉ teorie verwys. Som -mige Bybelgelowiges gebruik dieterm “teorie” in die sin waarin dit dik -wels in die algemene spreektaalbeteken dat as iets net ŉ teorie is, isdit nog nie prakties bevestig nie.Hulle sê dan dat evolusie net ŉ teorieis om die punt te maak dat dit nieveel werd is nie. Maar in weten -skaplike taal beteken teorie dat daargoeie wetenskaplike getuienis voor

bestaan. Deurdat ’n mens redelikmak lik kan aantoon dat daar geengoeie getuienis vir evolusie bestaannie, praat ek baie eerder van dieevolusiehipotese as die evolusie -teorie. Na my mening behoort ŉ mensdus eerder te sê dat evolusie net ŉhipotese is, wat dieselfde bedoel asdat dit spreektaalgewys net ŉ teorie is,maar wat die dubbelsinnigheiduitskakel.

Wat word verstaan met die termmaterie-potensiaal-uitgangspunt?Eerder as om ŉ definisie te probeergee, kan ŉ mens na ŉ paar op -merkings en stellings van evolu -sioniste self kyk wat die breë trekkevan hul lewensbeskouing aan die ligbring.

1. “Materialisme (bedoelende net diefisies meetbare) is ŉ absoluut, wantons kan geen Goddelike Voet in diedeur toelaat nie” het RichardLewontin gesê. Dit beteken materieen energie is al wat daar is.

2. “Die mens is die resultaat van ŉdoellose en natuurlike proses wathom nie in gedagte gehad het nie”volgens George Gaylord Simpson.

3. “Die mens moet verstaan dat hy ŉblote ongeluk is” het Jacques Monodgeskryf.


Waartoe kan of het die evolusie -leer gelei of moontlik aan meege -help? 1. Dit het gelei tot verlies aanobjektiwiteit en die vermoë om vrylikte dink, te kritiseer en byvoorbeelddrasties alternatiewe modelle voor testel in die wetenskapsveld. Evolusioniste se skreiende diskrimi -nerende onderdrukking van selfsmense wat net effens positief teen -oor Intelligente Ontwerp is, is baiesterk getuienis hiervoor. Die DVDExpelled – no intelligence allowedspel dit baie duidelik uit. Hulverskoning dat Intelligente Ontwerpŉ vorm van kreasionisme (skep -pings leer) is, is loutere onsin, wantheelwat wetenskaplikes wat diemoontlikheid van Intelligente Ont -werp ondersteun, is nie eers gelo -wiges nie. “Selfs as alle data na ŉ intelligenteontwerper wys, word so ŉ hipotesevan wetenskap uitgesluit, want dit isnie natuurlik nie” het S.C. Toddverklaar. 2. Evolusie het swak wetenskap totgevolg:

h Die wetenskaplike ideaal dat ŉmens die getuienis volg waar -heen dit ookal lei, bly in die slagas objektiwiteit, soos hierbo uit -gewys, verminder.

h Gebruikmaking van eerlike ge -tuienis of selfs enige getuienisraak in sommige gevalle onbe -langrik. Kyk na die volgendeevo lusioniste se opmerkings:

u“Wetenskaplikes wat vertel datevolusie ŉ feit van die leweis, is groot swendelaars, endie storie wat hulle vertel,mag die grootste bedrog ooitwees. In die verduidelikingvan evolusie, het ons geenstuk kie feit nie.” volgens T. N.Tahmisian.

u“Almal weet dat organismeskomplekser word soos hulleevolueer. Die moeilikheidmet wat almal weet, is datdaar geen getuienis is dat ditwaar is nie, sê McShea, ŉevolusionistiese bioloog vandie Universiteit van Mich -

igan.” L. Oliwenstein het ditopgeteken.

3. Evolusie lei tot vervlakking van diewaarheidsbegrip: In wese erken die evolusionis Ric -hard C. Lewontin dit soos volg: “Wetenskaplikes, soos ander, vertelsoms doelbewuste leuens, omdathulle glo dat klein leuens groot waar -hede kan dien.”Waarheid word relatief – wat vir eenwaar is, is nie noodwendig vir ŉander waar nie. 4. Aftakeling van die outoriteit vandie Bybel gaan dikwels met evolusiegepaard.Evolusionistiese wetenskap het diedirekte gegewens in die Bybelimmers verkeerd bewys, volgensevolusioniste. 5. Verswakking, afwatering of totaleontkenning van die Godsbegrip gaandikwels ook met evolusie gepaard.Die Bybel is nie God se woorde nie,maar op die beste mense se opiniesoor wie en hoe God was en is. Suid-Afrika se eie selfverklaarde ateïs enevolusionis, George Claassen, hetgelowiges al uitgedaag om te bewysdat enigiets in die Bybel waar is. 1Sam. 7 in die Ou Testament(terugbring van die Verbondsark) enHand. 5 in die Nuwe Testament(Annanias en Safira) is duidelikewaarskuwings dat God heilig is, metWie nie ligtelik omgegaan kan wordnie. 6. Evolusioniste probeer dikwelshumanistiese en semi-humanistiesegelowe bevorder. Alle gelowe iseintlik reg en aanvaarbaar behalwedié wat menseregte en natuur-“regte” aantas of benadeel, en diéwat aanspraak maak op kennis vanenige “enigste” begrippe. “Enigste” begrippe gaan oor sake soos:

h Christus is die enigste Weg totewige redding.

h Daar is slegs een ware God.

h Die Bybel is die enigste werklikheilige of volledig God-geïn spi -reer de boek.

Die ontkenning van sulke enigstebegrip pe kom dikwels van liberaleteoloë eerder as van evo lu sionis tiesewetenskaplikes, maar die mees -

te liberale teoloë glo ook aanevolusie. 7. Evolusie werk mee dat mense ver -lore en ongered bly. Hoe kan enig -iemand gered word as die enigsteweg tot redding as ŉ leuen gesienword? 8. Evolusie bevorder agnostisismeen laat sommige mense openlik hulateïsme verklaar. Richard Dawkinsverklaar met trots dat evolusie hom ŉateïs laat word het. Charles Tem -pleton wat selfs ŉ meer beroemdeevangelis as Billy Graham was, hetlater in sy lewe ŉ ongelowige gewordsoos uitgespel in sy boek Farewell toGod: My reasons for rejecting theChristian faith. Sy ongeloof het by syverwerping van Genesis se werklik -heid begin, omdat hy geglo het diewetenskap het dit verkeerd bewys. So terloops, eintlik bestaan ateïsmenie onder eerlike wetenskaplikes nie,want vir enige wetenskaplike om teverklaar dat daar geen God is nie,moet hy of sy kan aantoon dat hy ofsy oral in die heelal gelyktydig konwaarneem in alle spektra en geengod gevind het nie. Geen mens kanso iets beweer selfs al is hy netnaastenby eerlik nie. Selfverklaardeateïste is dus eintlik bloot agnostici –met ander woorde eintlik kan hullenet sê dat hulle nie weet nie.

Hoe bekamp ’n mens die leuenvan evolusie?1. Deur gebed, want sonder God segenadige ingrype is dit onmoontlikom leuens te oorkom. 2. Deur opleiding, boeke, ander me -dia, briewe, gesprekke ensovoorts.3. Deur Christelike onderwys enkate gese ja, maar:

h Skeppingsleer moet baie meerom vattend aangebied word asnet die inligting in die Bybel. On -derwysers moet genoeg kennishê om te wys dat moderne we -ten skaplike ontdekkings klop metBybelse gegewens. Anders worddie Bybel as basis later mak likuitgewis as studente by voor -beeld op universiteit hoor dat dieBybel maar net verhale is, maar

Vervolg van bl. 5

Vervolg op bl. 7


die wetenskap wat hulle nougaan leer, oor feite gaan.

h Dis ook nie wys om slegsskepping daar aan te bied nie, ofom een of ander kompromietussen skepping en evolusie aante bied nie. ŉ Kompromie, soosdat God deur middel van evo -lusie geskep het, is strydig metBybelse gegewens, en is daar -om geen oplossing nie. ŉ Kom -promie van hierdie aard mag nadie oplossing lyk, maar dit hetgeen waarde op die lang termynnie, want dit is ŉ afwyking vandie waarheid. Om aan jou vin -ger punte oor ŉ afgrond te hangis nie beter as om bo-op en wegvan die afgrond te staan nie.

h Aan kinders moet evolusie ookgeleer word, maar beslis nie opoor-vereenvoudigde, belaglik-makende wyse nie. Strooipop -argumente is op die lang duurniks werd nie. ŉ Voorbeeld van ŉstrooipopargument sou wees omte beweer dat: “Evolusioniste glodat die mens van die bobbejaanafstam.” Dit is ŉ stelling wat meer

kwaad as goed kan doen, wantgeen evolusionis glo dat diemens van enige moderne aap ofnog minder bobbejaan afstamnie. Die evolusionis sal net metreg verklaar dat jy niks vanevolusie weet nie en dit dus gladnie kan bevraagteken of oor dieonderwerp kan praat nie.

