л и т » г ? г

т т

Պ Ա ^ Տ Ժ Ն Ա Կ ^ Ն Ա Մ Ս Ա Գ Ի Ր

Հ ա յ ր ա պ ե տ ա կ ա ն ա ^ ո ռ ո յ

1 1 . 1> < Ա Ո ' 1 3 ք ! » Ի

Р Ո Վ. Ա I Դ ս Կ п К Э 3 Ո К Ն

ԱՄԵՆԱՅՆ հ ԱՅՈՑ Հ Ա Յ Ր Ա Պ Ե Տ Ի կ ո ն դ ա կ ը ' Կոստ սւնդնուպ ոլսի նորընտ իր

Պ ա տ րիա րք Ա մ ե ն ա պ ա տ ի վ Տ . Տ . Դ ա րերին Ա րքեպ իսկոպ ոսԽ ա չա տ ր յա ն ի հ ա ս տ ա տ մ ա ն մ ա ս ի ն .....................................................................1

ԽՄՐԱԳՐԱԿԱՆ, Նոր հիսնամյակի շ ե մ ք ի ն ...................................................... 3ԳԵՈՐԳ ԵՊՍԿ. ՅՈՐԵՔՁՅԱՆ (Գ ե ո ր գ Զ- Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ) , Գ ո ր ծն ա կ ա ն Ք ր ի ս ­

տ ո ն ե ո ւթ յո ւն . . . • . • .

Պ Ա Շ Տ Ո Ն Ա Կ Ա Ն Ք . . ՛ . . . ! ! ! ! !

Ո■ՈԻРԵՆ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ, Վ ա ր դ ա ն ա ն ց ա ն մ ա հ հի շա տ ա կի ն .ՃԵՄԱՐԱՆՑԻ, Ղ ուկաս Կ ա թ ողիկոս Կ ս ւ ր ն ե ց ի ...................................................

Վ Ա ՀԵ -Վ Ա ՀՑԱ Ն, է ջ մ ի ա ծ ի ն — Զ վ ա ր թ ն ո ց ..............................................................

Ե. Շ Ա Հ Ա Ը Ի Տ , Վ ա հա ն վ ա ր դ ա պ ե տ Ր ա ս տ ա մ յա ն ց ը . . . .Ա ԿԱԳ . Լ , ԱՃԱՈ՛ՅԱՆ, Տ ի կ ի ն Սրբուհի Տ յ ո ւ ս ւ ս բ .........................................

ՊՐՈՖ. Լ. ՍԵՄՅՈՆՈՎ, Ս ա ր կա վա դ ա դիր տ ո մ ա ր ը .........................................

Ս. ՔՈԼԱՆՋՑԱՆ, Րուիւարեսսփ հ ա յո ց ա ն ց յա լն ու ներկան

ԳՐ. ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ, Վ ա վ ե ր ա գր ե ր Գ ա բ ր ի ե լ Ս ո ւ ն դ ա կ յա ն ի ծնողնեւհ որ տ լի նելո ւ մ ա ս ի ն ............................................................................................

4 - ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ, Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ե ր ա գ ո ւ յն Սովետ ի ը ն տ ր ո ւթ յո ւն նե րե. նրա ա ո ա ջի ն ս ե ս ի ա ն ..................................................................................

Օ՚ՈԻՐԵՆ ՍԱՐԿԱՎԱԳ, Սուրբ էջմիւսծնի մ ի ա բ ա ն ո ւ թ յա ն մ ա ս ն ա կ ցո ւթ յո ւն

Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ե ր ա գ ո ւ յն Ս ո վե տ ի ըն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն

Լ. Ա ՃԵՄ ՅԱ Ն, Ա լե ք ս ա ն դ ր Մ յա ս ն ի կ յա ն ի ա ն վ ա ն Պ ե տ ա կ ա ն հսւնրսւյիգ ր ա դ ա ր ա ն ը ..................................................................................

Ա ՚ԼԱՎՆԻ ՄԵՍՐՈՊՅԱՆ, Մ եծ Վ ա ր պ ե տ ի ն հետ դ եպ ի Գ ե ղ ա ր դ և Գաոնհ Հ Ա Մ Ա Ռ Ո Տ ԼՈԻՐԵՐ Մ Ա ՅՐ Հ Ա Յ Ր Ե Ն Ի Ք Ի Ց ....................................................

Ց ուցա կ Մ ա յր Ա թ ո ո Ս. է չ մ ի ա ծ ն ի նոր ս տ ա ց վ ա ծ ձեո ա գրերի .

Մ եծի Տ ա ն ն Կիլիկիո Ն որին Ս. Օծություն Տ . Տ . Գ ա ր ե գ ի ն Ա . Կ ա թողիկոս ուղևոր ութ յունը դ ե պ ի Եվրոպ ա . . . . .

Ուղերձ Ա մ ե ն ա յն Հ ա յ ո ց Նորին Ս. Օծություն Գ ե ո ր գ Д . Կ ա թողիկոսինՀ ա յկ ա կ ա ն թ ա ն գ ա ր ա ն Փ ա ր ի գի մ ե ջ ........................................................................

Հ ա ն դ ի ս ո ւթ յո ւն Գ րիգոր Ն ա րեկա ցիի հ ա զ ա ր ա մ յա կ ի ա ո թ ի վ .Հ ո վ ս ե փ Գ րիգորյսւն

Գ ի տ ա կ ա ն ե գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն նոր հրա տ ա ր ա կ ո ւթ յո ւն ն ե ր

|0 1Г Ր Ш Ո Ի Թ Ց Ա Ъ ՀԱՍՑԵՆХ О .в Ъ О .Ъ О .'Ь Ս Օ Ո ., ^ О ’ Ь О .Ф Ь 'Ь

«ԷՋՄԻԱԾԻՆ» ԱՄՍԱԳՐԻ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ Армянская ССР, Эчмиадэин, Редакция журнала .Эчмиадзин“

Квйае^оп օք էհօ ш а яазш е .Е1сЬт1а(Ып“ , А г т е т а , ՍՏՏ1?

Պատվեր Л 330

с

К)

172!)З а384 !4 630

54

58

64

66717 581

899 293939495

Հ * ւ յպ ո է ի գ ր տ ֆ հ ր ա տ յ , М շ տ պ ա ր ա ն , Կ ն ո ձ յա ն ց ի փ ո ղ ո ց М Տ , Ե ր և ա ն , 1 9 5 1 թ . ,

г г ա մ ա ն ա -кՏ . Տ . ԳԷՈՐԳԱ8 զ . •

Վ ԵՀԱ Փ Ա Ռ ԵՒ ՍՐԲԱ^ՆԱԳՈՏՆ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱ ՏՈ8

ԱՄԵՆԱՅՆ 2ԱՅՈՑ ԿԱԹՈԴ.ՒԿՈՍ եՎ. ԾԱՅՐԱԳՈՒՅՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ՆՈՐՒՆ Ս. ՕԾՈՒԹՅՈՒՆ Տ- Տ- ԳեՈՐԳ Զ-

ՊԱՏԱՐԱԳԻ ՏԳեՍՏԱՎ-ՈՐՈհԱՈՎ.

ա մ ե ն ա յ ն Հա յ ո ց Հ ա յ ր ա պ ե տ ի կ ո ն դ ա կ ը ՝ ԿՈՍՏԱՆԴՆՈՒՊՈԼՍԻ ՆՈՐԸՆՏԻՐ ՊԱՏՐԻԱՐՔ

ԱՄԵՆԱՊԱՏԻՎ Տ . Տ . ԳԱՐԵԳԻՆ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ԻԱԶԱՏՐՅԱՆԻ ՀԱՍՏԱՏՄԱՆ ՄԱՍԻՆ

Ш Ь Ш Н Ь ОД* Щ М М Ш М Ф Ф

ш й щ щ ц игш»©(р ъ а д н м м ю ю т щ о о д м и м * ъ д и г ъ т ы ы *

Ա Մ ԵՆ Ա Պ Ա ՏԻԻ ՆՈ Ր ԸՆ ՏԻ Ր Պ Ա ՏՐԻ Ա Ր Ք Ի Ն ԿՈՍՏԱՆԴՆՈԻՊՈԼՍՈՅ Տ . Տ . ԳԱՐԵԳՆԻ

ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍԻ Խ Ա Յ Ա Տ Ր Ե Ա Ն ԷԻ ՊՈԼՍԱՀԱՅ ՍԻՐԵՏԵԱԼ ՀՕՏԻՆ ՄԵՐՈԻՄ

Մ Ա Յ Ր ԱԹՈՌՈՅ ՍՐՐՈՅ Է 5Մ Ի Ա Ծ Ն Ի , ՈՂՋՈՅՆ ՀԱ ՅՐԱ ԿԱ Ն ԵԻ ՕՐՀՆՈՒԹԻԻՆ

ՀԱ Յ Ր Ա Պ Ե ՏԱ Կ Ա Ն

Կոստ սւնդնուպ ոլսի Ը ն դ հ ա ն ո ւր ժ ո ղ ո վ ի Ա տ ե ն ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ը հ ե ո ա դ ր ո վ ե

պ ա շ տ ո ն ա գ ր ո ւթ յս ւմ բ հ ս ս լո ր դ ե լ է Մ ե զ , որ Ը ն դ հ ա ն ո ւր ժ ո ղ ո վ ը , ղ ե կ ա վ ա ր վ ե լո վ

Թ յո ւր ք ի ո Պ ե տ ո ւ թ յո ւ ն ի ց հ ա ս տ ա տ վ ա ծ ե. ժ ո ղ ո վ ր դ ի ա չք ո ւմ հ ե ղ ի ն ա կ ո ւթ յա ն

վ ա յե լ ո ղ ո ւ հ ն ո ւ թ յա մ բ ս ր բ ա գ ո ր ծ վ ա ծ Ա զ գ ա յի ն Ս ա հ մ ա ն ա դ ր ո ւթ յա մ բ , ը ն տ ր ե լ

է ս ե զ Թ յո ւ ր ք ա հ ա յա թ յա ն Պ ա տ ւփ ա ր ք, խ ն դ ր ե լո վ , որ Մ ե ն ք Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն

Կ ո ն դ ա կ ո վ ճ ա ն ա չե ն ք ե. օ ր հ ն ե ն ք ն ո ր ը ն տ ի ր Պ ա տ ր ի ա ր ք ի դ ե. Մ եր ս ի ր ե ց յա լ

թ յո ւր ք ա հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն :

Գ ո հ ո ւ թ յա մ բ լս ե ց ի ն ք ա յ ս հ ա յտ ա ր ա ր ո ւ թ յո ւ ն ը ե , ա ն ձ ա մ բ ն ա ն ա չե լո վ ս ե զ ,

խ ղ հի հ ա ն գ ս տ ո ւ թ յա մ բ և ա մ ե ն ա յ ն վ ս տ ա հ ո ւ թ յա մ բ , հ ՚ս ս տ ւս տ ո ւմ ե նք ս ե զ ՝

թ յո ւ ր ք ա հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ը ն տ ր յա լի դ , Կ ոսւոա նդնուպ ոլսի Պ ա տ ր ի ա ր ք , բա շ խ ե լո վ

Ձ ե զ Ս. Լուսա վոր չի Գ ա հ ա կ ա լի օ ր հ ն ո ւթ յո ւն ը ! հ ա յց ե լ ո վ Փ ր կ չ ի ն , ո ր Մ ե ր օրհ­

նո ւթ յո ւն ը պ տ ղ ա բ ե ր ա ն ե , հ ա ջո ղ ո ւթ յո ւն պ ա ր գ ե ե |ո վ ս ե ր պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ

նոր պ ա շ տ ո ն ո ւմ կ ա տ ա ր ե լի ք ձ ե ռ ն ա ր կ ն ե ր ի դ :

II է Я Մ Ի Ա Ծ Ի Ն

Օրհնում ե նք ն ա և թ յո ւր ք ա հ ա յ Մ եր ս ի ր ե ց յա լ հո տ ը , ո ր մ ի շտ հ ա վա տ ա ր ի մ

է ե ղ ե լ Ս. Լուսավորեի Գ ա հին և ն ա խ ա ն ձ ա խ ն դ ր ո ւթ յա մ բ ո ւ ս ր բ ո ւ թ յա մ բ պ ա հ ե լ

է Հ ա յ Ե կեղեցու ս ր բա զա ն ա վ ա ն դ ն ե ր ը ' դ ա վ ա ն ա ն ք ը , կ ա ն ո ն ն ե ր ը , կա ր գե ր ը ,

ծե ս ե ր ն ու ա ր ա ր ո ղ ո ւթ յո ւնն ե ր ը , մ ա ղ թ ե լո վ Բ ա րձր յա լի ն , ո ր նրա ն 1>ր հովանու

տ ակ սւոնե և հետ ա յս ո ր ի կ ա զ ա տ պաքւե ա մ ե ն փ ո ր ձ ա ն ք ի ց ու գ ա յթ ա կ ղ ո ւ թ յա -

նից :Ն որ ընտ իր Պ ա տ ր ի ա ր քի դ Մ ե ն ք ա ո ա ջին ա ն դ ա մ տ ե ս ե լ ենք «էրւսհայ թ ե մ ի

Մ եր ա ռա ջնո ր դ ո ւթ յա ն շրջա նում, ե ր բ Դ ուք . 1 9 2 2 թ վ ի ն , եպ ի ս կ ո պ ո ս ա կ ա ն ձ ե ռ նա դ ր ո ւթ յա ն ժ ո ղ ովրդա կա ն հ ա մ ա խ ո ս ա կ ա ն ո վ Թ բի լի ս ի ի վ ր ա յո վ պ ի տ ի

ա ն ց ն ե ի ք Ս. է ջ մ ի ա ծ ի ն , Մ եր հ յուրը դ ա ր ձ ա ք, Թ բ խ խ փ ի հ ա յո ւ թ յա ն կ յա ն ք ը իր

բո լո ր կ ո ղ մ ե ր ո վ հսւնաչելու ն պ ա տ ա կ ո վ :

Երկուստեք ա ո իթ ե ղ ա վ շո շա փ ելո ւ բ ա զ մ ա տ ե ս ա կ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն - պ ա տ մ ա -

կ ա ն , ա գ գ ա յ ի ն -պ ւստ մ ակ ա ն , հին մ ա տ ե ն ա գ ր ո ւթ յա ն և հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր ղ ի ա ն ց յա լ ու ներկա կ յա ն ք ի ն վ ե ր ա բ ե ր յա լ , ի ն չ պ ե ս և ը ն դ հ ա ն ո ւր բ ն ո ւ յթ ո ւ ն ե ց ո ղ հա րցեր,

որի հ ե տ և ա ն ք ո վ Մ ենք հ ն ա ր ա վո ր ո ւթ յո ւն ո ւն ե ց ա ն ք ն ա նա չելո ւ ս ե ր բնւսվորոէ-

թ յո ւնը , կ ր թ ա կ ա ն պ ա տ ր ա ս տ ո ւթ յո ւնը և ս ե ր լ ա յն ա շ խ ա ր հ ա յա ց ք ը : Մ ենք հա­

մ ո զ վ ե ց ի ն ք , որ Մ եր աուսջ կ ա ն զ ն ա ծ է մ ի ե ր ի տ ա ս ա ր դ վ ա ր դ ա պ ե տ , ընդհանուր

զւսրզա ցում ո ւն ե ց ո ղ , լ ա յն ա շ խ ա ր հ ա յա ց ք ի տ ե ր , գ ի տ ա կ ա զ գ ա յի ն և ե կ ե ղ ե ­

ց ա կ ա ն պ ա տ մ ո ւթ յա ն , գ ի տ ա կ Ս. Գ րքին և մ եր ա զ գ ա յի ն մ ա տ ե ն ա գ ր ո ւթ յա ն , ժող ո վ ր դ ա սեր , հ ա յր ե ն ա ս ե ր և ե կ ե ղ ե ց ա ս ե ր , ուստ ի և ըստ ա մ ե ն ա յն ի պ ա տ ­

վա ստ ' օ գ տ ա կ ա ր լի ն ե լո ւ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն և Ե կե ղ ե ցո ւն վարշւսկան, դ ր ա կա ն ,

դ ա ստ ի ա ր ա կչա կա ն և ա յ լ ա ս պ ա ր ե զ ն ե ր ո ւմ , որ կ ա ր ո տ ո ւմ է մ ի ա յն կ յա նք ի

փ ո ր ձ ա ռ ո ւթ յա ն :

Տ ա ս ն հ ի ն գ տ ա ր ի ա ն ց ն ե լո ւց հ ե տ ո , Մ ե ն ք տ ե ս ա ն ք ս ե զ Հ ա ր ա վ ա յի ն Ա -

մ ե ր ի կ ա յի հո ծ հ ա յո ւ թ յա ն ղ ե կ ա վ ա ր , որ պ ե ս Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն Պ ա տ վ ի ր ա կ , ուր կ ա ր գ վ ե լ էիք Մ եր նա խ ո ր դ ի ' ե ր ջա նկա հ իշա տ ա կ Տ . Խ որեն Կ ա թ ողիկոսի Հ ա յ ­

ր ա պ ե տ ա կ ա ն Կ ո ն դ ա կ ո վ , և ուր տ ա ս ն ե ր ե ք տ ա ր ի պ ա շտ ո ն վ ա ր ե ց ի ք Մ եր Տ ե ­

ղ ա կ ա լո ւթ յա ն և Հ ա յր ա պ ե տ ո ւ թ յա ն օ ր ո վ , նո ւ յն տ ի տ ղ ո ս ո վ և նո ւ յն իրա վունք­

ներով :

Ա յս շրջա նում Մ ենք տ ե ս ա ն ք ն ո ւ յն հո գ և ո ր ա ն ձ ի ն , բ ա յ ց ա ր դեն տ ա ր իքով

պ ա տ կ ա ռ ե լի , պ ա տ ր ա ս տ ո ւթ յա մ բ ա վ ե լի հ ո խ ա ցս ւծ , փ ո ր ձ ա ռ ո ւթ յա մ բ հա սու­

ն ա ց ա ծ , բ ն ա վ ո ր ո ւ թ յա մ բ զ ո ւս պ և վա րչա կա ն ո ր են ա վ ե լի մ ա ր զ վ ա ծ : Մեր ա յս

բնո ր ո շո ւմ ն ե ր ը ս ե ր գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ա մ փ ո փ ե զ ր ա կ ա ց ո ւթ յո ւն ն ե ն : — վ ա ր չ ա ­

կ ա ն ա ս պ ա ր ե զ ո ւմ ց ո ւ ց ա բ ե ր ե ց ի ք տ ա կ տ և կ ա զ մ ա կ ե ր պ չ ա կ ա ն շնորհք , որոն ց

շ ն ո ր հ ի վ է , ո ր ա յս օ ր Հ ա ր ա վ ա յի ն Ա մ ե ր ի կ ա յի ա ն կ ա զ մ ա կ ե ր պ հ ա մ ա յն ք ն ե ր ը

վ ե ր ա ծ վ ա ծ ե ն չորս կ ա զ մ ա կ ե ր պ վ ա ծ ՛Փ ոխա նորդ ութ յունների, ո ր ո ն ց ի ց երեքը

ա ն ե ն մ եր կ ո ղ մ ի ց հ ա ս տ ա տ վ ա ծ կ ա ն ո ն ա դ ր ո ւթ յո ւն , հա ր և ն մ ա ն Ս. էջմ ի ա ծ ն ի

թ ե մ ե ր ի հ ա մ ա ր ը նդ ո ւն վա ծ և գ ո ր ծ ա դ ր վ ո ղ Հ ա յր ա պ ե տ ա հ ա ս տ ա ա հ ի մ ն ա կ ա ն

կ ա ն ո ն ա դ ր ո ւթ յա ն :

Ջ,եր վա րչա կա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն շն ո ր հ ի վ է , ո ր ա յս օ ր Փ ո խ ա ն ո ր դ ո ւթ յո ւն ­

ն ե ր ը ո ւնե ն ա մ ե ն ա տ ե ս ա կ ը ն կ ե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր և մ ի ո ւթ յո ւն ն ե ր ' ե ր ի տ ա ս ա ր դ ն ե ր ի ,

՛կա նա ն ց, կ ր թ ա կ ա ն , տ ն տ ե ս ա կ ա ն և ա յ լ ն , որոնք չա փ ա զ ա ն ց կա րևոր ե ն , մ ա ­ն ա վ ա ն դ Սվւյուոքի հ ա յո ւ թ յա ն հ ա մ ա ր , ա զ գ ա յի ն ի ն ք ն ա գ ի տ ա կ ց ո ւ թ յա ն , ա զ գ ա ­

յ ի ն դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւթ յա ն , տ ն տ ե ս ա կ ա ն և ա յ լ տ ե ղ ա կ ա ն կա րիքների տ եսսւկե- 1ոով:

Թեր գ ե ղ ե ց ի կ և հ ա մ ո զ ի չ խ ո ս ք ի և քա ր ո զչա կա ն ը ն դ ո ւն ա կ ո ւթ յա ն շնորհիվ

է , ո ր Փ ո խ ա ն ո ր դ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի կա րևոր վ ա յր ե ր ո ւմ հա ջո ղ եցա ք կ ե ն տ ր ո ն ա ձ ի գ

1951 է А 1Г Ի (I. ® Ի ՆIII

հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ' ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր հ ի մ ն ե լ , որոնք ա յն ք ա ն կարևո,. ե ն , մ ա ն ա ­

վ ա ն դ Ս փ յո ա ք ի հ ա յո ւ թ յա ն հ ա մ ա ր , տ ե ղ ա կ ա ն հա յո ւթ յո ւն ը ա մ փ ո փ Ա կ ե նտ ­ր ո ն ա ց ա ծ պ ա հ ե լո ւ , ն ո ց ա մեջ ա զ գ ա յի ն գ ի տ ա կ ց ո ւթ յո ւն զա ր թ ե ց ն ե լո ւ , ա զ գ ա -

յի ն - ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ս րթա զա ն ա վ ա ն դ ն ե ր ը պ ա հ պ ա ն ե լո ւ , մ ա յր ե ն ի լեզուն պա--

հելու և ա զ գ ի ա ն ց յ ա լ ու ներկա ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ա կ ա ն ու հերո սա կա ն կ յա ն ք ը ի- մա նա լու К մ ա տ ա ղ սերքլւլ||ւն ա վ ա ն դ ե լո լ հ ա մ ա ր ;

ս ե ր ա յս շրջա նի վա ր չա կ ա ն պ ա շ տ ո ն ա վ ա ր ո ւթ յա ն ը ն թ ա ց ք ո ւմ , Դուք ելաք

տ ե ղ ա կա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն շրջա նից ե թ և ա կ ո խ ե ց ի ք ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն գրա կա ն

ւ ս ս պ ա լ ՚ե գ , տ ա լո վ մ ե ր ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն պ ա տ մ ա կ ա ն ա ն ձա ն ց և դ ե պ ­

քերի ն կ ա ր ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւ , որ ա յն ք ա ն կա րևոր Է կ ր ո նա կա ն ու

ա զ գ ա յի ն դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւթ յա ն տ ե ս ա կ ե տ ո վ , ի բ ր և ա զ գ ա յի ն գ ի տ ա կ ց ո ւթ յա ն զ ա ր թ ո ւց ի չ մ ի ջ ո ց , հսւնա չելու հ ա մ ա ր մ եր ա զ գ ի պ ա յք ա ր ո ղ ե հերոսա կա ն

ո գի ն իր Հ ա յր ե ն ի ք ի , ա գ գ ի և կրոնի ա զ ա տ ո ւ թ յա ն ու ա ն կ ա խ ո ւթ յա ն պ ա հպ ա ն ­

մ ա ն համւսր:

Հ ե տ և ե |ո վ մ ե ր մ ե ծ ու պ ա շտ ե յի ն ա խ ո ր դ ն ե ր ի ն ' Ս. Սահսւկին ու Մ ե ա ՚ո -

պ ի ն , Դուք Նոր Կ տ ա կա ր ա ն ը ա շխ ա ր հ ա ր ա ր ի վ ե ր ա ծ ե ց ի ք , որլդեսգի ա յս օ ր Էլ

հա յ մ ա ր դ ը , ա ն ց յա լի ն մ ա ն , Ս. Գիրքը մ ա յր ե ն ի լե զ վ ո վ կա րդա և հա սկա նա

ու ը մ բ ո ն ե 'Փրկչի վ ե հ գաղավւսւրներր ե , ն ր ա ն ո վ ա ռ ա ջնո ր դ վե լո վ , խ ա ղ ա ղ ու

երջա նիկ ա պ ր ի և իր մ շ ա կ ո ւ յթ ը ս տ ե ղ ծե ու զսւրգա ցնե :

ս ե ր վ ե ր ո հ ի շ յա լ գ ն ա հ ա տ ե լի բ ա զ մ ա պ ի ս ի ա շխ ա տ ա ն քն ե ր ի ը նթ ա ցքո ւմ

չե ք մ ո ռ ա ց ե լ նա և Մ ա յր Ա թ ո ռ I). Է ջմ ի ա ծի նը ՝ մ ե ր ժողովրդի Ս րբո ւթ յո ւն -

11րբոցը, որի մ ի ա բ ա ն ն ե ք Դուք ե պ ի ս կ ո պ ո ս ա կ ա ն ձ ե ռ ն ա դ ր ո ւ թ յա մ բ : Գ իտ ա կ­

ց ե լո վ Ձ.եր ա յս բ ա ր ո յա կ ա ն պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , ս ե ր հնա ր ա վո ր ո ւթ յա ն յ ա -

վւով, ա ջ ա կ ց ե լ եք ն ր ա ն , վ ա ր ձե լո վ տ ն տ ե ս ա պ ե ս հնա ր ա վո ր ո ւթ յո ւն տ ա լ նրան

կ ա տ ա ր ե լո ւ իր պ ա ր տ ք ը հ ա ն դ ե պ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի , պ ա հ պ ա ն ե լո վ իր կուլտուրա­

կ ա ն կ ա ր և ո ր ձ ե ռ ն ա ր կ ն ե ր ը , հ ա տ կ ա պ ե ս Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ր ա ն ն ու «Է ջ մ ի ա ծի ն »

ա մ ս ա գ ի ր ը , ո ր ո ն ց կ ա ր ի ք ը չա ւի ա զա նց մ ե ծ Է և ո ր ո ն ց պ ա հ պ ա ն ո ւթ յա ն չա ­

ռ կ ց ե լ ը ն ո ց ա գ ո յո ւ թ յա ն խ ա փ ա ն մ ա ն ա ռիթ կ ա ր ո ղ Է հ ա ն դ ի ս ա ն ա լ, որի հ ա ­

մ ա ր բ ա ր ո յա կ ա ն խ ո շ ո ր պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ վ ո ւ թ յո ւ ն կ ո ւն ե ն ա ն Մեր Ա րտ ա սա հ­

մ ա ն ի թ ե մ ե ր ի Ա ռա ջն ո ր դ ն ե ր ն ու հ ա ր ո ւս տ ն ե ր ը Ա զգ ի ու ե կ ե ղ ե ցո ւ առա ջ:

ս ե ր վ ե ր ո հ ի շ յա լ գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն ը Մ ենք գ ն ա հ ա տ ե լ ու գնա հ ա տ ո ւմ ե ն ք ,

և ոս-ա խ ե ն ք ու ո ղ ջո ւն ո ւմ , որ ս ե ր գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն ը գ ն ա հ ա տ ե լ Է ն ա և պ ո լս ա -

(ւայ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը , հւ-ավիրելով ս ե զ բ ա զ մ ե լո ւ Կ ո ս տ ա ն դ նո ւպ ո լս ի պ ա տ մ ա կ ա ն

Ա թ ո ռ ը : Դուք հր ա վ ի ր վ ո ւմ ե ք չ ա փ ա զ ա ն ց ծ ա ն ր և պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ պ ա շտ ո­

ն ի , ո ր կ ա ր ո տ ո ւմ Է վ ե ր ի ն օ գ ն ո ւ թ յա ն :Ա ռ ա ջի կ ա ս ե ր ձ ե ռ ն ա ր կ ն ե ր ի ց կ ա ր և ո ր ա գ ո ւ յն ը պ ի տ ի լի ն ի ' Ա . Ա րհեստ ա­

կ ա ն ե ղ ա ն ա կ ո վ հ ա ն դ ե ս բ ե ր վ ա ծ հ ա յ հ ա մ ա յն ք ի մ ի տ ո ւմ ն ա վ ո ր պ ա ռա կտ ումը

վ ե ր ա ց ն ե լ և հ ա ս տ ա տ ե լ ե ղ բ ա յր ա կ ա ն մ ի ո ւ թ յո ւ ն . Р . Ա ն է ա ց ն ե լ սւրհեստ ա կա -

ն ո ր ե ն ս տ ե ղ ծ վ ա ծ մ ի տ ո ւ մ ն ա վ ո ր ձ գ տ ո ւմ ն ե ր ը , վ ե ր ա հ ա ս տ ա տ ե լո վ ե կ ե ղ ե ցո ւ

մ ի ա ս ն ա կ ա ն ո ւ թ յա ն ը և հ ա ս տ ա տ ե լո վ ի ր վ ա ղ ե մ ի հ ա վա տ ա ր մ ո ւթ յո ւն ը Մ ա յր

Ա թ ո ռ Ս. է ջ մ ի ա ծ ն ի ն և Հ ա յ ո ց Հ ա յր ա պ ե տ ո ւ թ յա ն . Դ . վ ե ր ա կ ա ն գ ն ե , ե կ ե ղ ե ցո ւց

ժ ա մ ա ն ա կ ա վ ո ր ա պ ե ս ո ւ ծ ա ց ա ծ պ ո լս ա հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի գ ա յթ ա կ ղ վ ա ծ հա վա ա ր

ղ և պ ի իր Ս ր բո ւթ յո ւն ն ե ր ը և Ո ւսուցա նել ' ա կ ն ա ծ ե լ ո ւ հ ա ր գ ե լ ի ր պ ա տ մ ա կ ա ն

ե կ ե ղ ե ց ո ւ պ ա շ տ ա մ ա ն ք ը ' խ ո ր հ ո ւր դ ն ե ր ը , ծե ս ե ր ն ո ւ ա ր ա րող ութ յունները:

Մ ա ղ թ ո ւմ ե նք Ա մ ե ն ա կ ա լի ն , ո ր պ ա ր գ և ե ս ե գ կա ր և ո ւժ , պ ա հպ ա նե ս ե ր

ե ռ ա ն դ ն ու շ ն ո ր հ ն ե ր ը , ո ր պ ե ս զ ի Հ ո գ և ո ր Րա րձր Ի շ խ ա ն ա թ յա ն և ժողովրդի

հո ւ յս ե ր ն ա ր դ ա ր ա ց ն ե ք և , պ ա շ տ ո ն ի դ բ ե ր մ ա մ ը , ս ե ր խ ո շո ր պ ա րտ քը կ ա ­

IV է А Մ Ի Ա В Ի Ն

տ ա րել կարողանաք; Ա յլև ղորսւցնե Ձ ե զ Ս. Հոգու շնորհներով, որպ եսզի հա­ջողությա մբ պսակվ]ւն սեր նոր ճեոնւսրկները Լ , ձեոնա դրությա ն ժա մա նա կ, Հա յրա պ ետ ությա ն և Մ ա յր Աթոոին տ վա ծ Ձեր հա վատա րմությա ն ե հնազան­դությա ն ուխ տ ին, ա յս հեղհեղուկ ժա մա նա կում, հավատարիմ մնա ք Ա լինիI” «մշա կ ա ոա նց սւմօթոյ»:

Օրհնում ենք թ յուրքա հա յ լքեր սիրեփ հոտ ը, ո ր , ըմ բռնելով ժամանակի լրջությունը, խ ոհեմութ յուն, տակա և. հաշտարար ողի հա յտ նա բերեց պատ­րիարքական ընտ րությա ն ընթա ցքում:

Օրհնում ենք նաև Պատրիարքական Տեղա պ ա հ' Ամենապ ա տիվ Տ . Դծորգ Արքեպիսկոպոս Ա սլա նյա նին, ո ր , ի ր տեղապահական պ ա շտոնա վա րությա ն և հատկապես վերջին ա նխ որհուրդ և քա յք ա յի չ պ ա յքա րի ընթա ցքում հավատա­րիմ մնա ց Հա յ Եկեղեցու ա վանդական կւոնոննեւփն ու կա րգերին և թյուրքա ­հա յ Ա ղդա յին Սահմանադրության:

Շնորհք, ողորմութիւն և խսւղաղութիւն Տեա ոն մ երոյ Յիսուսի Քրիստոսի եղիցի ընդ ձեղ և ը նդ ա մենեսեա նդ, ա մէն:

ԿԱԹ11ՂԻԿՈՍ Ե*Լ ԾԱ8ՐԱ9-11Ի8Ն Պ Ա ՏՐ Ի Ս .!**Ա Մ ԵնԱ ՑՆ ՀՍ.8!№

Տ ա ս ս կ ոն դա կ ս ի 1 2 մա րտ ի 1 9 5 1

Փրկչա կա ն ա մ ի Ա ի Տ ո ւմ ա ր ի ս ՌՆ,

յհ օ ք ն ե ր ո ր դ ա մ ի Հա յրա պ էւա ուբե ա Տ Մ ե ր ո յ,

ի Ս . ԷՋՄ ԻԱ Ծ ԻՆ

Խ Մ Բ Ա Գ Ր Ա Կ Ա Ն

՛ն ո ր Հ ի ս ն ա մ յ ա կ ի շ ե մ -ի ի ՜ն

վա նդա կա ն սովորություն է , որ շրջա դա րձա յին նշա նա կություն ունեցող ա մեն մի տարեթվի ժա մա նա կ որոշ հաշվեհարդար

է կա տա րվում ա ն ց յա լ ժա մա նա կա շրջա նի' և բա րեմա ղթություններ ա րվում վերա հաս ժա ­մա նա կի նկա տ մա մբ: Ա յգ ա նում են ա ոա ն­ձին ա նհա տ ները, հա սա րակա կա ն և քա ղա ­քական աոա նձին կա զմա կերպ ությունները, ա յդ ա նում է նա և քրիստ ոնյա եկ եղ եցի ն , ա յդ թվում ե Հա յա ս տ ա ն յա յց Ա ռա քելա կա ն Սուրբ եկեղեցին:

Ա յժ մ , երբ պ ա տ մությա ն գիրկն է ա նցել քսա ներորդ դարի ա ոա ջին հիսնա մյա կը և թևա կոխ ել է աւ-գեն երկրորդ հիսնա մյա կը, պիտի որ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կեղեցին պա­տասխանի ա յն հա րցին, թե ի նչպ ե՞ս է ինքը գնա հա տում ընթա ցիկ դարի ա ոա ջին հիս­նա մյա կը Ա ի ՞ն չ ա կնկա լություններ ունի վե­րահաս հիսնա մյա կի նկա տ մա մբ:

Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ա ռա քելա կա ն Սուրբ ե կ ե ­ղեցին, ո ր աշխարհի հնա գույն եկեղեցիներից մեկն է ե ա նա ղա րտ ությա մբ պ ա հպ ա նել է քրիստոսա վանդ սկզբունքները , նեղ դա սա ­կա րգա յին մի հա սա րա կություն չի եղ ե լ եր բե ք . նա ընթ ա ցել է իր ժողովրդի հետ ե ա պ րել նրա ուրախ ու տ խ ուր կ յա ն ք ո վ : Հ ա յո ց Եկեղեցու համար ա մենա կա րևոր հա րցերից մեկը— իր ժողովրդի հա կա տագիրն է ե ղ ե լ, նրա վ ի - հակն ու հեռա նկա րը:

Փորձենք վեր լո ւծել, թե ի ՞ն չ դրութ յա ն մեջ էր հա յ ժողովուրդն ա նցա ծ հիսնա մյա կի սկզբում և ի ՞ն չ վիհսւկում է նա ներկա հիս­նա մյա կի շեմքին:

Անցա ծ հիսնա մյա կի ընթա ցքում դ ե ռ չէհն իրա կա նա ցել ա զա տ ա սեր հա յ ժողովրդի նվի­

րական իղձերը' վերա կա նգնելու իր կորցրած քաղաքական ա նկա խ ությունը: Ազատասերհա յ ժողովուրդը դեռևս հևում էր սուլթանա­կա ն Թ յուրքիա յի և ցա րիզմի ծանր լծերի տա կ: Հ ա յ ժողովրդի ա զա տ ությա ն համար մա քա ռող որդիները սուլթանական բա նտե­րում էին շղթա յվում և կա մ Սիբիր աքսոր­վում:

Հ ա յ ժողովուրդն ա յսօր ձեռք է բերել քա­ղաքական իր ա զա տ , ա նկախ պետականու­թ յունը և տեր դա րձել իր սեփական հակա­ս՜, սւգրին: Դարեր շարունակ հա յ ժողովրդի ւիայւիա յա ծ ա զա տ ությունը իրականություն է դա րձել, նա ա յժ մ ունի իր հա յրենի ա մենա - ղեմոկրսււոսւկան սովետա կա ն պետությունն ու իր հա յ շնորհալի գործիչները:

Անցած դարի սկզբում թ ո ւյլ էր հա յ ժողո­վուրդը, ա նօգնա կա ն և անպաշտպան: Քրիս­տ ոնյա Արևմուտքը, որին բա զմիցս դիմել էր հա յ ժողովուրդը պաշտպանելու իրեն թյուրքա կա ն վա յրա գութ յուններից, ա մենա - ա նխիղհ ձևով խ ա բում էր հա յ ժողովրդին և ա մենա նենգ ձ1ավ օգտ ա գործում իր քաղաքա­կա նությա ն համար:

Ա յլ է հա յ ժողովրդի վիհսւկը ներկա հիս­նա մյա կի շեմքին: Նա ա յժ մ ՍովետականՄ իությա ն փա ռա վոր ընտանիքի լիիրա վ ան­գա մներից մեկն է և եղբա յրա կա ն ա յդ դաշ­նա կցությա ն մեջ իրեն ամուր է զգում վեմի նմա ն: Նա ա յլևս չի դողում ո 'չ մի քամուց և ւիոթորկից և , հա ստա տակամ, մյուս եղ­բա յրա կա ն ժողովոլրդների հետ միասին, քա յլում է իր նա խ ա գծա ծ ուղիով:

Անչավւ քիչ էին դպ րոցները, չկա յին բարձ­րա գույն ուսումնական հաստատություններ և ժողովուրդը խ արխափում էր տգիտության խ ա վա րում: Եվ ա յդ իր մեղքով չէր : Հա յ ժո-

I է я о- ի а » ի ն 1951

ւլովոլրդր, որը աշխարհի ա մենա հին Ժողո­

վ ո ւմ ն ե ր ի ց մեկն Է Ա հանդես Է եկել պ ատ­մությա ն մեջ դեոևս ա յն ժա մա նա կ, երբ մա րդկա յին կուլտուրա յի աոաջին հիմնա ­քարերն Էին դրվում ԱրԼե,լքում ե. իր համեստ մուծումներն ա րել գիտ ությա ն ե կուլտուրայի ա սպ ա րեզում, միջին դարերում օտար հսւրըս- տահարիչների լծի տակ րնկհվելով, հետ Էր պ ա հվել ընդհանուր զարգա ցումի ընթա ցքից:

Նոր հիսնա մյա կի սկզթին անհանսւչելիորես փ ոխ վել Է հա յ ժողովրդի զա րգա ցմա ն մա­կարդակը: Սովետական Հա յա ստ ա նն ա յժ մ , կարելի Է ա սել, մի ընդհանուր համալսարան Է, ուր սովորում են մեծ ու փոքր թոլորը, փոքրերը' դպ րոցում, երիտ ա սա րդները' մա ս­նագիտական տ եխ նիկումներում, ինստիտուտ­ներում Լ հա մա լսա րա նում, մեծա հա սա կները' ա վելի խ որա նում նոր մա սնա գիա ությունների մեջ: Փափախավոր միա միտ , խ եղհ հա յ գ յու­ղա ցիները ա յլև ս չկա ն: Աշխատասեր հա յ ժո­ղովուրդը փ ոխ ելով իր երկրի դ եմ քը , նրա հետ փոխվել՜ Է ՛նաև ինքը: Նա այլև՛ս նա խ կին դ յո ւ­րահավատ և սա հմա նա փա կ ա շխ ա րհա յա ցք |ւ տերը չէ և ո չ ոք ա յժ մ կա րող Է կա հա գործել նրա եր բեմնի խ եղհութ յունը և միա մտ ությու- նը:

Ա նցա ծ հիսնա մյա կի սկզբում աղքա տ էր Լա յ ժողովուրդը, հոգսերի ծա նրությա ն տակ

կքա ծ և դ ժբա խ տ : Մի կտոր հա ցի համսս* հայ գ յուղա ցին պ ա յքա րում ՛էր դա ժա ն բնութ յա ն ուժերի դ ե մ ' իր դժբա խ տ ընտա նիքի գոյու­թյունը պ ա հպ ա նելու հա մա ր: Սակայն նրա քսենոֆ ոնյա ն հետ ա մնա ց գործիքներն անզոր էին ցա նկա լի ա րդյունքները ա ա լու և հա յ գ յուղա ցին մի կերպ քարշ էր տ ա լիս իր կիսա ­քա ղց գո յութ յունը և կա մ հարկադրված .լինում մշա կությա ն գնա լ քա ղա ք; Քա ղա քները' քա­ղաքներ չէին ներկա հա սկա ցողությա մբ: Պա­տահական չէ , որ Երևանը, մեր ներկա ծա ղ -

կուն մա յրա քա ղա քը, ա նցյա լում հողե կ&ուն է ա նվա նվել:

Ա յլ է հա յ ժողովրդի վիհա կն ա յս օր : Փ ոխ - վ ել է և ' գյուղը և ' քա ղաքը: Գ յուղերի կոլեկ­

տիվ տ նտ եսություններում եզներին փ ոխ ա ­րինելու են եկ ել տ րա կտ որները, սերմնա ցա ն, հնձող և կա լսող մեքենա ները: Հա յա ստ ա նում սկիզբ աոնոդ գետերը ա յլևս երեսները ծա ծ­

կած չեն հոսում և հեռա նում Հա յա ստ ա նից, ա յլ պ ողպ ա տակամ մա րդկա նց հարկադրան­քով մտ նում են ջրա նցքները և գնում ոոոգե- լու գյուղերի երբեմնի պապակած դաշտերը: կա րդա ցել են Հա յա ստ ա նի քաղաքներն ու գյուղա քա ղա քները և Հա յա ստ ա նն ա յժմ դար­

ձել է աշխարհի ա ռա ջա դեմ ա րդյունա բերա ­կա ն երկրներից մեկը : Գարնան վարդի նման բա ցվել է մեր անուշ Երևանը:

Անցած դարի սկզբում հա յ ժողովուրդը ի վիհակի չէր դրսևորելու իր ունա կություններն ու բնա ծին տ ա ղա նդը: Հա սարակական ա յն ժւսմանակվա ծա նր պ ա յմա ններում ո չ միա յն հնարա վորություններ չկա յին զա րգա ցմա նհա մար, ա յլև խ եղդվում էին տա ղա նդները: Դրա լա վա գույն ա պ ա ցույցը Խաչատուր Ա- բսվյսւնի, Մ իքա յել Ն ա լբա նդյա նի, Կոմիսւսւ- ոի և ա յլո ց կենսա գրություններն են:

Այ.լ է դրությունը ներկա հիսնա մ յա կի շեմ­քին: Սովետական կենսա բեր արևի-տակ ծաղ­կում են տա ղա նդները տ նտ եսությա ն, մշա ­կույթի, գիտ ությա ն և ա յլ ասպարեզներում: Հա յ ժողովուրդն իր ծո ց ի ց տ վել է ա յնպ իսի' տ ա ղա նդներ,ինչպ իսին են ադմիրա լ 1 ՚սա կովը, գեներա լ Րա ղրա մյա նը, ֆիզիկոս Ա լիխանյա ն եղբա յրները, աստղա բա շխ Հա մբա րձում-

յւսնը և ա յլ հազարավոր ա նձինք, որոնք ի - րենց շնորհա լի ա շխ ա տ ա նքով բա րձրա ցնում են մեր ժողովրդի պ ա տ իվն ու հեղինա կությու­նը:

Սրանք ճշմա րտություններ ե ն , որոնք կույ­

րերը մ ի ա յն կա րող են չտ եսնել և Հա յրենիքի նկա տ մա մբ անզուսպ չա րությա մբ լցվա ծ թըշ- նա միները:

Նոր հիսնա մյա կի շեմքում հա յ ժողովուրդը գտ նվում է իր պ ա տ մությա ն ա մենա բովա ն- դա կա լից շրջա նում, իր իսկական ոսկեդա ­րում: Մեր ներկա սերունդն ամենաերջանիկ սերունդն է հա յ ժողովրդի ողջ պ ատմության մեջ, որովհետ և նա մա սնա կիցը հանդիսա­ցա վ ա յն խոշոր վերա փ ոխումների, որոնք կատարվում են մեր աչքի ա ոա ջ, որովհետև նա ստ եղծեց ա յնպ իսի մի պ ա տ մություն, որն իր ա րժեքով, իր բովա նդա կությա մբ հա ­վասար է նախ որդ ողջ դարերին միասին ա - ոա ծ:

Ի ՞նչ բա րեմա ղթություններ ունի Հ ա յ Եկե­ղեցին ընթա ցիկ հիսնա մյա կի նկա տ մա մբ:

11)51 ե А Ա- 1' Ս Ծ հ 1.

Նրա ա ո ա ջի ն Ս հ ի մ ն ա կ ա ն բ ա ր ե մ ա ղ թ ո ւ -

լ , յո ւ ն բ — ա շխ ա ր հ ի ն խ ա ղ ա ղ ո ւ թ յո ւ ն ց ա ն կ ա ­

նա լն է : Ա մենսւողորմա ծ Ա ս տ վ ա ծ թ ո ղ խ ա ­

ղ ա ղ ո ւթ յո ւն պ ա ր գ և ի ա շ խ ա ր հ ի ն , ս ե ր , ե ղ բ ա յ­

րություն և մ ի ո ւթ յո ւն հ ա ս տ ա տ ի ժ ո ղ ո վ ո ւր դ -

ների մ ի շև : Ե րկրորդ հ ա մ ա շ խ ա ր հ ա յի ն պ ա ­տ ե ր ա զ մ ը մ ե ծ տ ա ռ ա պ ա ն ք ն ե ր բ ե ր ե ց մ ա ր դ ­

կ ո ւ թ յա ն : Մ ի լի ո ն ա վ ո ր մ ա ր դ կ ա ն ց ա ր յո ւն ն

ու ա ր ցո ւն քը բ ո ղ ո ք ո ւմ է Ա ս տ ծ ո ւն : Թ ող ՏՒ.րր

կ թ ա մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն ը և խ ա վւա նի պւա ոերսւզ-

մ|ւ հր ձ ի գներ ի չա ր դ ի տ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը :

Նոր հ ի ս ն ա մ յա կ ո ւ մ թ ո ղ ա վելի ս ե ր տ ա ն ա ն ,

ա վ ե լի ա մ ր ա ն ա ն մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի վւոխ հա րա -

բե ր ո ւթ յունները Սովեւոա կան ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա ն ե ր ի հ ե տ , մ եր ե ղ բ ա յր ա կ ա ն Կ ող ովուրդն երի, ա ռ ա ն ձ ն ա պ ե ս ռուս վ ե հ ա ն ձ ն և ա գ ա տ ա ս ե ր ժ ո ղ ո վ ր դ ի հ ե տ :

Ն ո ր հ ի ս ն ա մ յա կ ո ւ մ թ ո ղ ա հ ի , բ ա ր գ ա վ ա - 6 ի մ ե ր ս ի րելի , մ ե ր նվ ի ր ա կ ա ն Հ ա յ ր ե ն ի ք ը - Ս ո վե տ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ը : Թ ո ղ ա ր դ յո ւ ն ա բ ե ­

րա կա ն նորա նոր հսկա ներ բա րձր ա նա ն մեր

քա ղ ա քն ե ր ո ւմ , ւոուփ քարի նորա նոր շենքերով զա ր դ ա ր վեն մ ե ր քա ղա քներն ու գ յո ւղ եր ը , ա _

վելի երջանիկ դ ա ո ն ա կ յա ն ք ը մ ե ր ժ ողովըր- ղի հա մ ա ր ; Թ ո ղ ավՒղի վերա սլա ց թա փ ով

զ ա ր գ ա ն ա մ եր տ ա ղ ա ն դ ա վ ո ր ժողովրդի մշա ­կույթը-

Նոր հ ի ս ն ա մ յա կ ո ւմ Հ ա յ Ե կեղեցու նվիրա­կան իղձն է . որ ա ր դա րո ւթ յո ւն ը թագավորի

ա շ խ ա ր հ ո ւմ , որ Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք ի ն վե ր ա դ ա ր ձ­

վեն ն ր ա ն ի ց ա ն ա ր դ ա ր ա ցի խ լվ ա ծ Ա րևմտ ա­

հ ա յ շր ջա նն եր ը և հնա րա վորություն ս տ ե ղ ծ ­

վի հ ա յր ե ն ա կ ա ր ո տ Սվ»յոլոքին գ ա լ հա վա քվել իր ււիրե.լի Հ ա յր ե ն ի ք ո ւմ :

Թ ող հ ա ս տ ա տ մ ն ա լուսո խ որա ն Ս. է յ -

մ ի ա ծ ի ն ը . Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Հ ա յր ա պ ե տ ո ւ­

թ յո ւն ն ի ր հա նհա ր եղ գա հ ա կ ա լո վ ' ն ո ր ի ն Ս. Օ ծութ յուն Տ . Տ . Գ ե ո ր գ 9..ով:

Թ ող ա ն մ ա ր մ ն ա լուսավորչի Ս. Ջա հը:

ԳԵՈՐԳ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՉՈՐԵՔՉՅՍ.Ն

(Գ ե ո ր գ Զ- Կաթողիկոս)

ԳՈՐԾՆԱԿԱՆ ՔՐԻՍՏՈՆԵՈՒԹՅՈՒՆ1

ցո ւ յշ ե ղ ե ք սուտ մ ա ր գ ա ր ե ն ե ­րի ց , որ ո ն ք գալիս ե ն ա ր տ ա ­քուստ գ ա ռ ն ա զ գ ե ս տ , բ ա յց ներքուստ հ ա փ շտ ա կ ո ղ գ ա յլե ր

ե ն : Գ ործերից ճ ա ն ա չե ց ե ք ն ո ց ա . մ ի ՞ թ ե հ ն ա ­րա վոր է փ շե ր ի ց խ ա ղ ո ղ ք ա ղ ե | կ ա մ ա ա - ա ա ս կ ի ց ' թ ո ւզ , թա րի ծ ա ո ն է թարի պ տ ո ւղ ա ա լի ս , ի ս կ չա ր ծ ա ո ը ' չա ր պ տ ո ւղ : Ա յս պ ե ս ե. նոքա »:

«Ո չ բո լո ր ը , որ ի ն ձ Տ ե 'ր , Տ ե 'ր ե ն ա ն վ ա ­

նում՝ կ մ տ ն ե ն ե ր կնքի ա ր ք ա յո ւ թ յո ւն ը , ա յ լ

մ ի ա յն ն ո քա , որ ո ն ք կ կ ա տ ա ր ե ն ի մ ե ր կ ն ա ­վոր Հ ո ր կ ա մ ք ը » :

«Ո վ ի մ խ ո ս ք ս լսե ե կ ա տ ա ր ե , կ ն մ ա ն ի ա յն ի մ ա ս տ ո ւն մ ա ր դ ո ւն , որ իր տ ունը շի ն ո ւմ է ա պ ա ռ ա ժ ի վ ե ր ա , գ ա փ ս ե ն ա ն ձ ր և ն ե ր , մ ե ­ծա ն ո ւմ ե ն գ ե տ ե ր ը , փ չո ւմ ե ն ք ա մ ի ն ե ր ը Լ զա րնվում տ ա ն ը , բ ա յ ց նա կ ա յո ւն և ա ն նկո ւն է մ ն ո ւ մ , ո ր ո վ հ ե տ և շ ի ն վ ա ծ է ք ա ր ի վերա : Իսկ նո քա , որ ո ն ք լս ո ւմ ե ն ի մ խ ո ս քե ր ը և չեն կ ա տ ա ր ո ւմ , ն մ ա ն ո ւմ ե ն ա յն հ ի մ ա ր մա րդուն, որ իր սւունը շի ն ո ւմ է ա վ ա գ ի վ ե - ւ՝ա. գա լիս ե ն ա ն ձ ր և ն ե ր , ա փ ե ր ի ց ե լն ո ւմ են а Ь т Ь г р , փ չո ւմ ք ա մ ի ն ե ր ը և զ ա ր ն վ ո ւմ տ ա ­ն ը , և նա փ ո ւ լ է գ ա լի ս ո ւ նո ր ա կ ո ր ծա ն ո ւ­մը ս ա ս տ ի կ է լի ն ո ւմ » :

«Ե րբ Հ ի ս ո ւս ա վ ա ր տ ե ց ի ր խ ո ս ք ը , ժ ո ղ ո -

1 . Խ մ բ ա գ ր ո ւթ յո ւն ս ս ո ւյն ք ա ր ոզը տ ա լիս է ի ր ր Լ

ն մ ո ւշ ' վ հ հ ա փ ս ւո 'ա յո ս պ ե ա ի 6ո ր ե լյս ւն ի ա ո ր ի վ հր ա ­

պ ա րա կ վելիք «Ա զ ա տ ք ա ր ո զ ն ե ր > վ ե ր ն ա զ ի ր ը կրող քարոզգրքի:

« Զ ա ր մ ա ն ա յ ի ն <1ա , ո վ ո , Ր , , ք ն ը ն զ վ ա ր դ ա պ Լ ս ,

ք ի ւ ն ն ո ր ա , զ ի ի բ ր Ա ի ւ խ ա ն ա ր ե ս ւ մ ր ա ա Ո ց ս ւ ն Լ ր .

Ոչ ո ր պ է ս ւ լ ս յ ի ր ք ն ն ո ց ա » ;

Ա Ա Տ Թ .. է 2Տ — 2 0 :

վուրդը զ ա ր մ ա ց ա վ նորա ւ1ա ր դա պ ետ ությ: վերա , ո ր ո վ հ ե տ և նա ի շխ ա ն ո ւթ յա մ թ Էր Г լ ՛ոզում և ո չ դպ իրների ն մ ա ն » :

Հի ս ո ւս ի վ ա ռ վ ա ծ ս ր տ ի ց ելա ծ խ ոսքեր որոնք ի շ խ ա ն ա կ ա ն և հուժկու շեշտ ով о զովրդի զ ա ր մ ա ն ք ն ե ն շա ր ժ ո ւմ : ՚

Ի ՞ն չ է պ ա հա ն ջը Հ ի ս ո ւս ի խ ո ս ք ի , նո՛ քա ր ո զի ; Հ ի ս ո ւս , խ ո ս ք ի փ ո խ ա ր ե ն , գորք՚ւ պ ա հա նջո ւմ , ն ա ւգա հա նջում է զործնակլ! ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն , ո ր է ն ա և ն ե ր կ ա յի նշ' ն ա բ ա ն ը , ա յս օ ր վ ա ն շա ն ա բա ն ը :

Ր ա 'վ է պ ա յք ա ր ե | ո ւ վ ի հ ե լ ա յ լ և ա յ լ ւա սութ յո ւն ն ե ր ի մ ա ս ի ն , ա ն օգո ւտ ե ն ա յ դ ն | ՚ բա ք ն ի ն վ ե հ ե ր ը : Նոքա մ ո ռ ա ց ն ո ւ մ են կ ա րևոր ն ու է ա կ ա ն ը , գործով սեր դեւ1 մ ե ր ձ ա վ ո ր ը , լ ա յն ս իրտ ու մ ա ր դ ա ս ի ր *

թ յո ւն դ ե պ ի մ ա ր դ ը _ ա հ ա էա կ ա ն ն ու կսԱս վորը:

Խ ո ր հ ե ց ե 'ք և հ ա վ ա տ ա ց ե ՛ք ի ն չպ ե ՜ս կ|1՛ զ ե ք , բ ա յ ց մ ի ' մ ո ռ ա ն ա ք , որ մ ե ր գործե մ եր բ ա ր ք ու վ ա ր ք ը և մ եր նի ս տ ու կաց1| վ կ ա յո ղ ը լքեր ք ր ի ս տ ո ն յա լինելուն : Արտ, քին բ ա ր ե պ ա շ տ ո ւթ յո ւն ը ՝ ձև ա կ ա նո ր են աո թ ե |ը , ե կ ե ղ ե ց ի հ ա հ ա խ ե լը , բա ր ե պ ա շտ ՛ կա ն ծե ս ե ր ու ա ր ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն նե ր կա տ ա ր ՚ւ չէ է ա կ ա ն ը , ա յ լ է ա կ ա ն ն է իրա կա ն կ յա քը հ ա ս կ ա ն ա լ , ա պ ր ել նորա պ ա հ ա ն ջ ն ե ր ո վ բա վ ա ր ա ր ե յ նո ց ա :

Ի ՜ն չ խ ո հ ե ր , ի ՜ ն չ պ ա հ ա ն ջն ե ր և ի ՜ ն չ հս1 ս ե ր է դ ն ո ւմ ն ե ր կ ա ժ ա մ ա ն ա կ ը յոլրսւքա չ յո ւր քր ի ս տ ո ն ե ի և ք ր ի ս տ ո ն յա հ ա մ ա յն ք | ' րի ա ռ ա ջ : Թ ող ք ր ի ս տ ո ն յա ,մա րդը, քրիւ տ ո ն ե ա կա ն ե կ ե ղ ե ց ի ն ա պ ա ց ո ւ յց տ ա ն , ը մ բ ռ ն ո ւ մ ե ն ժ ա մ ա ն ա կ ն ու նո ր ա պւսհաււ ներթ:

й ш 'ш օղտսւկար կարող է ,ինե| եկեղեցին ներկայի ա ոա ջա դրա ծ հա րցերի լոխ մա ն Ըկսւտմամբ: Ահա գործունեությա ն մի լա ՛ն ա,ւպարեգ, ուր հա նդես պիտի դա հսւվա- աացյայ մա րդը ա նհա տա պես և քրիստոնեա ­կան եկեղեցին հա վաքա պ ես:

Միայն ա յսպ ես կարոդ է եկեղեցին հար­գանք ա դդե| մեր ժա մա նա կի սերնդին. միա յն ,սյս Օամրով կարոդ է եկեղեցին ու քրիստո­նեական կրոնը կրկին իր թևերի տա կ ա ո- նեյ ժողովրդական մա սսա ները, որոնք ներ­կայումս ուծա ցա ծ են նորա նից:

Ի՛նչ է ա սում ա յս մա սին Տ եր ը . յ>ո'ղ ինքը |սոսի. «Տ գ ո ւյշ եղեք սուտ մա րգա րեներից, որոնք դա յիս են արտաքուստ գա ռնա զղեստ , բա յց ներքուստ հա փ շտ ա կող գա յլեր ե ն »: Մարգարեները, որոնք ի րենց Ա ստ ծուց ու­ղարկված ճշմա րտ ությա ն վկա ներ են ա նվա ­նում, տ եսե'ք թ ե՝ ի ՜նչպ ես են ըմ բռնում : Երե հիրավի Ա ստ ծուց ուղա րկվա ծ ե ն , պ ետք է նոցա կ յա նքը Աստուծո շունչը ղեկա վա րն, Сндш գործերը' ա ստ վա ծա յին կ յա նքի դրոշմը կրեն:

Ա յդպ ե՞ս էր հոգևորա կա նությունը Փրկչի ժամանակ, ա յդ պ ե ՞ս է նա մեր իրականու­թյան մեջ:

Հեռու կ ա ց ե ք ,— ա սում է Տ ե ր ը ,— բա րե­պաշտ երևա լուց: Տ ե ր , Տեր ա նվա նելով չէ , ո ր

պիտի համարվիք իմ ա շա կերտ և ժա ռա նգեք իմ թա գա վորությունը, ա յլ ձեր գործերն ու արդարությունը պիտի վ կ ա յե ն , ո ր ես ձեր վարդապետն ե մ : Շ ն չե ց ե 'ք ա յն հոգին, որ ինձ է վա ռում, ղեկա վա ր ունեցեք Աստուծո կամքը, որի ծա ռա ն ե մ ես : Մ իա յն ա յն ժա­մանակ կ յինեք իմ ճշմա րիտ ա շա կերտը և (այն կբա ցվեն ձեր առսւշ Ա ստ ուծո ա րքա յու­թյան դռները: Ով բա րեպ ա շտ ա կա ն ա րտա ­քին ձևերով մ ի ա յն կա ռա ջնորդվի և կա պ րի, նա իր տունը ա վա գի վերա կշինե և կյա նքի մեջ աննեցուկ ու ա նա րժեք կլինի : ^ ա յց ով իմ խոսքս կ յս ե ու կկա տւսրե, ո վ Աստուծո կամքով կա ռա ջնորդվի, նա իր տ ունը ա պ ա ­ռաժի վերա կհիմնե և կ յա ն քի մեջ հաստա­տուն և ա րժեքա վոր կ |ի նի :

Գործնական քրիստ ոնեութ յուն, ա հա ' Փրկչի քարողի իմա ստ ը, խ ոսքի փ ոխ ա րեն գործ, ահա' Փրկչի ա չքում ա րժեքա վորն ու գնա հա ­տելին:

երկու տ ա րեց, բա րի ռուս մա րդիկ, մեկը գյուղացի, մ յո ւս ը ա րհեստ ա վոր, վաղուց երդվել էին միա սին Երուսսւղեմ ուխտ գնա լու և սուրբ՛ տ եղերին երկրպ սւգելու, հա վա տ ա լով Աստծուն հա ճելի գործ ա րա ծ ]ինե| և իրենց հոգին փրկել:

Պատրաստվում են և ճանապարհ ընկնում: Օրեր ճա մբորդում ե ն , ՛ամեն տ եղ սիրով հ յուր- րնկսւ|վում: Մի օ ր է | դա յիս են սովի երկիր,

յ ա ն ծնողներն ու պ ա ռ ա վ տ ա տ ը սպասում ե ն ի ր ե ն ց ա ն խ ո ւս ա փ ե փ բ ա խ տ ի ն , իսկ փ „ ք _

կպե՛ ենն^ - ^ ֊Ուխտավորր տ եսնում է , ա յստ եղ խրնղ_

սա ե ո Т П ւ Ш]՛ ° 4 նե1"է. բա ց ո ւմ պ ա յո ւ­սա կը և տ ա ,ի ս նոցա իր ճա մբու պ ա ճ ո -

Й ь Й ' в Ь 4 М ?П1Р РЬГП,1Г- 2П,11Ш ^ ^ ո ւ մ , թերք բերոսք և արցանւսկ եփում ու Ա րաՀկ ում ն ո ց ա : Ա պա մտ ա ծոսք է! թ ուլնեւ ու?ա ւո .ն ա կե | ճա մբորդությունը, կնշանաեեհա ս տ ա տ ա պ ե ս մ ա հ վ ա ն գոհ տ ա լ ն ո ց ն .

ի որոշում է դադա րեցնե, իր ուխտա գնա-

Е и г ь г 1 . 1 " ւ փրկեւ նո^ ա մահԻՅ-ա մ հ , ГЬ Г г 2Ш1’ ШР СЬг ե մ ի Տ չև իսկա միսներ նոքա կա գդոլրվում և ոտքի են ե լե ո ՚մ ուխտավոր ծերանալ խնամքի շնորհիվ: ԾեՐունին ընտանիքի կյա նքը փ ովին ա պ ա - հովելու նպատակով, գնում և տա փս է նողա գյուղա տ նտ եսա կա ն պարագաներ՝ սաււ, ձի, կով և ա յլն , որով վերականգնում է՛ նողա քա յքա յվա ծ տնտ եսությունը, ծա խ սելով սա­կա յն իր ա մբողջ խ նա յողությունը ուխտա­գնա ցությա ն նպատակով արած:

Խղճի ձա յնին լսեյով, ի Ր բարոյական պարտքը կա տա րեյուց հետո, մի ա ռա ,|ոտ է, կանուխ ա ռա նց ի Ր „ վ ,ի նեյը հա յտ նե,ո ,, ա ռա նց մնաս բարով ա սե|ու, ճանապարհ է ընկնում, բ ա յց ոչ Երուսսպեմ, ա յ| տուն, քանի որ մնա ցա ծ դրամով հագիվ կարող էր տուն վերա դառնա ]:

Մյուս ընկերը, երկար սպասելուց հետո, շարունակում է ճանապարհը և իր նպատա­կին հա սնում: Ա յցելում է սուրբ տեղերը,երկրպ ա գում, աղոթում և ղոհեր մսւտուցա- նում: Մի ա նգա մ է յ սուրբ գերեզմանի վերա կա ռուցվա ծ Հա րության տաճարում, երբ ինքը բա գմությա ն պատճաոա] տաճարի հե­տին մա սում կա նգնա ծ էր մնա ցե), տեսնում է իր ճա մբորդա կից ընկերոջը լուսավոր դեմ­քով, բեմի վերա սեղանի առաջ կանգնած և քահանաների նման բազկատարած ա ղոթե- ]իս : Անշարժ կա նգնում է ղռան մոտ և ներ- սի բո |որ աղոթավորներին զգուշությամբ թողնում է տաճարից ե լն ե |, հուսալով տես­նել նոցա մեջ նաև իր ընկերոջը: Սակայն զուր հույս , նորան չի գտնում և ստիպվում է մենա կ վերա դառնա ] տուն: Երբ հասնում է մեզ ծա նոթ գյո ւղ ը և մոտ ենում հայտնի տա­նը, ուր թողե| էր իր ընկերոջը, ա յնտեղից

մի պատանի է դա րս ելնում և ծերունի 6սւմ- բորդին տուն հրավիրում, իրենց շնորհակսւ- յությունը հա յտ նելու ա նծա նոթ բարերարի համար: Նոքա անդադրում հիա ցմա մբ պատ­մում են ա յն հրեշտակաբարո մարդու մա ­սին, որի միջոցով նոքա Աստծուն հա նա չե- ցին և մարդ դարձան:

Ա յս ո ՛չ իրակա ն, ա յ| մտ ա ցա ծին պ ատ­մությա ն հեղինա կը հա յտ նի ոուս գրող Լև Տոլստ ոյն է : Ի ՞նչ է կա մենում ա սել մ ե գ Տոլստ ոյը վերոհիշյա լ պ ա տ մությա մբ: Ա յն , ինչ որ ասում է ՚ն ո ո ս անձնա կա ն կյա նքն ու օրինա կը, նա քսւրոգում է գործնա կան քրիս­տ ոնեութ յա ն:

Լոսւ ու մունջ, մա րդոց ա չքից ծա ծուկ սի­րո գործ, ուր նորա կարիքը կա . սա ավելի լա վ է , քան Երուսաղեմ ուխտ գնա լը. ա վե|ի ընդունելի է , քան սուրբ տեղերում աղոթելը և գոհեր մա տ ուցա նելը:

Հա նդես եկե՜ք, հա վա տ ա ցյա լ եղբա յրնե'ր և քույրե'ր , հեա ևեցե՜ք ծերուկ ուխտա վորին, նվիրվեցե՜ք ա մբոդշովին օտարի ցա վը մեղ­մելու, օգն եցե 'ք կարիքավորին ա յն պ ե ս , որ ձեր ձախ ձեոքը չիմա նա աքի աւլածը: Կա­տա րեցե՜ք ա յդ բոլորը ա նձնվիրությա մբ, ա - ոանց շնորհա կա լությա ն, ա ոա նց վարձի ա - կընկա լությա ն:

Գործնական քրիստ ոնեություն, ահա կա­րևորը, ահա էա կա նը, ա վելի լա վ, քան պ աշտամունքը, քան սովորա՛կան բ՜արեպաշ­տական ձևերը:

Գործնական քրիստ ոնեություն. սա կա յն ա յն չի նշանակում եր բեմ ն-եր բեմ ն իր ա վե­լորդը տայ ա յս ու ա յն տ եղ. կա մ եր բեմ ն, զգա ցմունքի ա զդեցութ յա ն ներքո, ողորմա ­ծությա ն նվիրվել, ա յս ու ա յն ընկերությա ն մեջ բա րեգործա կա ն նպա տա կներով ա շխ ա ­տ ել, ժա մա նա կի, ույժերի և կա րողությա ն մ ի մա սը նվիրել ա յդ նպ ա տ ա կին, իր քրիս­տ ոնեա կա ն պարտքը դեպ ի ընկերը գնելու նպ ա տ ա կով, գուցե և հետն է | միա սին անուն և փ ա ոք վա ստ ա կելու ա կնկա լութ յա մբ: Ո 'չ. գործնա կա ն քրիստ ոնեությունը պահա նջում է մ եգնից նվիրվել ա մբողջ ա նձով և կ յա նքով: Ծանր և լուրշ պ ա տ ա սխ ա նա տ վություն է ա ռ­նում մեկը , որ ա շա կերտում է Քրիստ ոսին, նա հանձն է ա ոնում իր եսա կան բնութ յա ն

՛հա կա ռա կ ընթա նա լ:Ինչո՞ւ աշխարհը մի խեղհ մա րդու հրա­

պ ա րա կա յին գործունեությա ն երեք կարհ տա­րիները չի մոոսւնում, չնա յե լով , որ 1900 տարի է ա նցել ա յն օւփ ց: Ինչո՞ւ մարդկու­թ յունը Ն ա գա ւ՚եթի բա նվորի որդու պատկերը սրտ ից չի հա նում:

Ի ն չո ՞ւ, որովհետ և ա յդ մա րդը իր ա մբողջ կ յա նքում , մի ակնթարթ ա նգա մ չի ւսպրե) իրեն համսւր. որովհետ և ի ր հոգու ա մբողջ

հա րստությունը գոհել է իր եղբա յրներին, ո - րովհետ և ա մենա թա նկա գինր աշխարհում* իր բա րի ա նունը, մա րդկա յին արժանապատվու­թ յունը , վերջապես իր կյա նքը գոհեց մի աշ­խ ա րհի, որին նա ա րժա նի չէր; աշխարհ, որ չը մբոնեց ու վտ ա րեց նորան իրենից և իր ոտ ­քերի տակ տ րորեց:

Գործնա կա ն քրիստոնեություն նշանակում է գոնե փոքր չա փ ով նմա նել նորան, ընթանալ նորա շա վղով: Սա կա յն Հիսոսփ ն նմա նելու, նորա շավղով ընթա նա լու հա մար կարևոր է նորա հոգին ունենալ մ եր մեջ:

Ո ՞վ է նորա կյա նքի և գործերի ա ղբյուրը: էր բ կարդում ենք ա վետ ա րա նը, հա մոզվում ենք, որ Նազարեթի խեղհ մա րգա րեին ա յժ տ վողը, իր օրհնված կյա նքի և գործերի ա ղ­բյուրը ո չ ոք է , բ ա յց եթե Ա ստ վա ծ, որին կրում Էր նա իր սրտ ում:

Ա յսպ ես նաև ես հա վատում ե մ , որ վերո- հիշյսւ, պ ա տ մվա ծքի հեղինա կը գործնական քրիստ ոնեությա ն գաղափա րին հասած չէր |ի ն ի , եթե քրիստոնեի Աստվածը հուզած չլի­ներ նորա սրտում սիրո հուրը դեպ ի մա րդը:

Ահա ա յն հա նա պ արհը, որ պիտի ա ոա ջ- նորդե մ ե գ դեպ ի գործնա կան քրիստոնեու­թ յո ւն . ահա ա յն ա ղբյուրը, որից պիտի բխ են քրիստոնեական գործեր՝ սիրո Աստծուն կրել իր սրտում:

Մ ա նկությունից սովորե] ենք, որ կրոն չու­նեցող մարդիկ չար ե ն . բարեպաշտությունն է , որ մա րդոց բարի է դա րձնում: ւ*այց իրա­կա ն կյա նքը ա յլ բա ն է ուսուցա նում, նա ցու­ցա դրում է մա րդիկ, որոնք վա րում են օրի­նակելի կ յա ն ք , կա տա րում են իրենց բա րո­յա կա ն պ ա րտ ա կա նությունները և օտարի բա րեկեցութ յա ն հա մար, մինչև իսկ պատ­րաստ են իրենց ա նձը զո հե). բ ա յց հրա պ ա - րսւկսւվ հա յտ ա րա րում ե ն , որ Աստուծո գո ­յո ւթ յա ն չեն հավատում:

Թվում է թ ե , եթ ե մենք էլ մեր ծանոթների շրջանում որոնումներ և պ րպ տումներ կա­տա րենք, մենք է յ ստիպ վա ծ կլինենք խ ոս­տովանն) վերոհիշյա լի հշմա րտությունը:

Ինչպ ե՞ս հա սկա նա լ, ինչպ ե՞ս բա ցա տ րել ա յս երևույթը:

Ա յս երևույթը բա ցա տ րվում է ա յն հա ն­գա մա նքով, որ նոքա ծնվեք են քրիստ ոնեա ­կա ն աշխարհում, դաստիարակվել են քրիս­տոնեական գա ղափա րներով, մա նկությունից ծ ծ ե | են քրիստոնեական միջա վա յրի օդ: 4?րիստոնեությունը մտ եյ է նոցա մա րմնի և ա րյա ն մ ե ջ, քրիստոնեական հոգին իշխ ել է նոցա հոգուն, որից ազատվեց ա նկա րող ե ն , որ սա կա յն նոքա չեն զգում և չգիտ են: Եվ ահա ա յդ քրիստոնեական հոգին է , որ ներք­նապես դրդում է նոցա քրիստոնեական գոր­ծեր կա տա րել:

1951 к А Մ Ի

1ГЬг ներկա կյա նքր լի՛քն \ սւյսպիսինեւփ օւփ նա կնեա վ, որոնք հա յտա րա րում են իրենց ուրիշ դրոշակի երկրպ ա գու, որոնք հա մարում են իրենց ա յ| կուսա կցությա ն հետ ևող, որոնք մինչև իսկ քրիստ ոնյա չերևալու համար հ ա յ­հոյում են քրիստ ոնեությունը, ք ա յց իրապես ղեկա վա րվում են քրիստոնեական գա ղա ­փարներով և քրիստ ոնեա կա ն գործով: ե վ ա յդ բա ցա տ րվում է նոցա դա ստ իա րա կությա մբ և միջա վա յրի ա զդեցութ յա մ բ:

ճ շ մ ա ր ի տ է ս ա կ ա յն , ո ր ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն հ ա վ ա տ ը և ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն կ յա ն ք ը ա ն բ ա ­ժ ա ն ե ն մ ի մ յ ա ն ց ի ց , մ ե կ ը ա ո ա ն ց մ յո ւ ս ի չի կ ա ր ո ղ գ ո յո ւ թ յո ւ ն ո ւն ե ն ա լ:

Ա յո ', քրիստ ոնեա կա ն աշխարհի մեջ կա­րող են մա րդիկ ծն վեյ և մ եծա նա լ, որոնք քրիստոնեական ոգի ունենա ն, ա ոա նց ա յն գգալու և խ ոստ ովսւնելու: Ր ա յց վ ա ՜յ աշ­խ ա րհին, ո լր քրիստոնեական հավատը վտարվի և չքա նա , նորա հետ իսկույն ևեթ կչքանան նա և բա րի հոգիները, աււանց ո - ւ-ոնց աշխարհը չի կարող ա պ րել:

Նոքա՝ ա յդ սիրո և ողորմա ծութ յա ն, սւնձ- նըվիրությա ն և ա նձնա զոհությա ն հոզիները, գո յո ւթ յո ւն չէին ունենա ա շխ ա րհում, որոնց սուս ու վւուս և գա ղտ նի կատարած մեծ գոր­ծերի վերա , մա րգ հիա ցա ծ ու զա րմա ցա ծ նա յում է , երե Աստուծո հավատը գո յութ յուն չունենա ր ա շխ ա րհում, ո ր ա մենա տ եսա կ սի­րո գործերի ծնողն ու ա նսպ ա ռ ա ղբյո ւրն է :

Ս ե րը լա վա գույնն է ա շխ ա րհում և լա վա ­գույնը քրիստ ոնեությա ն մեշ:

Ա Ծ Ի Ն

Եթե գործնա կա ն քրիստ ոնեությունը, ո ր

նույնն 1, քրիստոնեական սերը, իր պարտքը պիտի կա տա րե, եթե նա պիտի լուծե մեր ժա մա նա կի աոաջադրսւծ հսկա յա կա ն խ ը ն - դիրներր, եթե պ իտի բուժե մա րդկությա ն սո­ցիա լա կա ն վերքերը, որով ա րյունա քա մ է լինում նա, և մա րդկությա ն առաջ բա նա օրհնությունա՜բեր և երջանիկ կ յա ն ք , նա ան­դադա ր նոր ո ւյժ պ իտի ստանա քրիստոնեա­կա ն հավատի հսկա յա կա ն դա վա նա նքից, ո ր

«Կա Ա ստված և Ա ստվա ծ սեր է»:Հա վա տ ա ցյա լ եղբա յրնե՜ր և քույրե՛ր , նա,

որի սրտ ում աոաջինը բո ն կվ եցա վ սիրո և լուսո կրա կը, ա մեն ի ն չ մաքրող և լուսա վո­րող, նա , որի սրտից ջերմ ցա նկությա ն և

վա ռ հուսո կոչր դուրս թոա վ' «Հուր եկի ար­կա նել յե ր կ ի ր 'և գ ի ՞ն յ կա միմ, թէ արդէն իսկ բորբոքէր» ( % ւ կ . , ԺԲ 4 9 ) , թ ո ՛ղ նա հուզե և բորբոքե ձեր սրտերում սիրո կրակը, թ ո ՛ղ նա կենդա նի պահե ձեր հոգու մեջ քրիստոնեու­թ յա ն հսկա դա վա նա նքը' «Կա Աստված և Ա ստվա ծ սեր է » , և դուք կհա սկա նաք թե' ի ՛ն չ է գործնա կա ն քրիստ ոնեութ յունը, դուք կա նեք, ինչ ո ր պ արտա վոր եք , կգործեք' ինչ որ կթելա ղրե ձ եզ ձեր սրտում ապրող Աստ­վա ծը, որով կհա ստա տվի Աստուծո թա գա վո­րությունը երկւփ վերա :

Գործնա կա ն քրիստ ոնեութ յուն, ահա քրիս­տ ոնեա կա ն եկեղեցու բա րենորոգությա ն և կենդա նությա ն միակ ա ղբյուրը:

(Խ ո ս վ ա ծ Թ րիլիս իի Ք ս ւմ ո յս ւն ե կ ե ղ ե ց ո ւմ , 192С р . ) :

Պ Ա Ժ Տ Ո Ն Ա Կ Ա Ն Ք

ШШ.ГОГО» 1եՎ ա. № № № № Ж М О » Ш ИРМ , ш г ш д о » о д ю н է ա ւ ա տ ա ւ > ( ա > տ ա

М М , Ш. ФМЫМШМЬ Ջ. $. Ш ПИК ՅԱ*ш м м ա ս ш ш ш т Հ ւ ա ա գ ւ ա *

И , М О Д О И М Ш »

Մ Ե Ծ Ի Տ Ա Ն Ն Կ Ի Լ հ Կ Ի Ո Վ Ե ձ Ա Փ Ա Ռ Գ Ա Ր Ե Գ Ի Ն Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ո Ս Ի Ց

ՎԵՀԱՓԱ1Ւ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԳԵՈՐԳ Զ.ԻՆ

ԷՋՄՒԱԾՒՆԱմանորի և Ս. Ծ ննդյա ն տոների ա ռթիվ շնորհավորանքներ ե. լա վա գույն

ցա նկություններ;

ԳԱՐԵԳԻՆ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

Պ Ո Լ Ս Ի Պ Ա Տ Ր Ի Ա Ր Ք Ա Կ Ա Ն Տ Ե Ղ Ա Պ Ա Հ ԳԵՐԱՊԱՏԻՎ Տ . ԳԵՈՐԳ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍԻՑ

ԳԵՈՐԳ Զ . ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻՆ

ԷՋՄՒԱՄՒՆԱ մա նորի ե. Ս. Ծ ննդյա ն տ ոների ա ոթիվ Զերդ վեհա փ ա ռությա ն կմատու­

ցենք մ եր սրտ ա գին շնորհա վորոլթյա նները ե կմա ղթենք ա րևշա տ ություն, եր­կար տ ա րիներ, Լուսավորեի գահուն վրա յեն անպակաս ընելու Հա յրա պ ետ ա ­կա ն հովա նին, հա յ ժողովրդի բա րօրությա ն համար;

ՊԱՏՐԻԱՐՔԱԿԱՆ ՏԵՂԱՊԱՀ'

ԳԵՈՐԳ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍԲ հ յօ ղ լո ւ ,

3 հունվա րի 1 9 6 1 յ>.

I я 1г ի а » Ի ЪИ

ԵՐՈԻՍԱՂԵՄԻ ՊԱՏՐԻԱՐՔԱԿԱՆ ՏԵՂԱՊԱՀ ՀՈԳԵՇՆՈՐՀ Տ . ԵՂԻՇԵ Ծ . ՎԱՐԴԱՊԵՏԻՑ

ՎԵՀԱՓԱ1Ւ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԳԵՈՐԳ Զ.Ի1ւԷՋՄԻԱԾԻՆ

Նոո տա րվա Լ Փրկչի Ծ ննդյա ն տոնի ա ռթիվ Զերդ վեհա փ ա ռությա ն հա յա ­նում ենք ջերմա գին շնորհա վորություններ, ցա նկա նա մ ենք երկա ր. երջանիկ կ յա ն ք , Հա յրենիքին և Մ ա յր Ա թոռին' թա րդավա նում:

Տ ե ղ ա պ ա հ ՛ԵՂԻՇԵ Ծ . ՎԱՐԴԱՊԵՏ

Ս ՜ Ո Ս Կ Վ - Ա Յ Ի Ե Վ . ձ Ա Ս ՜ Ա Յ Ն Ռ Ո Ի Ս Ի Ո Ս Ր Բ Ա Ջ Ն Ա Գ Ո Ի Յ Ն Պ Ա Տ Ր Ի Ա Ր Ք Ա Լ Ե Ք Ս Ի Ի

Ո Ղ Ջ Ո Ւ Յ Ն Ի Գ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը Ա Մ ԵՆԱ ՑՆ ՀՍ.8Ո8 ՍՐԲԱԶՆԱԳՈՒՑՆ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ

Ե Վ ԾԱ 81*ԱԳՈԻ6Ն ՊԱ ՏՐԻԱ ՐՔ ԳԵՈՐԳ Զ-ԻՆԷՋՄհԱԾհՆ

ձձԵՐԴ ՍՐՐՈԻԹՅՈԻՆ, ՍԻՐԵՑ ՅԱԼԴ Ի ՏԵՐ ԵՂՈԱՅՐ.

