3

SPIS TREŚCI

Wstęp ........................................................................................................................... 4

Rozdział I Zjawisko terroryzmu islamskiego we współczesnym świecie ....................... 6

1.1. Aspekty definiujące pojęcie terroryzmu .................................................................. 6

1.2. Przyczyny powstania terroryzmu islamskiego ....................................................... 10

1.3. Dżihad, ideologia i religia ..................................................................................... 13

1.4. Największe islamskie organizacje terrorystyczne .................................................. 16

Rozdział II Unia Europejska wobec zjawiska terroryzmu islamskiego ........................ 26

2.1. Najważniejsze projekty Unii Europejskiej w walce z terroryzmem ....................... 26

2.2. Strategia Unii Europejskiej ................................................................................... 31

2.3. Inicjatywa Krakowska .......................................................................................... 37

2.4. Przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się broni masowego rażenia ......................... 39

Rozdział III Terroryzm islamski w Europie ................................................................ 42

3.1. Stambuł 2003 ....................................................................................................... 42

3.2. Madryt 2004 ......................................................................................................... 45

3.3. Amsterdam 2004 .................................................................................................. 49

3.4. Londyn 2005 ........................................................................................................ 51

3.5. Polska jako cel zamachu terrorystycznego w odniesieniu do wydarzeń

ostatniej dekady i EURO 2012 .................................................................................... 54

Zakończenie ............................................................................................................... 57

Bibliografia ................................................................................................................ 59

Książki i druki zwarte .................................................................................................. 59

Artykuły naukowe ....................................................................................................... 59

Materiały z internetu ................................................................................................... 59

Spis ilustracji i tabel .................................................................................................... 60

4

WSTĘP

Działania terrorystyczne są znane w różnych formach na całym świecie od

starożytności, aczkolwiek dopiero przełom XX i XXI w. stały się bardzo istotną

kwestią. Wydarzenia, które miały miejsce w ostatnich 12 latach doprowadziły do

konieczności podjęcia decyzji radykalnych i stanowczych w skali międzynarodowej.

Pojawiła się potrzeba wypracowania jasnej i zorganizowanej na wysokim poziomie

strategii walki ze światowym terroryzmem. Według specjalistów zajmujących się

terroryzmem ponad połowa krajów na świecie doświadczyła tego zjawiska

w większym, bądź mniejszym stopniu. Potwierdza to chociażby fakt, że do tej pory

terroryzm nie został jednoznacznie zdefiniowany na płaszczyźnie prawa

międzynarodowego.

Terroryzm, jako forma przemocy ma negatywny wpływ na poziom

bezpieczeństwa wśród społeczności, zarówno na arenie lokalnej, jak i całego świata.

Nieprzerwane poczucie zagrożenia i realne niebezpieczeństwo atakiem terrorystycznym

wymusza na rządach państw stosowanie różnego rodzaju ograniczeń wobec swoich

obywateli, np. wzmożone kontrole na lotniskach.

Niepodważalnym jest fakt, iż zamachy terrorystyczne na World Trade Center

w 2001 r., ataki w Madrycie i Londynie całkowicie zmieniły podejście całego świata do

zjawiska terroryzmu międzynarodowego. Społeczeństwo zostało uświadomione, jak

przerażające w skutkach mogą być ataki „terrorystyczne”, a także do czego zdolni są

ludzie nazywani „terrorystami”. Szczególnie w odniesieniu do islamskich

fundamentalistów „terroryzm” nabrał w oczach świata zupełnie nowego znaczenia. Akt

terrorystyczny kojarzy się z użyciem przemocy wobec drugiego człowieka. Jest to od

dawna zasadniczy element ludzkiego działania. Obecnie, świat naznaczony jest również

wszechobecną przemocą, jednak ze względu na ogrom wykorzystywania nowych

środków przemocy międzynarodowy terroryzm wyróżnia się swoim zasięgiem, strategią

działania i nieprzewidywalnością. Terroryści i prowadzone przez nich działania stały się

na początku XXI w. zagrożeniem na skalę światową, nadając jednocześnie

ponadpaństwowy charakter. Obecnie funkcjonujące na całym świecie organizacje

terrorystyczne rekrutują w swoje szeregi ochotników różnych narodowości. Nie bez

przyczyny współczesne wyobrażenie o światowym terroryzmie sprowadza się do

islamskich fundamentalistów, a swoje wyobrażenia o tych ludziach kieruje się od razu

w stronę Bliskiego Wschodu. Wydarzenia z udziałem terrorystów islamskich, które

5

miały miejsce w ostatnich kilkunastu latach okazały się przełomem, wyznaczając nowe

sposoby i metody prowadzenia działań organizacji terrorystycznych. Nadrzędnym

celem takich ataków jest zaskoczenie, a następnie wywołanie szoku

i wszechogarniającego strachu, pozbawienie ludzi poczucia bezpieczeństwa, a także

zasianie w nich stałego niepokoju, nawet w ich własnym kraju. Ponadto nieobliczalność

i determinacja to cechy, które idealnie charakteryzują międzynarodowych terrorystów.

Celem pracy pt.: „Terroryzm islamski jako wyzwanie dla bezpieczeństwa

europejskiego” jest przedstawienie światowego zjawiska, nazywanego terroryzmem

islamskim, przyczyn i okoliczności jego powstania, charakterystyki, a także

niebezpieczeństwa, jakie stanowi dla państw i społeczności na całym świecie.

Praca składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy rozdział „Zjawisko terroryzmu

islamskiego we współczesnym świecie” poświęcono na przybliżenie zjawiska

terroryzmu pod kątem jego definicji. Ponadto w pierwszej części pracy omówiono takie

aspekty jak:

geneza i okoliczności powstanie terroryzmu islamskiego,

powiązania tego zjawiska z poglądami i religią ludzi Bliskiego Wschodu,

organizacje terrorystyczne, które funkcjonują obecnie na arenie międzynarodowej.

W rozdziale drugim „Unia Europejska wobec zjawiska terroryzmu islamskiego”

przedstawiono metody i sposoby prowadzenia walki ze światowym terroryzmem na

terytorium Unii Europejskiej.

Rozdział trzeci „Terroryzm islamski w Europie” zawiera przykłady działań

terrorystycznych, jakie miały miejsce w Europie w XXI wieku. Ostatni punkt tej części

pracy licencjackiej porusza kwestię zagrożenia atakiem terrorystycznym dla Polski,

jako sojusznika USA i kraju biorącego udział w największych konfliktach zbrojnych na

świecie.

Przy pisaniu niniejszej pracy niezwykle przydatnymi okazały się informacje

uzyskane z telewizyjnych programów naukowych poruszających kwestię światowego

terroryzmu. Niemniej pomocne okazały się pozycje książkowe, fachowo i przenikliwie

opisujące omawiane zjawisko, takich autorów jak Duda (Terroryzm islamski), czy

Aleksandrowicza (Terroryzm międzynarodowy).

W pracy wykorzystano również źródła internetowe, należące do podmiotów

zajmujących się tematyką światowego, a w szczególności islamskiego terroryzmu.

6

ROZDZIAŁ I

ZJAWISKO TERRORYZMU ISLAMSKIEGO

WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE

1.1. Aspekty definiujące pojęcie terroryzmu

„Terroryzm to bezprawne użycie lub zagrożenie użyciem siły lub przemocy

przeciwko jednostce lub własności w zamiarze wymuszenia lub zastraszenia rządów lub

społeczeństw dla osiągnięcia celów politycznych, religijnych lub ideologicznych.”

„Terroryści to osoby, które przeprowadzają lub mają zamiar przeprowadzić ataki

terrorystyczne lub które uczestniczą, ułatwiają zlecanie ataków terrorystycznych oraz

grupy i jednostki będące własnością lub kontrolowane przez takie osoby i osoby z nimi

powiązane; osoby, grupy, jednostki działające w imieniu lub pod kierunkiem takich

osób, włączając w to środki finansowe czerpane z własności lub kontrolowane

bezpośrednio lub pośrednio przez takie osoby, osoby z nimi powiązane, grupy,

jednostki.”1 To tylko dwie definicje zjawiska terroryzmu, określone kolejno przez

NATO i Unię Europejską. Dzisiaj mamy około 100 definicji tego pojęcia, z czego

znaczna część została utworzona w ramach prac Organizacji Narodów Zjednoczonych

związanych ze zdefiniowaniem terroryzmu międzynarodowego. Istotnym aspektem,

pomimo podobnie brzmiących nazw jest umiejętność rozdzielenia terroru (aktów

terroru) od terroryzmu. Terroryzmem określa się gwałcenie i przemoc „słabszych”

obywateli wobec „silniejszych” instytucji państwa, wówczas, gdy agresja i gwałt

„silniejszych” organów państwa nad „słabymi” obywatelami nosi miano terroru.

Określenie „terroryzm” znajduje swoje źródła w łacinie, gdzie słowo terror, -oris

oznacza „straszne słowo, zastraszanie, przerażenie, strach”.

Aby jakiś czyn, działanie nosiło przydomek „terrorystyczne” muszą zostać

spełnione następujące warunki:

stosowanie agresji, przemocy musi charakteryzować trwałość i określony odcinek

czasu. W tym przypadku pojedynczy akt, jak np. wyeliminowanie tyrana nie może

zostać nazwany działaniem terrorystycznym,

terroryzmem nie są ataki chaotyczne, dokonane pod wpływem impulsu. Działania

terrorystyczne są szczegółowo zaplanowane i zorganizowane, 2

1 http://www.wojsko-polskie.pl/nato/polska-w-nato. 2 http://www.terroryzm.com/terroryzm-ogolnie/#more-306.

7

podjęcie działania musi mieć jasno określony cel, np. tendencje separatystyczne,

zmiana systemu politycznego. Nie jest problemem określenie granicy pomiędzy

taką działalnością, od przestępczości takiej jak: napady, rabunek, czy handel

narkotykami. Terroryzmem określana jest również religijna interpretacja

ideologiczna (własny obraz świata i społeczeństwa), która wybiega poza kwestie

czystej wiary i poprzez przemoc dąży do wprowadzenia własnego „porządku”

w istniejącym świecie,

stosowanie wspomnianej wcześniej taktyki „uderzenia przeciwnika prosto w serce”

z użyciem broni palnej, bomb lub innych rodzajów broni. Taktyką komunikacji

z przeciwnikiem jest dla terrorystów posługiwanie się przemocą, wszelkimi aktami

agresji, mord, dokonywanie zniszczenia, wzbudzanie niepewności

i wszechogarniającego strachu. Społeczeństwo musi postrzegać przemoc jako

zjawisko niewspółmierne i nienaturalne, jako bestialstwo, które łamie wszelkie

normy społeczne. Opierając się na tych zasadach łatwo wywnioskować można, iż

terroryzmem nie można nazwać działalności partyzanckiej i wyzwoleńczej, jak

również powstania, mającego na celu obalenie reżimu rządzącego,

terroryści stawiają sobie za główny cel pozyskanie wpływów na czynności

i struktury w szeregach przeciwnika, w taki sposób, aby możliwe było

uformowanie ich wedle własnych planów i przyjętych zasad. Nie dążą do tego, aby

zastąpić miejsca swoich wrogów, jak w przypadku powszechnych powstań,

w których celem nadrzędnym jest przechwycenie władzy. Osama Bin Laden,

w swoich działaniach dążył do umocnienia swojej ideologii w krajach

muzułmańskich. Jego celem nie było stać na czele państwa, w odróżnieniu do

Andreasa Baadara z RAF-u (Frakcja Czerwonej Armii), którego zadaniem było

konstruowanie własnego porządku społecznego, rezygnując tym samym

z prezydentury kraju. Istnieją jednak przypadki, w których po reformacji etniczno-

narodowych grup hierarchicznych ich przywódca przejmuje stanowisko głowy

państwa, jak np. Jaser Arafat z OWP (Organizacja Wyzwolenia Palestyny).3

Złożoność i dynamizm, a przy tym wielopłaszczyznowość i wieloaspektowość

sprawiają, że terroryzm jest zjawiskiem, którego zrozumienie w ujęciu o wyłącznie

jedną dziedzinę prawa międzynarodowego publicznego jest praktycznie niemożliwe.

Terroryzm ewoluuje z każdym dniem, podlega stałym zmianom, stąd też wszelkie

próby ujęcia go w sztywne granice tendencji skazane są na porażkę. Nawet

3 W. Dietl, K. Hirschmann, R. Tophoven, Terroryzm, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2009, str. 31.

8

doświadczeni eksperci są stale zaskakiwani przez różnorodne i chaotyczne

transformacje terroryzmu.4 Pojedyncze przypadki są w stanie poddać pod wątpliwość

dotychczas przyjęte teorie. Według słów znanego historyka Waltera Laqueuer nie ma

jednego jasno zdefiniowanego terroryzmu. W momencie, kiedy eksperci posiadają

wystarczającą wiedzę do tego, aby postawić konkretną teorię i koncepcję w odniesieniu

do działań terrorystów, wówczas pojawiają się kolejne przypadki. Nierzadko zmuszają

one ich do zmiany dotychczasowych założeń, przełamują utrwalone wzorce, a także

rozpościerają przed nimi coraz to nowe obszary do analizy i kolejnych konkluzji

zarówno dla praktyka walczącego bezpośrednio z terrorystami, jak i badacza.

Wartym podkreślenia jest fakt, że samo słowo „terroryzm”, głównie dzięki

mediom, zrobiło w ostatnich kilkunastu latach ogromną karierę. Powodem tego stanu

rzeczy jest to, że mass media dążą do tego, aby w możliwie najkrótszym czasie

przekazać maksymalną ilość informacji, co prowadzi do uproszczenia i pomija głębszą

analizę zjawiska. Pojęcie terroryzmu jest w obecnych czasach pewnego rodzaju

workiem, w którym umieszczane są wszelkie czynności niosące znamiona przemocy,

zastraszania, bądź wymuszania konkretnych zachowań bez względu na to, czy akty te są

dokonywane przez kartele narkotykowe, zbuntowane tłumy, fanatyków religijnych, czy

przez pojedynczych szantażystów lub psychopatów.

Ewolucja terroryzmu jest długa i bardzo złożona. Nie jest to jedynie pojedynczy

łańcuch, niemających ze sobą nic wspólnego wydarzeń. Zamachowcy współcześni

wyciągają lekcje w oparciu o wydarzenia, które miały miejsce w przeszłości. Wszelkie

rozważanie odnośnie zjawiska, zwanego „terroryzmem” należałoby zacząć od jego

zdefiniowania. Wymaga to odpowiedzi na pytania, czym jest terroryzm, jakie nosi

znamiona, jakie warunki musi spełnić człowiek, aby został nazwany terrorystą?

Zdefiniowanie zjawiska jest o tyle trudne, że w głównej mierze zależy od podejścia do

problemu przez samego definiującego.

Misją każdego terrorysty, według niego samego, jest walka o wolność i przeciwko

uciskowi tyranii. Usprawiedliwiając się poczynaniami swoich przeciwników, terrorysta

uznaje swoje czyny, za jak najbardziej słuszne i sprawiedliwe, odpłacając się swojemu

oprawcy tymi samymi metodami działania. A ponieważ ten w wielu przypadkach

decyduje się na najbardziej drastyczne kroki, jakimi są ucisk, przemoc, jak również

4 T. Aleksandrowicz, Terroryzm międzynarodowy, Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008,

str. 12-13.

9

mord, może on zostać pokonany tylko i wyłącznie w ten sam sposób.5 Najlepszym

dowodem na postępowanie i sposób myślenia terrorysty mogą być słowa, które

wypłynęły z ust samego Osamy Bin Ladena dla telewizji Al-Dżazira 12 listopada

2002 r.: „Dlaczego naszym przeznaczeniem ma być wciąż strach, śmierć, zniszczenie,

wygnanie, uczynienie dzieci sierotami, a kobiet wdowami, podczas gdy waszym –

bezpieczeństwo, stabilizacja i szczęście? To niesprawiedliwe. Czas na rozliczenie.

Będziecie zabijani, tak jak zabijacie, będziecie bombardowani, tak jak bombardujecie”.