Die rede waarom evolusie ook aankinders geleer moet word, iseenvoudig: kinders kan vir ŉ tyd lankweggehou word van valshede soosevolusie, maar hulle gaan een ofander tyd daarmee kennismaak,byvoorbeeld op die televisie, radio, inboeke, ensiklopedieë, univer siteite,latere werksomgewing enso voorts.Dan moet hulle die regte ant woordeken en weet dat die Bybel nie maarnet verhale en sedelesse is nie. Hoërskoolkinders en volwassenesmoet opgelei word om ander teorieëte ken, die werklike probleme teverstaan, en die teenargumente tebegryp sodat hulle nie met die eersteof latere groter blootstelling aanvalshede soos evolusie, “die waar -heid vir die leuen verruil nie”. Natuurlik kan alle besonderhede vanalle velde nie aangebied word nie.Daarom moet mense geleer word

om die regte vrae te vra, en te dink.Evolusioniste kan enigiets probeerverduidelik met natuurlike prosessealleen, soos byvoorbeeld die ont staanvan die eerste lewe, of die ont -wikkeling van die oog. Maar ŉ be -langrike vraag is hoe goed diewerklike getuienis vir hul verduide -liking is. En verder, indien daar geenbruikbare getuienis is nie, hoe grootdie waarskynlikheid van die moont lik -heid van hul verduideliking is. Dieoutoriteit van die menslike geleerde –professor of wat ookal, is nie be -langriker as die logika van sy mate -riaal nie. Geen mens is té belangrikof té wys om bevraagteken te wordnie, veral nie tenminste in die denkevan sy aanhoorders nie. Christenge -lowiges, wat die woorde in die Bybelhet dat “God aan ons wysheid sal geeas ons daarvoor vra”, mag hulle niedeur die wêreld laat intimideer nie.

h Baie Bybelgelowige Christenemoet wetenskap gaan bestu -deer, sonder om te vrees dathulle hul geloof gaan verloor.Daa rvoor moet hulle egter vol -doende toegerus wees, met ken -nis van die Bybel en die op -posisie standpunte. As ŉ mens

Vervolg van bl. 6

Die VCHO en AfrikaanseTaalonderrig

Die Vereniging vir Christelike HoërOnderwys se projek oor Christelikeskoolvakmateriaal het enkele jaregelede sy beslag gekry. Bewus vandie belangrikheid van die taal, is metdie Leerarea Tale ’n begin gemaak,deur ’n bydrae oor die vakkennis vanAfrikaans, onder die tema: Afrikaans,’n taal wat leef, saam te stel. Die eer -ste hiervan was in die Lette rkundeen Stelwerk onderskeidelik, waar -deur bydraes tot skoolonderwys virgrade 8-12 gemaak is. Verskeieskole maak tans van hierdie vak -materiaal gebruik.Die jongste faset waartoe die VCHOhomself verbind is die Poësie, soosdit tans vir die openbare skole be -deling voorgeskryf word. Daar be -staan reeds gedigte-ontledings watvir hierdie doel deur kundiges ophierdie gebied opgestel is en as so -danig erken word. Dit wat in hierdiegedigte-bespreking vervat word is

opgestel, ten einde by ŉ lewens be -skoulike bespreking daarvan te kom,en nie ter vervanging van die be -staan de ontledings nie. Die werk vandie Afrikaans-onderwyseres, LouisaStoker, se gedigte-besprekings hetopgeval, weens die lewensbeskou -like inslag daarvan.Die Vereniging het dus as ŉ voort -setting van sy projek, besluit om syvolle steun aan die publikasie hier vante gee. Die elektroniese weer gawe be -vat die gedigte-bespreking op lewens -beskoulike grondslag, en dien slegs teraanvulling op die be staande gedigte-ontledings soos vir skole uitgewerk. Inhierdie be sprekings word in die eerstegedeelte lewens be skoulike per spek -tiewe op die ge digte weergegee. In dietweede ge deelte word daarby aan -gesluit, deur Bybelse beginsels en uit -gangspunte direk op besondere temasvan toepas sing te maak.Dit is vir die hoofbestuur van onsVer eniging besonder aangenaamom aan hierdie publikasie, Jóú lewedeur gediglense, sy volle steun toe

te sê. Dit word gedoen deurdat diebefondsing en verspreiding hiervandeur die Vereniging onderneemword. Die motivering hiervoor setelin die doelstrewe, naamlik om Chris -telike onderwys ook in die onderrigvan die Tale te bevorder. Die ver -troue word uitgespreek dat dit metgroot seën deur openbare en anderskole gebruik sal kan word.Die laserskyf kan van die VCHO-kantoor bekom word teen R50.00inklusief. - Red.

Vervolg op bl. 8


weet hoe om die evolusieleuenstussen die weten skaplike waar -hede uit te ken, kan ŉ mens veraluitstaande weten skap bedryf enhoeveel te meer nog as ŉ mensdie Daarsteller van die weten -skap se woorde glo! Die basisvan die moderne wetenskap isdeur Bybelgelowiges wat aan 6-dae-skepping geglo het gelê,byvoor beeld:

h Johannes Kepler (hemelme ga -nika, astronomie), Blaise Pascal(hidrostatika),

h Robert Boyle (chemie, gasdina -mika), Nicolas Steno (stratigrafie(rotslae)),

h Isaac Newton (dinamika, lig -spek tra), Gottfried Leibnitz (wis -kunde),

h John Flamsteed (Greenwich-ster re wag-oprigter, astronomie),

h William Whiston (fisika, geolo -gie), Carolus Linneaus (sistema -tiese biologie),

h Michael Faraday (elektromagne -tika, veldteorie), Samuel Morse(telegrafie),

h Joseph Henry (elektriese motor,galvanometer), James Joule(termodinamika),

h George Stokes (vloeimeganika),Rudolf Virchow (patologie),

h Gregor Mendel (genetika),

h Louis Pasteur (bakteriologie, bi -ochemie, sterilisasie, immuni -sasie),

h Henri Fabre (entomologie), Bern -hard Riemann (nie-eukli diesegeo metrie),

h Joseph Lister (antiseptiese sny -kunde), Balfour Stewart (io no sfe -riese elektrisiteit),

h James Maxwell (elektro dina -mika, statistiese termodinamika),

h John Rayleigh (model-analise,inerte gasse),

h John Fleming (elektronika, elek -tro niese buis),

h William Ramsay (isotopiese che -mie), Howard Kelly (ginekologie)

[www.CreationOnTheWeb.com/content/view/2084]

4. Die oorsprong- en historiese we -ten skappe moet vir die ware Chris -tendom teruggewen word. Christe -like waarheid omvat alle waarheid –nie net geestelike waarhede nie.God is immers Waarheid – alleWaar heid. Daar is geen regverdigingom die terrein van die wetenskapaan die ongelowige af te staan nie.God het immers geskep, nie Satannie. En God het alles geskep – ookdie wetenskap.

Reformatoriese beginsel

Die Reformasie het sekerlik verskeiebelangrike sake na vore gebring, eneen van hulle was die beginsel datdaar teruggekeer moet word na diewaarhede van die Bybel, en dat dieantwoorde daar gesoek moet word –nie by een of ander menslike outo riteitnie. Destyds was so ŉ valse menslikeoutoriteit die pous en die RoomsKatolieke Kerk. Hulle het die gewonemense van die Bybel weggehoudeurdat die Bybel net in ŉ onbekendetaal vir meeste – Latyns – beskikbaarwas, en Bybelvertalings verbied is.Vandag poog die nuwe skynbaremenslike outoriteit – die evo lu sio nis -tiese wetenskap en sy aan hangers –om mense op ŉ ander manier van diewaarheid van die Bybel weg te hou,naamlik om mense te laat twyfel aandie gegewens in die Bybel. Destydswas die gesag van die pous hoërgeag as die gesag van die Bybel.Vandag probeer evolusioniste, enbaie liberale teoloë wat maar te graagagter hulle skuil, mense oortuig datdie wetenskap hoër gesag het as dieBybel. Soos tydens die Reformasiebehoort Christengelowiges op testaan en alles, insluitende dieuitsprake van die wetenskap, aan dieBybel te meet.

…………………………………………

Die voormelde bydrae van dr Moutonis die voordrag wat hy verlede jaartydens die VCHO-kongres tePotchefstroom gelewer het en watmet dank in hierdie uitgawe geplaasword. - Red.

Vervolg van bl. 8

Darwin verwerplineêre evolusie

By tot dieVolksblad, 14/02/2009,“‘Darwin, die Bybel en diesondeval”:Darwin se teorie van evolusielangs die weg van natuurlike slek -sie het hierdie sienings uitgedaag.Eerstens …Tweedens het hy afskeid geneemvan die idee dat plant- en diere -spesies ewig en onveranderlik is.Derdens het hy die idee vanlineêre en progressiewe evolusieverwerp. Sy siening kan as ver -tak kende evolusie (“branchingevolution”) voorgehou word.

David Jacobs-prystoekenning

Die VCHO se David Jacobs-prys -toekenning gaan hierdie jaar aanRinet Steyn. Dit word gedoen uithoofde van haar prestasie asbeste voorgraadse student inWysbegeerte aan die Universiteitvan die Vrystaat in 2009. Ditbehels ŉ prysgeld, asook die toe -kenning soos hierbo afgebeeld.Die oorhandig vind tydens ŉakademiese prysfunksie op 21Mei 2010 plaas. Ons hartlikegelukwense aan Rinet met hierdiebesondere geleentheid. - Red.


99% ongelowigheid en 1% onsekerheid?Wat die dominee sêIn die Kerkbode van 19 Februarieonder die opskrif: “Evolusie is Godse kunswerk” stel ds. A Cruywagen,ŉ geloofstandpunt wat sonder twyfelimplikasies vir die kerk inhou. Dithandel naamlik oor die strydvraagsover dit die aanvaarding, al dan nie,van die evolusionisme van prof.George Claassen (selfverklaardeateïs), betref. Daarvolgens, soosaan ge haal: “gaan die groot kwessienie soseer oor die geldigheid van dieevolusieteorie nie. Daaroor stembaie gelowiges 99 persent saam metprof. Claassen. Die groot kwessie isdie een persent waarmee hulleverskil. ‘Dit gaan oor die plek en rolvan God/god in die skepping enevolusie. Het God die skepping deurevolusie laat ontstaan? Of was dieoerknal en daaropvolgende evolusietoevallig?’”, is die vrae wat diedominee stel; en wat daarop volg.

Deur-en-deur ateïstiese ‘weten skap’Die dominee vat hiermee, na oor -deel, die probleem waarmee ŉsekere deel van die kerk opgesaalsou sit pragtig saam, hoewel hy ditklaarblyklik nie self so bedoel nie. Insekere geledere van die kerk,naamlik die ‘baie gelowiges’, soos ditgestel word, word daar 99 persentmet prof. Claassen se evolusie-wetenskap saamgestem. Dit is watds Cruywagen sê. Nou ontstaan dievraag: waarvoor staan prof. Claas -sen in die eerste plek, sover dit diewetenskap aangaan? Prof. Claassenis eerlik-openlik daaroor dat daar virGod geen plek in sy wetenskaps-beskouing, die evolusionisme, be -staan nie. Dit is ateïstiese wetenskapvan die begin tot die einde, m.a.w.wetenskap wat solied teen diewaarheid van God ingaan. Dieargument wentel “oor die plek en rolvan God” in die wetenskap in diealgemeen en die evolusionisme inbesonder, soos deur die domineeaangetoon. Op die keper beskou is dit dandaardie ‘baie gelowiges’ van die kerkwaaraan ds Cruywagen verbonde is,se standpunt dat daar aan God slegs

(ŉ onsekere)1% in die wetenskaptoegeken word. Die ander 99% komdie ongeloofs-wetenskap van prof.Claassen toe. Ds Cruywagen seargument, soos dit hieruit verstaanword, is dan by implikasie dat (slegs)hierdie geringe persentasie die pleken rol van God/god in die skepping enevolusie bepaal. Het ons nie hierooglopend met ŉ ongeloofstandpuntte doen, wat God se voorsienigheid indie skepping ernstig bevraagtekennie? Wanneer 99 persent met prof.Claassen se God-verloënende ‘we -ten skap’ saamgestem sou word (Homontken/verloën), en oor die 1 persentGoddelike betrokkenheid in dieskepping onsekerheid bestaan, kan ŉmens kwalik tot ŉ ander afleiding ge -raak.