Ուրա խանա մ ե մ և. փ ոխա դա րձ ողջունում Տ ե ր դ Սրբությա նը Քրիս­տոսի Ծ ննդյա ն և. Հա յտ ն ութ յա ն տ ոնի ա ռթիվ: Ա ստվա ծ մա րմնա ցա վ, որպեսզի երկինքն ու երկիրը ե. երկրի վրա գո յո ւթ յո ւն ունեցող մա սնա տ վա ծությունը միավորի 1ւ ա շխ ա րհին տ ա խ ա ղա ղություն և ուրա խ ություն, թուլ ա յդ մեր ա - նարժսւն բերա ններով ե. սրտ երով օր հ ն յա լ լինի հավիտենապեււ:

П и т ա վետ ա րա նա կա ն նշանավոր խ ոսքերի, Տեր Հիսուսի Ծ ննդյա ն լուրը ա մ ենից ա ռա շ «մսւրդ-հովիվ»ները լս ե ցի ն , «ծսւնեսւն վա սն թանին» 1ւ գնա ցին I րկրպսւգելու ծն յա լ Փ րկչին, իսկ հետ ո՝ ւիառա բսւնելոլ Նրան:

Երա նի՜ մ ե գ . Եկեղեցու հովիվները լինելու ա րժա նա ցա ծներիս, եթե մենք Աս, նրա նց նմա ն, մեր փ ա ռա տ րությունների մեջ հա վա տ ա րիմ ենք ընթանում գեպ ի Նա ե քա րոզում ենք մա րդկա նց Նրա երկիր իջնելը ե. մ իա նա մ ենք Նւ՝ա մսուրի մոտ մ եր ա ղոթքներով:

Ոդջունեցեք ի մ կողմից միա բա նությա նը Ա սեր պ ա շտ ոնեութ յա նը: Ինձ հիշողները հ ի շյա լ յի նեն երա նութ յա մբ:

Շնորհք ե խ ա ղա ղություն ա մենեցո ւն , Ա Տիրոջ րա րեհա նությունը լինի նո­րոգվող տա րվա վրա:

Ե ղբա յրա կա ն սիրով դեպ ի Ձ.եզ ի Քրիստ ոս'ՄՈՍԿվԱՑԻ ԵՎ ՀԱՄԱՅՆ ՌՈԻՍԻՈ ՊԱՏՐԻԱՐՔ'

ԱԱԵՔՍԻ----------♦ -----------

2 . Ա Մ Ա Յ Ն Վ . Ր Ա Ց Կ Ա Թ Ո Դ - Ի Կ Ո Ս Ն Ո Ր Ի Ն Ս. Օ Ծ Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Կ Ա Լ Ի Ս Տ Ր Ա Տ Ի ձ Ե Ռ Ա Գ Ի Ր Ը

Ա Մ Ե Ն Ա 8Ն ՀԱ 8Ո 8 ՍՐ8ԱԶՆԱԳՈՒ8*ե ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԵՎ, ԾԱ8ՐԱ4-11Ի8Ն ՊԱ ՏՐԻԱ ՐՔ Գ Ե Ո Ր4 ֊ Զ.Ի*ե

Է Ջ մհԱ Ծ հՆՈղջունում ե մ սերդ Ս րբությա նը Ծ ննդյա ն ե Հա յտ նութ յա ն տոների ա ռթիվ

էլ ցա նկա նում ե մ ս ե զ ե. Ձ.եր եպ իսկոպ ոսներին քա ջա ռողջություն և երկար կ յա ն ք : Հա րա գա տ Հա յա ստ ա նում ի մ ղ տ նվե լը ' ա նմոռա նա լի կմնա ի մ հիշո­ղությա ն մեջ:

ս ե զ ա նկեղծ հա րգոդ'ՀԱՄԱՅՆ 4Ր Ա 8 ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ'

ԿԱԼԻՍՏՐԱՏ

12 I А ս* հ՛ II ծ ի ъ1951

ԿՐՈԻՏԻՅԿԻԻ ՄԻՏՐՈՊՈԼԻՏ ՆՈՐԻՆ ՍՐՐԱԶՆՈԻԹՅՈԻՆ ՆԻԿՈԼԱ8Ի ՀԵՌԱԳԻՐԸ

ԱՍ՜Ե՞Լ Ա 8Ն ՀԱ8118 ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ւՈ ՐԻՆ ՎԵՀԱՓԱՌՈԻԹՏՈԻՆ ԳԵՈՐԳ Զ.ԻՆ

ԷՋՄԻԱԾԻՆԽնդրում եմ ընդունեք ինձնից սրտագին ողջույններ Քրիստոսի Ծ ննդյա ն

Լ Աստվածորդու մա րմնավորման ու. ամանորի տոների ա ռթիվ: ԹՈո Տերովերահաս տարում խ ա ղա ղություն պարգևի աշխարհին և հա նա թ յա ն ՝ մարդ­կա նց: Սերդ վեհա փ ա ռությա նը մա ղթում ե մ ա ռողջութ յա ն և երկար կյա նք;

Որդիական սիրով՝ ՄԻՏՐՈՊՈԼԻՏ ՆոԿՈԼԱՑ

ԼԱՏ՚ԼԻԱԿԱՆ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ԳՈԻՍՏԱվ ՏՈԻՐՍԻ ՀԵՌԱԳԻՐԸ

ԱՄ Ե՚եԱՑ՞ե ՀԱ 6Ո 8 ՍՐք*ԱԶՆԱԳՈԻ8Ն ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԳ Ե Ո Ր Գ Զ.Ի Ն

ԷՋՄՒԱԾՒՆI լա վագո ւյն հիշողություններ Մ ոսկվա յի Խա ղա ղության կողմնա­կիցների կոնֆերանսի հա մա տ եղ ա շխատա նքից և ա յն տ եղ ստ եղծվա ծ փոխհա­րա բերություններից, ես խ նդրում եմ Տ եր դ Ս. Օ ծա թյա ն և Տեր ուղեկիցներին, բա րեհա նիք Ծ ննդյա ն ե նոր տարվա ա ոթիվ ընդունել իմ ամենալավւայոււն ցա նկությունները՝ ա ռողջությա ն, երջա նկուրյա ն к երկար կյա նքի բա ր ե մ ա ս ֊ ր ուր յա ններով: « I X լ

Լա տ վիա կա ն Ս >րքհս|իսկոսյոս'

❁ ԳՈԻՍՏԱվ ՏՈԻՐՍ

ԱՄԱՆՈՐԻ Եվ Ս. ԾՆՆԴՅԱՆ ՏՈՆԵՐԻ ԱՌԹԻվ, ՈվՋՈԻՅՆԻ Ե վ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԱ ԿԱՆ ԴՐՈԻԹՅՈԻՆՆԵՐ Ե վ ՀԵՌԱԳՐԵՐ Ս ՏԱ ՑվԱ Ծ ԵՆ ՆԱԵՎ' ՀՍ՜4 " ՐԱ“

Ա րենքից— Հունաստանի Հ ա յո ց թե մի Առաջնորդ' ւ< Գերաշնորհ Տ . Կարապետ Արքեպիսկոպոս Մաօւրմւսւնիո,1 ՚ա քվից— Ադրբեջանի Հ ա յո ց թեմի Առաջնորդ'

Գերաշնորհ Տ . Սոլրեն Եպիսկոպոս Թ որոսյւսնից,Փ ա րիգից— Եվրոպայի Հ ա յո ց Կաթողիկոսական Պա տվիրա կ'I * Ь1ГШ2Ь "Г ,1Л ^•րտա վա ԴԴ Արքեպիսկոպոս Ս յուրմեյւսնիղ,.ա հիրեից----Եգիպտոսի Հ ա յո ց թեմի Առաջնորդ'

Գերաշնորհ Տ . Մամբրե Արքեպիսկոպոս Սիրունյանիո,Ն յո ւ - է ր ք ի ց . Հ յՈ1սիսայի ն Ա մերիկա յի Հ ա յո ց Ա ր և կ ա ն րեմի Առաջնորդ'

Գերաշնորհ Տ . ծիրա ն Եպիսկոպոս Ներսոյա նիօ,Յւրեգնոյից— Կալիֆու-նիայի Հ ա յո ց թեմի Առա ջնորդ'

Գերաշնորհ Տ . վա րդա ն Արքեպիսկոպոս Գա սաա րւանհո.Րո,խսւրեստ ից— Ռումինիայի Հ ա յո ց թեմի Ա ռա ջնորդ' ՚ յ

Հոգեշնորհ Տ . վա գգեն Ծ. Վարդապետ Պ ա ւնյա նիօ,Լենինա կանից— Շիրսւկի թեմի Առաջնորդական վւոխանորդ'

Հոգեշնորհ Տ . Գարեգին Ծ. վա րդա պ ետ Հա կո բյա նի ց,

յ... ինչպ ես և Մ ա յր Հա յրենիքի, Սովետական Միությա ն և Ս փ յուռքի սու թե­մա կա լներից, թեմա կա ն և եկեղեցա կա ն խ որհոլրդներից, հա սա րակա կա ն կա գ- մա կերպ ությունների Լ անհատ հա վա տ ա ցյա |ների կողմից:

վեհա փ ա ռ Հա յՐա պ ետ ը, հա յտ նելով իր գոհունա կությունը ստ ա ցվա ծ Բո -լ,Ո՛' . Т ШПР Н - տաւՒս է օրհնությունն ու փոխա դա րձ շնորհա­վորանքներ Է հղում վերոհիշյա լներին:

0 .ճգւա ք Գ ե ր ա գ ո ւ յն Հ ո գ և ո ր Խ ո ր հ ր դ ի ' № Ո հՈ |7% Օ.Ր4է&ՊհԱ1<ՈՊՈՕ

1951

տ տ ա ե Գ տ ^ ա յ ւ Ի о д ш в д т ш т т տ աч]> N 11« 1ԼԼ г Е Գ Վ 1 Ա в Հ в № Ш, գ (Р 1 Ь (Р

Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԳԵՈՐԳ Й .К ьԷՋՄԻԱԾԻՆ

Մեր հանրա պ ետա կան կա ռա վա րությա ն բա րեհա ճ ա րտ ոնությա մբ ե հ ա ֊ ւքաձայն մեր սա հմա նա դրակա ն հնա վա նդ օ ւ ՚ի ն ա ց , ժողովրդա կա ն ընդհանուր և գա ղտ նի քվեա րկությա մբ ընտրվա ծ Ընդհա նուր Ժ ողովր, վւոխանորդաբսււ- նա խ ա գա հությա մբ Գերաշնորհ Գրիգոր Եպ իսկոպ ոսի, հա նդիսա վոր նիստ գու- մսլրեց ա թոռա նիստ Մ ա յր Եկեդեցվո մեջ և. ստվար մեծա մա սնութ յա մբ Պատ­րիարք ոնտրեց Ա մենա պ ա տ իվ Գսւրեգին Արքեպիսկոպոս 1սաչւաո ա րյա ն ը :

Կխնդրենք սեր Սուրբ Օծութենեն, ո ր հահի յո ւր օրհնությունները շնորհել մեր հա մա յնքին ե մեր ա գգընտ իր Պա տրիա րքին' յո ւր նոր 1. նվիրական պար­տ ա վորությա ն հա ջողությա ն հա մար;

и » ш Ь 6 и аи |Ь ш Հ 6 դ հ ա 6 ո ւ ր ժ > ո ղ ո վ ի '

ԳԵՂԱՄ ԳԱՎԱՖՅԱՆՐ Լ յօ դ լո ւ ,

I I ղԼկտհմրերի 1950 р.

ԿՈՍՏԱՆԴւՈԻՊՈԼՍԻ ՊԱ ՏՐԻԱ ՐՔԻ ԸՆ ՏՐՈ ԻԹ ՑԱ ՚ե ԸՈ,ԴՀԱնՈԻՐ ԺՈՂՈՎԻ ՜նԱ ԽԱ ԳԱՀՈԻԹ 8Ա Ն

Ш И Р Л И . , ԹՅՈՒՐՔԻՍՍ տամբուլի Ընդհա նուր ժ ո ղ ո վ ի Պատրիարքի ընտ րությա ն ա ոթիվ տրվելիք

Հա յրա պ ետ ա կա ն Կոնդակը կուղա րկենք, երբ մեր հա րցին ի պատասխան կստանա նք ընտ րյա լի հա մա ձա յնութ յունը:

ԾԱՅՐԱԳՈԻՅՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱ ՅՈՑ՝

ԳԵՈՐԳ Զ.

ԳԵՈՐԳ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ԱՐՍԱԱ՚եՑԱՆԻՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔԱՐԱՆ

Ս ՏԱ Ս Ր Ո ԻԼ ԹՅՈՒՐՔԻՍԱ յսու հա ղորդում ենք ս ե զ ի գիտ ություն Պա տրիարքական ընտրությա ն

Ընդհա նուր ժ ողովի Նա խ ա գա հությա ն ուղա րկա ծ Մեր հեռա գրի պ ա տ նենը.«Ս տ ա մբույի Ընդհա նուր ժ ողովի Պատրիարքի ընտ րությա ն ա ոթիվ տ րվե­

լիք Հա յրա պ ետ ա կա ն Կոնդակը կուղա րկենք, երբ մեր հա րցին ի պատասխան կստ ա նա նք ընտ րյա լի հա մա ձա յնութ յունը»:

ԾԱՅՐԱԳՈԻՅՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱ ՅՈ Ց'

ԳԵՈՐԳ Զ.

1 4 է й. и- ի а տ ц ւ 195 1

ԱՄԵՆԱՍՆ ՀԱ 8Ո 8 Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ՆՈՐԻՆ Ս. 0Ծ11ԻԹ8ՈԻՆ Տ . Տ . ԳԵՈՐԳ « .Ի Ն

Ւ ՍԱՅՐ ԱԹՈՌ Ս. ԷՋՄՒԱՄՒՆ

Շ ն ո ր հ ա զ ա ր դ Ս. Հ ա յ г ա պ ե տ ,

Պ ոլսեն, Պատրիարքարանի Ընդհանուր ժ ողովո ա տենւսպետեն ստ ա ցա ծ եմ հեռագիր մ ը ' որով կծանուցսւնե Թրքսւհսւյոց Պատրիարք ընա րվիլս;

Կսպասեմ սեր հրա հա նգին, եթե կա րելի ՛է հեռա գրով:Իմ կա պ ը Մ ա յր Ա րոոի հետ պիտի մնա , ինչպ ես ցա րդ, միշտ ա մուր К

ա նքա կտ ելի: Աստուծո օգնությունը և սեր Վ եհա փ ա ռությա ն քաջալերությունը պիտի տան ինձ հա մարձա կություն ընդաոսւջելու եղա ծ հրավերին, երբ Պոլսեն կստ ա նա մ սպ ա սվա ծ պ ատա սխա նը:

Նույն ա տ են պ իտի ջա նամ անհրաժեշտ կա րգա դրությունն ը ն ե լ' ա յս վի- Տակն ա լ շթողլու ա նգլուխ , ե. ա րդյունքը պ իտի հսւղորդեմ Տ ե գ .. .

Որդիական սիրով ե հա րգա նքով կմա տ չի մ Ս. ե. Սծյսւլ Ա ջույն Վեհի Հսւյ- րապետիդ:

ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԱԿԱՆ ՊԱՏՎԻՐԱԿ ՀԱՐԱՎԱՅԻՆ ԱՄԵՐԻԿԱՀԱՅՈ8'

ԳԱՐԵ ԳԻՆ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ

ԿՈՍՏԱՆԴՆՈԻՊՈԼ.ՍԻ ՆՈՐԸՆՏԻՐ ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԱՄԵՆԱՊԱՏԻՎ Տ . ԳԱՐԵԳԻՆ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍԻՆ

Ա ցեվեդո, 1 3 5 3 , Րուևնոս-Ա յրես, Ա րգենտինա

Ողջունում ենք Ձ.եր մտ ա ծվա ծ ու պ ա յմա նա կա ն հրապ ա րակա յին հա յտ ա ­րա րությունը' սեր նոր պ աշտոնի հրավիրման ա ոթիվ:

Անհրաժեշտ է լս ե լ սեր կա րծիքը թ եմ իդ ներկա վիհակի մա սին, սեր ծրա­գիրը նորա ա պ ա գա զա րգա ցմա ն ՛և ս ե զ փ ոխ ա րինող անձի մ ա ս ի ն ...

ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՑ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ'

ԳԵՈՐԳ Զ.է յ միածին,

4 փետրվարի 1951 р .

Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԳԵՈՐԳ Զ.ԻՆ

ԷՋՍՒԱԾՒՆԽաոն ժողովը ա կնա ծա նոք և ժողովուրդը ըերկրանոք ստացան Վ եհա փաո

Հա յրա պ ետ իդ հեռա գիրը: Ա զգընտ իր պատրիարքը ընդունա ծ է յուր պ աշտոնը և կժամա նե մա րտի մեկին: ժողովուրդն ա նհա մբեր կսպա սե սեր Սուրբ Օծու- թ յա ն օրհնություններում:

0 > т Ь в ш в |Ь т 'ԳԵՂԱՄ ԳԱՎԱՖՅԱՆ

Սաամբալ,12 վձւոքվաւփ 1951 թ.

1 По 1 է я и- ի а ս ի ն15

Ն Ո Ր Ի Ն Ս . Օ Ծ Ո Ւ Թ Յ Ո Ի Ն Տ . Տ . Գ Ա Ր Ե Գ Ի Ն Ս.. Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ո Ս Ի Ճ Ի Վ .Ա Ն Դ Ո Ւ Թ Յ Ա Ն Շ Ո Ւ Ր Ջ Փ Ո Խ Ա Ն Ա Կ Վ Ա Ծ ձ Ե Ո ֊Ա Գ Ր Ե Ր

ԳԵՐԱՇՆՈՐՀ ԽԱԴ ԱՐՔԵՊ1>ՍԿՈՊՈՍԻ ՀԵՌԱԳԻՐՐ ՆՈՐԻՆՍ. ՕԾՈԻԹՅՈԻՆ ԳԵՈՐԳ Տ». ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԻՆ

ՎԵՀԱՓԱ11՛ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԳԵՈՐԳ Զ ԻՆԷՋՄՒԱԾհՆ

, Գ ա ր ե գ ի ն Կ ա թ ողիկոսը П|и|шГм]шс||,| է ,. «Դ որ ոների ւորոմԲոսիս»ով ք „С о го п агу էհքօտ եօտւտ՜): Մ ի նչև ա յ ժ մ 1!իվա նւյա նոցում Է: Ա յժ մ զ գ ո ւ մ Էի րեն |սււ| 1ւ ղա նդսւղորեն յա վ ա ն ո ւ մ Է:

ԽԱԴ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍՐ ե յա ւ ր ,

2 փետրվարի 1051 р.

Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ ՀԱ 8ՐԱ Պ ԵՏԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆ ՀԵՌԱԳԻՐ!՝ԳԵՐԱՇՆՈՐՀ ԽԱԳ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍԻՆ

ԱՌԱՋՆՈՐԴԱՐԱՆ ՀԱՅՈՅ

ՐԵՏՐՈՒԹ, ԼԻԲԱՆԱՆԿիլիկիո Շնորհա զա րդ Я-արեգին Կաթողիկոսի լուրջ հիվա նդությունը Մեգ

խ որ ցա վ և մ եծ մտ ա հոգություն պ սւտ հա ոեց: Սա կա յն Նորա աստինանական ա պա քինումը թեթևա ցնում ՛Է Մեր ցա վը և մխ իթա րում Մ եգ:

Գսւրեգին Կաթողիկոսը — Հա յ ժող ո վ րդ ի , Հա յ Եկեղեցու և Մ ա յՐ Հ ա յր ե ­նիքի հշմաւփտ բարեկամը^ Սուրբ Էշմիսւծնի հարագատ զա վա կը և հա յ մշա ­կույթի սիրա հարն ու պ ա շտ պ ա նը, որ իրա վա մբ վա յելում է Հ ա յ ժողովրդի, հա յ ի նտ ե լիգեն ցի ա յի , հա յ հոգևորա կա նությա ն և , սւոանձնապեււ, Մեր սերն ու հա մա կրությունը — ա րժա նի է ա մենա յն ուշա դրությա ն և խ նա մքի, և Մենք վստա հ ե ն ք , որ Կիլիկիո Աթոոն ու միա բա նությունը անթերի կատարում է իր բա րոյա կա ն պ ա րտ քը:

Մ ա ղթում ենք Փրկեին, որ Իր հովա նի Աշը պ ա ւ ՚գե հիվա նդի վերա և ա րև­շա տ ություն պ ա րգևե Նորա ն, ի մխ իթա րություն Հ ա յ հա վա տ ա ցյա լ ժողովրղի

Մեր կա րգա դրութ յա մբ. Սուրբ էշմիսւծնի միա բա նությունը, երեկոյա ն ժա­մ երգութ յունից հետ ո, հրա պ ա րա կա յին ա ղոթք է վերա ռա քում ա ո Բարձրյալն՝ Սեր սիրեց յա լ հիվա նդի շուտ ա փ ույթ ա պ ա քինմա ն հա մա ր;

ԱՄԵՆԱՅՆ ՀԱՅՈՅ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ'ԳԵՈՐԳ Զ .

միածին,

0 փետրվարի 1951 ր .

Կ Ի Լ Ի Կ Ի Ո Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ո Ս Գ Ա Ր Ե Գ Ի Ն Ա .Ի ձ Ե Ռ Ա Գ Ր Ե Ր Ը Ի Ր Ա Պ Ա Ք Ի Ն Մ Ա Ն Մ Ա Ս Ի Ն

Վ Ե ՀԱ Փ Ա Ռ ԿԱԹՈՎԻԿՈՍ ԳԵՈՐԳ Զ.Ի ՆԷՋՄԻԱԾԻՆ

Շնորհա կա լ ենք Զ երդ եղ բա յր ո ւթ յա ն մաղթ՛անքներ]) հեոագրի համար: 11.ոողչ ենք : Հա յա նո ւմ ե ն ք ' մի րնդարձակ հատորի հրատա րա կությունը Կաթո­ղիկոսա կա ն Աթոոի փ ոխ ա նցմա ն նվիրվա ծ: Արդեն բա զմա թ իվ օրինա կներ ու­ղարկվա ծ են Հա յա ստ ա նի կուլտուրա կան հիմնա րկություններին և սեզ:

ԳԱՐԵԳԻՆ ԿԱԹ1ՐԼԻԿՈՍյ -ալԼդդիր,

18 փեաքվաւ-ի 1951 ր .

16 է А Մ Ի Ա Ծ Ի ն 1951

ՎԵՀԱ ՓԱ Ռ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ ԳԵՈՐԳ Զ.Ի ՆԷՋՄՒՍԼՄՒՆ

Շնորհա վորում ենք Մեծ Տ ոն ը : Ա պաքինումս դա նդա ղ է :

ԳԱՐԵԳԻՆ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍյ ՚ալնդդիբ,

20 մարտի 1951 ր.

եՐՈ Ւ Ս Ա Ա Մ Ի 1ԱՅՈՑ ՊԱՏՐԻԱՐՔԱԿԱՆ ՏեԴ_ԱՊԱՃ ՃՈԳԵՏՆՈՐՃ Տ- եՂ.ՒՇե ԾԱՅՐԱԳՈՒՅՆ 4_ԱՐԴԱՊեՏՒ ճեՈ ֊Ա Գ հՐԸ

ՆՈՐՒն Ս- ՕԾՈհԹՅՈՏՆ ԳեՈՐԳ Я . ԿԱԹՈԴ-ՒԿՈՍհՆ ԵՊԻՍԿՈՊՈՍՈՒԹՅԱՆ ԹեԿՆԱԾՈՒՆեՐ ՈՒՈ-ԱՐԿեԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ա Մ Ե Ն Ա 8Ն Հ Ա 6Ո8 Վ Ե Հ Ա Փ Ա Ռ Կ Ա Թ Ո Ղ ԻԿ Ո Ս Գ Ե Ո Ր Գ Զ .Ի ՆԷՋՄԻԱԾԻՆ

Ս ւ՚բոց Հա կոբյա նց Պատրիարք արանի Տնօրեն ժ ողովր ցա նկա նում է էջ­միա ծին ուղա րկել եպ իսկոպ ոսությա ն թեկնա ծուներ: Սպասում ենք սերդ վ ե ­հա փառությա ն հրամա նին ա յդ մա սին:

Պ ա տ ր ի ա ր ք ա կ ա ն տ ե ղ ա պ ա հ '

ԵՂԻՇԵ Ծ . ‘ ԷՐԴ. ՏԵՐՏԵՐՅԱՆԵաւսադեմ,

28 դեկահմրեւ-ի 1950 р.

4_ե!ՍԼՓԱՌ ՃԱՅՐԱՊեՏԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆ ճեՌԱԳԻՐԸ ԵՂԻՇԵ Ծ . ՎԱ ՐԴԱ ՊԵՏ 8ԵՐՏԵՐ8Ա ՆԻՆ

ՊԱ ՏՐԻԱ ՐՔԱ ՐԱ Ն ՀԱ 8Ո 8եՐՈՒՍԱԱՍ

Հա մա ձա յն ենք ձեռնա դրել: Հեռա դրով հսւղորդեցեք ա նունները, հա յրա ­նունները, ծննդյա ն թիվը և հպ ա տա կությունը սեր և մ յո ւս եպ իսկոպ ոսսւցու- ների, վիդա ստա նաւոլ հա մա ր: Մ նա ցյա լ նամա կների ա ռթիվ պատասխանը կստանաք փ ոստ ով: Ուղարկեցեք մա նրա մասն դեկուցա դիր Երուսաղեմի կալ­վա ծքների վիհա կի մա սին:

ՊԱՏՐԻԱՐՔ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍ'ԳԵՈՐԳ 9..

էյմիածիէ,23 (աւնվսււփ 1951 р.

ԵՎ.ՐՈՊԱՅՒ Ш З П 8 ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԱԿԱՆ Պ Ա Տ4.ՒՐԱԿ ԳեՐԱՇՆՈՐՃ Տ- ԱՐՏԱ4.Ա Զ Դ ԱՐՔեՊԻՍԿՈՊՈՍՒ ՃեՌԱԳԻՐԸ

ԱՄեՆԱՅՆ 1ԱՅՈ8 4.ե ա Փ Ա Ռ ՃԱՅՐԱՊեՏԻՆ Վ Ե Հ Ա Փ Ա Ռ Կ Ա Թ Ո Ղ ԻԿ Ո Ս Գ Ե Ո Ր Գ Զ .Ի Ն

ԷՋՄԻԱԾԻՆԱ յսօր կա տ ա րեցինք հանդիսավոր հիմնա դրեքը Դիաւ-րեքիրյան հսւրսւ-

դատներու բա րերա րությա մբ կա ռուցվելիք Սրբոց Ք ա ռա սնից Մ ա նկա նց ե կ ե - ղ եցվ ո : Կխնդրենք Զեր օրհնությունները:

ԱՐՏԱՂԱԶԴ ԱՐՔԵՊԻՍԿՈՊՈՍ ՀԱՅՈՑ ԵԿԵՂԵՑԱԿԱՆ >ԷԱՐ2ՈԻԹՅՈԻՆ

Միլսւն,15 հունվարի 1951 р .

ՌՈԻՐԵն ԱՐՔ1)Պ1'ՍԿՈՊՈ11

ՎԱ ՐԴԱ ՆԱ ՆՑ ԱՆՄԱՀ ՀԻՇԱՏԱԿԻՆ

Հ > յՕՀՏс т а

ւ

ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի և Ե կ ե ղ ե ց ո ւ հ ա ­մ ա ր լի ն ե լ- չ լի ն ե լո ւ տ ա ր իներհ ա ն դ ի ս ա ցա ն 4 5 0 և 4 5 1 թ վ ա ­կ ա ն ն ե ր ը ։

Ս ա ս ա ն յա ն բ ռ ն ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ն ա յդ թ վ ա ­կ ա ն նե ր ի ն հա վա թ ա դրմա ն ե ն թ ա ր կ ե ց ի ր բ ո ­լո ր ուժերը և գ ո ր ծ ա դ ր ե ց ա մ ե ն տ եսա կի ճ ի գ ու ջա ն ք , դ ի մ ե ց ա ն թ ի վ մ ե ք ե ն ա յո ւթ յո ւն ­ն ե ր ի ու դ ա վ ե ր ի , ո ր պ ե ս զ ի հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն պ ա րտ ա գրի ա ր և ի և կրա կի պ ա շտ ա մ ո ւն ք ը և ա յդ պ ի ս ո վ հ ե տ զ հ ե տ է ձ ո զ ի հ ա յո ւթ յո ւն ը պ ա ր ս ի ց մ ե ջ , վ ե ր ա ց ն ե լո վ հ ա յ և Հ ա ,ա ս - տ ա ն ա ն ո ւն ն ե ր ը ։

Դ եռև ս 4 1 5 թ վ ա կ ա ն ի ց ս կ ս ա ծ պ ա րսից ա ր քունիքը վա րոսէ ՛էր ձ ո զ մ ա ն ք ա ղ ա ք ա կ ա ­ն ո ւթ յո ւն ը , տ ա ն ո ւմ էր ն ա խ ա պ ա տ ր ա ս տ ա ­կա ն ա շխ ա տ ա ն քն ե ր ի ր ա յդ ա ն ա ր գ ծ ր ա ­գի րն ի ր ա գ ո ր ծ ե լո ւ հ ա մ ա ր ։

Վ ա ր դ ա ն ա նց պ ա տ ե ր ա զ մ ի դ ր դ ա պ ա տ ճ ա ռ ­նե ր ը և հ ա ն գ ա մ ա ն ք ն ե ր ը լի ա կ ա տ ա ր կ ե ր պ ո վ պ ա տ կ ե ր ա ց ն ե լո ւ և ա յն խ ո ր ա պ ե ս ը մ բ ռ ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , ա ն հր ա ժ ե շտ է մ ի հ ե տ ա դ ա ր ձ հ ա ­յա ց ք գ ց ե լ պ ա տ ե ր ա զ մ ի ն նա խ ո ր դ ո ղ ա յն ա ն ֊ ց ո ւգ ա ր ձ ե ր ի ն , որ տ ե ղ ի էի ն ո ւն ե ց ե / Հ ա յա ս ­տ ա ն ո ւմ , ք ա ն ի որ ա յն տ ե ղ ի ց ե ն գ ա լի ս ա պ ս տ ա մ բ ո ւթ յա ն և հ ա յո ց մ ե ծ պ ա տ ե ր ա զ մ ի ա ր մ ա տ ն ե ր ը ։ Հ ի ն գ ե ր ո ր դ դա րի ա ռա շին հ ի ս ­ն ա մ յա կ ո ւմ տ եղի ո ւն ե ցո ղ ա ն ցք ե յ/և է ի ն , որ զ ի ն ա վ ա ռ ե ց ի ն Վ ա ր դ ա ն ա նց և հ ա մ ա յն հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն , վ ե ր ա զ ա ր թ ո ն ք ի կ ո չե լո վ նրա ա զ գ ա յի ն գ ի տ ա կ ց ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , նրա խ ի ղ ճ ր և Հ ա յ Հ ա յր ե ն ի ք ը , ն րա ա ն կ ա խ ո ւթ յո ւն ը և ա ֊ զա տ ո ւթ յո մ ւր պ ա հ պ ա ն ե լո ւ հեր ո սա կա ն կ ա մ ք ը ։

/հւչպ ես հ ա յտ ն ի ՛է, 3 8 7 թ վ ա կ ա ն ը հ ա յ ժ ո -

ղուէւդի հա մ ա ր կոր ծա նա ր ա ր ե ղ ա վ ։ 3 8 7 - ի ն

Ա ր և ե լք ո ւմ ի շ խ ո ղ ե ր կ ո ւ բ ռ ն ա կ ա լ պ ե տ ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ը ' պ ա ր ս ի ց Շ ա պ ո ւհ Գ-ը և հունա ց

Թ եոդ ո ր կ ա յս ր ը հ ա շտ ո ւթ յո ւն կ ն ք ե լո վ , Հ ա ­յա ս տ ա ն ը բ ա ժ ա ն ե ց ի ն ե ր կ ո ւ մ ա ս ի և մ ի ա ­

կ ց ե ց ի ն ի ր ե ն ց պ ե տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ։ Մ ե ծ ա գ ո ւյն մ ա ս ը ա ն ց ա վ պ ա րսից տ ի ր ա պ ետ ութ յա ն տ ա կ ։ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դը ա պ ր ե ց ա նա սելի վ ա յր ի վ ե ր ո ս է ն ե ր , ս կ ս վ ե ց մ ա ս ս ա յա կ ա ն գ ա ղ թ դե պ ի հ ոմ ւա կ ա ն մ ա ս ը , գա ղ թ ող ները հ ո մ յա կ ա ն «ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն »ի ց հ ո ւս ա ­խ ա բ , կր կի ն վ ե րա դա րձա ն պ ա րսից մ ա սը , ա յն ո ւհ ե տ և ս կ ս վ ե ց հ ո ւն ա ց մ ա ս ի ց դեպ ի պ ա ր ս ի ց մ ա ս ը , ա յս տ ե ղ կրկին հ ո ւս ա խ ա բ' դ ե պ ի հ ո ւն ա ց մ ա ս ը և ա յս պ ե ս տ ա ր ի նե ր շ ա ­ր ո ւն ա կ ա բա ր ։

Ա յս վ ա յր ի վ ե ր ո ս տ ե ր ի ն և շա հ ա տ ա կ ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ի ն զ ո ւգ ը ն թ ա ց , ե ր կ ո ւ բ ռ ն ա տ ի ր ո ղ ­ն ե ր ն Էլ ս կ ս ե ց ի ն հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դը ծ վա տ ե լ . ի ր ե ն ց տ ի ր ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ը ա մ ր ա ց ն ե լո ւ ն պ ա ­տ ա կ ո վ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի հ ա տ վ ա ծն ե ր ն իրա ր դ ե մ հ ա ն ե ց ի ն նա խ ա ր ա ր ա կ ա ն տ նե ր ի մ ի ջ ո ­ց ո վ , ո մ ա ն ց կ ա շա ռ ե լո վ , ո մ ա ն ց պ ա շտ ո ն ն ե - րի կ ո չե լո վ , և ը ս տ մ ե ծ ի մ ա ս ի ն սուտ խ ո ս ­տ ո ւմ ն ե ր ա ն ե լո վ ։ Ե րկու բ ռ ն ա վ ո ր ն ե ր ն Էլ ո չ մ ի մ ի ջ ո ց ի ա ռա ջ կ ա ն գ չա ռա ն հ ա յ ժ ո ղ ո - վյըրդի մ ի ա ս ն ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը ք ա յք ա յե լո ւ , որ­պ ե ս զի ի ր ե ն ց դ ա ժ ա ն և ա ն ա րգ տ ի րա պ ե տ ու­թ յո ւն ը հե շտ ա նա և հ ա յ ժ ո ղո վ ո ւր դ ը շո մ ւչ ու հոդի չո ւն ե ն ա ա յս մ ղ ձ ա վ ա ն ջա յի ն վիճ ա կից ի ր ե ն ա զ ա տ ա գ ր ե լո ւ մ ի ջո ց ա ռ ո ւմ ն ե ր խ ո ր հ ե լ։

Ա յս պ ե ս Էր գ ր ո ւթ յո ւն ր , ե ր բ 3 8 9 — 3 9 0թ վ ե ր ի ն կ ա թ ող իկո ս ա կա ն գ ա հ բա ր ձ ր ա ց ա վ

1 8 է Я Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1051

Ս ուրբ Սա !ա կ Պ ա րթ ևը։ Եվ ա պ ա նրա կ ո ղ ­քին հ ա յտ ն վ ե ց հ ա յ ժողով յւդի լա վ ա գ ո ւյն զա վ ա կ ն ե ր ի ց մ եկ ուրիշը ' Ս ուրբ Մ եսրոպ Մ ա շտ ո ցը , Վ ռա մ շա պ ո լհ թ ա գա վո ր ի ք ա ր տ ո ւ­ղ ա ր ը ։ Հ ա յ ժ ո ղո վ ր դի զ ո ւ յգ և իմ ա ս տ ո ւն զա վա կն երը մա րգա րեա կա ն կ ա ն խ ա տ ե ս ո ւ­թ յա մ բ կ ա ր ո ղ ա ց ա ն թ ա փ ա ն ց ե լ ս տ ե ղ ծվ ա ծ դ րո ւթ յա ն ծա լքե ր ը և փ րկ ո ւթ յա ն ե լք ո ր ո ն ե լ։ Պ ետ ա կ ա նո ւթ /ունը պ ա հպ ա ն ե լո ւ փ որձերը ի զ ո ւր էի ն . ս ա կ ա յն մ ի մ ի ջ ո ց , մ ի զ ե ն ք էր հ ա ր կ ա վո ր տ ա լ ժող ո վ ր դի ն ի ր ի ն ք ն ո ւր ո ւյ­ն ո ւթ յո ւն ը , ի ր ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ը և ա ն կա խ ո ւ­թ յո ւն ը պ ա շտ պ ա ն ե լո լ հ ա մ ա ր ։ Ա յդ կա րող էր կ ա տ ա րել մ ի ա յն հ ա յ դ ր ա կա նո ւթ յունը , մ ա յր ե ն ի լե զ ո ւն , ա զ գ ա յի ն ա վ ա ն դ ո ւթ յո ւն ն ե ­ր ի ո ւ ս ր բո ւթ յո ւն ն ե ր ի պ ա հպ ա նում ն ու ք ր ի ս ­տ ո նեա կա ն ճ շմ ա ր տ ո ւթ յո ւն նե ր ի հա մորեն տ ա ր ա ծո ւմ ն ու յո ւր ա ց ո ւմ ը ։ Բ ա յց ա յդ բ ո լ ո ­րի հա մ ա ր հա րկա վոր էր հ ի մ ն ա կ ա ն ը ' հ ա յ դ իր ը ։

Չ ո ր ս — հի ն դ տ ա րվա քրտ նա ջա ն ա շխ ա ­տ ա ն քնե ր ի ց և դե գե ր ո ւմ ն ե ր ի ց հ ե տ ո , վերջա ­պ՛ես 4 0 4 — 4 0 6 թ վ ե ր ի ն Մ եսրոպ Մ ա շտ ոցին հ ա ջո ղ վ ե ց ս տ ե ղ ծ ե լ հ ա յո ց տ ա ռ ե ր ը ։ Ի ս կո ւյն կ ա տ ա ր վե ցի ն ա ռա ջին թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ֊

ր ը , բ ա ց վ ե ց ի ն ա ռա ջին դ պ ր ո ց ն ե ր ը ։ Հ ա յ ժ ո ­ղ ո վ ո ւր դ ը գ տ ա վ ի ր հ ո գ և ո ր զ ե ն ք ը գ ա լի ք ա ֊ հա վոր փ ոթ որ իկներ ին դ ի մ ա գ ր ա վ ե լո ւ հ ա ­մ ա ր г

Ե վ։ հի ր ա վ ի , Ս. Գրքի և ա յլ գր ա կա ն ութ յա ն թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յո ւն ը , գ ր լա դրում ը և տ ա րա ծո ւմը խ ո շո ր հեղ ա շր ջո ւմ ա ռա ջա ցրի ն հ ա յ ժ ո ղ ո - վը ր դ ի մ ե ջ ։ Բ ա ցվ ե ցի ն հ ա յո ւթ յա ն մ տ ք ի և հ ո գ ո ւ ա չք ե ր ը , նա ս կ ս ե ց ա պ րել հ ո գ ե կ ա ն և բ ա ր ո յա կ ա ն ի մ ա ց ա կ ա ն կ յա ն ք ո վ , Նրա ա ր ժ ա ն ա պ ա տ վ ո ւթ յո ւնը և ա զ գ ա յի ն գ ի տ ա կ ­ց ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը նոր թ ա փ ս տ ա ց ա ն ։ Եվ, բ ն ա կ ա ն ա բ ա ր , հ ա յր ե ն ի ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ն ու ա ն կ ա խ ո ւթ յո ւն ը կ ո ր ց ր ա ծ , օտ ա րների բոՏւի տ ի ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն տ ա կ ծ վ ե ն -ծ վ ե ն ա ր վ ա ծ ժողովուրդը ս թ ա փ վ ե ց ու տ ե ս ա վ օտ ա րի գ ի շա տ ի չ ժ ա ն ի ն ե ր ը , ի ր ս ր բա զ ա ն ի ր ա ­վուն օներե ո տ նա հա ր ում ը, ի ր երկրի կ ո ր ծա ­ն ո ւմ ը , տ ե ս ա վ , ս թ ա փ վ ե ց և բ ռ ն կ վ ե ց ա ն ­սա հմ ա ն ա տ ե լո ւթ յա մ բ ու զ ա յր ո ւ յթ ո վ դեպ ի օտ ա րր, լց վ ե ց մ ա ր տ ն չե լո ւ և ի ր ի ր ա վ ո ւ ն ք ֊ ն ե ր ր պ ա շտ պ ա ն ե լո ւ պ ա յք ա ր ո վ և ս կսեր իր սրտ ի և հ ո գ ո ւ խ ո ր ք ե ր ո ւմ ս ն ո ւց ա ն ե լ ու փ ա յ­փ ա յե լ ի ր վ ե ր ա ծ ն ո ւթ յա ն և ա զա տ ո ւթ յա ն ա կ ն կ ա լո ւթ յո ւն ն ե ր ր , հա մ ա պ ա ր փ ա կ կ երպ ո վ փ ա ր վ ե լո վ հ ա յ լե զ վ ի ն ու դ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ը , որս/ես ա զա տ ա գր ա կ ա ն զ ե ն ք ի ։

Վ ո ա մ շա պ ո լհ ի թ ա գ ա վ ո ր ո ւթ յա ն 2 0 - ա մ յա խ ա ււա դ ժ ա մ ա ն ա կ ս է յր յա ն ր ա մ ե ն հն ա ր ա վ ո ­ր ո ւթ յո ւն ր ն ձ ե ռ ն ե դ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն վ ե ր ա - կ ա ռ ո ւց վ ե լո ւ և վ հ ր ա դի նվե ւու բա ր ո յա կ ա ն Ո1 հ ո գ ե կ ա ն ՛Ա ռ ա քին ո ւթ յո ւն ն երո վ , սրսհե-

Iո ւ և զ ա ր դ ա ց ն ե /ո լ իր ա զ գ ա յի ն կերպ ա րը իրեն հա տ ուկ դ ր ս և ո ր ո ւմ ն ե ր ո վ ։ Հ ա մ ե մ ա ­տ ա բա ր կ ա ր ճ ժ ա մ ա ն ա կ ո ւմ հ ա յ ժ ո ղ ո ։[ր դ ի ն հ ա ջո ղ վ ե ց կ ռ ե լ ա յն զ ե ն ք ե ր ը , որոնք պ իտ ի պ ա շտ պ ա նեին նրա ն հետ ա ղա ա հա վոր մ ա ր - տ երոս է ու փ ո թ ո ր ի կ ն ե ր ո ւմ , որոնց վ ե ր ա պ ա հ ­վ ա ծ Էր ն ա և ՜ ա յ ժող ո ։[ր դ ի մ ա ր մ ի ն ը ծ վ ա - տ ող օտ ա րի գ ի շա տ ի չ ժա նի քն երը ջա րդ ու փ շուր ա ն ե լո ւ վ ս ե մ պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւթ յո ւնը ։

Ա յդ ժ ա մ ա ն ա կա շր ջա ն ո ւմ Ս . Ս ա հակ Պ ա ր ­թ և ը և Մ եսրոպ Մ ա շտ ո ցը կ ա զ մ ա կ ե ր պ ե ց ի ն Հ ա յ Ե կեղ եցի ն ա զ գ ա յի ն և ժ ո ։լո ։[ը դ ա կ ա ն ս ր բա զա ն ա վա նգութ յուՏւների և հա վա տ ա ­լի քն ե ր ի հ ի մ ո ւն ք ն ե ր ո վ ։ Ա րդեն Р յո ւզ ս /ն դ ի ա ֊ յի ց վերա դա րձել 'Էխն ուս մ ա ն գ ն ա ց ա ծ հ ա յ­որդ ի ների ա ռա ջին կա ր ա վա ն ներ ը և հ ա մ ա ­խ մ բ վ ա ծ Մ ա յր Ա թ ո ռ ո ւմ , զ բ ա ղ վ ա ծ Էին թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ ու գրա կա ն ա ր ժ ե ք ա ­վո ր վա ս տ ա կն ե բ ո վ ։ Հ ա յ Ե կեղ եցին ս տ ա ցել Էր Ս ա հ ա կ -Մ ե ս ր ռ պ յա ն կրթ ա ր ա ններ ում մ ա ր զ վ ա ծ մ ի ք ա ն ի հ ա ր յո ւր ի հա ս նող պ ա տ ­ր ա ս տ վ ա ծ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ն ե ր և ա ռա ջն՛որդներ։ Կ ա զմ վ ե լ և գ ո ր ծ ա դ ր ո ւթ յա ն Էին դրվել մի շա ր ք կ ա ն ո ն ա դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր և ե կ եղեցա կ ա ն օր ե ն ս դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր , ո րո վ և Ե կ ե ղ ե ցի ն , որ­պ ես ա զ գ ա յի ն ֊հ ա ս ա ր ա կ ա կ ա ն կ ա զ մ ա կ ե ր ­պ ո ւթ յո ւն , ո ՛չ մ ի ա յն մ ի ս ու ա ր յուն Էր դ ա ր­ձե լ հ ա յ ժ ո ղ ո վ րդ ի հա մ ա ր , ա յ/և նրա ա զ ա ­տ ա գրա կա ն պ ա յքա ր ի կա րևոր հե ն ա ր ա ն ը ,

Ի նչպ ես հ ա յտ ն ի ՛Է, հ ա մ ե մ ա տ ա բա ր խ իստ կա րճ ժ ա մ ա ն ա կ ո ւմ , Հ ա յ Ե կեղ եցի ն ս տ ե ղ ­ծ ե ց մ ա յր ե ն ի լե զ վ ի ու դ ր ա կա նո ւթ յա ն կ ա - ճա ււներ ։ Մ եր վա նքերր դա րձա ն բա ր ձ ր ա ­գ ո ւ յն կր թ ա կ ա ն հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւնն ե ր , մ ա գ ա ­ղա թ ի բո ւր գ ե ր ն ս կ ս ե ց ի ն բա րձր ա նա լ վե ր ու վ ե ր . գր չա գր ե ր ի թ ի վ ն ս կ ս ե ց ե ռ ա պ ա տ կ վե լ ու բա զ մ ա պ ա տ կ վ ե լ և դիրքն ու լո ւ յս ը ն ե ր ­

թ ա փ ա ն ց ե ց ի ն հ ա յ հ ա մ ա յնք նե ր ն ո ւ խ ր ճ ի թ ­ն ե ր ը ։ Ա պ շե ցո ւց ի չ ա ր ա գ ո ւթ յա մ բ զ ա ր գ ա ­

ց ա վ թ ա ր գ մ ա ն ա կ ա ն և հ ա յր ե ն ի դ ր ա կ ա նո ւ­թ յո ւն ը ի ր լե զ վ ա կ ա ն փ ա ր թ ա մ ո ւթ յա մ բ , գ ր ա ­կա ն ճ ո խ ո ւթ յա մ բ և քեր ա կ ա նա կ ա ն ա ն ա ղ ա ր ­տ ո ւթ յա մ բ ' մ ի ա ն գ ա մ ա յն մ ա տ չե լի , դ յո ւր ը մ ­բ ռ ն ե լի հ ա յ ժ ո ղ ո վ րդ ի հա մ ա ր ։

Բ ե և պ ա րսից և հ ո ւյն ե ր ի 3 8 7 թ վ ի դ ա շ­ն ա դ ր ո ւթ յո ւն ը Հ ա յա ս տ ա ն ը երկու պ ե տ ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ի մ ե ջ բ ա ժ ա ն ե լո ւ մ ա սի ն մ ն ո ւմ Էր ի ր ուժի մ ե ջ և բա խ ո ւմ ն ե ր ի ա ռ իթ չէր տ վ ե լ, ս ա կ ա յն գա ղ տ ա գո ղ ի պ ա յքա րը շ ա ­ր ո ւն ա կ վ ո ւմ էր և ա մ ե ն մ ե կ ն ա շխ ա տ ո ւմ էր մ յո ւս ի մ ա ս ի հ ա յե ր ի հա մ ա կ ր ո ւթ յո ւն ն ու կ ո ղ մ ն ա կ ց ո ւթ յո ւն ը շ ա հ ե լ։ Ք ա ղ ա քա կ ա ն պ ա յ­քա րը շա ր ո ւն ա կ վ ո ս է ]էր։

Հ ա յո ւթ յա ն մ ի ա ս ն ա կ ա ն ո ւթ յա ն դա դ ա փ ա ֊ րը ռ չ)ւչա ց ն ե լո լ մ ի տ ո ւմ ո վ , պ ա րսկա կա ն ք ա ղ ա քա կ ա ն ո ւթ յո ւն ն է ՛լ ա վելի ա կ նա ռո ւ և հր ա պ ա ր ա կա յին դա րձրեց ն ե ր ք ի ն պ ա ռ ա կ •

1951 է Я 1ք I' И 1Г |> |, 1Я

տ ոսէնեբր Ь ш խ ա ր ա ր ն I ր ի և /էրե՛ն// կ ո ւս ա ­կից մ ա ր դ կ ա ն ց մ ի ջ ո ց ո վ ։ Ն ա խ ա րա րա կա ն տ ներն ի / " " Ր '/1՛ մ հ ա ն ե լո վ և <! ո ղ ա /բգ իմ ի ա ս ն ո ւթ յո ւն ը իւս ւ ՚թ ա ր ելով , պ ա ր ս ի կ ներ ր դ ի մ ե ց ի ն մ ի յա ր ր դ ի վ ա յի ն միջու/սււսււմ- ն հ ր ի ։

Ա յգ մ ի ջո ց ի ն Էր, ո ր ն ա խ ա ր ա ր նե ր ր շ ը ր ֊ շա պ ա տ ե ցի ն Մուրր Ս ա հա կ Պ ա րթ ևին և պ ա ­հա ն ջե ց ի ն մ ի ա նա լ ի ր ե ն ց հևա և խ ն դ ր ե լ ա ր ­ք ո ւն ի ք ի ց Վ ռա մ շա պ ո լհ ի ո րդ ի Ա րա ա շիրի գ ա հ ը ն կ ե ց ո ւթ յո ւն ը ։ Հ ե ռ ա տ ե ս կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ը , որ ծ ա ն ո թ Էր ներ քի ն դա վ ե ր ի ն ո ւ կ ա ց ո ւթ յա ն , կտ ր ա կ ա նա պ ես մ ե ր ժ ե ց ն ա խ ա ր ա ր նե րի ա - ռ ա ^ա ր կը , հա ստ ա տ ուն կ ե ր պ ո վ կ ա ն գ ն ա ծ մ ն ա լո վ հ ա յր ե ն ի ի շխ ա ն ո ւթ յո ւն ը պ ա շտ պ ա - ն ե /ո լ դ ի ր ք ե ր ո ւմ ։ Նա հ ա յտ ա ր ա ր ե ց . «Ես ի մ հ ի վ ա ն դ ոչխ սւրր ե ր բ ե ՛ք չ ե մ փ ո խ ի օտ ա րի սւօոդջ դ ա զ ա ն ի ն ե տ » : Ա յս հա կի րճ ն ա խ ա ­դ ա ս ո ւթ յա մ բ Ս ուրբ Ս ա հա կր ո չ մ ի ա յն ր ն ո - րոշոսք Էր օր վ ա կ ա ց ո ւթ յո ւն ը , հ ա յ որոշ ն ա խ ա րա րն ե ր ի տ ի ր ա ն ե ն գ ո ւթ յո ւն ը , ш ц Ь կ ո չ Էր ա ն ո ւմ •նա խ ա րա րներին սթա վւվել և հետ կ ա ն գ ն ե լ Հ ա յր ե ն ի ք ի դ ե մ պ ա յք ա ր ե լո ւց ու դ ա վ ե լո ւց ւ Ա յս պ ի ս ի դ ի ր ք ա վ ո ր ո ւմ ո վ նա կ ո չ <Էր ա ն ո ւմ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն կ ա ն գ ն ե լ հ ա յ­րենի ի շխ ա ն ո ւթ յա ն կ ո ղ քի ն և պ ա հպ ա նել ա յն ւ

Ս ա կ ա յն խ ո ր ա գ ե տ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի խ ո ս ք ե ր ը ն ե ր գ ո ր ծո ւթ յո ւն չո ւն ե ց ա ն օտ ա ր ի ն վ ա ճ ա ռ վ ա ծ ն ա խ ա րա րն ե ր ի վրա և ն ր ա ն ք ի ր ե ն ց հետ վ ե ր ց ն ե լո վ Ս ուրմա կ անունւով մ ի ե ր ե ց ի , շ տ ա պ ե ց ի ն Տ ի զ ր ո ն , Վ ռա մ ի ա ր քո ւն ի քը , հ ա յ­ր ե ն ի ի շխ ա ն ո ւթ յո ւն ը և կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յո ւն ը մ ե ղ ա դ ր ե լո ւ դ ա վ ա ճ ա ն ո ւթ յա ն մեջւ

Պ ա րսկա կա ն ս ա տ րա պ ն եր ի թ ո ւ յն ո վ թ ո ւ­ն ա վ ո ր վ ա ծ ն ա խ ա ր ա ր ն ե ր ը հ ա յտ ն ե ց ի ն , որ ի ն չպ ե ս Արտ ա շի ր ը , ն ո ւ յն պ ե ս և Ս ա հա կ կ ա ­թ ո ղ ի կ ո ս ը հ ո ւ յն ե ր ի հ ե տ ւ/ա ղտ նի բ ա ն ա կ ց ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ե ն վ ա ր ո ւմ ՝ պ ա ր ս ի ց բ ա ժ ն ի Հ ա ­յա ս տ ա ն ը դ ն ե լ հ ո ւ յն ե ր ի ի շխ ա ն ո ւթ յա ն տ ա կւ Ն րա նք խ ն դ ր ե ց ի ն Ա րտ ա շիրին գ ա հ ը ն կ ե ց ա ն ե լ և մ ի պ ա ր ս ի կ կ ա ռ ա վ ա ր ի չ ն շա ն ա կ ե լ Հ ա յա ս տ ա ն ը ^կա ռա վա րելրւ հ ա մ ա ր , Ս ուրբ Ս ահակ Պ ա րթ ևին ա զ ա տ ե լ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւ­թ յո ւն ի ց և դ ա վա ճ ա ն ե ր ե ց ի ն ' Ս ուրմա կին ն շա ն ա կ ե լ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ։

Բ նա կա ն է , որ Ս ուրբ Սահ ա կի հ ե ռ ա ց ո ւմ ո վ կ ա ս կ ա ծի տ ա կ էի ն գ ր վ ո ս է և նր ա գ ո ր ծ ա ­կ ի ց ն ե ր ը ։ Ա յս բ ո լո ր ը ա ն հ ր ա ժ ե շտ Էին պ ա ր­ս ի ց ա ր քո ւն ի քի ն , ո չն չա ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր ա ր ­դեն ի ս կ Լա յն չա փ ե ր ը ն դ ո ւն ա ծ ա զ գ ա յի ն մ ի ա ս ն ա կ ա ն ո ւթ յա ն և վ ե ր ա զ ա ր թ ո ն քի գ ա ­ղ ա փ ա ր ն ե ր ը , ո ր ս կ ս ե լ Էին մ տ ն ե լ հ յո ւղ ու խ ր ճ ի թ , գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ։ ա ր վ ե ս տ ի , մ ա յր ե ն ի րա րր ա ո ի մ ի ջ ո ց ո վ ։

Հի ն գ ե ր ո ր դ դա ր ի մ ե ր պ ա տ մ ա դ ի /ձ ե ր ի ա շխ ա տ ա ս ի ր ո ւթ յո ւն նե ր ի մ ե ջ կ ա ր մ ի ր գ ծ ո վ

ա ն ց ն ո ւմ ՝Է ա յն գա ղ ա փ ա ր ը , որ ա յդ օրերին Հ ա յ պ ետ ա կա ն ութ յա ն վերա կ ա նգնո ւմ ը և ժ ո ֊ ' 1 " ՛ ե ՛ ՛ մ ՝ ի ն ք ն ո ւր ո ւյն ո ւթ յ Ա քն և ա զա տ ութ յա նպ ա հպ ա նո ւմ ը ,*ա մ ա ղգւս յի ն ե ր և ո ւյթ Էր հ ա ն ­դ ի ս ա ն ո ւմ , և ա ր դ յո ւն ք ա յն գրա կա ն շա ր ժ ­մ ա ն , ո ր ա ր դեն հ ա յր Էր ա ռ ե լ գրերի գ յո ւ- տ ի ց հետ ո և հա խ ո ւռն թ ա փ ո վ ա ռա ջ Էր տ ա ր վ ո ւմ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յա ն և հ ա յ հ ո գ և ո ­րա կա ՛նութ յա ն ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա մ բ , ք ր ի ս տ ո ­ն ե ա կա ն Ճ շմ ա րտ ո ւթ յո ւնն երի լո լս ա բա ն մ ա մ ր և յո ւր ա ց մ ա մ ր ։ Ա յս ա րդեն ո չ թ ե պ ա տ մա - Գ /՚ի կ ա մ ո ւս ում նա սի ր ո ղի ա նհա տ ա կա ն կա րծի քն Էր էլամ մ ե ջ բե ր ո ւմ ը , ա յլ հա ս ա րա ­կա կա ն կ յա ն ք ի ա ն նա հ ա նջ պ ա հա նջր , տ իրող պ ա յմ ա ն ն ե ր ի ց ր խ ո ղ ե ր և ո ւյթ ։

Պ ա ր ս ի ց ա ր քո ւն ի քը ա ճա պ ա րեց օգտ վել նա խ ա ր ա ր ն ե ր ի ա մ բ ա ս տ ա ն ո ւթ յո ւն ի ց ։ Տ ի զ ՜ բ ո ն կ ա ն չվ ե ց ի ն Ա րտ ա շիր թ ա գա վո ր ը և Ս ուրբ Ս ա հա կ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ը ։ Ա րտ ա շիրը գ ա հ . ը ն կ ե ց ա ր վ ե ց , հա րքունիս գ ր ա վ ե ց ի ն թ ա ­գ ա վ ո րի ի ն չք ն ու ս տ ա ց վ ա ծ ը , կ ա լվ ա ծ ­ն ե ր ն ու ո ւն ե ց ա ծ չո ւն ե ց ա ծ ը և նրա ն ուղա ր­կ ե ցի ն բ ա ն տ ։ Ս ուրբ Ա ա հա կն ա զ ա տ վ ե ց կ ա ­թ ո ղ ի կ ո ս ա կ ա ն պ ա շտ ո ն ի ց , և նա պ ա հվեց Տ ի զ բ ո ն ո ս է , ա քսորա կա ն ւէիճա կում և թ ո ւ յլ չտ ր վ ե ց նրա ն վ ե ր ա դ ա ռն ա լ Հ ա յա ս տ ա ն ։ Դ ա ­վա ճա ն և վւա ռա մոլ Ս ո լրմ ա կը , որ գլխ ա վո ր ա մ բա ս տ ա ն ի չն 'Էր Ս ուրբ Ս ա հա կի, ն շա ն ա կ ­վ ե ց կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ։

Դ ա վա դ ի ր նե րը հա ս ե լ Էին ի ր ե ն ց ն պ ա տ ա ­կ ի ն , պ ա ր ս ի ց ա ր քուն իքն Էլ ի ր ծա ծո ւկ դ ա ­վերն Էր ի ր ա գ ո ր ծ ո ւմ ։

Ս ա կ ա յն ի ն չպ ե ս պ ա ր ս ի ց ա ր քոմ ւի քը ,ն ո ւ յն պ ե ս և դա վա ճ ա ն նա խ ա րա րներն ու ա ն պ ա տ կ ա ռ Ս ուրմա կ ե ր ե ց ը խ ի ս տ ուշա ցել Է ին ։ Սուրր Ս ա հա կի և Մ եսրոպ Մ ա շտ ոցի գ ո ր ծ ը հ ա ղ թ ա ն ա կ ե լ Էլ։ ա ր դ ե ն ։ Նրա նց ս ս ւե ղ ծա ծ գիր ն ու դ ր ա կ ա նո ւթ յո ւն ը կա տ ա րել Էին ի ր ե ն ց պ ա տ մ ա կ ա ն գ ե ր ը ։

Ս ուրբ Ս ա հա կն ու Մ ե ս ր ո պ ը , մ ի ն չ ա յդ , վ ե ր ա կ ա ռ ո ւց ե լ Էին և կ ա զ մ ա կ ե ր պ ե լ Հ ա յ Ե- կ ե ղ ե ց ի ն ն ե ր ք ն ա պ ե ս և ա ր տ ա ք նա պ ե ս , ա - պ ա Հովել Էին ե կ ե ղ ե ց ի ն ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն բա ր ձր և դ ի տ ա կ ի ց պ ա շ տ ո ն ե ո ւթ յա մ բ , տ վ ե լ Էին բ ա ն ի մ ա ց և կ տ ր ո ղ , գա ղ ա փ ա ր ա կ ա ն ա ռ ա ջ­ն ո ր դ ն ե ր ու ե պ ի ս կ ո պ ո ս ն ե ր , ա պ ա հովել Էին ժ ա մ ա կ ա ր գ ո ւթ յո մ ւր , կ ա զ մ ե լ Էին ե կ ե ­ղ ե ց ա կ ա ն կ ա ն ո ն ա գ ր ո ւթ յո ւն ը և մ ե ր վա նքերը դ ա րձրե լ Էին հ ա յ խ ո ս ք ի ո ւ ւեզւ[ի , հ ա յ դրա ­կ ա ն ո ւթ յա ն ո ւ ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն գա ղ ա փ ա ր ­ների ա մ ր ո ց ն ե ր ։

Ս ուրբ Ս ա հա կին կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յո ւն ի ց մ ե ­կ ո ւս ա ց ն ե լը խ ի ս տ տ խ ուր տ պ ա վորո ւթ յո ւն գ ո ր ծ ե ց հ ա յ ժ ո ղ ով ր դ ի վ ր ա , ա ռ ա ջա ցն ե լո վ զ ա յր ո ւ յթ ի նո ր ա լե կ ո ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ու փ ո թ ո ­ր ի կ ն ե ր ։ Հ ա յ հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը չվ ա ր ա - ն ե ց Ս ուրբ Մ եսրոպ Մ ա շտ ոցի և ե պ ի սկոպ ոս-

2 0 է " 1Г

ն ե ր ի ղ ե կ ա վ ա ր ո վ !յա մ բ վ ա ր ե լ Ա մ ե ն ա յն Հ ա ­յ ո ց Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յո ւն ը , ա ո ս ւչա է/ն ե լո վ

չտ ե ս ն վ ա ծ մ ի ա բ ա ն ո ւթ յո ւն և խ ա ն ղ ա վ ա ո ո լ ֊ թ յո ւն .

Դ ա վա ճա ն Ս ուրմա կը ի ր ե ն չա ր դա ր ա ցր եց և շո ւտ ո վ հ ե ռ ա ցվ ե ց ն ո ւ յն ի ր ե ն կա թ ո ղ ի կ ո - ս ո լթ յա ն Հ ա ս ց ն ո ղ նա խ ա րա րների ձ ե ռ ք ո վ ։ Սա ի վի ճա կի չե ղ ա վ պ ա րսից ա րքունիքի դա վերը ի ր ա գ ո ր ծ ե լ, ո ր ո վ հ ե տ և հ ա յ ժ ո ղ ո - վուրդը նրա ն չը ն դ ո ւն ե ց և չճ ա ն ա չե ց , Ա րդ- յո ք ճիշտ չ է ր լի ն ի նրա ն ա ն վա ն ե լ պ ա րսից կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ։ Ա յն ո ւհ ե տ և հա ջոր դ կ ա թ ո ղ ի ­կ ոսն ե ր ն շա նա կվ ե ցի ն Բրքիշո և Շ մ վ ե լ ա - սոր ի ներ ը , ո ր ոն ք ն ո ւյն պ ե ս ենթ ա ր կ վ ե ցի ն Սուրմա կի ա նփ ա ռունա կ վ ի ճ ա կին ։ և որոնք դ ա ր ձյա լ ժ ող ո վ րդ ի կ ո ղ մ ի ց չճ ա ն ա չվ ե ցի ն և չը ն դ ո ւն վ ե ց ի ն ։

Ս ա սա նյա ններ ի փ ո ր ձ ր ' ե կ ե ղ ե ց ի ն էռ ե լ- յա յն նվա ճեվ և ի ր ե ն ց դա վերի գ ո ր ծի ք դ ա ր ձ ֊ ն ե լ , կ ա տ ա ր յա լ ա նհա ջողութ յա ն հ ա ն դ ի պ ե ց ։ Ի պ ա տ իվ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ցո ւ և հ ոգև ո րա կ ա ն ո ւ­թ յա ն պ իտ ի ն շ ե լ, որ պ ա րսիկներն ու դ ա վ ա ­ճա ն նա խ ա րա րները ե ր կ ր ո րդ Ս ուրմա կ չկ ա ­ր ո ղ ա ցա ն գ տ ն ե լ, չ ն ա յա ծ ի ր ե ն ց բ ա զ ո ւմ փ ո ր ձ երի ն ։

Հ ա յո ց կ ա թ ող ի կո ս ութ յա ն վ ե ր ա բե ր մ ա մ բ գ ո ր ծ ա դ ր վ ա ծ ա յս փ որձերն ու բ ռ ն ո ւթ յո ւն ­ներ ը ի ն ք ն ի ն ի ր ե ն ց մեջ պ ա ր ո ւնա կո ւմ էին գա լի ք պ ա տ ե ր ա զմ նե ր ի ս ա ղ մ ե ր ը , Մ ի ա ժ ա ­մ ա նա կ ա յս դ ե պ քե ր ը վ կ ա յո ւմ էին հ ա յ հ ո ­գև ո րա կա ն ութ յա ն պ ա տ շա ճ դիրքի վրա գ ը տ ֊ ն ը վ ե յը , նրա նք վ կ ա յո ւմ էին ն ա և ա յն մ ի ա ս ­նա կ ա ն ո ւթ յա ն մ ա ս ի ն , որ ս տ ե ղ ծվ ե 1 էր Հ ա յ Ե կեղեցո ւ, հ ա յ ժ ողովրդի Ա հ ո գև ո ր ա կ ա նո ւ­թ յա ն մ ի ջև , Չ պ ի տ ի ս խ ա լվ ե ն ք , ե թ ե ա սենք, որ կ ր ո ն ա փ ո խ ո ւթ յա ն մ ա ր տ ա կ ո չի ձ ե ո նո ցր ն ե տ վ ա ծ \էր ա ր դ ե ն , որ ա ն լո ւր բ ա ր բա ր ո ս ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ի պ իտի հա ս ներ Վ ա րդա նա նց օ ր ե ­ր ի ն ,

Ս ա կա յն ի ն չ ո ՜վ էր զ բ ա ղ վ ա ծ Ս ուրբ Ս ա ֊ հա կ Պ ա րթևը ի ր ա քսորի 4 տ ա ր ի ն ե ր ո ւմ , Նա ջա ն ո ւմ էր ա մ բա ս տ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ը հ ե ր ք ե , և կա թ ո ղ1ւ կո ս ո լթ յո ւն ը վ ե ր ա կ ա ն գ ն ե ր Հ ա ն դ ա - մ ա նքն ե րր որոշ չա փ ո վ օ գ ն ե ց ի ն Ս ուրբ Ս ա ֊ հ ա կ ի ն ։ Ա րքունիքի կ ո ղ մ ի ց ն շա ն ա կ վ ա ծ կ ա ­թ ո ղ ի կ ո ս ն ե ր ը ո րևէ ձ և ո վ չկ ա ր ո ղ ա ցա ն պ ա ր ֊ ս ի ց ա րքունիքի հ ո ւյս ե ր ը ա ր դ ա րա ցնել և նա հա ր կ ա դ ր վ ա ծ ե ղ ա վ Ս ուրբ Սա հ ա կ ի ն ա զա տ ա ր ձա կե ր

4 3 2 թ վա կ ա նի ն Ս ուրբ Ս ա հա կը Հ ա ,ա ս տ ա ն վ եր ա դ ա ր ձա վ, և ո ր ո վ հ ե տ և Վ ա ղա րշա պ ա տ ի կ ա թ ո ղ ի կո ս ա րա նը հ ա ն ձ ն վ ա ծ էր Շ մ վ ե էի ն , ի ն ք ը հ ա ս տ ա տ վ ե ց Բ ա գրևա նդի Ո լ չ ք ի լ ի ս ե ի ֊ Ս ուրբ Հ ո վ հ ա ն ն ո լ — վ ա ն ք ո ւմ և ա յս տ ե ղ հ ի մ ն ե ց ի ր կ ա թ ո ղ ի կոս ա ր ա նը ։ Ս ուրբ Մ ե ս ֊ ր ոպ Մ ա շտ ո ցի ն , որպ ես ի ր ա նմ իջա կա ն օ գ ­

ն ա կ ա ն ը , թ ո ղ ե ց Վ ա ղ ա ր չա պ ա տ ո լմ , Շ մ վ ե լի գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն ը մ ո տ ի կ ի ց գ ի տ ե լո ւ հ ա մ ա ր ։

Հ ի մ ն վ ե լո վ Բ ա գ ր և ա ն դ ո ւմ , չն ա յա ծ իր զ ա ռ ա մ յա լ հա ս ա կ ի ն , ն ա ո գ և ո ր ո ւթ յա մ բ շա ր ո ւնա կ ե ց վ ե ր ա հ ս կ ո ղ ո ւթ յա ն տ ա կ պ ա հել հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը ' հա ճա խ ա կի շր ջա գ ա յո ւ­թ յա ն ե լն ե լո վ և հոգև ո ր ա յց ե լո ւթ յո ւն տ ա ֊ լ ՚՚վ ի ր Ժ ող ովրդին ։

4 3 8 թ ։[ի ն Ս ուրբ Սա Հա կը 9 0 տ ա ր եկա ն հ ա ս ա կ ո ւմ վ ա խ ճ ա ն վ ե ց և թ ա ղ վ ե ց Տա ր ո նի Ա շտ իշա տ ում ։ Կորուստ ը մ ե ծ է ր և ՛Ա ղտ ը ա ն տ ա ն ե լի , Ս ուրբ Ս ա հա կի մ ա հ վ ա ն ի ց 'վեց ա մ ի ս հ ե տ ո , 4 3 9 թ վ ի ն վ ա խ ճ ա ն վ ե ց նա և ա ն զո ւգ ա կ ա ն կր ո նա վո ր ն ու հ ա յր ե ն ա ս ե ր ը , հ ա յ ժ ո ղո վ ր դի ե հ ա յ գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն փ ա ռ ք ր ' Ս ուրբ Մ եսրոպ Մ ա շտ ո ց ր ։

Ա յս ն ո ւ յն օրերի ն կ ա մ ք ի չ հ ե տ ո Հ ա յա ս ­տ ա ն վերա դա րձա ն Ա ղեքս ա նդրիա գնա ցա ծ ո ւս ա նո ղ ն ե ր ը ' Մ ովսես Խ ո ր ե ն ա ց ի ն , Մ ա մբրե Խ ո ր ե ն ա ցի ն , Դ ա վ ի թ Ներդի ն ա ց ի ն , եղ/ւշե Պ ա տ մ ա բա ն ը , Հ ո վ ս ե փ Պ ա ղ ն ա ց ի ն , Եզնիկ Կ ո զ բա ցի ն , Ա րձա ն Ա ր ծր ո մ ւի ն , Ա ղա ն Արծ- ր ո ւն ի ն , Մ ուշե Տ ա ր ո ն ա ց ի ն և ո ս փ շ շատերը:

Հա ք Ե կեղեցի ն ա յժ մ ա պ ա հ ո վ վ ա ծ էր բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն կ ր թ ո ւթ յո ւն ս տ ա ց ա ծ պ ա շտ ո­ն ե ո ւթ յա մ բ ։ Ս ուրբ Ս ա հա կն ո լ Ս ուրբ Մ ե ս ֊րոպ ը կա րող էին հ ա նգ ի ս տ ն ն ջե լ ի ր ե ն ց շ ի ­ր ի մ ն ե ր ո ւմ , նր ա նք կ ա տ ա ր ել էին իրենց պ ա րտ քը Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ո ւ, Հ ա յ Հ ա յր ե ն ի ք ի ե ժ ո ղո վ ր դի հա ն դ ե պ ։

Ս ուրբ Ս ա հա կի և Ս ուրբ Մ եսրոպ Մ ա շտ ո­ց ի մ ա հ վ ա ն ի ց հ ե տ ո , ն ր ա ն ց ա շա կերտ ները ելա ն վա նքեր ը և ս կ ս ե ց ի ն հ ա յ ժողովրդի մ ա նո ւկ ս եր նդ ի դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւթ յա ն և ու­ս ո ւց մ ա ն պ ա տ վա վո ր գ ո ր ծ ը ։ Զ ի նա վա ռվա ծ Ս ուրբ Ս ա հա կի և Ս ուրբ Մ եսրոպ ի գ ա ղ ա . վ ՛ա րն և բ ո վ , նր ա նք շ ա ր ո մ յա կ ե ց ի ն բուռն պ ա յքա ր հա նուն Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ո ւ և հ ա յ ժողո- 1ե ր դ ի ա ն կ ա խ ո ւթ յա ն և ա զ ա տ ո ւթ յա ն , մինչև Վ ա րդա նա նց պ ա տ ե ր ա զ մ ը ը ն կ ն ո ղ կ ա ր ճ ժ ա ­մ ա ն ա կ ա մ ի ջո ց ո ւմ , ը ն դ ա մ ե ն ը 1 3 — 1 4 տ ա ֊ բ ո ւ մ նրա նք ն որ վերեքքի հ ա ս ցր ի ն հ ա յ ժ ո ղո - վըրդի ա զ գ ա յի ն ի ն ք ն ա գ ի տ ա կ ց ո ւթ յո ւն ը և ս ր բա զա ն վերա զ ա ր թ ո ն ք ը , Հ ա յ ժողովուրդը պ ա տ րա ստ էր և ի վիճա կի դի մ ա գր ա վ ե լո ւ պ ա րսից ա րքունիքի բ ո լո ր դ ա վ ե ր ն ու բ ռ ն ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ը , Ոբ պ իտի գ ո ր ծ ա դ ր վ ե ի ն Վ ա ր- դա տ անք օր եր ի ն ։

Ա յս պ ե ս \էր մ ե ր երկ ր ի ի ր ա դ ր ո ւթ յո ւն ը հ ա յո ց մ ե ծ պ ա տ ե ր ա զմ ի ն ա խ օ ր ե ի ն ։

Մ եսրոպ ի մ ա հ վ ա ն ի ց հետ ո կա թ ո զիկ ո ս ա - կ ա ն գ ո ր ծե ր ը վ ա ր ե ց նր ա լա վ ա գ ո ւ յն ա շ ա ֊ կ երա ն ե ր ի ց մ ե կ ը ' Հ ո վ ս ե փ Հ ո ղ ո ց մ ե ց ի ն , որը Ս ես ր ո պ ի կ ե ն դ ա ն ո ւթ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ ն րա ա շ խ ո ւյժ և կա րող օ գ ն ա կ ա ն ն էր և լա վ ծ ա - ն ո թ էր ժ ա մ ա ն ա կի ի ր ա դ ր ո ւթ յա ն հ ե տ ,

Ս ուրբ Ս ա հա կի և Մ եսրոպ ի մ ա հ վ ս ձ ի ց հե-

П Ш к Л № ի

ш и տ եղի ո ւն ե ց ա ն մ ի շա րք քա ղա քա կա ն ա ն ցք ե ր , որ ո ն ք Էլ ա վելի թ ա նձր ա ցր ի ն մ ը թ -ն ո լո ր տ ը և Հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ս տ ե ղ ծե ց ի ն Հ ա ղ կ ե ր ա Ր .ի հ ա մ ա ր ի ր Ն ա խ որդների դ ի ­վ ա յի ն ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը շա ր ունա կ ելո ւ և հ ա յե ր ի ն , վ ր ա ց ի ն ե ր ի ս ու ա ղ վա նների ն կ ր ա կ ա պ ա շտ ո ւթ յո ւն ը պ ա ր տ ա ղ ր ելո ւ։

Հ ա ջ ո ր դ ե լո վ իր հ ո ր ը ' Վ ռ ա մ ի ն , Հա ղ կ երա Ր .ը ա ն մ ի ջա պ ե ս պ ա տ ե ր ա զ մ ս կ ս ե ց հ ո ւ յն ե ­րի դ ե մ և ա ռա ջ խ ա ղ ա ց , հ ա ս ա վ մ ի նչև Մ ծ բ ի ն ։ Հ ո ւն ա ց Բ ՚ե ո դ ո ս Р . կ ա յս ր ը , որ թ ո ւյլ ա ն ձ Էր, Ա նա տ ոլ զ ո ր ա վ ա ր ի մ ի ջ ո ց ո վ հ ա շ­տ ո ւթ յո ւն խ ն դ ր ե ց ։

Ա յս հ ա ղ թ ո ւթ յա մ բ ա մ բա ր տ ա վ ա ն ա ց ա ծ , Հա զ կ ե ր տ ը ո ր ո շե ց ի ր պ ե տ ո ւթ յա ն հ յո ւս ի ս - ա ր և ե լյա ն ս ա հ մ ա նն ե ր ը ը ն դ ա ր ձ ա կ ե լ և ա - պ ա հ ո վ և լ, ուս տ ի ա ր շա վա նք ս կ ս ե ց հոների կ ա մ ք ո ւշա ն ն ե ր ի ։դ ե մ , որ ո ն ք ա պ ր ո ւմ Էին Կա սպ ից ծո վ ի շրջա կա ե ր կ ր ա մ ա ս ե ր ո ւմ ։ Պ ա տ ե ր ա զմ ը տ և ե ց ե ր կ ո ւ տ ա ր ի ' 4 4 0 — 4 4 1 ։ Պ ա տ ե ր ա զմ ի ն մ ա ս ն ա կ ց ո ւմ Էին հ ա յո ց , վ ր ա ց , ա ղ վ ա ն ի ց , հ ո ն ա ց , կ ո ր դ վ ա ց և ա ղ ձ ն լա ց մ ա ր զ պ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ի հ ե ծ ե լա զ ո ր ե ր ը ։ Հ պ ա ­տ ա կ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը պ ա րտ ա վ ո ր Էին ի ր ե ն ց հ ե ծ յա լ զ ո ր ա մ ա ս ե ր ո վ о դ ն ե լ պ ա րս իկ ների ն պ ա տ ե ր ա զ մ ի ժ ա մ ա ն ա կ ։ Ա յս պ ա տ ե ր ա զ մ ո ւմ Հա զ կ ե ր տ ը պ ա ր տ վ ե ց և հ ա ր կ ա դ ր վ ե ց ա մ - ր ա պ ն դ ե լ Դ ե ր բե ն տ ի լե ռ ն ա ն ց ք ը ( Օ ո րա Պ ա ­հ ա կ ) , հա տ ուկ զ ո ր ա մ ա ս ե ր թ ո ղ ն ե լո վ ա յն ­տ ե ղ և ս կ ս ե ց կ ա ռ ո ւց ե լ Դ ե ր բե ն տ ք ա ղ ա ք ը , որ ի կ ա ռ ո ւց ո ւմ ը տ և ե ց 7 տ ա ր ի ։

Պ ա ր ս ի ց ա ր քունիքը ն ո ւ յն դ ա վ ա դ ի ր ք ա յ­լե ր ն Էր գ ո ր ծ ա դ ր ո ւմ ն ա և պ ա տ ե ր ա զ մ ն ե ր ի ժ ա մ ա ն ա կ , թ շն ա մ ի ն ե ր ի դ ե մ որպ ես ա ռ ա ­ջա պ ա հ կ ռվ ո ղ ղոՐՔ ո ւղ ա ր կ ե լո վ հ ա յո ց , ։[ր ա ց և ա ղ վ ա ն ի ց զ ո ր քե ր ի ն ու հ ե ծ ե լա զ ո ր ի ն , ա մ ե ն ա վ տ ա ն գ ա վ ո ր բ ե ր դ ե ր ի ո ւ տ ե ղ ա մ ա ս ե ­ր ի , ս ա հ մ ա ն ն ե ր ի պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յո ւն ը դ ն ե լո վ ն ր ա ն ց վ ր ա , ա յս պ ի ս ո վ մ ի շտ կ ր կ ն վ ո ւմ Էր ն ո ւ յն հա նցա պ ա ր տ գ ո ր ծ ե լա կ ե ր պ ը ' թ ո զ ա ց - ն ե լ ե ր ե ք ժողովուրդներըг զ ի ն վ ո ր ա կ ա ն ո ւժ ր , ն ր ա ն ց հա լո ւմ ա շ ա ն ե լ թ շն ա մ ի ն ե ր ի դ ե մ մ ղ վ ո ղ կ ռ վ ո ւմ , կ ա մ հ ե ռ ա վ ո ր ձ մ ե ռ ա ն ո ց ն ե - ր ո ւմ սքա հելռվ ն ր ա ն ց , կ տ ր վ ա ծ պ ա հ ե լ ի ր ե ն ց Հ ա յր ե ն ի ք ի ց և ժ ո ղ ո վ ր դ ի ց ։ Եվ ն ե ն գ ա մ ի տ բ ռ ն ա վ ո ր ն ս կ ս ե ց ի ր ա յս ծր ա գ ի ր ն ի ր ա գ ո ր ­ծ ե լ ա մ են ա դ ա ժա ն կ ե ր պ ո վ , ն ա ն ա խ փ ո ր ­ձ ե ց Հ ա յ, վ ր ա ցի և ա ղ վ ա ն նա խ ա ր ա ր նե ր ի ն գ ա յթ ա կ ղ ե ց ն ե լ և Հ ր ա պ ո լր ե լ պ ա շտ ո ն ն ե ր ո վ ,

գ յո ւղ ե ր ո վ ո ւ ա գ ա ր ա կ ն ե ր ո վ , ո ս կ ո վ և ա ր ­ծ ա թ ո վ , ո ր պ ե ս զի ն ր ա ն ց ը ն դ ո ւն ե լ տ ա կ ր ա ­կ ա պ ա շտ ո ւթ յո ւն ը ։ Բ ռ նա պ ե տ ի ա յս մ ի ջ ո ­ց ա ռ ո ւմ ն ե ր ը ա ր դ յո ւն ք ի չե ն Հ ա ս ց ն ո ւմ ։ Նա կ ի ր ա ռ ո ւմ Է բ ռ ն ո ւթ յո ւն ն ե ր , բ ա յց ա յս ևս ա ր դ յո ւն ք չի տ ա լի ս ։

Երեք ժ ո ղ ո վ ո լր դ ն ե ր ի զ ի ն վ ո ր ն ե ր ն ու Հ ե ծ ­յա լն ե ր ը շա տ լա վ գ ի տ ե ի ն թ ե ի ն չի ' Հա մ ա ր

Ա Ա !■ Ն

են պ ա յք ա ր ո ւմ և տ ո կ ո ւմ այդ. տ ա ռ ա պ ա նք­ն ե ր ի ն ։ Իրենց ժողովուրդները, և Հ ա յր ե ն ի ք ­ների պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յո ւն ը , ի ր ե ն ց ա գա տ ո լ ֊ թ յո մ ւր և ա ն կ ա խ ո ւթ յո ւն ը ղերիվերո Հ ա մ ա ­ր ե լո վ ա մ ե ն բ ա ն ի ց , նր ա նք ղինվսւծ Հեր ոս ա - կ ա ն խ ա ն դ ա վ ա ռ ո ւթ յա մ բ և մ ի ն չև վերջ պ ա յ­ք ա ր ե լո ւ ա ն նկո ւն կ ա մ ք ո վ , դի մ ա գ ր ա վ ո ւմ Էին բռ ն ա վ ո ր ի բ ո լո ր տ ես ա կ ի մ ե ք ե ն ա յո ւթ յո ւն ­ն ե ր ը ։

4 4 0 թ վ ի գա ր նա նը Հ ա զ կ ե ր տ ր մ ի ն ո ր խ ո ­շոր զ ո ր ա բ ա ն ա կ ո վ վ ե ր ս կ ս ե ց պ ա տ երա զմ ը ք ուշա ննե ր ի դ ե մ ։ Ա յս ս /ա տ ե ր ա զ մ ո ւմ ք ո ւ­շա ն նե ր ը պ ա ր տ վ ե ցի ն և ն ր ա ն ց թ ա գա վորը Հ ա զ ի վ ճ ո ղ ռ պ ր ե ց մ ա Հ ի ց ։ Ա յս Հա ղթ ա նա կը Է՛՛լ ա վ ե լի ո գ ի ն ե ր շն չե ց Հ ա զ կ ե ր տ ի ն , իր ծր ա դ ի ր ն ե ր ը ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը վեր ա ցնելու ն կ ա տ մ ա մ բ ի ր ա գ ո ր ծ ե լո ւ ։ Նա ա յժ մ ա րտ ա քին վ տ ա ն գ չո ւն ե ր . Հ ո ւ յն ե ր ր պ ա Հպ ա նո ս է Էին