Nietrudno domyśleć się pod czyim adresem były kierowane te słowa w odniesieniu do

wydarzeń w ostatnich kilkunastu latach. W powszechnym toku rozumowania każdego

terrorysty, uważa się, iż wszelkie aspekty narzucone przez wroga, takie jak porządek

społeczny i polityka muszą być całkowicie unicestwione. Aby osiągnąć swoje

zamierzenia, jednocześnie biorąc pod uwagę ogromną przewagę przeciwnika co do

posiadanej siły, zaleca się „uderzyć wroga prosto w serce”. Członkowie grup

terrorystycznych uważani są przez swoich przeciwników za morderców, którzy

dokonują swoich czynów z zupełnie niezrozumiałych dla wielu powodów. Pozbawione

sensu stosowanie agresji jest w stu procentach dysproporcjonalne do ich domniemanych

pobudek. Nietrudno pogodzić się z faktem, iż po dziś dzień nie powstało jedno,

konkretne pojęcie definiujące zjawisko terroryzmu. Można jednak przywołać aspekty,

które pozwalają na określenie konkretnego czynu, bądź zachowań aktem

terrorystycznym.6

5 Ibidem, str. 13. 6 W. Dietl, K. Hirschmann, R. Tophoven, op.cit., str. 26-27.

10

1.2. Przyczyny powstania terroryzmu islamskiego

Terroryzm islamski jest najlepszym przykładem odmiany terroryzmu, zwanego

ideologiczno-religijnym. Pomimo tego, iż poglądy leżące u jego podstaw są dość stare,

nurt ten w gwałtowny sposób rozwija się od lat 80. Uznanie wiary lub poglądu na świat

za fundament do legitymizacji terroryzmu bez trudu można odnaleźć w sektach,

wspólnotach wyznaniowych, a nawet wielkich religiach. Towarzyszą temu

spersonalizowane interpretacje polityczne, które odnoszą się do konkretnych działów

nauki ogólnej i zatwierdzane jako usankcjonowanie religijne. Jedną z głównych cech

charakterystycznych terroryzmu ideologiczno-religijnego jest całkowite oddanie się

sprawie, a w przypadku zamachowców-samobójców z gotowością do utraty życia

włącznie.

Terroryzm dżihadu, również nazywany islamskim na początku swojego istnienia

był zjawiskiem reformatorskim, a jego twórcy nie zakładali stosowania agresji wobec

innych ludzi. Dopiero pod wpływem poglądów i nauk Sayyida Qutba (1906-1966),

islamizm sunnicki uległ rozwojowi przybierając formę do dziś aktualnej filozofii,

opierającej się na przemocy. Ponieważ w terroryzmie islamskim żadne z założeń nie

posiada natury czysto religijnej, wyznanie religijne zostało wykorzystane jako narzędzie

usprawiedliwiające. W głównej mierze chodzi o cele polityczne poszerzone o własne

wyjaśnienie politycznych aspektów wiary.

Nie jest przypadkiem, że wielkim zamachom terrorystycznym towarzyszą lub

towarzyszyły te same nazwiska i hasła, tj.: „Bracia Muzułmańscy, Sayyid Qutb, szejk

Rahman, Abdullah Azzam, Ayman al. Zawahiri, Abu Musab al-Zarkawi, Osama Bin

Laden, walka obronna. Podstawowe hasła propagujące przemoc w islamizmie są

dobitnym przykładem na to, że zwykłe środki walki z tym zjawiskiem będą stanowczo

niewystarczające. Przemocą nie można zwalczać koncepcji, lecz za pomocą idei.

Niezwykle zaskakującym jest fakt, iż wzorce stanowiące fundamenty

współczesnego terroryzmu islamskiego charakteryzuje wysoce zachowana

systematyczność. Coraz to nowe wychowanie terrorystów propaguje idee swoich

poprzedników, jak i również w dużej mierze opiera swoje działania na doświadczeniu,

nabytym przez starszych członków organizacji.

Rozważając zjawisko terroryzmu islamskiego warto jest zastanowić się nad samą

religią islamu.7 W miarę możliwości należy udzielić odpowiedzi na pytanie: Czy

7 Ibidem, str. 32-33.

11

wyznawcy islamu, będąc podporządkowani swojej religii i żyjąc ściśle według jej zasad

są całkowicie usprawiedliwieni przed śmiercionośnymi zamachami dokonywanymi od

dziesięcioleci? Na pewno tak nie jest. Nie stanowi to jednak ochrony dla tej religii,

przed fanatykami, sektami, które na swój własny sposób potrafią zinterpretować to, co

zapisane w Koranie. Religijny fundamentalizm nie jest zjawiskiem unikatowym

określonej religii lub kręgu kulturowego. Bez problemu zlokalizować go można

w większości wyznań i religii światowych pod postacią ruchu mniejszościowego.

Co wyróżnia ze wszystkich islamski fundamentalizm to fakt, iż jest on w największym

stopniu rozpropagowaną opcją fundamentalizmu religijnego, a także, jako jedyny na

świecie funkcjonuje na arenie międzynarodowej całego świata.

Islam, zrzeszający 1.3 mld wierzących, jest najmłodszą, obok judaizmu

i chrześcijaństwa religią monoteistyczną. W żadnej innej religii, jak w przypadku

islamu nie ma tak silnego powiązania państwa z wyznaniem. Szariat, muzułmański

system prawny, określa normy nie tylko dla życia świeckiego, ale również religijnego.

Realizacji tego systemu na podstawie Koranu, podjęli się muzułmańscy uczeni

i duchowni między VII-IX w. Również interpretacje proroka Mahometa okazały się

przydatne przy tworzeniu Szariatu. System ten obejmuje prawo rodzinne, prawo karne

i wojenne, a także prawo rytualne i zobowiązań. Konserwatywni duchowni uważają, że

brak instrumentu przymusu ze strony państwa stawia religię w sytuacji zagrożenia,

jednocześnie twierdząc, iż państwo bez religii jest samowolną organizacją. Oba te

czynniki nie mogą funkcjonować, o ile nie ma ścisłej zależności między nimi.

Człowiek wyznający islam traktuje swoją religię jako polityczną ideę, negując

tym samym absolut i uniwersalizm. Jednocześnie myślą, iż nie ma większej prawdy niż

ta, o której mówi ich religia. Ich osobiste rozumowanie islamu, usprawiedliwiające

użycie przemocy wobec „niewiernych” (ludzi każdej innej wiary), jak i inaczej

myślących muzułmanów jest absolutnie nie do pogodzenia z żadnym z istniejących

porządków społecznych na świecie. Islam jest również traktowany jako nadrzędny

w odniesieniu do wszystkich rozporządzeń prawnych jakiegokolwiek państwa.

Radykalność islamizmu stanowi część daleko posuniętego powrotu do własnej

religijności po to, aby przeciwdziałać rozwojowi dzisiejszych czasów. Celem tego jest

podporządkowanie wszystkich sfer życia islamskiej doktrynie, wprowadzenie

islamskiego prawa, jak i wierny powrót do dekalogu proroka Mahometa.8 Całościowe

podporządkowanie się religii ma być formą dezaprobaty i dążeniem do odnalezienia

8 Ibidem, str. 112.

12

własnej tożsamości. Fundamentami życia każdej jednostki powinien być jeden

niezależny ustrój, który wyłącznie za pomocą Koranu i pochodnych od niego

islamskich rozporządzeń prawnych będzie regulował egzystencje na płaszczyźnie

politycznej, religijnej, społecznej, prawnej i gospodarczej. Współcześni muzułmanie

określają się mianem fundamentalistów, posługując się pojęciem al-ulyya al-islamiyya

(korzenie/fundament islamu). Samo określenie „fundamentalista” (usuli) funkcjonuje

w islamie kilkaset lat. Głównie dotyczyło ono wszystkich intelektualistów, którzy

studiowali muzułmańskie prawo. W opinii państw zachodniej strony świata pojęcie

fundamentalisty opisywało działania protestantów amerykańskich z początków

XX wieku, dla których fundamentalne prawdy były kwintesencją wiary. Mianowali się

oni wówczas jedynymi wierzącymi, oddzielając się jednocześnie od innych chrześcijan.

Swój światopogląd uważają za ostateczny i niemożliwy do jakiejkolwiek interpretacji,

gdyż jak sami twierdzą pochodzi on od samego Boga.

Współczesny islam rozwinął się jako protest przeciwko własnym, odbieranym

jako tyrania rządom oraz wpływowi Zachodu, który był obciążany winą za niemoc

polityczną, problemy socjalno-ekonomiczne i wyobcowanie kulturowe. Pionierzy tego

ruchu pojawili się na Bliskim Wschodzie dopiero pod koniec XIX w. W swoim nurcie

nawołują oni do:

stałego i sukcesywnego tłamszenia wpływów świata zachodniego na

społeczeństwo, gospodarkę i państwo,

walki z tymi przedstawicielami narodów muzułmańskich, którzy sprzeciwiają się

kanonowi islamu,

traktowania mniejszości religijnych jako przeciwników, którzy muszą zostać

zwalczeni, jak np. członkowie Kościoła maronickiego w Libanie, czy malezyjscy

buddyści, jak również samozwańcze mniejszości muzułmańskie, które nie zostały

zaakceptowane przez islamską większość,

potępiania wszystkich osób, które swoim wyglądam („nieodpowiednio ubrane

kobiety”), poglądami, jak i orientacją seksualną odbiegają od przyjętych norm.

Zasady i normy narzucane przez współczesny islam nakierowują wyznawców na

z góry założony tor myślenia. Dąży się do tego, aby winą za całe zło, którego

doświadczają kraje muzułmańskie obarczyć „Żydów” i „Amerykanów”.9 Wśród

fanatycznych islamistów powszechnie uważa się, iż kraje Zachodu są na usługach

szatana, który posiada swoje centrum dowodzenia w USA.

9 Ibidem, str. 113-116.

13

1.3. Dżihad, ideologia i religia

Nieodzownym pojęciem towarzyszącym Koranowi jest „dżihad”, który wbrew

powszechnym opiniom nie oznacza „świętej wojny”, ale: „starania na drodze do Boga”

lub „starania według bożej woli” (al-gihad fi sabil Allah). Owe starania i dążenia mają

na celu pełne zrozumienie drugiego człowieka pod względem jego religijności

i duchowości. Jakiekolwiek wątpliwości może rozwiać fakt, iż w języku arabskim

„wojny” nie określa się pojęciem „dżihadu”, lecz słowem „harb”, które oznacza

„zniszczenie, zburzenie, spustoszenie”. W możliwościach interpretacji znalazł się

zalążek późniejszej wykładni polityczno-religijnej jako wezwanie do przemocy.

Tradycyjnie w Koranie wyszczególnia się dwa rodzaje dżihadu, „mały” i „wielki”.

„Wielki dżihad” mówi o indywidualnych działaniach wyznawcy, mających na celu

ułatwienie mu dotarcie do Boga. Nakazuje mu wyzbycie się niepotrzebnych skłonności,

agresji, samolubstwa, a także odradza żądzę władzy. „Mniejszy dżihad” nawołuję do

działań wojennych, których celem jest obronność własnego państwa i religii, jak

również ratowanie prześladowanych i niezdolnych do samodzielnej obrony.

Nawoływanie muzułmanów do dżihadu ma cztery fundamentalne cele:

islam powinien być propagowany na cały świat,

należy przeciwstawiać się represjom religijnym, jak również wojnom domowym,

należy wyciągnąć z niewoli kobiety i dzieci, a także mężczyzn i biednych,

przeciwstawianie się rządom, które wprowadzają własną politykę w krajach

muzułmańskich, a także stają na drodze do respektowania norm religijnych.

W wielu przypadkach każdy zainteresowany tak interpretuje używaną

terminologię, aby było mu to pomocne w realizacji własnych celów politycznych.

Zdecydowana część Koranu nie nawołuje do inicjowania przemocy, a także

rozbudzania konfliktów, lecz nakazuje bronić i stać na straży narodu i religii.10

Świadczy o tym chociażby ten fragment Koranu (Sura 2: 190-193):

„Zwalczajcie na drodze Boga

tych, którzy was zwalczają,

lecz nie bądźcie najeźdźcami.

Zaprawdę; Bóg nie miłuje najeźdźców!

I zabijajcie ich, gdziekolwiek ich spotkacie,

10 Ibidem, str. 118-119.

14

i wypędzajcie ich,

skąd oni was wypędzili;

Prześladowanie jest gorsze niż zabicie.

Gdziekolwiek oni będą walczyć przeciw wam, zabijajcie ich!

Taka jest odpłata niewiernym!

Ale jeśli oni się powstrzymają,

zobacz zaprawdę, Bóg jest przebaczający i litościwy!”

Z przytoczonego cytatu jasno wynika, że każdy wierzący muzułmanin nie ma

prawa rozpoczynać walki, do momentu, aż sam nie zostanie zaatakowany. Jedyną formą

walki, jaka mu przysługuje jest obrona, a w momencie, kiedy najeźdźca zdecyduję się

wycofać z prowadzenia działań on również powinien zaprzestać aktów przemocy. Jeśli

jednak rozpatrzy się jedynie wersy środkowe i dokona interpretacji pod kątem własnych

zapatrywań politycznych, można właściwie uzasadnić każdy przejaw agresji. Z takiego

dokładnie założenia wychodzą dżihadyści, twierdząc, iż ich „wspólnota ludzi

wierzących” bez przerwy atakowana jest przez niewierzących. Takie założenie jest dla

nich wystarczającym usprawiedliwieniem dla nieustannej walki (jak ją sami określają)

„obronnej”. Zdecydowana część muzułmanów traktuje taki tok rozumowania jako

błędną nadinterpretację świętej księgi. Według nich, Koran musi być pojmowany

w całości, razem ze wszystkimi surami, a przynajmniej z sąsiadującymi wersami.

Niepokojącym jest również fakt, że nadinterpretacja Koranu, wyłącznie dla

usprawiedliwienia własnych działań i osiągnięcia określonych celów dotyczy nie tylko

terrorystów. Dopuszczają się jej również uczeni i duchowni, którzy niektóre wersy

Koranu traktują jako nawołanie do przemocy. Ich sposób rozumowania poszczególnych

wersów prowadzony jest w oparciu o własny światopogląd. Sami decydują, które

fragmenty powinny interpretować dosłownie, a które nie. Te, które nie są adekwatne do

tego, w co wierzą, są nadinterpretowane, bądź w całości ignorowane.

Współczesna wizja islamskiego świata, a także obronnej walki z chrześcijańskimi

krzyżowcami w głównej mierze opiera się na pracy dwóch uczonych. Swoją dzisiejszą

formę dżihad zawdzięcza przede wszystkim egipskiemu myślicielowi Sayyida Qutba.11

W swoich rozważaniach skupił się on na stworzeniu profilu muzułmańskiego

społeczeństwa, a także wyznaczeniu błędów w rozwoju, które miały decydujący wpływ

na wizję świata w ruchach reformatorskich, i które mocno namawiały do stosowania

11 Ibidem, str. 120.

15

agresji i przemocy. Z kolei Palestyńczyk Abdullah Yusuf Azzam postanowił

kontynuować prace nad dżihadem według Qutba i sam zajął się pracą nad stworzeniem

współczesnego modelu światowego dżihadu.

Sayyid Qutb (1906-1966) był egipskim nauczycielem w szkole podstawowej.

W swoich pracach nad ideologią „współczesnego dżihadu” nawołuje on do walki

z krajami Zachodu. Zachęca również do odrzucenia modelu kulturowego, a także

odrzucenia wartości, które napływają z Zachodu. Qutb jest autorem książki pod tytułem

„Ma’alim fi-l Tariq” („Wskazówki na drodze; kamienie milowe”). Po dziś dzień dla

wszystkich wojowników dżihadu, publikacja ta jest spirytualnym fundamentem.

Po swojej podróży do USA w latach 50. Qutb stwierdził: „Ludzkość żyje dziś

w ogromnym burdelu. Wystarczy przeczytać prasę, popatrzeć na filmy, pokazy mody,

konkursy piękności, lokale taneczne, bary i posłuchać radio. Czy też ta szalona żądza

nagiego ciała, prowokacyjne pozy, dwuznaczne i chore elementy w literaturze. Do tego

dochodzi lichwiarstwo nakręcane przez zachłanność ludzi na pieniądze i podejrzane

metody gromadzenia i inwestowania dóbr – takie jak oszustwa, sztuczki i wymuszenia

pod płaszczykiem prawa.” Qutb dookoła dostrzegał zdemoralizowany świat

przepełniony żądzą pieniądza i obojętnością. Za główne przyczyny upadku cywilizacji

wyznaczył odejście społeczeństwa od korzeni religijnych, a także poświęcenie dużej

uwagi na sferze materialnej. Idealnym według niego lekiem miał być powrót do Boga.