Darwin het self ongeloof (afval)gekiesDarwin het trouens self, toe hy daar -oor uitgevra is, geantwoord dat sywetenskap nie in die ontwikkelingbin ne soorte (lineêre evolusie) geïn -teresseerd is nie. Die Darwinistieseevolusionisme soos deur prof.Claas sen aangehang en gepro -pageer, bestudeer die goddelik-onbeplande oorgang na onvoorsiene(toevallige) vorme, soos van ŉlandrot na ŉ walvis (Kyk bv. By totdie Volksblad van 07/02/09: “Evo -lusie se elegante nederigheid”). DieBybel is nogtans baie eksplisietdaar oor dat God uit die staanspoorooreenkomstig die beginsel vanordes en soortigheid geskape het,en dit onderhou. Dit staan in direkteteenstelling met die hipotese vanprof. Claassen wat, aldus die do -minee, deur die ‘baie gelowiges’gehuldig word. Die Darwinistiesehipo tese, naamlik dat die mens uitdie dier ontspruit, kanselleer enigebely denis dat die mens na die beeldvan God geskape is uit. Hy/sy kandan hoogstens as ŉ verheerlikte dierna vore tree, sonder enige geestelik-mo re le struktuur en waardes. Vol -gens die Bybel is mens en dier egterapart van mekaar geskape en onsweet dat ŉ dier nie met God in ŉgeloofsverhouding kan tree nie – nieeens die Darwinisties-verheerlikte Vervolg op bl. 10

nie. ŉ Dier ken ook geen sonde nie.So ŉ standpunt bring die kernleer -stuk van die sondeval en verlossingvan die kerke van gereformeerdebelydenis onder ernstige verdenking. Dit bly nogtans ŉ opevraag of diedominee deur middel van ŉ ge -verifieerde opname vasgestel het datdie ‘baie gelowiges’ die ateïstieseuitgangspunt van prof. Claassen oordie werklikheid 99% steun, en of ditblote wensdenkery is. Die teenkantdaarvan is immers die Christelikebeskouing van die werklikheid en diewetenskap wat op die Bybelseoortuiging gebou en ontwikkel is.Hier is geloof in God deurslag ge -wend. Die kernpunt is dat, wanneerdie wetenskap beoordeel word, Godgenegeer, of sy beskikking en voor -sienigheid in die skepping en weten -skap bloot gemarginaliseer word,deur slegs maar ŉ onsekere 1% aanHom toe te ken, solank sal die kerk(ds. Cruywagen se ‘baie gelowiges’)die motivering vir Christelike weten -skap misverstaan en vir ongeloofs -wetenskap verkwansel. Dit betekenin wese maar dat my Christelikebelydenis deur my wetenskaps be -skouing ongedaan gemaak word.

Gelowiges moet besinHet dit dus nie tyd geword nie dat diekerk waarbinne daardie baie gelo -wiges hulle bevind, wat met die ong -loofstandpunt van prof. Claassensou saamstem, indien ds Cruywagenkorrek is, hieroor deeglik en ernstigbesin: 99% vir die ongeloofs weten -skap van prof. Claassen en 1%onseker oor die plek en rol van Godin die skepping. Moet daar nie eer -der by diegene wat slegs 1% aanGod wil toeken, ’n teologiese - engeloofsverheldering kom nie, eerderas dat die hantering van die Bybelgeblameer word vir die ateïsmeonder ons mense nie. ŉ Mens wilbyna vra: wat het dan van die Bybel -se opdrag dat ons God heelhartig/met onverdeelde trou moet liefhê(hart, siel en verstand), geword?(Eks. 20:5, Mat. 2:37, …) Dit het dietoepassing dat ŉ mens 100% aan


God toegewy en oorgegewe moetwees – ook in die wetenskap – inplaas van slegs 1% waaroor dieteologiese argument gaan. Indien dit

egter wel die geval sou wees datbaie gelowiges die ongeloof stand -punt van prof. Claassen 99% steun,sit die Christelike kerk in ons landinderdaad met ŉ yslike probleem. Ditnaamlik ongelowigheid, gepaard met

ŉ valse/leuenagtige weten skaps -beskouing, aangesien dié tweedeurentyds hand aan hand gaan. Isdie kerk dan nie ŉ geloofsge -meenskap nie?

- Red.

Vervolg van bl. 9

U bedoel dit opreg met u kind seonderwys? U wil u vergewis dat wathulle op skool geleer word kennis iswat op die waarheid berus. Warekennis is dié wat met ons Christelikeleer en lewe versoen kan word. Opskool leer ons kinders van dieevolusionisme, ŉ wetenskap wat diewerk likheid vanuit ŉ bepaalde be -skouing verklaar. Dikwels verneemons dat daar geen ander verklaring virdie werklikheid is nie. Moet ons asouers dit kritiekloos aanvaar, ter willevan die vrede? “My probleem as oueris dat ek dikwels in onkunde vas -gevang sit, en nie weet hoe omantwoorde te gee nie.” Daar is hulpbeskikbaar vir die wat gehelp wil wees.

In sy verklarende kommentaar, Ver -ken Lewenswetenskappe verder,ondersoek die wetenskaplike, drHennie Mouton, die evolusionismewat in die onderwys-kurrikulumvoor geskryf word in diepte. Daarin

handel dit hoofstukgewys oor o.m.die sogenaamde getuienis virbiologiese evolusie, die verwarringvan die paleo-antropologie, geloween oorspronge en skeppingsleerteen oor evolusie-leer. Die kern -leerstukke van die evolusie-teorieword deeglik nagegaan en metChristelike standpunte daarop ge -ant woord. Die groot verskil tussenevolusionisme en ŉ Bybelse pers -pektief op die werklikheid word aan -ge toon. Dit word duidelik dat laas -genoemde benadering tot die skep -ping en lewende dinge, die onderrigvan die evolusieleer in ŉ geheelander lig stel. Dit is ŉ werk watbesonder kundig opgestel is omgesaghebbende antwoorde te gee.

Die boek beslaan slegs ongeveer170 bladsye, is baie bevatlik geskryf,en van genoegsame illustratiewemateriaal voorsien. Wat die boekbesonder waardevol maak is dat dit

As deel van ŉ belangwekkende pro -jek wat op universiteitsvlak onder -neem word, het ŉ publikasie van dieVCHO daaroor sopas verskyn. DieVereniging is verlede jaar genadermet die oog op die publisering van ŉspesiale uitgawe van die Tydskrif virChristelike Wetenskap. Daar is metdie Universiteite van Noordwes endie Vrystaat saamgewerk om ŉevaluering van die vraagstuk vandissipline in skole in boekvorm telaat verskyn. Dit vorm deel van diegroter projek waarna verwys word,waarmee veral die Noordwes-Uni -ver siteit se Potchefstroomkampustans besig is, op versoek van dieSuid-Afrikaanse Onderwysersunie.

Verskeie onderwyskundiges het hier -aan deelgeneem. Die dissipline-vraag stuk in Suid-Afrika se onder -wys word in ŉ twaalftal artikels in diéVCHO-publikasie vanuit verskillendehoeke ontleed, in die lig van onsChristelike perspektief. Outeurs vanverskeie universitêre verbintenissehet hieraan deelgehad. Dit is onderdie leiding van prof. Johann vanStaden van die Vrystaatse Univer -siteit onderneem, wat as gasre dak -teur opgetree het, met die Potchef -stroomkampus se medewerkerskap.Die VCHO se deelname aan diesaam stel en uitgee van die publi -kasie spruit uit sy belang by diebevor dering van Christelike onder -wys. Eksemplare van Spesiale

uitgawe 1 van 2010 van die tydskrifkan van die VCHO bekom word teenR20 per eksemplaar vir nie-gereeldeintekenaars. Gereelde intekenaarsontvang dit outomaties. - Red.

Belangwekkende onderwys-publikasie

Wat ons kinders leervan die vernaamste aansprake vanevolusie wat op skool geleer wordhanteer. Kom ons as ouers raak ŉslag self weer paraat deur te lees,onsself met die kennis van ŉpragwerk soos hierdie te verryk, enons boonop te bemagtig om selfantwoorde op lastige vrae te kan gee.Verkrygbaar van die VCHO teenR50.00 posgeld ingesluit. - Red.


Suid-Afrika se onderwys in die wildernis?moet hê en dat dit onrealisties en on -moontlik sou wees om dit in Suid-Afrikate laat werk. – Volksblad, 17 Septem -ber 2009.Prof. Jean Baxen, onderwys ken ner:Toegang tot onderwys gaan nienet oor groter leerlinggetalle inskole nie, maar veral om leerlingebe kwaam te maak om kennis tebekom en kennis te skep.“As dit oor die aantal sitvlakke op stoelgaan, is toegang tot onderwys aan dieverbeter. Maar ons ver beter nie opdie vlak van kennis leer nie.”“Soos (As) ons matriekslaagsyfersgebruik om te dink ons het ŉ ge -sonde onderwysgemeenskap, hetons dit heeltemal verkeerd.” – Volks -blad, 29 September 2009.Volksblad, 25 November 2009:RESULTAATGERIGTE ONDERRIG(RGO) het misluk. ŉ Omvattendehersiening, algehele verandering totdie totale afskaffing en doodver klaringdaarvan, is uit verskeie oorde bepleit.Die minister van basiese onderwysmoes die afgelope weke bontstaan omte verduidelik wat die stand van resul -taatgerigte onderwys (RGO) gaanwees …

Sommige van die uitsprake vanbelang oor RGO wat gedurende2009 die media gehaal hetProf. Niel van Loggerenberg, on -der wyskundige: RGO het vir die meeste leerlingewei nig voordele ingehou en eer derdaartoe gelei dat basiese on der wysgestagneer het, met die gevolg dat ta -lle leerlinge na ŉ paar jaar op skool niebehoorlik kan lees, skryf en reken nie.Agtergeblewe skole wat dan kwansuisby die ver andering na RGO baat sougevind het, het eerder agtergeraak.Gehalte-onderwys kan nie gemeetword aan die persentasie matrieku -lasie-vrystellings soos deur MaryMetcalfe, hoof van die Witwaters -randse onderwysskool voorgestelnie. Dit sou ŉ algehele wan voor -stelling van die stand van sake weesom te beweer slegs die wat vry -stelling verwerf se onderwys issuksesvol en die res, soveel as 80%,het nie onderwys van gehalte ont -vang nie. – Volksblad, 28 Julie 2008.Greame Bloch, onderwysontleder:Resultaatgerigte onderrig (RGO)het misluk.… dat ŉ land wat RGO wil instel, diebeste infrastruktuur en hulpbronne

… is in sommige kringe egter steedsver oordeel omdat sy nie RGO noudood verklaar, soos wat mense … wouhê nie.