նրա Հ ե տ կ ն ք ա ծ դ ա շի ն ք ը , ք ո ւշա ն ն ե ր ը պ ա րտ ­վ ե լ Է ին, ո ր ո վ նա ժ ա մ ա ն ա կ ը մ ի ա ն գ ա մ ա յն Հ ա ր մ ա ր ու ն պ ա ս տ ա վ որ Հ ա մ ա ր ե լո վ , ս կ ը - ս ե ց ն ա խ ա պ ա տ ր ա ս տ վ ե լ Հ ա յե ր ի ն , վ ր ա ց ի ­նե ր ի ն և ա ղ վ ա ն նե ր ի ն ի դեն մ ա զ դ ե զ ա ն ց բ ե ր ե լ և կ րո նա կա ն մ ի ա պ ա ղ ա ղ կ ա յս ր ո ւթ յո ւն ս տ ե ղ ծ ե լ, նպ ա տ ա կ ո ւն ե ն ա լո վ Հ ե տ զ հ ե տ ե ն ր ա ն ց ձ ո ւլե լ պ ա ր ս ի ց մ ե ջ և ընտ ելա ցնեք պ ա ր ս ի ց վա րք ու բ ա ր ք ի ն , ս ո վ ո ր ո ւթ յո ւննե ր ի ն և Հ ե թ ա ն ո ս ա կ ա ն խ ա վ ա ր ա պ ա շտ ո ւթ յա ն ։

Ա րտ ա քին թ շն ա մ ի ն ե ր ի ն ս ա ն ձ ա Հ ա ր ա ծ ' պ ա ր ս ի ց ա ր քուն իքը Հ ո ւ յս ո ւնե ր ի ր ծ ր ա ­գր ե ր ի Հ ա ջո ղ ո ւթ յա ն վյւա , ք ա ն ի որ ի ն չպ ե ս Հ ա յե ր ը , ն ո ւ յն պ ե ս վ ր ա ցի ն ե ր ն ու ա ղ վ ա ն ­ները դ ր ս ի ց ու Հ ա ր և ա ն ն ե ր ի ց որևէ օդ ն ո ւթ յո մ ւ չէ ի ն կ ա ր ո ղ ա կ ն կ ա լե լ, ի ս կ ի ր ե ն ց ուժերը նա ա ր դ են պ ա ռ ա կ տ ե լ էր որոշ չա փ ո վ , մ ե կ ո ւ­ս ա ց ր ե լ էր ճ ո ր ա Պ ա Հ ա կ ո ւմ և տ ենդ ա գի ն կ ե ր պ ո վ շա ր ո ւն ա կ ո ւմ է ր պ ա ռ ա կ տ մ ա ն և ք ա ղ ա քա կա ն ու տ ն տ ե ո ա կա ն ճ ն շմ ա ն գ ո ր ­ծ ա դ ր ո ւթ յո ւն ը ։

Ա յս ի ս կ ն պ ա տ ա կ ո վ , Հ ա զ կ ե ր տ ը Հ ր ա մ ա ­յ ե ց . (ГԱ մ ե ն ա յն ա զ գ և լե զ ո լք ' որ ը ն դ ի մ ո վ ի շ խ ա ն ո ւթ ե ա մ ր ՝ դ ա դ ա ր ե ս ց ե ն յի լր ա ք ա ն - չի ւր մ ո լո ր օ բ ի ն ա ց ն , և մ ի ա յն ո յ ե կ ե ս ց ե ն յե ր կ ր պ ա գ ո ւթ ի ւն ա ր ե գ ա կ ա ն , սպ ա ս ա ն ե լո վ կ ր ա կ ի , ի վ ե ր ա յ ա յս ր ա մ ե ն ա յն ի և զ մ ո գ ռ ւ- թ ե ա ն ևս օր էնս կ ա տ ա ր ե լո վ , զի մ ի ի ն չ ա մ ե ­ն և ի ն պ ա կա ս ա ո ն ի ց ե ն ։ !Լա յս ա ս ե լո վ քա րող կ ա ր դ ա յր ի մ ե ծ ի կ ա ր ա լա ն ի ն և պ ա տ ուէր ս ա ս տ ի լ դ ն էր ի վ ե ր ա յ ա մ ե ն ե ց ո ւն . և դ ե ս ­պ ա նս ս տ ի պ ա լ արձա1քէր յա մ ե ն ա յն ա զգս Հ ե ռ ա լո ր ս , զ դ ո յն պ ա տ ուէր Հր ա մ ա ն ի աո ա մ ե ն ե ս ե ա ն ա ր կա նէր я (Ե ղ ի շ ե ) ։

Ա յս Հ ր ա մ ա ն ի Հ ե տ վրա |ք Հ ա ս ն ո ւմ նա և Մ ի Հ ր ն ե ր ս ե հ Հա զա ր ա պ ե տ ի ն ա մ ա կ ը , որի մ ե ջ պ ա ր ս ի ց ա ր քունիքի ղ ե կ ա վ ա ր ը և Հ ա գ - կերտ ի ա ն մ ի ջա կա ն օգ ն ա կ ա ն ը փ որձոսք էր ց ո ւ յց տ ա լ մ ա զ դ ե զ ա ն ց կրօնի ա ռ ա վ ե լո ւ­

թ յո ւն ն ե ր ը և ճշմա րիտ լի ն ե լը ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ­թ յա ն հ ա մ հ մ /ս տ ո ւթ յա մ բ ։

Ա յս ն ո ւ յն մ իջո ցներ ին Հ ա յա ս տ ա ն էր հ ա ս ֊ նո ւմ Դ ենշա պ ոլհ ա ն ո ւնո վ պ ա րսիկ ի շխ ա ն ը , որն ըս տ իր ստ ա հո դ հ ա յտ ա ր ա ր ո ւթ յա ն , պ ետ բ է նոր ա շխ ա րհա գիր կ ա զ մ ե ր և թ ե թ ե - վա ց ն ե ր հա րկերն ու տ ուր քեր ը , նա և հ ե ծ ե ­լա զ ո ր տ ա լու պ ա յմ ա ն ն ե ր ը ։ Ա շխ ա րհա գիրր կ ա զ մ վ ե ց , ը ն դ ո ր ո ւմ , ա յն 1 ) կ ա շկ ա ն դ ե ց Ե- կ ե զ ե ց ո լ ա զա տ ո ւթ յո ւն ը և ա յն դ ր ե ց հա րկի տ ա կ, 2 ) վա նք ե ր ո ւմ ա պ րող մ ի ա յն ա կ յա ց ք ր ի ս տ ո ն յա ն ե ր ի ն ն ո ւյն ա շխ ա րհա գրի տակ դ ր ե ց , 3 ) երկրի հա րկը ա վ ե լի ք ա ն ծ ա ն ր ա ց ­ր ե ց , 4 ) նա խ ա րա րա րներին բ ա ն ս ա ր կ ո ւ ֊ թ յա մ ր ի ր ա ր հետ թ շ ն ա մ ա ց ր ե ց և ա մ ե ն մի տ ա ն մեջ խ ռ ո վ ո ւթ յո ւն գ ց ե ց ։

Պա րզ է , որ ա յս հա րկա դրա նքների տ ա կ ա րքունիքը ձ գ տ ո ւմ էր ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն ա ղ քա - տ ո ւթ յա ն և թ շվ ա ռ ո ւթ յա ն հ ա ս ց ն ե լ և ա յ գ ֊ պ ի սո վ ը ն դ ո ւն ե լ տ ա լ կ ր ո ն ա վ լո խ ո ւթ յո ւն ը ։

ո-Հարկի ե նթ ա ր կ վեցի ն ե պ ի սկ ո պ ո սն ե ր ն ու քա հա ն ա ներ ը , հա րկ ն շա ն ա կ ե ց ի ն լե ռ ն ե ր ի , դա շտ երի և ա նտ ա ռներ ի վրա և ա յն հ ա վ ա ­ք ո ւմ էին ո չ թ ե պ ետ ա կա ն ա ր ժ ա ն ա պ ա տ ­վո ւթ յա նը վ ա յե լ ձ և ո վ , ա յլ ա վ ա զա կ ա բա ր Հա փ շտ ա կ ե լո վ , մ ի ն չ ա յն ա ս տ իճ ա ն , որ ի - ր ե նք Հ լ մ ե ծ ա պ ե ս զա ր մ ա նո ս է Էին, թ ե մի տ ե ղ ի ց , որ ա յս ք տ ն գա ն ձ Է դուրս գ ա լի ս , Էլ ի ՛ն չպ ե ս Է շե ն մ ն ո ւմ ա յդ ա շխ ա րհըа (Ե ղ ի - շ ե ) ,

Իրար հա ջորդող ր ռնա տ ի ր ա կ ա ն ա յս կ ա ր­գ ա դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , տ նտ ես ա կ ա ն ճնշումը , կրկնա կի, եռ ա կ ի չա փ ե ր ո վ հա րկերի գ ա ն ­ձում ը ա ն ա ս ելի զ ա յր ո ւյթ ի և պ ո ռթ կում ների ա ռ ի թ ծ ա ռ ա յե ց ի ն ։

Ս ա կա յն հ ա յ նա խ ա ր ա ր ներ ն ու հոգևո րա . կ ա նները ի ր ե ն ց ս ա ռ ն ա ս ր տ ո ւթ յո ւն ը չկ ո ր ց ­ր ի ն և ա մ ե ն կերպ փ ո րձ եցի ն կ ա նխ ե լ ս տ ե ղ ծ ֊ վ ա ծ կ ա ց ո ւթ յո ւն ը , երկիրն ու ժողովուրդը խ ա ղ ա ղ ճա նա պ ա ր հով փ ր կ ե լ և մ ի կ երպ լո լ . ծ ե լ ա յս ի ն ք ն ի ն ա ն լո ւծե լի կ ն ճ ի ռ ը ։

Տ ե ղ ի ո ւն ե ց ա վ Ա րտ ա շա տ ի ժ ո ղ ո վ ը , ք ն ն ո ւ­թ յա ն ա ռ ն ե լո ւ ս տ ե ղ ծ վ ա ծ դ ր ութ յո ւն ը և պար- սԻ Յ ա րքունիքի ն ա մ ա կ ն ե ր ը , Հ ո վ ս ե փ կ ա թ ո ­ղ իկոսի ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ յա մ բ տ ե ղ ի ո ւն եցա ծ ա յդ ժո ղ ով ոս է մ ա ս ն ա կ ցո ւմ Էին Հ ա յո ց Եկե- ղ ե ց ո լ գրեթ ե բ ո լո ր մ ա րզեր ի ա ռա ջնոր դ ե - պ ի ս կ ո պ ո ս ն ե ր ր ։ Ա րտ ա շա տ Էին ժա մ ա նե լ ն ո ւյն պ ե ս բ ա զ մ ա թ ի վ տ ե ղ ե ր ի ց ք ո ր ե պ ի ս կ ո ­պ ո սն եր և ե ր ե ց ն ե ր և ա ն վա ն ի մ ա ր դ ի կ , Ն ա ֊ խ ա ր ա ր ն ե ր ի ց մ ա ս ն ա կ ց ո ւմ Էին ա յս ժ ոզո վին յ օ հ ո գ ի ։

Ժ ողովի նպ ա տ ա կն Հ ր ' 1 ) պ ա տ ա ս խ ա ն ն, ֊.ա զ կ ե ր տ ի հ ր ո վ ա ր տ ա կ ի ն , 2 ) պ ա տ ա ս խ ա ­ն ե լ Մ իհրներսեհի ն ա մ ա կ ի ն և 3 ) ա մրա — պ ն դ ե լ Հ ա յր ե ն ի ք ն ո ւ Ե կեղեցի ն պ ա շտ պ ա ն ե - լ ո լ ի ր ե ն ց ուխ տ ը,

Հա զ կ ե ր տ ի հրո վա ր տ ա կի պ ա տ ա սխ ա նը

կ ա րճ Է և ա զ դ ո ւ ։ Հ ա յե ր ը , հ ի շե ց ն ե լո վ ի ր ենց կա տ ա րա ծ հ ա վա տ ա ր ի մ ծ ա ռ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ը պ ա րսից ա րքունիքին ի ն չպ ե ս ա ն ց յա լո ւ մ . ա յլև _ ա ղկերս ։ի ժ ա մ ա )։։ ։ ։ կ . ի ։ոս տ ա ն ո ւմ !։'՝։ ի ր ե ն ց հ պ ա տ ա կո ւթ յա ն պ ա րտ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն - ները լր ի վ կ ա տ ա րել և հ ա յտ ն ո ս է ե ն , որ с հո զո ւ փ ր կ ո ւթ յա ն կամ" կորստ յւսն ղ ո ր ծ ը »թ ա գա վո րի գ ո ր ծ ը չ է , որ ա յդ գոր ծի հ ա մ ա ֊։ ո չ թ ա գ ա վ ո ր ի հ ո գ ա ծ ո ւթ յա ն ն են ս պ ա ս ո ւմ , և ո չ է լ ա յն թ ո ղ ն ո ւմ նրա տ ն օ ր ի ն ո ւթ յա ն ը ։

Ն ա մա կը ռ ո ւմ բի նմ ա ն ։ ։/ ։ս յթ ո ։մ է հ ե տ և յա լ կտ րուկ և փ ո թ ո ր կ ա լի ց վ ե ր ջա բա ն ո վ . «Ա ս ս -սիկ կ ա մ ք էլբոլոր մ ա ր մ ի ն տ ո ւե ա լ ի ձեաւ քո, վ ա ղ վ ա ղ ա կ ի արա ղ]ւնշ և կ ա մ ի ս , ի քէ|', տ ա ն ջա ն ք Ա ի մ էն ջ յ ւս ն ձ ն ա ո ո լթ ի ւն ք , սուր քո Ա պ ա ր ա ն ո ց մ ե ր » (Ե ղ ի շ ե ) ։

Ե րկրորդ ն ա մ ա կ ը , որ դ ր վ ա ծ Հ Մ իհ ր ներս ե- հ ի ն , հ ե ր ք ո ւմ է զրա դա շտ ա կա ն կրոնի խ ա ­վ ա ր ա մ տ ո ւթ յո ւն ը և ա ն ի մ ա ս տ ո ւթ յո ւն ը և գ ո ֊ վ ի ր գ ո ւմ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը որպ ես ճշմա րիտ կ րոն և ա ս տ վ ա ծա հ ա ճո ա ռա քին ի ճա նա պ ա րհ ողջ մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր , Ա յս նա մա 1,„ ց ո ւ յց Հ տ ա լի ս , որ հ ա յ ե կ ե ղ ե ցա կ ա նո ւթ յո ւն ը մ ա ր ս ել և յո ւր ա ց ր ե լ էր քրի ս տ ո ն ե ա կ ա ն հ ա ­վերժ ա կ ա ն ճ շմ ա ր տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , ա յն դա րձ­ն ե լո վ ո չ մ ի ա յն ի մ ա ս տ ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ու հ ա ­մ ո զ մ ո ւն ք , ա յլև մ ի ս և ա ր յո ւն ։ Մ եր Եկեղեցու պ ա տ մ ո ւթ յա ն մեջ ա յն կ մ նա որպ ես պ ա յծա ռ փ ա ս տ ա թ ո ւղ թ հ ա յ հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն բա րձր և վ ե ր ա ս լա ցի կ գ ա ղ ա փ ա ր ա կ ա նո ւթ յա ն հ ա ­մ ա ր ։

Ս տ ա նա լով ե ր կ ո ւ մ ե ր ժ ո ղ ա կ ա ն ն ա մ ա կ ն ե ­ր ը > պ ա ր ս ի ց ա ր քուն իքը ի ր ա ր է խ ա ո ն վ ո ւմ , չկ ա ր ո ղ ա ն ա լո վ բ ա ց ա հ ա յտ ել մ ե ր ժ մ ա ն ա յդ ­ք ա ն սուր և հա մ ա ր ձա կ հ ա ն դ գ ն ո ւթ յո ւն ը , Տ ե ղ ի ե ն ո ւն ե ն ո ւմ խ ո ր հ ր դ ա կ ցո ւթ յո ւն ն ե ր , Հ ա զ կ ե ր տ ը դ ի մ ո ւմ է ի ր վերջին նենգա վոր խ ա ղ ի ն , նա հ ր ա մ ա յո ւմ է Տ ի զ ր ո ն կ ա նչել ա յն նա խ ա ր ա ր նե ր ի ն , ո ր ո ն ց ի ն ք ն ա ն ձա մ բ ճ ա ­նա չո ւմ \էր, հ ո ւս ա լո վ ն ր ա ն ց մ ի ջ ո ց ո վ ի ր ա ր ֊ յո մ ւա ր բ ո լ ոճիրը ի ր ա գ ո ր ծ ե լ. Մ իա ժա մա նա կ կ ա ն չո ւմ ե ն վր ա ց և ա ղ վ ա ն ի ց ն ա խ ա ր ա ր ն ե ­ր ի ն , Ա յս տ ե ղ ա ն հր ա ժ ե շտ է կ ա ն գ ա ռ ն ե լ երեք ժո ղ ո վ ո լր դ նե ր ի ա յդ օրերի փ ո խ հ ա ր ա բե ր ո ւ­թ յա ն վ ր ա ։ Ի նչպ ես տ ե ս ա ն ք , պ ա ր ս ի ց ր ռ ն ա ֊ տ իրա կա ն կա րգերը հա վ ա ս ա ր ա պ ե ս տ ա ր ա ծ- վ ո ւմ Հին երեքի վրա է լ . ե ր ե ք ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը ' Վ րա ցի ները, հ ա յե ր ը և ա ղ վ ա ն ն ե ր ը կ ա ն գ ­ն ա ծ էի ն ն ո ւ յն վտ ա նգի և ս պ ա ռն ա լի ք ի ա - ռա ջ. երեքն էլ ա զ ն ի վ և պ ա ր տ ա ճ ա ն ա չ կ ե ր ­պ ո վ կ ա ն գ ն ա ծ էխն ի ր ե ն ց հ ա յր ե ն ի ք ը , կ րո­նը և ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ը պ ա շտ պ ա ն ե լո լ հ ե ր ո ­սա կա ն դ իր ք ե ր ո ւմ , Եվ ե ր ե ք ժ ո ղո վ ո ւր դն ե ր ը դ ա շն ա կ ց ե լո վ իրա ր հ ե տ , ո րոշել Հ ի ն մ ի ա ս ­նա բա ր դ ի մ ա գ ր ա վ ե լ փ ոթ որ իկը և հ ո ղ մ ա ց ր ի վ ա ն ե լ թ շ ն ա մ ո լ դ ա վա դրա կա ն ծր ա գ ր ե ր ը , Ե ֊ բ ե ք ե րկրներն էլ ն ո ւյն հրովա ր տ ա կն ու ն ա -

>

1951 ե Я 1Г Ի Ա Ծ ի Ն2 3

մ ա կնև ր ն ս տ ա ց ա ն , ե ր եքն էլ մ ե ր ժ հ ց ի ն ա ր ­վ ա ծ ա ռա ջա ր կը ։

Հ ա յ նա խ ա ր ա ր նե րի ց ա րքունի դ ուռ ն էին կ ա ն չվ ե լ Վ ա սա կ Ս յո ւն ի ն , որ ա յդ օրերին վ ա ր ո ւմ էր Հ ա յա ս տ ա ն ի մ ա ր զ պ ա ն ո լթ յո մ ւը , Ն երշա պ ուհ Ա ր ծր ուն ին , Արտ ա կ Ռ շտ ո լն ի ն , Գադ/ւշո Խ ո ր խ ո ռ ո մ ւի ն , 'Լար դա ն Մ ա մ ի կ ո ն - յա ն ը , Ա րտ ա կ Մ ո կ ա ց ի ն , Մ սւնեճ Ա պ ա հ ո լ- ն ի ն , Վ ա հա ն Ա մ ա տ ո մ ւի ն , Գ յուա Վ ա հ և ո լ- ն ի ն , Շ մ ա վ ո ն Ա ն ձ և ա ց ի ն , վ ր ա ց ի ն ե ր ի ց ' «Ա -շո ւչա ր դ ե շխ ն և ա յլ տ ա ն ո ւտ ե ա րք ա շխ ա ր ֊ հին ո ։ Կ ա նչվա ծ էի ն նա և ա ղ վ ա ն ի ց ն ե ր կ ա յա -ց ո ւց ի չն ե ր ը ։

'ԼրաՅ • ա ղ վ ա ն ի ց և հ ա յո ց նա խ ա ր ա րներ ը ն ա խ ա պ ես խ ո ր հ ր դ ա կ ց ե լո վ , եկ ա ն ա յն հ ա ֊ մ ո դ մ ա ն , որ Տ ի զ ր ո ն չև ր թ ա /ր պ իտ ի դ իտ վի որս/ևս ր ա ցա ր ձ ա կ ա պ ս տ ա մ բ ո ւթ յո ւն , ուստ ի չա ր ի քի վ ։ո ք ր ա դ ո ւյն ը հ ա մ ա ր ե ցի ն ն ե ր կ ա յա ­նա լ ա ր քո ւն ի քին , թ ե ր և ս մ ի ե լք գ տ ն ե ն ա յս տ ա գ ն ա պ ա լի ց գ ր ո ւթ յո ւն ի ց դուրս գ ա լո ւ ։ Ի - ր ե ն ց ճ ա ն ա պ ա րհո ր դ ա կ ա ն պ ա տ րա ստ ո ւ ֊թ յո ւն ն ե ր ը տ ե ս ն ե լո ւց հ ե տ ո , ի ր ե ն ց հետ և ող հ ե ծ յա լ թ ի կ ն ա պ ա հ ն ե ր ո վ ու դ ն դ ե ր ո վ մ ե կ ն ե ­ց ի ն Տ ի զ ր ո ն ։

Ի ն չպ ե ս տ ե ս ն ո ս է ե ն ք կ ա ն չվ ա ծ հ ա յ ն ա ­խ ա ր ա ր նե ր ի ց ո ւ ց ա կ ի ց , ը ն տ ր վ ա ծ ե ն ա մ և - ն ա ա զ դ ե ց ի կ և ռ ա զ մ ա կ ա ն ո ր ե ն ո ւժ ե ղ ն ա խ ա ­ր ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , ո ր ո ն ց մ ե ծ մ ա ս ը մ ա ս ն ա կ ֊ ց ե լ Էր Ա րտ ա շա տ ի ժ ո դ ո վ ի ն . ա յդ ն շ ա ն ա ­կ ո ւմ \Է, որ պ ա ր ս ի ց լր տ ե ս ա կ ա ն ց ա ն ց ը ա շ­խ ո ւժ ո ր ե ն գործոսԲ Էր, ա նշուշտ ա յդ ն ո ւ յն ց ա ն ց ը հ ա յտ ն ե լ էր ա ր քո ւն ի քի ն ե ր ե ք ժ ո ղ ո ­վուրդն ե ր ի ե ղ բ ա յր ա կ ա ն մ ի ո ւթ յա ն և ո ր ո ­շ ո ղ ն ե ր ի մ ա ս ի ն է լ , և մ ի ա յն դ ր ա ն ո վ պ իտ ի բ ա ց ա տ ր ե լ, որ կ ա տ ա ղ ի բ ռ ն ա կ ա լը ի ս կ ո ւ յն զ ե ն ք ի չ դ ի մ ե ց , լա վ հ ա մ ա ր ե լո վ խ ա բ ե ո ւթ յա ն և խ ա ր դ ա խ ո ւթ յա ն մ ի վերջի ն փ որձ և ս կ ա ­տ ա ր ե լ։

նա խ ա ր ա ր նե ր ի ն Տ ի զ բ ո ն կ ա ն չե լը շ ա ն թ ա ­հ ա ր ե ց հ ա յ հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ն ու ժ ո ղ ո - վ ը ր դ ի ն . ս տ ե ղ ծ վ ե ց ողջ ե ր կ ր ռ ւմ զ ա յր ո ւյթ ի և մ ո լե գ ն ո ւթ յա ն մ ի հ ո ւժ կ ո ւ ա լե կ ո ծ ո ւթ յո ւն . հ ա յ ժ ո ղ ով ո ւր դ ն ս կ ս ե ց մ ա ս ս ա յո ր ե ն ե լք ո ր ո ­ն ե լ ։ Ա րտ ա շա տ ի որոշում ՛!՛երբ և պ ա տ ա ս ­խ ա ն ն ա մ ա կ ն ե ր ը ն որ ա նո ր ո գ և ո ր ո ւթ յա ն և խ ա ն դ ա վ ա ռ ո ւթ յա ն ա ւլո յո լր ն ե ր հ ա ն դ ի ս ա ­ց ա ն , ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւմ կ ա տ ա ր վ ե ց ի ն հ ա ն դ ի ­ս ա վ որ մ ա ղ թ ա ն ք ն ե ր հ ո ծ ժ ո ղ ո վ ր դ ի մ ա ս ­ն ա կ ց ո ւթ յա մ բ ։ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն և հ ո ղ և ո ր ա կ ա - ն ո լթ յո ւն ր զ գ ա ս տ ո ւթ յո ւն բ չկ ո ր ց ր ի ն , ի ս կ ո ւ յն ն ե ր թ ա փ ա ն ց ե ց ի ն դ ա վ ա դ ր ո ւթ յա ն խ ո ր ք ե ր ը ։ ■Բաղաքտկան ա յդ պ ի ս ի տ ա գ ն ա պ ա լի ց օ ր ե ­ր ին հ ա յ ն ա խ ա ր ա ր ն ե ր ի ն ժ ո ղ ո վ ր դ ի ց կ ա բ ե լը , ւիտ ստ որեն Հ ա յա ս տ ա ն ը և հ ա յ ժ ո ղո վ ո ւր դ ը գ ր կ ո ւմ էին վա րձա ռո ւ և կ ա ր ո ղ ղ ե կ ա վ ա ր ­ն ե ր ի ց , հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը գ լխ ա տ վ ո ւմ էր , կ ո ր ց ն ե ք ։!։) ի ր պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն ա մ ե ն ա կ ա ­

ր և որ հ ե ն ա ր ա ն ն ե ր ը , Ա րդեն նա խ ա րա րներից և զ որ ա վ ա ր նե ր ի ց մի մ ա սը ա ր գելա փ ա կվա ծ էր ճ ո ր ս , Պ ա հա կում և հեռա ստ ա նների բ ք ա ­շ ո ւն չ ա մ ր ո ց ն ե ր ո ւմ , մ ի մ ա ս ը գ տ ն վ ո ւմ / ,,4 ա րսկա ստ ա նոսէ ա րքունի ծա ռ ա յո ւթ յա ն

մ ե ջ , հիմ ա Էլ տ ա ն ո ւմ Էին վերջին կ ա ր ա վա ն ր ։Հ ա յ հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ը զ գ ա ց և տ եսա վ

դ ր ո ւթ յա ն , ր ջ ո ւթ յո լն ը , և նա չտ ա տ ա ն վ ե ց , ~ ա մ ։ս խ ո ր հ ո ւբ դ և մ ի ա ս ի ր տ , ե պ ի սկ ո պ ոս թ ՚յ ե ր ե ց , կ ա թ ող իկո ս թե ե կ ե ղ ե ց ո ւ ա յլ պ ա շ- տ ո ն յա յք , դուրս եկա ն և մ ե կ ն ե ց ի ն գ ա վ ա ռ ­ն ե ր ը , ք ա ղ ա քն ե ր ն ու գ յո ւղ ե ր ը , ա մ ր ո ցներ ն ու վ ա ն ք ե ր ը , և ի ր ե ն ց վ ա ռ հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւ­թ յա մ բ և կ ր ո ն ա ս ի ր ո ւթ յա մ բ գ/ւնա վ ա ռ ե ցի ն հ ա յ մ ա ր դ ո ւն , հ ա յ գ յո ւղ ե ր ն ու խ ր ճ ի թ ն ե ր ը , ա մ ե ն մ ի ա ն կ յո ւն դ ա ր ձ ն ե լո վ ա պ ս տ ա մ բ ո ւ­թ յա ն և ը մ բ ո ս տ ո ւթ յա ն ա մ ր ո ց ն ե ր ։ Հ ա յ ժ ո ­ղ ո վ ո ւր դ ը ա մ ե ն ո ւր ե ք ե ր դ վ ե ց հա ս տ ա տ ո մ ։ և ա ն ե ր ե ր մ ն ա լ Հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ո ւ և Հ ա յ Հ ա յր ե ­նիքի ս ո ւր բ ո ւխ տ ի ն , ի ն չպ ե ս որ ե ր դ վ ե լ Էին Ա րտ ա շա տ ի ժ ո ղ ո վ ո ւմ ի ր հ ո գ և ո ր և ա շխ ա ր- հի կ ղ ե կ ա վ ա ր ն ե ր ը ։

Ա րտ ա շա տ ի ժ ո ղ ո վ ա կ ա ն ն ե ր ի երդում ն ու ո ւխ տ ը ' մ ի ն չև վերջ հա ստ ա տ ուն և հ ա վ ա տ ա ,

ր ի մ մ ն ա լ հ ա յ հող ու ջր ի ն , Հ ա յ Հա յր ե ն ի ք ի ն

ո ւ Ս ուրբ Ե կե ղ ե ցո ւն նշա նա ր ա ն և ա ռ ա ջնո ր­

դ ող ս կ զ բ ո ւն ք դ ա ր ձա վ հ ա մ ա յն հ ա յո ւթ յա ն

հ ա մ ա ր ։ Ա յս ա զ գ ա ր ա ր ո ւթ յո ւն ը ա ր վ ե ց ա -

մ ե ն ք ի ն ։ Հ ա յ մ ա ր դ ը ս ե ղ մ ե ց ի ր բռ ո ւն ց ք ն ե ր ը

և ձե ռ ք ը մ ե կ ն ե ց զ ե ն ք ի ն : Հ ա յա ս տ ա ն ը դա ր­

ձ ա վ մ ի վի թ խ ա ր ի զ ո ր ա ն ո ց ։

Հ ա յ կ ի նը մ ե կ դ ի ն ե տ ե ց ի ր ը ն տ ա ն ե կ ա ն խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ը ։ Նա մ ո ռ ա ց ա վ ի ր մսւնոլկին ո ւ նրա օ ր ո ր ո ցը և կ ա ն գ ն ե ց հ ա յր ե ն ա կ ա ն ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր ի պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն հո ղ ի վրա . նա ս կ ս ե ց խ ո ս ե լ, ք ա ր ո զ ե լ և հ ր ա հ ր ե լ, գ ո ­տ ե պ ն դ ե լ և ո գ և ո ր ե լ։ Ն ա խ ա րա րա կա ն տ ն ե ­րը դա րձա ն զ ո ր ա կ ո չի կ ա յա ն ն ե ր , գուրս թ ա /ի ե ց ի ն մ թ ե ր ք ը , դր ա մ ն ու ա մ ե ն ի ն չ հ ա ­ն ո ւն ը ն դ հ ա ն ո ւր ի ։ Ա յլև ս ւիա փ կա սուն ի շ խ ա ­նուհ ո ւն ա ն կա ր ե լի Էր տ ա ր բե ր ե լ ս ով ո ր ա ­կ ա ն գ ե ղ ջկ ո ւհ ո ւց , ա մ ե ն մ ե կ ի մ ե ջ , ծե ր թև մ ա ն ո ւկ , եր ի տ ա ս ա ր դ թ և պ ա տ ա ն ի , խ ո ս ո ւմ Էր Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն , խ ո ս ո ւմ Էր Հ ա յ Հ ա յր ե -ն ի ք ը ։

Խ որա մա նկ Հ ա ղ կ ե ր տ ը ե ր ե ք ժ ո դ ո վ ո լր դ - ների ղ ե կ ա վ ա ր ն ե ր ի ն ր ն դ ո ւն ե ց շա տ սա ռն, ն ր ա ն ց ց ո ւ յց չտ ր վ ե ց ը ն դ ո ւն ե լո ւթ յա ն ս ո վ ո ­ր ա կ ա ն պ ա տ ի վ ը , ա նշուշտ նա նպ ա տ ա կ ո ւ­ն ե ր ա յս ձ և ո վ ը ն կ ճ ե / ն ր ա ն ց հ ո գ ե կ ա ն ը և կ ո տ ր ե լ ն ր ա ն ց հ ա մ ա ռ ո ւթ յո ւն ն ու ուխ տ ր, որի մ ա ս ի ն ի նչ ի ւո ս ք , որ տ ե ղ յա կ Էր։

Նա ն ա խ ե ր ե ք ժ ո ղ ո վ ո ւր գ ն ե ր ի պ ա տ գ ա ­մ ա վ ո ր ն ե ր ի ն հ տ ն դ ի մ ա ն ե ց թ ե ի ՛ն չպ ե ս ե ն հ ա մ ա ր ձ ա կ վ ե լ ա յդ ս լի ս ի հա ն դ ո ւգն մ երժո

2 4 է Д Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1951

ղա կա ն պ ա տ ա սխ ա ն տ ա լ ա ր քա յի ց ա ր քա ­յի հրո վա ր տ ա կի ն, ա պ ա ա զ դ ա ր ա ր ե ց , որ նրա նց ա յն ք ա ն պ իտ ի Լարչա րի ու տ ա նջի, մ ի ն չև ի ր կա մ քը կ ա տ ա ր ե ն ։ Հա զկե ր տ ն ս պ ա ռն ո ւմ է պ ա տ գա մ ա վոր ներ ի ն ա քսորել Ս ա գա ստ ա ն, ն ր ա ն ց ը նտ ա ն ի ք նե ր ը ց ր վ ե լ Խ ո լժա ս տ ա նում և ողջ երկիրը ք ա ն դ ե լ, ա վ ե - ր ե լ, տ ա կնուվրա ա ն ե լ։ Ա յս ծա նր ս պ ա ռն ա -

լի ք ի ց հետ ո հ ա յո ց , վրա ց և ա ղ վ ա ն ի ց պ ա տ ­գա մ ա վո ր ներ ը մ ի ք ա ն ի օր ժ ա մ ա նա կ են խ ն դ ր ո ւմ խ որհր դա կ ց ե լո ւ հ ա մ ա ր , որինՀա զ կ ե ր տ ը հ ա մ ա ձ ա յն վ ո ւմ է ։

Երեք ժողովուրդներ ի ն ե ր կ ա յա ցո ւց ի չն ե ր ը թ ե և գ տ ն վ ո ւմ էի ն ուժեղ հ ս կ ո ղ ո ւթ յա ն տ ա կ, ր ա յց ա յն ո ւա մ ե ն ա յն ի վ կ ա ր ո ղ ա ցա ն խ ո ր ֊ հ ը ր դ ա կ ցե լ իրա ր հ ե տ ։ Բ նա կա ն է, որ նր ա նց հետ ա քրքրում էր ի ր ե ն ց հ ա յր ե ն ի ք ի և ժ ո ղ ո - վըր դի բ ա խ տ ը ։ Հ ի ր ա վ ի , ի ՛՛նչ վիճա կ կ ը ս - տ ե ղ ծվ ե ր փ ո րձ ա ռ ո ւ ղ ե կ ա վ ա րո ւթ յունը կ ո ր - ց ր ր ա ծ ժ ողովրդի հ ա մ ա ր ։ Ա յդ ն ո ւ յն օրերին մ ի ք ր ի ս տ ո ն յա պ ա ր ս ի կ , որ ա րքունի ծ ա ­ռ ա յո ւթ յա ն մեջ էր և ծ ա ն ո թ Հ ա զ կ ե ր տ ի դ ա ­վ ա դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն , հ ա յտ ն ո ւմ է ն ա խ ա ր ա ր ­ն ե ր ի ն ' ի ՛ն չ գ ն ո վ լի ն ի որևէ ե լք խ ո ր հ ե լ և ա ն պ ա յմ ա ն հ ա յր ե ն ի ք վ ե ր ա դ ա ռ ն ա լ։ Վ երջա ­պ ե ս գա ղ տ ն ի ե ր դ մ ա մ բ ե ր ե ք ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե - րի պ ա տ գա մ ա վո րն ե ր ր ի ր ե ն ց ուխ տ ր կրկին հա ս տ ա տ ո ւմ ե ն գ ր ա վո ր և տ ա լի ս Վ ա ր դա ն Մ ա մ իկո ն յա ն ի ն , հ ա յտ ն ե լո վ , որ հ ա յր ե ն ի ք վեր ա դ ա ռն ա լո վ , պ ետ ք է Վ ա րդա նի կ ա ր գ ա ­դ ր ութ յո ւն նե ր ը կ ա տ ա ր ե ն ։ Ո րոշվում է ա ռ ­եր ես հ ա մ ա ձ ա յն ո ւթ յո մ ւ տ ա / կ ր ո նա փ ո խ ո ւ­թ յա ն ։ Որոջ մ ա ր դ իկ գ ն ո ւմ ե ն կրա կ ին ե ր ֊ կ ը ր պ ա գ ե լո ս Պ ա րսից ա րքունիքը ց ն ծ ո ւմ է . կ ա զ մ ա կ ե ր պ վ ո ւմ ե ն հ յո ւր ա ս ի ր ո լթ յո ւն ն ե ր ; տ ր վ ո ւմ ե ն պ ա ր գ և ն ե ր ։ Հ ա զ կ ե ր տ ը 7 0 0 մ ո ­գ ե ր , մ ե կ մ ո գ պ ե տ և հ ե ծ յա լն ե ր ի մ ի զ ո ր ա - դ ո մ ւդ է դ ն ո ւմ հ ա յր ե ն ի ք վերա դա րձողների հ ե տ և կ ա ր գ ա դ ր ո ւմ ե ր ե ք ե ր կ ր ն ե ր ո ւմ է/ մ ե կ տ ա ր վա ր ն թ ա ց ք ո иТ ե կ ե ղ ե ցի ն ե ր ն ու վ կ ա յա ր ա ն ն ե ր ը փ ա կեէ ու կ ն ք ե լ, կ ա ռ ո ւցե լ ա տ րուշա ններ և կրա կի ու մ ո գ ո ւթ յա ն պ ա շ- տ ա մ ո ւն քն ե ր բ ո ւս ո ւց ա ն ե ր

4 5 0 թ վ ի ա մ ռ ա ն ս կ ի զ ր ն ե ր ի ն մ ո գ պ ե տ ն ու մ ո գ ե ր ր ի ր ե ն ց ւյո ր ա դ նդ եր ով հա սա ն Հ ա ֊ ւա ստ ա ն և բ ա ն ա կ ե ց ի ն Ծ ա ղկոտ ն գա վա ռի Ա նդդ գ յո ւղ ա ք ա ղ ա ք ի ՛մոտ ։ Ը նդ հ ա նո ւր հու- ղոսէն ու փ ոթ ո ր կո ւմ ր ա յս ա ն գ ա մ է ՛լ ա - վ ե լի ծա վ ա յ վ ե ց ի ն , վա ր ա ր եր ո վ ողջ երկիրն ու ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն ։

Մ ո գե ր ի հ ե տ ե կ ա ծ նա խ ա րա ր ներ ր մ ի ա ռ ժա մ ա ն ա կ հ ե տ և ե ց ի ն չե զ ո ք քա ղ ա քա կ ա ն ո ւ­թ յա ն ։

Մ ո գ պ ե տ ը տ ե ս ն ե լո վ , որ հ ա յե ր ի կ ո ղ մ ի ց ո ր և է ր ն ղ ա ռ ա ջո ւմ տ եղի չի ո ւն ե ն ո ւմ , փ ո ր ­ձե ց շոշա փ եւ մ տ ք ե ր ը և ուսումնա սիրեք գ ր ո ւթ յո ւն ը ։ Մ ի կիրա կի օր նա իր մ ո գ ե ր ո վ ’

և հ ե ծ յա լն ե ր ո վ մ ո տ ե ց ա վ Ա նգղի ե կ ե ղ ե ցո ւն , փ ո ր ձ ե լո վ ա յն վւա կել և կ ն ք ե լ, խ ա ն գ ա ր ե լո վ Ս ուրբ Պ ա տ ա րա գը։

Ա յդ օրերի ն Ա նգղը իր շր ջա կ ա ն ե ր ո վ ն ե ր - կա յա ց ն ո ւ մ էր մ ի ծո վ ա ծա վ ա լ զ ո ր ա ն ո ց ։ Ա յն տ ե ղ էի ն հ ա վ ա քվ ե լ երկրի բ ո լո ր կ ո ղ մ ե - ր ի ց ի ր ե ն ց իրա վո ւնքն հետ ա պ նդ ո ղ մ ա ր ֊

դ ի կ ' ա զա տ ն ե ր և շի ն ա կ ա ն ն ե ր , կ ա ն ա յք և ծե ր ո ւնի ն ե ր , ե ր իտ ա սա րդ ներ ու պ ա տ ա ն ի ­ն ե ր ։ Ա յն տ ե ղ էր նա և Ղ ևոնդ ե ր ե ց ը ' Ս ա հ ա կ ֊ Մ ե ս ր ո պ յա ն դ պ ր ո ցի լա վ ա գ ո ւ յն ա շ ա կ ե ր տ ֊ ն ե բ ի ց մ ե կ ը ։ Բ ա դրևա նդի Հ ա յր ա պ ե տ ո ւթ յո ւ­նը հ ի մ ն վ ե լո ւց ի վեր Ղ և ո ն դ ե ր ե ց ը , որպ ես Սահակ Պ ա րթևի տ եղ ա կա լ և մ ո տ ի կ ա ջա - կ ի ց , գ տ ն վ ո ւմ էր կ ա թ ող իկո ս ի մ ո տ , կ ա տ ա ­ր ե լո վ շա տ պ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո ւ ա շխ ա տ ա ն ք ­ն ե ր ։

Երբ ժ ող ո վ ո ւր դը ա յս ն ե ր խ ո ւժ ո ւմ ը նկա - տ ե ց , Ս ուրբ Ղ ևոնդ/։ ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա մ բ խ ո ւ ­ժ ե ց մ ո գ ե ր ի ւ[րա ։ Ն րա նք ք ա ր ե ր ո վ ո ւ մ ա ­հա կ ն ե ր ո վ հ ա ր ձ ա կ վ ե ցի ն մ ո գե ր ի և նրա նց հ ե ծ ե լա գ ն դ ի վ ր ա ։ Մ ո գ ե ր ն ու հ ե ծա /ա զ ո ր ը , ա ր յո ւն ա թ ա թ ա վ , փ ա խ ուս տ ի դ ի մ ե ց ի ն ։ Մ ո գ ­պ ետ ը պ ա ղ ա տ ա գ ի ն ա ղ ե ր ս ո ւմ էր ի ր ե ն ողջ և ա ռ ո ղ ջ ա ր քո ւն իք հ ա ս ց ն ե ր Ժ ողովրդա կա ն ա յս ա ռա ջին ա ն զո ւս պ ա պ ս տ ա մ բո ւթ յո ւն ը ո ր ո շե ց հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի բ ռ ն ե լի ք դիրքը և ո ւղ ­ղ ո ւթ յո ւն ը , և պ ա յք ա ր ը դ ա ր ձա վ հ ա մ ա ժ ո ­ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ։

Ա յս դ ե պ ք ի ց հ ե տ ո , մ ո գ պ ե տ ր կ ա ն չե լո վ մ ա ր զպ ա ն Վ ա սա կ Ս յո ւն ի ի ն , պ ա հա նջո ւմ է դր ե լ ա ր քո ւն իք և խ ն դ ր ե լ դ ա դ ա ր ե ցն ե լ ա ր ­քո ւնի ք ի պ ա հա նջը կ ր ո ն ա փ ո խ ո ւթ յա ն մ ա ­ս ի ն , հ ա յտ ա ր ա ր ե լո վ , որ ո ՛չ մ ի ո ւժ ա յս մ ա ր դ կ ա ն ց կ ր ո նա փ ո խ չի կա րող ա ն ե ր Բ ա յց Վ ա սա կր , որ խ ա ղ ո ւմ էր ե ր կ ու / ա րերի վրա և ի ր դերը կ ա տ ա ր ո ւմ էր խ ի ս տ վա րպ ետ ո ւ­թ յա մ բ , հ ա յե ր ի ն ց ո ւ յց էր տ ա լի ս , որ հ ա ս ­տ ա տ մ տ ո ք կ ա ն գ ն ա ծ է ի ր ուխ տ ի և ե ր դ ­մ ա ն վ ր ա , և ք ա ն ի որ Հ ա զ կ ե ր տ ի ն ո ւ Մ ի հ ը բ ֊ նե ր ս ե հի ն խ ո ս տ ա ց ե լ էր ա րքոմւի հ ր ա մ ա ն ր կ ա տ ա ր ել տ ա լ, ն ր ա ն ց հետ էլ վ ա ր վ ո ւմ էր ճիշտ ա յն պ ե ս , ի ն չպ ե ս կ վա ր վե ր մ ի մ ո գ կ ա մ մ ո գ պ ե տ ։ Ա նզյլի դ ե պ քի ց ս ա ր ս ա փ ա ծ, Վ ա սա կն ս կ ս ե ց ի ր ե ն գ ց ե լ եպ ի ս կ ո պ ո ս ն ե ր ի և նա խ ա րա րների ո տ ք ե ր ը , հ ա վ ա ս տ ի ա ց ն ե - լո վ , որ ի ն ք ը ն ր ա ն ց հ ե տ է ։ Ս ա կա յն դ ա վ ա ­ճ ա ն ն ե ր ը ե ր բ և ի ց ե ք ա յլե ՛՛լ ե ն ճ շմ ա ր տ ո ւ­թ յա ն ո ւղ ի ո վ , ի ն չպ ե ս Ե դիշեն է ա ս ո ւմ ,0յա մ ե ն ա յն հ ո ղ մ է շա ր ժին և յա մ ե ն ա յն ի ր է ր ող ա նռ ։ Ա ն գ ղ ո ւմ նա հ ա զ ի վ մ ա զ ա պ ո ւր ծ ե ղ ա վ ք ա ր կ ո ծ վ ե լո ւց ։

Դ ա վա ճա ն հ ա յը , փ ա ո ա ս երր և հ ա յր ե ն ա - ղ ա վր, փ ո խ ա նա կ օ գ տ վ ե ւո լ մ ո գ պ ե տ ի և մ ո ­գ ե ր ի ա ռ ա ջա ր կ ի ց , ա յն հ օգ ո ւտ ի ր ժ ո ղ ո վ ը ր - ղի գ ո ր ծ ա դ ր ե լո ւ, ը ն դ հ ա կ ա ռ ա կ ը խ ր ա խ ո ւ­ս ո ւմ է ն ր ա ն ց , խ ո ս տ ա ն ա լո վ ի ր օղ ն ա կ ա -

}

1051 է А Ա՜ Ի Ա Ծ Ի Ն2 5

ն ո լթ յո մ յը և կ ա ն գ ն ե լո վ նր ա նց թ իկ ո ւն ք ի ն Իր նա խ ա րա րա կա ն գ ն դ ո վ և հ ա մ ա խ ո հ ն ե ­րովւ Ը ն դ ո ր ո ւմ , ա յս քա ն ը բա վ ա կ ա ն չհ ա ­մ ա ր ե լո վ , լր տ ե ս ն ե ր է ս փ ռ ո ւմ ե ր կ ր ռ ւմ , ք ա ­ր ո զ ե լո վ չը ն դ դ ի մ ա ն ա լ պ ա րսից ա րքունիքի կ ա մ ք ի ն ։

Ս ա կա յն ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն հ ո ւզմ ո ւնք նե ր ը օ ր ե ց օ ր և ժ ա մ ե ժ ա մ ը ն դ գ ր կ ո ւմ կին նոր խ ա վ ե ր , և ա պ ս տ ա մ բ ա կ ա ն ո գ ո ւ հ ա մ ա տ ա ­ր ա ծ ա լի քներ ը հ ե ղ ե ղ ո ւմ է ի ն ա մ ե ն ք ի ն ։

Վ երջա պ ես ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը դ ի մ ո ւմ է Վ ա րղա ն Մ ա մ ի կո ն յա ն ի ն , ի ր ս պ ա ր ա պ ե տ ի ն ։ Վ ա ր ֊ դ ա նը մ ի ք ա ն ի նա խ ա րա ր նե ր ի հետ ժող ո վ ի

*է հրա ւէիրում Վ ա սա կի ն , որն ա յս տ ե ղ ե ր ­դ ո ւմ ո վ կ ր կ ի ն հ ա ս տ ա տ ո ւմ է ի ր ո ւխ տ ը ։ Ա յս ժ ո ղ ո վ ո ւմ ո ր ո ջո ւմ ե ն Բ յո ւզ ա ն դ ի ա յի ց օ գ - ն ո ւթ յո ւն խ ն դ ր ե լ ։ Բ յո ւզ ա ն դ ի ա մ ե կ ն ա ծ ա ֊ ո ա ջին պ ա տ գ ա մ ա վո ի ո ւթ յա ն տ ե ղ հ ա ս ն ե լը զ ո ւգ ա դ ի պ ե լ էր Թ ե ո դ ո ր կ ա յս ե ր մ ա հ վ ա ն ը և պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը ձ ե ռ ն ո ւն ա յն ե տ վ ե ­ր ա դ ա ր ձ ե լ։ Ա յժ մ ո ւղ ա ր կ վ ո ւմ էր երկրորդ պ ա տ գ ա մ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը և հ ո ւ յն ե ր ի ն ո ւղ ա ր ­կ ա ծ նա մ ա կ ը կ ն ք ո ւմ էր ն ա և դա վա ճ ա ն մ ա ր զպ ա ն ը ի ր մ ա տ ա ն ի ո վ և ս պ ա ս ո ւմ հ ա ր ­մ ա ր ա ռ ի թ ի , ի ր դ ա վ ե ր ը դ ր ս և ո ր ե լո ւ և ի ր ա ­գ ո ր ծ ե լո ւ ։

Ի նչպ ե ս հ ա յտ ն ի է , Բ յո ւզ ա ն դ ի ա ն չօ գ ն ե ց հ ա յե ր ի ն և ա ն տ ա ր բե ր դ ի տ ե ց պ ա րսից շ ա հ ա տ ա կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։ Ա վ ե լի ն , նա ն ե ն գ ա ­բ ա ր ի ր ա զ ե կ դ ա ր ձր ե ց պ ա ր ս ի ց ա ր քո ւն իքի ն հ ա յո ց դ ի տ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի մ ա ս ի ն ։

Ա յս ն ո ւ յն օր ե ր ի ն պ ա ր ս ի կ ն ե ր ը հ ա ր ձ ա կ ­վ ե ց ի ն Ա ղ վ ա ն ի ց ա շխ ա րհի վ ր ա , ն ե ղ ը մ ն ա ­ց ա ծ ա ղ վ ա ն ն ե ր ը հ ա յե ր ի ց օ գ ն ո ւթ յո ւն խ ը ն դ - ր ե ց ի ն ։

Դ ա վա ճ ա ն մ ա ր զպ ա ն ը հ ա ջո ղ ե ց Վ ա ր դ ա - նին ի ր զ ո ր ա բ ա ն ա կ ո վ ո ւղ ա ր կ ե լ Ա ղվա ն ից օ գ ն ո ւթ յա ն , հ ա յո ց ո ւխ տ ի մ ա ս ն ա կ ց ո ւթ յո ւ­ն ը թ ո զ ա ց ն ե լո լ հ ա մ ա ր ։ Խ ա ղխ ա ղ ք ա ղ ա քի մ ո տ Վ ա ր դա ն ը ջա րդ ո ւփ շո ւր ա ր ա վ պ ա ր ս ­կ ա կա ն բ ա ն ա կ ը , ն ր ա ն ց մ ն ա ց ա ծ ն ե ր ը ն ե ­տ ե լո վ Ք ո ւռ գ ե տ ի մ յո ւս ա փ ը ։

Վ ա ր դ ա ն ի բ ա ց ա կ ա յո ւթ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ , դ ա վ ա ճ ա ն ն ե ր ի դ ա վ ա ճ ա ն ը և ն ե ն գ ա վ ո ր ն ե ­ր ի ն ե ն գ ա վ ո ր ը կ ա ր ո ղ ա ց ա վ խ ո ս տ ո ւմ ն ե ր ո վ ո ւ կ ա շա ռ ո վ , կ ե ղ ծո ւպ ա տ ի ր մ ի ջ ո ց ն ե ր ո վ , որոշ նա խ ա ր ա ր ա կ ա ն տ ն ե ր մ ի ա ց ն ե լ ի ր ե ն հ ե տ , և ա ն գ ա մ ս կ ս ե ց սուտ լո ւր ե ր տ ա ր ա ­ծ ե լ1 թ ե ա ր քուն իքը ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը ա - ղ ա տ է թ ո ղ ն ո ւմ , որ ա յլև ս կ ր ո ն ա փ ո խ ո ւ­թ յա ն ո ր և է բ ռ ն ա դ ա տ ո ւթ յո ւն կ ա մ ս պ ա ռ ­ն ա լի ք չ կ ա ։ Ա յս պ ի ս ո վ , վ ա տ ո գ ի հ ա յը , որ ա ր դեն պ ա ր ս ի կ ի ց պ ա ր ս ի կ էր և մ ո գ ի ց մ ո գ , փ ո ր ձ ո ւմ էր թ ո ւլա ց ն ե լ ժ ո ղ ո վ ր դ ի դ ի - մ ա դ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն թ ա փ ը , վ ե ր ա ց ն ե լ նրա ը մ բ ո ս տ ա ց ո ւմ ը , ա լե կ ո ծ մ տ ք ե ր ը խ ա ղ ա ­ղ ա ց ն ե լ, դ ա դ ա ր ե ց ն ե լ հո ւղ ո ։։քն ու վ ր դ ո վ ֊

մ ո ւն ք ը , որ պ ես զի ա յդ ի ս կ կ ե ր պ ո վ թ ո ւլա ց ­նի ուխ տ ա պ ա հն եր ի հա տ վա ծը և ժողովրդին ա կ ա մ ա թ ե ք ի դեպ ի պ ա րսից ք ա ղ ա ք ա կ ա ­ն ո ւթ յո ւն ը և ս տ ե ղ ծի հ ա մ ա կ ե ր պ ո ւթ յո ւն բ ռ ն ա վ ո ր ն ե ր ի ց բռ ն ա վ ո ր ի հ ա ն դ ե պ ,

Ա յս լո ւր ե ր ն ո ւ շշուկ ն երը հա սա ն Վ ա րդա - ն ի ն և նա շ տ ա պ ե ց վ եր ա դ ա ռն ա լ Հ ա յա ս ­

տ ա ն , Հ ա յ ժ ող ո վ ո ւր դը և նա խ ա րա րների բ ա զ մ ո լթ յո մ ւը հա ղթ ա կա ն փ ա ռ ք ո վ ը ն դ ո ւն ե ­ց ի ն ի ր ե ն ց ս պ ա ր ա պ ե տ ի ն , ի ր ե ն ց փ ր կ ո լթ յո մ ւը ո ր ո ն ե լո վ նրա ա ն կ ա շա ռ , ա զ ն ի վ և հ ա յր ե - ն ա ս ե ր դ ի տ ա վ ո ր ո ւթ յա ն մ ե ջ ։ Հ ա մ բ ե ր ե լն ա յլև ս ա վ ե լո ր դ էր . ժ ո ղ ո ։[ր դ ա կ ա ն ա լե կ ո ­ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը և ա պ ս տ ա մ բ ա կ ա ն շ ա ր ժ ո ւմ ­ն եր ն ու բ ռ ն կ ո ւմ ն ե ր ը ա մ ե ն ո ւր ե ք պ ո ռ թ կ ա ­ց ե լ էի ն ի ր ե ն ք ի ր ե ն ց ։ Հ ա յ ժ ո ղ ով ուրդ ը ա ր ­տ ա հ ա յտ ե լ էր կ ռ վ ե լո ւ , դի մ ա գ ր ե լո ւ, ի ր Ե կե­ղ ե ց ի ն և հ ա յր ե ն ա կ ա ն ս ր բո ւթ յո ւն ը պ ա շտ - պ ա ն ե լո լ հ ե ր ո ս ա կ ա ն կ ա մ ք ը ։ Մ նո ւմ էր շա ր ­ժ ո ւմ ն ե ր ն ո ւ տ ր ա մ ա դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ուղղել

ի ր ե ն ց ի ս կ ա կ ա ն ն պ ա տ ա կ ի ն , կ ա զ մ ա կ ե ր պ ե լ տ ա ր ե ր ա յն ո ր ե ն ա ռա ջ ե կ ո ղ խ մ ո ր ո ւմ ն ե ր ն ու դ ո ր ծ ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , և հպ ա րտ ու ա ն սա սա ն բ ա ց ո ր ո շ պ ա յք ա ր ի ե լն ե լ ը ն դ դ ե մ ա նա րգ ի ր ա վ ա դ ր կ ո լթ յա ն և բ ռ ն ո ւթ յա ն ։

4 5 1 թվփ ձ մ ե ռ ը Վ ա րդա նն ի ր հ ա մ ա խ ո հ ­ն ե ր ո վ ս կ ս ե ց նա խ ա պ ա տ ր ա ս տ ա կա ն ա շ ­խ ա տ ա ն ք ն ե ր ը ։

Դ ա վա ճ ա ն Ս յո ւն ե ց ի ն օ գ տ վ ե լո վ Վ ա րդա նի բ ա ց ա կ ա յո ւթ յո ւն ի ց և ի ր վրա վ ե ր ց ն ե լո վ հ ա յ բա ն ա կ ի ը ն դ հ ա ն ո ւր հ ր ա մ ա ն ա տ ա ր ո ւ­թ յո ւ ն ը , հ ա ջո ղ ե ց ն ա խ ա ր ա ր ն ե ր ի ց ո մ ա ն ց քա շել ի ր կ ո ղ մ ը , հ ա յ ժ ո ղո վ ր դի մ ի ա ս ն ո ւ­թ յո ւն ը պ ա ռ ա կ տ ե լո վ ։ 8 — 1 0 նա խ ա ր ա ր ներ ի ր ե ն ո զ ո ր ա գ ն դ ե ր ո վ ա ն ց ա ն Վ ա սա կի կ ո ղ - մ ը ։ Ա յդ ն ո ւ յն ժ ա մ ա ն ա կ ա մ ի ջ ո ց ո ւմ զ ա ն ա ­զ ա ն խ ո ս տ ո ւմ ն ե ր ո վ ի ր կ ո ղ մ ը հրա պ ո ւրեց ո ւխ տ ա պ ա հ նա խ ա ր ա ր ն ե ր ի ե ր ի տ ա ս ա ր դ ն ե ­ր ի ն , ն ր ա ն ց կ ե ն տ ր ո ն ա ց ն ե /ո վ Ս յո ւն յա ց ա շխ ա ր հ ո ւմ , ի հ ա ր կ ե , ր ս տ հա ր կ ին որպ ես պ ա տ ա ն դ Պ ա րս կա ս տ ա ն ո ւղ ա ր կ ե լո ւ ։ Ա մ ե ­նուրեք) ք ա ր ո զ ի չն ե ր ո ւղ ա ր կ ե ց հ ա յտ ա ր ա ր ն ֊ ւո վ , թ ե պ ա ր ս ի ց ա ր քուն իքը ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւ­թ յո ւ ն ը ա զա տ է թ ո ղ ն ո ւմ և ո ր և է բ ռ ն ա դ ա ­տ ո ւթ յո ւն չո ւն ի Ե կ ե ղ ե ցո ւ հ ա ն դ ե պ ։ Ա յս սև գ ո ր ծ ի հ ա մ ա ր կ ա ր ո ղ ա ց ա վ որ ս ա լ ն ա և մի յա ր թ ք ա հ ա ն ա ն ե ր , ո ր ո ն ց ի ց մ ի ք ա ն ի ս ի ա - ն ո ւնն ե ր ն ե ն մ ի ա յն հ ի շո ւմ մ եր պ ա տ մ ա - պ իրներր։ Հ ա տ ո ւկ ն ա մ ա կ ն ե ր ո վ և պ ա տ ռ ա - մ ա վ ո ր ն ե ր ո վ մ ո /ո ր ո լթ /ա ն ե ն թ ա ր կ ե ց հ ո ւ-

ն ա ց բ ա ժ ն ի հ ա յե ր ի ն և մ ի ա ն գ ա մ ա յն չ ե զ ո ­ր ա գ ր ե ր ն ր ա ն ց օ դ ն ո ւթ յո ւն ր ո ւխ տ ա պ ա հ ն ե ­ր ի ն ։ Ի նչպ ե ս տ ե ս ն ո ւմ ե ն ք , ա յս տ ի ր ա նե նգ մ ա ր զ պ ա ն ը ո չ մ ի մ ի ջո ց ի ա ռա ջ կ ա ն գ չ ա ­ռ ա վ պ ա ր ս ի ց ա ր քունիքի քա ղ ա քա կ ա ն ո ւ­թ յո ւն ը ի ր ա գ ո ր ծ ե լ տ ա /ո ւ ։ Ն ա մա կներ գ ր ե ց ա ր քո ւն ի քի ն և հ ա յտ ն ե ց ուխ տ ա պ ա հների

26 I А 1Г Ի Ա Ծ Ի Ն 1 9 5 1

պ ա տ րա ս տ ութ յունները ա պ ս տ ա մ բո ւթ յա ն մ ա ս ի ն ։

Մի հրներսեհ հա զա րա պ ետ ը Հ ա յա ս տ ա ն ե կ ա վ դ րո ւթ յո ւն ը հ ա նգա մ ա ն որ ե ն ո ւս ում ­նա սի րե լո ւ, և ե ր բ ի մ ա ց ա վ ա պ ս տ ա մ բնե րի թ ի վ ը մ ի ն չև 6 0 ,ООО-ի է հ ա ս ն ո ւմ , նա կա ր- գա դ ր ե ց մ ի ուժ ե ղ զո ր ա բա ն ա կ շա ր ժ ե լ դ ե ­պ ի Հ ա յա ս տ ա ն , մ ե կ ի դ ե մ 3 — 4 զի ն վ ո ր ու­նե ն ա լո ւ հ ա շվ ո վ ։ Մ ուշկա ն նիս ա լա վուրտ ին նշա ն ա կ ե ց ընդհա նո ւր զորա հրա մ ա նա տ ա ր, դ ա վա ճ ա նի ն էլ պ ա տ վի րեց հ ա մ ա խ մ բ ե լ իր4 0 ,0 0 0 - ա ն ո ց գո ւնդ ը և ի ն ք ը վերա դա րձա վ Տ ի զ բ ո ն ։ 4 5 1 - ի գա ր նա ն պ ա րսից զ ո ր ա բ ա ­նա կը հա ս ա վ Հ ա յա ս տ ա ն և բ ա ն ա կ ե ց Հեր

ու Զ տ ր և ա ն դ գա վ ա ռ ն ե ր ո ւմ , ս ա կ ա յն պ ա ր­

ս ից 2 0 0 ,0 0 0 -ա ն ո ց ՛բա նա կի մ ո ւտ ք ը Հ ա յա ս ­տ ա նի ս ա հ մ ա ն ա մ եր ձ գ ա վ ա ռ ն ե ր ը , ա մ ե ն ե - վին չթ ո ւլա ց ր ե ց ժ ողովրդի պ ա յք ա ր ե լո ւ տ ր ա ­մ ա դ ր ո ւթ յո ւն ը , և ո ւխ տ ա պ ա հ ն ա խ ա ր ա ր ն ե ­րի ո գ և ո ր ո ւթ յո ւն ը ։ Վ ա րդա ն իր զո րա գուն դն ա ռ ա ծ ա նմ իջա պ ես մ ե կ ն ե ց Ա րտ ա զի գ ա վ ա ­ռը և Ա վա րա յր ի դա շտ ում կ ե ն տ ր ո ն ա ցա վ , որպ եսզի պ ա րսից ա ռա ջխ ա ղ ա ցո ւմ ը ա ր գ ե ֊ լա փ ա կ ի ։ Մ ի և ն ո ւյն ժ ա մ ա ն ա կ Ա ռա նձա ր Ա մա տ ունին ի ր 3 0 0 ձի ա վ ո ր նե ր ո վ ա ռա ջ ա ն ­ց ա վ պ ա րսից բա ն ա կ ը հ ե տ ա խ ո լզ ե լո ս Վ ա ր ­դա ն ա նմ իջա պ ես հ ր ա հ ա ն գ ե ց ուխ տ ա պ ա հ նա խ ա րա րներ ին ' Հ ա յա ՛/տ ա ն ի ս ե գ լե ռն և ր ի ս ի գ ա փ ա ռ ա ր ծի վ ն ե ր ի ն , ի ր ե ն ց գ ն դ ե ր ո վ հ ա ­վ ա ք վ ե լ Ա վա րա յր ի դ ա շտ ը ։ Վ ա ր դա նի հ ե ­րոս զ ի ն ա կ ի ց ն ե ր ը , հ ա յ ժ ո ղ ո վ րդ ի ա զ ա տ ա ­գ ր ո ւթ յա ն պ ա յքա ր ը լի ա կ ա տ ա ր կ ե ր պ ո վ ը մ բ ռ ն ո ղ ն ե ր ը , ի ր ե ն ց գ ն դ ե ր ո վ ի ր ա ր հ ե տ և ի ց իջա ն Ա րտ ա զ։ Պ ա տ մա կա ն խ ո ր ը ե ր ա խ տ ա ­գիտ ութ յա ՛մ բ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը և Ե կեղեցի ն սրբա ցր ին, ա յդ վ ս ե մ ա ն ո ւն նե ր ը , ո ր ո ն ց մեջ խ ո ս ո ւմ էի ն Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն , հ ա յ ժ ողով ուրդն ո ւ . Հ ա յր ե ն ի ք ը ։ Վ ա րդա նի գո ւն դ ը ա րդեն դա րձել էր ա ռա ջա պ ա հ գ ո ւն դ , նրա հետ և ի ց հ ա ս ն ո ւմ է ի ն պ ա տ ե ր ա զ մ ի դա շտ ն ե ր յա - պ ուհ Ա ր ծր ո ւն ի ն , հ ո ր ե ն Խ ո ր խ ո ռ ո ւնի ն , Ա ր ֊ տ ա կ Պ ա լա ն ի ն , Վ ա հա ն Ա մ ա տ ա ն ի ն , Թ ա ­թ ուլ Դ ի մ ա ք ս յա ն ը , Ա րշա վիր Ա ր յա ր ա ն ի ն , Շ մ ա վ ո ն Ա ն ձ և ա ցի ն , Տա ճ ա տ 9-նթունին, Ա տ ո մ Գ նունին, Ն ո ս ր ո վ Գ ա բ ե ղ յա ն ը , Կարեն Ս ա հա ռոմւին, Հ մ ա յա կ Դ ի մ ա ք ս յա ն ը , Գ ա զ- բ ի կ Դ ի մ ա ք ս յա ն ը , Ն երսեհ Ք ա ջ բ ե ր ա ն ի ն , Փ ա րսմա ն Մ ա նդ ա կ ո ւնի ն , Ա րսեն Ը ն ծ ա յե - ն ի ն , Ա յրո ւկ Ա շկ ա ն ի ն , Վ րեն Տ ա շր ա ց ի ն , Ա պ ր ս ա մ Ա ր ծր ո ւն ի ն , հ ա ր ս Ս րվա նձտ յա նր և Շ ո ւհ ա խ ո ռ ա պ ե տ ը , ի ր ե ն ց հ ե ծ յա լ և հ ե ­տ ևա կ գ ն դ ե ր ո վ , Բ ա ցի ա յս , ե կ ե լ էին նա և Վ ա հ ո ւձ յպ ց , Ռ շտ ո ւն յա ց , Տ ր պ ա տ ո ւն յա ց , Ք ո զ յա ն ց և Ա կ ե ա ցվ ո ց դ ն դ ե ր ը , ո ր ո ն ց ղ ե ­կա վա րների ա ն ո ւններ ը դ ժ բա խ տ ա բա ր մեր պ ա տ մ ա գ ի ր ն ե ր ր չե ն հ ի շ ե լ։ Հ ա շվ ա ռ ո ւմ ի ց պ ա ր զ վ ե ց , որ հ ա յ բա ն ա կ ը կ ա զ մ վ ա ծ է

6 6 ,0 0 0 մ ա ր տ ի կ ն ե ր ի ց ։ Մ ի նչ ա յդ , պ ա ր ս ի կ ­ները ն ո ւ յն պ ե ս ա ռա ջ էին շա ր ժ վ ե լ և բ ա ն ա ­կ ել Ա րտ ա զի դ ա շտ ո ւմ ' Ա վա րա յր ո ւ մ և ա յժ մ հ ա յե ր ի ու պ ա րսիկների մ ի ջև ե ղ ա ծ ա ն ջը ր- պ ետ ը Տ ղ մ ո ւտ դ ե տ ն է ր ։ Վ ա ս ա կը , որ ի ր4 0 ,0 0 0 - ա ն ո ց գ ն դ ո վ գ տ ն վ ո ւմ էր պ ա րսից բա ն ա կ ո ւմ , դ ի մ ե ց վերջի ն ն ե ն գ ա վ ո ր խ ա ղ ի ն , ուխ տ ա պ ա հների շա ր ք ե ր ո ւմ լք ո ւմ և ի ր ա ր ­ա ն ց ո ւմ ա ռ ա ջա ցն ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Մ ա րդիկ ո ւ­ղ ա րկեց ա ս ե լո ւ, որ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յա ն դ ե մ ա յլև ս ա րքունիքի կ ո ղ մ ի ց բռ ն ա դ ա տ ո ւթ յո ւն չկ ա , որ Ե կեղ եցի ն ա յս ո լհ ե տ և ա զա տ է և ա յլն , որ և հ ե տ և ա պ ե ս դ ի մ ա ղ լ։ո ։թ յո ւն ը ա ն ֊ մ ը տ ո ւթ յո ւն է ։

Ս ա կա յն Վ ա րդա նն ու նա խ ա րա րները ը մ բ ռ ն ե ց ի ն ի ր ե ն ց շա րքերը թ ո ւլա ց ն ե լո ւ ա յս վեր ջին դ ա վ ն ու փ ո ր ձ ը , և եկ ող ների ն ա ն ա ր ­գ ե լո վ հետ վերա դ ա ր ձր ի ն , վ ե ր հ ի շե լո վ տ ի ­ր ա ն ե ն գ մ ա ր զպ ա ն ի տ ա ս ն յա կ ա ն դ ա մ ուխտ կ ն ք ե լը և դ ր ժ ո ւմ ը ։

4 5 1 թ վ ի մ ա յի ս ի 2 6 - ի ն տ եղի ո ւն ե ցա վ ճա կ ա տ ա մ ա ր տ ը ։ ճ ա կ ա տ ա մ ա ր տ ի նա խ ո ր դ օրն ու գիշերը հ ա յո ց բա ն ա կ ը լո ւս ա ց ր ե ց ա ղ ո թ ք ո վ և ս ա ղ մ ո ս ե ր գ ո ւթ յա մ բ , մ ա տ ո ւց ­վ ե ց ի ն բ ա ց օ թ յա Ս ուրբ Պ ա տ ա րա գներ և բ ո ­լո ր մ ա ր տ ի կ ն ե ր ը հ ա ղ ո ր դ վ ե ց ի ն , ա ր ժ ա ն ա ­ն ա լո վ Փ րկչի պ ա տ վա կա ն սուր՜բ մ ա ր մ նին և փ րկա րա ր ա ր յա ն ը ։ Կ նքվեցին ե ր ե խ ա ն ե ր ր ։ Հ ո վ ս ե փ կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ը և Ղ և ոն դ ե ր ե ց ը ի ր ե ն ց բ ո ց ա շո ւն չ ք ա ր ո զ ն ե ր ո վ մ ե կ ն ա բ ա ն ե ց ի ն ա յս պ ա տ ե ր ա զմ ի պ ա տ մ ա կ ա ն և ժ ողով րդա կա ն մ ե ծ ն շ ա ն ա կ ո ւ թ յո ձ ը ։ Շ ր ջա գ ա յե ց բ ո լո ր գն դ ե ր ր նա և մ ե ծ ս պ ա ր ա պ ե տ ը ' Վ ա ր դա ն ը , ա ն ձ ա մ բ ս տ ո ւգ ե լո վ մ ա ր տ ն չո ղ ն ե ր ի զ ի ն ա ­կա ն կ ա զ մ ը և ի ր հ ո ր դ ո ր ն ե ր ո վ խ ր ա խ ո ւս ե ց ա մ ե ն ք ի ն վա տ ոգի և ա մ ոթ ա պ ա ր տ չմ ն ա լ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ցո ւ և ժ ո ղ ով ր դ ի ա ռ ա ջ ։ Բա նա կր նոր ա շ խ ո ւյժ ո վ և ո գ և ո ր ո ւթ յա մ բ լց վ ե ց ։

Հ ա յո ց բա ն ա կ ը բ ա ժ ա ն վ ա ծ էր 3 մ ա ս ի և մ ի փ ո ք րա թ ի վ վերջա պ ա հ գ ո ւն դ էլ ո ւն ե ր ։ Մ իջին թ և ի հրա մ ա նա տ ա ր ն շա ն ա կ վ ե ց Ն ե ր - շ ա պ ո լհ Ա ր ծր ո մ ւի ն , օգ ն ա կ ա ն ն ե ր ա ռ ն ե լո վ Մ իհրշ ա պ ո լհ Մ ա ր դ պ ե տ ա կ ա ն ի ն , Ա րշա վիր Ա րշա րունուն և Ար տ ա կ Մ ո կ ա ց ո ւն ։ Ա ջա կ ո ղ մ - յա ն թ և ի հ ր ա մ ա ն ա տ ա ր ռ լթ յա ն ր վ ե ր ց ր ե ց հ ո ր ե ն հ ո ր խ ո ռ ա ն ի ն , Բ՜ա թ ո ւլ Դ ի մ ա ք ս յա ն ի և Ներս ես Ք ա ջ բ ե ր ո մ /ո ւ օ գ ն ա կ ա ն ո ւթ յա մ բ ։ Ձ ա խ ա կ ո ղ մ յա ն թ և ի ղեկ ա վ ա ր ն էր ի ն ք ը , պ ա ­տ ե ր ա զմ ի ոգի ն ու փ ա ռ ք ը ' Վ ա րդա ն Մ ա մ ի - կ ո ն յա ն ը , Փ ա փ ա գ Ա ռ ա վ ե ղ յա ն ի օ գ ն ա կ ա ն ո ւ­թ յա մ բ ։ Վ ա րդա նը վ ե ր ց ր ե լ էր մ ա ր տ ն չե լ ա - մ ե ն ա ո ւժ ե ղ թ և ի դ ե մ , ուր կ ե ն տ ր ո ն ա ցե լ էր դա վա ճա ն Վ ա սա կը իր դ ն դ ե ր ո վ ։ Դ ա վա ճա ն Ս յո ւն ե ց ի ն ո րոշել էր մ տ ն ե լ ե ղ բա յր ա ս պ ա ն կռվի։ մեջ հօգո ւտ օտ ա ր ա ր քունիքի շ ա հ ե ր ի ։ Ա յս հ ա ն գ ա մ ա ն ք ն է լ ա վ ե լի կ ա յր ո լ յթ ո ւ վ ։ ո ֊ թ ո ր կ ո ւմ ա ռ ա ջա ցր ե ց Վ ա րդա նա նց մ ե ջ ։ Վ ա ր т

գ ա ն ի բա ն ա կ ի ղ ե մ է ր կ ե ն տ ր ո ն ա ցր ե լ Մ ուշ- կա ն Ն իսա լա վուրտ ը ի ր ա մ ե ն ա ը ն տ ի ր ղ ո ր ա - դ ձ դ ե ր ը ։

Մ ա յի ս ի 2 6 - ի ա ո ա վո տ ի ն ա րևդա կլւ իր ա ր ն ա վ ա ռ շո ղ ե ր ը ս փ ռ ե ց Ա վա ր ա յր ի դա շտ ի ո ւ լե ռ ն ե լ։ի վ ը ա ։ Տ ղ մ ո ւտ դ ետ ն ս կ ս ե ց փ ո ­թ ո ր կ ա լի ց և խ ռ ո վ ա հ ո ւ յզ ա լի ք ն ե ր ո վ ա ռա ջ ս ո ղ ա լ։ Տ ա ր ե ր ք ի ց պ ո կ վ ա ծ շա ն թ ա լի ց փ ո թ ո ր ­կի նմ ա ն հ ա յ բ ա ն ա կ ն ս կ ս ե ց հ ա ր ձ ա կ ո ւմ ը ։ Հ ա յ հ ե ծա լա զ ո ր ն ե ր ը ա ր ծ վ ա յի ն ա ր ա գ ո ւ­թ յա մ բ ա ն ց ա ն Տղմ ուսւ գե տ ը և ս կ ս վ ե ց ա հեղ ճ ա կ ա տ ա մ ա ր տ ը ։ Մ ուշկա ն Ն իսա լա վուրտ ը ի ր Մ ա տ յա ն գ ն դ ո վ ն ա հ ա ն ջե ց , Վ ա սա կ դ ա ­վա ճ ա նը թ ա ք ն վ ե ց փ ղ երի ա ր ա ն ք ո ւմ , որ չճ ա ն ա չվ ի , մ ի ն չդ ե ռ Վ ա ր դ ա ն ը , վ ր ե ժ ի ծ ա ­ր ա վը ս ր տ ի ն , ո ր ո ն ո ւմ էր դ ա վ ա ճ ա ն ի ն , հ ա յ­ր ե ն ի զ ե ն ք ո վ նրա ա ն փ ա ռ ո ւնա կ կ յա ն ք ի ն վերջ տ ա լո ւ, և նա խ ո յա ց ա վ ղ ո րա գնդ երի մ ե ջ ։ Ա յդ ն ո ւ յն մ ի ջ ո ց ի ն , պ ա ր ս ի ց մ յո ւս թ ե - վերի զորա գ ն դ ե ր ը հ ա րձա կմ ա ն ա ն ց ա ն և հ ա յ բա ն ա կ ի ս պ ա ր ա պ ե տ ը հ ե ր ո ս ա կ ա ն մ ա հ ը ն դ ո ւն ե ց , փ ա ռ ա զ ա ր դ ե լո վ հ ա յ ժ ող ո վ րդ ի պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը և Մ ա մ ի կ ո ն յա ն տ ո հ մ ը ։

Վ ա րդա նի մ ա հ ի ց հ ե տ ո , ն ա խ ա րա րն ե ր ը ո - ր ո շ ե ց ի ն ն ա հ ա ն ջե լ, վ ե ր ա խ մ բ ա վ ո ր վ ե լ, կ ա զ ­մ ա կ ե ր պ վ ե լ և հ ո գ ա լ բ ա ն ա կ ի ղ ե կ ա վ ա ր մ ա ն ' գ լխ ա վ ո ր հր ա մ ա նա տ ա ր ի խ ն դ ի ր ը ։ Գ ա ղա փ ա ր կ ա զ մ ե լո ւ հ ա մ ա ր թ ե որքա ն շ շ մ ե ց ո ւց ի չ և կ ո ր ծա նա ր ա ր էր հ ա յո ց հ ա ր վ ա ծը պ ա ր ս ի կ ն ե ­ր ի ն , բա վ ա կ ա ն է հ ի շ ե լ, որ պ ա տ ե ր ա զ մ ի դ ա շ­տ ո ւմ պ ա ր ս ի կ ն ե ր ը 3 5 4 4 զ ո հ տ վ ի ն 9 զ ո ր ա վ ա ­ր ո վ , մ ի ն չ հ ա յե ր ի զո հ ե ր ն էի ն 2 8 6 մ ա ր դ և 9 զ ո ր ա վ ա ր ։ 1 0 3 6 նա հ ա տ ա կն ե ր ի թիւէը կ ա զ մ ը - վ ե ց Ա վա րա յր ի ճ ա կ ա տ ա մ ա ր տ ի ց հ ե տ ո , երբ հ ա յե ր ը ն ա հ ա ն ջե լո վ , որոշ կ որ ո ւս տ նե ր տ վին նա հա նջի ճ ա նա պ ա րհի ն և ա յն ի ն ք ն ա պ ա շտ - պ ա նա կա ն կ ռ ի վ ն ե ր ո ւմ , ե ր բ նր ա նք ա մ ր ա ­ց ա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի բ ե ր դ ե ր ո ւմ և ա մ ր ո ց ն ե ր ո ւմ ո ւ կ ո վ ի տ ա կ տ ի կ ա ն փ ո խ ե ց ի ն ։ Ն ա հա նջից հ ե տ ո կ ռ ի վ ն ե ր ը տ ե ղ ա կ ա ն բ ն ո ւ յթ ս տ ա ցա ն ա մ ր ո ց ն ե ր ո ւմ ո ւ բ ե ր դ ե ր ո ւմ և ա յն ո ւա մ ե ն ա յ- ն ի վ պ ա ր ս ի կ ն ե ր ը չհ ա ջ ո ղ ե ց ի ն կ ո տ ր ե լ հ ա յո ց ը ն դ դ ի մ ո ւթ յո ւն ը ։ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ց ի ն ա ն մ ա հ ա ց ­ր ե ց Վ ա ր դ ա ն ա նց ս ուրբ գ ո ր ծ ն ու հիշա տ ա կը և 1 0 3 6 վ կ ա ն ե ր ի ն դ ա ս ե ց ս ր բե ր ի դա սն ու ա մ ե ն տ ա րի մ ե ծ շ ո ւք ո վ և հ ա ն դ ե ս ո վ հ ա յ ժ ո ­ղ ով ուրդը նշոսէ Վ ա ր դ ա ն ա նց տ ո ն ը ։

Դ ա վա ճ ա ն և փ ա ռ ա մ ո լ Վ ա սա կը Հ ա յա ս ­տ ա ն ի դ ր ո ւթ յո ւն ը և հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի տ ր ա մ ա ­դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ա պ ս տ ա մ բ ո ւթ յա ն և ի ն ք ն ա ­պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն դ ի մ ե լո ւ մ ա ս ի ն , պ ա րսից ա ր քո ւն ի քի ց թ ա ք ց ր ե լ Էր և ը ն դ հ ա կ ա ռ ա կ ը , դ ր ո ւթ յո ւն ը ն ե ր կ ա յա ց ր ե լ Էր ա յն պ ե ս , որ ի բ ր թե հ ա յե ր ը տ ր ա մ ա դ ի ր ե ն կ ր ո ն ա փ ո խ վ ե լո ւ և

որևէ ը ն դ դ ի մ ո ւթ յա ն հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը չո ւ- ն ի ն ։ Որ հի ր ա վ ի Վ ա ս ա կ ն ա շ խ ա տ ո ւմ էր հ ա յ ժ ո ղ ով ր դ ի մ ի ա բ ա ն ո ւթ յո ւն ը ճ ե ղ ք ե լ և ը ն դ դ ի ­

մ ո ւթ յա ն ոգի ն մ ա ր ե լ, մ ե ն ք ա յղ տ եսա նք ա ր դ ե ն , որ ա յն կ ա ր ո ղ ա ցա վ որոշ չա փ ո վ մ ի ա ս ն ո ւթ յո ւն ը խ ա խ տ ե լ, ա յդ ն ո ւյն պ ե ս ւիա ստ էւ Դ ա վա ճա նը չո ւզ ե ց տ ե ս նե լ ու խ ո ­ր ա ն ա լ, որ ա պ ս տ ա մ ր ո ւթ յո ւն ը հա մ ա յն ա կ ա ն է , որ ժ ո ղո վ ո ւր դն ի ն ք ն է ոտ քի կ ա ն գն ող ը և ո ր ե ր բ ժ ո ղ ո վ ո ւր գ ն ե ր ն են կ ռվ ո ս է, ո չ մ ի ուժ չի կա րող ն ր ա ն ց ը ն կ ճ ե լ։

Մ ի ն չդ ե ռ Հա ղ կ ե ր տ ը և ա րքունիքը ա յլ ճ ա ­ն ա պ ա ր հ ն ե ր ո վ ս տ ո ւյգ տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ր Էին ս տ ա ն ո ւմ , որ դե պ քե ր ը խ իս տ ա ր ա գ զ ա ր գ ա ­ն ո ւմ ե ն , որ կ ր ո ն ա փ ո խ ո ւթ յա ն խ նդ ի ր ը տ ե - ղ ի ց մ ՛ շ ա ր ժ վ ո ւմ , և որ հ ա մ ա յն հ ա յ ժ ո ղ ո - վույւդր բ ո ց ա վ ա ռ վ ե լ Է ա պ ս տ ա մ բ ո ւթ յա մ բ , և որ ա մ ե ն ո ւր ե ք ք ա ն դ ո ւմ և ո չն չա ցն ո ս է են Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ գ տ ն վ ո ղ պ ա րսից զ ո ր ա կ ա ­յա ն ն ե ր ը և զ ո ր քե ր ի ն կ ա մ կոտ որոսէ, կ ա մ գ ե ր ե վ ա ր ո ւմ ի ր ե ն ց ա մ ուր ա մ ր ո ց ն ե ր ը , և ա յն * որ Մ ուշկա ն Ն ի սա լա վոլրտ ի Ա վ ա ր ա յ- ր ո ւմ մ ղ ա ծ պ ա տ ե ր ա զ մ ը որևէ ա ր դ յո ւն ք չվ։ տ վ ե լ, ա յլ ի ր հ ե տ և ա ն ք ն ե ր ո վ խ ի ս տ կ ո ր ծ ա ­նա րա ր է ե ղ ե լ պ ա ր ս ի ց հա մ ա ր ։

Ս ույն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ն ե ր ն ի նկա տ ի ա ռ ն ե լո վ , Հ ա ղ կ ե ր տ ը մ տ ա դ ր վ ե ց դ ր ո ւթ յո ւն ը մ ե ղ մ ե լ, փ ո խ ե լ մ ի ն չ ա յղ կ ի ր ա ռ վ ո ղ ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ո ւ­թ յո ւն ը և ձ ե ռ ք ք ա շե լ կ ր ո ն ա փ ո խ ո ւթ յա ն ծ ր ա գ ր ի ց ։ Ա յս ի ս կ ն պ ա տ ա կ ո վ դուրս հ ա ն ե ց Հ ա յա ս տ ա ն ի ց պ ա ր ս կա կա ն բա ն ա կ ը և հ ր ա ­մ ա յե ց Մ ուշկա ն Ն իս ա լա վուրտ ին ա յդ բ ա ­ն ա կ ո վ ա ր շա վ ե լ հ ո ն ե ր ի վ ր ա ։ Դ ա վա ճա ն Վ ա ­սա կին ա զ ա տ ե ց Հ ա յա ս տ ա ն ի մ ա ր զպ ա ն ո ւ­թ յա ն պ ա շտ ո ն ի ց և հ ր ա մ ա յե ց նրա ն ն ե ր կ ա ­յա ն ա լ ի ր ե ն ։ Հ ա յա ս տ ա ն ի մ ա ր զպ ա ն ո ւթ յո ւն ը հ ա ն ձ ն ե ց Ա տ ր ո ր մ ի զ դ ա ն ո մ յո վ մ ի պ ա րսիկ զոր ա վ ա րի և կ ա ր գ ա դ բե ց ա պ ս տ ա մ բ ո ւթ յո ւ- նը ղ ե կ ա վ ա ր ո ղ ն ե ր ի ն ո ւղա րկել Տ ի զ ր ո ն ։ Նա- իւա ր ա ր ն եր ից ո մ ա ն ք հա ն ձն ա ռա ն մ ե կ ն ե լ Տ ի ղ բ ո ն ։ Տ ի զ բ ո ն ո ւղ ա ր կ վ ե ցի ն նա և մ ի խ ո ւմ բ հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ն ե ր , որ ո ն ք Վ ա սա կի դ ա վ ա ­դ ր ո ւթ յա մ բ ձ ե ր բ ա կ ա լվ ա ծ էին ա ր դ ե ն , դրա նց մ եջ էին Հ ո վ ս ե փ կ ա թ ող իկո ս ը և Ղ ևոնդ ե ր ե ­ց ը ։ Կ ա զմ վ ե ց ա րքունի ա տ յա ն ՝ մ ե ղ ա վ ո ր ն ե ­ր ի ն ղա տ ա պ ա ր տ ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Վ ա սա կ Ս յո ւ­ն ի ն որևէ կ երպ չկ ա ր ո ղ ա ց ա վ ա տ յա ն ի ա ռա ջ ա ր դա րա նա լ ո ՛չ ի ր գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա մ բ և ո ՛չ է լ ի ր սուտ ու պ ա տ իր տ ե ղ ե կ ա գ ր ե ր ո վ , և ե ն թ ա ր կ վ ե ց մ ա հ վ ա ն ։ Ն շելին ա յն է , որ դ ա վ ա ճ ա ն ի ն մ ե ղ ա դ լւե ցի ն ի ր ե ն ք ' պ ա րսից զ ո ր ա վ ա ր ն ե ր ը , մ ո գ ե ր ն ու մ ո գ պ ե տ ը և պ ա ր ­ս ի ց պ ա շ տ ո ն յա ն ե ր ը ։ Ա յս տ ե ղ ի ց էլ ա յն ե զ ­ր ա կ ա ց ո ւթ յո ւն ը , թ ե ա յդ վ ա տ ո գի ա ն ձ ը ' ո ր ք ա ՜ն ա ն ա գ ո ր ո ւյն է ե ղ ե լ դեպ ի իր Հ ա յր ե ­

ն ի ք ը և ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը ։ Ն ա խ ա րա րները և հ ո գ ե - վ ո ր ա կ ա ն ն ե ր ը ա ք ս ո ր վ ե ց ի ն ։ Ն ա խ ա ր ա ր նե­ր ի ց ո մ ա ն ք մ ի ա յն հ ե տ ա գ ա յո ւմ վ ե ր ա դ ա ր ­ձ ա ն ։

Ա տ ր ո րմ ի զդի ն հ ր ա մ ա յվ ա ծ էր ա պ ս տ ա մ -

I X Մ Ի Ц и ի V 195!