Uważał również, że na świecie na próżno szukać państwa, które w pełni byłoby

podporządkowane boskim zasadom. Zamiast tego szczególną uwagę zwraca się na

wartości przyziemne, co nie może być tolerowane przez żadnego wiernego swojej

ideologii muzułmanina. Jako rozwiązanie podaje przykład proroka Mahometa, który

podczas obecności w Mekce stworzył on swoją własną grupę wiernych, organizując

następnie hidżrę, emigrację do Medyny. Niedługo potem rozpoczął walkę, do momentu

aż również mieszkańcy Mekki otworzyli się na islam.

Po straceniu Sayyida Qutba w roku 1966 jego ideologiczne fundamenty stały się

obiektem do dalszej pracy. W wyniku ewolucji powstał pełen przemocy dżihad. Jego

głównym twórcą był myśliciel z Palestyny, żyjący w latach 1941-1989, szejk

dr Abdullah Azzam. Jest on inicjatorem sieci logistycznej, powstałej w celu przemytu

pieniędzy i ochotników do wojny z wojskami ZSRR w Afganistanie. 12

12 Ibidem, str. 120-121.

16

1.4. Największe islamskie organizacje terrorystyczne

Niepodważalnym jest fakt, iż największe islamskie organizacje terrorystyczne,

zrzeszające najliczniejszą rzeszę zwolenników pochodzą z Bliskiego Wschodu, a także

Azji Środkowej i Południowo-Wschodniej. Przypisuję się im „najsławniejsze” działania

terrorystyczne na świecie, które pochłonęły zdecydowanie największą liczbę istnień

ludzkich. Ataki, w których każdego dnia giną ludzie z rąk właśnie członków tych

organizacji.

Hezbollah

Znany również jako Islamski Dżihad, Partia Boga, a także Islamski Dżihad na

rzecz Wyzwolenia Palestyny. Za początki Hezbollahu (flagę przedstawia rys. 1.1.)

uznaje się rok 1982, kiedy to armia izraelska przeprowadziła w Libanie operacje „Pokój

dla Galilei”. Iran zdecydował się tam wysłać grupę instruktorów Strażników Rewolucji,

mając na celu zorganizować ruch oporu zwalczający Izraelitów w południowym

Libanie. Grupie 1200 osób wysłanych z Iranu udało się wcielić w swoje szeregi sporą

część miejscowych ochotników, mniejsze szyickie partie, a także niektórych

milicjantów Amalu. Prócz walki z armią izraelską Hezbollah rozpoczął również

działania wojenne z podporządkowaną jej Armią Południowego Libanu. W ramach

swoich działań rozpoczął indoktrynację, prowadził uzbrajanie i szkolenie miejscowej

ludności. Struktura Hezbollahu była przygotowana w sposób doskonały za

pośrednictwem irańskiego wywiadu. Na czele stoi „szura”, rada, zrzeszająca

12 duchownych, współpracująca tak jak w prawdziwym państwie z wysoko

rozwiniętymi komitetami odpowiedzialnymi za sprawy polityczne, ideologiczne,

militarne, propagandowe, sądowe i socjalne. Partia Boga obejmuje swoją działalnością

trzy główne rejony (dolina Bekaa, południowy Bejrut i południowy Liban). Na każdym

z tych terenów funkcjonuje mniejsza rada, wraz ze swoimi komitetami, która podlega

głównej. Mniejsze rady otrzymują ogólne wytyczne od Głównej, podejmując konkretne

decyzję i dokonując wcielenia dyrektyw w życie.13

13 D. Duda, Terroryzm Islamski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002, str. 44-45.

17

Rys. 1.1. Flaga Hezbollahu

Źródło: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Hezbollah_Flag.jpg (21 kwiecień 2012)

Islamski Dżihad jest radykalną grupą szyicką. Jako główny cel stawia ona sobie

stworzenie w Libanie państwa islamskiego, wzorując się na Iranie. Dążą również do

wyparcia ze wszystkich terenów swojej działalności, wszelkich nieislamskich

wpływów. W swej ideologii Hezbollah jest skrajnie antyizraelski i antyzachodni.

Organizacją tą kieruje Iran, choć czasami zdarza się, iż dokonuje działań

niezaakceptowanych przez swoje władze. Duchowym ojcem Hezbollahu jest szejk

Muhammed Hussein Fadlallah, natomiast przywódcą Hassan Nasrallah.

Celem nadrzędnym jest walka przeciwko Izraelowi, co ma doprowadzić do

wycofania się Izraelskich Sił Samoobrony z Libanu. Kolejnym, ostatecznym krokiem

ma być całkowite zniszczenie Izraela jako państwa i wprowadzenie rządów islamskich

na terenach Palestyny, w szczególności nad Jerozolimą. Według Partii Boga, Izrael,

który został określony mianem „małego szatana”, stanowi największe

niebezpieczeństwo dla całego świata islamskiego i jego wyznawców. Dlatego też,

uważa się, że zgładzenie Izraela i uwolnienie Jerozolimy są pewnego rodzaju religijnym

obowiązkiem.

Od momentu kiedy w roku 1985 Liban wycofał się z państwa izraelskiego,

Hezbollah znacznie się umocnił. Powiększyli swoje zasoby broni, przyjmowali w swoje

szeregi coraz więcej ochotników, znacznemu wzrostowi uległa również pomoc

finansowa płynąca ze źródeł zewnętrznych. Na ten okres przypadają również pierwsze

widowiskowe akty terrorystyczne Partii Boga. W kwietniu 1983 roku Hezbollah

dokonał zamachu na ambasadę USA w Bejrucie, zabijając 49 osób.14

6 miesięcy po tym

wydarzeniu dokonano kolejnych ataków na koszary amerykańskiej piechoty morskiej

(240 ofiar śmiertelnych) i francuskich spadochroniarzy w Bejrucie (60 zabitych).

14 Ibidem, str. 45-47.

18

Zaatakowano również najwyższe kierownictwo izraelskiej armii w Tyrze, pozbawiając

życia 50 osób. Wszystkie akty terrorystyczne Hezbollahu charakteryzowała niemal

identyczna taktyka działania. Polegała na atakach samobójczych bojowników,

kierujących samochodami, wypełnionymi materiałami wybuchowymi. W roku 1984

Hezbollah poszerzał swoje działania o porwania obywateli krajów zachodnich. W 1992

roku Partia Boga dokonała zamachu bombowego na ambasadę Izraela w Buenos Aires,

zaskakując tym samym cały świat. W wyniku tego aktu terrorystycznego śmierć

poniosło 29 osób. Ponadto w latach 90-tych Hezbollah zajął się w głównej mierze

prześladowaniem obywateli Izraela, dokonując regularnych (niemal codziennych)

ostrzałów artyleryjskich.

Z biegiem lat Hezbollah sukcesywnie rozszerzał swoją działalność poza

pierwotny teren. Jednostki terrorystyczne podległe tej partii stacjonują w Europie,

Afryce, a także na obszarze Ameryki Północnej i Południowej. Największą pomoc

(dyplomatyczną, szkoleniową, finansową, sprzętową, polityczną) władze organizacji

zawdzięczają Syrii i Iranowi.15

Al-Jihad

Al-Jihad występuje również jako Grupa Dżihad lub Talaa’ Al-Fateh. Jest to

egipska grupa ekstremistów, prowadząca swoją działalność od późnych lat

siedemdziesiątych. Podzielona jest na dwie frakcje. Przywódcą pierwszej jest Ayman

Al-Zawahiri, natomiast drugiej, funkcjonującej właśnie pod nazwą Talaa’ Al-Fateh jest

Ahmad Husajn Agiz. Celem tej organizacji jest obalenie prezydenta Egiptu Hosni

Mubaraka, a następnie utworzenie tam republiki islamskiej. Istotnym założeniem jest

również prowadzenie wszelkiej działalności, mającej na celu eliminację zachodnich,

a w szczególności amerykańskich wpływów na terenie państwa egipskiego.

Al-Jihad funkcjonuje w niewielkich jednostkach. W swoje szeregi najchętniej

powołuje ochotników między 15, a 30 rokiem życia. Posiada swoje ośrodki

szkoleniowe w Afganistanie, Egipcie, Sudanie i Pakistanie, których to państwa

organizacja ta otrzymuje największą pomoc materialną i finansową. Grupa Dżihad

otrzymuje również wsparcie od Iranu, a także organizacji Osamy Bin Ladena.16

Pozostałe źródła pomocy stanowią pozarządowe organizacje islamskie i grupy

z egipskiego podziemia przestępczego.

15 Ibidem, str. 48. 16 Ibidem, str. 49.

19

Organizacji tej przypisuje się znaczną część ataków terrorystycznych

dokonywanych na władzy, instytucjach i infrastrukturze państwa egipskiego. To jej

przypisuje się zabójstwo prezydenta Egiptu, Anwara Sadata w 1981 roku.

W przeciwieństwie do innych organizacji terrorystycznych, zrzeszających w swoich

szeregach fundamentalistów islamskich Al-Jihad opiera swoją działalność w głównej

mierze na atakach skierowanych w ważnych urzędników państwowych. Talaa’ Al-Fateh

odpowiedzialna jest za morderstwo w sierpniu 1993 roku premiera Atefa Sedky, a także

3 miesiące później ministra spraw wewnętrznych Hassana Al-Alfi. W roku 1993

organizacja ta zamordowała Faraja Fodaha, który znacznie przyczynił się do zawartego

egipskiego-izraelskiego układu pokojowego. W tamtym czasie powstała szeroka lista

nazwisk osób, które były na celowniku organizacji.

Al-Gamma’at Al-Islamiyya

Organizacja nazywana Inaczej Frontem Islamskim stanowi największą islamską

grupę. Jej początki określa się na lata siedemdziesiąte. Swoją ideologię w głównej

mierze zawdzięcza poglądom Sayyidowi Qutba.

Egipsko-izraelski układ pokojowy z roku 1979 zapoczątkował nowy sens

prowadzenia przez fundamentalistów ich działalności. Ówczesny prezydent Egiptu,

Sadat doprowadził do zbliżenia polityki egipskiej z USA. Było to bezpośrednią

przyczyną udanego na niego zamachu w 1981 roku. Następca Sadata – Mubarak,

postanowił kontynuować działania swojego poprzednika. W wyniku tego organizacje

islamskie znacznie nasiliły swoje działania, naruszając tym samym stabilność państwa.

Zaczęły pozyskiwać nowych członków, również wśród bezrobotnych, jak

i absolwentów uczelni wyższych. Pomimo ciągłej rozbudowy organizacje te nie miały

ze sobą dobrego kontaktu. Front Islamski jako jedyny, zdołał wcielić w swoje szeregi

taką ilość ochotników, która pozwoliła mu stać się jedną z największych organizacji.

Front Islamski powstał głównie jako ruch młodzieżowy i był skrajnie

antyzachodni. Dopiero po przejęciu władzy na organizacjami studenckimi przerodził się

w prawdziwą grupę terrorystyczną. Od 1992 roku w wyniku działań tej organizacji

śmierć poniosło 1200 osób. W swoich działaniach dąży głównie do obalenia władzy

egipskiej i ustanowienia na terytorium kraju republiki islamskiej.17

Ataki Frontu

Islamskiego skupione są przede wszystkim wokół najwyższych urzędników egipskiego

rządu (w październiku 1990 roku zamordowano przewodniczącego parlamentu, a 4 lata

17 Ibidem, str. 50-51.

20

później szefa służb specjalnych). Od roku 1992 organizacja rozpoczęła dokonywanie

ataków terrorystycznych wycelowanych w turystów. W 1997 roku w Luksorze

zamordowano 58 zagranicznych turystów, co było najbardziej krwawym zamachem tej

grupy. Przypisywany jest jej również zamach z 95 roku na prezydenta Mubaraka

w Etiopii. Ponadto Front Islamski jest odpowiedzialny za organizację napadów na

banki, w celu pozyskania nowych funduszy. Celem działań organizacji jest wszystko to,

co jest niezgodne z normami zawartymi w Koranie.

Grupa ta swoje działania prowadzi głównie na terytorium południowego Egiptu,

jak również we wszystkich większych miastach. Poza tym posiadają swoje komórki

w Wielkiej Brytanii, Afganistanie i Austrii. Egipski rząd podejrzewa, iż Front Islamski

jest wspierany również przez Iran, Afganistan i Sudan.

Hamas

Hamas jest grupą fundamentalistów islamskich, która swoją radykalną działalność

zapoczątkowała w 1987 roku. Stanowi jedną z najbardziej radykalnych ugrupowań

palestyńskich, wysuwająca hasła narodowo-wyzwoleńcze, typowe dla innych

palestyńskich grup, ale w rzeczywistości będąca – podobnie jak Palestyński Dżihad

Islamski – klasyczną fundamentalistyczną islamską grupą terrorystyczną. Za cel Hamas

stawia sobie prowadzenie wszelkich działań, mających na celu uwolnienie Palestyny

i zbudowanie państwa islamskiego od rzeki Jordan po Morze Śródziemne. Zaprzecza

również racji bytu państwa Izraelskiego i sprzeciwia się wszelkim układom

pokojowym.

Hamas (po arabsku „zapał” jest skrótem od Harakat Al-Muqawamah Al-

Islamiyya, czyli Islamski Ruch Oporu. Swoją ideologię organizacja ta zawdzięcza

Bractwu Muzułmańskiemu, określając się tym samym palestyńską sekcją Braci

Muzułmańskich. Hamas został założony w roku 1978 przez szejka Ahmeda Yassina. Na

początkach swojego istnienia był ruchem islamskim pod nazwą Al-Mujamma Al Islami.

Z biegiem czasu w szeregi organizacji wstępowali nowi członkowie, głównie w Strefie

Gazy.18

18 Ibidem, str. 52-53.

21

Rys. 1.2. Flaga Hamasu

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Hamas (21 kwiecień 2012)

Źródłami finansowania Hamasu (flaga organizacji powyżej) w głównej mierze

pochodzą z emigracji palestyńskiej z krajów europejskich, tj.: Francji, Niemiec,

Wielkiej Brytanii, Holandii, Belgii i Luksemburga. Również Iran przyczynia się do

finansowania Hamasu. W mniejszym stopniu organizacja ta otrzymuje pomoc od

muzułmańskich organizacji pozarządowych i agencji pomocy. Prócz pomocy

z zewnątrz Hamas posiada również własne źródła pozyskiwania dochodów, np. farmy,

szwalnie.

Już w początkach swojej działalności Hamas rozpoczął prowadzenie działań

terrorystycznych przeciwko Izraelowi. W swoich działaniach stosowali głównie

zamachy bombowe, również samobójcze i morderstwa. Stosowali również porwania

żołnierzy Izraelskich Sił Samoobrony. Działania te Hamas w ramach swojej

działalności prowadzi do dziś. Od roku 1992 znacznie wzrosła liczba dokonywanych

przez tą organizację zamachów. Islamski Ruch Oporu, jego polityka i przeprowadzane

akty agresji są obecnie ogromnym zagrożeniem dla procesu pokojowego na Bliskim

Wschodzie.

Palestyński Dżihad Islamski

Znany również jako Harakat Al-Jihad Al-Islami Al-Filastini. Jest radykalną

palestyńską organizacją terrorystyczną prowadzącą swoją działalność od 1979 roku.

Powstaniu grupie towarzyszyła wówczas rewolucja islamska w Iranie. Pierwszymi

członkami tej organizacji byli milicjanci palestyńscy ze Strefy Gazy. Palestyński

Dżihad jest połączeniem kilku radykalnych frakcji i grup, które wspólnie dążą do

22

zbudowania państwa islamskiego w Palestynie i całkowitej zagłady Izraela.19

USA zostały uznane również wrogiem tej organizacji z racji popierania interesów

prowadzonych przez Izrael. W swojej działalności Palestyński Dżihad próbuje

wywierać również presję na władze krajów arabskich, domagając się od nich

zwalczania wpływów kulturowych Zachodu, a także respektowania praw islamu.

Dżihad założony został przez Fathi Al-Szurakiego, który również stał na czele

organizacji. Po jego śmierci w roku 1995 zastąpił go Ramadan’ Abdallah Shalah.

Na początkach swojego istnienia Palestyński Dżihad Islamski kierował się

ideologią Braci Muzułmańskich, jednak szybko powstał ich własny program, który

zakładał wyzwolenie Palestyny spod dominacji Izraela. Organizacja ta, jako jedyna

wzorowała się na irańskich rozwiązaniach wypracowanych w trakcie rewolucji.

Traktowała rewolucję jako przykład dla ówczesnego świata arabskiego i idealizowała

Chomeiniego, pomimo tego, że Irańczycy są szyitami (natomiast Palestyńczycy

sunnitami). Wzmożona działalność terrorystyczna Palestyńskiego Dżihadu rozpoczęła

się w roku 1987. Głównym obszarem działań była Strefa Gazy.