Die struikelblok het sy omseil deur …te sê die regering het vir alle prak -tiese doeleindes RGO se dood -sertifikaat uitgereik.Prof. Gawie du Toit:Volgens die berig in dieselfde uit -gawe van die koerant het prof.Gawie du Toit, hoof van kurrikulum -studies aan die fakulteit opvoed -kunde van die Vrystaatse Univer -siteit, die noodsaaklikheid vir ge -halte-onderwys beklemtoon.

Du Toit het gesê daar is bevind ge -halte-onderwys vind nie plaas nie …Noodwendige afleiding:Twee duidelike afleidings wat uitbogemelde beriggewing gemaak kanword is dat RGO, as ŉ onderwys model,nie in staat was om goeie onderwysaan Suid-Afrika te lewer nie. Van diebasiese doelstellings, naamlik omkennis te vestig en gehalte-onderwyste lewer, het oor die afgelope dekade ofmeer weinig tereggekom, wat nog te sêChris telike onderwys. - Red.

Met liefdeBy ’n inbetaling ten behoewe vanVCHO staan op die bankstaat vanJanuarie hierdie jaar slegs dieverwysing: ‘met liefde’. Behalwe datons hierdeur aangedaan was, hetons by herhaling besef met wattergesindheid ons lede die werk watdeur ons Vereniging gedoen wordbejeën. Dit word bevestig deur dietalle briewe van bemoeding watdonasies aan die kantoor vergesel.Ons weet nie wie die persoon is watmet soveel liefde aan ons gedinkhet nie, maar wil graag van hierdiegeleentheid gebruik maak om aanhom/haar en al ons ander bydraers’n keer baie baie dankie te sê datdeur hulle toedoen die werk van dieVCHO kan voortgaan. Ons He -melse Vader gebruik inderdaadrentmeesters in sy diens.

Die VCHO is bevoorreg om ŉ eksemplaar van ŉ meesterwerk oor die Filosofie,geskryf deur prof. Danie Strauss, te kon ontvang. Die titel daarvan isPhilosophy: Discipline of the disciplines. Op die foto word die boek deur dieuitvoerende beampte van die VCHO van prof. Strauss (regs in beeld) inontvangs geneem. Lees ook meer oor die boek op bl. 12 van hierdie uitgawe.


Belangwekkende boek oor die Filosofieŉ Nuwe omvangryke boek – deur prof.Danie Strauss geskryf: Philo sophy:Discipline of the disciplines ((PeidaeiaPress, Grand Rapids, VSA (2009,715pp.)) het onlangs verskyn. Hierdiewerk betrek al die basiese dissiplinesin die wetenskap, beide vanuit dienatuur- en geestes wetenskappe, endit beklemtoon deurgaans dat alle vak -wetenskappe afhanklik is van ŉ impli -siete of eksplisiete wysgerige werklik -heids be skouing – sonder dat die ewebelangrike invloed van ontwikkelingeop die gebied van die vakweten skap -pe genegeer word.Klem word gelê op die aard van filo sofieas totaliteitswetenskap – dit wil sê as ŉdissipline wat voorafgaan aan diedifferensiëring en spesiali sering van dieverskillende vakwe ten skappe. Uiter -aard verg hierdie benadering dat reken -skap gegee word van die aard vanweten skaplike denke en van die ontwik -kelinge in die wetenskapsteorie van die20ste eeu.ŉ Ontleding van die verskillende werk -likheidsaspekte – in hul uniek heid ensamehang – beliggaam ŉ kern-fokusvan die werk. So ŉ ana lise hang egterten nouste saam met die dimensie vankonkrete dinge en gebeurtenisse. Inhoofstuk 1 word ŉ aantal skynbaar on-verwante proble me aan die orde gestelom daarmee die aard van ŉ wysgerigeoriëntasie te verduidelik – “the philo -sophical frame of mind”.Die mees vrugbare behandelings wysevan enige probleem is altyd deur aandrie sake aandag te gee: (i) diegeskiedenis van die probleem, (ii) diesistematiese onderskeidinge watnodig is om dit goed te verstaan en (iii)die implikasies van beide voorge -noemde vir die vakweten skap pe. Die bestaan van uiteenlopende denk -rigtings en standpunte, selfs in dieskynbaar mees “eksakte” varian tedaarvan (soos die wiskunde, fisika enlogika) bevraagteken die grens losevertroue in die moontlikhede van die“menslike rede”. As die “rede” die finaleregter was, sou hier die verskille toglankal deur “rede like” weten skaplikeuitgesorteer kon word! Daar om skenkhoofstuk 9 spesifiek aan dag aan die rolvan diepste oortuiging in die vakweten -skappe (“ulti mate commitments”).

Hoofstuk 4 gaan in meer beson -derhede in op die aard en uniekheidvan die mens, terwyl hoofstukke 5 en 6betreklik uitvoerig aandag skenk aandie implikasies van die same hang vandie verskillende werklik heids aspektevir die vakweten skap pe. In hoofstukke7 en 8 verskuif die fokus na die veel -kantige aard van natuurdinge ensosiale entiteite.Deurgaans word die nodige ver -wysings na wysgerige en vakweten -skaplike literatuur gegee.Opmerkings uit twee akademici sebeoordeling van hierdie werk isinsiggewend –Alan Cameron, regsgeleerde uit NieuZeeland aan die Victoria Universiteit,Wellington, skryf:

Most significantly Strauss’s work isable demonstrate the aca demicdisciplinary ap pli ca bility ofDooyeweerd’s con cep tual frame -work, and his own developedinsights, through examination ofcurrent theoreti cal issues, de batesand key concepts within and acrossa range of disciplines. His expertisein the discussion of the “hard”sciences, particularly, but by nomeans confined to, mathe maticsand physics is especially valuable. The manner in which Strauss par -ticularly is able to demon strate theconnection of “na tural” scientificconcepts to the concepts of thesocial sciences is quiteexceptional. This work con stitutesa very important contri bution to thedevelopment of interdisciplinaryChristian theore tical work and itspractical ap plication to real worldissues that the specialistdisciplines are called upon toexamine. How ever, such is thephilo so phical breadth and depth ofStrauss’s critical compass, seriousnon-Christian scholars across arange of disciplines will also findthis a contribution to critical inter -disciplinary theore tical scholar shipfrom which they will gain con -siderable bene fit.

Martin Rice (Universiteit van Pitts -burgh, VSA) skryf:

At all points Prof Strauss com -pares and contrasts the ad van -tages of Reformational Philoso phy

as a palliative and a re sto rative forsciences led into anti nomies by re -ductive meta -physics and episte -mologies. In this regard, let me justmention one example out of the in -numerable. In discussing theattempt in mid-twentieth century toreduce the notion of mathe maticalcardinality and ordinality to notionshaving to do solely with set theoryand logic, Prof Strauss points howthe attempts of Zermelo andFraenkel beg the question in theirdefinition of ordered pair:It is therefore not at all sur prisingthat, in their initial formulation ofthe notion ... Fraenkel et al. had toinsert the (circular!) qualifier “takenin that order”; (page 279)Those interested in debates overhuman evolution will be no lessintrigued by Prof Strauss’ grasp ofbiological sciences and theproblems he sees for materialis -tically based evolutionary theorywhich are mentioned at pregnantpoints throughout the work. A casein point is his description of theunique development of humanspeech organs in Chap ter Four asan evolutionary problem case.Those who are familiar with theepoch-making work of Refor ma -tional Philosopher Herman Dooye -weerd will find this volume amasterful extension and develop -ment of Dooyeweerd’s ideas intothe contemporary intellectual andscientific atmos phere by one ofDooyeweerd’s most gifted stu -dents.

Die boek kan van Kalahari.net teenR230.31 bekom word. - Red.


Stand van die onderwysOns tydsgewrig word deur skielikeen dikwels onverwagte veranderingegekenmerk. Dit stel hoë eise aan dieuitdaging om in die spreekwoor d likevaartuig wat die stroomversnellingbinnegegaan het te bly, hindernissete oorkom, en op koers te bly. Feitlikalle sektore van die samelewingword geraak; opvoeding en onder -wys beslis ook. 2009 was, byvoor -beeld, ’n dramatiese onderwysjaar,teen die agtergrond van gebeure watresultaatgerigte onderwys (RGO)hewig geskud het. Die onderwys -owerheid was genoodsaak om ŉaankondiging oor openbare onder -wys te maak. Vir die gewonemenshet dit voorgekom of gapings inkritiese areas, soos onderwys be -stuur en -leiding en die realiseringvan skolastiese doelstellings, druk indie sisteem laat ontstaan het. Dit hetopgebou tot by die punt wat optredesgenoodsaak het, om ineenstorting teverhoed. Beriggewing het daarop gedui datdie oorbelading van die onderwyseren die verlies aan basiese vaar dig -hede onder leerlinge van die hoof -oor sake was. Die stadium was be -reik dat onderwysers met pligsbe sefnet nie langer sinvol met hullewerklike taakvervulling kon voort -gaan, sonder dat ware onderwysska de ly nie. Die minister van basie -se onderwys se noodmaatreël hetdie summiere opskorting van RGObehels, soos dit gestel is. Verlig -tende maatreëls oor bestuur, erken -ning van die onderwyser se profes -sionaliteit, asook leerlinge se ba -siese vaardigheidsvlakke, is aller-weë verwelkom. Aanduidings bestaan dat die gapingin standaard tussen skooleind-eva-luering en universiteits-toelatingsteeds besig is om te vergroot. Ter -wyl dit dus blyk dat daar aan beidedie begin- en eindkante van onsopenbare onderwysbedeling leem -tes ontstaan het, het ŉ verdere knel -punt wat met gehalteonderwys ver -band hou, opgeduik. Die probleemaan die beginkant word aangepakdeur na basiese vaardighede (lees/

skryf/rekene) terug te keer, soosdeur die betrokke minister aange -kondig. Dit wil egter voorkom of dievolgende, die standaardegaping, ’nernstige probleem vir tersiêre instel -lings skep, wat in heersende om -stan dighede nie maklik opgelos salkan word nie. In hierdie geval worddit spesifiek deur inhoudelike ge -reedheid al dan nie, bepaal. ŉ Grootpersentasie tersiêre toetre ders, soosgerapporteer, beskik nie oor diebenodigde vlakke van insig enkennis – waartoe die skool bydra –nie.