բ ո լթ յո ւն ը և ա պ ս տ ա մ բա կ ա ն տ ր ա մ ա դ ր ո լ- թ յո մ -ն ե ր ը ո չն չա ց ն ե լ և երկրի մ ե ջ վ ե ր ա - կ ա ն գ ն ե լ նա խ կ ին խ ա ղ ա ղ դ ր ո ւթ յո ւն ը ։ Եվ ա յս ն կ ա տ ա ռ ո ւմ ո վ նրա ա ռա ջին հրա մա նը պ ա րսիկ գ ն դ ե ր ի ն , պ ա շտ ո նյա նե ր ի ն ու ժ ո ­ղովրդին ա յս ե ղ ա վ , «Զ մ ա ր դ ի կ ն Հ ա յո ց չ ը ն ֊ դ ո ս տ ո լցա ն ե լ, ա յլ ս ի ր ո վ նուա ճել և ղպ ա շ- տ օն քրի ս տ ոն էո ւթ յա ն հա մա րձա կա սՀէս ու- ն ե լ ա մ ե ն ե ց ո ւն В,

Մ իա ժա մա նա կ ա վ ե ր վ ա ծ գա վ ա ռներ ի հա րկերը զ ե ղ չվ ե ց ի ն և հ ո գև ո ր ա ռա ջնորդներն ու ե պ ի սկոպ ոսն երը ճ ա ն ա չվ ե ց ի ն , որոնք և ա զ ա տ ո ւթ յա մ բ դ ա վ ա ն ե ցի ն ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւ­ն ը ,

Վ ա րդա նա նք հա ղ թ ա նա կ ել էին և պ ա տ ­մ ո ւթ յո ւն ը ս ր բա գ ո ր ծե լ ի ր ե ն ց ա ն մ ա հ հ ի շա ­տ ա կ ո վ և ա ր յո ւն ո վ ,

Վ ա րդա նա նց ս կ զ բո ւն ք ն ե ր ը և ն ր ա ն ց հ ի ֊ շա տ ա կր Հ ա յ Ե կեղեցին ու ժ ողովուրդը ս ը ր ֊ բ ա գ ո ր ծ ե ց ի ն մ եր ողջ պ ա տ մ ո ւթ յա ն ը ն թ ա ց ­ք ո ւմ , ա ռա ջնո ր դ վելով ա յն լո ւս ա վ ո ր ու

սուրբ գ ա ղ ա փ ա ր նե ր ով , որ Վ ա ր դա ն ա նք ա - ռա ջ ք ա շե ցի ն և որոնց ի ր ա գ ո ր ծ մ ա ն հա մա ր զ ո հ վ ե ց ի ն ։

«Հ ա ն ո ւն ժ ո ղո վ ր դի և ժ ո ղո վ ր դի հա մ ա ր , հա նուն Հ ա յ Հ ա յր ե ն ի ք ի և հ ա յո ւթ յա ն հ ա ­մ ա ր ս ։ Ա յս ս ր բա զ ա ն և նվի րա կ ա ն պ ա տ գ ա ­մ ո վ հ ա յ ժ ող ո վ ո ւր դը կ ա ր ո ղ ա ց ա վ դ ի մ ա գ ր ա ­վել հ ե տ ա գ ա դ ա ր ե ր ո ւմ հ ա յո ւթ յա ն գ լխ ին կ ո ւտ ա կ վ ա ծ փ ո թ ո ր ի կ ն ե ր ը ։

Վ ա ր դ ա ն ա նց պ ա տ ե ր ա զմ ի պ ա տ մա կա ն նշա ն ա կ ո ւթ յո ւն ը խ ի ս տ մ ե ծ է ։ Ա յն մ ա ր տ ո ւ­ն ա կ ո ւթ յա ն ո գ ի ն ե ր շն չե ց հ ա յ ժող ո վ ր դի ն և նրա ն գ ո տ ե պ ն դ ե ց ա հա վոր գ ա լի ք ն ե ր ի դ ե մ պ ա յք ա ր ե լո ւ, Ն րա նց գա ղա փ ա ր ա կա ն ուժը ա ն պ ա ր փ ա կ ե լի է և ա ն ծ ա վ ա լ, ի ն չպ ե ս և ա յն պ ա յծ ա ռ հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ը , որ նրա նք հրա պ ա րա կ բ ե ր ի ն , ա յն դ ա ր ձ ն ե լո վ ժ ո ղ ո - վըրդի^ մ ե ջ մ ի ս և ա ր յո ւն , կենդ ա նի գ ո ր ծ ,

Փ ա ՜ռ ք Վ ա ր դա ն ա նց ա ն մ ա հ հ ե ր ո ս ն ե ր ի ն , փ ա ո ք ն ր ա ն ց ս ո ւր բ և խ ն կ ե ,ի հիշա տ ա կի ն,

Կ Ր Ո Ն Ա ֊ Պ Ա Տ մ Ա Կ Ա ն

Ղ .Ո Ւ Կ Ա Ս Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ո Ս Կ Ա Ր Ն Ե Ց հ '

ՃԵՄՍ-ՐԱՆՅԻ

X

Մ ի ք ա ն ի տ ա րվա , կ ա րճ ա տ և դ ա դ ա ր ի ց հ ե ­տ ո , Ա նդ ր կ ո վկ ա ս ը ն ո ր ի ց ա լե կ ո ծ վ ո ւմ է ։ Ս ոսկա լի լո ւր է տ ա ր ա ծ վ ո ւմ , թե Պ ա ր ս կ ա ս ­տ ա ն ի ն ո ր շա հ Ա ղ ա -Մ ա հ մ ա դ Խ ա նն ա ր - չա վ ո ւ մ է Ա նդրկովկա ս ի վ ր ա , դ ի մ ե լո վ ո ւղ ­ղ ա կի դ ե պ ի 1իի ֆ լի ս , ս տ ի պ ե լո ւ վ ր ա ց Հ ե - ր ա կլ թ ա գ ա վ ո ր ի ն ' ռ ո ւս ա ց հ պ ա տ ա կ ո ւթ յո ւ- ն ի ց դուրս դ ա լ և ն ո ր ի ց Պ ա րսկա ստ ա նի հ պ ա տ ա կ ո ւթ յա ն տ ա կ մ տ ն ե լ ։ 1 7 9 5 թ վի գ ա ր ն ա ն ն Ա ղ ա ֊Մ ա հ մ ա դ Խ ա նը մ ե ծ բ ա ն ա ­կ ո վ մ տ ն ո ւմ է Ա ր ց ա խ , Շ ուշի ն պ ա շա ր ո ւմ , մ ի զ ո ր ա մ ա ս էլ ո ւղ ա ր կ ո ւմ է Ե րևա նի վրա , որի խ ա ն ն ա մ ր ա ց ե լ էր տ ե ղ ա կ ա ն բ ե ր դ ո ւմ ։ Կ ա ր ն ե ցի ն , վեր ա հա ս վ տ ա ն գ ի ց Մ ա յր Ա թ ո ֊

ռ ի հ ա ր ս տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ն ու թ ա ն կ ա ր ժ ե ք հ ն ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ն ա զ ա տ ե լո ւ հ ա մ ա ր , դր ա ն ք բ ո լ ո ­րը 2 1 ս ա յլո վ ուղա րկոսՐ է Թ ի ֆ լի ս կ ա ր ծ ե ­լո վ , թ ե ա յն տ ե ղ ա վ ե լի ա պ ա հ ո վ ո ւթ յո ւն կ լի ­ն ի ։ Ս ա յլե ր ի ց վ ե ց ն ը ն կ ն ո ւմ ե ն Ա ղ ա -Մ ա հ ­մ ա դ հ ա ն ի ձ ե ռ ք ը , հ ե տ ն էլ գ ե ր ի է ը ն կ ն ո ւմ ո ւղ ե կ ց ո ղ Մ ա րտ իրոս ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը ։ Կ ա ր նե­ց ի ն մ ե ծ ա գ ի ն ը ն ծ ա ն ե ր ո վ ո ւ դր ա մ ա կ ա ն փ ր կ ա ն ք ո վ կ ա ր ո ղ ա ն ո ւմ է Մ ա յր Ա թ ոռն ա ֊ զա տ պ ա հ ե լ նո ր բ ռ ն ա կ ա լի ա վ ա ր ա ո ո ւթ յո լ- ն ի ց ։

Բ ա նա կի մ ե ծ մ ա ս ն ի ր ա ռ ա ջն ո ր դ ո ւթ յա մ բ Ա ղ ա -Մ ա հ մ ա դ հ ա ն ն ո ւղ ղ ո ւմ է Թ ի ֆ լի ս , ուր հ ա ս ն ե լո վ 1 7 9 5 թ ։էի ս ե պ տ ե մ բ ե ր ի ն , ս ա ր ­ս ա փ ե լի կ ո տ ո ր ա ծն ե ր ու վ ր ի ժ ա ռ ա կ ա ն դ ա ­ժ ա ն գ ո ր ծ ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր է կ ա տ ա ր ո ւմ , բ ա զ ­մ ա թ ի վ ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ շ ե ն ք ե ր հրո ճա րա կ դ ա ր ձ ն ո ւմ և մ ո տ 1 6 ,0 0 0 պ ա տ ա ն ի տ ղ ա նե ր ու դ ե ռ ա հ ա ս ա ղ ջի կ ն ե ր , թ ե ' հ ա յ և թ ե ' վ ր ա ­ց ի , գե ր ի տ ա ն ո ւմ ու հ ե տ ք ա շվ ո ւմ ՝ ի ր ե ր - կիրըւ Ղ ուկա ս կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ը , ի բ ր և գթ ա ռա տ հ ո գ և ո ր հ ա յր , մ ի ջ ո ց ն ե ր է ձ ե ռ ք ա ռ ն ո ւմ և

1 . Շ ա ր ո մ յա կ վ ա ծ ա մ ս ա գ ր ի 1 Տ 5 0 թ վ ի ս ե պ տ ե մ բ ե ր ֊

հ ո կ տ ե մ բ ե ր հ ա մ ա ր ի ց ւ

գ ե ր ե վ ա ր ո ւթ յո ւն ի ց բ ա զ մ ա թ ի վ ա ն ձա նց ա ղ ա - տ ո ւմ , ա նխ տ իր հ ա յ թ և վյւա ցիւ

Ա ղ ա -Մ ա հ մ ա դ Խ ա նը վ ե ր ա դ ա ռ ն ո ւմ է Պ ա րս կ ա ս տ ա ն , ծա ն ր մ ղ ձ ա վ ա ն ջի մեջ թ ո ղ ­ն ե լո վ ա մ բ ո ղ ջ Ա ն դ ր կ ո վ կ ա ս ը , ա վ ե լի ճիշտ ք ր ի ս տ ո ն յա ն ե ր ի ն ՝ հ ա յե ր ի ն ու վ ր ա ցի ն ե ր ի ն , ո ր ո ն ց գ լխ ի վրա էր շա րոմ ւա կ թա վսէոսէ բ ռ ն ա կ ա լն ե ր ի ա մ բ ո ղ ջ զ ա յր ո ւ յթ ը ։

XI

Հ ա ջ ո ր դ 1 7 9 6 թ ի վ ը կ ա ր ճա տ և ո ւրա խ ո ւ­թ յա ն , փ ր կ ո ւթ յա ն ո ւ ա զ ա տ ո ւթ յա ն պ ա տ ­ճ ա ռ Է դ ա ռ ն ո ւմ հ ա յ ժ ո ղո վ ր դի հ ա մ ա ր ։ Վ ե ր ­ջա պ ե ս վ ա ղ ո ւց ա կ ն կ ա լվ ա ծ փ րկա րա ր ռ ո ս ։ բ ա ն ա կ ն Ա ն դր կ ովկ ա ս Է մ տ ն ո ս Г Կա սպ ից ծո վ ի ա ր և մ տ յա ն ա փ ո վ և ս ե պ տ ե մ բ ե ր ի ն ’ հ ա ղ թ ա ր շա վ հա ս ն ոս ք Գ ա նձա կ ու քա ղա քն ա ռ ա ն ց պ ա տ ե ր ա զ մ ի վ ե ր ց ն ո ւմ ։ (հուս բ ա ­նա կի հ ե տ Է լի ն ո ւմ հ ա յտ ն ի Ա րղութ յա ն Հ ո վ ս ե փ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը , որն ի բ ր և տ ե ղ ա ց ի , ա ն գ ն ա հ ա տ ե լի ծ ա ռ ա յո ւթ յո մ ւն ե ր Է մ ա տ ո ւ­ց ո ւ մ ռուս բ ա ն ա կ ի ն , թ ե ' պ ա րենի հ ա յթ ա յ­թ ո ւմ ը հ ե շ տ ա ց ն ե լո վ , և թ ե ' ի բ ր և ճ ա ն ա ­պ ա ր հն եր ի ն տ ե ղ յա կ , ռուս բա ն ա կ ի ա ռա ջ­խ ա ղ ա ց ո ւմ ը դ յո ւր ա ց ն ե լո վ ։ Եվ ո ՞վ չէ ր ո ւ­ր ա խ ա նա ա յս մ ե ծ ի ր ո ղ ո ւթ յա ն վր ա , տ ե ս ­ն ե լո վ փ րկա րա ր ռուս բա ն ա կ ը հ ա մ ա ր յա Ա նդ րկ ո վկ ա ս ի կ ե ն տ ր ո ն ո ւմ ՝ Գ ա նձա կում ։ ԿԿսրնեցին է լ ց ն ծ ո ս է Է, տ ե ս ն ե լո վ վա ղ ուց փ ա փ ա գ ա ծ ե ր ա զն ի ր ա կ ա ն ա ց ա ծ : Նա կ ա ր ­ծ ե ս Ս իմ եո ն ծ ե ր ո ւն ո ւ պ ե ս ա ս ե լի ս լի ն ե ր . «Ա ր դ , ա ր ձա կեա զ ծ ա ռ ա յս ք ո , Տ է ր , զ ի տ ե - ս ի ն ա չք ի մ զփ ր կո ւթ ի էնօ— ա յն ք ա ՜ն դ ա ռ ­ն ո ւթ յո ւն ն ե ր կ ր ե լո ւց հ ե տ ո ։

Բ ա յց շա տ կ ա ր ճ ա տ և է լի ն ո ւմ ա յս ո ւր ա ­խ ո ւթ յո ւն ը ։ Ե կա տ երինա Բ . կ ա յս ր ո ւհ ի ն ՝ Ա ն դ րկ ո վկ ա ս ի ք ր ի ս տ ո ն յա ն ե ր ի ա զ ա տ ա - գ ը ր մ ա ն ջ ե ր մ պ ա շտ պ ա ն ը , ն ո ւ յն թ վ ի ն ո ­

յե մ բ ե ր ի ն հ ա ն կ ա ր ծ ա մ ա հ է լի ն ո ւմ , ի ս կ նրա հա ջո ր դ Պ ա վել կ ա յս ր ը կ ա ր գ ա դ ր ո ւմ է Ա ն-

30 է Я Մ Ի Ա Ծ 1' ն 1951

դըրկո վկա ս ո ւմ գ տ ն վ ա ծ ռուս ղորթերը հետ քա շել Կ ով կա սյա ն լե ռ ն ե ր ի հ յո ւս ի ս ա յի ն կ ո ղ մ ը ։ Ա յս պ ի ս ո վ , Ա նդրկովկա ս ը նորի ց մ ա տ ն վ ո ւմ է տ եղ ա կա ն մ ա հ մ ե դ ա կ ա ն մ ո ­լե ռ ա ն դ Iսա ների ձ ե ռ ք ը . Р-ե ի ՛ն չ հ ո ւս ա հ ա ­տ ո ւթ յո ւն կ սկսում հ ա յ ժ ող ո վ րդ ի մ ե ջ , դ յո ւ ­րին կ ե ր և ա կ ա յե լ' ոչ/սա րը դ ա ձ յա լ գ ա յլի

բ ե ր ա ն ո ւմ ։

X II

Ա յս հուս ա հա տ ութ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ , հ ա ն ­կ ա ր ծ մ ի զա րհուրելի գ ո ւժ կլ կ հ ա ս ն ո ւմ , թե Ա ղ ա - Մ ա հմա դ Խ ա նը, խ ո ր ի ն զ ա յր ո ւ յթ ո վ լց վ ա ծ , սրա րշա վ ն ո ր ի ց հ ա ր ձա կվ ո ւմ կ Հ ա ­յա ս տ ա ն ի ու Վ րա ստ ա նի վրա , իր ե ղ բո ր ն կլ Ա լի ղ ո զ ո ւն , ուղա րկո ւմ Երևա նի վ ր ա ։ Վ ե ր ­ջինս շտ ա պ հ ա ս ն ե լո վ Ե րևա ն, տ եղա կա ն Մ ա հմա դ /սա նին ձ ե ր բա կ ա լո ւմ կ, ա ք ս ո ­ր ո ւմ , իսկ ժ ողովրդի վրա ա ն թ ի վ բ ռ ն ո ւ­թ յո ւն ն ե ր բ ա ն ե ց ն ո ւմ ։

Ի ՜ն չ պ իտ ի ա ն եր խ ե ղ ճ Ղ ուկա ս Կ ա ր ն ե ֊ ց ի ն ա յս նոր բ ռ ն ա կ ա լի , Աղա ֊Մ ա հ մ ա դ Խ ա - նի զ ա յր ո ւյթ ը մ ե ղ մ ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Պ ա րսիկ­ներին շա տ լա վ հ ա յտ ն ի կր Հ ո վ ս ե փ Ա ր ֊ ղ ութ յա նի կ ա տ ա ր ա ծ ղերը ռուսա կա ն բ ա ­նա կո ւմ , ուստ ի և Կ ա րնեցին մ ի շտ կ ա ս կ ա ­ծ ո ւմ կր, որ ի ն ք ն ո ւ ի ր մ ի ա բա ն ո ւթ յո ւն ը , ի ն չպ ե ս և շրջա կա հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը , կա րող ե ն տ ուժել ռուսա կա ն բ ա ն ա կ ո ւմ Ա ր ղ ո ւթ յա - նի գ տ ն վ ե լո ւ պ ա տ ճ ա ռ ո վ և վր ե ժ ն ի ր ե ն ց ի ց ա ռ ն վ ի ։ Դրա հա մ ա ր ո ր ո շո ւմ կ թ ա նկա գի ն ը ն ծ ա ն ե ր ո վ (մ ա ր դ զ ա ր մ ա ն ո ւմ կ, թ ե ա յս - ք ա ն կ ո ղ ո պ տ վ ե լո ւց հետ ո կլ ի ՛ն չ ա ր ժ ե ք ա ­վ որ բ ա ն ե ր կա րող կին մ ն ա ց ա ծ լի ն ե լ Մ ա յր Ա թ ո ռ ո ւմ ) ե ր կ ու վա ր դա պ ետ ուղա րկել բ ը ռ - նա վո ր ի մ ո տ , նրա սիրտ ը շ ա հ ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Վ ա րդ ա պ ետ ներ ը ն ե ր կ ա յա ն ո ւմ ե ն Ա ղ ա ֊ Մ ա հմ ա դ հ ա ն ի ն , կ ա թ ող իկո ս ի ը ն ծ ա ն ե ր ը մ ա տ ո ւց ո ւմ և փ ո խ ա ր ե ն ն ա պ ա հ ո վ ո ւթ յա ն հրո վա ր տ ա կ ս տ ա ն ո ւմ ։

Ա ղ ա -Մ ա հ մ ա դ հ ա ն ը 1 7 9 7 թ վ ի ն նորի ցմ տ ն ո ւմ կ Շ ուշի , բ ա յց ա յս ա ն գ ա մ նրա ա ստ ղը թ ե ք վ ո ւմ կ , ո ւ մ ի գի շե ր մ ա ր դ ա խ ո ­շոշ բ ռ ն ա կ ա լը ս ր ա խ ո ղ խ ո ղ կ լի ն ո ւմ իր սպ ա սա վոր ներ ի կ ո ղ մ ի ց ։

Բ ՚ե պ ե տ Պ ա րսկա ստ ա նի կ ո ղ մ ի ց ձ ե ռ ­ն ա ր կվ ելի ք ն որ ա րշա վա ն քի ե ր կ յո ւղ ն ա ռ ­ժ ա մ ա նա կ ա ն ց ն ո ւմ կ, բ ա յց տ եղա կա ն խ ա ֊ ների ս տ ե ղ ծ ա ծ տ ա գ ն ա պ ա լի ց դրութ յոմ ւը շա ր ո ւն ա կ վ ո ւմ կ։

Ս պ ա նվա ծ Ա ղ ա -Մ ա հ մ ա դ հ ա ն ի ե ղ բ ա յր ը ' Ե րևա նում ն ս տ ո ղ Ա լի ղ ո ւլի խ ա ն ը հ ե ռ ա ցն ո ւմ

կ Ե ր և ա նի ց, փ ոխ ա ր ենն ա ք ս ո ր վ ա ծ Մ ա հ­մ ա դ խ ա ն ը , Երևա նի ն ա խ կ ի ն բ ռ ն ա պ ե տ ը , վ ե ր ա դ ա ռ ն ո ւմ կ Երևան և ի ր պ ա շտ ո նը ն ո -

ՐԻյ գ ր ա վ ո ւմ ։ Շ ո ւշո ւց փ ա խ ա ծ Ի բրա հիմ խ ա ն ն էլ ն ո ր ի ց վ ե ր ա ղ ա ռն ո ս է կ Շ ո ւշի , և

«Гվչտ ա ւո ր և լի ա մ ե ն ա յն ա րհա ւրօքո օրերը ն ո ր ո գ վ ո ւմ ե ն , ի ն չպ ե ս գրո ւմ կ Կ ա ր ն ե ց ի ն , և հետ ո ա վ ե լա ց ն ո ս է . а Դ ուռն ա յց ե լո ւթ ե օ /ն ղ ա րձեա լ փ ա կեցա լՈ , ռուսների հեռա նա լն ա կ ն ա ր կ ե լո վ ։

Ա յս պ ի ս ո վ , 1 7 9 7 թ վ / ՚ն երկրի ներքին խ ա ռ ն ա կ դր ո ւթ յո ւն ը շա ր ո ւն ա կ վո ւմ կ։ Կա ր­ն ե ց ի ն ա յս ա ռ թ ի վ ն ո ւ յն թ վ ի ա շնա նը գրո ւմ կ. «Ի պ կսպ կս ծա նր գո ր ծա ռ ն ո ւթ ե ա ն ը և ի ս ա ս տ իկ սղութենկ ի յե տ ի ն դա ռնութիւն չքա ւո րո ւթ եա ն ժ ա մ ա ն ե ա լ ե մ ք , և կ ա ս կա - ծ ա ն օ ք ա պ ա ռ նի վտ ա ն գ ի ց թ ա խ ծ ի մ ք ա ռ ­հա ս ա ր ա կ 0 ։ Ն երքին պ ա տ եր ա զմ ներ ը շա ր ո ւ­ն ա կ վ ո ւմ ե ն նա և ա մ բո ղ ջ հա ջորդ 1 7 9 8 թվիր ն թ ա ց ք ո լմ ։ Թ ա վ ր ի զի , հ ո յի և Երևանի /ս ա ­ն ե ր ը , մ ի մ յա ն ց դ ե մ ե լն ե լո վ , երկիրը ո տ ն ա ­տ ա կ են տ ա լիս ու ա վ ե ր ո ս է ։ Հ ա ր վ ա ծ ն ե ր ի // զ ե ր ծ չի մ ն ո ւմ նա և Մ ա յր Ա թ ո ո ր ։ Խ ոյի Ջ ա ֆ ա ր ղ ո լլի խ ա ն ն ի ր մ ա ր դ կ ա ն ց ո վ 1 4 օր մ ն ո ւմ կ Մ ա յր Ա թ ո ռ ո ւմ ։ Պ ետ ք կ երևա կ ա ֊ յ ե լ , թ ե ա յդ հ ր ո ս ա կ ա խ մ բի ներկա յո ւ թ յո լ- նր Մ ա յր Ա թ ո ռ ո ւմ ի ՛ն չպ ի ս ի ն ե ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ու խ ժ դ ժ ո ւթ յո ւն ն ե ր կ պ ա տ ճ ա ռե ր Է ջ մ ի ա ծ ֊ ն ե ց ի ն ե ր ի ն ։ Ա յդ խ ա ն ը , տ ա ր ա գ ր վ ա ծ քինե- լ ո վ իր հ ա յր ե ն ի Խ ո յի ց , իր և ի ր մ ա ր դ կ ա ն ց հ ա մ ա ր նո ր ա պ ա ստ ա րա ն կ ո ր ո ն ո ւմ ու վերջնա կա նա պ ես հ ա ս տ ա տ վ ո ւմ Ա րա գա ծե հ ա ր ա վ ա յի ն փ ե շե ր ի ն , նո ր ց ա վ ու պ ա տ ի ժ դ ա ռ ն ա լո վ հետ ին չք ա վ ո ր ո ւթ յա ն ղուոր հ ա ­ս ա ծ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի գ լխ ի ն ։

Դ ր ո ւթ յո մ ւը ՜բնա վ չի փ ո խ վ ո ւմ նա և 1 7 9 9թ վ ի ն , ա յլ , ը ն դ հ ա կ ա ռ ա կ ն , ա վ ե լի է վ ա տ ­թ ա ր ա ն ո ւմ ։ Ա յս թ վ ի գա ր ն ա ն ը Կա րնեցին դ ր ո ւմ ]կ. (ГԵրկիրն յա լե ր դ ի մ է , և թ է երկրի ս բն ա կ ի չք ն ի ն ե ղ ո լթ ե ա ն ց բ ն ա լ պ ա կ ա ս ո ւ- թ ի ւն չո ւնի ն յ), ա յս պ ի ս ո վ շ ե շտ ե լո վ իրա ր հա ջոր դող ն եղո ւթ յուն ներ ի ա ռ ա տ ո ւթ յո ւն ը ։

X III

Ա յս պ ի ս ի դժ նդ ա կ պ ա յմ ա ն ն ե ր ո ւմ շա ր ո ւ­նա կ լա ր վ ա ծ դր ո ւթ յա ն մ ե ջ լի ն ե լո վ , Կ ա ր նե­ց ի ն վերջնա կա նա պ ես հ ա մ ո զ վ ո ս ք կ , որՊ ա րսկա հա յա ս տ ա ն ի փ ր կ ո ւթ յո ւն ը կ ա ր ո ղ է ի ր ա գ ո ր ծ ե լ մ ի ա յն ռուս բ ա ն ա կ ը , Ռ ուս աս - տ ա ն ը , ուստ ի ա յս ա ն գ ա մ ա վ ե լի բ ա ց ա ր ­ձա կա պ ե ս է կ ա ն գ ն ո ւմ ա յս տ ես ա կ ետ ի վրա և 1 7 9 7 թ վ ի հուլիսին որո շո ւմ է Պ ա վել կ ա յս ր ի գ ա հ ա կ ա լո ւթ յո ւն ը շն ո ր հ ա վ ո ր ե լ, նրա պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յո ւն ը խ ն դ ր ե լ և հա տ ուկ հ ր ո ­վա րտ ա կ ևս ս տ ա ն ա լ, որպ իսին ա ռ ա ջ ն ե ­ր ո ւմ տ ր վ ե լ էր Ս իմեոն Ե րև ա նցուն ։ Բ ա ցի կ ա յս ր ի ն շնոր հա վոր ա կ ա ն գ ր ո ւթ յո ւն ն ու­ղ ա ր կ ե լո ւց , Կ ա րնեցին գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր է ա ֊ ո ա ք ո ւմ նա և իշխ ա ն Ա լեքս ա նդր Բ ե զ բ ո ր ո դ - կ ի ն ի ն , Հ ո վ ս ե փ ե պ ի սկ ո պ ոս Ա ր ղ ո ւթ յա ն ի ն , Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Լ ա զա րյա ն ի ն և Մ ա րգա ր Մ ա նու- չա ր յա ն ի ն , որպ ես ա զ դ ե ց ի կ մ ա ր դ կ ա ն ց ,

I

1951 I А Մ Ի Ա Ծ | . Ն 31

խ ն դ ր ե լո վ ն ր ա ն ց ա ջ ա կ ց ե լ' կ ա յս ե ր հ ո վ ա ­նա վ ո ր ո ւթ յո ւնը հ ա յց ե լո ւ խ ն դ ր ո ւմ ւ

Պ ա վել կ ա յս ր ը գ ո հ ո ւն ա կ ո ւթ յա մ բ է ը ն - դունո սէ Կ ւսրնեցոլ շն ո ր հ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն ը և հ ա յց ա ծ հրո վա ր տ ա կը տ ա լի ս 1 7 9 8 թ վ ի փ ե - տ ը ր վ ա ր ի ն ։ Ա յս հրովա րտ ա կր որոշ ը ն ծ ա ­ների հետ մ ի ա ս ի ն հ ա ն ձ ն վ ո ւմ Է Ա ր ղ ո ւթ յա ­

նի ն Ս. Է ջմ իա ծի ն ո ւղ ա ր կե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Հ ր ո ­վա րտ ա կի ա ռ ա քո ւմ ն ի ն չ—ի ն չ պ ա տ ճ ա ռ ն ե ­ր ո վ ուշա նո ւմ Է, բ ա յց Կ ա րնեցին տ ե ղ ե կ ա ­ն ա լո վ ա յդ մ ա ս ի ն , շտ ա պ ո ւմ Է ա ռա նձի ն կ ո ն դ ա կ ո վ ի ր շ ն ո ր հ ա կ ա լո ւ թ յո ւ ն ա ն մ ի ջա ­պ ես կ ա յս ր ի ն հ ա յտ ն ե ր 1 7 9 9 թվի հ ո կ տ ե մ ­բ ե ր ի 1 Տ - ի ն ա յն ո ւղ ա ր կ ե լո վ կ ա յս ր ի ն ։

X IVՔ ա ղ ա ք ա կ ա ն ա յս պ ի ս ի դա րհուրելի պ ա յ­

մ ա ն ն ե ր ո ւմ մ ի շտ Մ ա յր Ա թ ո ռո սէ /ի ն ե լո վ ե հ ա յ ժո ղ ո ։[ր դ ի բ ա զ մ ա պ ի ս ի հ ո գ ս ե ր ը ք ա շ ե ­լո վ , բ ն ա կ ա ն ա բ ա ր , Կ ա ր ն ե ց ո լ ա ռ ո ղ ջո ւթ յո ւ- նր պ ե տ ք Էր ք ա յք ա յվ ե ր , քա ր պ ե տ ք Էր լ ի ­ն ե ր , որ դ ի մ ա նա ր մ ե ր ն կ ա ր ա գ ր ա ծ ժ ա մ ա ­նա կա շրջա նի դ ա ժ ա ն պ ա ր ա գա ն ե ր ի ն , ա ֊ մ ա ռ - ձ մ ե ռ նա չէ ր հ ե ռ ա ն ո ս է Մ ա յր Ա թ ո ռ ի ց ։ Դ ե ռ մ ի տ ա ր ի ա ռ ա ջ, 1 7 9 8 թ վ ի դ ե կ տ ե մ բ ե ­ր ի ն , Կ ա րն եցին հ ա յտ ն ո ս է Է, թ ե (ГՀ ի ս ս ն • դ ութ ի ւձ ի շո դ ա հ ա ր ո ւթ ե ն է ա մ ա ր ա յն ո յ դ ի պ - ե ա լ' ս ա ս տ կ ա ց ա ւ» ի ր ։[րա (Гև տ ա գ ն ա պ ե ­ր ՛1 13 ։Դ ^ չ ի ն ո յե մ բ ե ր ի վերջի ն ա ւո լր ս նռ ։ Ր ե պ ե տ ա յս ա ն գ ա մ ա ռ ո ղ ջա ն ո ւմ է , բ ա յց հ ա ջոր դ 1 7 9 9 թ վ ի ն ն ո ր ի ց հ ի վ ա ն դ ա ն ո ւմ է ե ա էս ա ն գ ա մ ա վ ե լի ծա ն ր , ա յն պ ե ս որ մ ա հ ճ ի ց ա յլև ս չի վ ե ր կ ե ն ո ւմ և 1 7 9 9 թ վիդ ե կ տ ե մ բ ե ր ի 2 8 - ի ն վ ա խ ճ ա ն վ ո ւմ է ու հ ա ­ջո ր դ օրր մ ե ծ հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ թ ա ղ ­վ ո ւմ Ս. Գ ա /ա ն ե ի վա նքի դ ա վթ ի ա ր և մ տ յա ն մ ա ս ո ւմ ։ Ղ ուկա ս Կ ա ր նե ցու հ ա յր ա պ ե տ ո ւ­թ յո ւն ր , ի ն չպ ե ս հի շե լ ե ն ք , տ և ո ւմ է մ ոտ քսա ն տ ա ր ի ։

X V

Կ ա ր նեցո ւ կ ա թ ււղի կ ոս ո ւթ յունն ա յն ք ա ն է կ ա պ վ ա ծ ա յդ ժ ա մ ա նա կ ա շր ջա ն ի ք ա ղ ա ք ա ­կա ն ի ր ա դ ա ր ձ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի հ ե տ , ո րո ն ք ի ն չ ­պ ես տ ե ս ա ն ք , ա նչա փ բ ա ր դ էի ն ու խ ա ռ ­ն ա կ , որ հա րկ հ ա մ ա ր ե ց ի ն ք նրա կ ա թ ո ղ ի ­կ ո ս ո ւթ յա ն ներ քի ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ն ա ռ ա ն ­ձի ն վ ե ր ա դ ա ռ ն ա լ և մ ի ա ռ մ ի հ ի շ ա տ ա կ ե լ։ Մ ենք զ ա ր մ ա ն ա լ մ ի ա յն կա րող ե ն ք , թ ե ն մ ա ն պ ա յմ ա ն ն ե ր ո ւմ Ղ ուկա ս Կ ա րնեցին ի ՛ն չպ ե ս էր ժ ա մ ա ն ա կ գ տ ն ո ւմ Մ ա յր Ա թ ո - " Ի ն եր քի ն շ ի ն ա ր ա ր ո ւթ յա մ բ և ս զ բ ա ղ վ ե լո ւ ։ Ա յս պ ե ՛ս էր հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի բ ա խ տ ը , բ ռ ն ա - վ ո ր նե ր ր մ ի մ յա ն ց հ ե տ պ ա տ ե րա ղ մ ոս ք , կ ո վ ո ւմ ե ն , երկիրն ա վ և ր ոս է, ք ա ն դ ո ւմ , կոր- ծա նո ս է։ Փ ոքր ի ն չ դ ա դ ա ր ի ց հ ե տ ո , հ ա յր ն ո ր ի ց Է կ ա ռ ո ւց ո ւմ , շ ի ն ո ւմ ։ Ն որից պ ա տ ե ­

ր ա զ մ ն ե ր են լի ն ո ւմ , դ ա ր ձյա լ ա վ ե ր ա ծ , ա - մ ա յո լթ յո ւ ն , կ ո տ ո ր ա ծ ։ Մի փ ոքր հետ ո I։ո - 1՚Ի ց շի ն ա ր ա ր ո ւթ յո ւն , ն ո ր ի ց վ ե ր ա ն ո ր ո գո ւ­թ յո ւ ն ։ Մ եր ժ ո ղ ով ր դ ի շինա ր ա ր ոդին մ ենք ր ս տ ա ր ժ ա ն վ ո ւյն պ ետ ք Է դ ն ա հ ա տ ե ն ք ։ Իր բ ն ի կ հ ա յր ե ն ի ք ի ց դուրս Էլ, հ ա յն ուր մ ը տ - Ն ում Է, ի ր շինա րա ր ո գի ն հետ ր տ ա ն ո ւմ Է և կա րճ ժ ա մ ա ն ա կ ի ց հետ ո նո ր հ ա յր ե ն ի ք ը ծ ա ղ կ ե ց ն ո ւմ . ա պ ա ց ո ւ յց ' մ եր բ ա զ մ ա թ ի վ դ ա ղո ւթ նե րր (Լ ե հ ա ս տ ա ն ո ւմ , Ն ո ր -Ջ ո ս լա - յո ւ մ , Հ ն դ կ ա ս տ ա ն ո ւմ , Ն ո ր ֊Ն ա խ ի ջ և ա ն ո ւմ եա յլ ն ) ։

Ա յդ պ ե ս և Ղ ՚՚ւ կ ա ս կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ը , նրա ա չ- ՔՐ չէ ր տ ա ն ո ւմ , որ Մ ա յր Ա թոոր գ ե ղ ե ց կ ա ­նիստ ու հ ա ր մ ա ր ա դ ո ւյն շե ն ք ե ր չո ւն ե ն ա ր ,

ա վ եր ա կ նե ր ր հ ի մ ն ո վ ի ն չն ո ր ո գ վ ե ն , խ ա ր - խ ո ւլն ե ր ր ն ո ր ե ր ո վ չփ ո խ ա ր ի ն վ ե ն ։ Ձ ե ռ ն ե ­ր ե ց ողի ո ւն ե ն ա լո վ , ի ր բա ր ձ ր ղի ր ք ո վ ու հ ե ղ ի ն ա կ ո ւթ յա մ բ , նա կ ա ր ո ղ ա ն ո ւմ է ՜բա րե­ր ա ր նե ր գսւնե/ ո ւն ր ա ն ց ն յո ւթ ա կ ա ն ա ջա կ ցո ւ­թ յա մ բ կ ա ռ ո ւց ո ւմ ն ե ր կ ա տ ա ր ե լ։ Ա յդ բ ա ր ե ­ր ա ր ն ե ր ի ն նա որ ոնոսէ Է մ ա յր երկրից դ ո ւր ս , որով հետ և ն ե ր ս ո ւմ , օրվա հ ա ց ի կ ա ­ր ո տ հ ա յ ժ ո ղ ով ր դ ի տ ն ա ն կ դ ր ո ւթ յո ւն ը ա - մ ե ն և ի ն չէ ր ն ե ր ո ւմ ո ր և է ն յո ւթ ա կ ա ն ա ջա կ ­ց ո ւթ յո ւն ց ո ւ յց տ ա լ։ Ա յս պ ի ս ի բա ր ե ր ա ր ն ե ­ր ի ն վ ի ր ա տ վ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ , Կ ա րնեցին կ ա ­ռ ո ւց ո ւմ է վա նքի ա մ ա ռ ա յի ն սեղա նա տ ունը ս ր բա տ ա շ ք ա ր ե ր ո վ և զ ա ր դ ա ր ո ւմ չո ր ս ս յո ւ ­նի վրա հ ա ն գ չո ղ վւոքրիկ կ ա թ ո ղ ի կ ե ո վ , որի տ ա կ բ ա զ մ ո ւ մ էր հ ա յր ա պ ե տ ը մ ի ա բա ն ն ե ր ի ու հ ա ս ա ր ա կ ո ւթ յա ն հ ե տ ճ ա շ ե լո ւ ժ ա մ ա ն ա կ ։ Ա յս ս ե ղ ա ն ա տ ա ն ։[րա կ ա ռ ո ւց ո ւմ է մ ի ք ա ­նի ս ե ն յա կ ն ե ր և մ ի գ ե ղ ե ց ի կ շտ ե մ ա ր ա ն ։ Ձ մ ե ռ ա յի ն ս ե ղ ա ն ա տ ո ւն ն ր ն դ ա ր ձ ա կ ո ւմ է , վրա ն էլ ր ն դ ա րձ ա կ մ ի պ ա հեստ շ ի ն ո ւմ ։ Մ ա յր Տա ճ ա ր ի շուրջը սր բա տ ա շ քա ր երի ց սա լա հ ա տ ա կ է ք ա շ ո ւմ ։ Հ ի ն շ ե ն ք ե ր ի ց մի ք ա նի ս ր հ ի մ ն ո վ ի ն ն ո ր ո գ ո ւմ է և շա տ երի վրա էլ նո ր ս ե ն յա կ ն ե ր ա վ ե լա ց ն ո ւմ ։ Կ ա ր ֊ ն ե ց ո ւ կ ա ռ ո ւց ա ծ բ ո լո ր շե ն ք ե ր ն ունեն ի ր ե ն ց ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ր ։ Ահա ն ր ա ն ց ի ց մ ե ­կ ը .

«Յ ա ջ ո ղ մ ա մ բ ա մ ե ն ա կ ա ր ո ղ ի ն Ա ստ ուծո յ և հ ո գ ա ծո ւթ ե ա մ ր Տ ե ա ո ն Ղ ՚՚ւ կ ա ս ո ւ Ս ր բա ­զ ա ն Կ ա թ ողիկոսին Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց , ն ո ր ո - գ ե ց ա լ ի հ ի մ ա ն է սեղա ն ա տ ունս և փ ոքր ս րա հս հա նդ եր ձ ա մ ե ն ա յն վ ե ր ն ա յա ր կ օ ք ն ծ ա խ ի ւք ջ ո լղ ա յե ց ի Խ ա լդ ա րեա նց ի Բ ա ղ- դ ա գ բ ն ա կ ե ա լ Մ ա ր գա ր ա ղ ա յի ն ի յի շ ա ՜ տ ա կ ի ն բ ե ա ն և հ ո գ ե լո յս ծ ն ո ղ ա ց ն ի լր ո ց .. ի ՌՄԼ է ( 1 7 8 8 ) թ ո ։ա կ ա ն ի ս » ։

Կ ա րնեցին ն ո ր ո գ ո ւմ է նա և վ ս ՚ն ք ի քա ն - բ ա ն ը , որի ջր ո վ էր ս ն վ ո ւմ և ա ս լրում ի ն չ ­պ ես Մ ա յր Ա թ ո ռ ը , ա յն պ ե ս էլ ա մ բուլջ Վ ա ­զ ա րշա պ ա տ ը ։ Կ ա րնեցու ա չքի ց չի վրիպ ում

3 2 I А Մ Ի՛ Ա Ծ ի ն 1951

նա և Ս ա նա հնի հեռա վոր հ ն ա դ ա ր յա ն վ ա ն ­քը . ա յդ վա նքն էլ հ ի մ նո վին ն ո ր ո գ ո ւթ յա ն է ե նթ ա ր կ ո ւմ և վ ա յե լո ւչ , բա ր ե կ ա ր գ վիճա կի մեջ դն ո ւմ ։

Բ ս ՚յ ց ա յս բ ո լո ր ը շա տ չնշին տ եղ ե ն բ ը ռ ֊ ն ո ւմ հ ա մ ե մ ա տ ա ծ ա յն մ ե ծ նո րո գո ւթ յա ն հ ե տ , որ նա կա տ ա ր ում է Մ ա յր Տա ճա րի ներս ո ւմ ։

Ս. է ջմ ի ա ծ ն ո ւմ նս տ ող հա յր ա պ ե տ ն ե ր ը միշտ ա ռա նձի ն ս ի ր ո վ ե ն փ ա յփ ա յե լ Մ ա յր Տա ճա րի պ ա տ կա ռելի շե ն ք ը , հա նուրց հ ա ­յո ց ա յս բա զ մ ա դ ա ր յա ն ս ր բա վ ա յր ը և ո ւժ ե ­ր ը ներա ծի ն չա փ ն ո ր ո գ ե լ ու գ ե ղ ե ց կ ա ց ր ե լ ե ն ա յն ։ Մ ա յր Տա ճ ա ր ի վերջին ն ո ր ո գ ո ւթ յո ւ­նը կա տ ա րել էր Ա ստ վա ծա տ ուր Հա մ ա գ ա ն ֊ ց ի ն իր կա թ ո ղ ի կոս ութ յա ն ս կ զ բի տ ա ր ի նե ­ր ի ն ' 1 7 1 5 — 1 7 2 0 թ վ ե ր ի ն ։ Նրա օրոք ն ո ւ յն ­ի ս կ Տա ճա րի պ ա տ երը <гպ ա տ կերա գ ր ե ցա ն ի տ եգիս տ ե գ ի ս և ա ն հ ե թ ե թ ծ ա ղ կ ե ց ա ն ».

Բ ա յց նր ա նի ց հետ ո ա յլև ս նո ր ո գո ւթ յո ւն չի կա տ ա ր վո ւմ և Մ ա յր Տա ճ ա ր ի շե ն քն

ս կս ում է փ չա նա լ ու ն ո ւյն ի ս կ կ ա թ ե ր Ս իմեոն Երևան ց ի ն ս կ ս ո ւմ է մ ի ջ ո ց ն ե ր ձեռք ա ռ ն ե լ ա նհրա ժեշտ ու ա ն հ ե տ ա ձ գ ե լի ն ո ր ո ­գ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր , բ ա յց (Гա ն յա ջո ղ ո ւթ ի ւն ք , և պ էսպ էս նեղութ իւնք և մ ա ն ա ս ս ն դ ծ ա ն ֊ ր ա գ ո յն վիշտ ք և հիլա նգոլթ ի ՚լնքՕ ա րգելք ե ն հ ա ն դի ս ա նո ւմ իր գ ե ղ ե ց ի կ մ տ ա դ ր ո ւթ յո ւ­նը կ ա տ ա ր ե լու, Ն ո ր ո գո թ յա ն գ ո ր ծ ի վ ե հ ո ւ ֊ թ յո ւն ն ու ծա ն ր ո ւթ յո ւն ն ա մ բ ո ղ ջ ո ւթ յա մ բ բ ա ­ժ ի ն ե ն ը ն կ ն ո ւմ Ղ ոլկա ս Կ ա րնեց ՚ուն և սա , ի ն չպ ե ս կ տ ե ս ն ե ն ք , պ ա տ վ ո վ դուրս է գա լիս ա յդ պ ա տ ա սխ ա ն ա տ ու պ ա րտ քի տ ա կ ի ց ։

Կ ա րնևցին (Гքա ջա րվեստ ճա րտ ա րա պ ետ ն Գ ա սպ ա ր ա ն ո ւնո վ մ ե կ ի հ ե տ մ ա նր ա մ ա ս ն զ ն ն ո ւմ է Տա ճ ա ր ի վիճ ա կը և գ ա լի ք կ ո ր ­ծա ն մ ա ն վտ ա ն գ ը զ գ ո ւմ , եթ ե ա նհա պ ա ղ նո ր ո գ ո ւթ յա ն չձ ե ռ ն ա ր կ ե ն ։ Պ ա ր զ վ ո ւմ է , որ մ ե ծ ս յո ւն ե ր ը խ ա խ տ ե լ ո ւ բ ե կ բ ե կ վ ե լ էի ն , ա յն պ ե ս որ կա րիք կա ր Տա ճ ա ր ի ն ո ր ո գ ո լ ֊ թ յո ւն ը ն ր ա ն ց ի ց ս կ ս ե լո ւ ։ Երբ գ ո ր ծ ի են ա ն ց ն ո ւմ , երևա ն ե ն գ ա լի ս « ի վ ա ղ նջո ւց ժ ա ֊ մ ա նա կ ա ց ք ա կ ե ց ե ա լ տ ե ղ ի ի ն , և հ ն ա գ ո յն ր ե կ բ ե կ ե ա , և ջա խ ջա խ հա / ք ա ր ի ն ք ն , և եր- ԿԻ ւղ ա լի փ տ ո լթ ի ձ ք ն » , ա յն պ ե ս որ ճ ա ր տ ա ­րա պ ետ ն է լ «զ ա ր հ ո լր ե ա լ շփ ո թ ի վա սն ե ր ֊ կիւղի մ ա հ ր ւա ն , գի մ ե ծ կ ա թ ո ղ ի կ էի դ մ բ է թ ն ի վեր ա յ չո ր ի ց կա մ ա ր ա ցն էր շ ի ն ե ց ե ա լ» , ի ս կ կա մ ա ր ներ ը գ մ բ ե թ ի <гծա նր ո ւթ ե ն էն էին ր ե կ ո տ ե ա /ք օ , և կա րող էի ն ուղղա կի փ լե ր Օրբ լուսա րա ր Մ ա րկոս ե պ ի ս կ ո պ ո ս ն ա յդ մ ա ս ի ն հ ա ր ց ն ո ւմ է Կ տ րնեցուն , նա ա ն մ ի ­ջա պ ե ս ի ջն ո ւմ է Վ ե հա ր ա նի ց ու մ տ ն ո ւմ Տ ա - ձա ր ա ն ձ ա մ բ տ ե ս ն ե լո ւ բ ո լո ր ը , մ ի ն չև իսկ բա ր ձ ր ա ն ո ւմ է ս ա նդ ուղքի ծ ա յր ը և / ա ս - տ ա կ ներ ի ,/րա պ տ տ ե լո վ , ճա րտ ա րա պ ետ ին

պ ետ ք ե ղ ա ծ կ ա ր գ ա դ ր ո ւթ յո ւննե ր ն ա ն ժ ւմ «ի ւր ո վ ա ս տ ո ւա ծա ղ դ ե ցի կ հլԱ նճա րովն»— ա ռա ջ կա մա րները «մ ե ք ե ն ա յի լք նա /սա պ ր ն - դ ե լ» , և Հե տ ո "մ ի ա կ մ ի ա կ ղփ շրեա լ քա րի նսն ■•ա նելն, և տ ե ղ ը Vընտիր ը ն տ ի ր կ ա մ ա - րա քա րինսն շ ա ր ե լ» , Ս րա նից մ ե ն ք տ ե ս ն ո ւմ ե ն ք , որ Կ ա րնեցին ճա րտ ա րա պ ետ ո ւթ յա ն մեջ էլ բա վ ա կ ա ն ի ն հ մ տ ո ւթ յո ւն է ո ւն ե ց ե լ, ո րո վ հ ե տ և ճա րտ ա րա պ ետ Գ ա սպ ա րն ևս մ ի ա ն գ ա մ ա յն հ ա մ ա ձ ա յն է ե ղ ե լ նրա ն ա ­խ ա գ ծ ո ւմ ն ե ր ի ն , Ա յս ե ղ ա ն ա կ ո վ , Տա ճ ա ր ի գ մ բ ե թ ի , տ ա ն ի քի , ս յո ւն ե ր ի և պ ա տ երի ն ո ­ր ո գ ո ւթ յո ւն ը խ ն ա մ ք ո վ , զ գ ո ւշո ւթ յա մ բ ու հ ի մ ն ո վ ի ն կ ա տ ա ր վո ւմ է և Մ ա յր Տա ճա րի կ ո ր ծա նմ ա ն վ տ ա նգ ի ա ռա ջն ա ռ ն վ ո ւմ ։ Ա յս մ ե ծ ն ո ր ո գ ո ւթ յո ւն ը ս կ ս վ ո ւմ է 1 7 8 6 թ,էին և շա ր ո ւն ա կ վ ո ւմ է մ ի ք ա ն ի տ ա ր ի , ա յն է մ ի ն չև 1 7 9 1 կ ա մ 1 7 9 2 թ ի վ ը , ո րի ը ն թ ա ց _ ք ո ւմ տ եղի է ո ւն ե ն ո ւմ Մ ա յր Տա ճ ա ր ի ն ե ր - սի ծա ղ կ ա ն կ ա ր մ ա ն ու ն ա խ շմ ա ն մ ա ն ր ս ,- ԿԸՐԿԻ1" ու պ ա տ ա ս խ ա նա տ ո ւ ծա ն ր ա շխ ա ­տ ա ն քը ։ ՝

XV IԿ ա րնեցին չէր կա րող Մ ա յր Տա ճ ա ր ի ն ե ր ­

սը ս պ ի տ ա կ ա ց ր ա ծ մ ե ր կ պ ա տ ե ր ո վ թ ո ղ ն ե ր Ի նչպ ես հ ի շ ե ց ի ն ք , Ա ստ վա ծա տ ուր Հ ա մ ա ֊ զ ա ն ց ի ն ա ր դեն մ ի փ որձ ա րել էր Տա ճ ա ր ը ներս ի ց զա ր դա նկ ա ր ել ո ւ պ ա տ կ ե ր ա զ ա ր դ ե լ, բ ա յց դա կ ա տ ա ր վ ա ծ է բա վ ա կ ա ն ա ն ճ ա ­շա կ կ ե ր պ ո վ ու հա սա րա կ ե ղ ա ն ա կ ո վ , մ յո ւս կ ո ղ մ ի ց ժ ա մ ա ն ա կ ն էլ դ ր ա նք ա վ ե ր ե լ ու փ չա ց ր ե լ էր , Ա յժ մ Մ ա յր Տա ճ ա ր ի ներ ս ը հիմ նովին : ա մ ր ա պ ն դ ե լո վ և ա պ ա հ ո վ ե լո վ ,կա րի ք էր ա ռա ջ գ ա լի ս գ ե ղ ե ց ի կ ճա շա կ ով ու վ ա յե լչո ւթ յա մ բ ա յն ն ե ր ս ի ց զ ա ր դ ա բե ր

Ա յդ ժ ա մ ա նա կ Բ ՜ի ֆ լի ս ո ւմ , վրա ց Հերա կլ թ ա գա վո ր ի ա ր ք ո ձ ի ք ո ւմ ծ ա ռ ա յո ւմ էր նշա . նա վոր հ ա յ նկ ա ր ի չ Հ ո վ ն ա թ ա ն Հ ո վ ն ա թ ա ն - յա ն ը . Սա ՚ ա յն հ ռ չա կ ա վ ո ր Հո վ ն ա թ ա ն ի թ ո ռ ն է ր , ո ր բ մ եր պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ հ ա յտ ն ի է «Ն ա ղ ա շ» մ ա կ ա ն ո ւն ո վ , վ եր ջի նս թ ե ՛ ե ր ե - վ ե լի նկ ա ր ի չ էր և թ ե ' ս քա նչե լի ե ր գ ի չ, ա - շ ո ւղ , Ահա սրա թ ո ռ ա ն բ , Հ ո վ ն ա թ ա ն ի ն է հ ր ա վիր ո ւմ Կ ա րնեցին Ս. է ջմ ի ա ծ ի ն , Մ ա յր Տա ճ ա ր ի ներս ի ծա ղ կ ա ն կ ա ր մ ա ն ո ւ պ ա տ ­կ ե ր ա զա ր դ մ ա ն հ ա մ ա ր , Հո վ ն ա թ ա ն ը ս ի ր ով ը ն դ ո ւն ո ւմ է Կ ա ր ն ե ցո լ հրա վերը և Հե ր ա կ լ թ ա գա վո ր ի թ ո ւ յլտ վ ո ւթ յա մ բ , մ ի ք ա ն ի օ գ ­նա կ ա ն ն ե ր վ ե ր ց ր ա ծ , գ ա լի ս է Ս. էջմ ի ա ծ ի ն և Տա ճ ա ր ի ներս ը դ ի տ ե լո ւց հ ե տ ո , մ ա ն ր ա ­մ ա ս ն ծր ա գի ր կ ա զ մ ո ւմ ի ր ա պ ա գա ա ն ե լի ­ք ի հ ա մ ա ր , ա յն ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ է Կ ա րնե- ց ո մ յ և նրա հ ա ճ ո ւթ յա մ բ ու հ ա վ ա ն ո ւթ յա մ բ գոր ծի ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւմ ։ Ի նքը՝ Ղ ոլկա ս հ ա յր ա - պ ետ ն է ի (Гսիրա տ ա րփ ս ր բ ա զ ա ն ն , ո չ դ ա ֊դա րէր յե ր թ և ե կ ս ա ռ ն ե ր ,յ , և զչա փ /, ղձե

19 3 1 է Տ. Մ Ի а Ծ Ի ն 33

ո ս կ ե փ ա յլ ծ ա ղ կ ա ն ց , և խ ո ր հր դ ա ս ւր պ ա տ . կ ե ր ա ց » գ ա ղ ա փ ա ր ն ե ր ն «ի ն փ ։ յօր ի Ա էր , և ի ձե ռ ն հա նճ ա րեղ խ ր ա տ ո ւց և պ ա տ ուիրա - ն ա ց ի ւր ո ց » գ ո ր ծ ի ն ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն է տ ա ­լի ս ։ Ա յս պ ե ս , ա մ բո ղ ջ Մ ա յր Տա ճ ա ր ը ն ե ր - ս ի ց գ ե ղ ե ց ի կ ո ճ ո վ ծա ղ կ ա ն կ ա ր ե լո վ գ մ բ ե ­թ ի ց ս կ ս ա ծ մ ի ն չև ն ե ր ք և ի ա մ ե ն ա ց ա ծ ր մ ա ­ս ե ր ը , մ ի և ն ո ւ յն ժ ա մ ա ն ա կ կ տ ա վ ]։ վրա պ ա տ ր ա ս տ ել է տ ա լի ս հա ր յո ւր ք ս ա ն ի ց ա - վե լի մ ե ծ պ ա տ կ ե ր ն ե ր , կ ե ն դ ա ն ա գ ր ե ր , ո ր ո ն ց ն յո ւթ ը վ ե ր ց վ ա ծ էր Հ ի ն և Նոր Կ տ ա կա ­ր ա ն ն ե ր ի ց ու ա զ գ ա յի ն պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ի ց ։ Դ րա նք Տ ա ճ ա ր ի ն ե ր ս ո ւմ պ ա տ շա ճ դ ա ս ա ­վ ո ր ո ւթ յա մ բ զ ա ն ա զա ն կ ո ղ մ ե ր ո ւմ կ ա խ ո ւմ է ։

Ա հա ա յս պ ի ս ի ս քա ն չե լի գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա ­կա ն հիշա տ ա կ է թ ո ղ ն ո ւմ Կ ա րնեցին հ ե տ ­ն ո ր դ ն ե ր ի ն . և ե թ ե ն ո ր ի ց վ ե ր հ ի շե լո ւ լի ն ե ն ք ա յն խ ա ռ ն ա շփ ո թ ու տ ա գ ն ա պ ա լի ց վ ի ճ ա կ ր , որի մ ե ջ ա յդ ժ ա մ ա ն ա կ գտ նվ ո ս ք է ի ն ա մ ­բո ղ ջ Ա ր ա ր ա տ յա ն դա շտ ն ու մ ե ր ձ ա կ ա գ ա ­վ ա ռ ն ե ր ը , ա ռ ա վ ե լ և ս պ իտ ի զ մ ա յլվ ե ն ք Կ ա ր ն ե ցո լ կ ա տ ա ր ա ծ ա յս հ ի ա ս ք ա ն չ գ ո ր ­ծ ո վ ։ Մ եր ա յս հ ո դ վ ա ծ ի հ ա մ ա ր ա ն դ ն ա հ ա - տ ե լի ա ղ բ յո ւր ծ ա ռ ա յո ղ Ա զգ ա պ ա տ ո ւմ ի հ ե ­ղինա կ Օ րմ ա նյա ն պ ա տ ր ի ա ր քը , որն ա շ­խ ա ր հ տ ե ս ա ծ մ ա ր դ էր և Ի տ ա լի ա յո ւմ ե ղ ա ծ ժ ա մ ա ն ա կ դ ի տ ե լ էր ի տ ա լա կ ա ն ն կ ա ր ի չն ե ­րի ա ր տ ա դ ր ա ծ հ ա մ ա շխ ա ր հ ա յի ն հռ չա կ ու­ն ե ց ո ղ նկ ա ր չա կ ա ն հրա շա լի գ ո ր ծ ե ր ը , Մ ա ֊ կա ր կ ա թ ո ղ իկո ս ի օրոք Ս. է ջ մ ի ա ծ ն ո ւմ եղա ծ ժ ա մ ա ն ա կ հ ի ա ց ա ծ է մ ն ա ց ե լ Հ ո վ ն ա թ ա ն ի

կ ա տ ա ր ա ծ գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն գ ո ր ծ ե ր ի ց և ի ր ա վ ա մ բ մ ե ղ ա դ ր ո ւմ է Խ ր ի մ յա ն Հ ա յր ի կ ի ն , ո ր հ ա ր յո ւր տ ա րի պ ա հ պ ա ն վ ա ծ ա յդ գ ե ղ ե ­ց ի կ նա խ շե ր ն ու զա ր դ ա ր ա ն քն ե ր ն ա ն հ ա ս ­կ ա նա լի պ ա տ ճ ա ռ ո վ վ ե ր ց ն ե լ է տ ա լիս և պ ա տ ե ր ն ո ւ ս յո ւն ե ր ը հա ս ա ր ա կ ս վ ա ղ ո վ ս պ ի տ ա կ ա ց ն ո ւմ 1 8 9 6 թ վ ի ն ։ Բ ա ր ե բա խ տ ա ­բ ա ր գ մ բ ե թ ի մ ա ս ի զա ր դ ե ր ի ն ձ ե ռ ք չի տ վ ա ծ, ո ր ո ն ց ո վ կա րող ե ն ք գ ա ղ ա փ ա ր կ ա զ մ ե լ Հ ո վ ն ա թ ա ն ի կ ա տ ա ր ա ծ գ ո ր ծ ի ա զ ն վ ո ւթ յա ն ո ւ վ ե հ ո ւթ յա ն մ ա ս ի ն ։

X V II

Դ ա լո վ Կ ա ր ն ե ցո լ կ ր թ ա կ ա ն , լո ւս ա վ ո ր ա ­կա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ը , պ ե տ ք է ա ս ե ն ք , որ

ի ր ն ա խ ո ր դ ի ’ Ս իմ եո ն Ե ր և ա նցո ւ թ ո ղ ա ծ լո ւ ­ս ա վ որ գ ո ր ծ ե ր ը , տ պ ա ր ա ն ն ու թ ղ թ ի գ ո ր ­ծ ա ր ա ն ը , նրա օրոք ևս գ ո ր ծ ո ւմ ե ն և մ ի ն չև 1 7 9 1 թ ի ։[ը մ ի ք ա ն ի հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ե ն լո ւ յս տ ե ս ն ո ւմ , բ ա յց ա յն ո ւհ ե տ և ա յս գ ո ր ծ ը ժ ա մ ա ն ա կ ա վ ո ր ա պ ե ս դ ա դ ա ր ո ւմ է երկրի ը ն դ հ ա ն ո ւր խ ա ռ ն ա կ դ ր ո ւթ յա ն պ ա տ ­ճ ա ռովւ Մ ի ՞թ ե կ ա ր ո ղ էի ն կ ուլտ ո ւր ա կա ն ա յս մ ե ծ գ ո ր ծ ե ր ը , ո ր ո ն ք մ ի ա ն գ ա մ ա յն ա ն ­հ ա ս կ ա ն ա լի էի ն ա վ ա զ ա կ ա բ ա ր ո մ ա հ մ ե դ ա ­կ ա ն ի շխ ո ղ ն ե ր ի և խ ա ռ ն ի ճ ա ղ ա ն ճ ա մ բ ո ­

խ ա յի ն զ ի նվ ո ր ա կ ա նն ե ր ի հ ա մ ա ր , չտ ուժել ա յս բ ո լո ր ա ն ց ո ւդ ա ր ձ ի ց ։ Վ ե ր հ ի շե ն ք , որ ր ո - լո ր ա յս բռ ն ա պ ե տ ն ե ր ը շա բա թ ն ե ր ո վ ն ը ս - ։ո ո ւմ էի ն Մ ա յր Ա թ ո ռ ո ւմ և ա գ ա հ ա բա ր ա - մ ե ն ի ն չ լա փ ե լո ւց հ ե տ ո , մ ն ա ց ա ծ բ ո լո ր ա ր­ժ ե ք ա վ ո ր բ ա ն ե ր ը փ չա ցնո ս ք է ի ն ։

Բ ա յց Կ ա ր ն ե ց ո լ պ ես մ ա րդ ը հ ո ւս ա հա տ ­վողը չ է ր • ն ա , ի ն չպ ե ս և ա մ բո ղ ջ հ ա յ ժ ո ղ ո- վ ո ւր գ ը , հ ա շտ վ ե լ էր ա յն մ տ ք ի հ ե տ , թե բռ ն ա վ ո ր ն ե ր ը պ ե տ ք է ք ա ն դ ե ն ո ւ ի ր ե ն ք ն ո ֊ ր Ւյ շ ի ն ե ն , բ ա յց ն ո ր ո գ ե լո լ հա մ ա ր ա ն հ ր ա ­ժ եշտ էր , որ ճա ն ա պ ա ր հն եր ը բ ա ց լի ն ե ի ն և Ե վ ր ո պ ա յի ց տ պ ա րա նի ո ւ թ ղ թ ի գործա րա նի ա ն հր ա ժ ե շտ պ ա րա գա ներ ը բ ե ր վ ե ի ն , իսկ ճ ա ն ա պ ա ր հն եր ն ղ ո ղեր ի և ա վ ա զա կ ներ ի ո հ ­մ ա կ ն ե ր ն ի ս պ ա ռ փ ա կ ե լ է ի ն ։ է լ ի ՞ն չպ ե ս կ ա ր ե լի էր դր ա ն ք ն ո ր ո գ ե լ ու բ ա ն ի գ ց ե /Մ ա յր Ա թ ո ռ ո ս է ։ Ս ա կա յն ի ն չ որ ն ե ր ս ո ւմ ա ն ֊ Հ ն ա ր էր ա ն ե լ, ա յն հ ն ա ր ա վոր էր դրսոսԲ ա ն ե ր Եվ ա հա Կ ա ր ն ե ց ո լ հ ո ր դ ո ր ա ն քո վ . Ա ր- ղ ո ւթ յա ն Հ ո վ ս ե փ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ը տ պ ա ր ա ն ­ն ե ր է հ ի մ ն ո ւմ Ն ո ր -Ն ա խ ի ջև ա ն ո ւմ և Ա ստ - ր ա խ ա ն ո ւմ , ի ս կ Շ ի ր ա ղ ե ցի ն կ ա մ Շ մ ա ֊ վ ո ն յա ն ը ' Հ ն դ կ ա ս տ ա ն ի Մ ա դրա ս ք ա ղ ա ­ք ո ւ մ ։ Կան տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ր , ո ր ո ն ց հ ա մ ա ­ձ ա յն Կ ա րնեցին է մ ի տ ք տ ա լիս Շ մ ա վ ո ն յա ն Հ ա ր ո ւթ յո ւն ք ա հ ա ն ա յի ն Մ ա դ ր ա ս ո ւմ հ ա յե ­ր ե ն մ ի ա մ ս ա գ ի ր հրա տ ա րա կ ե լո ւ , որը և ի ր ա գ ո ր ծ վ ո ւմ է 1 7 9 4 թ վ ի ն , ի ն չպ ե ս հ ա յտ ն ի է , ա յս թ վ ի հ ո ւլի ս ա մ ս ի ն Մ ա դ րա ս ո ւմ լո ւ յս է տ ե ս ն ո ւմ ա ն դ ր ա ն ի կ հ ա յե ր ե ն պ ա ր՛բերա ­կ ա ն ն с Ա զդա րա ր я ա ն ո ւն ո վ ։

X V III

Ղ ՚՚ւ կ ա ս կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի ա նձի մ ի կ ո ղ մ ի վրա ևս պ ե տ ք է ուշա դ ր ո ւթ յո ւն դ ա ր ձ ն ե ն ք , որով նրա դ ե մ ք ն ա վ ե լի ճ շգր ի տ կպ ա տ կերա նա մ ե զ ։ Նա շա տ հ ա մ ե ս տ մ ա ր դ էր և ը ն դ հ ա ­նո ւր ի օ գ ո ւտ ը , հ ա յ ժ ո ղ ո վ րդ ի մ ի ա ս ն ո ւթ յո ւն ն ո ւ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ն ա մ ե ն բ ա ն ի ց վե ր էր դ ա ս ո ւմ ։ Նրա ա ն ձի մ ա ս ի ն հ ե տ և յա լ ն կ ա ­ր ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ո ւն ե ն ք . Նա էր (Гա յր ա ն ձ ն ե ա յ, փ ա ռ ա ց ի , վ ա յե լչա դ է մ , ծ ա ն ր ա բ ա ր ո յ, քա ղ ցր

ի կ ե ն ա կ ց ո լթ ե ա ն , և վ ա ր ժ ի գ ր ա լե լ զսիրտ ս ա յլո ց » ։ Ա յս պ ի ս ի բ ն ա վ ո ր ո ւթ յա ն տ եր մ ա ր - ղը չէ ր կ ա ր ո ղ հ ա մ ա յն հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն վ ե ­ր ա բ ե ր յա լ գ ո ր ծ ո ւմ զ ի շո ղ չ լի ն ե լ , ա յլո ց կ ա ր ծի քն ա ն տ ե ս ա ռ ն ե լ։

Ի նչպ ես տ ե ս ա ն ք , կ ո ս տ ա ն դ ն ո ւպ ո լս ե ց ի ք և ն ր ա ն ց Զ ա քա ր ի ա պ ա տ ր ի ա ր քը , չը ն դ ո ւն ե լո վ Ղ ուկա սի կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յո ւն ը , չո ր ս պ ա հա նջ պ ա րունա կո ղ մ ի գ ր ո ւթ յո մ ւ են ուղ ա ր կո ւմ էջ մ ի ա ծ ն ե ց ի ն ե ր ի ն , պ ա հ ա ն ջե լո վ դ րա նք ր ն - ղ ո ւն ե լ և կ ի ր ա ռ ե լ։ Ա յգ պ ա հ ա նջն ե ր ի ց մեկն ա յն է ր , որ ա յս ո լհ ե տ և կ ա թ ող իկո ս ը խ ո ր - հ ը ր դ ա կ ա ն ն ե ր պ ե տ ք է ո ւնենա ու նրա նց հ ա վ ա ն ո ւթ յա մ բ և հ ա մ ա ձ ա յն ո ւթ յա մ բ գ ո ր ծ ի ,

3 4 I Л Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1951

ուրիշ խ ո ս ք ո վ պ ա հա նջո ւմ ե ն կ ա թ ո ղ ի կ ո ­սի մ ի ա հ ե ծ ա ն ի շխ ա ն ո ւթ յո ւն ը ս ա հ մ ա ն ա - փ ա կ ե լ։ Տ ե ս ա ն ք ն ա և , որ ՏԼաքարիա պ ա տ ­րիա րքի պ ա շտ ո նա նկ ո ւթ յո ւն ի ց հ ե տ ո , նրա հա ջորդ Հ ո վ հ ա ննե ս Հ ա մ ա դ ա ն ց ո լ օրոք կ ո ս - տ ա ն դն ոլպ ո չս ե ցիք ը ն դ ո ւն ո ւմ ե ն Ղ ուկա սու կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յո ւն ը ։ Հ ա ք ա ր ի ա ն , որ պ ա տ ­ր ի ա ր ք ո ւթ յո ւն ի ց հ ե ռ ա ց վ ե լ էր 1 7 8 1 թվի մ ա ­յի ս ի ն , 1 7 8 2 թ վ ի մ ա ր տ ի ն ն ո ր ի ց պ ա տ րիա ր­քո ւթ յա ն է կ ա ն չվ ո ւմ ։ Ն ա , ի հ ա ր կ ե , ա յլև ս չի հա կա ռ ա կ ո ւմ Ղուկա սի կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յա ն ը , ի նքն էլ ը ն դ ո ւն ո ւմ Հ ա յն , բ ա յց երևի թհ հ ե տ ա գ ա յո ւմ հետ ա մուտ ե ղ ա ծ կ լի ն ի , թե ա ր դ յո ք ի ր պ ա տ րիա րքո ւթ յա ն ա ռա շին շրջա - ն ո ւմ ի ր և կո ստ ա նդ նո ւպ ո լս ե ց ի ն երի կ ո ղ ­մ ի ց ո ւղ ա ր կ վ ա ծ պ ա հա նջները Ս. է ջմ ի ա ծ - նո ւմ կ ա տ ա ր վ ո ' ւմ ե ձ , թ ե ո չ, հա տ կ ա ­պ ես կա թ ո ղ ի կոս ին կի ց խ ո ր հր դա կ ա նն եր ունենա լո ւ պ ա հա նջը ։ Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն դ ի ­վա ն ո ւմ ա յս մ ա սի ն ուղղա կի ց ո ւ ց ո ւ մ ­ներ չկ ա ն , բ ա յց կա մի վ կ ա յո ւ թ յո ձ Ն ե ր ֊ սես Ե. Ա շտ ա րա կեցու գր վ ա ծք ն ե ր ի մ ե ջ , ո ր ո վ հ ա վա ստ վո ւմ է , որ հիրա վի 1 7 8 3 թվին «կ ա թ ո ղ իկ ո սն և ա մ ե ն ա յն ա ր քեպ իսկոպ ոսք Ս. էջմ ի ա ծ ն ի , պ ա տ րիա րքն և ա մ ե ն ա յն հ ո - գևոր ա կա նք և ժ ո ղ ո վ բդ ա կ ա ն ք Կ ո ս տ ա ն դ ֊ նուպ ո լս ո յ , հ ա ս տ ա տ եա լ ս տ ո ր ա գ ր ե ցի ն մ իա - բ ա ն ո ւթ ե ա մ բ , զ ի ա ն դ ա մ ք ս իւնհո դ ի ն Ս• է ջմ ի ա ծ ն ի , ա ր քե պ ի ս կո պ ոս ք կ ա մ ե պ ի ս կ ո - պ ոսք, չի ց ե ն պ ա կա ս ք ա ն զվեցՕ ։ Ս րա նից պ ա րզ ե ր և ո ւմ է , որ Ջ ա քա ր ի ա յի վերա դա րձիհա ջոր դ թ վ ի ն , 1 7 8 3 - ի ն , խ ո ր հ ր դ ա կ ա ն ն ե ր ս տ ե ղ ծե լո ւ պ ա հա նջը դրա կա ն լո ւծ ո ւմ է ս տ ա նո ւմ և Կ ա րնեցու կ ո ղ մ ի ց կ ի ր ա ռ վ ո ւմ ։

XIX

Ղուկա ս կ ա թ ող իկո ս ի ք ր ի ս տ ո ն ե ա կ ա ն լա յն ո գ ի ն հ ա ս կ ա ն ա լո ւ հ ա մ ա ր , մ ե զ մ ն ո ւմ է նրա հ ո գ և ո ր գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն մ ի կ ո ղմ ի վրա ևս ո ւշա դ րո ւթ յո ւն դ ա ր ձ ն ե լ, ո ր ո վ բա զ մ ա թ ի վ դ ե ռ ա հ ա ս հ ա յ ա ղ ջիկներ փ ր կ վ ո ւմ են բ ռ ն ա ­վորի հ ա ր ե մ ո ւմ հ ա րճ դ ա ռ ն ա լո ւց ։ Բա նն ա յն է , որ Աղա ֊Մ ա հ մ ա դ Խ ա նի կ ո ղ մ ի ց Ե րե- վա ն ուղ ա ր կ վ ա ծ ի ր ե ղ բ ա յր Ա լի ղ ո ւլի խ ա - նը բ ն ա կ ո ւթ յո ւն հ ա ս տ ա տ ե լո վ ա յդ տ ե ղ , կ ա ր­գ ա դ ր ո ւմ է ի ր հա ր եմ ի հա մ ա ր իր ի շխ ա ն ո ւ­թ յա ն ներքո գ տ ն վ ա ծ գ ա վ ա ռ ն ե ր ի ց գ ե ղ ե ց ի կ

հ ա յ ա ղ ջիկներ ժ ո ղ վ ե լ, բա ց ա ռ ո ւթ յո ւն ա ն ե ­լո վ մ ի ա յն ա մ ո ւս ն ա ց ա ծ ն ե ր ի հ ա մ ա ր ։ Լսե- / ո վ ա յս բ ո թ ա բ ե ր լո ւր ը , Ղուկա ս կ ա թ ո ղ ի ­կոսն ա ն մ ի ջա պ ես շրջա բերա կա ն հրա մ ա ն է ա ր ձա կում բ ո լո ր ութ տ ա ր եկա նի ց վեր ա ղ ­ջի կ ն ե ր ի ն շո ւտ ա փ ո ւյթ ա մ ո ւս ն ա ց ն ե լ, չ ն ա ­յա ծ , որ մ ե ծ պ ա սն ա րդեն ս կ ս վ ա ծ էր , երբ Հ ա յ Ե կ ե ղ ե ցո ւ օ ր ե ն քո վ պ սա կի խ որհուրդն ա ր գ ե լվ ա ծ է ր ։ Ի բր և Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Կ ա թո­ղ իկ ո ս , դ ր դ վ ա ծ հա րկա դրա կա ն պ ա հ ա ն ջի ց , ք ա ջ . գ ի տ ե ն ա լո վ ա յն , որ ոհա րկք լո ւծա նե ն զ օ ր է ն ս » , նա բա ր վ ո ք է հ ա մ ա ր ո ւմ մ ե ծ պ ա ­սին ու գ ա լի ք հ ի ն ա ն ց օր ե ր ի ն , ե ր բ ն ո ւ յն ­պ ես ա ր գ ե լվ ա ծ էր պ սա կի խ որհուր դ կ ա ­տ ա ր ե լ, թ ո ւ յլա տ ր ե լ պ ս ա կ ե լ։ Ս րա նով հա ր­յո ւր ա վ ո ր հ ա յ ա ղջիկներ փ ր կ վո ւմ են բո ն ի ի ս լա մ ա ն ա լո լց և հ ա յո ւթ յա ն հա մա ր կ ո ր չե ­լո ւ ց ։ Ա նշուշտ ա յդ փ ր կ վ ա ծնե ր ի բ ա զ մ ա թ ի վ ս ե րո ւն դն ե ր ը ն ե ր կ ա յո ւմ ս ա պ րելիս կլինեն մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ո ւմ և մ ե զ բո լո ր ի ս հե ւո մ ի ա ­սին ս տ ե ղ ծա ր ա ր ա շխ ա տ ա նքի լծ վ ա ծ ։