W roku 1988 nastąpiła wzmożona współpraca Dżihadu z Syrią, Irańskimi

Strażnikami Rewolucji Islamskiej w Libanie i Hezbollahem. W wyniku tego

organizacja Dżihadu Palestyńskiego stała się najzacieklejszym wrogiem pokoju między

Palestyną, a Izraelem. W roku 1994, od momentu powstania Autonomii Palestyńskiej

rozpoczęto współpracę z Hamasem. Obecnie główne bazy Dżihadu znajdują się w

Libanie i Strefie Gazy. Ich siedziby mieszczą się również w Teheranie, Damaszku

i Chartumie. W swoich działaniach terrorystycznych nieprzerwanie posługują się

atakami bombowymi, stosując czasami pojedyncze porwania i morderstwa.

Najbardziej spektakularnym działaniem Palestyńskiego Dżihadu określono

porwanie samolotu amerykańskiego 14 czerwca 1985 roku ze 145 pasażerami na

pokładzie. Po porwaniu skierowano samolot do Algierii, a następnie ponownie do

Bejrutu. Na lotnisku w Bejrucie zakładnicy zostali uwolnieni, a sprawcy nieznani do

dziś oddalili się, unikając odpowiedzialności.20

Al-Qa’ida

Al-Qa’ida (Baza) jest organizacją założoną przez Osamę Bin Ladena w roku

1989. Założyciel Al-Kaidy pochodził z Arabii Saudyjskiej. Wywodził się z rodziny

19 Ibidem, str. 54-55. 20 Ibidem, str. 55-57.

23

multimilionerów, magnatów budowlanych.21

Po krótkim czasie spędzonym na uczelni

wyższej i pracy w rodzinnym interesie W kilkanaście dni po zainicjowaniu radzieckiej

inwazji na Afganistan, Bin Laden (zdjęcie 1.3.) zdecydował się pojechać tam, gdzie

miał zamiar pomóc w organizacji obozów szkoleniowych dla bojowników islamskich.

Rys. 1.3. Osama Bin Laden

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Al-Kaida (21 kwiecień 2012)

W tym okresie na terenach Arabii Saudyjskiej przebywała znaczna część wojsk

amerykańskich. Wśród wielu radykalistów, powracających wówczas z Afganistanu

Stany Zjednoczone stały się nowym wrogiem. Z biegiem czasu powstawały coraz to

nowe antyamerykańskie organizacje terrorystyczne. Bin Laden w oparciu o swoje

doświadczenie i posiadany majątek rozpoczął organizację grupy terrorystycznej, swoją

działalnością skierowanej przeciwko wszelkim aktywnością amerykanów na świecie.

Dążył również do zjednoczenia wszystkich islamskich grup terrorystycznych z całego

świata. W skład tych organizacji wchodzili byli uczestnicy wojny w Afganistanie,

ochotnicy z krajów arabskich. Najdziwniejszym faktem jest, że to właśnie Amerykanie

wspierali ruch oporu w Afganistanie. Centralna Agencja Wywiadowcza (CIA – Central

Intelligence Agency) organizowała szkolenia, a także zapewniała uzbrojenie dla

afgańskich bojowników i pozostałych uczestników z krajów islamskich.

Istotnym był również fakt odniesienia zwycięstwa nad ZSRR w Afganistanie.

Zwycięstwo nad jednym z najsilniejszych imperiów na świecie znacznie umocniło

wiarę islamistów.22

Wkrótce potem Bin Laden został pozbawiony obywatelstwa przez

21 Ibidem, str. 59. 22 Ibidem, str. 60-61.

24

swój rodowity kraj, a sam przeniósł się do Afganistanu, gdzie osiadł. Stworzona przez

niego organizacja zbudowana była na cennych doświadczeniach, właśnie z Afganistanu

po wojnie z armią radziecką. Fundamentem Al-Kaidy (flaga na rys. 1.4.) byli afgańscy

sprzymierzeńcy Bin Ladena, on sam jednak zdecydował się na powrót do Arabii

Saudyjskiej, gdzie rozpoczął walkę z USA, i popierającymi amerykanów władzami

arabskimi. W roku 1994 Osama szukał schronienia w Sudanie, gdzie organizował

kolejne ośrodki, mające na celu wyszkolenie nowych członków organizacji. Za jego

przewodnictwem budowano tam również fabryki, autostrady, lotniska, banki, zakładano

plantacje. Poszukując coraz to nowych źródeł finansowania swojej działalności zakładał

kolejne firmy. Wszystkie działania zainicjowane przez twórcę Al-Kaidy odwzorowały

się w poparciu jego działalności w świecie islamskim, a także sudańskim rządzie, kraju,

który od lat cieszy się niechlubnym mianem jednego z największych sponsorów

światowego terroryzmu.

Rys. 1.4. Flaga Al-Kaidy

Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Al-Kaida (21 kwiecień 2012)

Obecnie Al-Kaidzie przypisują się bardzo dużą liczbę aktów terrorystycznych.23

W roku 1992, w Somalii zaatakowano personel Sił Zbrojnych USA, w roku 1995

przeprowadzono zamach na prezydenta Egiptu Hosni Mubaraka. Kolejnymi

przykładami są:

atak bombowy na budynek World Trade Center w lutym 1993 roku,

usiłowanie detonacji ładunków wybuchowych na pokładzie samolotów

amerykańskich nad Pacyfikiem,

plany zamordowania papieża w 1995 roku,

23 Ibidem, str. 62.

25

ataki na amerykańskie bazy wojskowe w Arabii Saudyjskiej (luty 1995 w Rijadzie

i Dhahran w roku 1996,

ataki na amerykańskie placówki dyplomatyczne w Nairobi (Kenia) – 240 zabitych

i w Dar-es-Salam (Tanzania) – 4000 ofiar śmiertelnych.

Nowy rozdział w historii światowego terroryzmu otworzyły ataki terrorystyczne

z 11 września 2001 roku w USA. W sposób perfekcyjny przeprowadzony samobójczy

zamach członków organizacji Bin Ladena zabrał ze sobą około 4000 istnień ludzkich.

Zamachowcy porwali trzy samoloty pasażerskie, a następnie użyli ich jako bomby,

obierając kursy na World Trade Center i Pentagon. Niecały miesiąc później Stany

Zjednoczone zostały zaatakowane umieszczonymi w listach laseczkami wąglika.

O dokonanie tego czynu również podejrzewa się Al-Kaidę. W wyniku tych wydarzeń

rząd USA podjął walkę, która ma na celu prowadzić wojnę ze światowym terroryzmem.

Ich pierwszym celem było zlikwidowanie siedzib Al-Qa’idy w Afganistanie, a także

schwytanie wszystkich najważniejszych członków organizacji z Bin Ladenem na czele.

Masowe bombardowania górskich fortec należących do Al-Kaidy w Afganistanie

spowodowały całkowite zniszczenie obozów szkoleniowych, a także lokalnej

infrastruktury organizacji terrorystycznej. Bin Ladenowi udało się zbiec z objętych

walką terenów. W niedługim czasie dokonano obalenia reżimu talibów, a członków

Al-Kaidy wypędzono lub zabito. Duża część zdołała zbiec do sąsiadujących

z Afganistanem krajów muzułmańskich. Według szacunków amerykańskich służb

specjalnych od tamtego czasu schwytano ponad 3000 bojowników z szeregów

Al-Kaidy, zabijając jednocześnie jedną trzecią członków najwyższego szczebla. Wśród

nich udało się również schwytać mózgi operacji z 11 września 2001 roku – Khalida

Sheikha i Ramziego Binalshibhiego.

Obecnie Osama Bin Laden nie żyje (został zabity przez amerykańskich żołnierzy

2 maja 2011 roku w Pakistanie). Struktury organizacji Al-Kaidy zostały poważnie

naruszone. Nie przeszkadza to jednak w prowadzeniu dalszych działań terrorystycznych

na całym świecie, w tym także w Europie.24

24 Ibidem, str. 63.

26

ROZDZIAŁ II

UNIA EUROPEJSKA WOBEC ZJAWISKA

TERRORYZMU ISLAMSKIEGO

2.1. Najważniejsze projekty Unii Europejskiej w walce z terroryzmem

Wzmożone działania terrorystów w XXI wieku zmusiły rządzących państw

europejskich do jeszcze większej pracy nad przeciwdziałaniem temu zjawisku.

Z biegiem czasu Wspólnota Europejska, bogatsza o kolejne doświadczenia w walce

z organizacjami terrorystycznymi wdrażała coraz to nowe rozwiązania prawne.

Wcielono w życie mechanizmy usprawniające wdrażanie procedur. Celem dla całej

Unii Europejskiej jest ułatwianie kooperacji pomiędzy poszczególnymi krajami,

umacnianie ich jako jednostek, a także kreowanie zbiorowego potencjału i wzajemnego

wsparcia. Również w gestii krajów członkowskich leży, aby stale dążyć do

przeciwdziałania zjawisku terroryzmu, ochraniać i w sposób skuteczny usuwać

rezultaty, w momencie kiedy już do jakiegoś zdarzenia dojdzie.

Ważnym podkreślenia jest fakt, iż do głównych zadań Unii Europejskiej zalicza

się stwarzanie możliwości i wsparcie dla krajów członkowskich w walce

z terroryzmem, zaś cała odpowiedzialność za realizację i podejmowanie odpowiednich

działań prewencyjnych i zabezpieczających należy do poszczególnych krajów. Unia

stanowi tutaj pewnego rodzaju platformę, miejsce do intensywnych wymiany poglądów,

opinii i doświadczeń. Przy pomocy swoich komunikatów, strategii i rezolucji

sprowadza na wspólny tor starania państw członkowskich, dążąc tym samym do

podniesienia bezpieczeństwa na terytorium kontynenty europejskiego.25

Walka ze zjawiskiem terroryzmu stała się w jednym z wielu aspektów współpracy

w ramach Unii Europejskiej. Doprowadziło to do uznania tego problemu jako

integralnego w procesie integracji europejskiej. Europejska świadomość powagi

istniejącego problemu i zagrożenia, na przebiegu lat doprowadziła do wdrożenia

w życie Wspólnoty Europejskiej wielu traktatów, inicjatyw i układów.

Do najważniejszych zalicza się:

Inicjatywa TREVI, przyjmuje się, że nazwa wywodzi się od francuskich słów

określających zadania: terroryzm, radykalizm, ekstremizm, i przemoc międzynarodowa

25 L. Elak, A. Antczak, Nie – dla terroryzmu i broni masowego rażenia, dział Bezpieczeństwo RP,

Kwartalnik Bellona, 2010, nr 2, str. 36.

27

(Terrorisme, Radicalisme, Extremisme, Violence Internationale).26 Inicjatywa

zapoczątkowana została w 1975 roku. Odnosi się do zwiększenia bezpieczeństwa

i poprawy współpracy między rządami państw europejskich. Głównymi zadaniami

TREVI były regularna i wspólna analiza wewnętrznych i zewnętrznych zagrożeń

atakami terrorystycznymi, uzgodnienie jednolitej taktyki w walce z organizacjami

terrorystycznymi, a także umożliwienie państwom Unii wspólnych działań

w przeciwstawianiu się realnemu niebezpieczeństwu. Inicjatywa TREVI była oparta na

regularnych spotkaniach najważniejszych urzędników państw członkowskich EWG

(ministrów sprawiedliwości i spraw wewnętrznych). Z biegiem czasu grupa TREVI

wykształciła swoje własne struktury robocze, z których jedna bezpośrednio skupiona

była na walce z terroryzmem (TREVI I).

Wspólnie ustalono, że uczestnicy tej inicjatywy zobowiązują się do:

raportowania ich doświadczeń z terroryzmem,

podejmowania dialogów i wymiany pozyskanej wiedzy w odniesieniu do

prowadzonych działań przeciwko terroryzmowi,

stworzenia głównych jednostek kontaktowych specjalizujących się w wymianie

informacji w sprawach terroryzmu międzynarodowego.

Z formalnego punktu widzenia Grupa TREVI posiadała status zupełnej

niezależności w kontekście struktur Wspólnot Europejskich, nie była w żaden sposób

powiązana z instytucjami europejskimi. Z uwagi jednak na poziom reprezentacji

poszczególnych państw rozpoczęły się działania nieformalne między Wspólnotami

i Grupą TREVI. Należy również wskazać, iż efekt prac Grupy TREVI stanowiły

jednocześnie dla Wspólnot Europejskich cenny materiał koncepcyjny, który później

stanowił w dużej mierze fundamenty już wspólnotowej kooperacji.

Układ z Schengen (1985 r.), inicjatywa ta została ograniczona jedynie do krajów

sygnatariuszy traktatu. W wyniku wspólnych działań państw europejskich szczególny

nacisk położono na wzmożone kontrole na granicach zewnętrznych. W konsekwencji

znacznie zwiększyły się możliwości zapobiegania nielegalnej imigracji, przestępczości

zorganizowanej, a także terroryzmowi do krajów Unii Europejskiej.

Traktat z Maastricht uchwalony został w roku 1992. Przedmiotem rozważań

krajów Wspólnoty Europejskiej stała się kooperacja policji w celach prewencyjnych,

walce z terroryzmem, handlem narkotykami, a także innymi zagrażającymi

26 G. Gancarz, Wpływ prawa UE na zwalczanie terroryzmu.pdf, str. 2.

28

bezpieczeństwu formami przestępczości międzynarodowej.27 Po raz pierwszy prawo

traktatowe uczyniło z terroryzmu przedmiot współpracy państw członkowskich

w ramach nowoutworzonej Unii Europejskiej. Podjęto, między innymi działania

zmierzające do wzmocnienia współpracy celnej oraz ujednolicenia systemu wymiany

informacji w ramach Europejskiego Urzędu Policji (Europol).

Traktat z Amsterdamu (1997 r.) – zmiany wprowadzone dotyczące tego traktatu

odnoszą się w głównej mierze do wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.

Ponadto zjawisko terroryzmu zostało ujęte przede wszystkim w odniesieniu do

współdziałań policji i sądów w sprawach karnych. Budowa obszaru bezpieczeństwa,

wolności i sprawiedliwości powinna odbywać się poprzez zwalczanie przestępczości

zorganizowanej lub innych jej form, handlu ludźmi, przestępczości względem dzieci,

handlu środkami odurzającymi, psychotropowymi, handlu bronią, a także korupcji

i nadużyć finansowych. Jedną z najbardziej istotnych zmian wprowadzonych

w amsterdamskim traktacie było połączenie dotychczasowych wyników kooperacji

w ramach Schengen ze strukturami UE, jednak rozwiązanie prawne odnosiły się do

13 państw członkowskich (bez Wielkiej Brytanii i Irlandii).

W październiku 1999 r. w Tampere odbył się szczyt Rad Europejskiej. W trakcie

tego spotkania wyciągnięto szereg wniosków, które nastąpiły po przemianach w wyniku

Traktatu z Amsterdamu. Wskazano również na te obszary działalności, które wymagają

ulepszenia w odniesieniu do walki z terroryzmem. Zwrócono uwagę na lepszą

koordynację prowadzonych działań, wzmożoną walkę ze sponsorami terroryzmu,

zacieśnieniu współpracy z europejską policją (EUROPOL), skuteczną eliminację

terroryzmu internetowego, a także skupieniu szczególnej uwagi na pracy Grupy

Roboczej ds. Terroryzmu w kwestii charakterystyk, mających miejsce na terenie krajów

członkowskich zamachów terrorystycznych.

Inicjatywy legislacyjne Unii Europejskiej po zamachach w USA i Europie

Posiedzenie Rady Europejskiej z 21 września 2001 roku było natychmiastową

reakcją państw członkowskich na wydarzenia z Nowego Jorku i Waszyngtonu.

Jednogłośnie uznano walkę ze światowym terroryzmem jako najważniejszy cel polityki

Unii Europejskiej. W wyniku tego powstała 64-punktowa deklaracja określająca

strategię działania.28 Szczególną uwagę skupiono na umocnieniu współpracy pomiędzy

27 Ibidem, str. 3. 28 Ibidem, str. 4-5.

29

policją, a sądami, także zapewniające zwiększenie bezpieczeństwa dla transportu

lotniczego wsparcie. Pomocnymi miały być instrumenty Wspólnej Polityki

Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Na mocy Rezolucji Narodów Zjednoczonych

1368 uznano również za prawnie dopuszczalną interwencję wojskową Stanów

Zjednoczonych na kraje, które czynnie wspierały terrorystów w zamachach.