(Wan-?)funksionering van diesamelewingWat het die gestelde problematieknou met die doeltreffende funk sio -nering van die samelewing te doen?Gedagtig aan die verskeidenheidvan openbare dienste wat deur in -stansies gelewer moet word en diediversiteit en standaard van kundig -heid daaraan verbonde, moet ver -klaar word: dit het alles daarmee tedoen. En dan is daar nog die morele‘weefsel’ waarsonder geen samele -wing harmonieus en ordelik kanfunk sioneer nie. In die lig hiervankan goeie onderwys byna met ’nversekeringspolis vergelyk word. Dierugsteun vir die handhawing van diegoeie orde, ter wille van Christelikebeskaafdheid en ’n moreel-verant -woorde burgerlike opset, moetdeur die opvoeding en onderwysgelewer kan word. Oor wat primêr-aanleidend die heersende diens le -werings- en morele krisis waarmeeSuid-Afrika te kampe het veroor -saak, mag daar verskil van opiniebestaan. Oor die feit dat opvoedingen onderwys geïntegreerd deel vandie samelewing in enige gegewestadium van ’n land se ontwikkelingbly, behoort die meeste saam testem. Hoedanig die landsomstandighede(peil van beskaafdheid) in besonderesamelewings gedurende gekosetydvakke daar uitsien – ekonomies,godsdienstig, maatskaplik, politiesens., is onherroeplik deel van hoedie geskiedenis ontplooi. Die geskie -

denis laat ŉ mens baiekeer aan ŉskeidsregter ex post facto dink. Ditontleed en beoordeel o.m. die onder -liggende faktore wat tot gebeure indie gang daarvan aanleiding gegeehet, en gee uitsprake oor wat reg ofverkeerd sou gegaan het. Meermaleword in sulke weergawes nie opge -teken wat die godsdienstige enmorele gesindhede was wat onderdie gewonemens geheers het nie.Dit is faktore wat spesifiek met diebelangrike funksie en taak vanopvoeding en onderwys verbandhou. Wat vandag en môre in dieklaskamer en lesinglokaal gebeurkan dalk eers oor vyftien jaar oflanger gevolge vir die samelewinginhou. Wat dus gedoen word moetvandag goed en reg gedoen word.Onderwys, een van die primêrebepalers van die toekoms van ŉ volk,speel hier in vanweë die direktebelang wat dit daarby het. In enige samelewing word daar denk-en geestesstrominge aange tref, nagelang van die religieus-mo releklimaat wat daar bestaan. Men se segedagtes en harte word deur sekereoortuigings (oor bv. reg en verkeerd)oorheers, wat sy bepaalde invloed openige sektore van die samelewinguitoefen. Ongetwyfeld so met dieonderwys en dit wat deur die on -derwys gelewer word. In wese wordhierdie geestesstrominge in ons, soosin ander samelewing(s), deur religiegedryf. Hoe en wat in woners dink,beplan en doen, word deur die oor -tuigings wat deur die beson derereligie waardeur hulle lewens beheersword, bepaal. By gebrek aan ’n religiewat beheersend en rigtinggewend in’n besondere same lewing staan, saldie gevolg wees dat enigiets vir diemeeste as gangbaar beskou souword, ongeag en ten spyte van. DieEngelse het ’n uitdrukking hiervoor:“anything goes”. Die werklikheid waarmee ons tansgekonfronteer word is dat die Suid-Afrikaanse samelewing stap-vir-stapgedeformeer word. Daar is groe -peringe wat die geleentheid sien om

Onderwys en ’n onderstebo samelewing- Hugo Hayes

Vervolg op bl. 14


aan ’n sekere afwykende moraliteituitdrukking te gee. Die samelewing-struktuur bied as’t ware die teelaardewaarop dit gebeur, vanweë dieafwesigheid van sekere voorwaar -des (Kyk ‘Gevolgtrekking’). Die uit -buiters se verweer is meestal dat diesamelewing die omstandighede daar -voor skep, met verwysing na diesoort demokrasie waarop die meer -derheid vroeër ooreengekom het. Diekritiese vraag is: het ons be staan deonderwysgemeenskap in hierdie om -standighede die inherente daad- engeesteskrag wat die dreigendeagteruitgang en verval effektief salkan teëwerk?

Kulturele oorwegingsSover dit ons eie onderwys aan gaan,staan die belangrikheid vankultuurvorming, te midde van alleswaarna reeds verwys is, vir die onder -wysgemeenskap voorop. Dit raak ŉsaak van al hoe groter dringendheid,wat in die stel van die onderwyspro -blematiek soos hierbo, noukeurigeaandag vereis. Wanneer na diestrukturering van die samelewinggekyk word, waarna vroeër verwys is,word dikwels na dominante eien-skappe waaraan dit getipeer kanword, gesoek. Dit is een van meerwyses waaraan dit beoordeel kanword. ŉ Samelewing, soos dié vanSuid-Afrika, sou hiervolgens op ŉsekere wyse gekontempleer konword; argumentshalwe een waarindie kulturele diversiteit deur lateraleeenheid opgelos moet word. Kulturelevervorming is egter die neerslagdaarvan en bring ons nie nader aandie Christelike ideaal nie. Wat veral onthou moet word is datonderwys-instellings ŉ reuse-aan -deel in die kulturele bemagtiging vanbesondere gemeenskappe waarbyhulle betrokke is neem, naas diegesin en die kerk. ŉ Mens weet welvan die goeie werk wat op verskeieterreine gedoen word. Wanneer ŉsamelewing dominante trekke vanbeskaafdheid vertoon, dui dit daaropdat kulturele vordering daarmeegemaak word, danksy opvoeding enonderwys. Tot ŉ groot hoogte kandaaruit afgelei word of die opvoedingen onderwys as ŉ gerekende stukrag

vir die samelewing, ŉ be te kenisvollebydrae maak om die mo releintegriteit daarvan hoog te hou, soosvroeër beredeneer. As ’n eersteoorweging geld dus dat onderwysinstitusioneel as een van, indien dannie die belangrikste nie, entiteite watdie weg na kulturele selfstandigheidbaan, erken en waardeer moet word. Dan is ons met die onderwys opkoers en besig om aan God-Drieënigse universele opdrag gehoor te gee.ŉ Samelewing wat deur kultuur vor -ming in normatiewe sin gekenmerkword, bewys daarmee dat hullehierdie opdrag ernstig opneem,wat ’n besliste teken van Chris -telike geloof is. Slegs op hierdiewyse bring ons aan God die eer watHom alleen op alle terreine van diesamelewing toekom. Die oorweging van die kulturele ver -antwoordelikheid van die onderwyskan sekerlik nie daargelaat word,son der dat ŉ arends-oorskou oor dieheersende toedrag van die same -lewing geneem word nie. Die feit datons in ŉ oorgangsbedeling reli gieusediversiteit moet akkommo deer, housonder twyfel implikasies óók vir dieonderwys in, wat na be skeie oordeelnie goed deurdink was nie.Verskillende religieuse oor tuigingshet verskillende kultuurvor me totgevolg, so divers as wat godsdienstein die land verteen woor dig word.Aanvanklik was kulturele diversiteitas ’n groot oorwinning vir onssamelewing gesien. Die idee vaninterkulturele verryking het men se,om verstaanbare redes, aange gryp.Kultuur-diversiteit moet, vol gens onsChristelike beskouing, in Bybelseperspektief beskou word. Dit is Godse heilige bedoeling dat die wêreld ŉverskeidenheid van kul tuurpatronereflekteer. Waar hierdie kultuurboonop uit die groeibodem van dieChristelik-reformatoriese reli gie magontplooi, sal dit inderdaad asverrykend en God-verheerlikendbeleef word. Daarom is kultuur assodanig, wat op normatiewe begin -sel geskoei is, nie die probleem nie.Kyk ons egter na hoe kultuur tans indie breë Suid-Afrikaanse samele -wing opereer, is die oorwoë indrukdat ons nou ook met ŉ tendens vanafwykende kultuurvorme te doen het.Ons is die aanskouers van hoedat

ons samelewing deur o.m. verskyn -sels van geweld, hebsug, korrupsie,omkopery, verduistering, seksueleperversie en ŉ kultuur van geen-duit-meer-omgee-nie, uitmekaar-ge rukword; tot so ŉ mate dat dit mettoestande in onderontwikkelde landevergelyk kan word. Die idee van‘deursigtigheid’ (integriteit) is stilwegby die agterdeur uit. Dit is terselfdertyd met hartseer enteleurstelling dat daar van jong men -se van gereformeerde herkoms seonlangse standpunt verneem word.Te meer so, omdat ons hoop op hullegevestig is om te help meewerk aanŉ samelewing waarin geregtigheidwoon. Volgens die uitslag van ’nondersoek (Van der Merwe-opname)onder ons jongmense, soos in Beeld(27/01/10) gerapporteer, verklaar diemeerderheid kerklik-verbonde jong -mense openlik dat buitehuweliksegeslagsverkeer, vloektaal ens. nie assonde gereken kan word nie. Dit iswanneer toestande in die teenoor -staande rigting, naamlik onbeskaafd -heid, begin neig, dat ŉ (Christelike)samelewing tot selfondersoek ge -dwing word. Dan ontstaan lastigevrae: (i) of so ŉ samelewing (met dienadruk op laasgenoemde en niegroeperinge of individue nie) nog -eens op Christelikheid aanspraakkan maak; en (ii) waar ons met dieonderwys op pad heen is, beoordeelaan die Christen-Afrikaner seBybelgefundeerde oorsprongs -roeping. Dit is ŉ wesenlik toekoms -gerigte vraag waaroor betydsduidelikheid verkry sal moet word.