Մ ենք տ ե ս ա ն ք , թ ե Ղ ուկա ս Կա րնեցի կ ա ­թ ո ղ ի կ ո ս ը ք ա ղ ա քա կա ն ի ՛ն չպ ի ս ի ծա նր պ ա յ­մ ա ն ն ե ր ո ւմ է գ ա հ ա կ ա լո ւմ , տ ե ս ա ն ք նա և , որ ա յդ դ ժ ն դ ա կ վ ի ճ ա կ ո ւմ է/ ի նչպ իսի շ ի ­նա րա ր գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն էր ց ո ւց ա բ ե ր ո ւմ և ա նշուշտ դա ա վ ե լի բ ե ղ մ ն ա վ ո ր կ լի ն ե ր , եթե երկիրը չա փ ա զ ա ն ց խ ա ռ ն ա կ դր ո ւթ յա ն մեջ շչի նե ր ։ Ինքն էլ ց ա վ ե լո վ է ա ր ձա նա գրո ւմա յս , ե ր բ 1 7 9 7 թ վ ի ն դ ր ո ւմ է , թե ի ր ե ն ց կ յա ն ք ի հա մ ա ր ա ն հ ո ւյս ե ն , ո ՛ւր մ ն ա ց որ շի ն ա ր ա ր ո ւթ յա մ բ է լ զ բ ա ղ վ ե ն ։ Տ ե ս ա ն ք նա և , որ նա ժ ո ղ ով ր դ ի շա հեր ն ա մ ե ն բ ա ն ի ց վեր դ ա ս ե լո վ և նրա ց ա ն կ ո ւթ յա ն ն ընդ ա ռ ա ջ գ ն ա լո վ , ի ր գ ա հ ի ն կ ի ց խ ո ր հ ր դ ա կ ցա կ ա ն ժ ո _ ղ ո վ է հ ա ս տ ա տ ո ւմ ։ Տպ ա գ ր ա կ ա ն ու լո ւս ա ­վ ո ր ո ւթ յա ն գ ո ր ծ ն է լ ա յն ժա մ ա նա կվ ա ք ա ­ղ ա քա կա ն հա ն գ ա մ ա ն ք ն ե ր ի ն նե ր ա ծի ն չա փ զ ա ր գ ա ց ն ո ւմ ու ա ռա ջ է տ ա ն ո ւմ ։ Տ ե ս ա ն ք ն ա և , թ ե ի նչպ իսի լա յն հ ա յա ց ք ո վ էր ն ա ­յո ւ մ ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն օրենքի վրա պ սա կի հ ա ­մա ր ա ր գ ե լվ ա ծ օրերի խ ն դ ր ո ս Т, ա յն հ ա ր ­մ ա ր ե ց ն ե լո վ ժ ա մ ա ն ա կ ի ս տ ի պ ող ա կ ա ն պ ա ­հ ա ն ջի ն ։ Ո ւստի ա յս բ ո լո ր ը նկա տ ի ա ռ ն ե ­

լո՛վ, պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը Ղ ուկա ս Կ ա րնեցուն ի ր ա ­վ ա մ բ դ ա ս ո ւմ է Մ ա յր Ա թոռի գա հա կա լ բա զ մ ա վ ա ս տ ա կ հ ա յր ա պ ե տ ն և ր ի շա ր ք ր ։

ՏՊ ա ԼՈՐՈԻԹ ՏՈՒնւէյՐ ՍԱ8Ր ԱԹՈՌԻ8ՂԱՀԵ-Ղ1ԱՅԱՆ

Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն ֊ Զ Վ Ա Ր Թ Ն Ո Ց 1

րինա կսւն բ ո լո ր ձ և ա կ ե ր պ ո ւ ֊ թ յո ւն ն ե ր ը լր ա ց ո ւց ա ծ , ա ն ց ա ֊ դ իրերը մ ե ր գ ր պ ա ննե ր ո ւն մ ե չ , վ ե ր ա դ ա ր ձա նք պ ա ն դ ո կ .• • Եվ

ա հա կուդա ր ս պ ա ս յա կ ը , ի մ ա ց ն ե լո ւ թ ե ի ն ք - նա շա րժը մ ե զ ի կ ս պ ա ս ե ր ։ Պ իտ ի ե ր թ ա յի ն ք էջմ ի ա ծին ւ

Ա ն ցն ե լն հ ե տ ո Հա ղ թ ա ն ա կ ի կ ա մ ո ւր ջը , րա րա կ ա նձրևի մ ը տ ա կ կսուր ա ր մ ե ր ի ն ք - ն ա շա ր ժ ը ա ս ֆ ա լտ ա պ ա տ ծ ա ռ ո ւզ ի ե ն , գրեթ ե ա ռ ա ն ց ե լև է ջ ի ։ Մ եր ե ր կ ո ւ կ ո զմ ե ր ո ւն ա շունը իր ոսկի ն էր տ վեր պ ա ր տ ե զ ն ե ր ո ւ և ա յ գ ի ն ե ֊ ր ո ւ ա ն պ ա ր ա գ ի ծ խ ճ ա ն կ ա ր ի ն ։ Կ ըսեին մ ե գ ի թ ե ճ ա մ բ ո ւն զ ո ւ յգ ե զ ե ր քն ե ր ո ւմ ւԱ։ա շա րր շա ր ք բա ր ձ ր ա ց ո ղ ն ո ր ա կ ա ռ ո ւյց ն ե ր ը պ իտ ի հ ա տ կ ա ցվ ե ի ն հո ղ ա մ շա կ հ ա յր ե ն ա դ ա ր ձ ն ե ­

ր ո վ ։Հ ի մ ա , բ ա ց տ ա ր ա ծ ո ւ թ յո ւ ն էր ա ր տ ե ր ո մ ։,

կ ա նա նչի պ զ տ ի կ կ ղ զ ի ն ե ր ո վ ։ Ք ի չ վ ե ր ջ , ծ ա - ռ ե ր ո լ խ ո ր ա պ ա տ կ ե ր ի մ ը մ ե ջ ե ն , կ ո ւր վ ա գ ը ծ - վեին ս լա ց ի կ կ ա տ ա ր ներ ը Մ ա յր Տա ճ ա ր ի գ մ բ ե թ ն ե ր ո ւն ։ Ք ա ն ի մ ը դ ա ր ձվ ա ծք է ջ մ ի ա ծ - նի փ ո ղ ո ց ն ե ր ե ն , ո ւ մ ե ր ի ն ք ն ա շա ր ժ ը կ մ ը տ - ն ե ր վա նքին դ ա ր պ ա ս ե ն ն ե ր ս ։ Գ ե ո ր գ յա ն ճ ե ­մ ա ր ա նի ն ա խ կ ի ն սա ն և հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ի մ ե ծ զ ա վա կ Ա նա ստ ա ս Մ ի կ ո յա ն ի ն ն էր վ ա ր ժ ա ­ր ա նի բ ա կ ի ն մ ե ջ կ ո թ ո ղ վ ա ծ ա ր ձ ա ն ը ։

Պ ա րա նի պ ես ի ջնո ղ ա ն ձրև ը կ ս տ ի պ ե ր որ պ ա հ մ ը ա պ ա ս տ ա ն փ ն տ ռ ե ի ն ք գ ա վ ի թ ի ն կ ա ­մ ա ր ներ ո ւմ տ ա կ ։ Վ երջա գև ր էր շ ա բ ա թ ե ր ե ­կ ո յա ն ժ ա մ ե ր գ ո ւթ յո ւն ը , մ ե կ ն ե ր էի ն ժ ա մ ­վ ո ր ն ե ր ը , և փ ա կ է ր դո ւռը տ ա ճ ա ր ի ն ։ Ա նոր ա ր և մ տ յա ն կ ո ղ մ ը , կ ա Օ ն ա գ ո ւյն ե ն մ ի ն չև հա ս մ կա քա րի ե ր ա ն գ ն ե ր ո վ մ ա ր մ ա ր ի ո ն ե կա - փ ա ր ի չն ե ր ո լ տ ա կ , կ հ ա ն գչե ի ն ա ճ յո ւն ն ե ր ը

1 . "Հ Ա Ր Ա Լ Ե Հ Ն ե Ր Ո Ւ Հ Ա Շ Տ Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ը * ( հ ա տ վ ա ծ ) ,

« Ա 6 |ւ > ա մ ս ա գ ի ր , 1 9 5 0 թ . , մ ա յի ս և հ ո ւ լի ս ւ

մ ե ր հ ա յր ա պ ե տ ն և ր ո ւն ։ Ո ս կ ե զ ո ծ կ ա մ ա յլևս մա շիլ ս կ ս ա ծ ի ր ե ն ց սւա ւղա նա գիրերով ա յգ ք ա ր ե ր ը կ պ ա հ ե ի ն ա ն ո ւնները նվիրա կա ն դ ե մ ք ե ր ո ւ, որ ի ր ե ն ց շո ւն չն ՛էին տ վեր հ ա յ հ ո գ ի ի ն պ ա տ մ ո ւթ յա ն ւ

Ծ երունի վա րդա պ ետ մ ը կ բա ն ա ր հիմա տ ա ճա րին դ ո ւռ ը , ուրկե ներս կա ռա ջնորդեր մ ե զ Վ ա ր պ ե տ ը , պ ա տ կա ռոտ ու լո ւ ռ ։ Խ ոնա ր­հ ա ծ էին բ ո լո ր ճ ա կ ա տ ն ե ր ը ։ Զ գ ա ց ի ա յն տ ե ղ ա ն գ ա մ մ ը ն ա լ, թ ե ա ս տ վ ա ծ ա յի ն ե ր կ յո ւղ ը չէ մ ի ա յն , որ մ ա ր դ երո ւն հ ո գ ի ն կ վ ե ր ա ծե հ ա ­ղ ո ր դ ո ւթ յա ն ր ա ժ ա կ ն ե ր ո ւ ։ Դ ա րեր ո լ խ որերեն ե կ ա ծ ի ՛՛ն չ հև քե ր լս ե ր է ի ն , մ ե ր պ ա պ երուն շր թ ո ւնքովը դ ր ո շմ վ ա ծ ա յդ ք ա ր ե ր ը , ու փ ա թ թ վեր էին ա նոր ս յո ւն երուն ի ՛՛նչ ն ա յ­վ ա ծ ք ն ե ր , ո ր ո ն ց լո ւ յս ե ն ճ ա ճ ա ն չ մ ը կար հիմ ա մ ե ր ալ ա չքերուն մ ե ջ ։ Ա յգ խ ո ր ա ն - ներ ուն ա ռ ջև , մ ե ջ ք ծռ ե ր ու մ ր մ ն ջե ր էին ի շ ­խ ա ն ն ու մ շ ա կ ը , ա զա տ ն ո ւ ճ ո ր տ ը , տ ա ր ­բ ե ր հ ո ւ յզ ե ր ո վ , ա յլ ն ո ւ յն հ ո ւ յս ե ր ո վ ա ռ լը ց - վ ա ծ ։ Խ ն կ ա բո ւյր ա նոր կ ա մ ա րներում տ ա կ ու դ ե պ ի ե ր կ ի ն ք ս լա ք վ ա ծ գ մ բե թ ն ե ր ո ւն լռ ո ւ­թ յա ն ը մ ե ջ , չ է ի ՜ն ծփ ա ր տ ա կ ա վ ի ն ա լիքները հին ո ւ հա րա զա տ ձ ա յն ե ր ո ւն ։

Կ իսա մութ խ ց ի կ մ ը ն ՛էր գ ա ն ձ ա տ ո ւն ը , ուր խ ն ա մ ք ո վ կ պ ա հ վ ե ի ն ս ր բա զա ն մ ա ս ո ւն քն ե ր ու թ ա ն կ ա ր ժ ե ք ս պ ա սն ե ր — ա կա նա կուռ /ս ո ւ յր ե ր , գ ա վ ա զ ա ն ն ե ր , ո ս կես ա ր վ ա ր ա ­գ ո ւյր ն ե ր ու շո ւր ջա ռն ե ր և ա ր ծա թ կ ա մ ոսկիբա զ մ ա տ ե ս ա կ ի ր ե ղ ե ն ն ե ր ։ Ա չքի լո ւ յս ի պես պ ա հեր էին զ ա ն ո ն ք ։ Վ կա ներ նա և շի ջա ծ փ ա ռ ք ե ր ե , որ ո ն ց մ ո խ ի ր ե ն ծն ե ր էր նո ր ը , խորհուրդ/,ւ մշուշին տ ե ղ կ յա ն ք ի ա րևը վրանւ

Գ ա նձա տ ունեն ե լա ծ ՝ խ ո ր ա ն ի ն ա ռջևն էինք ն ո ր ե ն ։ Ո ւ նե ր ք ի ն ձ ա յն մ ը կ ը ս ե ր ի ն ծ ի թե ա յդ տ ա ճա րը չէ ր մ ի ա յն շե ն ք մ ը քա ր ե ո ։ կ ի ր ե , հ ո ղ ի ն վրա հ ա ս տ ա տ վ ա ծ։ Ա նոր հիմերը կ ի ջնե ի ն մ ի ն չև խ ո ր ե ր ը մ ե ր ժող ո վ ո ւր ղի ն հա ­վա քա կա ն կ ա մ ք ի ն , և ա նոր գ ո յո ւթ յո ւն ը չէր պ ա յմ ա ն ա վ ո ր վ ա ծ ն յո ւթ ե ղ ե ն իր կ ա ռ ո ւ յց ո - վ ը , որ շ ք ե ՜ղ էր ա նշուշտ , տ ո կ ո ՚մ ւ , բ ա յց

30 I Я Ս՜ Ի Ա Ծ Ի Ն 1951

պ իտ ի չդ ի մ ա նա ր ժ ա մ ա նա կի ն ու բ ա ր բ ա ր ո ­ս ո ւթ յա ն կ ո ր ծա ն ի չ հ ա ր վ ա ծն ե ր ո լն ։ Պիտիչդ ի մ ա ն ա ր , ե թ ե ո լ յժ մ ը ' ա վ ե լի կ ա ր ծր քա ն ա նոր որմեր ուն կ ր ա ն ի տ ն ե ր ը , ա վելի ա ն քա կ ­տ ե լի ք ա ն զ ա ն ո ն ք բ ո ն ող շա ղ ա խ ը եր ա շխ ա ­վո ր ա ծ չը լլա ր մ շտ ն ջե ն ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը տ յդ կ ա թ ո ղ ի կ ե ի ն , որ կ խ որ հրդա նշեր հ ա յո ւթ յա ն հ ո դ ի ՛ն ի ս կ ՛ Ա յդ Ո ւյժը կ ր խ ե ր մ ե ր ժ ո ղ ո - վուրդին ի ն ք ն ո ւր ո ւյն ո ւթ յա ն կ ա մ ե ցո ղ ո ւթ ե - ն ե ն ։ Հ ո գ ե կ ա ՛ն \էր ո ւրեմն և ա ն խ ո ր տ ա կ ե լի ։

Շ ա հ Ա բր ա ս ը չհ ա ս կ ց ա վ ա յդ ճ շմ ա ր տ ո ւ­թ յո ւ ն ը , ի ն չպ ե ս չէ ի ն հ ա ս կ ց ե ր , չհ ա ս կ ց ա ն ու չե ն հ ա ս կ ն ա ր ' մ ե ր (էհոգիի ն փ ր կ ո ւթ յա նը հ ա մ ա ր » մ ե ր մ իտ քն ու բ ա զ ո ւկ ը սա կա րկող բ ո լո ր տ իտ ղոսա վոր փ ե ր ե զ ա կ ն ե ր ը ի ր մ ե ա ֊ ռա ջ ու ետ ք, մ ի ն չև ա յս օ ր ։ Բ ա յց գ ի տ ե ՛ զ ա յն մ եր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը , պ ա նդ խ տ ո ւթ յա ն ի ր բ ո լո ր կ ա յա ն ն ե ր ո ւն մ ե ջ , Կ ա լկ ա թ ա յեն մ ի ն չև Կա­հի ր ե , Ն յո լ-Յ ո ր ք ե ն մ ի ն չև Փ ա րի զ, Բ ե յրո ւթ են մ ի ն չև ո րևէ ծ ա յր ը ա շխ ա ր հ ի ։ Գ ի տ ե ', ո ր ո վ ­հ ե տ և , ո ւր որ ալ ն ե տ ա ծ ը լլա զ ի ն ք պ ա տ ­մ ո ւթ յա ն չտ ր ի ք ը , ճշմա րիտ ա մ ե ն հ ա յ կ լսե էջմ ի ա ծ ն ի զ ա ն գ ե ր ո ւն ձ ա յն ը ի ր սիրտ ին մ ե ջ , կ ճա նչնա զ ա յն ի բ ր և հա րա զա տ ո ւ հ ա վ ա ­տ ա ր ի մ ո ւղ ե ց ո ւ յց ու կա ռա ջնորդվի ա ն կ ե ։ էջմ ի ա ծ ի ն ը հո գև ո ր տ ունն է հ ա յո ւթ յա ն , և ա յց ե լո ւ ա մ ե ն հ ա յո ւ մեջ կխ ոնա րհի ո ւխ տ ա ­վոր մ ը ի ր ի ս կ հ ո գ ի ի ն ։

Վ եհա րա նի բա ր ա պ ա ն ը կհա ղորդե ա հ ա , թ ե Վ եհա փ ա ռը բա ր ե հ ա ճ ե ր էր մ ե զ ը ն դ ո ւն ի չ։ Նոր դա դրա ծ ա ն ձրև են ե տ ք , Վ եհա րա նին պ ա րտ եղն ու ծա ղ կ ա ն ո ց ը կ բ ա ն ա յի ն մ ե ր դ ե մ հ մ ա յք ը կ ա խ ա րդա կա ն տ եսա րա նի մ ը ծ ա ֊ ռերո ւն ո ւ ծա ղ իկ նե ր ուն շուրջ ղ ո ղդ ո ղ ա ցո ղ ա նհա մ ա ր ծ ի ա ծ ա ն ն ե ր ո վ ։

Պ զտ իկ ս պ ա ս ո ւմ մ ը նա խ ա ս ր ա հ ի ն մ ե ջ , ու կ մ տ ն ե ի ն ք ը ն դ ո ւն ե լո ւթ յա ն դ ա հ լի ճ ը , լա յն ա ­ծա վա լ գ ո ր գ ե ր ո վ հ ա տ ա կ վ ա ծ ։ Պ ա տ երը գ ա ր ­դա րող նկա րները ե լա ծ էին վ բ ձ ի ն ե ն մ եր ա - կ ա նա վոր վ ա ր պ ե տ ն ե ր ո ւն ։ Բ՛ա փ ուր է ր հ ա յ• րա պ ետ ա կա ն գ ա հ ը , ի ն չպ ե ս թ ա փ ո ւր է ի ն ա - ն ո ր ե ր կ ո ւ կ ող մ ե ր ե ն մ ե կ ն ո ղ կոր շա րքերը բ ա զ կ ա թ ո ռ ն ե ր ո ւն ։ Վ եհա փ ա ռին ա շխ ա տ ա ­ս ե ն յա կ ն էր ա յն մ յո ւ ս ը ։ Ա յն տ ե ղ է ր ՝ ա յլև ս պ ա տ մ ա կա ն ա յն դա շնա մ ո ւր ը , որ ե ղ ե ր էր վկա ն ա նքուն լո ւս ց վ ա ծ ա յն ք ա ն գ ի շե ր ն ե ր ո լ հր ա շա գ ո ր ծ մ ա տ ն ե ր ո ւն տ ա կ Կ ոմ իտ ա ս Վ ա ր - դա պ ե տ ի ն ։ Հ մ ո ւտ երա ժ շտ ա գե տ մ ը ի ն ք ն ա լ' Վ եհա փ ա ռն էր զ ա յն գ ո ր ծ ա ծ ո ղ ը հ ի մ ա ։ Բ ա յց պ իտ ի Ա ս ե ի ն ք նվի ր ա կ ա ն ա նոր հ ն չ յո ւ ն ն ե ­ր ը , ք ա ն ի որ պ ա ղ ա ռո ւթ յո ւն մ ը ս տ ի պ եր էր զ ի ն ք մ ն ա լ ա ն կ ո ղ նի ն մ ե ջ ։

Վ ա րպ ետ ին ա ռ ա ջն ո ր դ ո ւթ յա մ բ , կ մ տ նե ի նք ն ն ջա ս ե ն յա կ ը ւ Մ ա հճա կ ա լին վրա ը ն կ ո ղ մ ա - ն ա ծ , մ ե ծ ա հ ա ս ա կ ու թ ի կ ն ե ղ , թ ա ն ձր հ ո ն ք ե - ր ո ւ տ ա կ ժպ տ ո ւն ա չքերովդ Հ ա յր ա պ ե տ ը կ տ պ ա վորեր մ ե զ ի ր ա ռ ո ւգ ո ւթ յա մ բ ն ա խ ' հա կա ռ ա կ ի ր վրա բ ա ր դ վ ա ծ տ ա ր ի նե ր ու բ ե -

ո ի ն ։ Պ ա տ կա ռա ն ք ու մ տ ե ր մ ո ւթ յո ւն ն ո ւյն ա տ են — նա հա պ ետ ա կա ն իր դ ե մ ք ե ն եկա ծ զ գ ա յն ո ւթ յո ւն ը ի ծնեւ

Ա մ ե ն ե ն ա ռա ջ ի ն ք ա ռ նե լն հետ ո Վ ե հ ա ­փ ա ռ ի ն ա ջը, Վ ա րպ ետ ը կ ծա ն ո թ ա ցն ե մ ե գ կ ա ր գ ո վ ։ Ես որ ք ի չ ա ն գ ա մ կ հա ջո ղ ի մ նոր ծ ա ն ո թ ա ց ո ւմ ն մ ը ե տ ք կրկնել խ ոս ա կիցի-յ ա ն ո ւն ը , ա ռ ա ն ց հ ի ա ցո ւմ ի չէ ր որ կլսեի ա - լև ո ր Հ ա յր ա պ ե տ ի հ ա ր ցո ւմ ն ե ր ը մ ե զ ի , ա ն շը - փ ո թ դ ո ր ծ ա ծ ո լթ յա մ ր ը մ ե ր ա ն ո ւն ն ե ր ո լն ։ Ի ն ­ծի ն ո ւյն ք ա ն զ ա ր մ ա ն ա լի կթ վեր նա և թ ա ր ­մ ո ւթ յո ւն ը ի ր տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ ' կ ե ն ս ա ­կա ն հա րցերոմւ մ ա սի ն ա յն թ ե մ ե ր ո ւն , որոնց կ պ ա տ կ ա ն ե ի ն ք ա մ ե ն մ ե կ ս , տ ա ր բե ր ե ր կ ի ր ­ներ ն ե կ ա ծ ։ Իր հետ ա քր քր ո ւթ յոմ ւը ա մ ենեն ա ռա ջ կերթ ա ր <Կ ողովուրդին, ա նոր կ ե ցո ւթ յա ն պ ա յմ ա ն ն ե ր ո լն , ու հետ ո մ ի ա յն ' մա սնա վոր խ ն դ ի ր ն ե ր ո լ։ Ա նո նց ա մ են մ ե կ ի ն մա սին ո ւ ­ն ե ր ի ր հստ ա կ տ եսա կետ ը ե կ հ ա յտ ն ե ր զ ա յն հ ա յր ա կ ա ն վ ե հ ա ն ձ ն ո ւթ յա մ բ ։ Լա յնա մ իտ հ ո գ ի , ս եր ու մ ի ա ս ն ա կ ա ն ո ւթ յո ւն է ր ի ր հո ր ­դ ո ր ը ։ Կուզեր որ ա րտ ա սա հմ ա նը միշտ ա ր ­ժա նա վոր լր ջ ո ւթ յա մ բ մ ը դ ի մ ա գրա վ ե ր մեր ժ ո ղ ով ոլր դի ն ու ե րկիրին հա մ ա ր Ճա կա տ ա ­գրա կա ն ա յն ի ր ա դ ա ր ձ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , որ ծա նր պ ա ր ա ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ո լ կ կո չե ի ն մ ե զ ։

Չ է ի ն ք ուզեր ա ն հ ա ն գ ս տ ա ցն ե լ զ ի ն ք ա վի/ի ե ր կ ա ր , բ ա յց կա րելի չէ ր մ ե ր ժ ե լ ա վ ա նդ ա ­կա ն հ յո ւր ա մ ե ծ ա ր ո լթ յո ւն ր , որ կբա ղ կա նա ր մ ե ծ ա գ ի ն ս պ ա ս ն ե ր ո վ մ ա տ ո ւց վ ա ծ ա ր և ե լյա ն սուրճե ե. ա ն ո ւշեղ ե նն ե ր ե ։ Հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն ի ր օր հ նո ւթ յո ւնը ե ղ ա վ կ ա ր ճ , որքա ն հ ո գ և ո ր ' ն ո ւյն ք ա ն և հ ա յր ե ն ա ս ի ր ա կ ա ն շ ո ւն չո վ ։ Շա տ ք ի չ ա ն դ ա մ տ ե ս ա ծ ե մ ես մ ե ծ մ ա ր գ ե ր , բ ա յց գ ի տ ե մ թ ե կա ր ելի չէ չճ ա ն չն ա լ գի ր ե ն ք , ա ռա ջի՛ն ի ս կ հա ն դ ի պ ո ս էո վ ։ Ի ր ենց ն ե ր կ ա - յո ւթ ե ն ե ն կ ծ ա վա լի ա ն ս ո վ ո ր ո լ յժ մ ը , որ կ թ ա ֊ փ ա ն ցե ք ե զ մ ե ն ե ր ս , կ ն ե ր շն չե վ ս տ ա հ ո ւ­թ յո ւն , կընե ք ե զ ուրա խ ու հպ ա ր տ — կ զ ո ր ա ց - նե ք ո ւ կ ե ց վ ա ծ ք դ կ յա ն ք ի ն ու մա րգեր ուն հ ա ն դ ե պ ։ Ա մ ե ն ա յն Հ ա յո ց Հ ա յր ա պ ե տ ե ն բ ա ժ ն վ ե ց ա ե ս ' հպ ա րտ ա վելի և զ ո ր ա ց ա ծ ։

Վ ա նքեն շա տ հ ե ռ ո ւ չէ ր Օշակա նի ե կ ե ղ ե ­ց ի ն ։ Եվ ուխ տ ա վոր մ ե ր հո դ ի նե ր ո ւն մեջ կթրթռա ր ա ր ձա գա նքը նվի րա կա ն ձ ա յն ե ր ո ւ' մ ե ր պ ա տ մ ի չն ե ր ե ն ու ե ր գ ո ղ ն ե ր ե ն ։ Հ ա մ բ ո ւ­ր ե ՜լ դա մ բա ր ա նը հ ա յո ց (гգ ե ր ա գ ո ւյն վա րժ ս ։ ֊ պ ետ ռի ֊պ ա տ ա ն ո ւ թ յա ն ա ռա ջին օրերեն ի վեր փ ա յփ ա յա ծ եր ա զն է ' հ ա յ մ ե ծ ց ած՜ ա մ են մ ա ր դ ո ւ։ Մ երին ր *» , պ իտ ի մ ն ա ր ն ո ր ե ն եր ա * - գ ը ։ Ուշ է ր ժ ա մ ա ն ա կ ը , և ա նձրևը կ ս ա ս տ ­կա նա ր հ ե տ զ հ ե տ ե ։

Կ րն ա յի նք ս ա կ ա յն ' ա յց ե լե լ ն ո ր ա բա ց Հ ո ­գ և ո ր ճ ե մ ա ր ա ն ը , վա նքին շրջա փ ա կին մ ե ջ ։ Դ ա սա վ ա ն դ ո ւթ յո ւննե ր ը չէ ի ն ս կ ս ա ծ տ ա կ ա ­վ ի ն ։ Շ ե ն ք ի ն կ ա ր գ մ ը մ ա ս ե ր ը կ ե ն թ ա ր կ ­վեի ն ն ո ր ո գ ո ւթ յա ն , և ա շա կ ե ր տ նե ր ը նո ր էին հ ա վ ա քվ ե ր ։ Հ ո ն էր տ ե ս ո ւչը , Պ ոլսո К о Ь е г 1

1951 է А 1Г Ի Ա Ծ Ի Ն

С о П е ^ е - Д հին շր ջա ն ա վա ր տ ներ են Մ ինա սՄ ինա ս չա ն ըւ Խ ա ն դա վա ռ Հ ր ի ր գ ո ր ծ ո վ , երբ կ բա ցա տ ր ե ր կ ա տ ա ր վե լի ք ա շխ ա տ ա ն քը , ո - րոմւ ի նպ ա ս տ կ ա րև որ մ ա ս ն ա կ ցո ւթ յո ւն մը ո ւն ե ց ե ր էր ա ր տ ա ս ա հ մ ա ն ը ։ Կ ա յին դ ե ռ պ ա - կա սներւ Բ՜երի էր մ ա ն ա վ ա ն դ կա հա վորոսՐ/։. բ ա յց շն ո ր հ ի վ մ ե ր կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն ը ն ծ ա - յա ծ դ յո ւր ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւմ , պ իտ ի լր ա ց վ ե ի ն ա . նոն ք շո ւտ ո վ ։

Գ իտ ե՛ր հ ա ր կ ա վ , թ ե կ ա ճ ա պ ա ր ե ի ն ք ։ ! *այց > «կ ա ր ե լի չէ ր մ ե կ ն ի լ , ա ռ ա ն ց պ ա հ մը հա նգս տ ա նա լո ւռ ։ Ու կ ա ռ ա ջն ո ր դ վ ե ի ն ք իր բն ա կ ա ր ա ն ը ։ ն ո ւ յն օ ր ը , Ե րևա նևն ե կ ե ր Հր տ ի կ ի ն Մ ի ն ա ս յա ն ը ։ Ք ա ն ի մ ի վ ա յր կ յա ն ե ն ' ա հ ա կ պ ա տ ր ա ս տ վ ե ր ս ե ղ ա ն ը — թ ե յ , թ ա ր մ կա րա գ, պ ա նի ր , հ ա ց և ա ռա ա պ տ ո ւղ — քսա ն հ ո գ ի ն ո ց մ ե ր խ ո ւմ բ ի ն հ ա մ ա ր ։ Հ ա մ ա ք ա ղ ա ­ք ա ց ի ն ե ր էի ն ք ը ն կ ե ր Մ ի ն ա ս յա ն ի ն հ ե տ ։ Բ ե յ- ր ո լթ ի ի ր ա զ գ ա կ ա ն ն երե ն տ ա ր եր էի պ զտ իկ նվ ե ր մ ը ի ր տ ի կ ն ո ջ ։ Հ յո ւր ա մ ե ծ ա ր ի ի ր ո ֊ գ և ո ր ո լթ յա ն մ ե ջ ս ա կ ա յն , ք ի չ ժ ա մ ա ն ա կ կ ո ւ­նե նա ր ի ն ծ ի հետ ա ռ ա ն ձի ն խ ո ս ա կ ց ո ւթ յա ն ։ Կես ժ ա մ մ ը հ ա զ ի վ ա ն ց ա ծ , կ բ ա ժ ն վ ե ի ն ք Մ ի ն ա ս յա ն ն ե բ ե ն , մ ա յր ա մ ո ւտ ե ն ա ռա ջ տ ե ս ­նելո ւ հա մ ա ր Զ վ ա ր թ ն ո ց ը , վեր ա դ ա ր ձի մ եր ճ ա մ բո ւն վ ր ա ։ Հ ա ջ ո ր դ ա ռ ա վոտ ո ւն կ ս տ ա ն ա ­յի ն ա մ ա կ մ ը ի ր մ ե ։ Մ եր մ ե կ ն ո ւմ ե ն հետ ո մ ի ա յն ա ն դր ա դ ա ր ձ ե ր էր թ ե լա վ կ ճա նչնա ր մ ե ր ը ն տ ա ն ի ք ը , հ ա յր ս մ ա ն ա վ ա ն դ ։ Կ փ ա ­փ ա գեր որ ա ն պ ա տ ճ ա ռ տ ե ս ն վ ե ի ն ք կ ր կ ի ն ։ Կ փ ա փ ա գեի ես ա լ, Բ ա յց ա յդ կ իր ա կ ի ն մ եր վերջին օրն է ր . . . Երևա նի մ ե ջ ։

է ջմ ի ա ծ ն ե ն հ ա զ ի վ ք ի չ մ ը հ ե ռ ա ց ա ծ ' մ ե ր ինքնա շա ր ժը կ ը ն ե ր մ ա յր ո լղ ի ե ն շ ե ղ ո ւմ մ ը դեպ ի ա ջ, Ծ ա ռ ե ր ո վ ե զ ե ր վ ա ծ խ ճ ո ւղ ի ն կ տ ե - վեր կ ա ր ճ , <г Ս ա ս ունցի Գ ա վ ի թ » մ ը ծ խ ե լո Կ լա փ . ու կ ա ն գ կ ա ռ ն ե ի ն ք խ ո ն ա ր հ բ ա ր ձ ո ւն - քի մ ը ա ռ ջև , որ հ ե ռ վ ե ն տ ե ս ա ն ե լի ք ի չ բ ա ն ո ւն ե ր ' մ ե ր ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ո ւթ յա ն ա մ ե ն ե ն հին ու հա նդ ո ւգն ի ր ա գ ո ր ծո ւմ ի ն մ ն ա ց ո ր դ ն ե ֊ րը թ ե լա գ ր ո ղ ։

Ա նձրևը չէ ր դա դրա ծ բ ո լո ր ո վ ի ն , բ ա յց ' ա ֊ ր և մ տ յա ն հ ո ր ի զո ն ի վ ե ր և բ ա ր յա ց ա կ ա մ բ ա ց - վա ծքե մ ը ' ա ր և ը կ ղ ր կ ե ր ե ր ա ն գ ա վ ո ր լո ւ յս մ ը , որ կ ա ր ծ ե ք կ դ ո ղ ա ր ի ն կ ա ծ տ ե ղ ը ։ Երկար մեր շո ւքե բո ւն հ ե տ և ե լո վ , կ կ ա տ ա ր ե ի ն ք պ ը զ - տ իկ վ ե ր ե լք մ ը ճ ա մ բ ո ւն ձա խ ե զ ե ր ք ի ն վ ր ա ։

Եվ ա հ ա վ ա ս իկ Զ վ ա ր թ ն ո ց ը ,Ա մ ե ն ե ն ա ռ ա ջ, մ ե ր ն ա յվ ա ծ ք ը պ իտ ի մ նա ր

գ ա մ վ ա ծ ' հրա շա կերտ ա յն խ ո յա կ ի ն որ իր ճա կա տ ին վրա կ բ ռ ն ե ր հպ ա րտ կեր պ ա ր ա ն քը թ և ա բա ց ա ր ծի վ ի մ ը . . . ջա ր դ վ ա ՛՛ծ գ լո ւխ ո վ ։ Ա՚յԴ ա ր ծի վ ը չէ ր պ ա տ կե ր ը մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի ն ա ր յուն ոտ փ ա ռ ք ի ն , ա ն ո ր պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը շ ի ­նող ա ն ը ն ֊կ ճ ե լի ՛ ո գ ի ի ն ։ Փ շ ր վ ա ՛ծ է ր գ լո ւխ ը , բ ա յց ուղի ղ ի ր պ ա ր ա ն ո ց ը , ու թ և ե ր ը կ մ ն ա ­

յի ն բ ա ց , ա րհա մ ա րհոտ տ ե ն չո վ մ ը թ ռ ի չք ի ,Զ ո ր յա ն գ ր ա գե տ ի ն ն ե ր շ ն չյա լ խ ո հ ե ր ե ն ա ֊

ռ ա ջն ո ր դ վ ա ծ , ք ա լե լո վ կ ա ր ծե ս ա ճ յո ւններ ուն վրա յ ե ն մ ե ր ն ա խ ն ի քն ե ր ո ւն , կշրջեինք հիմա ա վ եր ա կ ի ն մ ե ջ տ ա ճ ա ր ի ն , մ եր վե ր և զ գ ա լո վ պ ա հ մ ը հ ո վ ա նի ն ա նոր եռա հա րկ գ մ բ ե թ ի ն : Հ ա ն գ վ ա ծ ե ղ ք ա ր ե ր ո վ ո ր մ ե ր ո լ մ ն ա ց որ ո ն եր ՝ գ ե տ ի ն ե ն հ ա զ ի վ քա նի մ ը տ ո ղ բա ր ձ ր ո ւ­թ յա մ բ , ս յո ւն ե ր ո լ լա յն ա ն ի ս տ խ ա ր ի ս խ ն ե ր , տ ա ր բեր մ ե ծ ո ւ թ յա մ բ խ ո յա կ ն ե ր ա յս ու ա յն կ ո ղ մ , կ ա մ ա ր ն ե ր ո լ կ ա մ ք ի վ ե ր ո լ ք ա ն դ ա կ ա ­զ ա ր դ ք ա ր ե ր ' ց ա վ ա գ ի ն ո ր ե ն տ ա պ ա լա ծ , եր- ր ե գ Հ ո ղ ի ն մ ե ջ կ ի ս ա թ ա ղ , ու մ ե ծ լռ ո ւթ յո ւն մ ը հ ի ն ե ն , խ ո ր ո ւն կ ե ն ե կ ո ղ ձ ա յն ե ր ո վ լ ե ­ց ո ւ ն ֊ ա ՛ յս էր Զ վ ա ր թ ն ո ց ը , Ի ՛ն չ կ ո ր ո վ ա ­մ տ ո ւթ յո ւն , ա ն խ ա փ ա ն ե լի սերե մ ը ն ե ր շ ը ն չ ֊ վ ա ծ , ի ՛ն չ հ ս տ ա կ ո ւթ յո ւն ' Թ որա մա ն յա ն վ ա րպ ետ ի ն ը ' որ կ ր ց ե ր էր ց ա ն ու ց ր ի վ ա .ա

ք ա ն ի մ ը բ ե կ ռ ր ն ե ր ե ն վ ե ր ա կ ա զ մ ե լ հրա շքր մ ե ր կ ա ռ ո ւց ո ղ ա կ ա ն հ ա ն ճ ա ր ի ն ...

Թ ե ո ՛րքա ն տ և ե ց թ ա փ ա ռ ո ւմ ը հետ քեր ո լն Վ ւ՚ա հ ն ո ւթ յա ն չ ե մ գ ի տ ե ր ա ն շո ւշտ , Բ ա յց ե ր բ վեր ա դ ա ր ձա ն ք ա ր ծվ ա քա ն դ ա կ մ ե ծ խ ռ յա կ ի ն , ա նոր ա ռջև գ տ ա ն ք ն ո ր ե ն Գ ե մ ի ր - ճ յա ն ը , ա ն շա ր ժ ու ս և ե ռ ո ւն , ա ն ց յա լի ն հ ա ­յե ց ո ղ ո ւ թ յա ն ը մեջ կ ա ր ծ ե ք ա ր ձա նա ցա ծ, Ա հ , մ ե ր ս ք ա ն չե լի պ ա պ ե ր ը ... Մ ե ծ ա գ ո ր ծ ո լ- թքա ն ի ն չ կ ո թ ո ղ ն ե ր են կտ ա կեր մ ե զ ի , գ ե ­ղ ե ց կ ո ւթ յա ն ի ՛ն չ տ ե ս ի լք ն ե ր ' որ մ ե ր հ պ ա ր ­տ ո ւթ յո ւն ն ե ն ա յս օ ր , մ ե ր պ ա ր տ ա վ ո ր ո լթ յո ւն - ներո ւն հո ւշա ր ա ր նե՛ր ը ն ա և ։

Թ ո ղ չփ ո ր ձ վ ի ի ն ք ն ա խ ա բ ե ո ւթ յա մ բ մ խ ի - թ ա րել թ շվ ա ռ ո ւթ յո ւն ը մ ե ր ա ն ժ ա ռ ա ն գ պ ա ն - դ ը խ տ ո ւթ յա ն ։ Ա զգ ե ր ը ի ր ե ն ց բ ն ա վ ա յր ի ՛ն մեջ մ ա ն ա վ ա ն դ , ի ր ե ն ց նա խ ն ի քն ե ր ո ւն ոգեշն չո ղ ա վ ա ն դ ն ե ր ե ն կ ը ն դ ունի ն ա մ ե ն ե ն բե ղ ո ւն ս ա ր ս ո ւռ ն ե ր ը , ի ն չպ ե ս և կորովը նո ՛ր ս տ ե ղ- ծ ո ւմ ն ե ր ո ւ ։ Ի ն չ որ հ ա յտ ն ա գ ո ր ծ ե ց Թ ո րա ­մ ա ն յա ն ը ' ե ղ ա վ ներ շնչա ր ա ն ը Թ ա մ ա ն յա ն ի վ ե ր ա ն ո ր ո գ ս տ ե ղ ծ ո ւմ ի ն ։ Ո ւ մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի ն մեջ ա յս օ ր շա տ ե ն ա ն ո ն ք որ կ քա լե ն մ ե ծ ա յդ վ ա ր պ ե տ ն ե ր ո վ ուղի ե ն ,

ի ս ա հ ա կ յա ն բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ն ա լ ի ր խ ո ս էբի ն հ ե տ ե կ ե ր մ ի ա ց ե ր էր մ ե զ ի . ու երր կ պ ա տ ­ր ա ս տ վ ե ի ն ք շ ա ր ժ ի լ, ա յց ե լե լո ւ հա մ ա ր ա վ ե - ր ա կ ն ե ր ե ն քիչ հ ե ռ ո ւ կ ա ռ ո ւց վ ա ծ թ ա ն գ ա ­ր ա ն տ ն ա կ ը , ծ ռ ե ց ա վ ա ն և հ ա մ բո ւր ե ց կ ո լր ծ - Ք Ը ա ր ծ ի ։[] ։ն — ո ր պ ե ս հ ր ա ժ ե ՛շտ թե ե ր ա խ տ ա ­գ ի տ ո ւթ յո ւն ։ Ո րքա ն ա լ ս իր տ ս ո ւզ ե ր , ես պ ի - տ ի չկ ա ր ե ն ա յի ը լլա լ ա ռ ա ջին ը ա յդ շ ա ր ժ ո ս կ կ ա տ ա ր ո ղ , ուշա դ ր ո ւթ յո ւն գ ր ա վ ե լո ւ վա խ և մ ը ե տ մ ղ վ ա ծ ։ Հ հ մ ա որ Վ ա րպ ետ ը ք ա կ ե ր էր կ ա շկ ա նդ ո ւմ ը վ ա ր ա ն ո ւմ ի ն , շրթ ունքներս հա մ ա ր ձ ա կ ո ր ե ն կ հ ա մ ե ն ա յի ն փ շր վ ա ծ գ լո լ- խ ի ն վյւա ա ր ծիվիՆ , ի բ ր և ձ ե ռ ք ի ն ' ա նա նուն ա յն վ ա ր պ ե տ ի ն , որ չկ ա ր , բ ա յց կա պ րեր.

Պ Ա Տ Մ Ա ֊ Ի Ա Ն Ա Ս Ի Ր Ս . Կ Ա Ն

ь . с щ и д о а

з д з , ш л ь ш т м м д а и н ж ш(Ի մ հ ո ւ շ ե ր ի ց )

ս դ ե ռ 9 — 10 տ ա ր եկա ն տղա էէի, երբ մի ա ն գ ա մ մ որս հետ գ ն ա ց ի ն ք Ե րևա նից Ա շտ ա րա կ տ ա տ ո ն ցս տ ունը մ ի ա ռ ժ ա մ ա ­

նա կ մ ն ա լո ւ և ժ ա մ ա ն ա կ ա ն ց կ ա ց ն ե լո ւ հ ա ­մ ա ր ։ Ա շտ ա րա կն ի բ ր և մ ե ր հո ր ե ն ա կ ա ն գ յո ւ ­ղ ը , մ ե ն ք շա տ էի ն ք ս ի ր ո ւմ ։ Ե րևա նում էլ մ ե ն ք ունեինք մ ե ր ս եփ ա կ ա ն տ ո ւն ը , ա յգ ի ն և պ տ ղ ա տ ու պ ա ր տ ե զ ը , բ ա յց ա յդ պ ե ս է ր .ա ր­դեն մ ե ր ս ո վոր ո ւթ յո ւն ը հորս կ ե ն դ ա ն ո ւթ յա ն օր ե ր ի ց ։

Մ ենք ս ի րո ս է Էինք Ա շտ ա ր ա կը, նրա օդե ու չո ւր ը , հ ա ց ն ու կ ե ր ա կ ր ե ղ ե ն ը , կ յա ն ք ն ու ս ո վ ո ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , ա յգ ե կ ո ւթ ն ու դրա հետ կ ա պ վ ա ծ ո ւր ա խ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։ Ս իրում Էինք տ ա տ ո ն ցս տ ոմւը ի ր կրկնա կի 0յա զ մ ա Տ յո վ , ա յս ի ն ք ն ի րա ր վ ե ր և շ ի ն վ ա ծ ե ր կ ո ւ պ ա տ ըշ- դ ա մ բ ո վ , վերին ս ե ն յա կ ն ի ր պ ա ր ս ի ց ձևի լո ւս ա մ ո ւտ ն ե ր ո վ , մ ե ր թ յո ւր ք ի ի գ ի ն ( ա յգ ի ն ) , ա յծ ե ր ը , մ ի ջն ա հ ա ն դ ը ։ Ս ովորա բա ր, մ ե ն ք գ ն ո ւմ Է ի նք Ա շտ ա րա կ օգ ո ս տ ո ս ի վեր ջերի ն, բ ա յց ա յդ տ ա րին շտ ա պ ե լ է ի ն ք , որ պ ես զի Հ ա մ բ ա ր ձ մ ա ն տ ո նի ն ա ր դեն ա յն տ ե ղ լի ն ե ի ն ք և մ ե ր ա յն ո ց հ ե տ Ծ ա ղկեվա նք ուխ տ ի գ ն ա ­յի ն ք ։ Մ ա յր ս ուխ տ էր ա րել ծա ղկա քա ղի ն Ծ ա ղկեվա ն ք գ ն ա լ Ս րբուհի Վ ա ռ վ ա ռ ե կուսի գ ե ր ե զ մ ա ն ի ն , Մ ող նո ւխ տ նե ր ին է լ Մ ոդնիգ յո ւղ ի Ս ուրբ Գ եորգ վ ա ն ք ը ' Ս ուրբ Գեորգի ն շխ ա րն ե ր ի ն ։

Ծ ա ղկեվա նքը վա նք չէ ր , ա յլ մի ա յր , որի մ ե ջ գ տ ն վ ո ւմ էր Ս րբուհու գ ե ր ե զ մ ա ն ը , իսկ ա յր ը գ տ ն վ ո ւմ 'էր մ ե ր ա շխ ա րհ ա գրութ յա ն մ ե ջ հ ա յտ ն ի Ա ր ա յի սա րի մ ե ջ , Ա ր ա յի , որ Ա ր ա գա ծի մ ի ոստ ն է ։ Ա յդ Ա ր ա յի սա րը կ ո չ­

վում է ը ս տ Ա լի շա ն ի ' «Փ ո ր ա հ ե ր ձ »։ ե վ , ի ր ո ք , սա րը հ ե ռ վ ի ց ն մ ա ն է մի փ որը ճ ղ վ ա ծ , թ ե - վերը աջ ու ձա խ տ ա ր ա ծվ ա ծ հսկա մ ա ր դ ։։։։

Մ ենք հ ա ս ա նք Ա շտ ա րա կ և գտ ա նք մ երո ն ց ա ր դ են պ ա տ ր ա ս տ ո ւթ յուն տ ե ս ա ծ ։ Մ յո ւս օ- ր ը , որ բո ւն ծա ղկա քա ղի օրն էր , մ ե ն ք կ ա ­նուխ վ ե ր կ ա ցա ն ք և գ ն ա ց ի ն ք ։ Հրա շա լի ե ղ ա ­նա կ ՛էր, ա ր և -ա ր ք ա յո ւթ յո ւն , ս լս լա լո վ փ չում էր ա խ ո ր ժ ե լի հ ո վ ը ։ ճ ա ն ա պ ա ր հ ն էլ Ա շտ ա ­ր ա կ ի ց հ ե ռ ո ւ չ է ր , գ ն ո ւմ է ի ն ք ուրա խ ուրա խ , մ ա տ ա ղ ա ցո ւ ոչխ ա րն ա ռա ջներս ձ գ ա ծ և շր ջա ­պ ա տ վ ա ծ բ ա զ մ ա թ ի վ ուրիշ ո ւխ տ ա վ որներով : Փ որա հերձն ա ռա ջներս է ր ։ Տ ե ղ հա ս ա ն ք, ն ե ր ս մ տ ա ն ք աջ ու ձա խ փ ռ վ ա ծ թ և ե ր ի մի ջով , սա րի ս տ որ ո տ ը մի մ ե ծ , հա րթ տ ա ր ա ծո ւթ յո ւն էր , որի կ ե ս ը բ ռ ն վ ա ծ էր թ փ ո ւտ ո վ , հնո ։։է ե ղ ա ծ ա ն տ ա ռ ի մ ն ա ց ո ր դ ո վ ։ Ա մեն տ ե ղ լիքն Էր ո ւխ տ ա վ ո ր ներ ի վ ր ա ն ն ե ր ո վ ։ Մ ինչև որ մ ե ­ր ո ն ք ո ւտ ե լ-խ մ ե լո լ պ ա տ րա ս տ ո ւթ յուն կ տ ե ս ­ն ե ի ն , մ ե ն ք գ ն ա ց ի ն ք մ եր ո լխ տ ր կ ա տ ա ­ր ե լո ւ ։

Դ եպ ի ա յր ր տ ա ն ո ղ ճա նա պ ա րհը մ ի ն ե ղ ­լի կ , քա րքա ր ո ւս ։, դ ժվա րա կոխ շա վ ի ղ Է ր , ո - ր ո վ ես ո ւ մ ա յր ս չպ ե տ ք \է կ ա ր ո ղ ա ն ա յի ն ք բ ա ր ձ ր ա ն ա լ, եթ ե մ ե զ հետ ե ղ ա ծ տ ղ ա մ ա ր դ ­կ ա նց օգ ն ո ւթ յո ւն ը չ լի ն ե ր ։ Ա յրի մուսւքի Ա ՛­

ռա ջ կ ա ն գ ն ա ծ էր հրա ցա նն ուսին վա նքի <ւթվա նքչի»ներից մ ե կ ը , որ կ ա րգ էր պ ա հպ ա ­ն ո ւմ , որ ուխ տ ա վորները հ ե ր թ ո վ մ տ ն ե ն ա յ­ր ը , ո ւ խ ա ռ ն ա շփ ո թ ո ւթ յո ւն չ լի ն ե ր ։ Մ ենք մ ե ր հերթ ին մ տ ա ն ք ա յր ը ։ Չ ո ր ս կ ո ղ մ ը մ ա ­քուր ս ր բ վ ա ծ է ր ։ Գ երեզմ ա ն ի գլխ ա վերև ր նս տ ա ծ \էր մի ք ա ղ ց ր եր ե ս ա հ ա ր ք ո վ ե ր ի տ ա ­սա ր դ վ ա րդ ա պ ե տ ։ Դա Լ ա զա ր յա ն ճեմա րա նը ա վ ա ր տ ա ծ և Մ ո ս կ վ ա յի հ ա մ ա լս ա ր ա նի ի ր ա ­վա բա ն ա կ ա ն ֆ ա կ ո ւլտ ե տ ի ը ն թ ա ց ք ը վերջա ց-

1951 Ь Л Մ Ւ

բ ա ծ հ ա յտ ն ի Վ ա հա ն Բ ա ս տ ա մ յա ն ց ն է ր , որ ձե ռ ն ա դ ր վ ե լ էր ա բեղ ա և Ս. էջմ ի ա ծ ն ի մ ի ա ­բ ա ն ո ւթ յա ն շա րքը ա ն ց ե լ ։

Մ ենք կ ա տ ա ր ե ցի ն ք մ ե ր ո ւխ տ ը , լո ք ե ց ի ն ք , Հ ա մ բ ո ւր ե ց ի ն ք գ ե ր ե զ մ ա ն ը , գ ա ն ձա նա կ գ ց ե ­ց ի ն ք ։ Մ ա յր ս մ ո տ ե ց ա վ վ ա ր դ ա պ ե տ ի ն , աջն ա ռ ա վ և հր ա վիր ե ց մ ե ր վ ր ա ն ը ' մ ե ր մա տ ա ղ ն օր հ ն ե /ո ւ և հ ա ց կ ե ր ո ւյթ ի ն մ ա ս ն ա կ ց ե լո ւ ։ Վ ե ր ա դ ա ր ձա ն ք։ Ի ջնելն ա վ ե լի հեշտ է ր , բ ա յց և ա յն պ ե ս տ ղ ա մ ա ր դ կ ա ն ց օ գ ն ո ւթ յո ւն ը տ եղ տ եղ ա ն հ ր ա ժ ե շտ ո ր ե ն պ ե տ ք է ր լի ն ո ւմ ։ Հ ա ց ի ս փ ռ ո ցն ա րդեն պ ա տ րա ստ է ր — կ ա ն ա չի ն , պ ա ն ի ր ը , խաշած- ձ վ ե ր ը , խ ա շ ա ծ ու տ ա պ ա ­կ ա ծ ճուտ եր ը շա ր վ ա ծ էին լա վա շի հետ մ ի ա ­ս ի ն ։ Բ ո լո ր վ ե ց ի ն ք ։[ր ա ն ո ւմ ս փ ռ ո ց ի շո ւրջը ։ Տղ ա մ ա ր դ ի կ բ ա ց ա րին Ա շտ ա րա կի կտ րուկ գ ի ն ո ւ տ ճ կո ր ի բ ե ր ա ն ը , և դ ե ռ Հգիլա կը ։ո ա լ»ո ւ կ ա մ «ը ն դ ո ւն ե լի լի ն ե լօ ո լ շ ն ո ր հ ա վ ո ­ր ա նքի մի մ ի բ ա ժ ա կ չխ մ ա ծ , ե ր և ե ց ա ն լի ն ե - լի ք փ ո թ ո ր կի ն շա ն ն ե ր ը ։

Մ ի ս ա ռ ը ք ա մ ի փ չե ց , երկ ի նք ն ա մ պ ե ց , ա րևը մ ա յր մ տ ա ւ, խ ա վ ա ր ե ց և ս կ ս ե ց զ ա ր ­հուրելի որ ո տ , կ ա յծ ա կ ն ե ր ի շ ա ն թ ո ց ։ Ա նձրև ր մ ա ղ ե ց , հետ ո ա նձրևը փ ո խ վ ե ց ձ յո ւն ի , ձ յո ւ ­ն ը ' կ ա ր կ ո ւտ ի ։ Տա ր ե ր ք ը խ ա ռ ն վ ե ց ի ն իրա ր և շո ւտ ո վ մ ի ա յն պ ի ս ի կ ա ց ո ւթ յո ւն ս տ ե ղ ծ վ ե ց , որ մ ե ն ք տ ե ղ ե ր ի ց ս կ ա ն գ ն ե ց ի ն ք և շվ ա ր ա ծ մ ն ա ց ի ն ք , թ ե ի ՞ն չ պ ե տ ք է ր ա ն ե լ։ Փ ա խ ե ­փ ա խ ը ը ն կ ա վ ուխ տ ա վ որ ների մ ե ջ ։ Մ ե ր ր '

մ ա ն ո ւկ ը , ի ն չպ ե ս ա ս ո ւմ ե ն , ո ւր ա ցա վ ։ Ծ փ ո ւտ ո ւմ կ ա պ վ ա ծ ձի եր ը կ տ ր ե ցի ն ի ր ե ն ց կա պ երը և վ ա զ ո ւմ է ի ն դ ես ո ւ դ ե ն , ա մ ե ն բ ա ն ոտ քի տ ա կ տ ա լո վ ։

Հ ե ն ց ա յդ ժ ա մ ա ն ա կ , ե ր բ ես մ որս կ պ ա ծ դ ո ղ ո ւմ էի ց ր տ ի ց և լա լի ս , հ ա յտ ն վ ե ց վ ա ր ­դա պ ետ ր ձի ն ս տ ա ծ , ի ր ձի ա վո ր թ վ ա ն ք չո լ հե տ ։

— Տ վ ե ՛ք , տ վ ե ՛ք ի ն ձ ե ր ե խ ա յի ն , թե չ է կ ա ­ր ող է բ ք ա խ ե ղ դ լի ն ե լ , — ձ ա յն տ վ ե ց ն ա ։

Եվ մ ե ր ո ն ք ի ն ձ փ ա թ ա թ ե ց ի ն մ ի հա ստ վ ե ր ­մ ա կի մ ե ջ , դրին նրա ձի ու գ ա վ ա կ ը ։ նա մ ր ա - ր ա կ ե ց ձ ի ն , ք շ ե ց , գ ն ա ց ։ Թ ՛վա նքչին նրա ա- ռա ջն ը ն կ ա ծ , մ տ ր ա կ ո վ ճ ա ն ա պ ա ր հ էր բ ա ց ա նոսէ նր ա հա մ ա ր փ ա խ չո ղ ո ւխ տ ա վ ո րներ ի բ ա զ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ ։

Դ ե ռ մ ի ն չև Ա շտ ա րա կ մ ի կ ես ճա նա պ ա րհր չկ տ ր ա ծ , մ ե ն ք ը ն կ ա ն ք պ ա ր զ ա րևոտ երկնքի տ ա կ , գ ե տ ի ն ն Էլ չէ ր թ ր ջ վ ա ծ ։ Ա սել թ ե ' փ ո ­թորիկն ե ղ ե լ էր մ ի ա յն Ծ ս ։։լկ ե վ ա ն ք ո ւմ և. մ ո ­տ ա կա լե ռ ն ե ր ո ս է ։

Հա ս ա ն ք Ա շտ ա րա կ մ ե ր տ ո ւն ը ։ Վ ա ր դ ա ­պ ետ ն ի ն ձ հ ա ն ձ ն ե ց տ ա տ ի ս , ա ս ե լո վ ' « Ն ա ­նի ջ ա ՛ն , ն ա ն ի ', ե ր բ Ս մ բա տ ին նա մ ա կ գ ր ե - Iո ւ կ լի ն ե ս , ի ն ձ ա ն ի ց նրա ն բ ա ր և ն ե ր կ գ ր ե ս » ։ Ա սա ց ու ձիու գ լո ւխ ր շո ւռ տ վ ե ց դեպ ի Էջ­մ ի ա ծ ի ն ։

Սրա վերա ա ն ց ա ն տ ա ր ի ն ե ր ։ Ինձ Մ ոսկվա Լս։ զա ր յա ն ճ ե մ ա ր ա նն ո ւս մ ա ն ո ւղ ա ր կ ե ց ի ն ։

Ես ա յդ տ ե ղ ս ո վ ո ր ո ւմ Էի և ա րդեն հա սել Էի ե րր ո ր դ դ ա ս ա ր ա նը ։ Մ ե զ ա մ ե ն կիրա կի օր ե կ ե ղ ե ց ի Էին տ ա ն ո ւմ , Ս ուրբ Խ ա չ ե կ ե ղ ե ցի ն , որ գ տ ն վ ո ւմ Էր ն ո ւյն «Հ ա յո ց փ ո ղ ո ցօո ւմ , ռ ե մ ա ր ա ն ի դ ե մ ֊դ ի մ ա ց . ը նդա րձա կ բա կ ո ս է կ ա ռ ո ւց վ ա ծ մ ի ս ի ր ո ւն , միջին մ ե ծ ո ւթ յա մ բ ե կ ե ղ ե ց ի Է ր ։ Ա յդ տ ե ղ ե կ ե ղ ե ցո ս է ա շա կ ե տ նե - րը բա ր ձ ր ա ն ո ւմ Էին վ ե ր ն ա տ ո ւն ը , ի ս կ ես ճ ե մ ա ր ա ն ի վ ա ր չո ւթ յո ւն ի ց պ ա տ վեր ո ւն ե ն ա . Iո վ , գ ն ո ւմ Էի դ ա ս ը , որտ եղ որոշ ծ ա ռ ա յո ւ­թ յո ւն ն ե ր Էի կ ա տ ա ր ո ւ մ - ք շո ց Է ի բ ռ ն ո ւմ , գ ա ն ձ ա ն ա կ շ ր ջ ե ց ն ո ւմ , նշխ ա ր բ ա ժ ա ն ո ւմ ։

Մ ի կիրա կի օր Էլ ին ձ կա նուխ ուղա րկեցին ե կ ե ղ ե ց ի , որտ եղ ի մ ա ց ա , որ Ս ուրբ Է ջմ իա ծ- ն ի ց մ ի գիտ ո ւն վա ր դ ա պ ետ ՝է ե կ ե լ և ա յդ ա ռ ­թ ի վ հա նդ ի ս ա վ ո ր ս /ա տ ա րա գ պ իտ ի Ժ ն Ի , ր ։սր ող պ իտ ի խ ո ս ի և Վ եհա փ ա ռ Կ ա թ ողիկո­սի կ ո ղ մ ի ց մ ի կ ա րևոր բա ր ի լուր հա ղորդի ժ ո ղ ո ։[ր դ ի ն ։

Դ ե ռ ժ ա մ ը չէ ր ս կ ս վ ե ի ս պ ա ս ո ւմ էին ա - վ ա գ ք ա հ ա ն ա յի ն և վ ա ր դ ա պ ե տ ի ն , որ ի ջև ա - ն ե լ էր նրա մ ո տ ։ Ա ռա վոտ ը ժ ա մ ը 1 1 - ն էր, որ նր ա նք ե կ ա ն և ս կ ս վ ե ց ժ ա մ ը ։ Վ ա րդա պ ե­տ ը մ տ ա վ խ ո ր ա ն զ գ ե ս տ ա վ ո ր վ ե լո ւ ։ Ես էլ ժ ա մ ա շա պ ի կ ը հա գի ս բա ր ձ ր ա ց ա բ ե մ ը քշոց բ ռ ն ե լո ւ ։ Ես ն կ ա տ ե ց ի , որ նա ժ ա մ ա կ ա ր գ ո ւ­թ յա ն շա տ վա ր ժ էր և ք ա րո զն է լ շա տ պ ա րզ և ո գ և ո ր վ ա ծ խ ո ս ե ց ։ Մ ի ա ծնի տ եղ ից և կ ա ­թ ո ղ ի կ ո ս ի կ ո ղ մ ի ց հ ո գ և ո ր ո ղ ջո ւյն ը տ ա լուց հ ե տ ո , հ ա ղ ո ր դ ե ց , թե Վ ե Հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ր պ ա տ վեր ունի ա վ ե տ ե լո ւ, որ հ ա յ ժողովրդի դա րա վ որ ա կ ն կ ա լի ք ը կ ա տ ա ր վ ա ծ է ։

— Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ր ա նը պ ա տ րա ստ է , դ ա սա ­տ ո ւն ե ր ը հ ր ա վ ի ր վ ա ծ են և ա մ ե ն բ ա ն ի պ ա տ ­ր ա ս տ ո ւթ յո ւն ը վ ե ր ջա ց ե լ է ։ Մ եր ա մ ենքի ս Հ ա յր Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ս պ ա ս ո ւմ է իր ա ր ժ ա նա վ ո ր զ ա վ ա կ ն ե ր ի ն գ ա լո ւ և վ ա յե լե լո ւ ո ւս մ ա ն ք ա ղ ց ր պ տ ո ւղ ն ե ր ը ։ Եվ ե ս ՝ տ րուպ ս, Ս ուրբ էջմ ի ա ծ ն ի հե տ ի ն ծ ա ռ ա ս , ա հա եկել ե մ հ ա վ ա ք ե լո ւ ա յդ ա ր ժ ա ն ա վ ո ր ն ե ր ի ն ։ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր ղ , դուք դ ի տ ե ք , որ մ ե զ ա ն ո ւմ ո ր ­տ ե ղ ե կ ե ղ ե ց ի ն է , ա յն տ ե ղ է լ դ պ ր ո ցն է , ո ր ­տ ե ղ դ պ ր ո ցն է ՝ ա յն տ ե ղ էլ լե զ ո ւն է , ա զ դ ր , ա զ գ ա յի ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , ա զ գ ա յի ն մ շ ա ­կ ո ւյթ ը , ո ր ո ն ց ի ց կ ա խ յա լ է մ եր ա զ գ ի գ ո յո ւ ­թ յո ւ ն ը , բ ա խ տ ը » ։

Ա հա ա յս պ ե ս է ր նրա ք ա ր ո զ ը , նրա քա րոզի բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւթ յո ւն ը կ ա մ դրա նց ն մ ա ն ը ։ Վ ա ր­դա պ ետ ի ք ա ր ոզն ա մ ե ն ա լա վ տ պ ա վ ո ր ո ւթ յո ւ­նը թ ո ղ ե ց ժ ո ղո վ ր դի վ ե ր ա ։ Մ ի նչև ա յդ ժ ո ղ ո ­վուր դն ս ո վ ո ր ա ծ , ը ն տ ե լա ց ա ծ էր ՛Սուրբ է} - մ ի ա ծ ն ի ց ե կ ա ծ հո գև ո ր ա կ ա նն ե ր ի ք ա ր ո զ ն ե ­րի մ ե ջ ւս ե լ դ ր ա մ դ ա ն ձ ե լո ւ խ ն դ ի ր ն ե ր ։ Ա յժ մ ահա ն ո ւյն Ս ուրբ էջմ ի ա ծ ի ն ր հ ր ա վի ր ո ւմ էր ժ ո ղ ո վ րդ ի ա ր ժա նա վոր զ ա վ ա կ ն ե ր ի ն ' գնա / Ս ուրբ է ջմ ի ա ծ ի ն , վ ա յե լե լո ւ ուսմա ն քա ղցր պ տ ո ւղ ն ե ր ը ։ Ա յդ մի վա ղո ւց ի վեր չլս վ ա ծ , չտ ե ս ն վ ա ծ ե ր և ո ւյթ էր , որ է՛լ ա վելի ք ա ղ ց -

40 է Տ> Մ Ի а Ծ Ի Ն 1951

ր ա ն ո ւմ 'էր գիտ ուն վա րդա պ ետ ի սիրուն ք ա ­ր ո զ ո վ ։ Դրա հ ե տ և ա ն ք ո վ է ր , որ ռուս հին մ ա յր ա քա ղա քի հ ա յ գա ղութը պ ա տ վա սի րեց վա րդա պ ետ ին մ ի շք ե ղ խ ր ա խ ճ ա ն քո վ Ի ի ֆ - լիսի Մ ա ր ի ա մ յա ն -Հ ո վ ն ա ն յա ն օ ր ի որ դա ցդ պ րոցի հի մ ն ա դ ի ր Ա նա նյա նի տ ա ն շքեղ դ ա հ լի ճ ո ւմ , ո րո վ ն ա , ի դե մ ս Մ ա յր Աթոռի մի վա ր դ ա պ ետ ի , կ ա մ ե ց ա վ պ ա տ վ ա ծ և հա ր- գ ա ծ լի ն ե լ Ս ուրբ էջմ ի ա ծ ի ն ը , ն ո ր ա բա ց Հ ո ­գևոր ճեմ ա ր ա նը և դրա հ ի մ ն ա դ ի ր Ա մ ե նա յն Հ ա յո ց Պ ա տ րիա րք Կ ա թողիկոս Գ եորգ Դ . Մ ե ­ծ ա գ ո ր ծ ի ն ։ Իսկ Լա զ ա ր յա ն ճեմ ա ր ա նի հ ա յ ա շա կերտ ների բե ր ա ն ո ս է ա վ ա ն դ մ ն ա ց նրա քա ր ո զի մ ի քա նի խ ո ս ք ե ր ը , аՈ րտ եղ հ ա յ ա զգն Է, ա յն տ ե ղ Էլ ե կ ե ղ ե ց ի ն , որտ եղ ե կ ե ղ ե ց ի ն ' ա յն տ ե ղ Էլ դ պ ր ո ց ը , ո ր տ ե ղ դ պ ր ո ց ն ' ա յն տ ե ղ Էլ լե զ ո ւն , որտ եղ լե զ ո ւ ն ' ա յն տ ե ղ Էլ գր ա կա ­

ն ո ւթ յո ւն ն ո ւ հ ա յ մ շ ա կ ո ւ յթ ը » ։Բ ա յց մ ե ն ք չա ս ա ց ի ն ք , թ ե ո ՛վ \էր ա յդ վա ր­

դ ա պ ե տ ը ։ Ես ճ ա նա չել էի ն ր ա ն , ի ս կ նա ինձ չէր ճ ա ն ա չե լ։ Պ ետ ք է կ ա ր ծ ե լ, որ Ծ ա ղկե- վա նքի փ ոթ որիկն ի մ մ ա նուկ հա ս ա կ ո սէ ի մ եր և ա կ ա յո ւթ յա ն ա վելի Էր ա զ դ ե լ, ■ ք ա ն նր ա , կ ա մ գ ո ւցե ե ս ա վելի էի փ ո խ վ ե լ, ք ա ն թե ն ա ։ Ես ս պ ա սո ւմ էի հա րմա ր ր ո պ ե ի և տ ե ղ ի , որ հ ի շ ե ց ն ե ի ։ Ա յդ տ եղի ու ր ոպ եի հ ա ր մ ա ­ր ո ւթ յո ւնը գտ ա ե ս , ե ր բ նա պ ա տ ա րա գից հ էտ ո մ տ ա վ խ ո ր ա նը զ գ ե ս տ ն ե ր ը հ ա նե լո ւ, և ես օ գ ն ո ւմ է ի ն ր ա ն ։

— Հ ա յր ս ո ՛ւր բ , — ա ս ա ցի , — ես ձ ե ղ ճա ­ն ա չո ւմ ե մ ։ Ես ա յն տ ղա ն ե մ , որին դուք Ծսւղկեվա նքի փ ոթ ո ր կի ց ա զ ա տ ե ց ի ք ։

— Ո ւրեմ ն, դ ո ւ Բելլու. խ ա նո ւմ ի Երվա նղ ո ր դ ի ՜ն ե ս ։ Հ ի շո ղ ո ւթ յո ւն դ ա վ ե լի թ ա ր մ է , ես չճ ա ն ա չե ց ի ։ Մ ե ծ ա ց ե լ ե ս , շա տ փ ո խ վ ե լ , — ա ս ա ց նա և գ ր կ ե ց ու հ ա մ բո ւր ե ց ի ն ձ ։

Վ ա ր դա պ ետ ը' Վ ա հա ն Բ ա ս տ ա մ յա ն ց ն էր,

որը Ս ուրբ էջմ ի ա ծ ն ի մ ի ա բա ն ո ւթ յա ն մի ա յն պ ի ս ի հ ա յտ ն ի ա ն գ ա մ ն էր դ ա ր ձ ե լ, որ նրա ն էր Վ ե հ ա փ ա ռ Կա թողիկոսը արմանք։ հա մ ա ր ել հ ի շ յա լ բա ր ի հրա վերն հ ա ղ ո ր դ ե ր ւ Մ ոս կ վ ա յի հ ա յ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ի ն ։

Ա յս տ ե ղ ա ն տ ե ղ ի չ ե մ հա մ ա ր ո ւմ հա ղ ո րդ ե ։ Վ ա հա ն Բ ա ս տ ա մ յա ն ց ի ա նվա ն հետ կա պ վա ծ և մի ուրիշ զ ր ո ւ յց , որ պ ա հվել էր ճ ե մ ա ր ա - ն ո ս է ։ Պ ա տ մ ո ւմ Է ի ն , որ Վ ա հա ն Բ ա ստ ա մ ­յա ն ց ի ա շա կ ե ր տ ո ւթ յա ն օր ե րո ւմ ճ ե մ ա ր ա ն ո ւմ ո ւս ա ն ե լի ս Է ե ղ ե լ և գիտ նա կա ն Մ կրտ իչ Է մի- նի մ իա կ ո ր դ ի ն ։ Մ ի օր , պ ա ր տ ի զ ո ւմ ա յդ ե ր ­կուսը մ ի մ յա ն ց հ ե տ խ ա ղ ա լո ւ ժ ա մ ա ն ա կ , Բ ա ս տ ա մ յա ն ց ի ն ե տ ա ծ քա րը գա լիս կ պ չո ւմ է Մ կրտ իչ էմ ի ն ի ո րդու քո ւնքի ն և շա ր ժ ո ւմ ո ւ­ղ ե ղ ը , ո րի հետ և ա նքն ա յն է լի ն ո ւմ , որ նա հ ի վ ա ն դ ա ն ո ւմ և վ ա խ ճ ա ն վ ո ւմ է խ ե լա ղ ա ր ն ե - րի հ ի վ ա ն դ ա ն ո ց ո ւմ ։ Բ ՚և ո ՛ր ք ա ն , որչավւո՛ւ[ ճիշտ է ա յդ զ ր ո ւ յց ը , ես շ ե մ կա րող ա ս ե ի բ ա յց որ Էմինի մ ի ա կ որդին վա խ ճա նվ ե լ է խ ե լա գ ա ր ն ե ր ի հ ի վ ա ն դ ա ն ո ց ո ւմ , ա յդ ես ստ ու- գա պ ես գ ի տ ե մ ։

Ծ ա ն ո թ ա գ ր ո ւթ յո ւն . Ս ո ւր բ է շ մ ի ա ծ ն ի մ ի ա բ ա ն

Վ ա հ ա ն ծ ա յր ա գ ո ւ յն վ ա ր դ ա պ ե տ Բ ա ս տ ա մ յա ն ց ի ա ֊

ն ո ւ ն ը հ ա յտ ն ի է և մ ե ր գ ր ա կ ա ն ո ւ թ յա ն մ ե շ ւ Նա

Ս ո ւ ր բ Գ ա յա ն ե ի վ ա ն ք ի վ ա ն ա հ ա յր ն Հ ե ղ ե յ և ա յ գ ֊

տ ե ղ ն ո ր ա շ ե ն ս ե ն յա կ ն ե ր ո ւ մ տ պ ա ր ա ն է բ ա ց ՛ս ­

ր ե լ և 1 8 7 4 — 1 8 7 6 թ վ ե ր ի ն հ ր ա տ ա ր ա կ ե լ տ Գպրոցտ

ա ն ո ւն ո վ մ ա ն կ ա վ ա ր ժ ա կ ա ն ա մ ս ա գ ի ր ը ւ Ս ա կ ա յն

ն ր ա ա ն ո ւ ն ն է ՛ լ ա վ ե լի հ ռ չ ա կ վ ե լ Հ , ե ր բ 1 8 7 9 թ վ ի ն

տ Փ ո ր ձ օ ո ւմ լ ո ւ յս է տ ե ս ե լ ն ր ա մ ի շ ա տ ը ն դ ա ր ­

ձ ա կ ո ւ ս ո լմ ն ա ս ի ր ո լթ յո մ ւ ը մ ե ր հ ի ն դ ր ա կ ա ն ո ւ ­

թ յա ն մ ե յ հ ա յտ ն ի մ խ ի թ ա ր Գ ո շ ի « Դ ա տ ա ս տ ա ն ա -

գ ի ր շ շ ի մ ա ս ի ն ։ 1 8 8 0 թ վ ի ն ն ա տ պ ա գ ր ե լ է ն ո ւ յն

ո Մ ՚խ ի թ ա ր ի 'հ ա տ ա ս տ ա ն ա գ ի ր բ ռ ը Ս ո ւր բ Կ ա թ ո ղ ի ­

կ ե է շ մ ի ա ծ ձ ի տ պ ա ր ա ն ո ւմ , ո ր ի ն կ ց ե լ Հ և ի ր ը ն ­

դ ա ր ձ ա կ ո ւ ս ո ւ մ ն ա ս ի ր ո ւ թ յո ւ ն ը ւ

Ա ԿԱ Դ. >. ԱՃԱՈ՛ՅԱՆ

Տ Ի Կ Ի Ն Ս Ր Բ Ո Ւ ձ հ Տ Յ Ո Ւ Ս Ա Բ( 1 8 4 1 - 1 9 0 1 )

(Մ ա հվա ն 50-աւքյա1]ի սւոսիվ)

Տ այ ի գ ա կ ա ս ս ե ռ ի ա ռա ջի ն ա ն - վա նհ դր ա գ ի տ ուհի ն ե ղ ա վ տ ի ­կին Ս րբուհի Տ յո ւ ս ա բ (ծ ն յա լ Վ ա հ ա ն յա ն )։ Նա ծ ն վ ե ց Պ ո լ-

ս ո ւմ 1 8 4 1 թ վ ա կ ա ն ի ն ։ Զ ա ր գ ա ց ա ծ ը ն տ ա ն ի ­ք ի զա վա կ էր և ա պ ր ե ց մի ա յն պ ի ս ի « բ ա ր ­ձը ր » շր ջա ն ո ւմ , ուր ա մ ե ն ջա ն ք գ ո ր ծ \էր ՛քնր­վ ո ւմ «ե ։[ր ո պ ա կ ա ն ա ն ա լ»ո լ և ուր մ ա յր ե ն ի հ ա յ լե զ ո ւն ա ր հ ա մ ա ր հ վ ա ծ ու մ ո ռ ա ց վ ա ծ էր : Մ ե ծ ա ն ա լո վ մ ի ա յդ պ ի ս ի շր ջա ն ո ւմ , Ս ր բո ւ­հին մ ա ն ո ւկ հ ա ս ա կ ի ց ս ո վ ո ր ե ց ֆ ր ա ն ս ե ր ե ն , ի տ ա լե ր ե ն և հ ո ւն ա րե ն լե զ ո լն ե ր լւ , բ ա յց հ ա ­յե ր ե ն ի վ ե ր ա բ ե ր մ ա մ բ նա ո ՛չ մ ի ա յն ա ն ­տ ա ր բե ր , ա յլև հ ե գ ն ո ղ ու ա ր հա մ ա ր հ ո ղ էր ։ Երբ նրա մ ոտ հ ա յե ր ե ն էի ն խ ո ս ո ւմ , ս կ ս ո ւմ էր ծա ղր ել ա յգ լե զ վ ի «կ ա պ տ ո ւթ յո ւն ը »։

Ս րբուհու մ ա յր ր ' տ ի կ ի ն Ն ա զլո ւ Վ ա հ ա ն ­յա ն մ ի բ ա ր ե կ ի ր թ և ո ւս ո ւմ ն ա ս ե ր հ ա յ կին է ր ։ Նա ա ռ ա ն ձ ն ա պ ե ս հ ո գ էր տ ա ն ո ւմ իր ա ղջկա կ ր թ ո ւթ յա ն և ն ր ՚ս ե ր ի տ ա ս ա ր դ տ ա ­ր ին ե ր ի ղ ե կ ա վ ա ր ն է ր ։ Տ ի կ ի ն Ն ա զլո ւ հ ի մ ն ե [ էր 1 8 5 9 թ վ ի ն Օրթա դյոսլվ։ Հ ռ ի փ ս ի մ յա ն ա ղ ջ- կ ա ն ց վ ա ր ժ ա ր ա ն ը , որի խ ն ա մ ա կ ա լո ւհ ի ն Լր ի ն ք ը ։ Ս րբուհին էլ մ ո ր ա ռ ա ջն ո ր դ ո ւթ յա մ բ մ ա ս ն ա կ ց ո ւմ էր ն ո ւ յն դ պ ր ո ց ի խ ն ա մ ա կ ա ­լո ւթ յա ն և հ ե տ զ հ ե տ ե ա վ ե լի էր մ ո տ ե ն ո ւմ հ ա յկ ա կ ա ն շր ջա ն ն ե ր ի ն ։ Վ երջա պ ես նա ծ ա ֊ նոթ ա նո ս Г է Մ կ ր տ ի չ Պ ե չի կ թ ա շ լյա ն ի հ ե տ ։

Պ ե շի կ թ ա շլյա ն ը , ի ն չպ ե ս ծ ա ն ո թ \է, բ ա ­ն ա ս տ ե ղ ծ և ո ւս ո ւց ի չ էր մ ի ա ն գ ա մ ա յն ։ Պո լսի զ ա ր գ ա ցա ծ ր ն տ ա ն ի ք ն ե ր ո ս ? , կ ր թ վ ա ծ շ ր ջ ա ն ­նե ր ո ւմ ս ի ր ո ւմ էի ն ն ր ա ն , ուր որ մ տ ն ո ւմ էր, ս քա նչելի տ պ ա վ ո ր ո ւթ յո ւն էր թ ո ղ ն ո ւմ ։ Սըր- րուհին ծա ն ո թ ա ն ա լո վ ա յդ ե ր ի տ ա ս ա ր դ բ ա ­

ն ա ս տ ե ղ ծ ի հ ե տ , գ ր ա վ վ ո ւմ է ն ր ա ն ո վ ։ Նրա խ ո ս ք ը , նրա ե ր դ ը , նրա գա ղա վւա րները ա մ ­բո ղ ջա պ ե ս կ ե ր պ ա ր ա ն ա փ ո խ ե ն ա ն ո ւմ մ ա ­տ ա ղ օ ր ի ո ր դ ի ն ։ Եվ ն ա , որ օտ ա րա ս եր շր ջա ն ­ն ե ր ո ւմ ա ր դ են կ ո ր չե լո ւ վ տ ա ն գ ի ն էր մ ո տ ե ­ց ե լ , ա յժ մ ո չ մ ի ա յն ը մ բ ռ ն ո ւ մ \է մ ա յր ե ն ի լեզւէի ն շ ա ն ա կ ո ւթ յո ւն ը , ա յլև սիրոսք է ա յն ։ Նա ա շա կ ե ր տ ո ւմ է Պ ե շի կ թ ա շլյա ն ի ն , հ ա յե ­ր ե ն ւէ ս ո վ ո ր ո ւմ և ա յն ք ա ն հ ի մ ն ա վ ո ր կ ե ր - պ ո վ , որ մ ե ծ հ մ տ ո ւթ յո ւն է ց ո ւ յց տ ա լիս ն ո ւյն ի ս կ գ ր ա բա ր ի մ ե ջ ։ Բ ա ն ա ս տ ե ղ ծի հ ո ­դ ին ա ր ձ ա գա ն ք է գ տ ն ո ւմ Տ յո լս ա բ ի սրտ ի մ ե ջ , հ ա ղ ո ր դ ո ւմ է նրա ն ի ր քնքո ւշ թ ա խ ի ծ ր ։ Հ ա յե ր ե ն ը ա յն ո ւհ ե տ և դ ա ո ն ո ւմ \է Ս րբուհու սրտ ի թ ա ր գ մ ա ն ը ։

Հ ե տ զ հ ե տ ե ա վ ե լի մ ո տ ե ն ա լո վ հա յկ ա կա ն կ յա ն ք ի ն , Ս րբուհին ն վ ի ր վ ո ւմ է հ ա յ ի գ ա ­կա ն ս ե ռ ի կ ր թ ա կ ա ն գ ո ր ծ ի ն ։ Երկա ր ժ ա մ ա ­նա կ ա տ են ա դ պ ր ի պ ա շտ ոն է վ ա ր ո ւմ ի ր մոր ջ ա ն ք ե ր ո վ հ ի մ ն վ ա ծ դ պ ր ո ց ո ւմ ։ Հ ե տ ո , ե ր բ ն ո ւ յն դ պ ր ո ցն ա վ ա ր տ ա ծ մ ի ք ա ն ի կ ա ն ա յք հ ի մ ն ո ւմ ե ն « Դ պ ր ո ցա ս ե ր Հ ա յո լհ յա ց ը ն կ ե - բ ո լթ յո լն » ը , դ ա ռ ն ո ւմ է ա յդ ը ն կ ե ր ո ւթ յա ն ե - ռ ա ն դ ո ւն ղ ե կ ա վ ա ր ն ե ր ի ց մ ե կ ը ։

1 8 7 1 թ վ ի ն Ս րբուհին ա մ ո ւս ն ա ն ո ւմ է երա - ժ ը շտ ա դ ե տ Տ յո ւ ս ա բ ի հ ե տ ։

Ս րբուհի Տ յո ւս ա բ ի ա ռա ջին գրա կա ն գ ո ր ծն ե ղ ա վ ի ր ս իրելի ո ւս ո ւց չի ' Պ ե շի կ թ ա շլյա - նի մ ա հ վ ա ն ա ռ թ ի վ դ ր ա ծ ո տ ա ն ա վ ո ր ը ։ Իսկ ա ռա ջի ն ա մ բո ղ ջա կ ա ն ա շխ ա տ ո ւթ յո ւն ը ' «Ա շ­խ ա ր հ ա բ ա ր հ ա յ լե զ ո ւն » վերն ա գ ր ո վ մի փ ոքր տ ե տ ր ա կ է ր , ո րը լո ւ յս ը ն ծ ա յե ց 1 8 8 0 թվին.- Ա յս տ ետ ր ա կ ի մ ե ջ Տ յո ա ա բ ը ց ո ւ յց ՛է տ ա /իս ! 'Ր ա ռ ա ջա դ ի մ ա ս և ր ո գ ի ն , նա պ ա շտ պ ա ն է կ ա ն գ ն ո ւմ ա շխ ա րհ ա բա րի դ ա տ ի ն , բ ա յց պ ա ­հա ն ջո ւմ է , որ կ ա զ մ վ ի հ ա յա գ ե տ ա նձերից մ ի ա կ ո ւմ ր , որ ի ր ա վ ո ւն ք և պ ա շտ ոն ունենա