Kontynuując działania w zakresie walki z terroryzmem w grudniu 2001 roku

doszło do szczytu w Laeken. Nastąpiło tam polityczne porozumienie, co

w konsekwencji doprowadziło do wykreowania prawnych podstaw do wcielenia

w życie europejskiego nakazu aresztowania, czy powołania do życia wspólnych grup

dochodzeniowych. Należy również zwrócić uwagę, iż w odniesieniu do rezolucji 1373

Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych pod koniec 2001 roku, wprowadzono w

Europie listę osób i organizacji związanych z działalnością terrorystyczną. W stosunku

do tych podmiotów ustanowiono o podjęciu rygorystycznych działaniach

prewencyjnych. Do najważniejszych aktów prawnych przyjętych w owym czasie

w odniesieniu do walki z terroryzmem zaliczają się:

decyzja ramowa Rady 2001/500/WSiSW z 26 czerwca 2001 r. w sprawie prania

brudnych pieniędzy oraz identyfikacji, wykrywania, zamrożenia, zajęcia

i konfiskaty narzędzi oraz zysków pochodzących z przestępstwa,

decyzja ramowa Rady 2002/465/WSiSW z 13 czerwca 2002 r. w sprawie

wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych,

decyzja ramowa Rady 2002/475/WSiSW z 13 czerwca 2002 r. w sprawie

zwalczania terroryzmu,

decyzja ramowa Rady 2002/584/WSiSW z 13 czerwca 2002 r. w sprawie

europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania między państwami

członkowskimi,

decyzja Rady UE 2002/187/WSiSW z 28 lutego 2002 r. ustanawiającą Eurojust

w celu zintensyfikowania walki z poważną przestępczością, zmienioną decyzją

Rady 2003/659/WSiSW z 18 czerwca 2003 r.,

decyzja Rady 2002/996/WSiSW z 28 listopada 2002 r. ustanawiająca mechanizm

oceny systemów prawnych i ich stosowania na poziomie krajowym w walce

z terroryzmem,29

decyzja Rady 2005/671/WSiSW z 20 września 2005 r. w sprawie wymiany

informacji i współpracy dotyczącej przestępstw terrorystycznych.

29 Ibidem, str. 4-5.

30

Poza dokumentami wymienionymi powyżej, posiadającymi status aktów

prawnych powołano również do życia inne dokumenty strategiczne i instrumenty

polityczne. Ich kluczowym przedmiotem regulacji jest zwalczanie terroryzmu. Zaliczają

się do nich:

Plan Działań w zakresie zwalczania terroryzmu, przyjęty przez nadzwyczajną Radę

Europejską w Brukseli 21 września 2001 r.,

Rezolucja Parlamentu Europejskiego przyjęta przez Radę Europejską 12 grudnia

2003 r. w sprawie Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa,

przyjęty w listopadzie 2004 r. Program Haski, wzmacnianie wolności,

bezpieczeństwa i sprawiedliwości w Unii Europejskiej.30

30 Ibidem, str. 6.

31

2.1. Strategia Unii Europejskiej

Zamachy terrorystyczne dokonane przez islamskie organizacje z USA

(11 wrzesień 2001), Hiszpanii (Madryt, 11 marca 2004), czy Wielkiej Brytanii (Londyn,

7 lipca 2005) w dużej mierze obnażyły słabości i brak odpowiedniego zabezpieczenia

przed atakami terrorystycznymi. W doświadczeniu o te wydarzenia Unia Europejska

przygotował szereg dokumentów, będących podstawą taktyki w walce ze światowym

terroryzmem.

Podczas mającego miejsce 25 marca 2004 roku w Brukseli posiedzenia Rady

Europejskiej przywódcy państw członkowskich przyjęli Deklarację w sprawie

zwalczania terroryzmu. Zrewidowali również strategię działania, w której

zapowiedziano prowadzenie zdecydowanych i stanowczych działań, mających na celu

skuteczne zapobieganie zagrożeniu jakie niesie za sobą współczesny terroryzm. Podjęto

również decyzję o powołaniu stanowiska koordynatora do spraw zwalczania

terroryzmu.31

Tabela 2.1.

Strategia Unii Europejskiej w walce z terroryzmem

ZOBOWIĄZANIA STRATEGICZNE

Zwalczanie terroryzmu w skali światowej, przestrzegając praw człowieka, by Europa była miejscem bezpieczniejszym i obszarem wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości dla swoich obywateli.

ZAPOBIEGANIE

Zapobiegać zwracaniu się ludzi ku

terroryzmowi eliminując czynniki lub pierwotne przyczyny

mogące prowadzić do radykalizacji postaw

i rekrutacji kandydatów, w Europie i w skali międzynarodowej.

OCHRONA

Chronić obywateli i infrastrukturę oraz

ograniczać naszą podatność na atak,

między innymi poprzez poprawę

bezpieczeństwa granic, systemów transportu

i kluczowej infrastruktury.

ŚCIGANIE

Ścigać i śledzić terrorystów na całym

naszym terytorium i w skali światowej;

utrudniać im planowanie, podróże

i łączność; niszczyć sieci wsparcia; odcinać od źródeł finansowania

i dostępu do środków ataku; stawiać

terrorystów przed wymiarem

sprawiedliwości.

REAGOWANIE

Przygotować się do zarządzania skutkami

ataków terrorystycznych

i minimalizacji tych skutków, poprawiając zdolność do likwidacji

następstw, skoordynowanej reakcji

i pomocy dla ofiar.

Źródło: L. Elak, A. Antczak, op. cit., str. 39

31 L. Elak, A. Antczak, op. cit., str. 38.

32

Przedstawiona wcześniej tabela przedstawia Strategię Unii Europejskiej w walce

z terroryzmem (The European Union Counter-Terrorism Strategy). Jest ona jak dotąd

najważniejszym dokumentem przyjętym 30 listopada 2005 roku. Strategia ta, przyjęta

przez Radę Unii Europejskiej, opracowana została w porozumieniu z koordynatorem do

spraw zwalczania terroryzmu. Strategicznym zobowiązaniem, dobitnie zaznaczonym

w tekście dokumentu, jest „zwalczanie terroryzmu w skali światowej, przestrzegając

praw człowieka, by Europa była miejscem bezpieczniejszym i obszarem wolności,

bezpieczeństwa i sprawiedliwości dla swoich obywateli”.

Głównym przesłaniem płynącym ze strategii jest ustalenie, że odpowiedzialność

za eliminowanie światowego terroryzmu spoczywa na krajach członkowskich. Rola

Unii Europejskiej powinna skupić się na umocnieniu potencjału krajowego, to znaczy

stosowaniu zasad dobrej praktyki, wymianie doświadczenia i wiedzy.32

W odniesieniu do głównych wytycznych strategii walka z terroryzmem obejmuje

cztery rodzaje działalności, które składają się na proporcjonalną i całościową reakcję na

możliwość wystąpienia terrorystycznych działań na terytorium Unii Europejskiej.

W odniesieniu do tabeli 2.1. mowa o zapobieganiu, ochronie, ściganiu, a także

reagowaniu na sutki ataków terrorystycznych.

Zapobieganie ma na celu dokonywanie wszelkich działań przyczyniających się

do minimalizacji pojawiania się kolejnych pokoleń terrorystów. Ma również

przeciwdziałać radykalizacji postaw, a także uniemożliwiać dokonywanie dalszych

rekrutacji ochotników do poszczególnych organizacji terrorystycznych.

W społeczeństwie europejskim, niezależnie od poglądów i religijnych przekonań

nieakceptowane są ideologię ekstremistyczne. Jednak w dzisiejszych czasach ze

względu na łatwość podróżowania, przesyłania środków finansowych i wzajemnej

komunikacji możliwości wejścia w struktury organizacji terrorystycznej nie są już tak

abstrakcyjne. Wiąże się to z ułatwionym dostępem do radykalnych ideologii i szkoleń

prowadzonych w duchu radykalizmu. Zalecane jest, aby takie zachowania były

wykrywane za pośrednictwem służb policyjnych już na szczeblu lokalnym. Obserwacji

powinny być również poddane te obszary, które objęte są długotrwałymi konfliktami.

Zapobieganie odbywać się powinno poprzez:

uniemożliwienie podejrzanym osobom propagowania radykalizacji postaw,

prowadzenie wszelkich działań mających na celu likwidację ośrodków

szkoleniowych dla terrorystów,

32 Ibidem, str. 39.

33

stworzenie skutecznych dyrektyw prawnych, mających zapobiegać namawianiu do

stosowania terroryzmu i pozyskiwaniu nowych członków organizacji

terrorystycznych,

nieprzerwaną kontrolę internetu pod kątem rekrutacji nowych kandydatów.

Zadania, jakie zostały określone przez Wspólnotę Europejską w odniesieniu do

działań prewencyjnych obejmowały:

wypracowanie skutecznych metod rozpoznawania i przeciwdziałania zachowaniom

podejrzanym, w głównej mierze za pośrednictwem internetu,

rozwiązywanie problemu podżegania i rekrutacji w środowiskach ryzyka,

w szczególności w więzieniach oraz miejscach kształcenia i kultu religijnego,

zwłaszcza przez wprowadzenie w życie przepisów uznających takie zachowania za

przestępstwo,

formułowanie strategii obecności w mediach i komunikacji pozwalającej bardziej

zrozumiale objaśniać politykę UE,

nawoływanie do przestrzegania obowiązującego prawa, postępowania według

przyjętych norm, demokracji, samorealizacji i propagowanie pomyślnego rozwoju

gospodarczego,

kreowanie pozytywnych relacji między krajami europejskimi, a także poza

obrębem kontynentu,

tworzenie wolnych od emocji forów dyskusyjnych o powyższych zagadnieniach,

nieprzerwane analizy, wymianę doświadczeń i rezultatów przeprowadzonych

badań, mających na celu wyciągnięcie wniosków i realizację kolejnych

przedsięwzięć zwiększających bezpieczeństwo obywateli.

Kolejnym elementem strategii walki Unii Europejskiej ze zjawiskiem terroryzmu

jest ochrona. Celem tego etapu jest wzmocnienie i odpowiednie zabezpieczenie tych

obiektów lub instytucji, które mogłyby być potencjalnym celem ataków

terrorystycznych. Ponadto ochrona ma za zadanie wzmocnić granice Unii Europejskiej

w celu uniemożliwienia osobom podejrzanym o terroryzm przedostanie się na

terytorium kontynentu europejskiego.33 Niezwykle ważną rolę pełni w tym przypadka

stała wymiana informacji o podróżujących i wprowadzenie danych biometrycznych do

dokumentów tożsamości. Możliwość wymiany danych i pełnego do nich dostępu,

a w razie jakichkolwiek wątpliwości - odmowy dostępu do strefy Schengen, ma

33 Ibidem, str. 40.

34

zapewnić system informacji wizowej, a także system informacji Schengen drugiej

generacji.

W celu powstrzymywania ataków terrorystycznych niezbędne jest podniesienie

stopnia ochrony obiektów użytku publicznego, miejsc, w których spotykają się ludzie

z całego świata, różnej maści, narodowości i wyznania. Mowa tu oczywiście o portach

morskich, lotniczych, a także samych statkach morskich, czy powietrznych. Istotnym

jest również fakt, konieczności wprowadzenia uzgodnionych dyrektyw prawodawczych

UE w odniesieniu do zapewnienia bezpieczeństwa zarówno w powietrzu, jak i na

wodzie. Należy również zniwelować predyspozycje obiektów strategicznych i ich

systemów informatycznych na potencjalny atak terrorystyczny. Ważnym jest, aby

dokonywać wnikliwych badań mających na celu opracowanie metod ochrony dla

najbardziej zatłoczonych miejsc publicznych i innych celów.34

W ramach filaru ochrona Unia Europejska przyjęła następujące priorytety:

podnoszenie bezpieczeństwa w miejscach użytku publicznego poprzez

zastosowanie danych biometrycznych w paszportach obywateli Unii Europejskiej,

stworzenie systemu informacji wizowej (Visa Information System – VIS) i systemu

informacji Schengen drugiej generacji (Schengen Information System II – SIS II),

prowadzenie za pośrednictwem wyspecjalizowanych jednostek analizy realnego

zagrożenia granic Unii Europejskiej,

wprowadzenie w życie uzgodnionych wspólnych standardów bezpieczeństwa

lotnictwa cywilnego, ochrony portów i bezpieczeństwa morskiego;

realizacja europejskiego programu ochrony infrastruktury strategicznej i krytycznej,

wykorzystanie w sposób możliwie jak najlepszy prac badawczych na poziomie UE.

Kolejnym elementem strategii obranej przez najwyższe władze Unii Europejskiej

jest ściganie. Obejmuje ono wszelkie czynności mające na celu pokrzyżować niszczące

plany terrorystów, a także podążanie za nimi w celu ich pojmania, również na arenie

międzynarodowej. Organy ścigania stawiają sobie za cel utrudnianie terrorystom

planowania ich działań poprzez niszczenie ich infrastruktury, eliminacje źródeł

finansowania ich działalności. Ponadto ściganie, w swoich założeniach dąży do

odcinania terrorystów od dostępu do środków, które mogliby wykorzystać do ataku

terrorystycznego. Zajmuje się również ich aresztowaniami i stawianiem przed

wymiarem sprawiedliwości z zachowaniem obowiązujących praw człowieka i prawem

międzynarodowym. Niezwykle ważnym aspektem jest odebranie terrorystom

34 Ibidem, str. 41.

35

pośrednich (sfałszowane dokumenty ułatwiające poruszanie się wewnątrz Unii

Europejskiej) i bezpośrednich (broń palna, materiały wybuchowe) narzędzi służących

do przygotowania i skutecznego przeprowadzenia działań terrorystycznych. Likwidacja

źródeł finansowania działalności terrorystycznej jest możliwa do osiągnięcia za sprawą

stworzenia środowiska w pełni wrogiego dla tego typu zachowań i operacji.35 W ramach

filaru ścigania za najwyższe priorytety uważa się:

podnoszenie zdolności krajów europejskich w przeciwstawianiu się terroryzmowi,

wprowadzenie systemu wzajemnej oceny dla krajów europejskich w walce

z terroryzmem,

rozwój wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych,

możliwie maksymalne wykorzystanie policji europejskiej (Europolu) dla ułatwienia

kooperacji sądowej i policyjnej,

ciągłe włączanie ocen zagrożeń przeprowadzonych przez Wspólne Centrum

Sytuacyjne (The Joint Situation Center – SitCen) do procesu formułowania polityki

walki z terroryzmem,

rozwój wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych,

rozwój wytycznych w odniesieniu do jawności informacji związanej

z bezpieczeństwem porządku publicznego,

minimalizowanie dostępności materiałów wybuchowych i wszelkich środków

mogących posłużyć do wykonania zamachu terrorystycznego przez terrorystów,

odcięcie organizacji terrorystycznych od źródeł ich finansowania,

wsparcie techniczne skutkujące wzrost zdolności walki z terroryzmem dla państw

kooperujących ze Wspólnotą Europejską.

Ostatnim czwartym strategicznym filarem Unii Europejskiej przeciwko

terroryzmowi jest reagowanie. Rozdział ten w pełni poświęcony jest przygotowaniem

władz UE do reakcji na atak terrorystyczny, a także do minimalizowania negatywnych

skutków ich wystąpienia. Ponadto reagowanie obejmuje taktykę prowadzenia działań

po zamachu terrorystycznym, a także zaspokaja potrzeby ofiar i poszkodowanych.

35 Ibidem, str. 41.

36

Priorytety określone przez Unię Europejską w ramach reagowania dotyczą:

ustalenia na poziomie Wspólnoty Europejskiej wszelkich działań koordynujących

w sytuacjach kryzysu, a także postępowań operacyjnych, służących wspomaganiu

tych sytuacji,

wnikliwej i szczegółowej analizy prawodawstwa w odniesieniu do europejskiego

systemu ochrony obywateli kontynentu,

dokonania oceny ryzyka, która będzie źródłem informacji pozwalającym rozwijać

zdolność do reagowania na ewentualny atak,

ciągłego udoskonalenia taktyki prowadzonych działań i zacieśniania współpracy

pomiędzy organizacjami międzynarodowymi w odniesieniu do zarządzania

w sytuacji kryzysowej,

ustalenia metod i sposobów niesienia pomocy poszkodowanym w wyniku ataku

terrorystycznego.