Sekulêre mensbeeld Die klem word in die beredeneringdeurentyds op die onontbeerlikedoel, plek en funksie wat opvoedingen onderwys in ons samelewinginneem geplaas, met goeie rede.Opvoeding en onderwys gebeurnooit in ŉ lugleegte nie, maar isdaarop gerig om die model van dievolwasse mens soos geïdealiseer, telewer. Oor hoe hierdie ‘modelmens’wat aan die verwagtinge van onssamelewing beantwoord, daar moetuitsien, sal daar in ŉ pluraliteits bestelsoos dié van Suid-Afrika ongetwyfeldverskil van opinie bestaan. Verder

Vervolg op bl. 15

Vervolg van bl. 13


geneem, binne die kon teks van onsmultireligieuse/ -kulturele same le -wings opset sal daar ŉ veelheid vanmensbeskouinge aan getref word.Die heersende standpunt is dat diediversiteit daar is om gevier te word,met die klem op individuele regte envryhede. Dit is ŉ kultuur wat algrootliks in ons same lewing gevestiggeraak het, meer as wat dalk besefword. Die aandrang om te handelsoos wat elkeen goed dink(egosentrisme wat uit mens-gesen -treerdheid spruit) word in naam vandie hoogste gesag, die grondwet,opgeëis, met sommige ampsdraersin hoë posisies wat die toon aangee.Dié soort beskouing het inderdaad inbepaalde kringe al die aanvaardenorm geword vir hóé daar deesdaeoor die mens gedink en geïdealiseerword. Onder invloed van heersende ten -dense word die ideale mensbeelddeesdae meermale voorgehou asiemand wat hom of haar gedurendehulle lewe aan erge immoraliteit skul -dig moes gemaak het. Die implikasieis dat so ŉ persoon nie aan die re -sultaat van Christelike onderwysonderworpe moet wees nie. Dit moetiemand wees wat oor ‘eie innerlikekrag’ beskik om telkens uit diemoeras op te staan, (en verkieslik ŉrelaas daaroor te skryf) – dieoutonome mens.

Bybelse mensbeeldDit is in omstandighede soos hierdiedat die Godsopenbaring benodigword om die toneel van die op -voeding en onderwys te belig.Wanneer die heersende onderwys -scenario in oënskou geneem word,word dit duidelik dat dit juis tenopsigte van twee kernelemente isdat daar indringende ondersoek ge -doen sal moet word. Dié twee om -sluit die basiese kwessies in die be -ge leiding van kinders en jongmensetot volwassenheid en waaroor dit inhierdie bydrae gaan. Hieroor is dieWoord van God duidelik en klink -klaar, wanneer dit die mensbeeldwat na God-Drieënig se heilige be -doeling gevorm is aan die opvoeder/onderwyser konstrueer. Dit is daar -die mens wat met die soort kennis

Vervolg van bl. 14 toegerus is wat kan onderskei waar -op dit werklik aankom en te kies virwat ons geleer word volgens dieheilige wil van God goed is (2 Tim.3:14 “… maar bly jy in wat jygeleer het en waarvan jy versekeris, …”). Voorts, ŉ mens van wie diekarakter na die eise van God’sgebooie en insettinge gevorm is;iemand wat aan sy/haar religieuseen morele vastheid van beginsel enoortuiging uitgeken sal kan word.Deurentyds moet met die uitwerkingvan die son deval in menselewensrekening ge hou word, maar op dieheilsweg van ge nade staan God’sGees die ge lowige immer by.

GevolgtrekkingDie gevolgtrekking is dat die ge -roepen heid tot opvoeding en onder -wys, teen die agtergrond van wat totdusver gestel is, ŉ durend-aktuelesaak bly. Elke betrokkene daarby, vandie ouer tot die onderwyser, is besigom aan hierdie grootse opdrag entaak, soos ons dit vanuit die Woordverstaan, uitvoering te gee. Die HereJesus het immers self in Mat. 28:19gesê: “… leer hulle om alles teonderhou wat ek julle beveel het.”;benewens dat ons die impli kasie vanonderwys herhaaldelik in dieBybelboeke terugvind. Die pri mêredoel van hierdie bydrae is om dieaandag op die betekenis van dietwee aspekte, kennis en karakter, virdie ontplooiing van ŉ geordende enharmoniese samelewing te vestig.Daar sonder sal geen substantief-opbouende kultuur moontlik weesnie. Kyk ons indringend na diesituasie in die onderwys, moet diekwessies wat in hierdie bydrae teberde gekom het aan eerlikeondersoek onderwerp word. Indiendaar ŉ gaping in kennis in dieonderwys aan die opbou is, tot diémate dat standaarde/gehalte onder -wys nie meer bereik/behaal wordnie, beteken dit in effek dat kennisbe sig is om af te neem. (Waarheids-)kennis, óók van die geskape werk -likheid soos deur Christelike on -der wys/wetenskap blootgelê, isdie eerste vereiste vir ŉ kultureel-ver ant woorde samelewing. Verder,indien in die geledere van die ver -onderstelde Christelike gemeenskapdie wan klanke verneem word waar -na verwys is, hou dit met moraliteit,

die ander vereiste, verband. Afne -men de ken nis, standaarde en mora -liteit soos dit waargeneem word, kanheel moont lik daarop dui dat ŉsame lewing in trurat verkeer. Dit be -weeg in die rigting weg van be -skawing, d.w.s. teen-normatief tot Godse veror dening vir die skepping. Son -der voormelde noodsaaklikevoorwaar des sal daar kwalik aan ŉkultuur van be skaafd heid – onsBybelse opdrag – beslag gegee kanword.

Christen-Afrikaner se antwoordDit is waar dat die Christen-Afrikanerhom/haar in uiters moeilike omstan -dighede bevind. Ons is met ŉ same -lewingsopset gekonfronteer wat aandie Christelike oortuiging min le wens-ruimte gee. Die uitwerking wat dit opsy lede het, word op feitlik al dieterreine van ons volksbestaan asbenouend ervaar. Pogings om aan ŉChristelike lewenstyl of -beskouinguitdrukking te gee, kry met felleteenkanting te doen en word as ŉonwilligheid om agter die nasiebou-dogma in te wig, gesien. Die uitleefvan Christenskap het ŉ veeleisendesaak geword, vanweë die teenstandwaarmee dit te doen kry. Dikwels komdit uit die geledere van die Chris -tendom self, waar daar hoe jammerookal, aan die vestiging van ŉsekulêre orde toegegee is en word. Die tydsomstandighede vra derhal -we vele offers van die Christen-Afri -kaner soos ook van ander Christene,om steeds aan ons Bybelse oor -tuigings getrou te bly en die geloof tebehou. Statisties gesproke het diepersentasie in volksgeledere wathulle nog openlik vir Christelikeonderwys uitspreek en die roepingtot kultuurvorming nog ernstig op -neem aansienlik gekrimp gedurendedie afgelope jare. Dit is egter nieteen getalle dat ons ons moet blind -staar nie. Waarop ons in die beson -der gefokus moet bly is nie die oor -wig van teenstand uit watter oordookal nie, maar die beloftes wat onsin die Woord gegee word. Dit gelddiegene wat in moeilike omstandig -hede hulle afhanklikheid van dieHere bly besef en nie toelaat datbuite-faktore hulle van koers af

Vervolg op bl. 16


Kultuuroordrag deur opvoeding/ onderwysHet ons onsself ontmagtig?

InleidingKultuuropvoeding op skool vereis, asvertrekpunt van geloof, dat diewerklikheid van ons bestaan vanuitBybelse perspektief beoordeel word.By die skepping van die mens het ditGod-Drieënig behaag om aan hulle(die eerste mensepaar en hullenageslagte) ŉ kultuurpotensiaal tegee, wat hulle van die diere on der skei.Dit omvat die gawes, geleent hede entalente waarmee mense deur die loopvan eeue heen be gun stig entoebedeel word. Daardeur word hullebemagtig om kultuurwerk voort tebring. Op die onderskeid tussengawes en talente word nie verderingegaan nie, behalwe dat gestelword dat uit die Bybelse gegewe –

(i) vasgestel kan word dat mensein besondere omstandighedemet gawes toegerus word ombepaalde werk in Koninkryks -belang te gaan doen;

(ii) aanvaar word dat aan menseoor die eeue heen verskillendetalente gegee word, wat hulle instaat stel om kultuurwerk tedoen.

SondevalDit is duidelik dat die sondeval ŉkatastrofale kultuurkrisis in die skep -ping veroorsaak het, wat allerweëskadelike gevolge vir die kulturelevoortgang daarvan inhou (Gen.3:17). Vanweë die sondeval moesGod ingryp. Hy doen dit deur struk -ture en instellings van geborgenheid(ouerhuis, skool ens.) in die verloopvan die geskiedenis te laat ontplooi.Hierdie alwyse, unieke voorsieningwat Hy tref, staan in direkte verband

met die mens se roeping in Genesisen ander dele in die Bybel. Die op -drag om die aarde te bewoon, tebewerk en daaroor te heers (Gen.1:28; 9:7), beskawing voort te bring,word gehandhaaf, te midde en tenspyte van die sondige ontaarding.Die ouerhuis en skool is dus daar omin diens van hierdie roeping te staan.