4 2к А Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 195 1

կ ա ն ո ն ա վ ո ր ե լո ւ ա շխ ա րհ ա ր ա ր ը ։ Տե տ ր ա կը հ ր ա տ ա րա կվա ծ է Դ պ ր ոցա ս եր Հ ա յո ւհ յա ց ը ն ­կեր ութ յա ն օգ տ ի ն և ն վ ի ր վ ա ծ է ն ո ւ յն ը ն կ ե ­ր ո ւթ յա ն ա ղ չկ ա ն ց , ա յս պ ի ս ի ձ ո ն ո վ . «Հ ա յ կ ուսա նք, չք ն ա ղ ծա ղկունք հ ա յ գ ա ր ն ա ն , ձեզ կը նո ւի ր ե մ ա յս դ ո ւզ ն ա ք ե ա յ գ ի մ է ջ ե ր ն ,— Հ ա յ կուսա նք, դո ՛ւք յո յս ն է ք , դո ՛ւք ա պ ա ­գա ն է ք , ձ ե զ ա շխ ա տ ութ ի ւնը , ձե զ պ ա տ իւըօ։

Տի կ ի ն Տ յո ւս ա ր ի գրա կա ն ա նունը հոր ինող

գ ո ր ծե ր ը նրա վեպ երն ե ն , թ վ ո վ ե ր ե ք , որ //- րա ր հ ե տ և ի ց լո ւ յս տ ես ա ն ս լո լս ո ւմ 1 8 8 3 թ վ ա ­կա նից ս կ ս ա ծ ' « Մ ա յտ ա » , «Ս իր սւնո յշ» , « Ա - ւ՝աք ս իա »:

(քՄայտա» (տ պ . Պ ո լի ս , 1 8 8 3 թ . , էշ 2 4 9 ) , Սա տ իկին Տ յո ւս ա ր ի ա ռա ջին վեպ ն է , հ յո ւս ­վ ա ծ 7 5 ն ա մ ա կ ն ե ր ի ց , ո ր ո ն ց մ ե ծ մ ա ս ը եր­կու տ ի կ ին նե րի ' Ս իրա յի և Մ ա յտ ա յի փ ո խ ա ­դա րձ թ ղ թ ա կ ց ո ւ թ յո ւ ն է ։ Ա յս նա մա կների մ եջ պ ա տ մ ո ւմ է մ ի դ ժ բ ա խ տ կ ն ո ջ ' Մ ա յտ ա յի կ յա ն ք ը ։ Մ ա յտ ա , ծն ո ղ ն ե ր ի մ ա հ ի ց հ ե տ ո , ս ն ա ն կ ա ցա ծ ա մ ուսն ո ւն 'էլ կ ո ր ց ն ե լո վ , մ նո ւմ է ա յր ի , ի ր մ իա կ ա ղ ջկ ա ' Հ ո զ ի ա ն ե ի հ ե տ ։ Շ ո ւտ ո վ բա խ տ ը ժ պ տ ո ւմ է նրա ն վ ե ր ս տ ի ն ։ Իր ա ղջիկը սիրո ա մ ո ւս ն ո ւթ յա մ բ կ ա պ վ ո ւմ ք Լևոնի հ ե տ . ի ս կ սրա հ ե ռ ա վ ո ր ա զ գ ա կ ա ն ր ' Տ ի գ ր ա ն , ս ի ր ո ւմ է Մ ա յտ ա յի ն ։ Տ ի գ ր ա ն ի ա զ ­գ ա կ ա ն ն երի ց է տ իկ ի ն Հ ե ր ի գ ա , ս քա նչելի գ ե ­ղ ե ց կ ո ւթ յա մ բ մ ի կ ի ն , որ , գ ե ր ի դա րձրա ծ իր ա մ ուսն ո ւն , մ ի ա յն ի ր կրքերին ծ ա ռ ա յո ւմ ։ Ա պ օրինի ս ի ր ով նա ա շխ ա տ ո ւմ Հ հրա պ ուրել նա և Տ ի գ ր ա ն ի ն , և ե ր բ չի հ ա ջո ղ ո ւմ , ո ւխ տ ո ւմ է վ ր ե ժ լո ւծ ե լ Մ ա յտ ա յի ց ։ Գ ա ղտ նի գ ա վ ե ր ո վ նա հա ջո ղ ո ւմ ւէ Մ ա յտ ա յի ն ց ո ւ յց տ ա լ ի բր և Տի գ ր ա ն ի ս ի ր ո ւյն դա վա ճա ն և Տ ի գ ր ա ն ը ' որ ա րդեն Եվրոպ ա էր գ ն ա ց ե լ, մ ե ր ժ ե լո վ Մ ա յ­տ ա յի ն , ա մ ո ւս ն ա ն ո ւմ է մ ի ուրիշի հ ե տ . Բ ա յց ա մ ո ւս ն ո ւթ յո ւնը չի կ ա ր ո ղ ա նո ւմ ջն ջել Մ ա յ­տ ա յի սերն ի ր ս ր տ ի ց , ի ս կ Մ ա յտ ա ն , դ ա վ ա ­ճա ն սիրա հա րի հ ի շա տ ա կ ն ե ր ո վ մ ի ա յն ա պ ­ր ո ւմ '\է հուս ա հա տ , մ ե ր ժ ե լո վ ի ս պ ա ռ ա մ ո ւս ­ն ո ւթ յա ն ա մ ե ն նո ր ա ռ ա ջա ր կ ո ւթ յո ւն ։ Տի կ ի ն Հ ե ր ի գ ա ն կ ա ր ո ղ ա նո ւմ է գ ժ տ ո ւթ յո ւն գ ց ե լ ն ա և Լևոնի և Հ ո զ ի ա ն ե ի մ ե ջ տ ե ղ , բ ա յց շո ւ­տ ո վ դ ա վը երև ա ն է ե լն ո ւմ , Հ ե ր ի գ ա ն բ ռ ն ը ֊ ւ[ում է ա ն հ ա վ ա տ ա ր մ ո ւթ յա ն մ ե ջ և բ ա ն ­տ ա ր կ վ ո ւմ ։ Տ ի գ ր ա ն ի ա մ ուսի ն ը վ ա խ ճ ա ն վ ո ւմ է և ն ա խ կ ի ն սիրա հա րները մ ի ա ն ո ւմ են վ ե - ր ը ս տ ի ն , ա մ ո ւս ն ո ւթ յա ն կ ա պ ո վ , Հ ե ր ի գ ա ն փ ա խ չո ւմ \է բ ա ն տ ի ց և ի բ ր վերջին վ ր ե ժ , ս պ ա ­ն ո ւթ յա ն փ որձ է կ ա տ ա ր ո ւմ Մ ա յտ ա յի վրա ։ Տ ի գ ր ա ն ը վրա Հ հ ա ս ն ո ւմ և ս ուրը կ ո ր զ ե լո վ , Հ ե ր ի գ ա յի սիրտ ն է մ խ ո ւմ . Ա յս ա ր կա ծը և Տ ի գ ր ա ն ի կ ա րճ ա տ և բա ն տ ա ր կ ո ւթ յո ւն ը ս ա ր ­սա փ ե ն ա զ դ ո ւմ Մ ա յտ ա յի վ ր ա , ո ր հ ի վ ա ն ­դ ա ն ո ւմ է և մ ե ռ ն ո ւմ ։

ւԱ իրա նոյշ» (տ պ . Պ ո լի ս , 1 8 8 5 թ . , էջ 4 0 8 ) ։ Ա յս վ ե պ ո վ Տ յո ւս ա բ ը ն կ ա րա գր ում ՚| ̂ ս իր ո վ (ւ ա ն սեր ա մ ո լս ն ո ւթ յա ն ց հ ե տ և ա ն ք ը , ա ռա ջ-

նի տ վ ա ծ երջա նիկ կ յա ն ք ի դ ե մ ' երկրորդի դա ռն ու տ ա ժ ա նե լի կ ա ց ո ւթ յո ւն ը , Զ ա րո ւհի և Հ ր ա ն տ ' ե ր կ ու ա ղքա տ իկ ա ն ձե ր , ս ի ր ո ւմ են մ ի մ յա ն ց և ի ր ե ն ց սերը պ ս ա կվ ո ւմ է ա մ ո ւս ­ն ո ւթ յա մ բ , Ա մուսնա կա ն հա րկի տ ա կ տ ի րո ւմ է ա ն դ որ ր ութ յո ւն և ս ե ր ։ Հրա նտ ի ն օգ ն ո ս է է կ ա ր ո ւհ ի ն ' եր ա ժ շտ ո ւթ յա ն տ ն ա յի ն դ ա սե ր ով , և ը ն տ ա նի քի ե ր ջա ն կ ո ւթ յա ն ը ա ն վ ր դ ո վ է , կ ա ­ր ո ւհ ո ւ ը ն կ ե ր ո ւհ ի ն ' Ս իրա նուշ' հա րուստ Հ ա յ- ն ո ւռ ի զ ա ր գ ա ց ա ծ ու ա զա տ ա միտ ա ղջիկը, ս ի ր ո ւմ \է կ ա ր ո ւհ ո ւ ե ղ բ ո ր ' Ե րվա նդին, որ ն ո ւյն պ ե ս մ ի ա ղքա տ եր իտ ա սա ր դ է , բ ա յց հա նճ ա ր եղ ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ , մա քուր բ ա ր ո յա ­կա նի ու դա ստ ի ա ր ա կո ւթ յա ն տ ե ր ։ Ս իրա նոլ- շի մ ա յր ը , որ ն ո ւ յն պ ե ս զ ա ր գ ա ց ա ծ կնոջ տ ի ­պ ա րն է ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ , տ ե ղ յա կ է նրա նց սիրուն և ք ա ջա լե ր ո ւմ է ։ Ե րվա նգը գ ն ո ւմ է Հ ռ ո մ , ն կ ա ր չո ւթ յո ւն ս ո վ ո ր ե լո ւ, և մ ե ծ հ ա ջո ­ղ ո ւթ յո ւն է ո ւն ե ն ո ւմ . Ն ույն մ ի ջո ց ի ն Դ ա րեհ- յա ն ը պ ա տ ա հ ե լո վ 'Ս իրա նուշին, ս իրա հա ր­վ ո ւմ ւէ նրա ւէրա և նրա ձեո քն է խ ն դ ր ո ւմ հ ո ր ի ց , Ս իրա նոլշի հ ա յր ը , ա ռ ա ն ց ա ղ ջկա , ա ռ ա ն ց գ ո նե ի ր կնոջ հ ա վ ա նո ւթ յո ւնն ա ռ ն ե ­լո ւ , ա նչա փ ո ւր ա խ ո ւթ յա մ բ ը ն դ ո ւն ո ւմ է ա ռ ա ­ջա ր կ ո ւթ յո ւն ը , որով հետ և ՚1 ա ր ե հ յա ն ը ո չ մ ի ­ա յն տ ե ր ո ւթ յա ն նշա նա վոր պ ա շտ ո ն յա Հ , ա յլև մ ե ծա հա ր ո ւս տ կ ա ր ո ղ ո ւթ յա ն տ ե ր ։ Ի ՜ն չ փ ո ւյթ թ ե Դ ա ր ե հ յա ն ը ա ն ր ա ր ո յա կ ա ն կ յա ն ք ի տ ի ­պ ա ր է ։ Նրա կ ա ր ծ ի ք ո վ , ոսկի ն ա յն մ իա կ ա ռա րկա ն է , ո ր կա րող է տ ա լ մ ա ր դ ուն մ ե ­ծ ա գ ո ւյն ե ր ջա ն կ ո ւթ յո ւն ը ։ Ս իրա նուշը և նրա մ ա յր ը ե ր բ լս ո ւմ ե ն Հ ա յն ո ւռ ի որ ո շո ւմ ը , հ ա ­կ ա ռ ա կ վ ո ւմ ե ն ։ Հ ո ր գ ա զ ա ն ո ւթ յո ւն ը ա ն ն կ ա ­ր ա գ ր ե լի է , ե ր բ նա լս ո ւմ է թ ե Ս իրա նուշը ք ա ղ ց ա ծ Ե րվա նդին <է ս ի ր ո ւմ ։ Նրա հա մ ա ր ա ն ը մ բ ռ ն ե լի թ ե ի ՛ն չպ ե ս մի ա ղջիկ կա րող է հոր կ ա մ քի ն հ ա կ ա ռ ա կ ի ր Նա պ ա հա նջում է ա ն պ ա յմ ա ն հ ն ա զ ա ն դ ո ւթ յո ւն ։ Ընտ ա նեկա ն փ ոթ որ իկներ ը ծա ն ր հ ի վ ա ն դ ա ց ն ո ւմ են Սի- րա նուշի մո ր ը և նրա մա հվա ն ա ն կ ո ղ նո ւ ա - ռա ջ ա ղ յի կ ը ուխ տ է ա ն ո ւմ զ ո հ ել ի ր ս ե ր ը , ե թ ե Ա ս տ վ ա ծ կ յա ն ք տ ա ի ր ս ի ր ե ց յա լ մ ո ր ը ։ Հի վ ա ն դ ը լա վ ա ն ո ւմ է և խ ե ղ ճ Սիրանույշը պ ս ա կվ ում է Դ ա ր ե հ յա նի հ ե տ , մ ա ր մ ի ն ը տ ա ­լ ո վ ն ր ա ն , ի ս կ սիրտ ն ու սերը Ե րվա նգի հ ա ­մ ա ր պ ա հ ե լո վ ։ Ծ ա նր է Ս իրա նուշի վ ի ճ ա կ ր ։ Կա րճա տ և հա նդա րտ կ յա ն ք ի ց հ ե տ ո , Դ ա րեհ­յա ն ը ձա նձ ր ա ն ո ւմ \է կ ն ո ջի ց , ո ր ո վ հ ե տ և « ա ֊ ս{ա կա նա կիր ա նձի մ ի ը ն տ ա ն ե կ ա ն ճ ա շա կ ­ներն եր կ ա ր ժ ա մ ա նա կ չէի ն կրնա ր տ և ե բ ւ Նա դրսումն է ո րո ն ո ւմ հ ա ճ ո ւյք ն ե ր , բ ա ց ա ­կ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ը հ ե տ զ հ ե տ ե ե ր կ ա ր ո ւմ ե ն ե նա ն ո ր ի ց ա ն ձնա տ ուր է լի ն ո ւմ ա նա ռա կ կ յա ն ք ի ։ Ս իրա նուշը ա պ ր ե ց ա վ մ ա ք ո ւր , հու­ս ա հա տ , թ շվ ա ռ կ յա ն ք ո վ ։ <гՍ իրա նոյշ կը նա յ.էր ի լր խ ա լա րա պ ա տ սրտ ին մէջ և հո ն կը տ ե ս ն էր սիր ո յ գ ե ր ե զ մ ա ն ը , շուրջը կը դի- տւէր' և կը հա նգիս /էր ա մ ո ւսն ա կ ա ն քքմպնէ

է Я |Ւ հ Ա ծ |. Նե

Կ հա նքն ա հա գին դտ տ ա ր կութ ի ւն մ ՚է ր զոր սրրա նոօէր յի շա տ ա կ մ ի ա ռ ա լե լ ես կ ' է՛ն գ ֊ լա յն է ր ւ Իւր ւէիշտն հ ո դ ւո յն խ ո ր ը կը թ ա զէր ու ա ն ց ե ա լ երջսւնկութհա ն ա ւեր ները վ ր ա յէ վ ր ա յ դ ի զ ե լո վ ' ի ւր հ ո գ ի ն ա յդ ց ա ւո ց կ ո յտ ի ն կը յ ե ն ո ւր ։ Ս ուգն էր ի ւր ը ն կ ե ր ը , ի ն չպ ե ս ևը ն թ ե ր ցո ւմ ն իւր մ ի ա կ մխ ի թ ա րո ւթ ի ւնը ւ Կը կա րդա ր ա յն պ ա ր ր ե ր ո ւթ ի ւն ն ե ր ը , որոնց վ ր ա յ ս քա ն չա ցա ծ էր ե ր բ ե մ ն Ե րուա նդին հ ե տ ։ Կը բա ն ա ր ա յն էջերն ա ր ա նոր ն շա ն ա կ ա ծ մ ա սն ա ւոր տ ե ղ ե ր ը կը տ ե ս ն է ր տ ա կա ՛լին>

Կը տԻ$Ր՛ կը յ ո լզուէբ> " լ կը ս ո վ ո ր էր ա ր ի ա ­նա լ կ ե ն ա ց հա ր ո ւա ծո ց գ է մ մ ա րդկո ւթ եա ն եր և ելի մ ա ր տ ի ր ո ս ո լթ ե ա ն ց ա ռ ջ և ։ Ե ր բեմ ն տ ա նը ծ ո վ ե զ ե ր ք ի ն վ ր ա յ ն ս տ ե լո վ մ ա ն կ ա ­մ ա ր դ կ ի նը կը ն ա յէ ր ջո ւրերռմւ խ որ ո ւթ եա ն ու կը մտ ա ծ\էր թ է ն ո յն չա փ ա ն յա տ ա կ էի ն և իւր վ ի շտ ե ր ը ։ Կը ն ա յէ ր հ ե զ ա ս ա հ ա լե ա ց որք լո ւս ո յ փ րփ ուրներ թ ա ւա լե լո վ կ՝ ա ն ցն էի ն կ ՚ե ր թ ա յի ն . և կը յի շ է ր թ է ն ո յն պ է ս ա նցա ծ էին ի ւր եր ջա նկ ո ւթ եա ն պ ա յծ ա ռ օ ր ե ր ը ։ Եր­բ ե մ ն մ ի ա յն կ ա ռ ք ո վ լե ր ա ն ց շր ջա գ ա յո ւթ ե ա '։ կ ՛ե ր թ ա ր , ու ծա ռ ի մ ի ն ե ր ք և կ ՛ա ռ ա ն ձ ն ա ­նա ր. շուրջը կը ն ա յէ ր ' ա մ ա յո ւթ ի ւն . հ ո դ ւո յն մէջ կը ն ա յէ ր ' ա մ ա յո ւթ ի ւն . «Ո չի ն չ, ո չի ն չ կ ՚ը ս է ր , ի մ վ շտ ե ր ո լս ա ր ձա գա ն ք տ ա լո ւ հ ա ­մ ա ր ։. . . Կ ո լլա ր ա ն մ խ ի թ ա ր տ ա ր ա բա ղ դ կ ի ն ը , և ո չի ն չ ա ր ձ ա գա ն ք կ ո ւ տ ա ր ա ր տ ա ս ո լա ցր : Իւր ա ղ էտ ի ցն է ի ն վ կ ա յք մ ի ա յն ա յն ծ ա ն ր ա ­գին կ ա ր ա ս ի ն ե ր ն որք զ ի ն ք ը կը շր ջա պ ա տ էի ն . ցո ւր տ ո ս կ լո յն վրա քէն կը ս ա հ էր ս րտ ին ջե ր մ ա րտ ոսրըЛ։

Ե րվա նդը դ ա ր ձա վ Հ ռ ո մ ի ց , բ ա յց չկ ա ր ո ­ղ ա ց ա վ մ ո ւտ ք գ ո ր ծ ե լ Դ ա ր ե հ յա ն ի տ ա ն մ ե ջ ։ Ու ծա ղ ի կ հա սա կի մեջ մ ե ռ ա վ •Ս իրա նուշը, իր մ ա հ վ ա ն ա ն կող ն ի վրա մ ի ա յն ս ե ղ մ ե լո վ նրա ն ի ր կ ր ծ ք ի ն ։

«Ա ր ա ք ս ի ա կ ա մ վ ա ր ժ ո ւ հ ի ն » (տ պ . Պ ո լի ս , 1 8 8 7 թ .) ւ Սա տ իկ ի ն Տ յռ լս ա բ ի ե ր ր ո ր դ և վ ե ր ­ջի ն վեպ ն է ։ Ար ա ք ս ի ա ն ' Վ ա ր ս ա մ յա ն ը ն տ ա ­նիքի մ ի ա կ զ ա վ ա կ ն է ։ Հ ա յր ը , բ ո ր ս ա յի ն խ ա ղ ե ր ի զ ո հ գ ն ա լո վ , կ ո ր ց ն ո ւմ է ի ր ա մ բո ղ ջ հա ր ս տ ո ւթ յո ւնը և կ ա թ վ ա ծա հ ա ր լի ն ո ւ մ ։ Նրա կ ի ն ը , թ ե և ա ղ քա տ ծն ո ղ ն ե ր ի զ ա վ ա կ , բ ա յց իր մ ե ծ ա մ ի տ ո ւ ա մ բա ր տ ա վ ա ն բ ն ա վ ո ր ո ւ­թ յա մ բ չի կ ա ր ո ղ ա ն ո ւմ տ ա ն ե լ ա ղ քա տ ո ւթ յա ն դ ա ռ ն ո ւթ յո ւն ը և ի ր ն ա խ ա տ ի ն ք ն ե ր ո վ չա ր չա ­ր ո ւմ է մ իշտ ի ր կ ա թ վ ա ծա հ ա ր ա մ ո ւս ն ո ւն ։ Ա րա քսիա ն ը ն տ ի ր դ ա ս տ ի ա ր ա կ ո ւթ յա մ բ , զ ա ր գ ա ց ա ծ ա ղջիկ է ։ Նա ո ր ո շո ւմ է ս ե փ ա կ ա ն ա շխ ա տ ա ն քո վ պ ա հ ե լ ի ր ը ն տ ա ն ի ք ը ։ Ա րա ք­սիա ն լա վ հ ա շվ ա պ ա հ է , գ ի տ ո ւթ յա ն զ ա ն ա ­զա ն ճ յո ւղ ե ր ի ն և մ ա թ ե մ ա տ ի կ ա յի ն հ մ ո ւտ , բ ա յց գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ա ս պ ա ր ե զ ը փ ա կ է նրա ա ռ ա ջ, ո ր ո վ հ ե տ և ի գ ա կ ա ն ս ե ռ ի ն է պ ա տ կա նո ւմ ։ Մ իա կ ա ս պ ա ր ե զ ը , որ մ ն ո ւմ է նրա հ ա մ ա ր , տ ն ա յի ն վ ա ր ժ ո ւհ ո ւ պ ա շտ ոնն է ։ Ա յս պ ա շտ ո նը ս ի ր ո վ հ ա ն ձ ն է ա ռ ն ո ւմ

Ա ր ա քս ի ա ն , բ ա յց մ ե ծ ա մ ի տ մ ա յր ը հ ա մ ա ր !, ֊ լո վ ա յդ մ ի շա տ ստ որին գ ո ր ծ , մ ե ր ժ ո ւմ է , Մ ի ա յն ի ր հ ա ն կ ա ր ծա կ ա ն հ ի վ ա ն դ ո ւթ յունր և ը ն տ ա ն ի ք ի դա ռն ։Ա ։ճա կլ։ ս տ ի պ ո ւմ է վ ե ր ­ջա պ ե ս ա կ ա մ ա հ ա վ ա նի լ և Ա րա քսիա ն տ ի ֊ կ ին Ա բգ ա ր յա ն ի ե ր կ ո ւ ա ղջիկներին վա րժ ու­հի է դ ա ռ ն ո ւմ ։

Տի կ ի ն Ա ր գ ա ր յա ն ը ն ե ր կ ա յա ն ա մ է մ ե զ ի բր մ ի հրեշ կ ի ն , փ ա ռ ա ս ե ր , մ ե ծ ա մ ի տ և հ ե շտ ա - մ ո լ ։ Իր զ վ ա ր ճ ո ւթ յա ն և ուրիշների մ ոտ փ ը ք- վ ե լո լ հ ա մ ա ր , ն ա չի խ ն ա յո ւմ ի ր բա ր ի ա ֊ մ ուսն ո ւ մ ե ծ հ ա ր ս տ ո ւթ յո ւն ը ։ Վ ա րժուհուն նա ը ն դ ո ւն ո ւմ է ի բ ր հա սա րա կ ա ղ ա խ ի ն , որին ա ր հա մ ա ր հ ո ւմ է մ ի շ տ ։ Ա րա քսիա ն ի ր ծ ն ո ղ ­ների ս ի ր ո ւյն հա մ ա ր ս տ ի պ վ ա ծ է տ ա ն ել ա - մ ե ն ն ա ի ո ս տ ի ն ք ։ Ա յդ դ ժ վ ա ր կ ա ց ո ւթ յա ն մեջ Ա րա քսիա յ ի ա ռա ջ է գ ա լի ս տ իկ ի ն Ա ր դ ա ր , յա ն ի խ ո ր թ ո ր դ ի ն ' Ն ե ր ս ե ս ը , որ ա զ ն ի վ եր ի ­տ ա սա րդի ա մ ե ն ա ր ժ ա ն ա վ ո ր ւ/լթ յո լն ն ե ր ն ո ւ­ն ի , հ ա մ ա կ ր ո ւմ է նրա ն և խ ն դ ր ո ւմ վա ր ժ ո ւ­հ ո ւ ձ ե ռ ք ր ։

Ա րա քսիա յ ի ա զ գ ա կ ա ն ն ե ր ի ց է փ ա ս տ ա ­բ ա ն Սիս ա կ ը , որ գ ե ղ ե ց ի կ , բ ա յց ա պ ա կ ա ն ­

վ ա ծ մ ի երի տ ա ս ա ր դ է ։ Ա րա քսիա յ ի մ տ ե ր ի մ ը ն կ ե ր ո ւհ ի ն ' Վ ա րդա նուշ ս ի ր ո ւմ է ն ր ա ն ։ Ա- ր ա քս ի ա ն զ ուր է ա շխ ա տ ո ւմ հ ե ռ ա ց ն ե լ իր ը ն կ ե ր ո ւհ ո ւն ն ր ա ն ի ց , բ ա յց ե ր բ տ ե ս ն ո ւմ 'է, ո ր ա յդ ա ն կ ա ր ե լի է , ա յն ժ ա մ ա ն ա կ ա շխ ա ­տ ո ւմ է մ ի կ ո ղ մ ի ց դա րձի բ ե ր ե լ եր ի տ ա ս ա ր ­դ ին և մ յո ւս կ ո ղ մ ի ց հա րթ ել ն ր ա ն ց ա մ ո ւս ­ն ո ւթ յա ն խ ո չը ն դ ո տ ն ե ր ը ւ

Տ ի կ ի ն Ա ր գ ա ր յա ն ը բ ո ւռ ն ա տ ե լո ւթ յա մ բ ւց վ ո ւմ է , ե ր բ լս ո ւմ է թե Ա րա քսիա ն ա շ խ ա ­տ ո ւմ է Վ ա րդա նուշի հա մ ա ր և խ լո ւ մ է իր ձ ե ռ ք ի ց Ս ի սա կ ի ն , որի վրա ա չք ուներ նա և ի ն ք ր ։ Ա յդ ա տ ե լո ւթ յո ւն ը հ ա ս ն ո ւմ է ի ր գ ա ­գ ա թ ն ա կ ե տ ի ն , ե ր բ գ ա ղ տ ն ի լր տ ե ս ո ւթ յա մ բ ի մ ա ն ո ւմ է թ ե Ն երսեսը ս ի ր ո ւմ է Ա րա քսիա - էին և թ ե ա յդ հա ս ա րա կ վա րժուհին ա զ ն վ ա ­

կա ն տ ի կ նո ջ հա րսը պ ի տ ի դ ա ո ն ա ։ Ա յգ գ ա ­զ ա ն ա յի ն ա տ ե լո ւթ յա մ բ նա գ ա վ ե ր Է սա ր­ք ո ւմ , ս ա ր ս ա փ ե լի զ ր պ ա ր տ ո լթ յո մ ւն ե ր Է բա ր դ ո ւմ Ա րա քսիա յի վ ր ա , վ ռ ն տ ո ւմ Է նրա ն տ ն ի ց և հ ա ջո ղ վ ո ւմ Է ե րկ ո ւ սի ր ա հա ր զ ո ւ յ­գե ր ը հ ե ռ ա ց ն ե լ մ ի մ յա ն ց ի ց ։ Ր ա յց շո ւտ ով խ ա ր դ ա խ ո ւթ յո ւն ը երև ա ն Է գ ա լի ս , Վ ա րդա ­նուշը ա մ ո ւս ն ա ն ո ւմ Է Սիս ա կի հ ե տ , և Ար ա ք . ս ի ա ն ' Ն երսեսի հ ե տ , ի ս կ տ ի կ ին Ա րդա ր յա - նր խ ա յտ ա ռ ա կ վ ո ւմ Է ։

Տ ի կ ի ն Տ յո լս ա ր ի վե պ ե րի մ ե ջ ա ր ծա ր ծվա ծ խ ն դ ի ր ը կ ա ն ա ն ց իր ա վ ո ւնք նե ր ի և ա զ ա տ ա ­գ ր ո ւթ յա ն հ ա ր ցն Է ։ Նա բ ո ղ ո ք ո ւմ Է ը ն կ ե ր ա ­կա ն ա ն ի ր ա վ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի գ ե մ , բ ա ց Է ա նում կ նո ջ ս ի ր տ ը , ց ո ւ յց Է տ ա լիս ն րա տ ա ն ջա ն ք ­ներ ը և ա յն պ ա յմ ա ն ն ե ր ը ' ո ր ո ն ց ի ց ա ռ ա ջա ­ն ո ւմ ե ն նրա տ ա ն ջա ն ք ն ե ր ը ։ Դ ա րերից ի վեր ճ ն շվ ա ծ Է կ ի ն ը , նա խ ա պ ա շա րմունքների

4 4 է Я Մ Ի а Ս I' Ն

տ ա կ ը ն կ ճ վ ա ծ , հա սա րա կա կա ն ու ը ն տ ա ն ե ­կա ն թ յո ւր հա ս կ ա ցո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ղ ե ր ի ։ Տ ղ ա ­մա րդ ը ղրկել \է նրա ն ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ի ց , հ ա ­մ ա մ ա ր դ կ ա յի ն ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր ի ց , ն ո ւյնի ս կ գ ո ր ծ ե լո ւ ա ս պ ա ր ե զ ի ց ։ Տ յո ս ւա ր ը պ ա հա նջո ւմ է , որ կինը հ ա ս կ ա ցվ ի , որ նրա ն թ ո ւ յլ տ րվի ա զա տ լի ն ե լ իր զ գա ց մ ո ւն ք ն ե ր ի մ ե ջ , թ ո ղ նրա ն չդ ա տ ե ն հին նա խ ա պ ա շա րմունքների տ ե ս ա կ ե տ ի ց, ո ր ո ն ց պ ա տ ճ ա ռ ո վ կնոջ ա ս ­պ ա ր եզը մ ի ա յն և մ ի ա յն տ ա ն մի ս ե ն յա կ ն է ։

а Կինն ը ն կ եր ութ եա ն ո ղ ո ր մ ե լի զ ո հ ն է , — ա ս ո ւմ է Տ յո ս ւա ր ը , — կ ՚ա մա շՀէ նա ս ի ր ե լո ւ ա յս ի ն ք ն սիրտ մ 'ո ւն ե ն ա լը խ ո ս տ ո վ ա ն ե լո լ. կ ՛ա մ ա չ է ա րդա րութիւն բ ա ռ ը հ ն չե լո ւ ' ա յ­ս ինքն ի ր ա վունք մ ՛ ո ւն ե ն ա լը հ ա յտ ա ր ա ր ե լո ւ, կ ՚ա մ ա չ է կ ր օն ի ց և օրի նա ց զ ե ղ ծմ ո ւն ք ը յա յտ ն ե լո լ ա յս ի ն ք ն խ ի ղ ճ և բա նա կ ա նո ւթ ի ւե ո ւնենա լը ա պ ա ցո ւցա ն ե լո ւ. վ ե ր չա պ էս կ ՛ա ­մա չէ ի ւր բա ր ո յա կ ա ն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ն ա մ բ ո ղ - ջա պ էս ի հա ն գ է ս հ ա ն ե լո ւ, « Ե՛ս ե մ . ե ՛ս ևս ի հա շիւ կ ր ն ա մ մ տ նելս ը ս ելոււ Ո ւստի գ լխ ի ­կ ո ր , ա փ ի բե ր ա ն կ ՛ա պ ր ի , կ ՛ա ն ց ն ի ա շ- խ ա ր հ էս ա ն ձ ա յն և ա ն շշուկ , և որչա փ ա ն ­նշմ ա ր ելի ը Ա ա յ ը ն թ ա ց ք ն , ա ՛յն չա փ գո վ ե լի

է » *«Կ ինը ստ րուկ է , — գ ո չո ւմ է տ ի կ ի ն Տ յո լ -

ս ա բ , — նա շզթ ա ներուն շա չի ւնը լս ե լո վ ա պ - ր ե ց ա ւ մ ի ն չև ց ա ր դ ա ռ ա ն ց ե ր բ ե ք զա նո ն ք խ ո ր տ ա կ ե լո ւ փ որձ ը ն ե լո ւ . նա կը ծն ա նի ս տ ր ո ւկ , կը մ ե ռ ն ի ս տ րուկ ։ Մ ինչ ծա ղ կ ա հ ա - ոա կ ա ղ ջի կ ' ա ն մ եղ ո ւթ իւն մ 'է զ ո ր կ ը պ ա շ­տ են խ ա բ ե լո վ ։ Մ ինչ ա մ ո ւս ի ն ' շղթ ա ներն սւռա ւել ևս կը ծա ն ր ա նա ն ի ր ե ն հ ա մ ա ր , ա - մ ենա հղօր տ էր մ ՚ո ւ ն ի . նա գե ր ի 1է , խ ի ս տ օր ի ն ա ց խ ա ր ա զա ն ն իւլւ գ լխ ո ւն վ ե ր և կը •շաչէ սւն ը ն դ հ ա տ ։ ...Բ ն ո լթ ի ւն ը գ ե ղ ե ց ի կ և ը նտ իր հ ա ն գ ա մ ա ն ք ո վ ՛օժտ ա ծ է կ ի ն ը , բ ա յց

բռ ն ո լթ ի ւն ն և օրէէնքն ա յս հ ա նգ ա մ ա ն ք ը խ ա ն գ ա ր ե ց ի ն ։ Ֆ ի ղ ի ք ա կ ա ն ո յժ ն ' ա յս ի ն ք ն ա ն ա ս նա կա ն ս ւռա լելութ ի ւնը գե ր ի ը ր ա լ կ ի ­ն ը , և օրէն քը հա ս տ ա տ ե ց ա նոր շղ թ ա ն ե ր ը ։Ի րօք ի ՛ն չ կ ՚ը ն է օր է ն ք ը ։ Օ րէնքը կնոջ Վիզը չուա ն մ ի կ ՚ա ն ց ո ւն \է , զ ո ր կ ը սեղմւէ և կը թ ո զ ց ն է ըս տ հ ա ր կ ի ն ։ Ե ւրոպ ա յի ա մ է ն է ն ք ա - ղ ա քա կրթ եա լ ա զդ ի ն օ ր ի ն ա ց ա ռջև ի ՜ն չ է կ ի ն ը , ե թ է ո չ ա մ ո ւս ն ո յն ս տ ա ց ո լա ծ ք ը ։ Ոչ ն ա խ ա ձե ռ նո ւթ ե ա ն ի րա ւունք ո ւն ի , ո չ կ ա մ ք , ո չ ի շխ ա ն ո ւթ ի ւն , ո չ ա լ բ ո ղ ո ք ե լո ւ թ ո յլ - տ ո ւո լթ ի լն ՝ ե ր բ սիրտ ը կ ՚ա ր ի լձ ի , երբ մի տ քը կ ' ա պ ս տ ա մ բ ի ։ Ա մ ե ն ա յն բ ո ղ ո ք յա փ շ տ ա ■ կ ո ւա ծ ի ր ա ւա ն ց ը ն կ ա տ մ ա մ բ ' ոճիր մ ՚՚է . իւր բ ա ժ ի ն ն է ւռութիւնտ<

Տ յո լս ա բ ը պ ա հա նջո ւմ 1է ա պ ա հա րզա ն ի ա զ ա տ ո ւթ յո ւն ա ն բա ր ո յա կ ա ն ա մ ո ւս ն ո ւթ յա ն ց մ ե ջ ։«Ե ր կ ո ւ ն երհ ա կ բ ն ո լթ ի ւն ն ե ր իրա րո ւ պ ա ­տ ուհա սն (՛լա լո վ ի ր ե ն ց ա մ ո ւսն ա կ ա ն լո ւծի ն

ն ե ր ք և , ա ր ձա կո ւե լո վ ' երկ ո լքն ա լ երջա նիկ կ ՛ը լլա ն ։ Ի ՜ն չ բ ա ր ի ք կրնա յ ա րտ ա դրուիլդ ժ տ ո ւթ ե ա ն , ա նհա մ ա ձա յն ո ւթ ե ա ն ընթա ցք՛։; մ ի » ։ Ս իրա նուշը գ ո չո ւմ է իր ա մ ո ւսն ուն .ձԱ գա տ ութ իւնս բ ռ ն ա բ ա ր ա ծ ե ս , եր ի տ ա - սա րդութիւնս կը թ ա ր շա մ ի . կ ՛ղ ղ ա մ թ է կը մ ա րի յի ս ի ն չ որ մ տ ա լո րա կ ա ն հուր է , և կ ՛ի մ ա ն ա մ թ է կ սպ ա ռի յի ս ի ն չ որ ս ի րո յ հա նք մ ՝է ր ։ Ա յդ ա մ էն բ ա ն ի կը հ ա ն դ ո լր ժ ե մ , կը հ ա մ ա կ ե ր պ ի մ , վա ս նղ ի ընկ երո ւթ ի ւնն ինձ իրա ւունք չտ ա ր ը ն ղ դ է մ վ ա ր մ ո ւն ք ի դ բո ղ ո ք բ ա ռ ն ա լո ւ , վ ա ս նզի ի րա ւունք չտ ա ր ի ն ձ ք ե զ - մ է բ ա ժ ն ո լե լո լ, կնոջ հպ ա տ ա կող հ ա ն դ ս ։- մ ա նա ց հա կա ռ ա կ չգ ո ր ծ ե լո ւ հ ա մ ա ր ։ Ել ս ա ­կ ա յն ը ն կ ե ր ո ւթ ի լն ը չ 'ո լ զ \ ր հա շո ւել հոդ ւո յս ներ քի ն կ ռ ի ւը , պ ա տ ր ա ն քս , լք ո ւմ ս , դ ա ռն ու- թ ի ւն ն ե ր ս , և քեղւիէ կ ր ա ծ մ ա րա իրոսո ւթ իւն- ն ե ր ս ... Դ ու ի լո ւր ա շխ ա րհի գա յթ ա կ ղ ա կ ա ն կեա նք մ ը կը վ ա ր ե ս , և ս ա կ ա յն ը ն կ ե ր ո ւ- թ իւնր ք ե զ դա տ ա խ ա զ չ՛կ ա ն դ ն ի ր , ա մ էն ո ւ­ր ե ք պ ա տ ո ւո վ կ ը ն դ ո ւն ո լի ս ու կը մ ե ծ ա - ր ո ւի ս » ։

Տ յո ւս ա բ ը բո ղ ո ք ո ւմ է ն ա և կնոջ դ ա ս տ ի ա ­ր ա կ ո ւթ յա ն մ ա ս ի ն , որ ա ռ ա ն ց որոշ ո ւղ ղ ո ւ­թ յա ն , ա ռ ա ն ց ս կ զ բո ւն ք ի ՛է։ Պ ետ ք է նա խ վ ճ ռ ե լ թ ե ի ՛ն չ դիրք պ իտ ի ր ռ ն ե կինը և նրա ն տ ա լի ք կ ր թ ո ւթ յո ւն ր ը ս տ ա յն մ պ ա տ շ ա ճ ե ց ­ն ե լ ։ «ГԻ ն չպ էս կ ՛ո ւզ ե ն զ ի ն ք ը տ ե ս ն ե լ, տ ա ն ֊ տ ի կ ի ՛ն թ է ո ւս ո ս /ն ա կ ա ն , գ ե ր ի թ է ա ղա տ , ը ն կ ե ր ո ւ թ ե ա ՚ն կ ի ն թ է ք ա ղ ա ք ա ց ի կ ա մ մ ա յր ։ Յ ա յս ւն ո լա ՛ծ է թ է ի նչպ էս րսւղձա լի որ նա ը լ լա յ, ո ՛չ ։ Կնոջ ը ն դ ո ւն ա ծ դ ա ս տ ի ա ր ա - կ ո լթ ի ւնն ո ր նպ ա տ ա կի ն կը հ ա մ ա պ ա տ ա ս ­խ ա ն ի , ա ռ ի ՛ն չ կը ձ գ տ ի ։ Ա նոր մ ի տ ք ը կը խ ա ն գ ա ր ե ն , սիրտ ը կը մտ լորեն, ա ռա նց ո ր և է հա սւոա տ և ո ւղիղ ս կ զ բո ւն ք և գ ա ղ ա ­փ ա րներ ա ա լո ւ ա ն ձնա կա ն կ ա ռ ա վ ա ր ութ հա ն հ ա մ ա ր , ո ր ո վ նա խ ա պ ա շա ր մ ունքէ կ ՚ա ռ ա ջ - նորդուի և կ 'ը լլա յ նա հա տ ա կ մ ի » ։

Ց ա ն կա լի նպ ա տ ա կի ն հ ա ս ն ե լո ւ հա մա ր Տ յո ւս ա բ ը ա ռա ջա ր կո ւմ է հ ա յ ի գ ա կ ա ն ս ե ­ռ ի ն ե րկ ո ւ մ ի ջ ո ց , կ ո ի վ և ա շ խ ա տ ո ւթ յո մ ։։ Կ ա նա յք պ իտ ի կ ռ վ ի ն , պ իտ ի մա քսւռին ձեոք բ ե ր ե լո ւ հա մ ա ր ի ր ե ն ց զ լա ց վ ա ծ ի ր ա վ ո ւն ք ­ն ե ր ը . չպ ի տ ի ը ն կ ճ վ ի ն , չպ ի տ ի նա հա տ ա կг- վ ի ն նր ա նք հ ա ս ա ր ա կ ո ւթ յա ն ս ա հ մ ա ն ա ծ կ ա ր գ ե ր ի ց ։ Կնոջ ա զա տ ա րա ր ուժը ա շխ ա տ ու­թ յո ւն ն ՛է, ա ն կա խ և ա զ ն ի վ ա յխ ա ա ա ն ք ը , որ պ իտ ի ա պ ա հ ովի նրա ա ն կա խ ո ւթ յո ւն ը , պ իտ ի ա զ ա տ ե նրա ն ստ րկա կա ն հպ ա տ ա կո ւ­թ յո ւն ի ց և պ ի տ ի տ ա նրա ն պ ա տ վա վոր գիրք հ ա ս ա ր ա կ ո ւթ յա ն մ ե ջ ։

Տ ի կ ի ն Տ յո ւս ա բ ը լի ն ե լո վ ա ռա ջին հ ա յ գ ր ա գի սւո լհի ն , որ դա րերի ը ն թ ա ց ք ո ւմ ա ռ ա ­ջին ա ն գ ա մ խ զ ե լ է ր կնոջ լռ ո ւթ յա ն կ ա պ ը , նրա վեպ ե ր ը կ ա ր դ ա ց վ ե ց ի ն մ ե ծ հ ե տ ա քրք ը -

է А մ՛ ի а » ւ. ն4 5

բ ո ւթ յա մ բ , ա ն կս ։ խ ա յն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ի ց թե ի ն չ գրա կա ն ա ր ժա նիք ունեն ն ր ա ն ք ։ Ա յս կ ո ղ մ ի ց լա վ ա գ ո ւյն ը պ իտ ի հա մ ա ր ե լ ս Ա ի ր ա ֊ ն ո յշս ը , որի մեջ ոճ ի մ ւս քր ո ւթ յո ւն ր , ո/ ա ա - կերների գ ե ղ ե ց կ ո ւթ յո ւն ը և բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ս ։ - կա ն փ ա յլը գ ե ր ա զ ա ն ց ո ւմ ե ն մ յո ւս ն ե ր ի ց ։ Թ ե և խ ո ս ա կ ց ո ւթ յո ւն ն ե ր ը շա տ ա ն գ ա մ ա ն ­բ ն ա կ ա ն , բ ա յց վ ե պ ը ' ա ռհ ա ս ա րա կ հո ւզի չ և հետ ա քր քի ր է ։ Ա յս պ ի ս ի հետ ա քր քի ր հ յո ւս ­վ ա ծք ունի նա և «Ա ր ա ք ս ի ա ճն, բ ա յց а Ա ր ա ր ֊ սիա օն ուրիշ ր ա ն չ է , եթե ո չ գրա կա ն ա ր ժ ս ։- 5՛ի ք ի ց զուրկ մ ի ֆ ր ա ն ս ի ա կ ա ն ո ո մ ա ն ։ Ս ի ֊ չի ն տ ե ղ է բ ռ ն ո ւ մ «Մ ա յտ ա ո ն ։

Տ ի կ ի ն Տ յո ւս ա ր ի վե ս լե ր ի ը ն դ հ ա ն ո ւր թ ո ՛ յ / կ ո ղ մ ը ա յն 'է, Որ չա վւա ղ ա նց շա տ տ ե ղ է ա ր վ ա ծ բ ա ր ո յա կ ա ն խ ո ր հ ր ղ ա ծ ո ւթ յա ն ց , ա յն պ ե ս որ կ ա ր ծ ե ս թ ե ն ր ա ն ք վե պ չե ն , ա յլ բա ր ո յա խ ո ս ա կ ա ն ք ա ր ո զ ն ե ր ։ Ա յս բ ա ն ը դ ո ւ ֊ дЬ ա ր դա րա նա ա յն տ ե ս ա կ ե տ ո վ , որ Տ յո լս ա - բ ր նպ ա տ ա կա վո ր (տ ե ն դ ե ն ց ի ո զ ) ո ր ո զ է , Նրա մ ի տ ք ը պ ա շա ր վ ա ծ \է շա րունա կ մ ի գ ա ­ղ ա փ ա ր ո վ կ ա ն ա ն ց ա զ ա տ ա գ ր ո ւթ յա ն հ ա ր ­ց ը , որ ո ւզ ո ւմ է պ ա շա պ ա ն ե լ ա մ ե ն գ ն ո վ ։

Վ եպ ը նրա հա մ ա ր ձև ա կա ն բ ա ն է մ ի ա յն ,Հ յո ւս ա ր ի լե զ ո ւն ժ ա մ ա նա կի ա շխ ա րհա ­

րա րն Հ-, գր ա բա ր ի տ ա ր ր ե ր ո վ բա վա կա ն խ ա ռ ն վ ա ծ , որ ներկա ճա շա կի հա մա ր դ ո ւր ե­կա ն չ է ,

Տ յո ւս ա ր ի վերջին գ ո ր ծն է եղել մ ի մ ե ն ա ­խ ո ս ո ւթ յո ւն , որ ա ր տ ա սա նել է Ա զա մ յա նի հ ո բ ե լյա ն ի ա ո թ ի վ տ ր վ ա ծ նե ր կ ա յա ցմ ա ն ■՛ա մա նա կ. Ա յդ մ ե ն ա խ ո ս ո ւթ յո ւն ն է ր гг Որ դե - կ ո ր ո յս ծ ն ո ղ ք մ ը » , որի մ եշ ս գա վո ր մ ա յրը ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ է ի ր ա ւլշկա յ ա ն փ ո խ ա ր ի նե - ւի կորուստ ը ե ծն ո ղ ա կ ա ն տ ա ռ ա պ ա նքն եր ը . Ա յս մ ե ն ա խ ո ս ո ւթ յո ւն ը կ ա ր ծե ս մ ի չա ր ա ­գուշա կ մ ա ր գ ա ր ե ո ւթ յո ւն էր ի ր ե ն հա մ ա ր , 1 8 9 / թւԱւն նա կ ո ր ց ն ո ւմ ՛է ի ր ծա ղկա հա սա կ ա ղ ջկ ա ն ' Տ ո ր ի ն ի ն , Ա յս մ ե ծ վ ի շտ ը խ ո ր ա ­պ ես հ ո ւզ ե ց տ իկին Տ յո ւս ա բ ի ն և նա ը ն դ ­մ ի շտ ձ ե ռ ք ք ա շ ե լո վ գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ի ց , ա յ- ր ե ց ի ր բ ո լո ր գր ա կա ն գ ո ր ծ ե ր ը , կ տ ր եց ի ֊ րա ն ա շխ ա ր հ ի ց , ու տ ա ն մեջ վւա կվ ա ծ, վ ա ­րել ս կ ս ե ց ա ռ ա ն ձ ն ա կ յա ց ի կ յա ն ք ։

1 9 0 1 թ վ ի հունվա ր ի 4 -ի ն նա մ ե ռ ա վ և թ ա ղ վ ե ց իր ս իր ա կա ն ա ղ ջկ ա յ մ ո տ ։

«ՈՐՈՖ. Լ. ՍհՄՑՈՆՈՎ

®1ս1ՐԿ1Գ 1սԳ1Դ1ի(Ր 8 ФПГ Ա Ր Ը

ոմւսրի հետ կ ա պ վ ա ծ հ ա ր ց ե ­րը մ ի շտ հետ ա քրքրել են հ ա յ մ ա տ ե ն ա գ ի ր ն ե ր ի ն ։ Հ ի ն հ ա յ­կա կա ն ձ ե ռ ա գ ր ե ր ո ւմ մ ե ծ տ եղ

են գր ա վ ո ւմ տ ոմ ա ր ա կ ա ն ա շ խ ա տ ո ւթ յո ւն ֊ ն ե ր ը ։ Հ ի ն և մ ի չի ն դ ա ր ե ր ո ւմ Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ տ ո մ ա րա գիտ ո ւթ յունը զ ա ր գ ա ցե լ է լա յն ծ ա ­վ ա լո վ ։ Հ ա յ ի ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւնը գ ի տ ե մ ի չա ր ք հմուտ տ ո մ ա ր ա գ ե տ ն ե ր ' Ա թա նա ս Տ ա ր ո ն ե ց ի (V I գ . ) , Ա նա նիա Շ ի ր ա կա ցի ( V I I դ , ) , Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ս ա րկա վա գ ( X I — X I I գ Հ ո վ ­հա ննես Կ ոզեոն ( X I դ . ) , Հ ա կ ո բ Ղ րի մ եցի (X V դ . ) , Ա զա րիա Տ ո լղ ա յե ց ի ( X V I դ . ) , Ս ի ֊ մ ե ո ն Կ ա թողիկոս Ե ըևա նցի (X V I I I դ . ) և ու­

ր ի շն ե ր ը ։ Բ ա ցի թ վ ա ր կ վ ա ծ ա յդ տ ո մ ա ր ա ­գ ե տ ն ե ր ի ց , ե ղ ե լ ե ն հա րյո ւր ա վ ո ր հ ե ղ ի ն ա կ ­նե ր , որոնք մ ի ջ ա ն կ յա լ ձ և ո վ ն ո ւ յն պ ե ս զ բ ա ղ վ ե լ են տ ոմա րա կա ն հ ա ր ց ե ր ո վ ։ Եվ ն ր ա ն ց ա շխ ա տ ա նքն ի զո ւր չի կ ո ր չե լ, քա նի որ մ ի ն չև օրս կ հ ա յ գ յո ւղ ա ց ի ն , ա ռա նց դ ժ վ ա ր ո ւթ յա ն , կ ա ր ո ղ ա նո ւմ է հ ա շվ ե լ ու գ տ նե լ լո ւսնի ա մ ս ա թ ի վ ը , տ ո ն ե ր ը , հա շվել լո ւսնի ծ ա գ ե լո ւ և մ ա յր ա մ ո ւտ ի ժա մ ա նա կը և ա յլն , Ա յդ ա պ ա ց ո ւց ո ւմ \է, որ հ ա յ տ ո մ ա ­ր ա գ ե տ ն ե ր ը կ տ ր վ ա ծ չե ն ե ղ ե լ ժող ո վ ր դ ի ց և ի ր ե ն ց գ ի տ ց ա ծ ը մ ա ս ս ա յա կ ա ն ա ց ր ե լ ե ն ո ւ բո լո ր ի ն մ ա տ չե լի դա րձր ել։

Ն ա խ քա ն Ս ա ր կ ա վ ա գ ա դ ի ր տ ո մ ա ր ի մ ա ս ի ն խ ո ս ե լը , հ ա մ ա ռ ո տ կ ե ր պ ո վ կ ա ն գ ա ռ ն ե ն ք հ ի ն Հ ա յկ ա կ ա ն տ ո մ ա ր ի զ ա ր գ ա ց մ ա ն գ լխ ա ­վ ո ր էտ ա պ ն ե ր ի վ ր ա , ք ա ն ի ո ր ա ռ ա ն ց դ ր ա ն տ ո մ ա ր ա կ ա ն որոշ հ ա ր ց ե ր ը ա ն հ ա ս կ ա ն ա լի կ լի ն ե ն ւ

Հ ի ն Հ ա յկ ա կ ա ն տ ո մ ա ր ը , ի ր կ ա ռ ո ւ ց վ ա ծ ­ք ո վ , շ ա տ ն մ ա ն է ե ղ ե լ ե գ ի պ տ ա կ ա ն ա ր ե ­գ ա կ ն ա յի ն տ ո մ ա ր ի ն , ո ր ի ց ե գ ի պ տ ա ց ի ք օ գ - տ ը վ ե լ ե ն մ ե ր թ վ ա ր կ ո ւթ յո ւն ի ց շ ա տ ա ռ ա ջ ։

Ս ա կա յն հ ա յկ ա կ ա ն ը ե ղ ե լ է ե գ ի պ տ ա կ ա նի մ ի ա յն ն մ ա ն ը , բ ա յց ո չ նրա պ ա տ ճ ե ն ը ։

Նմա ն տ իպ ի տ ոմ ա րի գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յա ն ը հ ա ­յե ր ն ա ն ց ե լ ե ն , մ ո տ ա վ ո ր ա պ ե ս 4 5 0 — 4 6 0 թ վ ա կ ա ն ն ե ր ի ն մ ե ր թ վ ա ր կ ո ւթ յո ւն ի ց ա ոա ջ, Ա ք ե մ ե ն յա ն հա րս տ ութ յա ն ժ ա մ ա ն ա կ ։ ( Ա յդ բ ա զ մ ա թ ի վ վ ։ա ս տ եր ի հի մ ա ն վրա ա պ ա - ց ո լց վ ե լ է մ ե ր կ ո ղ մ ի ց ) ։ Հ ի ն Պա րսկ աս տ ա - ն ո ւմ , մ ի ն չ Ա ք ե մ ե ն յա ն ն ե ր ի ա շխ ա րհա ծա վա լ պ ե տ ո ւթ յա ն կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւթ յո ւն ը , պ ա րսիկ­ները հ ա մ ե մ ա տ ա բա ր դ ե ռ գ տ ն վ ո ւմ էի՛՛։ կուլտ ուրա կա ն ց ա ծ ր ա ս տ իճա նի վրա , և ի ն չ ­պ ես բ ո լո ր ա ն ա ս ն ա պ ա հ ո ւթ յա մ բ զ բա ղ վ ո ղ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ը , օգ տ վ ո ւմ էին պ ա րզ լո ւս ­ն ա յի ն օ ր ա ց ո ւ յց ո վ ։ Ս ա կա յն Ա ք ե մ ձ ն յա ն ն ե - րի շր ջա ն ո ւմ , ե ր բ երկրի ս ա հ մ ա ն ն երը ը ն ­դ ա ր ձա կվ ե ցի ն և Պ ա րսկա ստ ա նը տ ի ր ա պ ե - տ ե ց մ ի շա ր ք կ ո զտ ո ւր ա պ ե ս բա ր ձ ր զ ա ր ­գ ա ց մ ա ն ա ս տ իճա նի վրա գ տ ն վ ո ղ ե ր կ ր ն ե ր ' Բ ա բե լո ն , Ե գի պ տ ոս , Ա նդրկովկա ս և ա յլն , ա յդ նա խ ն ա կ ա ն օ ր ա ց ո ւ յց ո վ ղ ե կ ա վ ա ր վ ե լը դ ա ր ձա վ ա ն հ ն ա ր ի ն ։ Դ ա րեհ Վ շտ ա ս պ յա ն ը իր բա ր ե կ ա ր գ ո ւմ ն ե ր ի ժ ա մ ա ն ա կ ' ճ ա ն ա ­պ ա րհների կ ա ռ ո ւց ո ւմ , դ ր ա մ ն ե ր ի , քա շի ու կ շռ ի մ ի ա վ ո ր ն ե ր ի մ ի ա տ ե ս ա կ ո ւթ յո ւն և ա յլն , ս տ ի պ վ ա ծ ե ղ ա վ ո ւշա դ ր ո ւթ յո ւն դա ր ձնե լ և տ ո մ ա ր ա կ ա ն խ ն դ ի ր ն ե ր ի ն ։ Պ ա րսիկներն ա յդ ժ ա մ ա ն ա կ պ ա տ ր ա ս տ վ ա ծ տ ո մ ա ր ա գ ե տ ն ե ր չո ւն ե ի ն ։ Բ ա ցի ա յդ , նո ր տ ո մ ա րա կ ա ն ս ի ս ­տ ե մ ս տ ե ղ ծ ե լո ւ կա ր ի ք էլ չկ ա ր , ք ա ն ի որ գ ո յո ւթ յո ւն ո ւնեին եր կ ա ր դա րեր գ ո ր ծ ա ծ ­վող և կ ա տ ա ր ե լա գ ո ր ծվ ա ծ բա բ ե լո ն ա կ ա ն և ե գի պ տ ա կա ն տ ո մ ա ր ն ե ր ը ։ Ն րա նց մ ն ո ւմ ‘էր ը ն տ ր ե լ գ ո ր ծ ա ծ վ ո ղ ն ե ր ի ց ո րևէ մ ե կ ը ։ Բ ա ­բ ե լո ն ա կ ա ն ը բ ա ր դ է ր , նա լո ւս ն ա -ա ր ե գ ա կ ­ն ա յի ն էր , ուստ ի և ա ռա ջնո ւթ յո ւն ը տ րվեր ե գ ի պ տ ա կ ա ն ի ն ։ Ե գիպ տ ա կա ն տ ոմ ա րն ո ւ­ն ե ր ա յն ա ռ ա վ ե լո ւթ յո ւն ը , ո ր ն ր ա բ ո լո ր տ ա ր իները իր ա ր հա վա սա ր է ի ն ' 3 6 5 օ ր ի ց , к ե գ ի պ տ ա կ ա ն պ ա ն թ ե ո ն ո ւմ գ լխ ա վ ո ր դերը

1951 Ь ձ V հ Ս. ծ Ի Ն 4 7

պ ա տ կա նո ւմ է ր լո ւս ա պ ա յծ ա ռ ա ս տ վ ա ծ (Г Ռ ա »ին (Ա ր ե գ ա կ ), ի ս կ պ ա րսիկները կ ր ա ­կա պ ա շտ է ի ն ։

Երբ պ ա ր ս կա կա ն լա յն ա ծ ա վ ա լ պ ե տ ո ւ­

թ յա ն մ ե չ ս կ ս ե ց ի ն օ գ տ վ ե լ ե գի պ տ ա կա ն տ ի ­պ ի տ ո մ ա ր ո վ , կ ա խ յա լ ժ ո ղ ո վ ո լր դ ն ե ր ն ևս հ ա յե ր ը , վ ր ա ց ի ն ե ր ը , ա ղ վա ն ն երը և ա յլն , կ ա մ ա -ա կ ա մ ա օ գ տ ա գ ո ր ծ ե ց ի ն ա1Դ տ ոմ ա րր և ը ն տ ե լա ց ա ն նրա հ ե տ ։

Ե գիպ տ ա կա ն տ ո մ ա ր ո վ տ ա ր ին ունի 3 6 5 օր և բ ա ժ ա ն վ ո ւմ է 1 3 ա մ ս ի , ո ր ո ն ց ի ց 1 2 -ր ունեն 3 0 -ա կ ա ն օր վ ա տ և ո ղ ո ւթ յո ւն , իսկ 1 3 - ր դ ը ' մ ի ա յն 5 օ ր ։ Ս տ ա ցվո ւմ է ' 1 2 X 3 0 + 5 = 3 6 5 օր ։

Բ ա յց ա յդ տ ոմ ա րն ուն ե ր և պ ա կ ա ս ո ւ­թ յո ւն . նրա թ ե ր ի կ ո ղ մ ն ա յն է ր , որ ն ա ի ր

տ և ո ղ ո ւթ յա մ բ կա րճ ՛էր տ ա ր վա իս կա կ ա ն տ և ո ղ ո ւթ յո ւն ի ց , ն ա հա վա սա ր էր ոչ թ ե 3 6 5 օր վ ա ն , ա յլ 3 6 5 օ ր , 5 ժ ա մ , 4 8 ր ո պ ե և 4 6 վ ա յր կ յա ն ի ։ Հ ե տ ա գ ա յո ւմ ա յդ , որոշ չա փ ո՜վ, ո ւղ ղ վ ե ց Հ ո զ ի ո ս Կեսա րի ժ ա մ ա ն ա կ , երբ տ ա րին հ ա մ ա ր ե ցի ն 3 6 5 օր և 6 ժ ա մ ։ Բ ա յց ա յդ էլ պ ա ր ո ւնա կո ւմ էր որոշ ս խ ա լ։

Ե գիպ տ ա ցի ք , նա հա նջ տ ա րի չո ւն ե ն ա լո ւ պ ա տ ճ ա ռ ո վ , 4 տ ա րին մ ե կ օր ո վ հ ե տ էին մ ն ո ւմ և ն ր ա ն ց ն ո ր տ ա րվա օր ը ' ա մ ա նո ր ը ա նը նդ հա տ շ ա ր ժ վ ո ւմ է ր դեպ ի հ ե տ , 4 տ ա ­ր ի ն մ ե կ օ ր ո վ ։ Ա յս պ ե ս , օ ր ի ն ա կ , ը ն դ ո ւն ե ն ք , որ ա յս ի ն չ թ վ ա կ ա ն ի ն ն ր ա ն ց ա մ ա նո ր ը տե՛լի։ է ո ւն ե ց ե լ հո ւն վ ա ր ի 1 -ի ն (օ ր ի ն ա կ ի հա մ ա ր 1 9 0 0 թ . ) , 4 տ ա րի հ ե տ ո ն ա տ ե ղ ի կ ո մ ւեն ա ր դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի 3 1 - ի ն ( 1 9 0 4 թ . ) , ն ո ր ի ց 4տ ա րի հ ե տ ո դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի 3 0 - ի ն և ա յլն ։ 2 1 0 0 թ վ ա կ ա ն ի ն ն ա հ ե տ տ ե ղ ա շա ր ժ վ ա ծ

կ լի ն ե ր 5 0 օ ր ո վ և տ եղի կ ո ւն ե ն ա ր ն ո յե մ բ ե ր ի 1 1 - ի ն . . . ։ Դրա հ ե տ և ա ն ք ո վ , տ ո մ ա րա կ ա ն ն մ ա ն ս ի ս տ ե մ ն ե ր ը կ ո չվ ո ւմ էին շա ր ժ ա կ ա ն ։ Ա մ ա նո ր ր կ վ ե ր ա դ ա ռ ն ա ր ի ր ն ա խ կ ի ն տ եղը մ ի ա յն ' 4 ճ 3 6 5 ^ = 1 4 6 0 տ ա ր ո ւց հ ե տ ո ' ա պ ա - կ ա տ ա ս տ ա զի տ ա ր ի ն ։ Հ ի ն Ե գ ի պ տ ո ս ո ւմ նոր տ ա ր վա օրը ս կ զ բն ա կ ա ն շր ջա ն ո ւմ կ ա պ վ ա ծ է ե ղ ե լ Ն եղոս դ ետ ի հ ո ր դ ե լո ւ հ ե տ , որից կ ա խ վ ա ծ էր Ե գիպ տ ոս ի ա մ բ ո ղ ջ տ ն տ ե ս ա կ ա ն կ յա ն ք ը և I I I հ ա զ ա ր ա մ յա կ ո ւմ մ ե ր թ վա ր- կ ո լթ յո ւն ի ց ա ռա ջ նա լի ն ո ւ մ էր հուլիսի1 9 - ի ն ։

Աս տ ղ ա բ ա շխ ա կ ա ն տ ե ս ա կ ե տ ի ց ե գ ի պ տ ա - ց ի ք դ ի տ ե լ է ի ն , որ ա յդ օրը ե ր կ նա կ ա մ ա ր ի ա մ են ա վ ։ ա յ լ ո մ յ ա ս տ ղ Ս իրիուսը (հ ա յե ր ե ն ' Շ ն ա ս տ ղ , ի ս կ ե գ ի պ տ ա կ ա ն լե զ վ ո վ ' Սոտ իս ա ս տ ղ ) ա ռա ջի ն ա ն գ ա մ դ ի տ վ ո ւմ էր ա ր և ա ­ծ ա գ ի ց ա ռա ջ (հ ե լի ա կ տ ի կ ծ ա գ ո ւ մ ) ։ Ե գի պ - տ ա ց ի ք գ ի տ ե ի ն ի ր ե ն ց տ ո մ ա ր ի թ ե ր ի կ ո ղ մ ը , բ ա յց և ա յն պ ե ս ք ո ւր մ ե ր ը դ ի մ ա դ ր ո ւթ յո ւն է ի ՚յ ց ո ւ յց տ ա լի ս բ ո լո ր տ ե ս ա կ ի ա ռ ա ջա ր կ վ ա ծ բա ր ե վ ւո խ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ։ Ն րա նր գ ի տ ե ն ա լո վ տ ա րվա ի ս կ ա կ ա ն տ և ո ղ ո ւթ յո ւն ը , կա րող էին

ո ւղ ղել ի ր ե ն ց տ ոմա րա կա ն ս ի ս տ ե մ ը , մ տ ց ը - ն ե լո վ նա հա նջ տ ա րվա գա ղ ա փ ա ր ը ' 4 տ ա ր ­վա մ ե կ ը հ ա շվ ե լ 3 6 6 օ ր ի ց , 3 6 5 ,օրվ։ս փ ո խ ա ­ր ե ն , ի ն չպ ե ս ա յդ հ ե տ ա գ ա յո ս է կ իրա ռեց Հո ւլի ո ս կ ե ս ա ր ը ւ

Ն ա հա նջի գ ա ղ ա փ ա ր ը ն ր ա ն ց , ի հա րկ ե, ծ ա ն ո թ Հ ր , բ ա յց նրա նք ը ն դ ո ւն ե լ Էին հ ե տ և ֊ յա լ ս կ զ բ ո ւն ք ը . 1 4 6 0 տ ա ր ո ւց (ս ո տ ի ս ա կ ա ն

շ ր ջ ա ն ) հ ե տ ո , նր ա նք հ ե տ և յա լ 1 4 6 1 - ր դ տ ա ­ր ին ա մ բո ղ ջո վ ի ն հ ա յտ ա ր ա ր ո ւմ Էին նա հա նջ տ ա րի և նրա ն հերթ ա կա ն հա մ ա ր չէ ի ն տ ա ­

լի ս ։ Ա ստ ղա բա շխ ա կ ա ն տ ե ս ա կ ե տ ի ց ա յդ սխ ա լ չ է , բ ա յց մ ի ա յն հա րմա ր չ է ։ Տ ա ր ի ն , ի ն չպ ե ս վ ե ր և ո ւմ հ ի շա տ ա կ ե ց ի ն ք , բ ա ժ ա ն ­վ ո ւմ է ր 1 2 հա վա սա ր ա մ ի ս ն ե ր ի ' յո ւր ա ք ա ն - չ յո լր ը բ ա ղ կ ա ց ա ծ 3 0 օր ից և 1 3 - ր դ ա մ իսն ո ւնե ր 5 օ ր ։ Պ ա րզ \է, որ նմ ա ն տ ոմա րա կա ն ս ի ս տ ե մ ո ւմ 7 -օ ր յա շա բա թ ի գա ղ ա փ ա ր շինե/ չի կ ա ր ո ղ , նրա նք ա մ ի ս ը ր ա ժ ա ն ո ս է Էին կ ա ՛մ 3 տ ա ս ն օր յա կ ի (դ ե կ ա դ ա ) կ ա ՛մ 6 հ ն գ օ ր յա ­կի (պ ե ն տ ա դ ա ) ։

Հ ի ն պ ա ր ս կ ա ս տ ա ն ո ւմ , ե գի պ տ ա կա ն տ ո ­մ ա րի ձև ը ա ն ն շա ն չա փ ո վ փ ո փ ո խ վ ա ծ Էր> ն ր ա ն ց մ ոտ նա հա նջ տ ա ր վա գա ղ ա փ ա ր ը ս տ ա ց ա վ ա յլ ձև . նր ա նք չէ ի ն ս պ ա ս ո ւմ , որ ա մ բ ո ղ ջ շրջա նը վ ե ր ջա ն ա լո լց հետ ո ա վ ե լա ց ­ն ե ի ն մ ի ա մ բո ղ ջ նա հա նջ տ ա ր ի , ա յլ 1 2 0 տ ա րի հ ե տ ո ( 3 0 Х . 4 = 1 2 0 ) , 1 2 1 - ր դ տ ա րվա վ ր ՚ս ա վ ե լա ց ն ո ւմ ՛էին ն ա և մ ի 3 0 օրա կա ն ա մ իս և ա յդ տ ա րին հ ա մ ա ր ո ս Г նա հա նջ տ ա ր ի ։

Հ ի ն հ ա յե ր ը ը ն դ ո մ ւե լո վ ա յդ ձևի տ ո մ ա րը , մ տ ց ր ե ց ի ն որոշ փ ո փ ո խ ո ւթ յո ւն ն ե ր .

ա ) Ս իրիուս (Ս ո տ ի ս ) ա ստ ղի հե լի ա կտ ի կ ծ ա գ ո ւմ ը փ ո խ ա ր ի ն ե ցի ն ե ր կ նա կ ա մ ա ր ի փ ա յ­

լո ւն ու գ ե ղ ե ց ի կ Օրիոնի հ ա մ ա ս տ ե ղ ո ւթ յա ն հ ե լի ա կ տ ի կ ծ ա գ ո ւմ ո վ , որը տ եղի էր ո ւն ե ն ո ւմօգ ո ս տ ո ս ի 1 1 - ի ն ։ Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ Օրիոնի հ ա մ ա ս տ ե ղ ո ւթ յո ւն ը հ ն ո ւմ ն վ ի ր վ ա ծ էր Հ ա /կ ն ա հ ա պ ե տ ի ն և կ ո չվ ո ւմ էր Հ ա յկ ի Հ ա մ ա ս ­տ ե ղ ո ւթ յո ւն ։

բ ) 1 4 6 0 - ա մ յա ս ո տ ի ս ա կ ա ն ժ ա մ ա ն ա կ ա ­շրջա նը ա ն վ ա ն վ ե ց Հ ա յկ յա ն շրջա ն։

Ա յս պ ի ս ո վ , հ ա յե ր ը ընդո ւնելո ՜վ ՛եգիպ տ ա ­կա ն տ ի պ ի տ ո մ ա ր , մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ մ տ ց ր ե ց ի ն բ ա վ ա կ ա ն ի ն զ գ ա լի փ ո փ ո խ ո ւմ ն ե ր , ա ) ա - մ ա ն ո ր բ հո ւլի ս ի 1 9 - ի ց տ ե ղ ա փ ո խ վ ե ց օ գ ո ս ­տ ոս ի 1 1 -ր և բ ) փ ո փ ո խ վ ե ց ա պ ա կա տ ա ս- տ ա զ ա յի ն տ ա ր վա տ ե ղ ը ։ Եթե ե գ ի պ տ ա կ ա ­նը կ ա տ ա ր վ ե ց 1 3 9 թ վ ա կ ա ն ի ն մ ե ր թ վ ա ր ­կ ո ւթ յա մ բ , ա պ ա հ ա յկ ա կ ա ն /т տ եղի ու­ն ե ց ա վ 4 2 8 թ վ ա կ ա ն ի ն և ա յդ պ ա տ ճա ռո վ 4 2 9 - ր դ թ վ ա կ ա ն ր , որպ ես նա հա նջ տ ա րի( կ ա մ ի ն չպ ե ս կ ո չո ւմ է ի ն հ ն ո ւմ ' նա հա նջից նա հա նջ տ ա ր ի ) հերթ ա կա ն հա մ ա ր չպ իտ ի ա ն ե ն ՛որ ե մ ի ա յն 4 3 0 թ վ ա կ ա նր պ իտ ի հ ա ­մ ա ր վ ե ր որպ ես 4 2 9 - ր ղ թ վ ա կ ա ն ։ Ս ա կա յն

է А 1Г Ի Ա .Ծ ի Ն1951

ա յգ հա նգա մ ա նքը ժ ա մ ա նա կի ն ա չքա թ ող էր ա րել Ա թա նա ս Տ ա ր ո ն ե ց ի ն և մ ի ա յն 1 0 8 3 թ վա կ ա նի ն ա յդ գ ր ա վ ե ց Հ ո վ հ ա ննե ս Ս ա րկա ­վ ա գ ի ուշա դր ո ւթ յո ւն ը ։

Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ ք ր ի ս տ ո ն ե ո ւթ յո ւն ը ն դ ո լ ն ե լո լց հ ե տ ո , Ե կեղեցի ն օ գ տ վ ո ւմ էր Հ ո ղ ­յա ն տ ո մ ա ր ո վ ։ Բ ա յց ժ ո ղո վ ր դ ա կա ն մ ա ս ս ա ­ների կ ո ղ մ ի ց Հ ո զ յա ն տ ոմա րը չճ ա ն ա չվ ե ց ։

Ե րկրռւմ մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ օ գ տ վ ո ւմ էին ե րկ ո ւ տ ոմա րա կա ն ս ի ս տ ե մ ն ե ր ի ց ։ Ե կ ե ղ ե ցի ն ' Հ ո զ ֊ յա ն ի ց , ի ս կ ժ ո ղո վ ո ւր դ ը ' հին Հ ա յկ ա կ ա ն տ ո մ ա ր ի ց ։ Տո մ ա ր ա գ ե տ ն ե ր ի ա ռ ջև դրվ եց ն ո ր պ ա հա նջ' կ ա զ մ ե լ ա ղ յո ւս ա կ ն ե ր , որոնք հնա րա վո ր ութ յո ւն տ ա յի ն պ ա րզ ո ւ մ ա տ չելի ե ղ ա նա կ ո վ Հ ո զ յա ն տ ոմա րի ա մ սա թ վերը վերա ծել կ ա մ ա ր տ ա հ ա յտ ե լ Հա յկա կա Տյ տ ո ­մ ա րի ։ս մ ս ա թ վ ե ր ո վ ։ Օրինակի հա մ ա ր , ա սենք թ ե հա շվա ծ է , ո ր Ջ ա տ կի տ ոնը պ իտ ի տ եղի ոմւենտ ա պ րիլի 1 0 - ի ն ը ս տ ՀոլլյւսՏւ տ ո մ ա ­ր ի . ա նհրա ժեշտ 'էր ա պ ա ա յդ ա ր տ ա հա յտ ել Հ ա յկ ա կ ա ն տ ոմա րի ա մ ս ա թ վ ո վ ու կոնկր ետ տ ա լ թ ե ո ՛ր ա մ սի ն ու ա մ սա թ վի ն է հ ա մ ա ­պ ա տ ա ս խ ա ն ո ւմ ա յգ յ Ի հա րկե, ա յդ հա ն՜գա ­մ ա ն ք ը ՛ ա ռա ջ էր բ ե ր ո ւմ դ ժ վ ա ր ո ւթ յո ւն ն ե ր և Ե կեղեցին ա շխ ա տ ել է ե ղ ա ծ ն մ ա ն տ ա րա ձ ա յն ո ւթ յ ա ն ն ե ր ը հ ե ռ ա ց ն ե ր Ա ռա ջին ա ն ­գ ա մ Ա նա ս/ոա ս կ ա թ ող իկոս ը V II դա րում (մ ո տ 6 6 0 թ . ) , հա նձնա րա րում է Ա նա նիա Ъի ր ա կ ա ց ա ն ն ա խ ա պ ա տ ր ա ս տ ե լ ն յո ւթ ե ր , հին Հ ա յկ ա կ ա ն շա րժա կա ն տ ոմ ա րը ա ն շա ր ժ

դ ա ր ձն ե լո ւ ն պ ա տ ա կ ո վ ։ Ա նա ստ ա սի մա հվա ն ս /ս ՚տ ճ ա ո ո վ ա շխ ա տ ա նքները մ ն ո ւմ ե ն թ ե - ր ի , ի ս կ Ա նա նիա Շ ի ր ա կ ա ցո ւ կ ա տ ա ր ա ծ ա շ­խ ա տ ա նքն եր ը մ ե զ չե ն հ ա ս ե լ։

Շ ա րժա կա ն եգի պ տ ա կա ն տ ոմ ա րն ա ն ­շա ր ժ դ ա ր ձնե լու հ ա ր ցը ք ն ն վ ե լ է և ուրիշ ե ր ­կը ր ն ե ր ո ւմ , ր ա յց ա յդ եր կ րներ ո ւմ հա րցը գ ի ­տ ա կա ն հիմ քերի վրա շ]ւ դ ր վ ե լ։ 2 4 թ վ ա կ ա ­նին մ ե ր թ վ ա ր կ ո ւթ յո մ ւի ց ա ռա ջ Օ գոստ ոս կ ա յսր ը հ ր ա մ ա յո ւմ է եգի պ տ ա կա ն ա մ ա ն ո ր ը ' նոր տ ա րվա օր ը , ո րը տ եղի էր ո մ յե ն ո ս Г թա վ,4 ա մ սվա 1 - ի ն , ա մ ր ա ցն ե լ օգո ս տ ո ս ա մսի 2 9 - ի ն ։ Դրա ն հ ե տ և ո ւմ են վ ր ա ց ի ն ե ր ը , ա ղ ­վա նները և մ ի շա ր ք ա յլ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր , բ ա յց հ ա յե ր ը շա րոմ ւա կոսէ են տ ա նել ի ր ե ն ց տ ո ­մա րա կա ն հա շի վներն ի ն ք ն ո ւր ո ւյն կ եր պ ո վ ,

1 .083 թ վա կ ա նի ն լր ա ն ո ւմ ե ն Ա թա նա ս Տ ա ր ո ն ե ց ո ւ կ ա զ մ ա ծ 5 3 2 - ա մ յա ա ղ յո ւ ս ա կ ֊ ները ( տ ե ՛ս մ ե ր հ ո դ վ ա ծը «Է ջ մ ի ա ծ ի ն » ա մ ­սա գրի 1 9 5 0 թ վ ա կ ա նի IX — X № - ռ ։մ ) և հա րց Է ա ռ ա ջա նո ւմ կ ա զ մ ե լ ն որ 5 3 2 - ա մ յա կ ի հ ա ­մ ա ր ա ղ յո ւս ա կ ն ե ր ։

1 1 - ր դ դ ա ր ո ւմ Հ ա յա ս տ ա ն ո ւ մ կ ա յի ն շա տ հ մ ո ՚տ տ ո մ ա ր ա գ ե տ ն ե ր , ո ր ո ն ք կ ա ր ո ղ Էին ա յդ ա շխ ա տ ա ն ք ը բ ա ր ե խ ի ղ ճ ու փ ա յլո մ ։ կ ե ր պ ո վ կ ա տ ա ր ե լ, ի ն չպ ե ս , օ ր ի ն ա կ ' Հ ո վ հսւն նես Կ ո ղ ե ո ն , որր մ ե ծ հ ռ չա կ Էր ձ ե ռ ք բ ե ­

ր ե լ ։ Բ ա յց ա յդ պ ա տ ա ս խ ա նա տ ու ա շխ ա ­տ ա նքը կ ա տ ա ր ո ւմ X Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ս ա ր կա վա ­գ ը , որը հմուտ տ ո մ ա ր ա գ ե տ Էր և բ ա դ մ ա ­կս ււ մա ն ի զ ա ր գ ա ցա ծ գ ի տ ն ա կ ա ն ։

Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ս ա րկա վա գը ն ե ղ Նպ ա տ ա կ չ]։ դ ն ո ւմ ՝ կ ա զ մ ե լ մ ի ա յն ա ղ յո ւս ա կ ն ե ր Նոր 5 3 2 -ա մ յա կ ի հ ա մ ա ր , ա յլ նա ա ռա ջա ր կո ւմ Է բ ա ր ե փ ո խ ե լ հին Հ ա յկ ա կ ա ն շա ր ժ ա կա ն տ ո ­մ ա րը ու դա րձնել ա ն շա ր ժ ' ե լն ե լո վ դ ուտ գի տ ա կ ա ն տ ե ս ա կ ե տ ի ց ։

Նրա ա ռ ա ջա րկները կ ա րելի Է բ ա ժ ա ն ե լ ե ր կ ու մ ա ս ի .