W ramach konkretnych działań ustalono zdolności wojskowe i zasoby, które

znacznie wspomogłyby działania Unii Europejskiej na wypadek ataku terrorystycznego.

Zasoby te mają na celu zapewnić wszelkie wsparcie niezbędne do przeprowadzenia

szybkiej i skutecznej akcji niezależnie od miejsca i czasu. Obejmują one transport

strategiczny (morski i powietrzny), taktyczny (helikoptery), a także jednostki

medyczne. Niezbędne są również szpitale polowe i zabezpieczenie logistyczne. 36

36 Ibidem, str. 41.

37

2.2. Inicjatywa Krakowska

Nieobliczalność i nieprzewidywalność terrorystów sprawia, że obecne czasy nie

pozwalają na bezmyślne ignorowanie problemu, jakim jest światowy terroryzm.

Niepokojącą jest również kwestia broni masowego rażenia, do której dostęp wydaje się

nie być sprawą trudną. Wiele narodowości, szczególnie Stany Zjednoczone napotykają

na swojej drodze szereg trudności. Ich napięte stosunki z Islamską Republiką Iranu

i Koreańską Republiką Ludowo-Demokratyczną dowodzą jak drażliwym tematem są

działania uniemożliwiające rozprzestrzenianiu się BMR. Organizacja Narodów

Zjednoczonych toczy ciągłą walkę, mającą na celu maksymalne ograniczenie dostępu

do broni chemicznej, radiologicznej, biologicznej i nuklearnej dla organizacji

terrorystycznych.

W wyniku międzynarodowych starań, ukierunkowanych na walkę z BMR

powstała inicjatywa przeciwko proliferacji Broni Masowego Rażenia (Proliferation

Security Initiative – PSI). Inicjatywa ta nosi również miano Inicjatywy Krakowskiej

i skupia w sobie ponad 60 państw. Jej fundamentalnym celem jest przeciwdziałanie

nielegalnemu rozprzestrzenianiu się BMR i metod jej przemieszczania się poprzez

kontrolę podejrzanych statków powietrznych i morskich.

Natura zagrożeń z użyciem broni masowego rażenia zmieniła się po upadku

systemu dwublokowego. Dobitnym dowodem na to, jakie niebezpieczeństwo stanowią

dla ludzkości organizacje terrorystyczne są zamachy z 11 września 2001 roku. Tylko

możemy sobie wyobrazić, z jakimi skutkami mielibyśmy do czynienia gdyby w tym

dniu zastosowano broń masowego rażenia. Na podstawie tych wydarzeń społeczeństwo

na całym świecie wysnuło wniosek, iż współczesne państwa nie są dostatecznie

przygotowane na zahamowanie rozprzestrzeniania się BMR.

Inicjatywa Krakowska w głównej mierze stanowi zbiór zobowiązań jej członków

do wzajemnego przeciwdziałania proliferacji broni masowego rażenia

z uwzględnieniem wszelkich instytucji krajowych i międzynarodowych.37 Do jednego

z głównych celów tej inicjatywy zalicza się nawiązanie współpracy z każdym krajem,

którego infrastruktura, statki powietrzne lub lądowe, wody terytorialne mogłyby zostać

wykorzystane do przemieszczania się BMR.

37 Ibidem, str. 42.

38

Ponadto członkowie tego przedsięwzięcia zobligowani są do:

ratyfikowania dobrze funkcjonujących procedur szybkiej wymiany informacji

o podejrzanych wydarzeniach mających związek z przemieszczaniem BMR,

ochrony informacji niejawnych przekazanych przez innych członków w ramach

PSI, przeznaczenie odpowiednich zasobów na potrzeby działań przeciwko

podmiotom nieprzestrzegającym zakazu proliferacji BMR, maksymalnej

koordynacji tego typu działań przez uczestników,

analizy prawidłowego funkcjonowania i usprawniania pracy krajowych instytucji

prawa, zapobiegających rozprzestrzenianiu się BMR, a w razie potrzeby wszelkie

czynności mające na celu wzmocnienie prawa i organizacji międzynarodowych,

nieudzielania pomocy dotyczącej przemieszczania się broni masowego rażenia,

podejmowania zdecydowanych działań dotyczących podejrzanych statków

powietrznych, poprzez zakaz przelotu w przestrzeni powietrznej danego państwa,

z nakazem lądowania włącznie,

podejmowania działań mających na celu wyeliminowanie spoza wszelkich

podejrzeń statków pływających, zarówno na zewnętrznych i wewnętrznych wodach

terytorialnych, jak i na wodach międzynarodowych,

dokonywania inspekcji i konfiskaty na podejrzanych okrętach, statkach

powietrznych i innych środkach transportu w wypadku, gdy porty, lotniska lub inne

instalacje są używane jako punkty przeładunkowe BMR.38

38 Ibidem, str. 43.

39

2.3. Przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się broni masowego rażenia

Biorąc pod uwagę zupełnie realne zagrożenie przemieszczaniem się broni

masowego rażenia na kontynencie europejskim większość krajów, a także organizacji

międzynarodowych w swoich działaniach narodowych uwzględniła sposoby mające na

celu zapobieganie temu zjawisku. Działania te dzielą się na cztery metody: prawne,

dyplomatyczne, ekonomiczne i militarne. Ich celem jest minimalizacja posiadanego

przez państwa arsenału broni masowego rażenia, a także działania stabilizacyjne

związane z tym zagrożeniem.39

Metody prawne to w głównej mierze tworzenie jasnych i wiążących ustaw

międzynarodowego prawa. Zakazują one produkowania, posiadania, użycia, a także

rozprzestrzeniania BMR oraz instalacji do jej tworzenia innym krajom.

Zabraniają również udzielania wszelkiej pomocy, a także dzielenia się fachową wiedzą,

prowadzącą do produkcji tej broni.

Głównym zamierzeniem stosowania metod dyplomatycznych jest nakłonienie

państw członkowskich do ratyfikacji norm prawnych służących zapobieganiu

rozprzestrzeniania się broni masowego rażenia, a także weryfikacji ich zastosowania.

Niezwykle ważnym aspektem jest budowanie politycznej współpracy między

państwami w taki sposób, aby skutecznie zapobiegać przemieszczaniu się BMR, a także

w możliwie jak najlepszy sposób wykorzystywać dostępne metody walki z tym

zjawiskiem. Są to również mechanizmy konsultacji politycznych w sytuacji groźby

użycia broni masowego rażenia, a także wywieranie nacisku na państwa dopuszczające

się tych działań. Najbardziej znanym mechanizmem konsultacji politycznych są

spotkania, w których udział biorą przywódcy najbogatszych państw na świecie – grupy

G8.

Metody ekonomiczne odnoszą się głównie do promowania i stosowania wśród

kooperantów handlowych ograniczeń, bądź zakazu obrotem komponentami, służącymi

do produkcji broni masowego rażenia. Mechanizm ten jest skuteczny i dobrze

funkcjonuje wśród krajów, w których przyjęto międzynarodowe porozumienia

o nierozprzestrzenianiu BMR (Grupa Australijska, Grupa Dostawców Jądrowych,

państwa uczestniczące w systemie kontroli technologii rakietowych). Do środków

ekonomicznych zaliczają się również sankcje handlowe (np. wobec Libii, Iranu i Korei

Północnej). Mają one na celu ograniczanie finansowych możliwości pozyskania broni

39 Ibidem, str. 43.

40

masowego rażenia lub zdolności jej wytworzenia, a także wymuszenie w ten sposób

dobrowolnej wewnętrznej weryfikacji strategii politycznej państwa, które dąży do

proliferacji BMR.

Kolejną ostatnią drogą mającą na celu przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu się

broni masowego rażenia jest metoda militarna. Wśród tego rodzaju działań wyróżnia

się:

skrupulatne i szczegółowe rozpoznanie wszelkich działań dokonywanych przez

państwa, bądź przez organizacje niepaństwowe, służących rozprzestrzenianiu

BMR,

polityczno-wojskową współpracę, pomoc finansową, a także doradztwo

w dziedzinie eliminacji proliferacji BMR,

wykorzystanie przewagi militarnej i groźby użycia siły jako argumentu

wspomagającego proces nakłonienia podmiotu, który nie przestrzega zasad

nierozprzestrzeniania się broni masowego rażenia do zmiany kierunku działań,

ewentualne użycie sił zbrojnych w celu zapobiegania przemieszczania się BMR,

użycie sił zbrojnych do rozbrajania środków BMR oraz zmuszenia danego państwa

lub podmiotu niepaństwowego do prowadzenia polityki nierozprzestrzeniania

BMR.

Problematyka proliferacji broni masowego rażenia ma swój wydźwięk również w

polityce bezpieczeństwa Unii Europejskiej. 10 grudnia 2003 roku została przyjęta przez

Radę Europejską Strategia Unii Europejskiej przeciwko rozprzestrzenianiu broni

masowego rażenia (EU Strategy Against Proliferation of Weapons of Mass

Destruction). Strategie tę charakteryzuje kompleksowe podejście do zagrożenia

związanego z rozprzestrzenianiem się broni masowego rażenia, a także sposób jej

przemieszczania, zarówno przez instytucje niepaństwowe, jak i te państwowe.

W strategii tej umieszczono zbiór działań, jakie należy podjąć, aby sukcesywnie

zapobiegać rozprzestrzenianiu się broni masowego rażenia.40 Działania te powinny być

podejmowane przez wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej. Zaliczają się do

nich:

kontynuacja działań politycznych na arenie międzynarodowej, mających na celu

promowanie wdrażania taktyki Unii Europejskiej w walce z BMR,

poświęcenie większej uwagi na działania rozbrojeniowe i kwestie związane

z nierozprzestrzenianiem broni masowego rażenia,

40 Ibidem, str. 43.

41

wzmocnienie układów wielostronnych składających się na system nieproliferacji

BMR,

skupienie większej uwagi i zdecydowane działania w odniesieniu do ograniczania

stopnia rozprzestrzeniania się owej broni i skuteczne zapobieganie zagrożeniu

związanemu z użyciem tejże broni przez organizacje terrorystyczne,

zapewnienie środków finansowych wspomagających wdrażanie strategii UE

w walce z procesem proliferacji broni masowego rażenia.41

41 Ibidem, str. 44.

42

ROZDZIAŁ III

TERRORYZM ISLAMSKI W EUROPIE

3.1. Stambuł 2003

Obrana przez fanatycznych wyznawców islamu taktyka polegająca na zadaniu

śmiertelnego ciosu przeciwnikowi poprzez „ukłucie go igłą prosto w serce”, sprawia, iż

arena działań terrorystycznych rozprzestrzeniła się na cały świat, w tym także na

kontynent europejski. Na terytorium Europy również występują, według dżihadystów,

wrogowie islamu, którzy obok USA i Izraela uznani zostali za „członków porozumienia

krzyżowców”. Szczególnie dotkliwie przekonały się o tym Turcja, Hiszpania, Holandia

i Wielka Brytania, których społeczeństwa bezpośrednio odczuły, do czego zdolni mogą

być islamscy terroryści, którzy dokonali zamachów na Stambuł (2003), Madryt (2004),

Amsterdam (2004) i Londyn (2005) detonując ładunki wybuchowe w dużych

skupiskach miejscowej ludności. Ataki na zwykłych obywateli, a także istotne dla

miasta obiekty infrastruktury są mocno rozpowszechnione wśród dżihadystów.

Głównym zamierzeniem jest, aby wywołać strach wśród mieszkańców, a także, aby

zdarzenie, bądź akt terrorystyczny był w stopniu jak największym „widowiskowy”.

Stąd też fakt, iż w niedługim czasie po dokonaniu ataku, bądź zamachu

terrorystycznego organizacje odpowiedzialne same przyznają się do takiego czynu.

Początek islamskich organizacji terrorystycznych w Europie szacuje się na lata

90. XX wieku. Ponadto zaznaczyły one swoją obecność już podczas mających miejsce

na terenie Bośni i Hercegowiny, a także Czeczenii regionalnych konfliktów. Pierwszą

europejską metropolią, którą zainteresowali się dżihadyści w 2003 roku był Stambuł.

15 listopada w wyniku zamachów terrorystycznych na synagogi Beth Israel i Neve

Shalom, a także 5 dni później na bank HSBC i konsulat brytyjski śmierć poniosło

57 osób, zaś 750 osób zostało poważnie rannych.

Była godzina 8.30 rano. 15 listopada 2003 roku niemal w tym samym momencie

doszło do zdetonowania ładunków wybuchowych umieszczonych w okolicach synagog

i samochodach pułapkach w dzielnicach Beyoglu i sąsiadującej z nią Sisli. Silne

wybuchy pochłonęły 20 istnień ludzkich, zamieniając okoliczne ulice w zgliszcza. To

nie był jednak koniec.42

20 listopada dokonano terroryści dżihadu dali znać o sobie po

42 W. Dietl, K. Hirschmann, R. Tophoven, op. cit., str. 152.

43

raz kolejny, atakując w sposób podobny do tego sprzed pięciu dni konsulat brytyjski

i bank HSBC. Tego dnia śmierć poniosło 27 osób, odnotowano również 450 rannych.

Umieszczone w zaparkowanych autach bomby doszczętnie zniszczyły atakowane

obiekty. Budynek banku znajdował się w europejskiej dzielnicy Stambułu, w której

każdego dnia tysiące ludzi, zarówno miejscowych, jak i turystów odwiedzało centrum

handlowe Metro City. Ataku na konsulat brytyjski dokonano przy użyciu małej

ciężarówki, która rozpędzona wjechała w gmach budynku. W skład materiału

wybuchowego umieszczonego w pojeździe wchodził siarczan amonu i azotany.

Atak na bank HSBC był swoistego rodzaju sygnałem dla świata finansów

i polityki, że znacznych rozmiarów przemysł i finanse są istotnym celem dla islamskich

fanatyków. W swoim podręczniku Al-Kaida wspomina o „tętniących życiem centra

handlowych”, mianując je atrakcyjnymi do wykonania obiektami ataków. Taki właśnie

obiekt został zaatakowany już przed wydarzeniami w Stambule. 6 października 2002

roku, u wybrzeży Jemenu został zaatakowany francuski tankowiec „Limburg”, zaś

jeszcze wcześniej dokonano ataku na amerykański statek „USS Cole”. Z biegiem czasu

obiektami ataków islamskich terrorystów zaczęły stawać się przemysłowe, a także

finansowe struktury ich „przeciwników”. Materialnym zniszczeniom po atakach

terrorystycznych zaczęły towarzyszyć niepokój i wątpliwość do miejsc, względem

których istniało realne niebezpieczeństwo terroryzmem. Konsekwencjami tego były

spadki na giełdach, wahania w sektorze finansowym, a także trudności w swobodnych

transferach handlu światowego. To kolejny, nieco mniej oczywisty cel ataków

terrorystycznych. Ich wykonawcy dążą do tego, aby w wyniku ich działań wstrząsnąć

lub możliwie jak najbardziej zachwiać światową gospodarką.

Do zamachów w Stambule na łamach Tureckiej Agencji Prasowej przyznała się

islamska grupa „Islamski Front Bojowników o Wielki Wschód” (IBDA-C). Ich

działania, jak sami zaznaczyli, spowodowane były dyskryminacją muzułmanów.

Organizacja ta została powiązania o współpracę z Al-Kaidą. Czterej zamachowcy

samobójcy, pochodzący z kurdyjskiego miasta Bingol, byli byłymi sprzymierzeńcami

Tureckiej Partii Boga (Hezbullah). Turecki Hezbollah nie miał nic wspólnego z tym

funkcjonującym na terenie Libanu. Jego założycielami, na początku lat 90. byli

radykalni dżihadyści, jak i mniejsze islamskie struktury terrorystyczne.

Szczególnie sprzyjającym aspektem dla radykalnych islamskich prądów na

terenie Turcji była pozycja wojska, które jak na owe czasy było „wszechmocne”.43

43 Ibidem, str. 153.

44

Po puczu w roku 1980 posługiwało się ono islamską doktryną „antidotum na

marksizm”. We wszystkich poziomach edukacji zagościła obowiązkowa religia. Do

obowiązków studentów wszystkich kierunków należało zdanie „egzaminu dojrzałości”.

Ogromną wówczas popularnością cieszyły się szkoły religijne, które stanowiły

największe źródła rekrutacji dla islamskich organizacji. Pod patronatem specjalnie

wybranych wykładowców na uczelniach wyższych powoływano do życia akademickie

islamskie komórki.