Christelike kultuurGod laat hierdie skepping nie in diein-sonde-gevalle toestand waarin diemens dit gedompel het nie. Diekultuurmandaat word behou en moetvoortgesit word. Daartoe tree onsMid delaar, Jesus Christus, deur enter wille van Wie die skepping be -staan (Kol. 1:15 e.v.) self in, om teverseker dat daar vir die mensdom ŉterugkeer uit die algehele verval vandie sonde sal wees. Hy bewerk dieherstel van die gebroke verhoudingetussen God en mens, mens en mensen mens en natuur. Die kultuur -opdrag verkry daardeur opnuut sinen betekenis, al geskied die uit -voering voortaan in die gebroken -heid van sonde. Die kultuuropdragis, danksy God’s genade, nie deurdie sondeval opgehef nie. Die inChristus-herbore mens moet in dielig hiervan sy/haar kultuurtaak vannuuts af opneem. Beskawing dui op die normatiewekwa liteit van kultuur in gegewe tyds -omstandighede. Dit staan teenoorag teruitgang en die verval van diesame lewing en gemeenskappe.Daar deur word ŉ voortreflike verant -woordelikheid die mense toevertrou.Hulle moet as geroepe medewerkersvan God aan die kulturele voortgang

op pad na die voleinding, die afhan -deling van hierdie bedeling, mee -werk. Natuurlik kan ons nie andersnie as om dit as ŉ genadevoorreg tebestempel. Die sleutel tot beskaafdekultuurwerk wat aan ons gegee is, isin Christelike opvoeding en onder -wys gesetel. Daardeur moet diekoms van God se Koninkryk in hier -die wêreld bevorder word. Die eerste belangrike karaktertrekvan ŉ Bybelse kultuurmens is dat hyof sy vanuit ŉ grondig-nuutgemaakteverhouding met God sal lewe. Hy/symoet reeds van kleinsaf hierin on de -rig en geleer word. Dit is, volgens diegeopenbaarde wil van God, sy ge -nadige bedoeling in Jesus Christusom die goeie skepping te laatvoortgaan. Die doel daarvan is datdit deurgaans tot Sy verheerliking endie mens se heil sal strek, ten spytevan die teëwerking van die sonde.Daar is verskeie gedeeltes in dieBybel waar ons meer hieroor geleerword. Hierop word nie verder inge -gaan nie, aangesien dit ŉ saak is watdeurlopend in opvoeding en onder -wys in die ouerhuis, skool en in diekerk en aan universiteit voorgeleefen verpraktiseer moet word. Dit is egter nodig dat verstaan word daten te weet hoe die By belgefundeerdekultuurbeskouing en opvoedings begin -sel met mekaar vervleg is.

Kultuur en opvoeding/ onderwysŉ Inherente kenmerk van menslikehandelinge is dat dit op kultuur dui,trouens dit is ŉ wesenskenmerkdaarvan. Kultuur word volgens ons

Vervolg op bl. 17

dwing nie. Dit is alleen in ŉ gesind heidvan Hom met die uitleef van onsopgelegde roeping te bly vertrou, datons aan die vestiging van ŉ Chris telikesamelewing help beslaggee. Wathierdie lewenstaak betref, word vanons verwag om volhardend daarmeebesig te wees, totdat dit die Here magbehaag om dit te laat slaag enkel omsy ontwil. Die ge tuienis waaroor ons

van die Christen-Afri kaner beskik isdat in die moeilikste omstandighededenk baar, selfs by die algehele verliesaan aardsgoedere, hulle hul deson-danks gelowig daarop kon toelê omvoort te gaan, die hand aan die ploeg.Dit is die krag van die Cal vinis tieselewens oortuiging waa rmee geslagtesedert ons volks wording besiel was,wat hulle telkens weer daartoegeïnspireer het. Tans sien ons nog net

die klein en beskeie pogings om aanChristelike op voeding en onderwys inons volks geledere weer ŉ staanplek tegee. Gees telik en kultureel gesprokebe speur ons reeds ŉ herontwakingbe sig om in volks geledere plaas tevind. Dit is ons vertroue en verwagtingdat wat tans in die kleine onderneemword tot groot stukrag in belang vanhierdie ideaal ter wille van God’sKoninkryk mag lei, opvoeding en

Vervolg van bl. 15


lewensbeskoulike waardes gevorm enbeoefen. Lewensbeskoulike waar deshang nie in die lug nie, maar isdeurentyds in ons religieuse oortuigingingebed. Tussen religiositeit en kultuurbestaan daar dus ŉ onlosmaaklikheid,omdat die uitgange van die lewe uit diehart van ŉ mens kom (Spr. 4: 23). ŉMens se kultuurwerk kan gevolglik nieanders nie as dat dit ŉ bevestiging engetuienis van sy of haar religieuse ge -hegtheid sal wees. Kultuur moet aan -geleer word, daarom is dit noodsaaklikdat die religieuse grondslae vas enstewig gevestig sal wees; dat ditinderdaad geheel en al op die gesagen waarheid van God’s Woord salberus. Kultuur word van mens totmens en geslag tot geslag oorgedra,wat op die kontinue aard daarvan dui.Kultuur moet verkieslik binne eievolksverband beoefen word, wat ŉkritiese voorwaarde vir die bewaringen uitbouing daarvan is.So is ook opvoeding ŉ eg menslikeverskynsel. Opvoeding en onderwysis ewe-eens religieus bepaald. Waar -des word vanuit die grondmotief vanŉ besondere religie oorgedra; vol -gens ons oortuiging die Christelike,waar van die grondmotief as skep -ping, sondeval en verlossing aange -dui kan word. Opvoeding betrek diehele mens in sy natuurlike sosialeomgewing. Die heersende waardes,soos wat dit binne die natuurlikeverwantskappe waaruit ŉ volk opge -bou is voorkom, word deur op -voeding oorgedra. Opvoeding is ookŉ integrale deel van die leerproses.Hoe en volgens welke waardes ie -mand opgevoed word, geskied ka -rak tervormend en leerinhoudelik nagelang van waarin en wat geglo enbely word. Kultuur-histories, in diegeval van die Afrikaner, staan dit op dieBybelse gesag en waarheid oor -eenkomstig ons Christelike bely denis,geloofsleer en vakleerstof (dis siplines/leerareas). Die intieme verband tussen kultuur enopvoeding/onderwys word hieruitmeteens duidelik. Beskawing kan asdie sluitstuk daarvan aangedui word.Beskawing, volgens Van der Wa te ren(1997:63), is letterlik die af werking engladmaak van ŉ persoon waardeur sy/haar wesenstrekke sig baar word. Diediepste sin van be skawing is die mate

waarin geslaag word om die mensdomhulle reli gieus-kulturele roeping te laatvervul, ten einde die kultuuropdrag vanGod, soos wat ons dit uit die Bybelverstaan, uit te voer. Dit geskied enkeldeur middel van opvoeding en on der -wys.

Die kultuurmensDie mense word kennelik (reeds bysy skepping) van alle ander skepseleonderskei deur die doelbewustespreke van God en die mens se ant -woord daarop. Net soos wat Godalleen maar ŉ magswoord spreek endie skepping daardeur tot stand kom,ontvang die mens die opdrag omhierdie goeie skepping van Hom tebewoon en te bewerk tot sy eer(Gen.1:26-28). Die mens is egtelikdeel van die spreke van God (wan -neer ons verneem: “Laat Ons mensemaak na Ons beeld …” – Gen. 1:26),waardeur die skepping in sy volheidvoortgebring is. God spreek o.m. totdie mens wanneer Hy aan hom dieopdrag gee om oor die skepping teheers, d.w.s. aan hom die kultuur -opdrag gee. Die andersheid van diemens is o.m. ook in hierdie opdragopgesluit. In plante, diere en menselê God die vermoë om te kanvermeerder (let wel nie te evolueernie). Die mens word egter dáárdeuronderskei dat hy as heerser van dieskepping uitgelig word, al bly hy deelvan die skepping. Hy moet in dieproses óók oor homself heers. Diewesenlike van die kultuuropdrag is indie begrip ‘beheersing’ opgesluit –om al heersende te vermeerder en alvermeerderende te heers. Die unie -ke posisie van die mens is daarom insy kultuurvermoë te vind, naamlikom met gebruikmaking van die ge -skape potensiaal eiesoortige kul tuur -werk voort te bring. Aan geen van dieander skepsele is hierdie vermoëgegee nie (die diere vind ons nasoveel eeue nog steeds in hullenatuurlike staat).

Die wese van ons kultuurvermoëDie misterie en krag van die mens sekultuurvermoë kom tot uiting wan -neer Adam, volgens God se opdrag,aan die diere name gee. Maar dit ismeer as blote naamgewing deur be -noeming (Gen.2:19-20). WanneerAdam hierdie opdrag deur weten -

skaplike ondersoek en kategori -sering uitgevoer het, is sy bevindingdat daar nie vir hom ŉ ‘soort’, ŉlewensmaat, te vind is nie. Wat hiergeopenbaar word tas, volgens Vander Wateren, deur na die wesens -aard van Christelike opvoeding enwetenskap. Sodra Adam sy opdragvoltooi het en hy sy eie uniekheid be -sef, daarin dat sy eenlingskap dui -delik word, tree hy beskaafd op. Hygryp nie onbeheersd ŉ ander skep -sel om so sy opdrag tot voortplantinguit te voer nie, maar lê as’t ware syverslag aan God voor. In dienendeheerskappy laat hy die uitkoms vansy opname aan God oor (Van derWateren, 1997:65).Wanneer God uit die mens ŉ vrou for -meer, klink die eerste kultuurlied op aar -de, deur Adam wat haar be sing (“vanmy gebeente”; “van my vlees”). So komdie huwelik as eer ste (kultuur-) instellingmet Godde like sanksie in die paradystot stand (Gen. 2:22-24). Hier na isAdam by magte om God se op drag omte vermeerder uit te voer – in be -heersing (Van der Wateren, 1997:65).In Genesis word die grond slae vir dieChristelike huisgesin ge vestig.Daarvandaan vind ons die heils -historiese Bybelse weergawe vanmense besig om aan hulle kultuur -taak volvoering te gee. In wat volg opdie sondeval, begin die gevalle menskultuur ontplooi wat nie altyd en oraltot God se eer is nie. Kultuur word ŉinstrument in die mensehand, waar -deur hy vir homself naam wil maak,reëlreg teen God se bedoeling in. Hywil kultuur vir sy eie selfsugtige ge wingebruik. Die eerste aanduidings daar -van noem die Bybel die ‘verdor -wenheid van die mens’ en die ‘slegtebedenkinge van sy hart’ (Gen. 6:5-6),wat op die aanstigting van geweldgerig is (Gen. 4:8-11;23-24), waar -onder die goeie skepping nou alsugtende moet deurloop. Dit is inwerklikheid kultuur wat in die teken vandie sonde staan. Dit staan in teen stel -ling met God se opdrag dat die aardeop ŉ beheersende wyse bewoon enbewerk word in sy diens/ tot sy eer. Dieuitwerking van die sonde is eerdermag- en heerssug onder die mense,pleks van liefde volle diensbaarheidteenoor God en medemens.