ա ) Նա ա ռա ջա ր կո ւմ Է մ տ ց ն ե լ հին Հ ա յկ ա ­կա ն տ ո մ ա ր ո ւմ նա հա նջ տ ա րվա գա ղա վւա րը շա տ պ ա րզ ե ղ ա ն ա կ ո վ . 1 3 - ր դ ա մ ի ս ը , որն ու­ն ե ր մ ի ա յն 5 օ ր , չո ր ս տ ա րին մ ե կ հա մ ա ր ել 6 օ ր ի ց , Ա յդ պ ի ս ի պ ա րզ մ ե թ ո դ ո վ հին Հ ա յկ ա ­կա ն տ ոմ ա րը դ ա ո ն ո ւմ Է ա ն շա ր ժ, ա մ ա նոր ը մ իշտ կ լի ն ե ր ա ն խ ա փ ա ն մ ի և ն ո ւյն ա մ ս ա ­թ վ ի ն և նա ա ր դ ե ն հ ե տ և ա ռա ջ չէր շա րժ,Ա ։։ Շ ա տ եր ը կա րող ե ն ե ն թ ա դ ր ե լ, որ ա յդ նմա ն է Հ ո լլ յա ն տ ո մ ա ր ի ն , որտ եղ ն ո ւ յն պ ե ս չ ո ր ­ր ո ր դ տ ա րին հա մա ր վոկք է նա հա ն ջ, բ ա յց չպ ի տ ի մ ո ռ ա ն ա լ Հ ո զ յա ն տ ոմ ա րի թ ե ր ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ը , ի ն չպ ե ս օ ր /ձ ա կ ' ա մ իս ն ե ր ի ա ն ­հա վա սա ր լի ն ե լը և ա յլն ։

Ն մա ն տ իպ ի տ ո մ ա ր մ ե ն ք երկրորդ ա ն ­դ ա մ հ ա ն դ ի պ ո ւմ ենք Ֆ ր ա ն ս ի ա յո լմ ' ե ր բ հ ե ­ղ ա փ ո խ ո ւթ յո ւն ի ց հետ ո ( 5 հո կ տ ե մ բե ր ի 1 7 9 3 թ . ) Կ ոնվենտ ի կ ո ղ մ ի ց ը ն դ ո ւն վ ե ց դ ե ­պ ուտ ա տ Ռ ո մ մ ի ա ռ ա ջա րկութ յունը օ բ ա ֊ ց ո ւ յց ր փ ո խ ե լո ւ վ ե ր ա բե ր յա լ և ն ր ա ն ց տ ա - ր ի ն էլ ո ւն ե ց ա վ 1 2 ա մ ի ս ' յուրա քա ՛նչյուրը 3 0 օր ի ց բ ա ղ կ ա ց ա ծ և 5 կ ա մ 6 օ ր ի ց ' 1 3 -ր դ ա մ ի ս ը , Վ երջինս ա ն վ ա ն ո ւմ է ի ն (Гս ա ն կ յո ւ լո - տ ի դ ն ե ր » ( „ՏՏՈՏ Си1оОс1еЗ* յ , ո րպ իսի ա . ն ա ն ը պ ի տ ի նշեր ա յդ տ ոների պ ր ո լե տ ա ր ա ­կա ն բ ն ո ւ յթ ը ։ Հ ե տ ա գ ա յո ւմ ա յդ օրերը կ ո չ- վ ե ց ի ն ' /ր ա ց ո ւց ի չ օրեր ( ]01ՄՏ С О Ш р ] ё т е П ֊

է& \էճտ )։Շա բա թվա գա ղա փ ա րը տ ո մ ա րա կ ա նհ ա շի վ ն ե ր ի ց դուրս շ պ ր տ ե ց ի ն և ս կ ս ե ց ի ն հ ա շվ ե լ տ ա ս ն յա կ ն ե ր ո վ ( в ё с а в в В ) ։ Բ ա յց պ իտ ի ա ս ե լ, որ հ ա շի վը շա բ ա թ ն ե ր ո վ չի ե ղ ե լ նա և հին Հ ա յկ ա կ ա ն տ ո մ ա ր ո ւմ , ա յգ ա պ ա ց ո ւց վ ո ւմ է ն ր ա ն ո վ , որ շա բա թ վ ա օ ր ե ­ր ի հ ա յկ ա կ ա ն ա ն ո ձ ն ե ր ը ոչ մ ի ա ռ ն չո ւ­թ յո ւն չո ւն ե ն մ յո ւս ժ ողով ոլլւ գ ն ե ր ի ա ն ո ւն ­ների հ ե տ , ո ր ոն ք ն վ ի ր վ ա ծ ե ն ' ա ր ե գ ա կ ի ն , լո ւս ն ի ն և ա չքո վ տ ե ս ա ն ե լի հ ի ն գ մ ո լո ր ա կ ­ն ե ր ի ն ։ Հ ա յկ ա կ ա ն ա ն ո ւննե ր ը պ ա րզ թ վ ա ր - կ ո ւթ յո մ ւ ե ն . մ ի ա շա բա թ (ո ր ը հ ե տ ա գ ա յո ւմ կ ո չվ ե ց կ յա ր ա կ ձ ) , ե ր կ ո ւշա բա թ , ե ր ե ք շ ա ֊ ր ա թ ...1

Հ ն ո ւմ մ ո լո ր ա կ նե ր ի ա ն ո ւն ն ե ր ո վ կոչվոսէ Էին 1 3 - ր դ ա վ ե լյա ց ա մ ս ի օր ե ր ր ։

Հ ի ն Հ ա յկ ա կ ա ն տ ոմ ա ր ր Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ս ա ր . կ Ա՛վադի բա ր ե փ ո խ ա ծ ձ և ո վ ա ն վ ա ն վ ե ց

195 1 I а ս՜ ի а » ի ն4 9

Ս ա ր կա վա գ ա դ ի ր տ ո մ ա ր : Ա յդ շա տ Հ ա չո ղ տ ո մ ա ր ա կ ա ն ս ի ս տ ե մ էր , որն ուն ե ր ն ո ւ յն ճ շտ ո ւթ յո ւն ն , ի ն չպ ե ս և Հ ո զ յա ն տ ո մ ա ր ն էր, բ ա յց կ ա զ մ ո ւթ յա մ բ ա վ ե լի հ ա ջո ղ ։

Հ ե տ ա գ ա յո ւմ փ ոքրիկ փ ո փ ո խ ո ւթ յո ւն մ ը տ - ց ը ն ե լո վ , կ ա րելի էր տ ա լ նրա ն ա վ ե լի մ ե ծ ճ շգ ր տ ո ւթ յո ւն , ի ն չպ ե ս և ն ո ր տ ո մ ա ր ին ը (Գ ր ի գ ո ր յա ն ) ,

ր ) Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ս ա րկա վա գի ե ր կ րո ր դ ա ֊ ռա ջա րկն էր ո ւղ ղ ե լ Ա թա նա ս Տ ա ր ո ն ե ց ո լ թ ո ւ յլ տ վ ա ծ ս խ ա լր ա պ ա կա տ ա ս տ ա զ ի տ ա - ր ո ւ վ ե ր ա բ ե ր յա լ, և ա ր դ են ա ն շա ր ժ ա մ ա ն ո ­ր ը տ ե ղ ա փ ո խ ե լ և ա մ ր ա ց ն ե լ օգ ո ս տ ո ս ի1 1 - ի ն , Հ ա յկ ի հ ա մ ա ս տ ե ղ ո ւթ յա ն հե լի ա կ տ ի կ ծ ա գ մ ա ն օրըւ

Ս ա ր կա վա գա դիր տ ո մ ա ր ը , Գ րիգոր Վ կ ա - յա ս ե ր կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի հ ր ա մ ա ն ո վ , ս կ ս ե ց ի ն օ գ տ ա գ ո ր ծ ե լ, բ ա յց ք ա ն ի որ մ ի ն չ ա յդ Հ ա ­յա ս տ ա ն ո ւմ ը ն դ ո ւն վ ա ծ ձևն է ե ղ ե լ ն ա խ ո - ր ո ք ն մ ա ն հ ա ր ց ե ր ը ք ն ն ե լ ժ ո ղ ո վ ն ե ր ո ւմ , ա ֊ պ ա պ ա տ մ ի չն ե ր ի ու ա շխ ա ր հ ի կ գ ր ո ղն ե ր ի մ ի ք ա ն ի ս ի կ ո ղ մ ի ց նա ճ ա ն ա չո ւթ յո ւն չը ս - տ ա ց ա վ և ո ր ո վ շա ր ո ւն ա կ ե ցի ն թ վ ա կ ա ն ­ներ ն ո ւ ա մ ս ա թ վ ե ր ը ն շա ն ա կ ե լ հ ե տ և ե լո վ հ ի ն Հ ա յկ ա կ ա ն շա ր ժ ա կ ա ն տ ո մ ա ր ի ն ։

Ա յս պ ի ս ո վ , Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ս ա րկա վա գի գ ո ր ծ ­նա կա ն ու խ ե լա ց ի ա ռ ա ջա ր կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ,

ո ր ո ն ք պ ե տ ք է վ ե ր ա ց ն ե ի ն հին տ ոմ ա րի թ ե ­ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , ա ն հետ և ո ղա կա ն կիրա ռմ ա ն պ ա տ ճ ա ռ ո վ , ա վ եէի բա ր դ ա ց ր ե ց ի ն հ ա շի վ ­ն ե ր ը , Ի հա ր կե, ա յդ Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Ս ա րկա վա գի հ ա ն ց ա ն ք ը չէ ր ,

Ս ա ր կա վա գա դիր տ ո մ ա ր ի գրա կա ն կ ո ղ ­մ ե ր ի ց մ ե կ ն ա յն էր , որ ն րա նի ց հ ե տ ո հ ն ա ­րա վոր դ ա ր ձա վ ա ն ս խ ա լ գ ի տ ե ն ա լ' թ ե ո՛ր հ ա յկ ա կ ա ն ա մ ի ս ը Ո ՛ր ա մ սի ն է հ ա մ ա պ ա ­տ ա ս խ ա ն ո ւմ , Օ րինա կ, Ն ա վա սա րդին ' օ գ ո ս ­տ ո ս ը , Հոռիին՛' ս ե պ տ ե մ բ ե ր ը , և ա յլն , իսկ մ ի ն չ ա յդ հ ն ա ր ա վոր չէ ր , ք ա ն ի որ ա մ ա ն ո - րի փ ո փ ո խ մ ա ն հ ե տ մ ի ա ս ի ն փ ո փ ո խ վ ո ւմ էր և Ն ա վա սա րդ և , հ ե տ և ա բա ր մ յո ւս ա մ ի ս ն ե ­ր ի տ ե ղ ը և հ ա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն ո ւթ յա ն կ ա ր ֊ ԴԸ՛ !

Ս ա ր կա վա գա դիր տ ո մ ա ր ն օ գ տ ա գ ո ր ծվ ե ց ա ն փ ո փ ո խ մ ի ն չև 1 3 1 7 թ վ ա կ ա ն ը , ե ր բ Ա . դ ա ն ա յի 4 4 - ր դ ժ ո ղ ո վ ո ւմ մ ի ա յն , ն կա տ ի ո ւ­ն ե ն ա լո վ , որ հի ն Հ ա յկ ա կ ա ն տ ո մ ա ր ի ա մ ա ­նորը ա յդ տ ա ր ին հ ա մ ը ն կ ն ո ւմ էր հ ո ւն վ ա ­ր ի 1 - ի հ ե տ , ո ր ո շվ ե ց ա ն ց ն ե լ Հ ո զ յա ն տ ո ­մ ա ր ի ,

Ա յս պ ի ս ո վ , հին Հ ա յկ ա կ ա ն տ ո մ ա ր ո վ Հ ա ­յա ս տ ա ն ո ւմ ղ ե կ ա վ ա ր վ ե լ են մ ո տ 1 8 դա ր ' 4 6 0 թ վ ա կ ա ն ի ց (մ ե ր թ վ ա ր կ ո ւթ յո ւն ի ց ա ռ ա օ) մ ի ն - չև 1 3 1 7 թ վ ա կ ա ն ը :

14

Ն8ՈԻԹԵՐ ՀԱՑ ԳԱՂՈԻԹՆեՐԻ ՊԱՏՄՈՒԹ8ՍԼՆ ՀԱՄԱՐ

Ս. ՔՈԼԱՆՋՑԱՆ

ԲՈԻԻԱՐԵՍՏԻ ՀԱՅՈՑ ԱՆՑՅԱԼՆ ՈՒ ՆԵՐԿԱՆ1

Բովսա րեստ ի հ ա յե ր ը X I X դա րու ա ռա ջին կիսուն կշա րունա կեին ա ռևտ ուրը Տ ր ա ն ս ի լ- ւԼանիո հ ե տ 2։ Ա յս շրջա նին ևս մ ե ծ է ե ղ ա ծ Վ ա լա կիո և ի մ ա սն ա վո ր ի Բ ու- իսարեստի հ ա յո ց և Դ ա նո ւբե ն ա նդին գտ նվող ի ր ե ն ց ա զ գ ա կ ի ց ն ե ր ո ւն մ ի ջ և ե ղ ո ղ կ ա պ ը ։ Մ ե հ մ ե դ Սելի մ փ ա շա ' Ս իլիսդրեի մ ո ւհ ա ֆ ը - զ ը 1 8 6 1 թ վ ի ն , Վ ա լա կիո Գ րիգորն Գհիկա ի շ ­խ ա ն ի ն մ ոտ կ դ ի մ ե 1 ,0 0 0 պ իա ստ ր գ ո ս է ա ֊ րի մ ը հ ա մ ա ր , զ ո ր պ ա րտ ա կա ն էր Ռ ուս- ջո ւկցի Գ րիգորը Բ ովսա րեստ ի ի ր ա զ գ ա ­կի ց ա ռև տ ր ա կա ն Պ ա պ իկին3» Ա յս շրջա նին ու ա սկե ա լ ա ռա ջ կա րևոր թ ի վ մ ը կ կ ա զմ ե ն Բ ո զ ղ ա ր ի ա յե ն կ ա տ ա ր վա ծ հ ա յե ր ո լ գա ղթերը դեպ ի Բ ուխ ա րեստ , գա ղ թ ե ր , ո ր ոն ք մ ե ծ մ ա ­ս ա մ բ ա ռև տ ո ւր ի պ ա տ ճ ա ռ ո վ ե ն կ ա տ ա ր վ ա ծ: Ա յս շրջա նին ևս Վ ա լա կիո հ ա յ ա ռ և տ ր ա կ ա ն ­ները որոշ դ ե ր մ ը խ ա ղ ա ց ի ն երկրին ա ռ և ­տ ուրին մ ե ջ , պ ա հ ե լո վ տ ա կա վին ի ր ե ն ց ա ֊ ռևտ րա կա ն կա պ ը Թ յո ւբ ք ի ո հ ե տ ։

Հ ա յ ա ր հե ս տ ա վ ո ր նե ր ն ո ւ ա ռ և տ ր ա կ ա ն ն ե ­ր ը , Ռ ո ւմ ի ն ի ա յի ա յս վ ա յր ի ն մ ե ջ , ի ն չպ ե ս տ ե ս ա ն ք , հա ճա խ ա ր տ ո նո ւթ յո ւնն ե ր վ ա յե լե ֊ ց ի ն և մ ա ս ա մ բ ա լ ս ե ղ մ ո ւմ ն ե ր ու ե նթ ա ր կ վի -ց ա ն ։ Ռ ուսա կա ն ա ր շա վա նքի ը ն թ ա ց ք ի ն , 1 8 2 8 ս ե պ տ ե մ բ ե ր 5 թ վա կ իր և 3 5 1 8 հա մ ա ր գ ր ո ւ­թ յա մ բ , ռուս բա ն ա կ ի ը ն դ հ ա ն ո ւր հ ր ա մ ա ն ա ­տ ա ր ութ յո ւնը կ ծա ն ո ւցա ն ե ր ռուսա կա ն բ ա ­ն ա կ ի հ ա յա զ գ ի զո ր ա վ ա ր Խ ա չիկ Հ ո վ ա կ ի մ - յա ն ց Լա զա ր յա ն ց ի ն (ո ր ա յդ ժ ա մ ա նա կ պ ա շ­տ ո ն ո վ ե ր կ ո ւ ի շ խ ա ն ա պ ե ա ո ւթ յա ն ց ' Վ ա լա -

Հ Օ կէ ֊ղբը 1В4В թ վ ի ա - I V և 1950 թ վ ի 1 - Ц 4 V II— V I I I էամս։ր%երումէ

շ. N . 1о гяв , 1տէ. С о т в г Ы ш К огайпевс, Уо1. И , р. 144,

Зг А|-Ыу Տէ#էս1սւ, Р о с .Т и г с , № 449ւ

կ իո և Մ ոլդա ւ/իո մեջ կ գ տ ն վ ե ր ), որ ը ն ­դա ռա ջ ե ր թ ա լո վ ա նոր մ ե կ դ ի մ ո ւմ ի ն , հ ր ա ­մ ա ն ա գ ր ե ր Էր ուղա րկեր ե ր կ ո ւ ի շխ ա ն ա - պ ե տ ո լթ յո ւն ն ե ր ո ւ խ որ հ ո ւր ղ նե ր ո ւն , որպ եսզի վ ե ր ա ց ն ե ն ա յդ վ ա յր ե ր ո ւ մեջ ա պ րող հ ա յե ր ո ւ ի ր ա վ ո լն ք ն ե ր ո ւ վրա ե ղ ա ծ ս ե ղ մ ո ւմ ն հ ր ը : Ռ ու­ս ա կա ն հրա մ ա նա տ ա ր ո ւթ յա ն կ ո ղ մ ե կ ա տ ա ր ­վ ա ծ հ ա յե ր ո ւ ի ր ա վ ո լն ք ն ե ր ո լ վեր ա հ ա ս տ ա ­տ ում ը շա տ կ ա րև որ նշա ն ա կո ւթ յո ւն ուներ հ ա յե ր ո ւ հ ա մ ա ր , մ ա ն ա վ ա ն դ , ո ր ե ր կ ո ւ ի շ - խ ա ն ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո լ մեջ Ֆ ա ն ա ր ի ո գ հ ո ւյն ի շ խ ա ն ն ե ր ո լ շա ր ո ւնա կ ա կ ա ն տ ի ր ա պ ե տ ո ւ­թ յա ն շրջա նը ( 1 7 1 1 — 1 8 2 1 ) շա տ ծա նր Էր ա յդ վ ա յր ե ր ո ւ և հա տ կա պ ե ս Մ ոլդա վիո մեջ ա պ ր ո ղ հ ա յե ր ո ւ հ ա մ ա ր , որոնք հե տ զհե տ ե կ ո ր ս ն ց ո ւց ե ր Էին ի ր ե ն ց դա րա վոր ի ր ա վ ո ւն ք ­ն ե ր ը , զ ր կ վ ե ր Է ի ն հող դ ն ե լո ւ ի ր ա վ ո ւն ք ե ն , և հ ո ւյն մ ո լե ռ ա ն դ կ ղ ե ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն մ ի ջ ո ց ո վ ի ր ե ն ց դ ե մ տ ա ր ա ծվ ա ծ ա ռա տ թ ի վ ո վ ա ռ ա ս ­պ ե լն ե ր ո վ շա րունա կ խ ծ բ ծ ա ն ք ի Էին ա ր ժա - նա ցերէ

Ս ա կա յն Վ ա լա կիո հ ա յե ր ը , և հ ե տ և ա բա ր նա և Բ ո լխ ա րեստ ի հ ա յե ր ը , ա վ ե լի շա տ ա ր ­տ ո ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւն ե ի ն ։ Ա յս բ ա ն ը հ ա յտ ն ի կ ե ր պ ո վ կերև ի մ ա ն ա վ ա ն դ Մ ո լդ ա վ ի ո հ ա ֊ յ ո ց ' ե րկ ր ին ի շխ ա ն ի ն հ ղ ա ծ մ ե կ ա ղ ե ր ս ,յյ . գ ր ի ն մ ե ջ , ուր ա ն ո նք կ խ ն դ ր ե ն , որ Մ ո լդ ա վ ի ո մ ե ջ բ ն ա կ ո ղ հ ա յո ց հա մ ա ր ա լ վե ր ա հ ա ս տ ա տ - ՚1Ի Ի նպ ա ստ կ ա ր գ ա դ ր ո ւթ յո ւն , ի բ ր օրինա կ հ ի շե լո վ Վ ա լա կիա ն, որ ա նհիշա տ ա կ ժ ա ­մ ա ն ա կն երե ի վե ր կ վ ա յե լե ր ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր *։

1 8 5 7 հ ո կ տ ե մ բե ր 2 5 - ի «Դ ի վ ա ն ա դ -հ ո կ »/։ նի ս տ ի ն մ ե ջ , ռ ո ւմ ե ն մ ե ծ դ ե մ ո կ ր ա տ և ն շա ­նա վոր դի վ ա նա գե տ Մ ի հ ա յի լ Կ ոկըլնիչեա նուն

* , Ռումե՛ն Ա կա դեմիա յի ձեոա գիր Ц Ժ094.

Роситвп1в Вшис1ш, ք. 70—71.

է А 1Г Ь ե. ծ |. ն

ի ր ա ր տ ա ս ա նա ծ ճ ա ո ի ն մեջ կ ը ս ե ր . ( ՚Ցս ։ր սւ Ռ ոմընեա ա կըի (Վ ա ր ա կ ի ր ) մ ե ջ ոք թ ե մ ի ա յն դ ա վա ն ա ն քի ա ր տ ո ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ւաւէեյի մ ե ծ ե ն , ա յլև ք ա ղ ա քա կա ն ի րա վո ւն քներ ն ւսլ ա - վե լի ը ն դ ա ր ձ ա կ ե ն , օ ր ի ն ա կ ' հ ա յե ր ը ի ր ա ­վո ւն ք ունին հող դ ն ե լո ւ ...X 5։

Բ ով սա ր ե ս տ ի հ ա յո ց ա ռևտ ուրը ս կ ս ա վ կ ա ֊

ՄեԼ14?1՛ Ե‘ 1, ‘ԼԱՆԻԿԻ

Ц-ումեն ր ա ն ա ս ե ր ն ե ր ո ւ և ճա րտ ա րա պ ետ ֊ ն ե ր ո լ կ ո ղ մ ե ի բ ր և Բուխ սւրեստ ի ա մ ե նա հ ի ն և հետ ա քրքրա կա ն ր ն ա կ ա ր ա ն ն ե ր ե ն մին կ նկա տ վի հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ի ե ն ք ի չ հ ե ռ ո ւ Ս պ ը- տ ա ր ո զ ո ւ յ վ։ ս ղ ո ց ի ն ։էրա դ տ ն վ ո ղ Մ ելիքի տ ո ւն ը , ո ր ն ե ր կ ա յի ս հ ա յ գա ղ ութ ի ն ծ ե ր ա ն ո ց ն է ։ Ի նչպ ես ճիշտ կ ե ր պ ո վ կ նկա տ ե դ ո կ տ . Ն. Վ ը տ ը մ ա ն ո լ ա յս տ ա ն մ ա ս ի ն գ ր ա ծ ի ր մեկ հ ո դ վ ա ծ ի ն մ ե ջ , Մ ելի քի տ ո ւն ը գ տ ն ե լո ւ հ ա ­մ ա ր պ ե տ ք չկ ա հ ա ս ց ե ի , ք ա ն ի որ ա ն ք ա ­ղ ա քի ն ա յդ մ ա ս ի ն մ ե ջ մ ի ա կ ն է ի ր լա վ հ ա ­վ ա ս ա ր ա կ շռ վ ա ծ վ ա ղ ե մ ի դ ի մ ա գ ծ ո վ , դեպ ի ր ա կը ն ա յո ղ ի ր գ ե ղ ե ց ի կ և մ ե ծ ո ջ ՚ս մ լը կ .) ։։ վ (ա պ ա կ ե փ ե ղ կ ), ի ր կ ր կնա կ ի լո ւս ա մ ո ւտ ն ե ր ո վ և հ ի ն կ ղ մ ի ն դ ր ե ծ ա ծ կ ո ւ յթ ո վ ։

Ռ ո ւմ են նշա ն ա վ ո ր ճա րտ ա ր ա պ ետ Գհիկ ՚ա Բ ո ւդ ե շտ , որ ո ւս ո ւմ ն ա ս ի ր ա ծ է ն ա ե ւ. հ ա յ ա ր ­վես տ ի հ ե տ ք ե ր ը ռ ո ւմ ե ն հ ո ւշա ր ձ ա ն ն ե ր ։։։ վ ր ա , Մ ե /իքի տ ա ն մ ա ս ի ն կգրհ հ ե տ և յա լը , а Բուխ ա րեա տ ի մ ե ջ ք ի չ թ ի վ ո վ հի ն տ ո ւն ե ր ը , որ ոն ք մ ն ա ց ե լ։ էին մ ի ն չև մ ե ր օ ր ե ր ը , ք ա ն դ - վ և ցա ն, ի ր ա ր ո ւ ե տ և ե ։ Ս պ ը տ ա ր ո ւլո լյ փ ո ղ ո ցիՄ ելի քի տ ո ւն ը , կ ա ռ ո ւց վ ա ծ 1 7 6 0 - ի ն և վ ե ր ա ­ն ո ր ո գ վ ա ծ 1 9 2 0 - ի ն ճա ր տ ա ր ա պ ետ Ս մ ը րը ն- տ ե ս կ ո ւի կ ո ղ մ ե , մ ե ր ա ս կ ե ա ռա ջ ն կ ա ր ա դ ը - ր ա ծ տ ոմ ւե ր ե ն ո ւր ո ւյն հ ա տ ա կ ա գ ի ծ մ ը ո ւ- ն ի , ի ր ա ն կ յո ւն ը հա ստ սւտ վա ձ յ*ա մ լը կ ո վ , ն եր քի ն ս ա ն դ ո ւխ ո վ , ճ ա կ ա տ նե ր ը զ ա ր դ ա ր ­վ ա ծ դո ր ե ա կ ա ն ո ճ ո վ դա ս ա կ ա ն ք ա ռ ա ն կ յո ւն ս յո ւն ե ր ո վ , ճ ո խ ք ի վ ե ր ո վ ո ւ ծ ե փ ո վ ծ ա ծ կ ր - վ ա ծ ։ Ն երքին մ ա ս ը կ ն ե ր կ ա յա ց ն ե ք ա ն դ ա կ ­վ ա ծ փ ա յտ յա ա ռ ա ս տ ա ղ մ ը , որ կ զա ր դ ա ր ե հ յո ւր ա ն ո ց ը (6

Ա յս շե ն ք ը վ ե ր ա ն ո ր ո գո ղ ճա ր տ ա րա պ ետ Պ. Ս մ ըր ը նտ ե սկ ո ւն ի ր թ ո ղ ա ծ մ ե կ քա նի ո ւ­շ ա գ ր ա վ ն ո թ ե ր ո ւն մ ե ջ , ո ր ո ն ք գ ր ա ծ է Ռ ո ւմ ի ­նա կա ն պ ա տ մ ա կ ա ն հուչա րձա ններու. կ ո մ ի ­տ եի Տ ե ղ ե կ ա գ ր ի հ ա մ ա ր ս ե ր ե ն մ ի ո ւ յն մ ե ջ , կ ը ս ե թ ե Մ ելիքի տ ունը կ ա ռ ո ւց վ ա ծ է 1 7 6 0 - ի ն , բ ա յց հ ա յտ ն ի չե ն ա ն ո ր հ ա տ ա կ ա - գ ի ծ ը պ ա տ րա ս տ ո ղ և զ ա յն կ ա ռ ո ւց ո ղ ճ ա ր -

ք' * է Գ ի վ ա ն ա գ - Հ ո է լք ը / ս ո ր Հ ր ւ / ա կ ց ա կ ս յ ՚ն մ ե ծ ժ ո ­

ղ ո վ Է ր , ո ր Հ ր ա վ ի ր վ է / Է ր ՛Լ ա լա կ Է ո և Մ ո լ գ ա վ ի ո

ի չ խ ա ն ո ւ թ յ ո ւ ն ն ե ր Է մ ի ա ց մ ա ն Հ ա մ ա ը է

°. N. С Ы ка Ցսժտտէւ. Е уоЬИЭ АгЬ^есЫ ги ա МипЬеша տւ ւո ОНеша, ա В и Ш п и ! Օօաւտաոս Мо- п и т е п Ы о г Ы о п с е , Ап. X X IX , р. 117,

սիէ երկիր հա ս նող հ ր յս ։ ե հ ո ւյն վա ճ ա ռ ա ­կ ա ն ն ե ր ։։։. մրցա կցութ յա ն- պ ա տ ճ ա ռ ո վ , և մ ի ա յն ա վ ե լի վերջ ն ո րա ն որ դ ա ղ թ ե ր ո լ շն ո ր ­

հ ի վ Էր, որ Բ ով սա րես տ ի հ ա յե ր ը կրկին դեր մ ը ո ւն ե ց ա ն ք ա ղ ա քի ն ճա րտ ա րա ր վեստ ի ու

ա ռևտ ուրի ա ս պ ա ր եզներո ւն մ ե ջ ։

Պ Ա ՏՄ Ա Կ Ա Ն ՏՈՒՆԵՐԸ

տ ա ր ա պ ետ ի ու վա րպ ետ ի ա ն ո ւն ն ե ր ը , ի ն չ » պ ես որ հ ա յտ ն ի չէ նա և ա նոր ա ռա ջին տ ա ­նուս ։ երին ա ն ո ւն ը , որ ու ն հա մ ա ր կ ա ռ ո լց վ ե ֊ ց ա վ ա յս շ ե ն ք ը ։ Ս ա կա յն հա վա նա կ ա ն կ գ ը տ - ն ե , որ ա ն կ ա ռ ո ւց վ ա ծ ը լլա «ՍպըաարՀ/ի1 մր հա մ ա ր և հ ե տ ա գ ա յի ն ա ն ո ր ա ն ո ւն ո վ կոչվա ծ ( ։լլա ն ա և ա մ բ ո ղ ջ թ ա ղ ը , ա ն ո ւն , որ ա ն փ ո - վ ս ։խ մ ն ա ց ա ծ պ ե տ ք է ը լլա X V I I I դա ր են մ ի ն չև ա յս օ ր ։ Իր հ ո դ վ ա ծի շա ր ունա կ ո ւթ յա ն մ ե ջ , վ ե ր ո հ ի շ յա լ ճա ր տ ա ր ա պ ե տ ը , նկա տ ի ո մ ւե ն ա լո վ ա յն հ ա ն գ ա մ ա ն ք ը , որ ա յդ տ ունը կ գտ ն վ ի Ս պ ը տ ա րուլույ փ ո ղ ո ց ի ն վրա և որ շա տ մ ո տ է հ ա յկ ա կ ա ն փ ո ղ ո ց ի ն և հա յկ ա կա ն ե կ ե ղ ե ց վ ո ւ յն , կ ենթ ա դ ր ե որ ա յգ շե ն ք ը կ ա ­ռ ո ւց վ ա ծ ը լլա վւա րթ ա մ հ ա յ ա ռ և տ ր ա կա նի մը հ ա մ ա ր ։ Ան շ ի ն վ ա ծ է X V I I I գ ա ր ո ւ ռ ո ւմ ի ն ա ­կ ա ն ո ճ ո վ , հ ա տ կա նշա կ ա ն ա կ ո ս ա ձ և փ ո ր վա ծ ք ա ռ ա ն կ յո ւն ս յո ւն ե ր ո վ , ո րո ն ք հա ս տ ա տ վա ծ ե ն բ ա ր ձ ր պ ա տ վա նդ ա ն ի մ ը վ ր ա , քա ջորոշ ք ի վ ո վ , տ ա նիքի փ ա յտ յա խ ո ղ ո վ ա կ ո վ , կ ը ղ - մ ի ն ղ ր ե ծ ա ծ կ ո ւ յթ ո վ , մ ե ծ պ ա տ շգ ա մ բ ո վ մ ը , որ հ ա վ ա ն ա բ ա ր ն ա խ ա պ ե ս բ ա ց ե ղ ա ծ էր և հ ե տ ո ա վ ե լի ուշ է , որ ձ և ա փ ո խ վ ա ծ է ջա մէկի։

Սկա յա լ 1 8 2 0 թ վ ա կ ա ն ե ն , ա յս ի ն ք ն ա վելի ք ա ն 1 0 0 տ ա ր ի , ա յս տ ոսւը կ պ ա տ կ ա ն ի Ռ ու­մ ի ն ի ս ։ հ ա ս ս /ա տ վ ա ծ հ ա յա զ գ ի Մ ե լի ք ը ն ­տ ա ն ի ք ի ն ։ Ա յ՛ ։ տ ոմւը ա ր մ ա տ ա պ ե ս ն ո ր ո գ ­վ ա ծ է 1 8 2 2 - ի ն , թ վ ա կ ա ն , ո ր ք ա ն դ ա կ վ ա ծ է դ ե պ ի մ ա ռա ն տ ա ն ո ղ մ ո ս ո ք ի դռա ն կ ա մ ա ­ր ին ։[րա ։

1 8 4 8 թ վ ա կ ա ն ի ն ա յ՛ւ տ ո ւն ը կ պ ա տ կ ա ­նի ճա ր տ ա ր ա պ ետ Հ ա կ ո ր Մ ե լի ք ի ն , որ ճ ա ր ­տ ա ր ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ը ո ւս ա ծ էր Փ ա ր ի զ, ա շա ­կ ե ր տ ե լո վ Լ ա բր ո լս տ ի ։ ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ Մ ե լի ­քը Բ ուխ ա րեստ ի մ ե ջ բ ա զ մ ա թ ի վ շե ն ք ե ր կ ա ­ռ ո ւց ա ծ է , ո ր ո ն ց մեջ ն ա և Մ ա լմ ե զ ո ն ի զ ո ­ր ա ն ո ց ը ։ Ե րկու ա ն գ ա մ զ ի ն ք ը հի շա տ ւս կվա ծ կ գ տ ն ե ն ք կ ա ր գ մ ը հա ղ թ ա կա ն կ ա մ ա րներ կ ա ռ ո ւց ե լո ւ պ ա ր տ ա կ ա նո ւթ յա ն մ ե ջ , ա ն գ ա մ մ ը փ ա ս տ ա թ ո ւղ թ ե ր ու մեջ կ ո չվ ե /ո վ ի բր ե па Г с Ь К е ( ^ О п “ ,/ги4 ուրիշ ա ն գ ա մ մ ըն ա լ „ а г - տ1է60է„:

1 8 4 8 — 1 8 5 7 թ վ ա կ ա ն նե ր ո ւն Հ ա կ ո բ Մ ե լ ի ֊ քի բ ն ա կ ա ր ա ն ը ա ն բն ա կ ու բ ո լո ր ո վ ի ն ա մ ա ­յա ց ա ծ կ գ տ ն ե ն ք , ք ա ն ի որ ի ն ք ևս ի բ ր և ռ ո ւ ֊

՜ . ( Ս ս յ բ տ ս ւ ո ք ա տ ե ն թ ի կ ն ա պ ա Հ՛Ա է ր ի չ խ ա ֊

՛ս ի ն և ն ա և բ ա ն ա կ ի ն Հ ր ա մ ա ն ա տ ա ր ը I

է А 1г ւ> ււ ծ !• և 1951

մ ի ն ա կա ն 1 8 4 8 - ի բ ո լը ժ ո լա կ ա ն ռ և ո լո լց ի ա յի մ ա ս ն ա կ ի ց , փ ա խ եր էր Կ ոսա ա նդնոլպ ոլիս ու Փ ա ր ի զ ։ 1 8 5 7 - ի ն վ ե ր ա դ ա ռ ն ա լո վ Բ ո ւ խ ս ։ ֊ ր ե ս տ , կրկին վեր ա նո ր ո գե ց ա լս տ ո ւն ը , պ ա ­հ ե լո վ ա նոր նա խ նա կ ա ն ո ճ ը , ու ա տ կե հետ ո մ ի ն չև 1 9 2 0 թ վա կ ա նը կա րևոր նո ր ո գո ւթ յո ւն մ ը չե ղ ա վ , Հ ա կ որ Մ ե լի թի մ ա հ ե ն հետ ո ա յս

մ ոկրա տ խ մ բ ա կ ց ո ւթ յա ն մ ը ի բ ր ք ա ր տ ո ւ­ղ ա ր ։ Ու հ ե ղ ա փ ոխ ա կ ա ն պ ա րա ղլուխ ներւււ հետ ի ր կա պ ը ա յն ք ա ն ււերտ է ե ղ ա ծ , որ ա ր . տ ա ս ա հմ ա նե ն ա ն ո ն ց ղ ր կ ա ծ նա մ ա կ ներո ւմ մ եջ կա րելի է հա ն դ ի պ ի լ նա և Մ ե/իքի ա նվա ն հ ի շա տ ա կ ո ւթ յա ն ։ Հ ա կ ո բ Մ ե /իքի ա յս ք ա ղ ա ­ք ա կ ա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն ը պ ա տ ճ ա ռ պ իտ ի

Մ ե լի ք ի տ ո ւն ը

տ ունը կ ա նցնի ի ր կ ն ո ջ ' Ա ննա Մ ելիքի հ ո վ ա ­նա վո ր ութ յա ն տ ա կ , ո ր ո լ կ տ ա կ ո վ կորոշվի ծ ե ր ա ն ո ցի վ ե ր ա ծե լ «Ա ննա Մ ե/ի ք ծե ր ա ­ն ո ց » ա ն վ ս ւմ բ ։

Մ ելիքի տ ո ւնը , ս ա կ ա յն , հ ա յտ ն ի \է ա յն բ ա ն ո վ , որ ճա րտ ա րա պ ետ Հ ա կ ո բ Մ ելիքի հ ա վ ա ն ո ւթ յա մ բ , ա յդ շե ն ք ի ձեղնա հա րկին մ ե ջ թա քն վ ե ց ա ն 1 8 4 8 - ի Վ ա լա կիո ռ և ո լո լ- ց ի ա յի պ ա ր ա գլո ւխ ն ե ր ' Հ ե լի ա դ ե Ռ ը գ ո լլե ս - կ ո մ ւ, Կ. Ա . Ռ ոսետ ին և մ յո ւս ռ և ո լո լց ի ո ն ե ր - ն ե ր ը , ք ա ն ի որ ճա րտ ա րա պ ետ Մ ելի քը ա նո նց շա տ մ ո տ ու գ ո ր ծ ա կ ի ց ը ն կ ե ր ն է ր , և ա ն ո ն ց հմս։լուցի ոն ն ա յն գա ղ ա փ ա ր ներուն կ ծ ա ռ ա ­յե ր , Ա յս ա ռ թ ի վ ա վ ե լց ն ե ն ք , որ վ ե ր ո հիշյա լ Կ. Ա. Ռ ո սե տ ի ն , ռ և ո լո ւց ի ա յե ն հետ ո թ յո ւր - ք ե ր ո լ կ ո ղ մ ե ա ք ս ո ր վ ե /ո վ , ա րտ ա սա հմ ա նի մ ե ջ տ ա կա վին մ ոտ դ ա ր մ ը ա ռա ջ լո ւ յս ը ն - ծ ա յե ց «Ռ ե պ ո լբլի կ ա Ռ ո մ ը ն ը » (Ռ ո ւմ ի նա կա ն Հ ա ն ր ա պ ե տ ո ւթ յո ւն ») թ ե ր թ ը ,

Պ րոֆ Յորդա ն 1 8 4 8 - ի վ ե ր ո հ ի շ յա լ ռ և ո լո ւ- ց ի ա յի մ ե ջ կհիշե բ ա զ մ ա թ ի վ հ ա յե ր , որոնք գո ր ծ ն ա կ ա ն ո ր ե ն մ ա ս ա ռ ի ն ժողովրդա կա ն շա ր ժ մ ա ն և ո ր ո ն ց մեջ կհիշե ն ա և ճա րտ ա ^ րսչպ ետ Մ ելիքի ա ն ո մ ւը ։ ն ո ւ յն ի ս կ օտ ա ր

ն ո Հ Թ Л և 1 հի2ԼՎած, ԿԳԱ՚ ն ե ն » ԻՐն ը , 1 8 4 8 -ի Բ ովսա րեստ ի մ ե ջ կ ա զ մ վ ա ծ դ ե ֊

ը լ լ ս ր , որ ի ր ա ն ե ր հ ա յր ն ալ տ ա ո յս պ եր ։ Գ նդա պ ետ Լ ը կուս տ յա նո ւն ի ր հ ո լշե ր ո մ , մեջ կ պ ա տ մ ե թ ե ի ն չպ ե ս հրա մա ն ս տ ա ց ա վ ձ ե ր ֊ բ ա կ ա լե չ Մ ելիքի ա ներ հ ա յր ը 8, Հ ա կ ո բ Մ ելիք կ ա պ վ ա ծ էր նա և հ ա յ կ յա ն ք ի ն հ ե տ , Ռ ումեն բո ւր ժ ո ւա կ ա ն ռ և ո լո ւց ի ա ն , ո ր ո մ , ի ն ք ևս մ ա ս էր ա ռեր գ ո ր ծ ո ն կ ե ր պ ո վ , ի ր մ ե ջ ա ր թ ը ն ֊ ց ո ւց ե ր էր ի ր պ ա տ կ ա ն ա ծ ժ ո ղ ո վ րդ ի ա զա ա ա - գր ո ւմ ը ևս տ ե ս ն ե լո ւ ջե ր մ փ ա փ ա գ ը , Հ ե տ ա - քը ր քր ա կ ա ն է ա յս ա ռ թ ի վ գ ի տ ն ա լ թ ե Ն. Յ ո ր - գ ա յի հր ա տ ա ր ա կ ա ծ պ ա տ մ ա կա ն ս տ վ ա ր ս ,, թ ի վ հ ո դ վ ա ծն ե ր ը պ ր պ տ ե /ո լ ժ ա մ ա ն ա կ , կրցա գ տ ն ե լ նա և հ իշա տ ա կո ւթ յո ւն մ ը , ըս տ ո ր ո մ , ճա րտ ա րա պ ետ Հ ա կ ո բ Մ ե լի ք 1 8 5 6 - ի ն ֆ ր ա ն ­սերեն լե զ վ ո վ հա տ որ մ ը լո ւ յս էր ը ն ծ ա յե ր , «Ա ր և ե լքը Ա րևմուտ քի ա ռ ա ջ», „ Լ / Օ ւ ^ Ո է (1в- ^ ո է I О с с ш е г й ա ն ո ւն ո վ , ո ւր բ ա զ մ ա թ ի վ ա դ բ յո ւր ն ե ր ո լ հ իմ ա ն վրա ն յո ւթ ե ր էր զ ե տ ե - % / . в ™ Հ ենձ ե ր ը հ ե տ ա քր ք ր ո զ , և նոթ եր 10Դ Տ-Ի ռ և ո լո ւց ի ա յ ի մ ա ս ի ն ։

Հ ա կ ո բ Մ ելի ք շա տ մ ո տ ե ն կ հ ե տ և ե ր հ ա ,

Բ ւ 5 6 ՜Ի ն Փ ա ր ի զ հ ի մ ն վ ա ծ և ա պ ա ւՕ Ե Հ-ի ն ք ե ո գ ո ս ի ա փ ո խ ա դ ր վ ա ծ «Մ ա ս ե ա ց

Տ՛ О г . У а 1 а т а п и , „ Ս ո ^ տ ս ! * / - մ ևչ, արտատպ­ված с А г а г а ^ ^ 1040 տարվա № 170-է մեչ,

1951 к Я и-

Ա զա մւիո պ ա ր բե ր ա թ ե ր թ ի ն մեջ հրա տ ա ր ա կ ­վ ա ծ բ ա ժ ա ն ո ր դ ն ե ր ո լ շա րքին Բ ով սա րես տ են մ ի ա յն ի ր ա ն ունր կ տ ե ս ն ե ն ք հիշվա ծ ի բ ր բ ա ­ժ ա ն ո ր դ , մ ի ն չ Մ ո լդ ա վի ա ն ի ր ա մ բո ղ ջ հ ա ­յա շ ա տ ք ա ղ ա ք ն ե ր ո վ բ ա զ մ ա թ ի վ բ ա ժ ա ն ո ր դ ­նե ր ուներւ Հ ա կ ո բ Մ ելի քի գբա դ ա ր ա ն ե ն որոշ մ ա ս մ ը ճա րտ ա րա պ ետ ա կա ն գ ր ք ե ր , ա լբ ո մ ­ն ե ր , ն ա խ ա գ ծե ր և գծա ՜գրութ յուններ կ պ ա հ - ։[ի ն ն ե ր կ ա յի ս Բ ուխ ա րեստ ի аՀ ա յ մ շա կ ո ւյթ ի տ ա ն3) մ ե ջ ։

Վ երջերս Երևա նի Հ ա յկ . ՍՍՌ Պ ետ ա կա ն մ ա տ ե ն ա դ ա ր ա ն ի ճոխ ա ր խ ի վ ի ն մեջ կրցա գ տ ն ե լ 1 8 4 5 թ վ ա կ ա ն ո վ Ր ո ւխ ա ր ե ս տ ե ն Էջ­մ ի ա ծ ի ն ղ ր կ վ ա ծ նա մ ա կ մ ը , ուրկե մ ե զ հ ա յտ ն ի կ դա ո ձա թ ե Հ ա կ ո բ Մ ե լի ք Բ ո ւխ ա - ր ե ս տ ի հ ա յկ ա կ ա ն վ ա ր ժ ա ր ա նի ն մեջ ո ւս ո ւց ­չա կա ն պ ա շտ ո ն ա լ կ վ ա ր ե ր ։

в # #

Ր ո ւխ ա րեստ ի մ ե ջ պ ա ՚ո մ ա կ ա ն տ ուն մ ըն ա լ ե ղ ա ծ Է ա ն ց յա լ գա ր ոմւ Ա նտ ոն Վ ա նիկ ա նուն հ ՚ս յո լ ն շ ե ն ք ը , որ ն ե ր կ ա յի ս փ լց վ ա ծ ու հ ե տ և ա բա ր ա լ բ ո լո ր ո վ ի ն մ ո ռ ց վ ա ծ ւէ։ Բ ու- խ ա ր ե ս տ ի ա մ ե ն ա գ լխ ա վ ո ր պ ո ղ ոտ ա ն երեն "Կ ա լեա Վ ի կ տ ո ր յե յօ ի վրա կ գ տ ն վ ե ր ա յդ տ ո լ ֊ Ն բ, ա յն տ ե ղ ուր ի ր հ ո ղ ա մ ա ս ի ն վրա բ ա ր ձ ­ր ա ց ա ծ էր ե ր բ ե մ ն ոԴ ր ա գո մ ի ր Ն իկ ո զե ս կո ւօ կ ո չվ ա ծ հս կ ա շ ե ն ք ը ։ Ա ն ց յա լ գ ա ր ո ս ։ Վ ա նի - կի տ ա ն մ ե ջ \էր (ГՏ ի մ պ ո ւ ր թ եր թ ի խ մ բ ա դրա - տ ո ւն ը , ուր ա շ խ ա տ ե ց ա վ նա և Ռ ո ւմ ի ն ի ա յի մ ե ծ ա գ ո ւ յն բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ Մ ի հ ա յի լ է մ ի ձ ե ս կ ո մ ։ ( 1 8 5 0 — 1 8 8 9 ) , ո րո ւն ևս հ ա յ ծ ա գ ո ս է կ վ ե ­ր ա գ ր վ ի ։ Հ ո ն Է որ գ ր ի չ շ ա ր ժ ե ց ի ն ռ ո ւմ ե ն լր ա գ ր ո ւթ յա ն ն շա ն ա վ ո ր գ ե մ ք ե ր ե ն ո մ ա ն ք ։ «Կ ա սա Վ ա նի կռի (Վ ա ն ի էլի տ ա ն ) գ լխ ա վ ո ր մ ո ս ո ք ը ոԿ ա լեա Վ ի կ տ ո բ յե յս ե ն Էր և որ նեղ ու մ ո ւթ ս ա նդ ուխ մ ը ո ւն ե ր ։ Ա կ ա նա տ ե ս մր

1> Ա Ծ Ի Ն

կպ ա տ մ ե թ !, ո չ մ եկ ա ն դ ա մ ա յդ ս ա ն դ ս ,խ - ներեն չէ ր հա մ ա ր ձա կեր վեր ե լլե լո ւ ։ Լրա գ­ր ո ղ ն ե ր ,,, շա ր ք ի ն ա յն տ ե ղ կ հա ն դ ի պ ե ի ն Նաև ռ ո ւմ ե ն վ ա ղ ե մ ի քա ղ ա քա կա ն դ ե մ ք ե ր և ա յլն ։ Վ ա նիկ ի տ ա ն հետ քն ու ա նունը ա յս օր բ ո լո ր ո վ ի ն կ ո ր ս վ ա ծ ո ւ մ ո ռ ա ց ո ւթ յա ն է մ ա տ ֊ ն ր վ ա ծ ։

Բ ուխ ա րեստ ի հ ա յ կ ա րև որ ը ն տ ա ն ի ք ն եռեն մ ի ն էր Վ ա նիկ գե ր դ ա ս տ ա ն ը , տ ե ղ վ ո լյն հ ա ­յո ց գ ե ր ե ղ մ ա ն ա տ ա ն մ ե ջ ա ո ա նձին գա մ բ ա - ր ա ն -մ ա տ ո ւո մ ը կ ա , ո ր ՜կ կ ր ե Վ ա նիկ ը ն տ ա - նի քի ա ն ո ւն ը ։

Դ ժ բա խ տ ա բա ր գ ր ե թ ե տ ե ղ ե կ ո ւթ յո ւն ն ե ո ի ս պ ա ռ չկ ա ն Բ ուխ ա րեստ ի և Վ ա լա կիո հ ա յ ս տ որին ա ր տ ա դրող խ ա վ ե ր ո ւն մ ա ս ի ն , ի ն չ ­պ ես պ ե տ ք է ենթ ա դ ր ե լ ա ն ռն ք մ ե ծ մ ա ս ա մ բգ տ ն վ ե ր ե ն հ ա յկ ա կ ա ն ա ր հեստ ա կցա կա ն մ ի ո ւթ յա ն մ ե ջ մ տ ա ծ զ ա ն ա զա ն ա ր հ ե ս տ ա ­վո ր վ ա ր պ ե տ ն ե ր ո լ մ ո տ ի բ ր և ծ ա ռ ա յո ղ ն ե ր ,

Բ ո ւխ ա րեստ ի հ ա յո ց մ ո ռ ա ց ո ւթ յա ն մ ա տ ն բ - վ ա ծ ս ո ւյն հ ա մ ա ռ ո տ պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը ո լր վ ա - գ ծ ե լո լ մ ե ր ա յս փ որձի ա ռ թ ի վ , պ ետ ք է ը ս ե ն ք ն ա և , որ հա տ կա պ ե ս հետ ա քրքիր է ո ւս ո ւմ ­նա սի րել Բ ուխ ա րեստ ի հ ա յո ց մ շա կ ո ւթ ա յի ն կ յա ն ք ը . Տ ա լ հ ա կ ի ր ճ պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը ա եղ - վ ո ւ յն հ ա յ եկ ե ղ ե ց վռ և հ ա յ վա րժա ր ա նին ու թ ե մ ի ն , զ ե տ ե ղ ե լ կ ե ն ս ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր երևելի ա ն ձ ե ր ո լ ո ։ •Ա ռհա սա րա կ ա մ փ ո փ ո ս կ , տալ ա ն ց յա լի և ն ե ր կ ա յի Բ ուխ ա րեստ ի հ ա յ կ յա ն ­ք ի ն ,— կ ն շա ն ա կ ե փ ր կ ե լ գա ղ ութ ի մ ր պ ա տ - մ ո ւթ յո լն ը , որ կ հա ն դ ի ս ա նա մ ե կ էջը ցա ր դ չգ ր վ ա ծ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ՛, ը ն դ հ ա ն ո ւր լի ա կ ա ­տ ա ր պ ա տ մ ո ւթ յա ն , և կ նշա նա կ ե չմ ո ռ ն ա , գ ա ղ ո ւթ մ ը , որ միշ ս ։ հա վ ա տ ա ր ի մ է մ ն ա - ց ե ր ու կ մ ն ա ի ր թ ա ն կ ա գ ի ն Հ ա յր ե ն ի ք ի ն ,

ԳՐ. ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ

( Հ ա յկ . ՍՍՌ Պ ե տ . կ ե ն տ , րխ իվի ա վ ա գ գ ի տ ա շ խ ա տ ո ղ )

Վ Ա Վ Ե Ր Ա Գ Ր Ե Ր Գ Ա Բ Ր Ի Ե Լ Ս Ո Ի Ն Դ Ո Ի Կ Յ Ա Ն Ի Ծ Ն Ո Ղ .Ն Ե Ր Ի Ճ Ո Ր Տ Լ Ի Ն Ե Լ Ո Ւ Մ Ա Ս Ի Ն *)

Բ երում ենք ստ որև ա յդ գ ր ո ւթ յո ւն ը ։

Վիճակային կոնսիստուփին 'Լրաաաոնի

Ը ս տ հ ր ա մ ա ն ի Ն որին Կ ա յսերա կ ա ն Մ ե& ու-

թ ե ա ն , ի Ա ի ձ Հ ո դ ո ս ի ս , լո ւե ա լ զ յա յտ ա ր ա ր ո ւթ ի ւ':

կ ո ն ս ի ս տ ո ր ի ի դ , յ 2 դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի ա ն ց ե ա լ 1 8 3 9 ա -

մւի հ ա մ ա ր 9 5 4 ի մ ա ս ի ն հ ա ր կ ա ց ա թ ո ռ ա պ ա տ ­

կ ա ն ս տ ր կա ց Ս ա նղ ո ւկ ե ա նց և Խ ա ն ո յե ա ն ց , և

. զտ ևղ ե կ ո ւթ ի ւն ի գ ո ր ծ ո ց V ի ւն հ ո դ ո ս ի ս , յո ր ո ց ե-

ր և ի 1 ) թ է տ ես ա ն ե լո վ Ս ի ւն հ ո դ ո ս ի ս ' թ է չնշա նա կի

ի գ ո ր ծ ս ի ւր ի ն չ ի մ ա ս ի ն ա յս մ ի կ , վ ա ս ն ո ր ւ ՚յ

հ ա մ ա ձ ա յն 2 7 - ր դ ա ւուր դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի ա ն ց ե լո յ

օրա գրա կ ա ն Լ զր ա կ ա ց ո ւթ ե ա ն ի ւ ր ո յ ի 2 9 Ն ոյն

դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի հ ա մ ա ր 1 8 4 7 , հ ր ա մ ա յե ա ց փ ո խ ա ն ո ր ­

դ ի վի ճա կ ա ւոր ա ո ա շնո ր դ ի ն Ե րևա ն ա յ ի պ ա տ ­

ճա ռս լի ն ե լո յն ն ո ր ա յ ն ա խ կ ի ն կ ա ռ ա վ ա ր ի չ հ ո գ և ո ր

գ ո ր ձ ո ց Վ րա ս տ ա նի մ ա տ ո լց ա ն ե լ յը ն թ ա ց ս ե ր ի ց ա -

ւո ւր ց զ բ ա ց ա տ ր ո է թ ի լն ՝ ա ո ա յն 1 թ է , զ ի ՜ն չ յ ա կ ա ն է

յա ն ո ս ս ն կ հա ր կս տ ա յի ն ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ստ րուկթն

Խ ա ն ո յե ա ն ք և Ս ո ւն դ ո ժ լե ա ն ք մ ի ն լ ե լ ց 1 8 3 2 ա մ ն . . .

մ ի ն չև ց մ տ ա ն ե լն ի ք ա ղ ա քա կ ա ն պ օ լի ց ի ա յն

Դ ֆ լ ի զ ո յ ի նս>ի,կին հ ո գ և ո ր կ ա ռ ա վ ա ր ո լթ ե ն կ

Վ ր ա ստ ա նի ա ոա ջին պ ա հա նջմա ն յա ղ ա դ ս ս տ ի -

պ ե լո յ զնոսին ի հ ա տ ո ւց ո ւմ ն հ ա ր կ ի ն , և X ) ի

ց ո ւց ա կ ի ն բ ո լո ր ս տ ր կա ց պա տկա ն/քշոց էջմ ի ա ձ ն ի

և Խ կ ե ղե ցեա ց յա ռ ա ջ ի ա ր ա ր ե լո յ ՜Սիմւհոդոսիս

ի կ ո ն ս ի ս տ ո ր ի դ ը ս տ յա յտ ա ր ա ր ո ւթ ե ա ն յՅՕ

յո ւվ ի ս ի ս 1 8 3 8 ա մ ի հ ա մ ա ր 3 1 9 , ն շ ա ն ա կ ե ա լ, ե ն ի

2 9 - ր դ հ ա մ ա ր ի Գ էո ր գն Զ ա ն գ ո ւկ ե ա ն ի , ա յր ի

Բ ա ր բ ա բ է ն , որ դ ի ք ս որա Ս ո ղ ո մ ո ն , Ն ի կ ո ղ ա յո

դ ս տ ե բ ք ն Մ ա յի ա յ, Ե ւփ ի մ ի ա յ, էկ ա տ ա ր ի ն կ , յՅՕ յօ դ ո ւա ձ ի Թ ո վ մ ա յ Գ ա ւթ ի ո ր դ ի Հ ա ն դ ո ւկ ե ա ն

կ ն ա լ, մ ա ր բ և ո ր դ ւո վ ք ի գ ո վ ք , յ3 1 յօ դ ո ւա ձ ի

Պ ետ րոսեա ն Ց ով սկ փ Զ ա ն դ ո լկ ե ա Ն կ ն ա լ ի ւր ո վ ,

ի 1 0 3 յօ դ ո ւա ձ ի ա յր ի Ւ ի ն ա թ ի ն Ս ա նդ ո ւկ ո վ 2

* ) • Ս Կ Ի Ա Ը ա մ ս ա գր ի 1 9 5 0 թ վ ի ն ո յե մ բ ե բ - դ ե կ - ս.եմբեր համարում։

ո ւս տ ե ր օ / և 1 դ ս տ ե ր բ և կ ո յր Ս իմկոն ե ղ բ ա յր

Ս ա ն դ ո ւկ ո վ ի , ի 1 0 5 յօ դ ո ւա ձ ի Դ ա ւի թ Ս ա նդ ուկ ով

կ ն ա լ ի ւ ր ո վ և ե ր կ ո ւ ո ա տ ե ր բ ք , ի 1 0 9 յօ դ ո ւա ձ ի

Տ ա կ ո վ բ Յ ո վ հ ա նն կ ս ե ա ն Ս ոմ ւդ ուկ ե ա ն կնա ւ,

մ ա ր բ , և ե ր կ ո ւ ե ղ բ ա ր բ ք , ի 1 0 6 յօ դ ո ւա ձ ի Օհ ս ն .

նէս Զ °բ ա պ ի ո ր դ ի Բ ա յե ա լե ա ն ց չո ր ս ե ղ բ ա ր բ ք ,

գ ր ե լո վ ի ձ ա ն օ թ ո լթ ե ա ն թ կ ն չա ն ա կ ե ա լք ն ի 2 9

յօ դ ո ւ ա ձ ի ն ա խ կ ի ն հ ո գ և ո ր կ ա ռա վ ա ր ո ւթ և ա ն չե ն

ի ն չ վ ճ ա ր ե ա լ ի պ ա տ ճա ռս չբ ա ւո ր ո լթ ե ա ն և

ա յժ մ 1սւ ա ղ ք ա տ ք ե ն ։ Ն շա նա կ եա լքն յՅՕ յօ դ ո ւ ՚ս -

ձ ի հ ա տ ո ւց ե ա /ք են ի տ ա րւոջ ն ա խ կ ի ն կ ա ս ա վ ա -

ր ո ւթ ե ա ն զ կ է ս լի տ ր յս տ ա կ մ ո մ և ա յժ մ կտ րեն

տ ա լ ե ր ե ք մ ա ն կ թ , նշա ն ա կն ա լք ն յ 3 1 յօ դ ո ւա ձ ի

տ ուեա լ ե ն ղ1 մ ա ն կ թ և ա յժ մ կ տ ր են տ ա լ ղՅՕ

շ ա հ ի , ն շա ն ա կ եա լքն ի 1 0 3 յօ դ ո ւա ձ ի չե ն ի ն չ

վ ճ ա ր ե ա լ յա ռ ա ջ , և ա յժ մ կ տ ր ե ն տ ա լ զ 4 մ ա ն կ թ >

Ն շա նա կ ե ա լք ն 1 0 5 յօ դ ո ւա ձ ի չ ե ՛ն ի ն չ վ ճ ա ր ե ա լ և

ա յժ մ կ տ ր ե ն տ ա լ զ 1 մ ա ն կ թ , նշա նա կեա / ք ն ի 1 0 9

յօ դ ո ւա ձ ի չե ՛ն վ ճ ա ր ե ա լ ի ն չ և ա յժ մ կ ա րեն տ ա լ

ղՅ մ ա ն կ թ և նջա նա կԱ ա լքն ի 1 0 6 յօ դ ո ւա ձ ի

տ ո ւե ա լ ե ն զ ո չի ն չ , և ա յժ մ կ ա րեն հ ա տ ո ւց ա ն ե լ ղ 5

մ ա ն կ թ ս ի տ ա ր ի ն , Հ ր ա մ ա յե ց ի ն ս տ ո ր ա գ ր ո էթ ե ա մ բ

տ ե ղ ե կ ո ւթ ե ա ն ց ն ի գ ո ր ձ ո ց ա ո ա ք ե ա լ զհ ր ա մ ա ն ի

կ ո ն ս ի ս տ ո բ ի ա յդ պ ա տ ո լի ր ե լ ղ մ ի ն , ա ն յա պ ա ղ ձ ա -

ն ո լց ա ն ե լ ք ա ղ ա քա կ ա ն պ օ լի ց ի ի ն Ւ ի ֆ լի զ ո յ բ

պ ա տ ա ս խ ա նի գ ր ո ւթ ե ա ն ա յն ո ր ի կ յ3 1 հ ո կ տ ե մ բ ե ­

ր ի ա ն ց ե ա լ 1 8 3 9 ա մ ի հ ա մ ա ր 1 1 ,8 6 0 , թ կ յի շ ե ա լ

ս տ ր ո ւկ ք ն Է ջմ ի ա ձ ն ի Խ ա ն ո յե ա ն ք ( ո ր թ կ պ ի ն և

Բ ա յե ա լե ա ն ք ) էլ Ս ոմ ւդ ուկ ե ա ն ք ն յա ո ա չ ք ա ն զ ՚ս յս

հ ա տ ո ւց ե ա լ են ե կ ե ղ ե ց ա յ ղհա րկս մ ո մ ո վ , ա յ , ի

պ ա տ ճա ռս ա ն յա յտ ո լթ ե ա ն ո բ ք ա ն ո լթ ե ա ն ա յս ր

ա ր գ ե ա ն ց , գ ի տ ո ւթ ե ա մ բ ձ ա յր ա գ ո յն ի շ խ ա ն ո ւ-

թ ե ա ն Վ ր ա ս տ ա ն ի , ն ո ք ա ի թ ի լս ա յ լ ո ց ե կ ե ղ ե ֊

ցա կա է, ս տ ր կ ա ց պ ա ր տ ա լո ր ե ա լք ե ն ա յժ մ հա ս ­

տ ա տ ուն դ ր ա մ ա լո ր հ ա ր կ ա լ, ա յս ի ն ք ն Ւ ո վ մ ա յն

Ս ն դ ո լկ ե ա ն ց մ ի ն մ ա ն կ թ 5 0 կ ո պ կ կ , Թ ինա թ ի ն ն

Ս ն դ ո լկ ե ա ն ց կին Մէքրտոլմի Ս ն դ ո լկ ե ա ն ց զչո ր ս

մա Ն կ թ , Դ ա լի թ ն Ս ն դ ո լկ ե ա ն ց մ ի ն մ ա ն կ թ , Յ ա .

1951 է Я Մ Ի Ա » Ի Ն 5 5

կովբն Սնդուկեանց երեք մաՆԼթ լամ ի ամի, իսկ որրթն մ ե ռեալ Գէորգի Սնդուկեանց ի պատճառ,

աղքատոլթեան թողեալ առանց Հարկի մինչև ցայլ տնօիէնութիւն. իսկ ՅովհաՆնէսն Բայեալեաեց րնդ չորից եղրարց /սրոց հինգ մանէթ արձաթոլ յամի ամի, ըստ այսմ վերադարձուցանել կոնսիս­տորիա յդ ղգրութիմ։ պօլիցիին համար 11,860, ի Տ լ-ոնոսսրի 1840 ամի, համար 2 ։

Ա ն դ ա մ Ս ի ւ ն ն ո դ ո ս ի '• Լ Ե Հ Ա Պ Ե Տ Ե Ա Ն Յո վ ս Է ւի Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս

Յ ա կ ո բ վ ա ր դ ա պ ե տ Տ է Ր - Մ Ա Օ Գ Ա Ր Ե Ա Ն

Ք ա ր տ ո ւ ղ ա ր ' Ք Ա Ր Տ Ա Շ Ե Ա Ն

Կ ա տ ա ր ո ղ պ ս ւ շ ւո օ ն ի օ գ ն ա կ ա ն ի Ա ա ե ն ա ղ պ ր ի 'Է Լ Ի Մ Ի Ր » Ե Ա Ն 7

Ս /ւնոգն ս տ ա ն ա լո վ ի ս պ ո լն ի տ ե լն ի է ք ս պ ե ­դ ի ց ի ա յի Ս ո լն դ ո ւկ յա ն ն ե ր ի վ ե ր ա բ ե ր յա լ ա ր ­ձ ա կ վ ա ծ վ ճ ի ռ ը , բ ո ղ ո ք է ներ կ ա յա ց ն ո ս է Վ րա ս տ ա ն ի ն ա հ ա ն դ ա պ ե տ ի ն , շա ր ա դ ր ե լո վ ա յն բ ո լո ր փ ա ս տ ա թ ղ թ ե ր ը , ո րո ն ք հ ա ս տ ա ­տ ո ւմ ե ն Է ջմ ի ա ծնի ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր ը ։

Ս ինոդը հ ե տ ա գ ա յո ւմ և ս հ ա մ ա ռ ո ր ե ն շ ա ­ր ո ւն ա կ ո ւմ Է դա տ վա ր ե լ Ս ուն դ ո ւկ յա ն ն ե ր ի դ ե մ , ա շ խ ա տ ե լո վ հա ր կ ա տ ո ւ դ ա ր ձ ն ե լ ն ր ա ն ց . Վ երջինները տ ե ս ն ե լո վ , որ ն ր ա ն ց չի հ ա ջո ղ ­վ ե լո ւ շա հե լ ս կ ս ա ծ գ ո ր ծ ը , րռնոսԲ ե ն բ ա ­ն ա կ ց ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ո ւղ ի ն ։ Ն րա նք Հ ո վ հ ա ն ն ե ս կ ա թ ո ղ ի կո ս ի ն խ ո ս տ ա ն ո ւմ ե ն ճորտ ա կա ն պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց ա զ ա տ ա գ ր վ ե լո ւ հա մա ր որոշ գ ո ւմ ա ր . Սուն դ ո ,կ յա ն ,!՛ե ր ի ց ա յդ / ։ տ ն ա կ ց ո ւթ յո ւն ը վ ա ր ոս է Է դ ր ա մ ա տ ո ւր գ Դ ա բրի ե լ Սուն դուկ յա ն ի մ ա յր Թ ի նա թ ի ն ը , ի ֊ ր ե ն հա վա տ ա ր մ ա տ ա ր ո ւ խ ո ր հ ր դ ա կ ի ց ո ւ­ն ե ն ա լո վ Ա ա քս/րիա Ա կ ի մ յա ն ի ն ։

Վրա ս տ ա նի ւ/իճա կա վոր ա ռ ա ջնո ր դ ի ն ո ւղ ղ ը - վ ա ծ կ ա թ ո ղ իկո ս ի մ ի գ ա ղ տ ն ի գ ր ո ւթ յո ւն ի ց ե ր և ո ւմ \Է, որ ա յդ բ ա վ ա կ ա ն ի ն եր կ ա ր է տ և ե լ։

Հ ա ր ց ի ն վերջնա կա ն լո ւ ծ ո ւ մ տ ա լո ւ հ ա մ ա ր , կ ա թ ո ղ ի կոս ը հ ր ա մ ա յո ւմ է Վ ր ա ստ ա նի հ ա ­յո ց ա ռ ա ջն ո ր դ Կ ա րա պ ետ ա ր քե պ ի ս կ ո պ ո ս ի ն , որ ի ր մ ո տ հրա վի ր ի Թ ինա թ ի ն ի հ ա վ ա տ ա ր ­մ ա տ ա ր 9.Ш րա րիա Ա կի ։ է յա ն ի ն և ն ր ա ն ց ո ւ յց տ ա ի ր կ ո ղ մ ի ց ո ւղ ա ր կ վ ա ծ ե ր կ ո ւ ծր ա ր ն ե ր ը ' մ ե կ ր կ ո ւս ա կ ա լի , մ յո ւս ը Թ ի ն ա թ ի ն ի ա ն ո ւ­ն ո վ , ճ ո ր տ ո ւթ յո ւն ի ց ա զ ա տ ե լո ւ մ ա ս ի ն ։ Վ ե ր ­ջի ն իս ա ն ո մ ւո վ գ ր վ ա ծր տ ա լ Ա կ ի մ յա ն ի ն կ ա ր դ ա լո ւ և ե թ ե նա հ ա ն ձ ն ա ռ ո ւ կ լի ն ի վճա -ր ե լ խ ո ս տ ա ց ա ծ 3 0 0 հ ո լա ն դ ա կ ա ն ո ս կ ի ն ե ր ը , ա յն ժ ա մ ա ն ա կ կ ն ք ե լ ծր ա ր նե ր ը և յո ւ ր ա - ք ա ն չյո ւր ր հ ա ն ձ ն ե լ ը ս տ պ ա տ կ ա ն ե լո ւ յե , ի ս կ ո ս կ ի ն ե ր ն ո ւղ ա ր կե լ Է ջմ ի ա ծ ի ն ։

Բ ե ր ո ւմ ե ն ք Հ ո վ հ ա ն ն ե ս կ ա թ ո ղ ի կոս ի դ ր ո ւթ յո ւն ը .

9 Ի Ս Ո Ի Ս Ի Ք Ր Ի Ս Տ Ո Ս Ի Ծ Ա Ռ Ա Յ Տ * Ր 8 Ո - Ա Ա Ն Ն Է Ս ԵԻ Շ Ն Ո Ր Հ Ի Ի Ն Ո Ր Ա Յ Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ո Ս Ա Մ Ե Ն Ա Յ Ն Հ Ա 8 Ո 8 Ы * Ծ Ա Յ Ր Ա Գ Ո Յ ն 4 Ա Տ Ր Ի Ա Ր Ք Ա Ռ Ա Ք Ե Լ Ա Կ Ա Ն Ե Կ Ե - Ղ Ե 8 Ի Ո Յ Ք Ր Ի Ս Տ Ո Ս Ի Ե Ի Մ Ա Յ Ր Ս > Ո Ռ Ո Յ Ս ՐԲ Ո 8

Կ Ա ^ Ո Ղ Ի Կ հ Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ն 1 -

Բ ա ր ձ ր . Ս ր ր ա ղ ս ւ ն Կ ա ր ա պ ե տ ի , վ ի & ա կ ա ւ ո ր Ա ր ք ե ­պ ի ս կ ո պ ո ս ի Հ ա յ ո ց ի <1.րսւստսւն Ա ա ս պ ե տ ի յ ա տ կ ա ց ե ա լ Տ ա ր ա զ ա տ ի մ ե ր ո ւ մ խ ն դ ա լ ի Տ Է ր :

Ա ռ ա ք ե լո վ ա ռ ձ ե զ ը ն դ ա յս մ բ ա ց ։ի ա կ է թ ի լ ղ ե ր .

Հ ո ւ գ ր ո ւթ ի մ ,ս ղ մ ի ն ն յա ն ո ւն տ ե ա ո ն կ ո ւս ա կ ա լի ն ,

և զ մ ի ւս ն յա ն ո ւն Թ ի ֆ /ի զ ո լ թա ղա քսւցի Մ կ րտ ում

Ս նղ ո ւկ ո վ ի ա յր ի Թ ի ն ա թ ի ն ի ն , գ ր ե մ ք ձ ե զ յ ռ յ 4

ա ռ ա ն ձ ի ն , ղ ի կ ո չե ս ք ի ք ա ռ ձ ե զ զ ա զ ն ի ւ ,9ա խ ա ր

Ն ի կի տ ի չ Հ ա բ ի մ ո վ ն , և ա ոա նձնա ս շիթ երկոթին

զ ո ւր ի մ ի ա ս ի ն ա ' յն պ կ ս զ/ւ ո չ ի ձ ե ր ա յն ո ց ո ք ճ

կ ա մ ի ն ո ր ա յն ո ց ւ/տ ա նից ի ա ո ձ ե զ , և ա պ ա ցուցա

շիթ ն մ ա զե ր կ ո ս ի ն բ ա ց վւա կէթ իւ զրո ւթ ի ւն ս ն

զ ա յն ո ս ի կ , ե թ է ն ա յե տ ր ն թ ե ո ն լո յ զ ա յն ս ' յա ն ձ ն -

ա ո ո ւ էիցիւ և շ ո ւտ ո վ բ ե ր ց կ ա ո ձ ե զ զերեթ

Հ ա ր ի ւր պ ա ձւս/սլու ո ս կ ի ս , և տ ա ցկ ձ ե զ , յա յն ~

մ ա մ դ ո ւք զփ ա կկթսն զ ա յն ո ս ի կ կնթեսշիթ ձ ե ր ո վ

կ ա մ կ ո ն ս ի ս տ օ ր ի ա յի կ ն թ ո վ , ղկւ. ւս ա կ ա լինն

հա ս ուս շիթ է ն у Լ ա ն , և զ ա յր ի Ւ ի ն ա թ ի ն ի ն ն տաշիթ

ն մ ա Հ ա թ ի մ ո վ ի ն , և զ յի շ ե ա լ ո ս կ ի ս ն ա մ ր ա -

ց ո ւց ե ա լ ի ծ\րա րի ձ ե ր ո վ կնվքովՀա ս ո ւս շիթ փ ո ւթ ո վ

ր ն դ գ ր ո ձ թ ե ա ն ձ ե ր ո յ ա ո լո ւս ա ւո ր չե ա ն Հ ա յո ց

Ս ի ւե հ ո դ ո ս ն ա սա ի ս ո ւր բ Է շմիա & ին, ի ս կ ե թ է

ն կա տ ես շի թ , թ է նա ա զ ն ի ւ ն ի կ ի տ ի չ Հ ա բ ի մ ո վ ն

յա մ ե ց ո ւ ց ա ն ե լ կ ա մ ի զ վ ճ ա ր ո ւմ ն ձ ե զ ա յն ո ցի կ

ո ս կ ւո ց ա յլև ա յլ քսա րդա ւա նօթ և պ ա տ ճ ա ո ա ն օթ ,

յ ա յն ժ ա մ ա պ ա ա ո ա ն ց մ ի լս ևս ս պ ա ս ե լս յ , զ ե ր ­

կ ո ս ի ն վ ե ր ո յի շ ե ա լ գ ր ո ւթ ի ւն ս ն զ ա յն ո ս ի կ ի ւր ե ա ն ց

փ ա կ էթ ի ւթ ն , և զ ա յս զ ր ո ւթ ի ւն մ ե ր ա ո ձ ե զ ե դ ­

ն ա է ի մ ի ա ս ի ն ի մ ի ո ւմ պ ա հա րա նի ը ն դ պ ա ­

տ ա սխ ա ն ա գ ր ո ւ թ ե ա ն ձեր դա րձո ւս շիթ ա ռ մ ե զ

փ օ չտ ա յի լ, պ ա հ ե լո վ զ ա մ ե ն ա յն ի բ ր և զխ ո ր հ ո ւր դ

ի ձ ե ր ո ւ մ ա ո ա ն ձ ն ո ւթ ե ա ն ւ

Р ш г Ь ш «յւս կսւ մ ձ ե զ ի ս ր տ է մ ի շ տ '

Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ո Ս Ա Մ Ե Ն Ա Յ Ն Հ Ա Յ Ո Ց Յ Ո ՚Ա Ա Ն Ն Է Ս

ЛЧ 1 2

ի 2 1 մ ա ր տ ի 1 8 4 1 *»

Ի Ս ո ւր բ Էշմիա ձին&

Վ րա ստ ա նի թ ե մ ի ա ռա շն ո ր դ Կա րա պ ետ ա ր քե պ ի ս կ ո պ ո ս ի պ ա տ ա ս խ ա ն գ ր ո ւթ յո ւն ի ց ի մ ա ն ո ւմ ե ն ք ։ որ Կ ա թ ողիկոսի պ ա տ վերի հ ա ­մ ա ձ ա յն ի ր մ ո տ հ ր ա վ ի ր ե լո վ Ա կիմ յա ն ի ն , բ ա ց ա տ ր ե լ Է ե ղ ե լո ւթ յո ւն ը , հ ա մ ա ձ ա յն ո ւ­թ յա ն ե կ ե լ և 1 8 4 1 թ վ ի մ ա յի ս ի 2 9 - ի ն ս տ ա - ց ե լ Է խ ո ս տ ա ց վ ա ծ 3 0 0 ո ս կ ի ն ե ր ը , նրա ն հ ա ն ձ ն ե լո վ թ ի ն ա թ ի ն ի հ ա ս ց ե ո վ Կ ա թողիկո­ս ի ց ուղա րկվա ծ՛ ծր ա ր ը ։

Ա հա և ա յդ ե րկ տ ո ղ գ ր ո ւթ յո ւն ը .

7 , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Պ ետ ա կա ն կ ե ն տ ր ո ն ա կ ա ն ա ր - 8 . Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Պ ետ ա կա ն կենտ րոնա կա ն ա ր­

խ ի վ , ֆ ո ն դ -V 5 3 , գ ո ր ծ М 2 1 1 , Էշ 6 7 — 7 3 ։ խԻՎ> ֆ ^ Դ * Տ 3 , .դ ո ր ձ Л? 2 7 9 ։ Էշ 78ւ

5 6 ԷՋՄԻ ԱԾԻ Ն 1 9 5 1

Ո Ե Ր Դ Ս Ր Ր Ս . 2 Ն Ա Կ Ա Տ Ա Ր Վ Ե Հ Ա Փ Ա Ռ Ո Ի Թ Ի Ի Ն .

Ո Ղ Ո Ր Մ Ա Ծ Ա Գ Ո Յ Ն Տ Է Ր

Հ ա մ ա ձ ա յն հր ա մա ն ի Ս ր բ ա զ ն ա գ ո յն Վ եհա փ ա -

ո ո ւթ ե ա ն 2 ե ր ո ւ մ ի 2 1 - ն մ ա ր տ ի ն ե ր կ ա յ ա մի

հա մ ա ր է 2 , ե ս ի 2 Ձ - ն ն ե ր կ ա յ ա մ ս ո յ ս տ ա ց ե ա լ ք

բ ա ր ե ծ ն ո ւն դ Հ ա խ ա ր Ն ի կի տ ի չ Ա կ ի մ ե ա ն ցԷ զ ե ր ե ք -

Հ ա ր ի լր պ ա ճա խ լի ո ս կ իս յա ն ձ ն ե ց ի ն մ ա զ փ ա .

կ է թ ն գ ր ե ա լ յա ն ո ւն ա յր ի Թ ինա թ ի ն ի Ս ո լն դ ո ւկ -

ե ա ն ց , ն ո յն պ էս ա ռ ա ք ե ց ի և զփ ա կ է թ կ ուսա կա ­

լի ն ը ս տ պ ա տ կ ա ն ե լո յն , և ա յժ մ յի շ ե ա լ ե ր ե ք -

հ ա ր իւր ոս կի ս ր բ ա դ ր ա մ ն գ տ ա ն ի ա ռ ի ս զ ո ր ը ն դ

հ ա լյս տ ա ր ի մ ե կ ա լո ր ա ց ա ռ ա ք ե ց ի ց ա ռ լո ւ ս ա ւ ո ր չ ֊

եա ն Ս իմ ւհ ոդո ս ն,

Կ Ա Ր Ա 4 0 Տ Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս

Հ ա մ ա ր 1 5 5

յՅ Օ -ն մ ա յի ս ի 1 8 4 1 ա մ ի ի Ք . Տփ խ իսՏ

՛էր աս տ ա ն ի հ ա յո ց վ ի ճ ա կ ա յի ն կ ո ն ս ի ս տ ո ­րը 1 8 4 1 թ վ ի հո ւն ի ս ի 6 -ի ն ս տ ա ն ո ւմ է Սի­նոդի ա ր ձ ա կ ա ծ հ ր ա մ ա նա գի ր ը Ս ոմւդուկ- յա ն ճորտ երի ա զ ա տ ա գ ր ո ւթ յա ն մ ա ս ի ն ։ Ա յդ պ ա տ ճ ա ռ ա բա ն վ ո ւմ է ն ր ա ն ո վ , որ տ ա րիներ շա րունա կ ա յգ գոր ծը գ տ ն վ ե լո վ զ ա նա զա ն դա տ ա ստ ա նա կա ն ա տ յա ն ն ե ր ո ւմ , ձ գ ձ գ վ ո ւմ է , որ հնա րա վոր ըէ գ տ ն ե լ մի գ ո ր ծո մ ւյա գ ո ր ծ ա կ ա լ, որ տ ե ղ յա կ լի ն ե ր գ ո ր ծ ո ղ օ ր ե ն ք ­ներին ու կա րողա նա ր հ ա չո ղ և ա ր ա գ վ ա խ ­ճա նի հ ա ս ց ն ե լ ա յն , և վ ե ր ջա պ ե ս , որ Ս ո ւ ն ֊ վ ո լկ յ ա ն ներն ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն տ ե ս չո ւթ յո մ ւի ց

ե լն ե լո վ և ա րքունա կա նը ը ն դ ո ւն ե լո վ , ե կ ե ղ ե ­ց ի ն գրեթ ե ո չին չ չի կ ո ր ց ն ո ւմ , ք ա ն ի որ ե րկուստ եք ե ղ ա ծ տ ա ր բե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը հ ա ­վ ա ս ա ր վել ե ն , ուս տ ի և էջմ ի ա ծ ն ի Ս ինոդը հա րկ չի հ ա մ ա ր ո ւմ դա տ վ ա ր ե լո ւ և բ ո լո ր Ս ո ձ ւդ ո լկ յա նն ե ր ի ն հ ա ն ո ւմ է ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն տ ե ս չո ւթ յո ւն ի ց և թ ո ղ ն ո ւմ ա ր քունի մ ո կ ա ֊

լա ք ների մ ե ջ ։ Ս ինոդը մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ հ ա ն ձ ­ն ա ր ա ր ո ւմ է ա յդ մ ա սի ն հ ա յտ ն ե լ Վ բ ա ս տ ա - նի գ լխ ա վ ո ր կ ա ո ա վա ր չի ն ի գ ի տ ո ւթ յո ւն և խ ն դ ր ե լ, որ նա ի ր կ ո ղ մ ի ց ծ ա ն ո լց ա ն ի Վ րա ստ ա նի և Ի մ եր եթ ի նա հա ն գա կ ա ն կ ա ռ ա ­վ ա ր չո ւթ յա ն ն ու ա ր քուն ա կա ն պ ա լա տ ի ն , որ նր ա նք ևս կա րճեն ա յդ գ ո ր ծ ը ։

Ս տ որև բ ե ր ո ւմ են ք Ս ինոդի հր ա մ ա ն ը .