Pojmany po zamachach w Stambule towarzysz terrorystów bez ogródek

stwierdził, że inspiracją dla ich działań była Al-Kaida, w której ośrodkach

szkoleniowych przebywali. Od przeszło 10 lat organizacja IBDA-C, przypisująca sobie

kolejne zamachy nawołuje w swojej gazecie „Taraf” do walki, jak sami określają

z „żydowsko-chrześcijańskim zachodnim okupantem”. Poza tym tytuł ten w swoich

artykułach zawiera antysemickie hasła, jednocześnie zachęcając do solidarności

z więzionymi terrorystami islamskimi. Pomimo zakazu sprzedaży na „Taraf”, jaki

został nałożony w tamtym czasie, gazetę można było nabyć w Turcji bez większych

trudności przez wiele lat.44

44 Ibidem, str. 153.

45

3.2. Madryt 2004

11 marca 2004 roku w hiszpańskiej stolicy w niemalże tym samym czasie doszło

do zdetonowania dziewięciu, zdalnie obsługiwanych ładunków wybuchowych,

podłożonych w podmiejskich składach pociągów (rys. 3.1.). W wyniku tego zamachu

terrorystycznego zabito 191 osób, jednocześnie raniąc około 1800 osób. Po tym

wydarzeniu stwierdzono, iż islamski terroryzm ostatecznie rozpoczął swoje działania na

terytorium kontynentu europejskiego.

Wydarzenia w Madrycie jednoznacznie ukazały realne niebezpieczeństwo ze

strony zamieszkujących na starym kontynencie młodych islamistów, gotowych do walki

z niewiernymi. Zamachy w madryckim metrze nie były jednak samobójcze, pomimo

tego, iż w wyniku oblężenia, w jakim znaleźli się terroryści, zakończyły się ich

grupowym samobójstwem. 3 kwietnia 2004 roku siedmiu podejrzanych terrorystów,

którzy ścigani byli za zamachy w stolicy kraju wysadziło się w powietrze w Leganes,

niedaleko Madrytu.

Rys. 3.1. Jeden z wagonów po wybuchu bomby w Madrycie 11 marca 2004

Źródło: http://rebelya.pl (30 maj 2012)

Nadrzędnym celem, jaki postawili sobie zamachowcy z Madrytu było odebranie

życia możliwie jak największej liczbie ludzi, a także zasianie przerażenia i moralnego

niepokoju wśród hiszpańskiej społeczności.45

W nagranym na wideo przesłaniu pt.:

„Wy kochacie życie, my kochamy śmierć”, pomimo jasnych dowodów wskazujących na

jakikolwiek związek ze światową organizacją, wyczuwa się inspirację płynącą z samej

45 Ibidem, str. 154.

46

Al-Kaidy. Działania terrorystyczne w Hiszpanii miały miejsce w tym samym czasie,

kiedy w Iraku stacjonowało około 3 tys. hiszpańskich oddziałów.

W wyniku zamachów z 11 marca 2004 roku w Madrycie doszło do ścisłej

współpracy pomiędzy marokańskimi i hiszpańskimi specjalistami w walce

z terroryzmem. Powodem nawiązania tej kooperacji były poszlaki, które uzyskane

w wyniku śledztwa wskazywały właśnie na Maroko. Funkcjonują tam luźno powiązane

z Al-Kaidą, aczkolwiek samodzielnie działające organizacje islamskie. Liczbę tych

stosunkowo niewielkich komórek ocenia się na około 30. Powszechnie znane są nazwy

jedynie dwóch organizacji: Groupe Islamique Combattant Marocain (GICM), a także

Salafist Combat. Stosunki obu tych grup są nie do końca określone. Niektóre źródła

świadczą o tym, że są to całkowicie różne organizacje. Są też takie, które uważają, iż

Salafist Combat jest odłamem GICM.46

Służby bezpieczeństwa, po dokonaniu wielu

aresztowań na terenie całej Europy zakładają, że GICM jest jedynie określeniem dla

dużej sieci terrorystycznej będącej w ścisłej współpracy z Al-Kaidą

i międzynarodowym dżihadem.

GICM/Salafist Combat w założeniach swojej działalności miał zamiar stworzyć

islamskie państwo w Maroku. Był również pierwszą organizacją, która na terenie tego

kraju głosiła dżihad. Ponadto w swojej działalności wspiera Al-Kaidę w walce z krajami

zachodnimi. Domniemywa się, że GICM dowodzony jest ze swojej siedziby głównej

w Londynie. Jak donoszą tajne służby bezpieczeństwa GICM nigdy nie przyznało się

oficjalnie do dokonania jakichkolwiek ataków terrorystycznych, aczkolwiek

przypuszcza się, iż pomysłodawcy zamachów w Madrycie byli członkami tej

organizacji. Podejrzewa się ją również o dokonanie samobójczych zamachów na

żydowskie instytucje i lokale 16 maja 2003 roku w Casablance, w których śmierć

poniosło 45 osób, w tym 12 zamachowców.

Ataki terrorystyczne w Casablance i Madrycie miały ze sobą wiele wspólnego

pod względem osobistym, ideologicznym, a także operacyjnym. O przywództwo w obu

przypadkach hiszpańskie i marokański służby śledcze podejrzewały Abdelkarima

Thami Mayati’ego, który radykalnym islamistą stał się podczas studiów we Francji.

Śledztwo prowadzone przeciwko zamachowcom z 16 maja 2003 roku

w Casablance doprowadziło do skazania na wieloletnie kary więzienia 87 oskarżonych,

zaś czterech z nich na śmierć. Wyrok 30 lat pozbawienia wolności przypadł

Mohammedowi Fazazi, który był jednym z czterech ideologów islamskiego terroryzmu

46 Ibidem, str. 154-155.

47

w Maroku. Na jaw wyszły również jego powiązania z zamachem w Madrycie

i Al-Kaidą. Fazazi w 2001 roku prowadził kazania w meczecie Al-Kaidy w Hamburgu,

w tym samym miejscu, które odwiedzał w trakcie studiów Mohamed Atta – przywódca

pilotów samobójców z zamachu 11 września 2001 r.

Hiszpańską sieć dżihadu charakteryzuje stale powiększająca się różnorodność

narodowa, a także dominująca liczba mężczyzn pochodzących głównie z Maroka

i Algierii. Kiedy w latach 90. dokonano odkrycia w Hiszpanii pierwszych islamskich

komórek, okazało się, że wszyscy ich członkowie pochodzili z Algierii. Przeważająca

liczba członków madryckiej islamskiej sieci została zrekrutowana dopiero po dłuższym

pobycie na terytorium Hiszpanii. Ich sytuacja socjalno-ekonomiczna była dość dobra.

Wszyscy posiadali hiszpańskie paszporty, a także legalnie wykonywali swoje zawody

jak właściciele małych interesów, handlarze, lub rolnicy.47

Przywódca hiszpańskich

islamistów, Sarhane Bin Abdelmajid Fakhed zdobył wyższe wykształcenie na

hiszpańskiej uczelni. Od hiszpańskiego rządu otrzymał również zlecenie naukowo-

badawcze, które pomogło mu w uzyskaniu tytułu doktora ekonomii. Był również

docenianym maklerem w agencji nieruchomości.

Według wiedzy hiszpańskich służb specjalizujących się w walce z terroryzmem

żaden z uczestników zamachów w Madrycie nie był szkolony w afgańskich, ani

czeczeńskich obozach. Pomimo tego organizacja ta zdołała zorganizować, dokładnie

zaplanować i dokonać jednego z najbardziej spektakularnych ataków terrorystycznych

na europejską stolicę. Jest to dość poważne ostrzeżenie o tym, iż w przyszłości inne

grupy islamskich terrorystów będą próbowały dokonać podobnych działań na tak dużą

skalę – bez potrzeby stosowania ataków samobójczych.

Dokonanie analizy wydarzeń, które miały miejsce 11 marca 2004 roku

w Madrycie pozwoliła na dokładne zrozumienie, jakimi pobudkami kierowali się

organizatorzy tych ataków. Uważa się, iż nieprzypadkowo wybrano termin tuż przed

wyborami do parlamentu hiszpańskiego, zaś bomby w pociągach podmiejskich zostały

umieszczone trzy dni przed planowanym zamachem, co sprawiło, że siła oddziaływania

była jeszcze większa. Nie da się ukryć, że te wydarzenia znacząco wpłynęły na przebieg

wyborów w Hiszpanii. Bezpośrednio po zamachu rządząca wówczas partia,

prowadzona przez premiera Jose Marii Aznara posłużyła się nieprawdziwą polityką

informacyjną. Aznar skupił uwagę całej Hiszpanii, podejrzewając o zamachy

w Madrycie baskijską organizację separatystyczną ETA. Dodatkowym, nie mniej

47 Ibidem, str. 155-156.

48

istotnym aspektem była decyzja Aznara o wysłaniu hiszpańskich wojsk do Iraku,

pomimo tego, iż 90% jego rodaków było temu przeciwnych. Polityczny rywal Aznara,

socjalista Jose Luis Rodriguez Zapatero w przypadku zwycięskich wyborów, obiecał

swoim wyborcom sprowadzenie spowrotem do kraju wojsk hiszpańskich. Po

wygranych wyborach Zapatero dotrzymał danej w trakcie kampanii obietnicy.

Hiszpania zrezygnowała ze wspierania wojsk koalicji w Iraku, co w świecie terroryzmu

islamskiego było ogromnym sukcesem. Wydarzenia z Madrytu pokazały, że grupa

islamistów jest w stanie wejść w polityczne struktury krajów zachodnich, a nawet mieć

poważny wpływ na wyniki wyborów. Uświadomiły również cały świat, jak

niebezpieczni potrafią być islamiści kierowani fanatyczną ideologią.48

Ich środowisko

było bardzo tajemnicze, a oni sami byli drobnymi przestępcami, ludźmi utrzymującymi

się z zasiłków socjalnych. Pomimo tego, swoimi działaniami potrafili wpłynąć na

decyzje podejmowane przez rząd zachodniego państwa, a także skutecznie zasiać strach

i niepewność wśród społeczności wysoko rozwiniętego kraju.

48 Ibidem, str. 157-158.

49

3.3. Amsterdam 2004

2 listopada 2004 roku w ścisłym centrum stolicy Holandii zamordowano Theo

van Gogha, filmowca, który bardzo krytycznie wypowiadał się w odniesieniu do

islamu. To wydarzenie na stałe zasiało niepokój i poczucie zagrożenia wśród

społeczeństwa holenderskiego. Reżyser, którego praprzodkiem był malarz Vincent van

Gogh, został brutalnie zamordowany w drodze do pracy przez wojowniczo

nastawionego muzułmanina. Wywodzący się z hermetycznego radykalnego islamskiego

otoczenia Holendrów pochodzenia marokańskiego dwudziestosześcioletni wówczas

Mohammed Bouyeri dokonał swojego czynu wedle rytuału. Theo van Gogh był dla

Bouyeri ucieleśnieniem „zła”, przeciwnikiem islamu. Po oddaniu celnego strzału zaczął

podążać w stronę zranionego artysty, atakując go nożem rzeźnickim. Bouyeri zakłuł

artystę na śmierć, poderżnął mu gardło, a następnie używając tego samego ostrego

narzędzia przybił do nieżyjącego już filmowca list z pogróżkami. Był on napisany po

holendersku i arabsku. W tym ogarniętym nienawiścią przekazie Bouyeri napisał:

„Jestem pewien, Holendrze, że zginiesz jak Ameryka i cały Zachód. (…) Nie będzie

żadnej łaski dla tych, którzy czynią niesprawiedliwość, przeciwko nim można jedynie

podnieść miecz. Tylko śmierć oddzieli prawdę od kłamstwa”. Zaraz po dokonaniu

swojego czynu młody islamista próbował uciec, jednak w wyniku strzelaniny

z holenderską policją został postrzelony i schwytany. Śmierć van Gogha jak i koleje

losu jego oprawcy wskazują na wzrastającą liczbę bojowo nastawionych fanatyków

islamskich na terytorium kontynentu europejskiego. Wspomniane zdarzenie poważnie

zachwiało fundamentami na ogół wychwalanego holenderskiego systemu

wielokulturowości społeczno-politycznej. Jednak nie tylko Theo van Gogh w Holandii

został uznany przeciwnikiem islamu. Również pochodzącej Somalii, a od wielu lat

zamieszkującej w tym kraju politolożce Ayaan Hirsi Ali grożono śmiercią. Ali była

posłanką liberalno-demokratycznej rządzącej partii VVD. Począwszy od roku 2003 jako

członkini niższej izby holenderskiego parlamentu zajmował się ona prawami

muzułmańskich kobiet, jednocześnie krytykując jak są traktowane przez swoich

mężczyzn. To właśnie na podstawie jej pracy van Gogh podjął się stworzenia filmu, pt.:

Submission, w którym mocno skrytykował przemoc patriarchatu i władzę

w muzułmańskich rodzinach.49

49 Ibidem, str. 158.

50

Już w wydanym przez tajne służby AIVD (Algemance Inlichtingen-en

Veiligheitsdienst) raporcie zawarte były informacje o nasilającym się radykalnym

islamizmie: „Obok radykalnych islamskich organizacji i ugrupowań, które są

nastawione na dżihad jako walkę zbrojną z Zachodem, inne ruchy wolą propagowanie

radykalnej islamskiej ideologii”.

Morderstwo van Gogha było wynikiem islamskich działań, w których dążono do

reislamizacji muzułmanów zamieszkujących Europę Zachodnią. Radykalizacja

w Holandii, odbywająca się w środowisku marokańskich muzułmanów swoje korzenia

posiada przede wszystkim z salafistycznych kierunków islamu. W Holandii służbom

bezpieczeństwa znani są również imamowie. Sami określają siebie jako salafistów,

głosząc swoje radykalne hasła i jednocześnie wyrażając swoją dezaprobatę

w odniesieniu do integracji z kulturą holenderską. Swoje słowa kierują głównie do ludzi

młodych, podatnych na autorytety. Kreują atmosferę nietolerancji, zachęcając tym

samym młodzież do radykalizacji i późniejszej rekrutacji w szeregi swoich organizacji.

Rozpatrując zdarzenie w wyniku którego zamordowano Theo van Gogha

zaskakującym jest fakt sieciowości holenderskiej sceny terrorystycznej. Obszarem

zainteresowań władz w odniesieniu do tego wydarzenia stała się grupa o nazwie

Hofstad. Do więzienia trafiło 18 osób. Domniemywa się również, iż jedna z osób brała

udział w zamachu bombowym na madrycką kolej. Rządzący tą organizacją zostali

skazani na długoletnie pobyty w więzieniach. Hofstad swoje działania koordynował

z hermetycznego islamskiego otoczenia, sterując pracą swoich mniejszych komórek na

całym kontynencie. W podążaniu za marokańskimi Holendrami śledztwo doprowadziło

m.in. do Hiszpanii, maksymalnie zacieśniając krąg podejrzanych za ataki w Madrycie

z 2004 roku. Śledztwo w sprawie morderstwa van Gogha potwierdziło ścisłą

współpracę holenderskich muzułmanów ze światową islamską siatką terrorystyczną.

Hofstad w znacznej mierze pozyskiwał fundusze na swoją działalność z fałszowania

dokumentów i przemytu środków odurzających.50

50 Ibidem, str. 159.

51

3.4. Londyn 2005

Wydarzenia do jakiego doszło w stolicy Wielkiej Brytanii obawiano się od lat.

Specjaliści w dziedzinie zwalczania terroryzmu nie zastanawiali się czy, lecz kiedy

dojdzie do poważnego aktu terrorystycznego w Europie. 7 lipca 2005 roku cała Europa

była świadkiem dramatu, jaki rozegrał się na londyńskich ulicach. We wczesnych

godzinach popołudniowych grupa terrorystów dokonała czterech zamachów

bombowych, wysadzając w powietrze środki komunikacji miejskiej, w tym jeden

dwupoziomowy autobus i trzy wagony metra. W wyniku tych wydarzeń śmierć

poniosło 57 osób, w tym londyńczycy w drodze do pracy, dzieci i turyści. W tym

samym czasie, kiedy w Londynie rozwijał się jeden z największych dramatów

spowodowanych atakiem terrorystycznym w dziejach Europy, w szkockim Gleneagles

prowadzony był szczyt grupy G8, gdzie zebrano większość sił bezpieczeństwa Wielkiej

Brytanii. Islamscy terroryści ponownie zaskoczyli kolejne europejskie mocarstwo,

a także cały świat. Ponownie zasiano ziarno niepewności i wszechogarniający strach na

mieszkańców zachodniej Europy. Pierwszy ładunek wybuchowy eksplodował

o godzinie 8.51 w metrze oddalonym o 100 m od stacji Moorgate. 5 minut później

doszło do kolejnego wybuchu metrze niedaleko stacji King’s Cross. Chcąc zróżnicować

cele swoich ataków i jeszcze bardziej zdezorientować miejscową społeczność doszło do

kolejnego wybuchu. Tym razem w okolicach Tavistock Square o godzinie 9.17

eksplodował dwupoziomowy autobus (rys. 3.2.). Obiekty zamachów zostały

wyselekcjonowane w taki sposób, aby wywrzeć jak największe wrażenie, a także

pozbawić życia możliwie maksymalnej liczby mieszkańców Londynu. Nawet

największe środki bezpieczeństwa, najlepsze służby nie byłyby w stanie zapobiec temu

wydarzeniu. Każdy podróżny musiałby zostać przeszukany pod kątem posiadania

materiałów wybuchowych. Jest to praktycznie awykonalne, nawet poza godzinami

szczytu. Terroryści, więc, za cel ataków obrali sobie miejsca, z których bez problemu

mogli zbiec, a także całkowicie kontrolować przebieg wydarzeń w kilku miejscach.