Vervolg van bl. 16

Vervolg op bl. 18


Vervolg van bl. 17

Opvoeding en onderwys: kul tu -rele ontsluitersOpvoeding en onderwys verkry eerswerklik betekenis wanneer die mensbinne sy religieus-kulturele verbon -den heid teregkom. Die stelling datmenslike optredes kultuur vertolk isgegrond. Potensiaal wat in menseingeskape is moet tot ontsluitinggebring word, maar daar is voor -waar des. Dit is ŉ proses wat begin -selgetrou en gestruktureerd moetverloop. Dit gebeur deur die tus sen -koms van opvoeding en onderwys.Ten einde die grootste mate van suk -ses te kan behaal, moet dit in dieregte rigting gestuur word. Daar isdié finale verwysingsbron vir getrou -heid van beginsel en waarheid vandenke aan die mense gegee – dieWoord van God. Skoolgaan en op -leiding aan die universiteit moet inhierdie Lig gesien word. Die skool -kurrikulum (formeel) en die ‘lewens -kurrikulum’ (informeel) voorsien dieboustene waarvolgens die groot -wordproses, die groei na religieus-

kulturele volwassenheid verloop. Die noodsaak aan Woordgebondeonderwys, ten einde kulturele ont -sluiting in die regte rigting te laat plaas -vind, moet beklemtoon word. Enigeenwat met opvoeding en onderwysgemoeid is het ŉ einddoel voor oë. Indie wêreld waarvan ons almal deel ismoet ons daarvan bewus wees datdaar trek kragte/invloede van ŉ gees -tes aard aan wesig is wat hulle aan -sprake op menselewens uitoefen.Onder die druk hiervan gebeur ditonvermydelik dat die ontsluiting vanmens like potensiaal deur hierdie in -vloede van ’n wêreldlike oorsprong opkoers geneem word. Die gevolg sal dan wees dat mensehulleself aan tydelike en verby gaan debestemmings koppel, waarvan daar ŉveelvoud in ons wêreld aan getref word.Wanneer hierdie be stem mings opge -skort word soos wat in ons tyd veelalgebeur, stort ver wag tinge in duie, watdie mens in ŉ toestand van ontred derd -heid laat. Die Christelike perspektief op diemens en sy ewige bestemming is opdie onveranderlike vastheid en se ker -

heid van die beloftes en ver se keringewat God ons in sy Woord bied, ge -grondves. Daarom is nie enigiets watdeur wie ookal voorge hou sou word virdie Christelike be sef aan neem lik,indien dit nie hier aan beantwoord nie. ŉTreffende illu strasie is die vakinhoudeop skool en univer siteit. Dit is nie omdatdie Chris ten ŉ moedswillige trek inhom/haar het, deur sogenaamd anderste wil wees nie. Die opregte Christen -mens kan nie anders nie as omhom/haar ten volle aan die gesag enwaarheid hiervan (die Woord) teonderwerp. Met die opskrif hiervan ingedagte, geld dit ook die kennis wataan onderwys-in stel lings gebied word.Daarom is Chris tene van álle menseveronderstel om die kultuuropdragernstig op te neem. Hulle doen dit deurop Christelike onderwys en opleidingaan te dring, vanuit die oortuiging datdit die enigste weg is waarlangshieraan gehoor gegee kan word.

BronVan der Wateren, H. 1997. Kultuur -oordrag deur opvoeding. Voed hulleop. VCHO-studiestuk. Bloemfontein:VCHO. pp.63-65.


Rioolwater en slaggate –ŉ dieperliggende probleem

Rioolwater in die strate van dorpe enstede in groot dele van ons land;slaggate in openbare padnetwerke –is knelpunte waaroor gereeld in diemedia gerapporteer word en waar -van ons, die gebruikers, eerstehand -se ervaring het. ŉ Mens kan die on -gunstige scenario min of meer soosvolg opsom:strate wat akute gesondheids -gevare in bewoonde gebiede skepwaar mense veronderstel is om inveilige omgewings te leef, en diegevolglike bedreiging en besoe -deling van eko logies sensitiewebronsisteme waar heen die weg -vloei plaasvind; vervoersisteme waarvan die bruik -baar heid landswyd degenereer,waar deur ekonomiese ontwrigtingmeegebring, die sekuriteit en veilig -heid van gebruikers in gevaar kom,en miljoene rand se skade aanvoer tuie berokken word.Die voormelde verskynsels word meer -male aan gebreke en tekorte in diekundigheid en vermoë waaroor beskikword om openbare dienste op ŉaanvaarbare peil te kan te kan hou,behoorlike instandhouding en nood -saaklike opgradering te kan doen endie beskikking oor genoeg same fondsevir uitbreidings gewyt. Waar geredeliktoegegee word dat Suid-Afrika nie ŉland van onbe perkte bronne is nie, isdie teenkant daarvan dat dit beslis ooknie as een van die armlande van diewêreld gereken word nie. Inter na -sionale graderings van vroeër volgensverskeie aan wysers oor ekonomieseen maatskaplike welstand bevestighierdie stelling. Funksionele rioolafvoersisteme engerieflike hoëstandaard padver bin -dings in vooruitstrewende lande dienslegs maar as eerste bevestiging datons met samelewings waarin nalewensordening gestreef word tedoen het; waar na die hoëre lewens -orde van menslike bestaan opkontinente gereik word, ter wille vangroter, meer verhewe doel stellings

van ŉ religieuse aard en in nasio nalebelang. Dit is van die mees basiesekenmerke van modern-inge rigtesamelewings waarin ontwikke ling asŉ inherente dryfkrag fungeer.ŉ Samelewing soos dié van Suid-Afrika kan, teoreties gesproke, virhoëvlakse diensgerigtheid gestruk -tureer word. Daar kan min twyfeldaaroor bestaan dat deur middel vanbehoorlike beplanning en die oor -deelkundige toewysing en aanwen -ding van bronne genoegsame voor -siening vir die lewering van open -bare dienste van ŉ gesofistikeerdeaard getref kan word. Suid-Afrikaword in die globale opset as ŉ ont -wikkelende land voorgehou. ŉ Ont -wik kelende samelewing vereis datdaar in groeiende behoeftes aandienslewering voorsien sal kan word.Uiteraard moet daar perke aan dieomvang daarvan gestel word. Daaris ŉ durende balans tussen watgelewer behoort te word en wat aswerklik noodsaaklik en in belang vanŉ moderne samelewing gekontem -pleer word. Hierbenewens is nie allesoorte openbare dienste waaropaangedring sou word vir die publiekewelwese bevorderlik nie. Publiekewelsyn as sodanig kan ook nooit asŉ einddoel vir die vraag na diensteaangevoer word nie, hoewel in onstyd dikwels van die sogenaamdebeter lewe vir almal verneem word. Openbare belang sover dit diens -lewering betref, kan alleen maar tersprake kom waar daar op diebeginsel van publieke geregtigheidgestaan word. Aangesien diens -baarheid en geregtigheid Bybelsebe ginsels is sal die aandrang opdienste die grootste mate vangelding hê wanneer die meesverhewe ekonomiese, kulturele enmaatskaplike doelstellings bevorderwil word met een doel voor oë,naamlik die verheerliking van God-Drieënig in Suid-Afrika.Binne die opset van die Suid-Afri -kaanse samelewing het ons tans nog

nie allerweë met so ŉ gerigtheid nabo te doen nie. Terwyl kragte wat welna bo gerig is ingespan word ter willedaarvan om ŉ samelewing vangeregtigheid te bevorder, is daarterselfdertyd kragte aan die werk watna benede wil trek. Waarmee onsinderwaarheid te doen het is diver -gerende lewensbeskoulike oriën -tasies wat in teenoorgestelde rig -tings opereer, d.w.s. na bo en nabenede. Enersyds is daar die strewena die handhawing van ŉ hoërordesamelewing waarvan ontwikkelingmet gehalte- dienslewering integraaldeel vorm; andersyds die strewe nadie afbraak of selfs die vernietigingdaarvan. In die proses word wat metgroot moeite inspanning tot standgebring word, in belang van ŉ or -delike samelewing, stelselmatig af -ge breek, sodat dit waarneembaar totŉ induiestorting van openbare dien -ste in Suid-Afrika lei. ŉ Lewens -beskoulike aanslag op die ordeningvan ekonomiese, kulturele en maat -skaplike dienste wat ontwikkelingmoet voortbring word gevoer. Diegevolg is dat doel treffende diens -lewering, wat wesenlik as Christelik-beskaafd bestempel kan word,verydel word. Vryvloeiende riool -water in strate en gapende slaggatein openbare vervoerweë is blootsimptomaties van die dieperliggendeprobleme van botsende lewensbe -skoulike oriëntasies, wat ook opverskillende ander terreine manifes -teer.In die hantering van die probleem saldaar met die Bybelse lewensbe -skoulike beginsels rekening gehoumoet word. Wanneer die heropbouvan Suid-Afrika se openbare dienste– insluitende gesondheid, maatskap -lik ens. in belang van die daarstellingvan ŉ hoërorde samelewing aange -pak word, sal daar vóór alles op diegerigtheid daarvan gekonsentreermoet word, ter wille van wareChristelike diensbaarheid en ge -regtigheid tot eer van God in onsland.


Die Hoofbestuur van die VCHO ver -klaar hiermee dat die stand punte vanouteurs in Roeping en Riglyne nienoodwendig die amptelike standpuntvan die VCHO is nie.

ROEPINGen

RIGLYNE

REDAKTEUR: Ds C. BesterKERNREDAKSIE: Prof A.W.G. Raath,Prof D.F.M.Strauss.

HOOFBESTUUR

Prof A.W.G. Raath (Bloemfon tein, Voor -sitter), Prof P.H. Stoker (Pot chef stroom,On der voor sitter), Ds S. le Cornu (Carl -ton ville), Ds G. van Heerden (De Deur),Ds R. Bain (Potchefstroom), Prof I.H.Horn (Pre toria), Ds G. Opperman(Brits), Dr H.G. Stoker (Pretoria), ProfE.J. van Niekerk (Pretoria).

Gekoöpteerde lede: Ds H. Hefer(Brak pan), F.A. van Deventer (Pre to -ria), Prof J.A.E. Adendorff (Ger mis -ton), ds J.J. Viljoen (Pretoria), en drA.L.A. Buys (Pretoria).

Uitvoerende Beampte: Mnr H.J. Hayes

Die Uitvoerende BeamptePosbus 1824Van Schalkwykstraat 21, UniversitasBloemfontein9300 / 9301Tel. (051) 525 2267 of

(051) 525 2341Faks (051) 522 4513E-pos: [email protected]

Tuisblad:http://www.vcho.co.za

50(1999)

Navrae oor publikasies moet aan die kantoor gerig word.

Onlangse publikasies

Documents

TERMYNBLAD VAN DIE VERENIGING VIR CHRISTELIKE HOËR ...vcho.co.za/wp-content/uploads/2017/12/Apr-2010.pdf · ingaan in die koninkryk van die hemele nie, maar hy wat die wil doen van