Najprawdopodobniej uszkodzenie mechaniczne ładunków wybuchowych

zapobiegło kolejnej tragedii. 21 lipca do eksplozji również miało dojść w trzech

pociągach metra, a także w jednym autobusie.51

Brytyjski Scotland Yard nie miał większych problemów z wytypowaniem

potencjalnych zamachowców z Londynu. Wszystkie dowody i poszlaki jednoznacznie

51 Ibidem, str. 159-160.

52

wskazywały na dżihadystów. Oba zamachu zapoczątkowały niejako trzecie

autonomiczne pokolenie Al-Kaidy. Jej członkowie, działający w dużej anonimowości

żyją w europejskich skupiskach imigracyjnych.

Wydarzenia, do jakich doszło w londyńskim metrze urzeczywistniły

Brytyjczykom ich najgorsze wyobrażenia o światowym terroryzmie. Młodzi

muzułmanie, których liczebność na terenie Wielkiej Brytanii przekracza 1.6 mln

członków zaplanowali, skoordynowali i zorganizowali zamach terrorystyczny, zabijając

siebie i swoich rodaków w kraju, w którym sami się urodzili. Trzech z czterech

zamachowców z Londynu było Pakistańczykami, zaś jeden miał korzenie jamajskie

i przeszedł na islam.

Rys. 3.2. Dwupoziomowy autobus po wybuchu bomby w Londynie 2005

Źródło: http://wiadomosci.wp.pl (2 czerwca 2012)

Na terenie Wielkiej Brytanii zamieszkują wyznawcy dżihadu o bardzo

zróżnicowanych poglądach. Eksperci do spraw bezpieczeństwa oszacowali, że około

3 tys. Brytyjczyków, posiadających muzułmańskie korzenie było szkolonych w obozach

treningowych Al-Kaidy poza granicami kraju. Organizacje terrorystyczne w swoich

szeregach posiadają ekstremistycznych agentów, którzy specjalizują się w werbowaniu

coraz to nowych członków do prowadzenia dżihadu.52

Niepodważalnym faktem jest, że wydarzenia w Stambule, Madrycie,

Amsterdamie i Londynie były dla Europy jasnym komunikatem. Informacją

obwieszczającą, że każdy naród, który w jakikolwiek sposób będzie prowadził walkę

52 Ibidem, str. 163.

53

z Al-Kaidą, chcąc ją zniszczyć jest i będzie w ciągłym niebezpieczeństwie, co więcej

znajdzie się w sidłach islamistycznego terroru. Ponadto wydarzenia, które miały

miejsce w Europie pokazują również zasięg, z jakim organizacje terrorystyczne działają

za pośrednictwem swoich fanatycznych członków. Z jednej strony swoją przemoc

argumentują brakiem poparcia dla lokalnej kultury (Holandia), a z drugiej dokonują

zamachów terrorystycznych wymuszając na władzach konkretnego państwa podjęcia

istotnej na skalę światową decyzji (Hiszpania).

54

3.5. Polska jako cel zamachu terrorystycznego w odniesieniu do wydarzeń

ostatniej dekady i EURO 2012

Obecnie terroryzm stanowi zagrożenie o charakterze globalnym, dlatego też

odnosi się również do naszego kraju. Polska jest członkiem NATO, wspiera wojska

amerykańskie w misjach w Iraku i Afganistanie, jednocześnie prezentując swoje

zdecydowane stanowisko opowiadając się po stronie koalicji antyterrorystycznej.

Ponadto Polska uznała niepodległość Kosowa. Wszystkie wymienione aspekty

sprawiają, iż Polska, jak i jej społeczeństwo jest w oczach islamskich fundamentalistów

przeciwnikiem, a co za tym idzie potencjalnym celem ataku. Dodatkowym czynnikiem,

który może to niebezpieczeństwo zwiększyć jest umiejscowienie na terytorium naszego

kraju tarczy antyrakietowej. W tej sprawie wypowiedział się Radosław Sikorski, były

minister obrony narodowej, obecnie minister spraw zagranicznych. Powiedział:

„Bliższa współpraca z Waszyngtonem leży w interesie Polski: zwiększa jej

bezpieczeństwo, ale fakt ten jest także zauważany przez Al-Kaidę i inne grupy

radykałów islamskich. Jeszcze kilka lat temu Polska w ogóle nie była na liście celów

tych grup. Znalazła się na liście jako cel zapasowy w wyniku naszego zaangażowania

w Iraku. Po rozmieszczeniu elementów tarczy rakietowej awansuje o kilka miejsc

w hierarchii”. Wartym podkreślenia jest fakt, iż Polska nie jest głównym celem dla

islamskich terrorystów. Stanowi cel zastępczy (rezerwowy), co wynika z realnej roli,

jaką odgrywa nasze państwo na arenie międzynarodowej.

Nietrudno pominąć wydarzenia, które stanowiły symptomy dla przyszłych

zagrożeń zamachami terrorystycznymi w Polsce. Można chociażby wskazać podłożenie

13 atrap bomb w Warszawie, poprzedzające wybory prezydenckie w roku 2005, a także

znalezienie gotowych do zdetonowania ładunków wybuchowych umieszczonych na

dworcu PKP w Gdańsku w lipcu 2002 roku. Nierzadko alarmuje się również

o nieprawdziwych podłożeniach w różnych punktach (szkołach, budynkach

mieszkalnych) materiałów wybuchowych. Przyczyny tego typu zachowań mogą być

różne, począwszy od przejawów zwykłej głupoty i braku świadomości, aż po chęć

sprawdzenia poprawności funkcjonowania polskich służb antyterrorystycznych.

Niezaprzeczalnym obecnie jest fakt, iż Polska w wyniku podejmowanych działań

i decyzji na światowej arenie nie jest już krajem całkowicie bezpiecznym.53

53 T. Aleksandrowicz, Terroryzm międzynarodowy, str. 12-13., str. 152-156.

55

W odniesieniu do roku 2012 rodzi się jedno bardzo istotne pytanie. Czy fakt, że

Polska będzie współorganizatorem zbliżających się Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej

sprawia, iż powinniśmy czuć realne zagrożenie atakiem terrorystycznym? Odpowiedź

w tym przypadku wydaje się być oczywista. Polska, podejmując się organizacji tak

wielkiej imprezy, która jest świętem całej futbolowej Europy traci status celu

zastępczego. Polska, sama w sobie nie jest potencjalnym obiektem ataków, celem

będzie międzynarodowa impreza masowa, obiekty (stadiony), skupiające w trakcie

jednego meczu od 40 do 50 tys. ludzi.

Niestety, Polska nie jest zbyt doświadczonym krajem w zwalczaniu terroryzmu,

tworzeniu systemów, a także w skutecznym koordynowaniu działań terrorystycznych.

Obecnie w naszym kraju system ten jest w początkowej fazie powstawania. Chodzi

o system, w którym wszystkie elementy będą współpracować ze sobą w sposób

harmonijny, tworząc przy tym idealną całość. Taki system w Polsce jeszcze nie

funkcjonuje, można jedynie mówić o poszczególnych komórkach, które stanowią

podstawy do istnienia takiego systemu w przyszłości.

Polska jest krajem słabiej przygotowanym do rozpoznania i wyeliminowania prób

zamachu niż chociażby Wielka Brytania. Fakt ten jest bardzo dobrze znany

potencjalnym sprawcom takich zamachów i rozpatrywany pod względem kryteriów

wyboru celu ataku terrorystycznego. Kryteria przemawiające o atrakcyjności EURO

2012 pod względem zamachu to:

EURO będzie wydarzeniem medialnym, nagłaśnianym w większości stacji

telewizyjnych na całym świecie. Nie bez znaczenia jest tutaj symbolika tej imprezy.

Może ono zostać odebrane jako symptom wynaturzenia cywilizacji Zachodnich,

z racji tego, iż aspekt sportowy i rywalizacji nieco straciły na znaczeniu. Coraz

większej wartości nabierają wydarzenia komercyjne,

kolejnym aspektem jest wspomniana wcześniej masowość imprezy. Od 8 czerwca

do 1 lipca na terenie Polski przebywać będzie kilkaset tysięcy kibiców z całej

Europy. Powoduje to, iż liczba ofiar potencjalnego zamachu będzie bardzo wysoka.

Skutkiem ewentualnego ataku będą nie tylko ofiary bezpośrednie (poszkodowane

w wyniku wybuchu), ale również osoby poszkodowane w wyniku paniki tłumu,

nad którym służby porządkowe mogą sobie nie poradzić,54

zagrożenie nie musi być jednoznaczne z zastosowaniem materiałów wybuchowych.

Należy również brać pod uwagę zagrożenie bioterroryzmem, co wiązałoby się

54 Ibidem, str. 157.

56

z niebezpieczeństwem nie tylko dla naszego kraju, ale również dla sąsiadujących

krajów europejskich,

fakt masowości EURO 2012 wiąże się również z zagrożeniem, iż systemy

bezpieczeństwa, jakie będą stosowane podczas Mistrzostw – zakładając ich wysoką

sprawność działania – nie będą doskonałe. Do zadań takich systemów należy

minimalizowanie zagrożenia, całkowite eliminacja wydaje się być niemożliwa do

osiągnięcia.55

55 Ibidem, str. 158.

57

ZAKOŃCZENIE

Terroryzm islamski jest szczególną odmianą przemocy i nacisków stosowanych

w odniesieniu do mniejszych lub większych społeczności. Bez wątpienia jest również

jednym z najpoważniejszych zagadnień, z jakimi zmuszony jest borykać się

współczesny świat. Nieprzewidywalność fanatyków islamskich, ich determinacja

w działaniach, a do tego zaskakująco wysoki poziom organizacji zaplanowanych

ataków sprawia, że żadne państwo nie może być pewne, czy nie zostanie kolejnym

celem. Oczywiście wszystko zależy od tego czy zapracuje na miano „wroga islamu”.

Po dziś dzień nie udało się wcielić w życie skutecznych metod zwalczających

zjawisko światowego terroryzmu. Jeden ze specjalistów Pentagonu tak oto skwitował

swoje przemyślenia: „Najbardziej frustrujące w zwalczaniu terroryzmu jest to, że

przypomina ono wyścig, w którym nie ma mety”. Rozmaitość i mnogość typów tego

zjawiska stawiają coraz to nowe wymagania w stosunku do międzynarodowych służb

specjalnych. Przeciwnik za każdym razem wciela w życie rozwiązania, które zaskakują

największych specjalistów od światowego terroryzmu. Wykorzystuje techniczne

innowacje, jest nieobliczalny. Terroryzm XXI wieku wykorzystuje w swoich

działaniach najnowsze technologie i dostosowuje je do swoich planów. Działania

współczesnych terrorystów są dynamiczne, zaskakujące. Ponadto inspirują i są

przykładami dla swoich potencjalnych następców. Z przebiegu lat terroryści

dzisiejszych czasów coraz częściej zaskakują swoich „wrogów” (policję, służby

specjalne, wojsko) przez co wymuszają na nich wdrażanie nowych rozwiązań w tym

zakresie.

Wszelkie działania mające na celu zapewnienie całkowitego bezpieczeństwa

wymagają głębokiej analizy terrorystów, ich strategii, motywacji i taktyki. Najwięksi

specjaliści zajmujący się zjawiskiem światowego terroryzmu uważają terroryzm

islamski za największe zagrożenie dla ludzkości. Według nich państwa, będące

potencjalnymi celami ataków powinny przeanalizować swojego wroga, jego metodykę

działania i filozofię. Niewystarczającymi są powiększające się arsenały broni

i liczebność służb mundurowych. Kraje realnie zagrożone atakiem terrorystycznym

powinny zając się głęboką analizą już istniejących na świecie konfliktów (Irak,

Afganistan, Bliski Wschód) i wyciągać wnioski, które pozwolą na sukcesywne

zwiększanie bezpieczeństwa na całym świecie.

58

Wydaje się, że dialog prowadzony pomiędzy krajami Zachodu, a światem

muzułmańskim staje się powoli jedynie pustymi, nieprzynoszącymi żadnych korzyści

słowami. Specjaliści w tej dziedzinie doradzają wszelkich prób lepszego zrozumienia

wyznawców islamu i ich religii. Ma to w konsekwencji odsłonić jak patologicznie

wykorzystują niektórzy muzułmanie swoją wiarę, przekształcając ją w polityczną

ideologię. Niezwykle ważne w walce z terroryzmem islamskim jest zrozumienie

islamsko-arabskiego świata, jego filozofii, kultury i religii. Bez zrozumienia tych

aspektów nie będziemy w stanie wypracować żadnych sensownych sposobów ich

zwalczania.

59

BIBLIOGRAFIA

1. Książki i druki zwarte:

Łuczkowski P., Jak funkcjonować w środowisku niebezpiecznym. Terroryzm

wyzwaniem i zagrożeniem współczesności, Oblicza terroryzmu, Kraków-

Rzeszów-Zamość 2011.

Aleksandrowicz T., Terroryzm międzynarodowy, Wyd. Akademickie

i Profesjonalne, Warszawa 2008.

Dietl W., Hirschmann K., Tophoven R., Terroryzm, Wyd. Naukowe PWN,

Warszawa 2009.

Duda D., Terroryzm Islamski, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,

Kraków 2002.

2. Artykuły naukowe:

Elak L., Antczak A., „Nie – dla terroryzmu i broni masowego rażenia”. Dział

„Bezpieczeństwo RP”, „Bellona” Nr 2/2010.

3. Materiały z internetu:

http://www.terroryzm.com/terroryzm-ogolnie/#more-306

http://www.wojsko-polskie.pl/nato/polska-w-nato

http://pl.wikipedia.org/wiki/Terroryzm

http://www.terroryzm.com/terroryzm-ogolnie/#more-306

http://www.unic.un.org.pl/terroryzm/definicje.php

http://ter-roryzm.blogspot.com/2009/11/definicja-terroryzmu.html

http://www.terroryzm.com/

http://edukacja.gazeta.pl/edukacja/1,124765,6483863,Poczatki_islamu___ucieczka_Ma

hometa_z_Mekki_do_Medyny.html

http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,9530472,Najwieksze_islamskie_org

anizacje_terrorystyczne,,ga.html

http://wypracowania24.pl/wos/3275/palestynski-islamski-dzihad-dzihad

http://portalwiedzy.onet.pl/124702,,,,wybrane_organizacje_terrorystyczne_na_swiecie,h

aslo.html

http://www.izrael.badacz.org/historia/liban1_hezbollah.html

60

http://www.biuletyn.polskawue.gov.pl

http://www.biuletyn.polskawue.gov.pl/HLP/banal.nsf/0/F351F1D7993C57E5C1257538

00384FFF/$file/05_G.Gancarz_wpływ%20prawa%20UE%20na%20zwalczanie%20terr

oryzmu.pdf?Open

http://www.synonimy.pl/index.php

4. Spis ilustracji i tabel

1.1. Flaga Hezbollahu (21 kwiecień 2012)

1.2. Flaga Hamasu (21 kwiecień 2012)

1.3. Osama Bin Laden (21 kwiecień 2012)

1.4. Flaga Al-Kaidy (21 kwiecień 2012)

2.1. Strategia Unii Europejskiej w walce z terroryzmem

3.1. Jeden z wagonów po wybuchu bomby w Madrycie 11 marca 2004

(30 maj 2012)

3.2. Dwupoziomowy autobus po wybuchu bomby w Londynie 2005

(2 czerwca 2012)