Հ Ր Ա Մ Ա Ն Ն Ո Ր Ի Ն Կ Ա 8 Ս ե Ր 0 . Կ Ա Ն Մ ե Ծ Ո Ի Թ ե Ա Ն

Ի Ն Ք Ն Ա Կ Ա Լ Ի Ն Ա Մ Ե Ն Ա Յ Ն Ռ Ո Ի Ս Ա 8

Ի Լ ո ւ ս ա ա ր չ ա կ ա ն Հ ա յ ո ց Ս ի ւ Ո Տ ո գ ո ս է է չ մ ի ա ծ ն ի

' 1 . ի 6 ա կ ա յ ի ն Կ ո ն ս ի ս ս ա ր ի ի ն Վ ր ա ս տ ա ն ի

Ի Ս իմ ւհոգոսիս լո ս ս ն զ զ ե կ ո ւց ո ւմ ն ի մ ա սի ն

ա թ ոռ ա պ ա տ կ ա ն ս տ ր կ ա ց 1 ո լն դ ո լկ ե ա ն ց , Վ ա սն

ո ր ո յ ը ս տ հ ր ա մ ա ն ի Ն որին Կ ա յսերա կ ա ն Մ ե ծ ւ ւ -

թ ե ա ն հ ր ա մ ա յե ց ի ն , թ է պ է տ ս ա հ մ ա ն ա դ ր ո ւթ ե ա մ բ ն

ն ա խ կ ի ն Վ րա ստ ա նի ի ս պ շ /ն ի տ ե լն ի է կ ս պ ե դ ի ց ի ա -

9 . Հ ա յկ ա կ ա ն ՍԱՌ Պ ետ ա կա ն կենտ րո նա կ ա ն ա ր­

խ ի վ , ֆ ո ն դ X 5 3 , գ ո ր ծ .V Я 7 9 , Էշ 8 0 ,

յ ի , գ ծ ա դ ր ե ա լն ի դ ր ո ւթ ե ա ն նորին յա ն ո ւն կ-,ն-

ս ի ս տ ո ր ի ի դ ի 1 5 դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի 1 8 3 9 ա մ ի հա մ ա ր

1 7 ,3 4 1 , յա ն ձ ն ե ղ ե ա լ Է Ա թ ո ո ո յս Է շմ ի ա ծն ի հ ս -

մ ա ձ ա յն 2 0 6 5 և 1 1 5 5 յօ դ ո լա ծ ո ց 1 0 հ ա տ ո ր ո յ

Ս վօդի ն ք ա ղ ա քա կ ա ն օրինւսց ա ռ ն ե լ խ ո լզ ա ր -

կ ո լթ ի լն յի շ յա լ Ս ո ւն դ ո լկ ե ա ն ց դա տ ա ստ ա նա կա ն

կ ա ր դ ա լ, ա յլ ը ն կ ա լե ա լ ի բ ա ղ դ ա տ ո լթ ի ւն թԼ

յի շ ե ա լ Ս ո լն դո լկ ե ա ն р , որ պ էս ա զ ա տ ե ա լք ի

ս տ ո ր ա դ ր ո լթ ե ն է է շմ ի ա ծ ն ի Ա թ ո ո ո յս և գ տ ա -

ն ե ց ե ա լք ա յժ մ յա ր ք ո ւն ա կ ա ն տ ես չո լթ ե ա ն վա ս ն

հ ա տ ո լց ա ն ե լո յ ն ո ց ա զա մ ս ք ա ն ի մ ի զհա ր կս յա ր -

ք ո լն ի ս , ո ՛ չ կ ա րեն ա յժ մ վ ե ր ա դ ա ռ ն ա , իշխ ա ն ոլթ իւն

Հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ մ ի ն չ ցվա խ ճ ա ն ա կ ա ն վ ճ ի ռ վա սն

ն ո ց ա յ գ ո ր ձ ո յն ի դա տ ա ստ ա նա կա ն տ եղ ի ս , և մ ի ն չ

ց ա յն վ ա յր գ ո ր ծ ն գ տ ա ն ե լո վ ի .ա րուն ա կ ո ւթ ե ան

ի զա ն ա զ ա ն ղա սս ա տ ե ն ի ց , պ ա րտ է երկ ա րի,

զ ժ ա մ ա ն ա կ ի ն չ ա ն սա հ մ ա ն և ը ն դ ն մ ի ն չո ւն ե -

լո վ ի ն կ ա տ մ ա ն ի ն ե ր կ ա ժ ա մ ա ն ա կ ի ս զ ր ն դ ո ւ ֊

նա կ գո ր ծա կ ա տ ա ր ս , կա րևոր ս ը ս տ օ ր ի ն ա ց վա սն

ե ր թ և ե կ ո լթ ե ա ն ը ս տ գ ո ր ծ ո յն , ո ՛ չ ն շմ ա ր ի կ ա ր ե լո ւ-

թ ի ւն ա ո շո լտ ա վ ւո յթ ա ւա րտ ոլմ ն գ ո ր ծ ո յն , ուստ ի

ո ր քա ն ը ս տ ա յս մ , ո ՛ չ ս ա կ ա լ ք ա ն զ ա յն և ըստ

ա յն մ ի կ յա ր գ ա ն ա ց , զ ի յի շ ե ա լ Ս ա ն դ ո լկ ե ա ն ք ն

դ ա ո ն ա լո վ յ ե կ եղ ե ցա կ ա ն տ ե ս չո ւթ ե ն է յա ր ք ո ւն ա -

կ ա նն , ա ո ա չ ի ն ն չկ ո ր ո ւս ա ն է ի ն չ , ո ր ո վ հ ե տ և կ ա յք

ե կ ե ղ ե ց ւ ո յ հ ա ւա ս ա ր ե ա լ են ը ս տ օ ր ի ն ա ց ը ն դ

ա ր ք ո ւն ա կ ա ն կ ա յի ց ն , է շմ ի ա ծ ն ի Ս ի ,& հ ո դ „ս ս

վա ր կա ն ի „ ' չ ս կ ս ե ա լ զ ա յս մ ա ն է զ ն ո ր և ղա ն օգուտ

գ ո ր ծ ի դա տ ա ս տ ա ն ա կ ա ն ա տ են ի զն շա ն ա կ եա լ ի

ց ո ւց ա կ ս կ ա յի ց Ա թ ո ո ո յս է շ մ ի ա ծ ն ի Թ ի ֆ լի զ ո ւ

մ ո ք ա լա ք ս ն ՝ զ ա յր ի կին Մ կ ր տ ո ւմ ի Ս ա նդ ո ւկ ե ա նց

զՒ ի ն ա թ ի ն ն հ ա ն դ ե ր ձ ո ր դ ո վ ք ն ո ր ի ն Գ ա բր ի Հլի ,

և Ա ի ք ա յէ լի լ և դ ս տ ե ր բ ք ն ՝ զ ա յր ի ն և զա լա կ ո մ ւս

Գ է ո ր գ ա յ Ս ա ն գ ո ւկ ե ա ն , զ ^ ո վ մ ա յ Դ ա լթ ե ա ն Ս ա ն-

ղ ո ւկ ո վ ն , զ 8 „ վ ս է փ Պ ետ րոսեա ն Ս ա ն դ ո լկ ո վ ն ,

զ Դ ա ւի թ Ս ա ն գ ո լկ ո վ ն և զ Յ ա կ ո ր Տ ո վ հ ա ն -

ն է ս ե ա ն Ս ա ն դ ո լկ ո վ ն , ը ն դ ն ո ց ի ն գե ր դ ա ս տ ա -

Խ ս ց , ն ո յն պ էս և զ կ ո յր Ս իմ էւՕ ն Ս ա նգուկեա ն

հա ն ե ա լ ի յի շ ե ա լ ց ո լց ա կ ա ց և յե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն

տ ե ս չո ւթ ե ն է , թ ո ղ ո ւ լ զ ն ո ս ա յ հ ա մ ա ձ ա յն ա րա րե ա լ

վա ս ն ն ո ց ա յ տ ն օ ր էն ո լթ ե ա ն տ էր ո ւթ ե ա ն ի տ ե ս -

չո ւթ ի մ , ա րքուն ա կ ա ն վա ս ն հ ա շ ո լե լո յ պ ա տ շա ճ-

ե ա լ կ ա ր դ ա լ ի թ ի ս , թ -ի ֆ լի զ ո լ ա ր ք ո ւն ի մ օ ք ա -

լա ք ա ց կ ա ր ճ ե ա լ ա յժ մ է ն ի ս կ զ ա մ ե ն ա յն խ ո լզ ա ր .

կ ո ւթ ի ւն ի մ ա ս ի ն ն ո ց ա յ ի կ ո ղ մ ա ն է Հ ա յո ց լո ւ -

ս ա ւո ր չեա ն {ե կ ե ղ ե ց ւո յ, զ ա յս մ տ նօրէնո՜վէիւես

հ ա ս ո լց ա ն ե լո վ ի դ ի մ ա ց Կ ա թ ողիկոսի Ա մ ե ն ա յն

Հ ա յո ց ի գ ի տ ո լթ ի մ ւ տ եա ռն գ լխ ա լո ր կ ա ո ա վ ա ր ­

չի ն Վ ր ա ս տ ա ն ի , խ ն դ ր ե լ զ տ ն օ ր էն ո ւթ ի ւն նորա յ

յա ղ ա գ ս յա ն ձ ն ե լո յ Վ ր ա ստ ա նի և Ի մ ե ր ե թ ո լ նա ­

հ ա ն գա կ ա ն կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն զ ա մ ե ն ա տ ե ս ա կ

գ ր ա գ ր ո լթ ի ւն ը ս տ յի շ ե ա լ գ ո ր ծ ո յն կ ա ր ճ ե լ և

զ ա յն տ ա լ յա լի տ ե ն ա կ ա ն մ ո ռ ա ց մ ա ն և յա ղ ա գ ս

ա ռ ա շ ա դ ր ե լո յ զ ա յն մ ա ն է ի ս կ Վ ր ա ս տ ա նի և Ի -

մ ե ր ե թ ո ւ ա րք ուն ի պ ա լա տ ա ն վ ա ս ն պ ա րտ ո ւ

պ ա տ շա ճ ի ն ո ր ի ն կ ո ղ մ ա ն է ը ս տ ա յս մ ա ռ ա ր կ ա յի

տ ն օ ր է ն ո ք ե ա ն ՝ ղ ո ր մ է Վ ր ա ստ ա նի .լի ճա կ ա ս ւր

1 9 5 1 I я ս՜ ի а ծ ի ն 5 7

Ա ր քե պ ի ս կ ո պ ո ս ի ն Կ ա րա պ ետ ի և կ ոնս ի ս տ ո ր ի ի գ

ա ո ւե ա լ գ ի տ ե լ, յա ն ձ ն ե լ կ ո ն ս ի ս տ ո ր ի ի գ պ ա հա նշ-

ե ա լ ի Բ ՚ի ֆ լի ղ ո լ ք ա ղ ա ք ա կ ա ն պ օ /ի ց ի ա յկ հա ­

մ ա ձ ա յն տ ո լե ա լ ն մ ի ն ի նա խ կ/ й Վ ր ա ս տ ա նի

Ի ս պ օլն ի տ ե լն ի Է կ ս պ ե դ ի ցի ա յՀ ն հ ր ա մ ա ն ա գ ր ո վ ն

զ գ տ ա ն ե ց ե ա լ ի պ օ լի ց ի ա յի ն յա յն մ ի կ վ կ ա յա գ ի ր ս

ը ս տ ա յս մ գ ո ր ձ ո յ զ ա ո ա ք ե ա լս ն յա յ ն ը ն դ Հր ա մ ա ն ի

ն ո յն < կ ս պ Հ դ ի ց ի ա յի ի 2 0 դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի 1 8 3 3 ա մ ի

հ ա մ ա ր 1 8 ,0 6 6 , ա ռ ա չ ի ա ռ ն ե լ զ ա յն ս փ ութ ով

Ա ի ւն Հո ղ ո ս ս , ո ր ո վ հ ե տ և ի յի յթ տ ա կ ե ա լ վ կ ա յա ­

գ ի ր ս պ ա րունա կ ին ի ր ա ւո ւն ք և ի վեր էս յ ա յլո ց

կ ա յի ց Է շմիա Տնիւ

Ա ն դ ա մ Ս խ ն հ ո դ ո ս ի '

'Լ ե ^ Ա Պ Ե Տ Ե Ա Ն Ց ո վ ս է փ Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս

Ա տ ե ն ա դ պ ի ր ' -Ք Ա ՐՏԱ ՇԵ Ա Ն

Ք ա ր տ ո ւղ ա ր ի օ դ ն ա կ ա ն ' Մ ե լի ք ԱԵԼՈԻՄԵԱՆ8

Ի 1 8 ա պ րիլի 1 8 4 1 ա մ ի №

Վ րա ստ ա նի հ ա յո ց հ ո գ և ո ր ա ռ ա ջն ո ր դ ա ր ա ­նը Սուն դ ո ւկ յա ն ն ե ր ի մ ա ս ի ն էջմ ի ա ձ ն ի ց ս տ ա ց ա ծ ո ր ոշմ ա ն մ ա ս ի ն ի ր 1 8 4 1 թ վ ի հ ո ւ­նիսի 1 - ի Л? 1 9 8 դ ր ո ւթ ե ա մ ր հ ա յտ ն ո ւմ էի գ ի տ ո ւթ յո ւն էջմ ի ա ծ ն ա պ ա տ կ ա ն ճորտ երի վ ե ր ա տ ե ս չի ն և հ ա ն ձ ն ա ր ա ր ո ւմ ն ր ա ն ց ա - ն ո լն ն ե ր ը դուրս հ ա ն ե լ ճ որտ երի ց ո ւց ա կ ի ց և հա րկ չպ ա հ ա ն ջե լ ն ր ա ն ց ի ց ։

Ա հ ա ' և ա յդ գ ր ո ւթ յո ւն ը .

Ի 1 - ն յո ւ ն ի ս ի 1 8 4 1 ա մ ի , հ ա մ ա ր 1 9 8

վ ե ր ա տ ե ս ի սւորկսւց է ջ մ ի ա ծ ն ի

Ա ր ժ ա Տ ա պ ա տ ի ւ Ա ն ղ ր է ա ս ք ա հ ա ն ա յի

էո ւս ա ւո ր լե ա ն Հ ա յո ց Ս ի ւե հ ո դ ո ս ն հ ր ա մ ա ն ա -

ղ ր ա ւ ի 1 8 - ն ա պ րիլի հ ա մ ա ր 7 0 1 ձա ն ուցա նկ

ի ն ձ թ է նա ա ո կ ա ր ճ ե լ զ բ ա զ մ ա մ ե ա յ և ղեր կ ա ֊

ր ա տ և վ ի ճ ա ր ա ն ո ւթ ի ւն որ յա զ ա գ ս ս տ ր կա ցն

Ս ո ւե դ ո ւկ ե ա ն ց , վ ա խ ճ ա ն տ ո ւե ա լ .ա յն մ , խ ն ղ ր ե ա լ է

ի տ էր գ լխ ա լո ր կ ա ո ա վ ա ր լէն Վ րա սւոա նի յա ո ա ■

շ ա ր կ ե լ ո ւ մ հ ա ր կն է Հ ա մ ա թ ո ւե լ զ ն ո ս ա յ ր ն ղ

1 0 . Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Պ ետ ա կա ն կ ե նտ րո նա կ ա ն

ա ր խ ի վ , ֆ ո ն դ Л? 5 3 , գ ո ր ծ Л? 2 1 1 , էշ 7 5 — 7 8 ւ ( Կ ոն­

ս իս տ ո րիա ն ս տ ա ց ե լ է 1 8 4 1 թ վ ի հ ո ւն ի ս ի 6 - ի ն ) ։

Տ փ խ ի ս ա յ մ ո ք ա լա ք ա ց պ ա տ ոլիրկ և ի ն ձ հ ա ն ե լ ի

ց ո ւց ա կ կ ս տ ր կա ց կ չմ ի ա ձ ն ի զ ա յր ի կ ի ն Մ կ րտ ում ե

զ Ս ն գ ո լկ ե ա ն ց ղԹ ինա թ ինն հա ն դ ե ր ձ ո ր դ ո վ ք նորին

Գ ա բ ր ի է լի լ և Մ ի ք ա յկ ի լ Ա դ ս տ ե ր բ ք ն , զ ա յր ի ն և

զ ա լա կ ո լն ս Գ է ո ր գ ա յ զՍ ն դ ո լկ ե ա ն ղ & ո վ մ ա յ Գ ա լ.'

թ ե ա ն զ Ս ն գ ո լկ ո վ ն , ղ Յ ո վ ս էփ Պ ետ րոսեա ն Ս ուն-

դ ո ւկ ո վ ն , զ Դ ա լի թ Ս ո մ ւդ ո լկ ո վ ն , և. զ Յ ա կ ո բ Յ ո վ -

հ ա ն ն ի ս յա ն Ս ո մ ւդ ո ւկ ո վ ն , ը ն դ ն ո ց ի ն գ ե ր դ ա ս -

տ ա ն ա ց ն ո յն պ էս և զ կ ո յր Ս ի մ էօն ն Ս ո մ ւդ ո լկ ե ա ն ։

Ո ս ւտ ի յա ռ ա չա դ ր ե մ ձ ե զ ո ՛չ ե ս պ ա հ ա ն չել ի յի շ -

ե ա լ ա ն ձ ա ն ց զ հ ա ր կ ի ն չ , ե թ է հ ա ն ե ա լ ունիք

ի տ ա նկ ն ո ց ա ի ն չ ի ղ ր ա ւ, վ ե ր ա ղ ա ր ձ ո լս չի ք ա ս ն ո ս ա յ։

Կ Ա Ր Ա Պ Ե Տ Ա ր ք ե պ ի ս կ ո պ ո ս ! I

Ո ՝վ է ե ղ ե լ ա յդ ա զ ն ի վ Զ ա քա ր իա Ն ի կ ի- տ ի չ Ա կ ի մ յա ն ը , որին մ ի կ ո ղ մ ի ց կ ա թ ո ղ ի ­կ ո ս ն է հա վա տ ը ն ծ ա յե լ , մ յո ւս կ ո ղ մ ի ց էլ Թ ինա թ ի ն Ս ո ւն դ ո ւկ յա ն ը ։

Ա յդ հա ր ցի պ ա տ ա ս խ ա ն ը գ տ ն ո ւմ ենք Վ րա ստ ա նի Հ ա յո ց կ ո նս ի ս տ ո ր ի 1 8 3 9 թվի ս ե պ տ ե մ բ ե ր ի 6 - ի ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւթ յա ն մ ե ջ ։ а Ւ ի ֆ լի ս ի բ ն ա կ ի չ Կ ո լեժս կի Ս եկրետ ա ր Զ ա ­քա ր իա Ա կ ի մ յա ն »ը ն ո ւ յն թ վ ի օգ ո ս տ ո ս ի 1 -ի ն խ ն դ ր ա մ ա տ ո ւյց է ե ղ ե լ ծ ն ն դ յա ն և մ կ ր տ ո ւ­թ յա ն վ կ ա յա գ ր ե ր տ ա լո ւ ի ր որդի ն ե ր թ յ։ Խ նդ րա գր ո ւմ մ ա տ ն ա ն շ վ ա ծ է , որ ի ր ա վ ա գ ո րդու կ ն ք ա հ ա յր ն ՛է ե ղ ե լ Մ կրտ իչ Ս ունդո ւկ- յա ն ը , ի ս կ կ ր տ ս ե ր ի ն ը ' Գ ա բր ի ե լ Ս ո ւնդ ո ւկ - յա ն ը ։ Ա հա ա յն մ ե ր ձ ա վ ո ր կ ա պ ը , որն ա մուր թ ե լե ր ո վ շա ղ կ ա պ ե լ ,է ա յդ ա նձնա վ ո ր ո ւթ յ ա ն ­սերին մ ի մ ե ա ն ց հ ե տ ։

Ա յս պ ի ս ո վ , ն ո ր ա հ ա յտ վ ա վերա գր եր ը գ ա ­լի ս են ա ն վ ե ր ա պ ա հ հ ա ս տ ա տ ե լո ւ, որ Ս ո լն - դ ո ւկ յա ն ն ե ր ը էջմ ի ա ծն ա պ ա տ կ ա ն ճորտ եր են ե ղ ե լ և ճ ո ր տ ո ւթ յո ւն ի ց ա զ ա տ ա գ ր վ ե լ ե ն Հ ո վ ­հ ա ն ն ե ս կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի կ ո ղ մ ի ց 1 8 4 1 թ վ ի ն ։

Ա յս ա մ ե ն ը 'Ս ունդուկ յա նի կ ե ն ս ա գ ր ո ւ­թ յա մ բ զ բ ա ղ վ ո ղ ն ե ր ի ո ւշա դ ր ո ւթ յա ն ն ենք ն ե ր կ ա յա ց ն ո ւմ ։

I * . Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Պ ետ ա կա ն կենտ րո նա կ ա ն ա ր ­

խ ի վ յ ֆ ո ն դ . V 5 3 , դ ո ր ձ . V 2 7 9 , ւկջ 8 5 ւ

Մ Ц 8 Ր « Ա Ց Ր ե Ն Ի Ք Ո Ի Ս

Վ . ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ

ձ Ա Յ Կ Ա Կ Ա Ն ՍՍՌ Գ Ե Ր Ա Գ Ո Ւ Յ Ն Ս Ո Վ Ե Տ Ի Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ն Ե Ր Ը Ե Վ Ն Ր Ա Ա Ռ Ա Տ Ի Ն Ս Ե Ս Ի Ա Ն

ա յա ս տ ա ն ի ա շխ ա տ ա վո րո ւ­թ յա ն ց ն ծ ա լի օրեր ի ց մ ե կ ն էր 1 9 5 1 թ վ ա կ ա ն ի փ ետ րվա րի 2 5 - ը ։ Ա յդ .օրը մ եր չք ն ա ղ Հ ա յ­

ր ե ն ի ք ի բ ն ա կ չո ւթ յո ւն ն ը ն տ ր ո ւմ էր պ ե տ ա ­կա ն կ ա ռա վա րմա ն ի ր գ ե ր ա գ ո ւյն մ ա ր մ ի ն ը 1 Հ ա յկ ա կ ա ն Ս ովետ ա կա ն Ս ոցիա լիստ ա կա ն Ռ ե ս պ ո ւբլի կ ա յի Գ ե ր ա գո ւյն Ս ո վ ե տ ը ։

Ը նտ ր ո ւթ յո ւն նե ր ն ս կ ս վ ե ց ի ն ա մ ենո ւր եք ա ռ ա վ ո տ յա ն ուղիղ ժ ա մ ը 6 - ի ն , Հ ա յա ս տ ա ն ի բ ո լո ր ք ա ղ ա քն ե ր ո ւմ , գ յո ւղ ե ր ո ւմ , ա վ ա ն ն ե ­ր ո ւմ մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ ։ Ի նչպ ես մ ի շտ , ա յս ա ն ֊ գ ա մ էլ ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը վ ե ր ա ծվ ե ցի ն ի ս կ ա ­կ ա ն հա մ ա ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն տ ոնի և ց ն ծ ո ւթ յա ն : Վ ա ղ ա ռ ա վ ո տ ի ց մ ի ն չև ուշ գ ի շե ր ' մ ի ն չև ը ն տ ­ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա վ ա ր տ ո ւմ ը , '՛ընտ րա կա ն բ ո ­լո ր տ ե ղ ա մ ա ս ե ր ո ւմ չէ ր գ ա գ ա ր ո ւմ ե ր գ ն ու ե ր ա ժ շտ ո ւթ յո ւն ը , պ ա րն ու խ ն դ ո ւթ յո ւն ը ։

Տ ղ ա մ ա ր դ թ ե կ ի ն , եր ի տ ա ս ա ր դ թ ե ծե ր , գ յո ւղ ա ց ի թ ե մ տ ա վ ո ր ա կ ա ն , բ ա ն վ ո ր թ ե ո ւ ­ս ա ն ո ղ , բ ո լո ր ն ա ն խ տ ի ր Նա խ և ա ռա ջ ի ր ե ն ց ս ր բա զ ա ն պ ա րտ քն ե ն հ ա մ ա ր ո ւմ ա յդ օրը ժ ա մ ա ռա ջ ն ե ր կ ա յա ն ա լ ը ն տ ր ա կ ա ն տ ե ղ ա ­մ ա ս , կ ա տ ա ր ե լո ւ ի ր ե ն ց ք ա ղ ա քա ցի ա կ ա ն պ ա ր տ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , մ ա ս ն ա կ ց ե լո ւ ք վ ե ա ր ­կ ո ւթ յա ն ը , Եվ ո չ մ ի ա յն ա յդ , Ա մ են ո ք ձ ը գ ֊ տ ո ւմ Է ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի օրը ն շա նա վ ո ր ե լ ո րևէ մ ի նո ր հ ա ջո ղ ո ւթ յա մ բ ի ր կ ա տ ա ր ա ծ ա շխ ա տ ա նքի բ ն ա գ ա վ ա ռ ո ւմ ։

Օ ն տ ր ո լթ յո մ ւն ե ր ի ա յս պ ի ս ի հ ա մ ա ժ ո ղ ո ­վ ր դ ա կ ա ն բ ն ո ւ յթ ն ունի ի ր խ ո ր ը ա ր մ ա տ ­ն ե ր ը , Ա յդ ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը տ ե ղ ի ե ն ո մ յ ե ֊ ն ո ւմ ա շխ ա րհ ում ա մ ե ն ա դեմ ո կ րա տ ա կ ա ն կ ո ն ս տ ի տ ո ւցի ա յի հ ի մ ա ն վր ա , ո րը ն ա խ ա ­

տ ե ս ո ւմ Է ը նտ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի կ ա տ ա ր յա լ ա ֊ զ ա տ ո ւթ յո ւն . Մ եր ե ր կ ր ռ ւմ ը ն տ ր ե լո ւ և ը ն տ ր վ ե լո ւ ի ր ա վունք ունեն բ ո լո ր չա փ ա հա ս ք ա ղ ա ք ա ց ի ն ե ր ը , ա ռ ա ն ց ս ե ռ ի , կրթա կա ն ց ե ն զ ի , գ ո ւ յք ա յի ն ո ւն ե ցվ ա ծք ի խ տ ր ո ւթ յա ն , ա նկա խ ա զ գ ա յի ն պ ա տ կ ա ն ե լի ո ւթ յո ւն ի ց , կրոնա կա ն դ ա վ ա ն ա ն ք ի ց , ա ն ց յա լ գ ո ր ծ ո ւ­

ն ե ո ւթ յո ւն ի ց , Ա յս ս ր բ ա զ ա ն , ի ր ո ք մ ա բ դ ա ս ի - /էա կան ս կ զ բո ւն ք ն ե ր ի շն ո ր հ ի վ է , որ Սո­վ ետ ա կա ն ե ր կ ր ռ ւմ ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը տ եղի են ո մ ւե ն ո ւմ չտ ե ս ն վ ա ծ հ ա ջո ղ ո ւթ յա ն , ժ ո ­ղո վ ր դ ա կ ա ն զ ա ն գ վ ա ծն ե ր ի ա մ ե ն ա գ ո ր ծ ո ն մ ա ս ն ա կ ց ո ւթ յա ն , հա մ ա ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն խ ա ն ­դ ա վ ա ռ ո ւթ յա ն պ ա յմ ա ն ն ե ր ո վ ,

Օ գ տ վե լով Ս ովետ ա կա ն ի շխ ա ն ո ւթ յա ն ա զ ­գա յինդ ի մ ա ս տ ո ւն ք ա ղ ա քա կ ա ն ո ւթ յա ն և ս ո ­վետ ա կա ն ը ն տ ր ա կ ա ն ս ի ս տ ե մ ի ա յս ա ռ ա ­վ ե լո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց , հ ա յ ժ ողովուրդը ի ր р п Л

Հ ա յր ե ն ի ք ո ւմ տ ն օր ի ն ե լ է ի ր ս եփ ա կա ն բ ա խ - տԸ . ԻՐ ե ր ջա ն կ ո ւթ յո ւն ը , ս տ ե ղ ծե լ ի ր պ ե ­տ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , կ եր տ ո ւմ է ի ր կուլտ ուրա ն,

Պ ա տ կ ե ր ա ց ն ե լո ւ հա մ ա ր , թ ե ի ն չպ ի ս ի դ „ ր . ծ ո ն մ ա ս ն ա կ ցո ւթ յո ւն ունե ցա ն ժ ո ղ ռ ք ը դ ա - կա ն զ ա ն գ վ ա ծն ե ր ը Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ երա ­գ ո ւ յն Ս ովետ ի ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն , բա վ ա կ ա ն

է ա ս ե լ, որ ք վ ե ա ր կ ո ւթ յա ն ը մ ա ս ն ա կ ց ե ց ի ն ը ն տ ր ա կ ա ն ց ո ւց ա կ ն ե ր ի մեջ մ տ ց վ ա ծ ք ա ղ ս , ֊ Հ ա ց ի ն ե ր ի 9 9 ,9 9 տ ո կ ո ս ը ,

Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ երա գույն Ս ովետ ի ը ն տ ­ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը մ ի ա ն գ ա մ և ս դ ր ս և ո ր ե ցի ն

ա յ ժող ո 4ԲդԻ Բ ա րո յա քա ղ ա քա կ ա ն մ ի ա ս ­ն ո ւթ յո ւն ը և ա ն սա հմ ա ն նվ ի ր վ ա ծո ւթ յո ւն ը դեպ ի Ս ովետ ա կա ն Հ ա յր ե ն ի ք ը , Գ երա գույն Ս ովետ ի դեպ ո ւտ ա տ ներ ը ն տ ր վ ե ց ի ն հ ա յ ժ ո ֊ զո վ ը գ ի լա վ ա գ ո ւյն գ ա վ ա կ ն ե ր ը , ո րո ն ք ի ր ե ն ց

1Я51 м . и1 ь ս. ծ ւ.

ա շխ ա տ ա նքո վ և հա սա րա կա կա ն գ ո ր ծ ո ւ­ն ե ո ւթ յա մ բ մ ի շտ ա ո ա շա վո ր ե ն ե ղ ե լ և ա յժ մ 1;լ, որպ ես ժ ո ղո վ ր դի ը ն տ ր յա լն ե ր , պ ա տ րա ստ են ա նձն,Ա ,րա րա ր ծ ա ռ ա յե լո ւժ ո ղ ով ր դ ի շա հ ե ր ի ն , ի ր ե ն ց ս ո ցի ա լի ս տ ա կ ա ն Հ ա յր ե ն ի ք ի շա հ ե ր ի ն ։

Ո վ ք ե ՜ր են ժ ո ղ ով ր դ ի ա յդ ը ն տ ր յա լն ե ր ը , նրա նք տ ա ր բե ր զ բա ղ մ ո ւն ք ի տ ե ր և տ ա ր բե ր տ ա ր իքի մ ա րդ ի կ ե ն , ս ա կ ա յն մ ի ը ն դ հ ա ն ո ւր հ ա մ ո զ մ ո ւն ք ի , մ ի գ ա ղ ա փ ա ր ի մ ա ր դ ի կ ։ Նրա նք հ ա մ ա կ վ ա ծ ե ն մ ե կ ը ն դ հ ա ն ո ւր մ ղ ո ւ ֊ մ ո վ ' ո չի ն չ չխ ն ա յե լ հա ր ա զա տ երկրի հ ե ­տ ա գա զ ա ր գ ա ց մ ա ն ու վ ե ր ե լք ի հ ա մ ա ր , ա մ ե ն ի ն չ ի ս պ ա ս դ ],ե լ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ա վ ե լի ե ր ջա ն ի կ կ յա ն ք ի հ ա մ ա ր , ն ր ա ն ց մեջ կա ն բա ն վ ո ր ն ե ր և պ ետ ա կա ն գ ո ր ծ ի չն ե ր , գ յո ս լա ց ի ն ե ր և գ ի տ ն ա կ ա ն ն ե ր , ի ն ժ ե ն ե ր ն ե ր և գ ր ո ղ ն ե ր , ա ր վեստ ի ա շխ ա տ ո ղ նե ր և ո ւս ա նո ղ նե ր ,

Հե տ ա ք ր քի ր է ը ն տ ր վ ա ծ դ եպ ո ւտ ա տ ներ ի շա տ շա տ եր ի կ ե ն ս ա գ ր ո լթ յո մ ւը , Ն ր ա նց, հա տ կա պ ես եր ի տ ա ս ա ր դ դեպ ուտ ա տ ների կ յա ն ք ի պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ը ս ե ր տ ո ր ե ն կ ա պ վա ծ է մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի վ ե ր ա ծ ն ո ւթ յա ն և զ ա ր գ ա ց ­մ ա ն հետ Հ ն ր ա ն ք ա ճ ե լ ե ն և կ ո փ վ ե լ Ս ո վ ե ­տ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի հ ե տ մ ի ա ս ի ն , ս ն վ ե լ նրա շա հ ե ր ո վ , հա ս ա րա կա կա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո լ-թ յա ն փ որձ ձ ե ռ ք բ ե ր ե լ ի ր ե ն ց ե րկրի վեր ելքի հա մ ա ր մ ղ վ ա ծ պ ա յք ա ր ո ւմ .

Ահա դ ե պ ո ւտ ա տ ն ե ր ի ց մ ե կ ը ' 2 1 ֊ա մ յ ա Ն ե- ղուշ Մ ե լք ո ն յա ն ը , Թ ե րև ս նա ա մ ե ն ա կ ր տ ս ե ր ն է բ ո լո ր դ ե պ ո ւտ ա տ ն ե ր ի ց , Ի ն չո ՜վ է ա չքի ը ն - կ ել ա յդ երի տ ա ս ա ր դ գ ե ղ ջկ ո ւհ ի ն , ո րի ն կ ա տ ­մ ա մ բ ի ր հ ա յր ե ն ա կ ի ց ն ե ր ը ա յդ պ ի ս ի վ ս տ ա ֊հ ո ւթ յո ւն են ց ո ւց ա բ ե ր ե լ և ա ր ժ ա ն ա ց ր ե լ ա յդ մ ե ծ պ ա տ վի ն ։

ն ե գ ո լշ Մ ե լք ո ն յա ն ը Հ ո կ տ ե մ բ ե ր յա ն ի շ ը ր - ջա նի ի ր հ ա յր ե ն ի ՛Փոքր Շ ա հ րիա ր գ յո ւղ ի կ ո լխ ո զ ի շա տ ս ովո ր ա կ ա ն ա շխ ա տ ա վ ո ր ն ե ­ր ի ց մ ե կ ն է ր ' օղ ա կ ա վ ա ր ո ւհ ի , Տ ա ր ի ն ե ր ե ի վեր նրա ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա մ բ ա շխ ա տ ո ւմ էին 1 0 — 1 2 բ ա մ բ ա կ ա գ ո ր ծ գ ե ղ ջկ ո ւհ ի ն ե ր , 1 9 4 9 թ վ ա կ ա ն ի ն ն ե դ ո լշ Մ ե լք ո ն յա ն ի օ ղ ա կ ը , շ ն ո ր - հ ի վ լա վ խ ն ա մ ք ի , ի ր մ շ ա կ ա ծ 1 0 հ եկ տ ա ր բ ա մ բ ա կ ի դ ա շտ ե ր ի ց ս տ ա ց ա վ 7 0 0 ց ե ն տ ն ե ր ր ե ր ք , կ ա մ յո ւր ա ք ա ն չյո ւր հ ե կ տ ա ր ի ց 7 0 ց ե ն տ ն ե ր ։ Ա յդ պ ի ս ի բ ա ր ձ ր բ ե ր ք ա ճ ե ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր Ն եգոլշ Մ ե լք ո ն յա ն ը , Հ ո կ տ ե մ բ ե ր յա ն ի շրջա նի մ ի ք ա ն ի տ ա ս ն յա կ վա ր պ ետ բ ա մ ­բա կ ա գ ո ր ծ ն ե ր ի հե մ ի ա ս ի ն , ՍՍՌՄ Գ երա ­գ ո ւ յն Ս ովետ ի ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ յա ն հ ր ա մ ա ­ն ա գ ր ո վ ա ր ժ ա ն ա ց ա վ Ս ո ցի ա լի ս տ ա կ ա ն Ա շ­խ ա տ ա նքի Հ ե ր ո ս ի պ ա տ վ ա վ ո ր կ ո չմ ա ն ։ ն ո ւյն ք ա ն ա կ ո ւթ յա մ բ բ ե ր ք ս տ ա ց ա վ ն ե գ ո լշ Մ ե լք ո ն յա ն ը ն ա և 1 9 5 0 թ վ ա կ ա ն ի ն ։ Պ ա տ կ ե ­ր ա ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , թ ե ի ՛ն չ ե ն ն շա ն ա կ ո ւմ ա յս թ վ ե ր ը , բա վ ա կ ա ն է ա ս ե լ, որ ա ն վ ա ն ի օ ղ ա ­կ ա վա րուհո ւ ս տ ա ց ա ծ բ ա մ բ ա կ ի մ ի տ ա րվա

59

\ ^ ր ելԻ հ- 4 ա ՚" ր ա ս տ ե լ շ ո լր . կ եսմ ի ,ի ո ն մ ե տ ր գ ո ր ծ վ ա ծ ք ե ղ ե ն ,

“ ' Հ Ո 4 հ '1ա եմ Բ եՐԻ '", Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Տ ե ղ ա կ ա է .ս ո վ ե տ ն ե ր ի ը ն տ ր ո ղ ն ե ր ի Հ .մ ա ն ա կ ն ե գ ո լշ Մ ե լք ո ն յա ն ն ը ն տ ր վ ե ց Փ ոքրՇ ա հրիա ր գ յո ւղ ի Աո վ ե տ ի ^ чпипШ 1п I Հ Հ

մ ե ծ հ ՍոՀ , տ ի < նա ի գ ա հ ' Շ ^ ր ի - ր ց ի ն ե րըմ ե ծ հ ա մ ա կ ր ա ն ք ո վ ե ն խ ո ս ո ւմ Ն եգոլշ Մ ե լ .

Г ^ Հ ^ ր ւ ա կ ա ն ը ն դ ո Լ կ Լթ յո ւն ների մ ա ս ի ն , նա ա ր դ են մ ե ծ ա շխ ա ­

տ ա ն քնե ր Է ձե ռ ն ա ր կ ե լ հ ա յր ե ն ի գ յո ւղ ի բ ա ­ր ե կ ա ր գ մ ա ն ի ր հ ա մ ա գ յո ւղ ա ց ի ն ե ր ի Հ , , . .

, ո ւրա կա ն և կ ե ն ց ա ղ ա յի ն պ ա յմ ա ն ն ե ր ը Էլ ա վ ե լի բ ա բ ե կ վ ե լ ո ւ հ ա մ ա ր , Ա յժ մ , ո ր պ ե է Ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի Գ ե ր ա գույն Ս ովետ ի դ ե պ ո լ- տ ա տ ա վ ե լի ե ն ը ն դ ա ր ձ ա կ վ ո ւմ երիտ ա սա րդ գ ե ղ ջկ ո ւհ ո ւ հա ս ա ր ա կա կա ն և պ ետ ա կա ն գ ո ր ծ ո մ ,ե ո ւթ յա ն շր ջա ն ա կ ն ե ր ը ,

Ե րեկվա գեղ ջկ ո ւհի ն դ ա ր ձել Է ա յժ մ պ ե ­տ ա կ ա ն գ ո ր ծ ի չ , Մ եր հ ա յր ե ն ի ք ո ւմ ա մ ե ն ոք կա րող Է վ ա յե լե լ ժ ո ղո վ ր դի վ ս տ ա հ ո ւ թ յո ւ ն ո ւ ս ե ր ը , ե թ ե նա ա զ ն ի վ Է և բ ա ր ե խ ի ղ ճ իր ա շխ ա տ ա նքի մ ե ջ , ե թ ե նա չի խ ն ա յո ւմ իր ո ւժ ե ր ն ու կ ա ր ո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ը ն դ հ ա ն ո ւր , հա ս ա ր ա կա կա ն գ ո ր ծ ի հ ա մ ա ր ։

ն ո ր Բ ա յա զ ե տ ի շր ջա ն ի ց Գ ե ր ա գ ո ւյն Սո­վետ ի դ ե պ ո ւտ ա տ ն ե ր ե ն ը ն տ ր վ ա ծ 7 հ ո գ ի ։ ն ր ա ն ց թ վ ո ւմ ն Է Կ ա րմիր գ յո ւղ ի կ ո չխ ո զի վ ա ր չո ւթ յա ն ն ա խ ա գ ա հ Ս ա րդիս Վ ա ր դա ն­

յա ն ը , Նրա ա ն ունը հ ա յտ ն ի Է շ ր ջա ն ո ւմ ։ 8 տ ա րի Է ի ն չ Ս ա րդիս Վ ա ր դ ա ն յա ն ը ղ ե կ ա վ ա ­ր ո ւմ Է ա յդ գ յո ւղ ի տ ն տ ե ս ո ւթ յո ւն ը ։ նա հ ա ն ր ա յի ն տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն լա վ ա գ ո ւյն կ ա զ ­

մ ա կ ե ր պ ի չն ե ր ի ց մ ե կ ն 14» նր ա ղ ե կ ա վ ա ր ո ւ­թ յա ն օր ո ք , գ յո ւղ ի կ ո լտ ն տ ե ս ո ւթ յո ւն ը խ ոշոր հ ա ջո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր Է ձ ե ռ ք բ ե ր ե լ , շնոր հի վ գ յո ւղ ա տ ն տ ե ս ա կ ա ն գ ի տ ո ւթ յա ն ա ռա ջա վոր ձ և ե ր ի լա յն գ ո ր ծ ա դ ր մ ա ն . Գ յո ւղ ո ւմ դ ա շտ ա ­

յի ն ա շխ ա տ ա ն քն եր ի գ ր ե թ ե 8 0 տ ո կ ո ս ը կ ա ­տ ա ր վ ո ւմ Է մ ե ք ե ն ա ն ե ր ի մ ի ջ ո ց ո վ ։ Դ ա շտ երր մ շ ա կ վ ո ւմ ե ն գ ի տ ո ւթ յա ն խ ո ս ք ո վ ։ Ա յս ա մ ե ­նը հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւթ յո ւն Է տ ա լի ս տ ա ր եցտ ա րի բ ա ր ձ ր ա ց ն ե լ ց ա ն վ ո ղ կուլտ ուրա ների բ ե ր ­ք ա տ վ ո ւթ յո ւն ը ։

Հ ե տ և ե լո վ գ յո ւղ ա տ ն տ ե ս ա կ ա ն գ ի տ ո ւթ յա ն խ ո ս ք ի ն , Կ ա րմիրի գ յո ս լա ց ի ն ե ր ը , ի ր ե ն ց հմո ւտ ն ա խ ա գ ա հ ի ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա մ բ , ձ ե ռ ք ե ն բ ե ր ե լ և բ ա զ մ ա ց ր ե լ ց ո ր ե ն ի ա յնպ ի ս ի տ ե ս ա կ ն ե ր , ո րո ն ք հ ա րմ ա ր ե ն ի ր ե ն ց շր ջա ­

նի կ լի մ ա յա կ ա ն պ ա յմ ա ն ն ե ր ի ն և կա րող են դ ի մ ա ն ա լ թ ե ' ց ր տ ի ն , թ ե ' ե ր ա շտ ի ն ։ Ն երկա ՛­յո ւ մ ս բ ո լո ր դա շտ ե ր ը ց ա ն վ ո ւմ են ա յդ տ ե ­ս ա կ ների ն պ ա տ կա նո ղ ց ո ր ե ն ն ե ր ի ս ե ր մ ա ­ց ո ւ ո վ ։ Ա հա ե րկ ո ւ տ ա րի Է ի ն չ հա ջող փ ո ր ­ձ ե ր ե ն կ ա տ ա ր վ ո ւմ բ ա զ մ ա ց ն ե լո ւ փ նջա վոր հա ս կ ո ւն ե ց ո ղ ց ո ր ե ն .

I я 1Г Ի Ա Ծ Ի Ն 1951

Նոր Բ ա յա զե տ ի շրջա նը, կ լի մ ա յա կ ա ն խ ի ս տ պ ա յմ ա ն ն ե ր ի հհսւևա նքով զուրկ Է բ ո ւս ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ի ց ։ Վ երջին տ ա րիների ը ն ­թ ա ց ք ո ւմ , գ յո ւղ ա ց ի ք , պ ե տ ո ւթ յա ն ա ն մ ի ջա ­կա ն օ գ ն ո ւթ յա մ բ , լուրջ կ ե ր պ ո վ ձեռ ն ա մ ուխ ե ն եղել ո չ մ ի ա յն բո ւս ա կ ա ն ո ւթ յա ն , ա յլև պ տ ղա տ ու ա յգ ի ն ե ր ի ս տ ե ղ ծ մ ա ն ։ Ա յգ ա շխ ա ­տ ա նքը տ ա ր վո ւմ Է Բ " լոՐ գ յուղերոսԲ ։ Ա յս գ ո ր ծ ո ւմ և ս , շն ո ր հ ի վ ի ր ե ն ց ձ ե ռ ն ե ր ե ց ն ա ­խ ա գ ա հ ի , լա վ ա ր դ յո ւն քն ե ր ի են հա սել Կա ր­մ ի րի կ ո լտ նտ ե ս ա կ ա նն ե ր ը ։

Ա յս ա ր ժա նի քներ ի հա մ ա ր <Է, որ Կարմիրի և հարևա՛ն գ յո ւղ ե ր ի ա շխ ա տ ա վորներ ը Սար- գիս Վ ա ր դ ա նյա նին ը ն տ ր ե լ են ի ր ե ն ց դ ե ­պ ուտ ա տ Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ երա գույն Ս ովե­տ ո ւմ ւ

Ա լա վերդոլ Պ ղ նձ ա ձ ո զա կ ա ն գործա րա նի ա շխ ա տ ա վորները Գ ե րա գո ւյն Ս ովետ ի դ ե ­պ ուտ ա տ են ըն տ րե լ ձո ւլո ղ բ ա ն վ ո ր Հա ր ո ւ­թ յո ւն Ն ի կ ո ղ ո ս յա ն ի ն ։ Նա մ ոտ 5 0 տ ա րեկա ն Է, ո րի ց 2 5 տ ա րին ա ն ց ւէ կ ա ցր ե լ գ ո ր ծ ա ­ր ա ն ո ւմ ։ Նա ա ռ ա ջա դ ե մ , դ ի տ ա կ ի ց մ ա ր դ է , ա մ բո ղ ջո վ ի ն ն վ ի ր վ ա ծ ի ր գ ո ր ծ ի ն ։ Ի ն չպ ե ՞ս ա ն ե լ, որ ի ր ղ եկ ա վ ա ր ո ւթ յա ն տ ա կ գ տ նվ ո ղ պ ղ ն ձա ձո զա կ ա ն վա ռա րա նը ա վ ե լի շա տ ա րտ ա դրա նք տ ա . ա յս հա րցը մ ի շտ զ բ ա ղ ե ց ­ն ո ւմ է Հ ա ր ո ւթ յո ւն Ն իկողոս յա ն ի ն , ի ն չպ ե ս և շա տ շա տ ե ր ի ն ։ Ք ա ջ գ ի տ ե ն ա լո վ ի ր գ ո ր ծ ը , նա օ րն ի բո ւն հետ ա մ ո ւտ է վա ռա րա նի ա շ­խ ա տ ա ն ք ի ն , հ ա յտ ն ա բ ե ր ո ւմ և վե ր ա ցն ո ւմ է ա մ ե նա չն չի ն թ ե ր ո ւթ յո ւն ը , որը կա րող Հ խ ա փ ա ն ո ւմ ա ռա ջա ցնելւ Դ եպ ի ա շխ ա տ ա նքն Ո ւնեցա ծ ա յս պ ի ս ի վ ե ր ա բե ր մ ո ւնքի շն ո ր հ ի վ , Հ ա ր ո ւթ յո ւն Ն իկողոս յա ն ի ղ ե կ ա վ ա ր ա ծ վ ա ­ռա րա նը վերջին տ ա ր ո ւմ տ ա լի ս է զգա լի ք ա ն ա կ ո ւթ յա մ բ ա վելի ա րտ ա դրա նք, քա ն ա ռա ջ։

Կա րելի է շա ր ունա կ ել դեպ ուտ ա տ ների ա յս բն ո ւթ ա գ ր ո ւմ ը և նր ա ն ց ի ց ա մ են մ ե կ ի կ ե ն ­ս ա գ ր ո ւթ յո ւն ի ց բ ե ր ե լ ա շխ ա տ ա ն ք ա յի ն ս ը խ - ր ա գոր ծ ո ւթ յա ն և հ ա յր ե ն ա ս ի ր ո ւթ յա ն բ ա զ ­մ ա թ ի վ վ ա ռ օր ի ն ա կ ն ե ր ։ Ա յդ պ ի ս ի բա րձր ա ր ժա նիքներ ի հա մ ա ր դեպ ուտ ա տ ե ն ը ն տ ը ր -

.վ ե լ և պ ետ ա կա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ա սպ ա րեզ մ տ ե լ Երևա նի Կ ա բելի գ ո ր ծա ր ա ն ի բ ա ն վ ո ­ր ուհի Ս ի րա ն ուշ Հ ա ր ո ւթ յո ւն յա ն ը , Ա զ ի զ - բ ե կ ո վ ի շրջա նի Կեչուտ գ յո ւղ ի կթվորուհի Մ ա րգա րիտ Մ ո վ ս ի ս յա ն ը , Ե րևա նի Դ ա զգ ա ­հա շի նա կ ա ն գ ո ր ծա րա նի փ ա կ ա ն ա գո ր ծ

Հ մ ա յա կ Դ ի լա ն յա ն ը , Ա շտ ա րա կի' շրջա նի Օշա կա ն գ յո ւղ ի ուսուցչուհի Հր ա ն ո լշ Ա ն- դ ր ե ա ս յա ն ը , Լենի նա կա նի Դ ե պ ո յի շ ո գ ե ­ք ա ր շա յի ն մ ե ք ե ն ա վ ա ր Ա նդրա նիկ Խ ա չա տ ըր- յա ն ը , ժ ո ղով րդա կա ն դ երա սա նուհի Հ ա յ կ ա ֊ նուշ Դ ա ն ի ե լյա ն ը , Ար թ ի կ -տ ո ւֆ ի հա նքերի

քա րհա տ բ ա ն վ ո ր Ա ղա սի Ա դ ա մ յա ն ը , ք ի ­մ ի ա կ ա ն գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի դ ո կ տ ո ր -պ ր ո ֆ ե - սոր Ա րա քսի Բ ա բա յա ն ը և Ա խ ո ւր յա նի շ ը ր -

ջա նի կ ո մ բ ա յն ա վ ա ր Ա լեքսա ն Պ ո ղ ո ս յա ն ը ։Գ ե ր ա գո ւյն Ս ովետ ի դեպ ուտ ա տ ների

թ վ ո ւմ կ ա ն գ ի տ ո ւթ յա ն , ա րվեստ ի և գ ր ա կ ա ­նո ւթ յա ն 2 2 ա կ ա նա վ ո ր գ ո ր ծ ի չն ե ր , ա յղ թ վ ո ւմ մ ե ծա ն ո ւն բա ն ա ս տ ե ղ ծ Ա վետ իք Ի սա - հ ա կ յա ն ը , գ ր ո ղն եր Մ ով սես Հ ա ր ո ւթ յո ւն յա ն ը (Ա ր ա ղ ի ), Նա իրի Տ ա ր յա ն ը , կ ո մ պ ո զիտ ո ր Հա ր ո Ս տ ե փ ա ն յա ն ը , ժ ո ղո վ ր դ ա կա ն նկա րի չ Գ ա բրիեւ Գ յո լր ջ յա ն ը , ժողու[բդա կա ն նկա ֊ ր ի չ-ք ա ն դ ա կ ա դ ո ր ծ Արա Ս ա ր դ ս յա ն ը , ժ ո ղ ո - վըրդա կա ն ա րտ իստ ֊դ ի ր ի ժ ո ր Մ ի ք ա յե լ Ռ ա վ- ր ի զ յա ն ը , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ իտ ո ւթ յո ւններ ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի վ ի ց ե -ւղ ր ե զ ի դ ե ն տ Մ կրտ իչ Ն ե ր ս ի ս յա ն ը , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւն ­ների ա կ ա դ ե մ ի ա յի ի ս կ ա կ ա ն ա ն դ ա մ Դ ա ր ­զ ե ն Բ ա բ ա ջ ա ն յա ն ը , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ի ­

տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի թ ղ թ ա կ ի ց -ա ն - դ ա մ Մ կրտ իչ Տ ե ր -Կ ա ր ա պ ե տ յա ն ը և ա ր ի շ ­նե ր ։

Ս ովետ ա կա ն կ ա ր գերի օրոք հ ա յ ժ ո ղ ո - վուրդը հա ս ե լ է ի ր պ ա տ մ ո ւթ յա ն մ ե ջ չտ ե ս - ն ը վ ա ծ ։[իթ խ ա ր ի հ ա ղ թ ա ն ա կ ն ե ր ի ։ Ա յղ հա ղ թ ա նա կ նե ր ի ց կ ա ր և ո ր ա գ ո ւյն ն ա յն է , որ նա ձ ե ռ ք է բ ե ր ե լ պ ե տ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ։ Գ երա ­գ ո ւ յն Ս ովետ ի ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը մի վա ռա ր տ ա հ ա յտ ո ւթ յո ւն \էին ա յն բ ա ն ի , թ ե հ ա յ ժ ողովուրդը ի ն չպ ի ս ի ս ե ր և ն վ ի ր վ ա ծո ւթ յո ւն է ց ո ւց ա բ ե ր ո ւմ պ ե տ ա կա ն կա ռա վ ա րմ ա ն իր գ ե ր ա գ ո ւյն մ ա ր մ ն ի տ ն օր ի ն մ ա ն գ ո ր ծ ո ւմ ։

И г *#

Մ ա րտ ի 3 0 - ի ն Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ նորը նտ իր Գ ե ր ա գո ւյն Ս ովետ ը հ ա վ ա քվ ե ց ի ր ա ն դրա նիկ ս ե ս ի ա յի ն ։ Գ ե ր ա գ ո ւյն Ս ովետ ի նիս տ երի դա հլի ճ ն էի ն հ ա վ ա ք վ ե լ ժ ողովրդի ը ն տ ր յա լ­ն ե ր ը ' դ ե պ ո ւտ ա տ ն ե ր ը , ի ն չպ ե ս ն ա և մ ե ծ թ վ ո վ հ յո ւր ե ր ։

Ս ե ս ի ա յի ն ի ս տ ը բ ա ց ո ւ մ է Գ ե ր ա գույն Սո­վե տ ի ա վա գա գ ո ւ յն դ եպ ո ւտ ա տ նե ր ի ց մ ե կ ը ' Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ իտ ո ւթ յուններ ի ա կ ա դ ե մ ի ա ֊ յ ի ի ս կ ա կ ա ն ա ն դ ա մ , մ ե ծ ա ն ա ն բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ Ա վ. Ի ս ա հ ա վ յա ն ը ։ Նա դ ի մ ո ւմ է ներկա ե ղ ո ղ ­նե ր ի ն մ ի հ ո ւզ ի չ ճ ա ռ ո վ , որի մ ե ջ ա ս ո ւմ է .

— Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ե րա գո ւյն Ս ովետ ի ե ր կ - ր ո ր դ գ ո ւմ ա ր մ ա ն չո ր ս ա մ յա շրջա նը զ ո ւգ ա - դ ի պ ե ց հ ե տ պ ա տ ե ր ա զ մ յա ն ս տա լի ն յա ն հ ը ն - դ ա մ յա կ ի կ ե ն ս ա գ ո ր ծ մ ա ն ը ն թ ա ց ք ի ն ։ Ս ովե­տ ա կ ա ն Մ ի ո ւթ յա ն ը բ ո ւժ ե ց պ ա տ ե ր ա զմ ի ց ս տ ա ց ա ծ ի ր ա ն հ ա մ ա ր վ ե ր ք ե ր ը և դ ա ր ձա վ էլ ա վ ե լի հ զ ո ր ։ Նա հ ա ն դ ի ս ա ն ո ւմ է ս ո ց ի ա լի զ մ ի ս-ոա ջին մ ե ծ Հ ա յր ե ն ի ք ը և խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն ա ն խ ո ր տ ա կ ե լի ա մ ր ո ց ը ա մ բո ղ ջ ա շխ ա րհումէ

Ս ովետ ա կա ն ողջ Մ ի ո ւթ յա ն հ ե տ մ ե ր ռ ե ս ­պ ո ւբլի կա ն ն ո ւյն պ ե ս մ ե ծ հ ա ջո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւն ե ց ա վ ա ր դ յո ւն ա բ ե ր ո ւթ յա ն , գ յո ւղ ա տ ն տ ե ­ս ո ւթ յա ն ու ժ ո ղ ո վ ը դա կա ն տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն մ յո ւս ա ս պ ա ր ե զ ն ե ր ո ւմ ։ Կ ա ռո ւցվ ե ցի ն շքեղ շ ե ն ք ե ր Ե րևա նում և շր ջա ն ն ե ր ո ւմ , ն ո ր խ ոշոր

1951 է А մ |.

գործ՛ա րա ններ, ֆ ա բր ի կ ա ն ե ր , է լե կ տ ր ա կ ա ­յա ն ն ե ր ։

— Ս ա կ ա յն , Հիմ ա մ ե ր բ ո լո ր ի ս , ա մ բո ղջ սւշ/սարհի ուլշ մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն ա մ ե ն ա գ /խ ա վ ո ր ն պ ա տ ա կը խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն պ ա շտ պ ա ն ութ յո ւննէ , __ ա ս ո ւմ է Ա վ. Ի ս ա Հ ա կ յա ն ը ։ — Ւ մ պ ե ր իա -լի ս տ ա կ ա ն ե րվր ն երը հրա հրո ւմ են նո ր պ ա ­տ ե ր ա զ մ ը ' ա վ ե լի մ ե ծ Հ ա փ ե ր ո վ , ա վ ե լի վ ա յ­ր ա գ ։ Նրա նք վ ե ր ա զ ի ն ո ս ! ե ն Ա ր և մ տ յա ն Գ եր­մ ա ն ի ա ն և ճ ա պ ո ն ի ա ն , զ ի նա կ ա ն պ ա կտ եր ե ն կ ն ք ո ւմ ր ո լր ժ ո լա կ ա ն պ ե տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի հ ե տ , ս պ ա ռ ա զ ի ն ո ւմ ե ն և ֆ ի ն ա ն ս ա վ ո ր ո ւմ ա յդ պ ա կտ եր ի ո ճ ր ա մ ի տ դ ա շն ա կ ի ց ն ե ր ի ն , պ ա տ ր ա ս տ ո ւմ են հ ա մ ա շխ ա ր հ ա յի ն ն որ պ ա ­տ ե ր ա զ մ , հ ո ւյս ո ւն ե ն ա լո վ Հա վե րժա ցնեք կ ա ­պ ի տ ա լի զ մ ը , գ ա ղ ո ւթ նե ր ի շա հ ա գ ո ր ծ ո ւմ ը , վ տ ա ն գ ե լ Ս ովետ ա կա ն Մ ի ո ւթ յա ն գ ո յո լթ յո լն ր , կ ա ն գ ն ե ց ն ե լ ս ո ց ի ա լի զ մ ի ա ռ ա ջը ն թ ա ց ը ։

Ս ա կ ա յն , ն ր ա ն ց դ ե մ կ ա ն գ ն ա ծ են հա ր յուր մ ի լի ո ն ա վ ո ր ա զ ն ի վ մ ա ր դ ի կ , խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն կ ո ղ մ ն ա կ ի ց ն ե ր ը , ս ո վ ե տ ա կ ա ն ժ ո ղ ո վ ր դ ի գ ը լ- խ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ ' Հա ն ճ ա ր ե ղ և Հ զ ո ր Ս տ ա լինի ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա մ բ ։ Ս ովետ ա կա ն Մ ի ո ւթ յո ւն ը պ ա տ մ ո ւթ յա ն ա ս պ ա ր ե զ մ տ ն ե լո ւ ա ռա ջին ք ա յլե ր ի ց Հ ա ն դ ի ս ա ց ե լ է խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն դ ր ո ­շա կ ա կ ի ր և պ ա տ ե ր ա զ մ ի Հ ա կ ա ռ ա կ ո ր դ ։ Նա ս /ա տ ե ր ա զմ ը Հ ա մ ա ր ո ւմ է ա մ ե ն ա մ ե ծ ո ճ ի ր ը ։ Ս ովետ ա կա ն Մ ի ո ւթ յո ւն ը , Հ ա ն ո ւն Հ ա մ ա շ ֊ խ ա ր Հ ա յի ն խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն ։ պ ա յք ա ր ե լ և պ ա յ­ք ա ր ո ւմ է պ ա տ ե ր ա զ մ ի դ ե մ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն զ ե ն ք ո վ ։ Նա պ ա յք ա ր ե լ և պ ա յք ա ր ո ւմ է լո ւ ­ս ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ , ա զ գ ե ր ի ե ղ բ ա յր ո ւ թ յա մ բ , ս ո ­ց ի ա լի ս տ ա կ ա ն Հ ո ւմ ա ն ի զ մ ո վ ։

— Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը , — շ ա ր ո ւն ա կ ո ւմ է մ ե ­ծա ն ո ւն բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ը , — ի ր սրտ ի և մ տ քի բ ո լո ր ա ն կ ե ղ ծ ո ւթ յա մ բ դ ե մ է պ ա տ ե ր ա զ մ ի ն , նա ի ր դա ր եր ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն բ ո լո ր չա ր ի ք ն ե ­ր ը , , բ ո լո ր ա ղ ե տ ն ե ր ը ս տ ա ց ե լ \է ա ն ա ր դ ա ր ա ­ց ի պ ա տ ե ր ա զ մ ն ե ր ի ցւ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ա ն ձ - ն ը վ ի ր ա բ ա ր կ ա ն գ ն ա ծ է ռուս) մ ե ծ ժ ո ղ ո վ ր դ ի , խ ա ղ ա ղ ա ս ե ր բ ո լո ր ժ ո ղ ո վ ո ւր ղ ն ե ր ի Հ ե տ ա յն Նւ[իրա կա ն գր ոշի ն ե ր ք ո , որը բ ա ր ձ ր ա ց ր ե լ է մ ե ծ ա գ ո ր ծ Ս տ ա լի ն ը Հ պ ա յք ա ր ե լո ւ Հ ա ն ո մ յ ժ ո - ղ ո վ ո ւր դ նե ր ի խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն և ա ն վ տ ա ն գ ո ւ­թ յա ն ։

Ա վ . Ի ս ա Հ ա կ յա ն ն ի ր ճ ա ռ ը ա վ ա ր տ ո ւմ է հ ե տ և յա լ խ ո ս ք ե ր ո վ .

— Ա մ բո ղ ջ ս ր տ ո վ ց ա ն կ ա ն ո ւմ ե մ ը ն կ ե ր դ ե պ ո ւտ ա տ նե ր ի ն ե ռ ա ն դ , Հ ա ջո ղ ո ւթ յո ւն և ա ն ձ ն վ ի ր ո ւթ յո ւն ' հա նո ւն մ ե ր ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի ն որ ա նո ր հ ա ջո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի , կ ա տ ա ր ե լո ւ ա յն հ ո յա կ ա պ խ ն դ ի ր ն ե ր ը , որ մ ե ր ժ ո ղ ո վ ր դ ի ա - ռ ա Հ դր ե լ է մ ե ծ ա ռ ա ջն ո ր դ ը ն կ ե ր Ս տ ա լի նը ։ Կ ե ց ց ե ՜ Ս ովետ ա կա ն հ զ ո ր Մ ի ո ւթ յո մ /ը ։ Կ ե ց ց ե " Ս տ ա լի նը ' մ ե ր հ ա ղ թ ա ն ա կ ն ե ր ի կ ա զ մ ա կ ե ր ­պ ո ղ ը և խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն մ ե ծ զ ի ն վ ո ր ը ։

Մ ե ծա ն ո ւն բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ի խ ո ս ք ե ր ը դ ա հ լ ի -

Ս. Ծ Ի ն

ճ ո ւմ ա ռա ջ են բ ե ր ո ւմ ր ո ւռ ն , երկա րա տ և ծ ա ­փ ա հ ա ր ո ւթ յո ւն նե ր ի պ ա տ ի վ ժողովուրղներ ի ս ի ր ե լի ա ռ ա ջն ո ր դ Մ ե ծ Ս տ ա լինի ։

Բ ա ցմ ա ն խ ո ս ք ի ց հ ե տ ո , ս եսի ա ն մ ի ա ձ ա յն կ ե ր պ ո վ Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ե ր ա գույն Ս ովետ ի Ն ա խ ա գա հ է ը ն տ ր ո ւմ դեպ ուտ ա տ Ս իմա կ Ս ա . Հ ա կ յա ն ի ն , իս՛կ նա խ ա գա հ ի տ ե ղ ա կ ա լն ե ր ' դ ե պ ո ւտ ա տ ն ե ր Թ ա լիր Մ ուսա ևին և Ա ստ ղիկ Ղ ր ա մ ր յա ն ի ն ։

Մ ա ն դ ա տ ա յի ն հ ա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վ ի զ ե կուցո ւմ ը լս ե լո ւց և Հ ա ս տ ա տ ե լո ւց Հ ե տ ո , սեսիա ն ը ն տ ­ր ո ւմ ՛է մ շտ ա կ ա ն գ ո ր ծ ո ղ Հ ա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վ ն ե ր ' օր են ս դ ր ա կ ա ն ա ռ ա ջա րկո ւթ յուն նե րի և բ յո լ - ջ ե տ ա յի ն Հ ա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վ ն ե ր , յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ը 11 Հ ո գ ո ւց բ ա ղ կ ա ց ա ծ ։

Ա յն ո ւՀ ե տ և ս ե ս ի ա ն , Գ ե ր ա գո ւյն Սովետ ի Ն ա խ ա գա հ ո ւթ յա ն կ ո ղ մ ի ց ը ն դ ո մ ւվ ա ծ Հ ր ա ­մ ա ն ա գ ր ե ր ը Հ ա ս տ ա տ ե լո ւց Հ ե տ ո , ա ն ց ն ո ւմ է նո ր Ն ա խ ա գ ա Հ ո ւթ յա ն ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ։ Մ ի ա ձ ա յն կ ե ր պ ո վ Գ ե ր ա գ ո ւյն Ս ովետ ի Նա - խ ա ղ ա Հ ո ւթ յա ն Ն ա խ ա դա Հ է ը ն տ ր վ ո ւմ դ ե ­պ ուտ ա տ Մ . Պ ա պ յա ն ը ։ տ ե ղ ա կ ա լն ե ր ' դեպ ու­տ ա տ ն ե ր Ա . Վ ա ր դ ա ն յա ն ը և Ս. Ք ա ր ա մ յա ն ը ։ Ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ յա ն ք ա ր տ ո ւղ ա ր է ը ն տ ր վ ո ւմ դ եպ ուտ ա տ Ս. Ղ և ո ն դ յա ն ը ։

Գ ե ր ա գ ո ւյն Ս ովետ ի ս եսի ա ն Հ ա ս տ ա ­տ ո ւմ է Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ն ' Մ ի ն ի ստ ր ն ե րի Ս ովետ ի նո ր կ ա զ մ ը ։ Մ ի ­ն ի ս տ ր ն ե ր ի Ս ովետ ի Ն ա խ ա գ ա Հ ՛է հ ա ս տ ա տ ­վ ո ւմ դ ե պ ո ւտ ա տ Ս. Կ ա ր ա պ ե տ յա ն ը , տ ե ղ ա ­կ ա լն ե ր ' դ ե պ ո ւտ ա տ ն ե ր Ա . Փ ի ր ո ւզ յա ն ը , Ա . Չ ա ր չօ ղ լյա ն ը , Р . Ա ս տ վ ա ծ ա տ ր յա ն ը , Լ. Ս տ ե- վ ւա նյա նը և Ս. Մ ո վ ս ի ս յա ն ը ։

Ա յն ո ւհ ե տ և Գ ե րա գո ւյն Ս ովետ ն ա ն ց ն ո ւմ ՛է Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ 1 9 5 1 թ վ ա կ ա ն ի պ ետ ա կա ն բ յո ւ ջ ե ի ք ն ն ա ր կ մ ա ն ը ։ Ա յդ ա ռ թ ի վ զ ե կ ո ւց ո ւ­մ ո վ հ ա ն դես է գ ա լի ս ֆ ի ն ա ն ս ն ե ր ի մ ի ն ի ս տ ր Ա. Շ ե կ ո յա ն ը ։

Հ ա կ ա ռ ա կ կ ա պ ի տ ա լի ս տ ա կ ա ն ե ր կ ր ն ե ր ի , ո ր ո ն ց բ յո ւջ ե ն ե ր ը ծ ա ռ ա յո ւմ ե ն ս պ ա ռ ա զ ի ն ­մ ա ն ու ա գ ր ե ս ի ա յի ն պ ա տ ա կ ն ե ր ի , ծ ա ռ ա յո ւմ են ն որ պ ա տ ե ր ա զ մ ն ե ր ի ծ ա վ ա լմ ա ն , Ս ո վ ե ­տ ա կ ա ն Մ ի ո ւթ յա ն , ա յդ թ վ ո ւմ Հ ա յկ ա ­կ ա ն ՍՍՌ պ ե տ ա կա ն բ յո ւջ ե ն Հ ա ն դ ի ս ա ն ո ւմ է խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն բ յո ւ ջ ե ։ Նրա Հ ի մ ն ա կ ա ն մ ի - ջ ո ց ն ե ր ր Հ ա տ կ ա ց վ ո ւմ ե ն ժ ողով րդա կա ն տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն Հ ե տ ա գ ա ա մ ր ա ց մ ա ն և ը ն ­դ ա ր ձա կմ ա ն կ ա ր ի ք ն ե ր ի ն , Հ ա տ կ ա ց վ ո ւմ են կ ո ւլտ ո ւր ա յի զ ա ր գ ա ց մ ա ն , ժ ող ո վ րդ ի ն յո ւթ ա ­կ ա ն բ ա ր ե կ ե ց ո ւթ յա ն բա ր ձ ր ա ց մ ա ն ն պ ա ­տ ա կ ն ե ր ի ն ։

Ֆ ի ն ա ն ս ն ե ր ի մ ի ն ի ս տ ր Ա . Շ ե կ ո յա ն ի զ ե ­կ ո ւց մ ա ն մեջ բ ե ր վ ա ծ թ վ ե ր ը պ երճա խ ոս ՛կեր­պ ո վ ց ո ւ յց են տ ա լի ս Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ­նի ժ ող ո վ ր դ ա կ ա ն տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն Հսկ ա յա կ ա ն վ ե ր ե լք ը , նրա ա ն ն ա խ ը ն թ ա ց ծ ա ղ կ ո ւմ ը ։

Իր զ ե կ ո ւց մ ա ն ս կ զ բ ո ւմ ֆ ի ն ա ն ս ն ե ր ի մ ի ­

С2 к А Մ I՛ Ա Ծ Ի Ն 1951

նիս տ ր Շ հ կ ո յա ն ը կ ա ն գ ա ռ ա վ Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ 1 9 5 0 թ վա կ ա նի պ ետ ա կա ն բ յո ւջ ե ի կ ա ­տ ա ր ողա կա նի վ ր ա ։ Ա ն ց յա լ տ ա րի Հ ա յկ ա ­կա ն ՍՍՌ պ ետ ա կա ն բ յո ւջ ե ի ե կ ա մ տ ա յի ն մ ա սը .կա տ ա րվել է 1 մ ի լի ա ր դ 1 7 9 ,2 մ ի լի ո ն ռ ո լբ լո վ յ կ ա մ 1 0 5 ,6 տ ո կ ո ս ո վ , ի ս կ ծա խ սեր ի մ ա ս ը ' 1 մ ի լի ա ր դ 1 3 4 ,5 մ ի լի ո ն ռ ո լբ լո վ , կ ա մ 1 0 1 ,6 տ ո կ ո ս ո վ ։ Ա յս պ ի ս ո վ ե կ ա մ տ ա յի ն մ ա - սը 4 4 ,7 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լո վ գ ե ր ա զ ա ն ցե լ է ծ ա խ ­սերինւ

Ա ն ց յա լ տ ա րի պ ետ ա կա ն բ յո ւ ջ ե ի ց 3 2 3 մ ի ­լի ոն ռ ո ւբ լի հ ա տ կ ա ցվ ե լ է ա ր դ յո ւն ա բե ր ա կ ա ն ձեռ նա ր կ ո ւթ յո ւն նե ր ի ը ն դ ա ր ձ ա կ մ ա ն ը , բ ն ա ­կ ա ր ա նա յի ն ֊կ ո մ ա ն ա լ շի ն ա ր ա ր ո ւթ յա ն ը , ք ա ­ղ ա քներ ի և շր ջա ն ա յի ն կ ենտ ր ո ննե ր ի բ ա ր ե ­կ ա ր գ մ ա նը , գ յո ւղ ա տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն , ջր ա յի ն ու ա ն տ ա ռ ա յի ն տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն զ ա ր գ ա ց մ ա ն ը ։ Տա ր ե կ ա ն բ յո ւջ ե ի 6 2 ,4 տ ո կ ոսը կ ա մ 7 0 7 ,5 մ ի լի ո ն ռո ւբլի հ ա տ կ ա ցվ ե լ է ս ո ց ի ա լ-կ ո զ - տ ուրա կա ն մ ի ջո ցա ռ ո ւմ նե ր ի ֆ ի ն ա ն ս ա վ ո ր մ ա ­ն ը , ը ս տ ո ր ո ւմ մ ոտ 5 0 0 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լի կ ա զ ­մ ե լ է լո ւսա վո ր ո ւթ յա ն ծա խ ս ե ր ը և ա վ ե լի քա ն 1 5 0 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լի ' ա ռո ղ ջա պ ա հ ո ւթ յա ն ծ ա խ ­ս ե րը ։

Հ ե տ պ ա տ ե ր ա զ մ յա ն շրջա նի հ ի ն գ տ ա րվա ը ն թ ա ց ք ո ւմ , ս կ ս ա ծ 1 9 4 5 - ի ց մ ի ն չև 1 9 5 0 թ վ ա ­կա նը ն ե ր ա ռ յա լ, մ ի ա յն ժ ո ղով րդա կա ն տ ն տ ե ­ս ո ւթ յա ն զ ա ր գ ա ցմ ա ն վրա ծա խ սվել, է 1 մ ի ֊ լի ա ր դ 6 9 1 ,1 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լի ։ Ա յս պ ի ս ի խ ոշո ր ներդ ր ո ւմ ներ ի շն ո ր հ ի վ տ ա ր եցտ ա րի զ ա ր ­գ ա ն ա մ են ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի ա ր դ յո ւն ա բ ե ր ո ւ­թ յո ւն ն ու գ յո ւղ ա տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն ը ։ Բ ա վա կա ն ւէ ա ս ե լ, որ ա ն ց յա լ տ ա բի Ս ովետ ա կա ն Հ ա ­յա ս տ ա ն ի ա ր դ յո ւն ա բ ե ր ո ւթ յա ն հա մ ա խ ա ռն ա րտ ա դրա նքի մ ա կա ր դա կ ը ն ա խ ա պ ա տ ե ­

ր ա զ մ յա ն 1 9 4 0 թ վ ա կ ա ն ի մ ա կա ր դ ա կ ի հետ հ ա մ ե մ ա տ ա ծ, գ ե ր ա զ ա ն ց ե ց 2 , 4 ա ն գ ա մ ։

Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի ժ ո ղով րդա կա ն տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն և կ ո ւլտ ո ւր ա յի ն ո ր , հ զ ո ր վ ե - ր ե լք ի փ ա յլո ւն հ ն ա ր ա վոր ո ւթ յո ւն ն ե ր է ս տ ե ղ ­ծ ո ւմ 1 9 5 1 թ վա կ ա նի պ ետ ա կա ն բ յո ւ ջ ե ն , Գ ե­ր ա գ ո ւյն Ս ովետ ը ի ր ը ն դ ո ւն ա ծ Օ րենքով ը ն - թ ա ցի կ տ ա րվա պ ետ ա կա ն բ յո ւջ ե ն հա ս տ ա ­տ ե ց ' ե կ ա մ տ ա յի ն մ ա ս ո վ 1 մ ի լի ա ր դ 1 5 8 մ ի ­լի ո ն 8 6 2 հ ա զա ր ռ ո ւբ լի , ծա խ ս ա յի ն մ ա ս ո վ '1 մ ի լի ա ր դ 1 5 8 մ ի լի ո ն 8 2 7 հ ա զա ր ռ ո ւբ լի ,

Խիստ: ուշա գ ր ա վ է բ յո ւջ ե ի ե կ ա մ տ ա յի ն մ ա ս ը , Ա յդ եկ ա մ Ուտն եր ի հ ի մ ն ա կ ա ն մ ա սը գ ո յա ն ո ւմ է ա ր դ յո ւն ա բ ե ր ո ւթ յա ն և ժ ո ղ ո վ ր դ ա ­կա ն տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն մ յո ւս ճ յո ւղ ե ր ի կ ո ւա ա - կ ա մ ն ե ր ի ց ։ Մ ի ա յն ա ր դ յո ւն ա բե ր ա կ ա ն ձ ե ռ ­ն ա ր կ ո ւ թ յո ւ ն երի շա հ ո ւյթ ն ե ր ի ց կա տ ա րվող մ ա ս հ ա ն ո ւմ ն ե ր ը ա յս տ ա րի կ ա զ մ ե լո ւ են ա վ ե լի ք ա ն 7 5 8 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լի , կ ա մ ա մ ­բ ո ղ ջ ե կ ա մ ո ւտ ն ե ր ի 6 5 ,5 տ ո կ ո ս ը , Ա յս թ ի . Վը վկա յո՛ւմ է ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի ժ ո ղ ո վ ր դ ա ­

կա ն տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն նոր վ ե ր ե ,ք ի , ա ր դ յո ւ­նա բե ր ա կա ն ձե ռ ն ա ր կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի շա հ ո ւ­թ ա բե ր ա շխ ա տ ա նքի մ ա ս ի ն ։

Ը ն թ ա ց ի կ տ ա ր վա բ յո ւ ջ ե ո վ խ ո շո ր մ ի ջ ո ց ­ն ե ր են հ ա տ կ ա ցվ ո ւմ ժ ող ո վ ր դա կա ն տ ն տ ե ­ս ո ւթ յա ն ֆ ի ն ա ն ս ա վ ո ր մ ա ն ը ։ Հ ի մ ն ա կ ա ն ն ե ր ­դ րո ւմ ներ ի գո ւմ ա ր ը ն ա խ ա տ ե ս ն վ ա ծ է մոտ 2 2 3 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լի ։ Բ ա ցի ա յս գ ո ւմ ա ր ի ց , մ ոտ 6 4 0 մ ի լի ո ն ռ ո լբ լո լ հ ի մ ն ա կ ա ն ն ե ր դ ր ո ւմ ն ե ր ե ն կ ա տ ա ր վելո ւ մ ի ո ւթ ե ն ա կ ա ն ե ն թ ա կ ա յո ւ­թ յա ն ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւմ , ի հ ա շի վ Ս ո վ ե ­տ ա կա ն Մ իո ւթ յա ն պ ետ ա կա ն բ յո ւ ջ ե ի ։

Ն ա խ ա տ ե ս ն վ ա ծ 2 2 3 մ ի լի ո ն ո ո ւբ լա ց մոտ 6 6 մ ի լի ո ն ա յս տ ա րի հ ա տ կ ա ցվ ե լո ւ է բ ն ա ­կ ա ր ա ն ա յի ն -կ ո մ ո ւն ա լ շի ն ա ր ա ր ո ւթ յա ն ը և ք ա ղա քն եր ի բ ա ր ե կ ա ր գ մ ա ն ը , Պ ետ ա կա ն և կ ո ո պ ե ր ա տ ի վ մ ա ր մ ի ն ն ե ր ը կ ա ռ ո ւց ե լո ւ և շա հ ա գ ո ր ծմ ա ն են հ ա ն ձ ն ե լո ւ 3 4 ,5 հա զա ր ք ա ռ ա կ ո ւս ի մ ե տ ր բնա կ ելի г տ ա ր ա ծո ւթ յո ւն . Բ ա ցի ա յդ շա հ ա գ ո ր ծմ ա ն է հա նձնվելու 4 .6 0 0 ա նհա տ ա կա ն բ ն ա կ ա ր ա ն ։ Խոշոր ա շ­խ ա տ ա ն քն ե ր են կ ա տ ա ր վ ե լո ւ փ ո ղ ո ցն ե ր ի ա ս ֆ ա լտ ա պ ա տ մ ա ն և բ ա ր ե կ ա ր գ մ ա ն հ ա ֊ մ ա ր ։ Ք ա ղ ա ք ն ե ր ո ւմ գ ո յո ւթ յո ւն ո ւն ե ց ո ղ ջը ր- մ ո ս լն ե ր ի ց ա ն ց ը կ ը նդ ա ր ձա կվ ի ա վ ե լի քա ն 6 0 կ ի լո մ ե տ ր ո վ ։ Շ ա հ ա գ ո ր ծ մ ա ն կհա ն ձնվի Երևա նի ե ր կ ր ո րդ ջր մ ո ս լը ։

Գ յո ւղ ա տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն , ջր ա յի ն և ա ն տ ա ­ռ ա յի ն տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն զ ա ր գ ա ցմ ա ն հա մա ր հ ա տ կ ա ց վ ա ծ միջոց՛ները կ ա զ մ ո ւմ են մոտ 1 1 7 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լի ' 3 4 ,4 մ ի լի ո ն ո վ ա վելիքա ն ա ն ց յա լ տ ա ր ի , Խ ոշոր մ ի ջո ցա ռ ո ւմ ն ե ր ե ն տ ա ր վ ե լո ւ գ յո ւղ ա տ ն տ ե ս ա կ ա ն կ ո զ տ ո լ- ր ա ն ե ր ի , ա ռա ջի ն հեր թ ի ն ց ո ր ե ն ի ա ր տ ա - դ ր ո ւթ յո ւն ն ա վ ե լա ց ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , Ը ն թ ա ցիկ տ ա ր ո ւմ ո ռ ո գ ե լի հողերի տ ա ր ա ծո ւթ յո ւն ը ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յո ւմ ը ն դ ա ր ձ ա կ վ ե լո ւ է 4 .0 0 0 հ ե կ տ ա ր ո վ , Լ ա յն ա շխ ա տ ա նքն եր են ս կ ս վ ա ծ Ս ևա նա լճ ի ա փ եր ն ա ն տ ա ռ ա պ ա տ ե լու հ ա ­մ ա ր , Ա յս տ ա րի ա ն տ ա ռ ա պ ա տ վե լո ւ է 1 .0 0 0 հեկ տ ա ր ։

Տ ն տ ե ս ո ւթ յա ն հ զ ո ր վեր ելքը ս տ ե ղ ծ ո ւմ է բ ո լո ր ն ա խ ա պ ա յմ ա ն ն ե ր ը ժողովրդա կա ն լա յն խ ա վ ե ր ի ն յո ւթ ա կ ա ն բ ա ր ե կ ե ց ո ւթ յա ն և կուլտ ուրա կա ն մ ա կա ր դա կ ի բա ր ձ ր ա ցմ ա ն հ ա մ ա ր , Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի Պ ետ ա ­կա ն բ յո ւ ջ ե ի ց ա յս տ ա րի 7 1 5 ,7 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ - լ է ^ ա/ 0 ն ա Ի>ա տ ե ս ն վ ա ծ բ ո լո ր ծա խ սեր ի մ ոտ 6 2 տ ո կ ո սը հ ա տ կ ա ցվ ե լո ւ է լո ւս ա վ ո ­ր ո ւթ յա ն , ա ռ ո ղ ջա պ ա հ ո ւթ յա ն և ս ո ց ի ա լա -

կա ն ա պ ա հ ո վ ո ւթ յա ն կ ա ր ի ք ն ե ր ի ն , Ա յդ գ ո ւ­մ ա ր ի ց 7 8 . մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լի հ ա տ կ ա ցվ ո ւմ է մ ի ա յն ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն ո ւս ո ւմ ­նա կա ն հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո մ յն ե ր ի և տ ե խ ն ի կ ո ւմ ­ների պ ա հ պ ա ն մ ա ն ը , չհ ա շվ ա ծ ա յն հ ա ս տ ա ­տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , որոնք պ ա հ վ ո ւմ ե ն Ս ովետ ա ­կա ն Մ ի ո ւթ յա ն բ յո ւջ ե ի հ ա շվ ի ն , Բ ա ր ձ ր ա ֊

1051 I Я Մ Ի Ա о ի լ0 3

դ ո ւյն ո ւսումնա կա ն հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւմ

սովոր ո ղներ ի թ ի վ ը կ կ ա զմ ի 1 7 հ ա զա ր մ ա ր դ ։ Ա յս տ ա րի ա յդ հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը կտ ա ն ա վ ե լի ք ա ն 3 .3 0 0 շր ջա նա վ ա ր տ ։

Պ ետ ա կա ն բ յո ւ ջ ե ի ց մ ոտ 1 5 8 մ ի լի ո ն ռ ո ւր - լի հ ա տ կ ա ցվ ե լո ւ է ա ռո ղ ջա պ ա հ ա կ ա ն հ ա ս ­տ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ' հ ի վ ա ն դ ա ն ո ց ն ե ր ի , բ ո ւ ­ժ ա ր ա ն ն ե ր ի , հ ա ն գ ս տ յա ն տ ների պ ա հ պ ա ն ­մա ն հ ա մ ա ր ։

Վ երջա պ ես խ ո շո ր մ ի ջ ո ց ն ե ր են հ ա տ կ ա ց ­վ ե լո ւ կ ո զ տ ո ւր ֊լո լս ա վ ո ր ա կ ա ն հ ի մ նա րկ նե ր ի ց ա ն ց ի ը ն դ ա ր ձ ա կ մ ա ն , գ ի տ ո ւթ յա ն , ա ր վ ե ս ­

տ ի , գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն զ ա ր գ ա ց մ ա ն հ ա մ ա ր ։

Ը ն թ ա ց ի կ տ ա ր ո ւմ ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յո ւմ գ ո ր ծ ե լո ւ է 1 .3 0 0 ա կ ո ւմ բ և 1 .7 0 0 գ ր ա դ ա ր ա ն ։ Պ ե տ ա ­կա ն բ յո ւջ ե ո վ Հ ա յա ս տ ա ն ի դիտ ա կա ն հ ա ս ­տ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ն ա յս տ ա րի տ ր վ ե լո ւ է 5 1 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լի , ո ր ից 3 4 մ ի լի ո ն ռ ո ւբ լի Գ ի­տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի ն ։

Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի Պ ետ ա կա ն բ յո ւ ­

ջե ն վա ռ կ ե ր պ ո վ ց ո ւ յց է տ ա լի ս , թ ե ինչպ ես բ ո ւռ ն կ ե ր պ ո վ է ա ճ ո ւմ մ եր չք ն ա ղ Հ ա յր ե . նիքը սովետ ա կա ն ժողո վ ո ւր ղներ ի ե ղ բ ա յր ա ­կ ա ն ը ն տ ա ն ի ք ո ւմ ։ Մ եջ բ ե ր վ ա ծ թ վ ե ր ը հ ա յ ժ ո ղ ո վ րդ ի խ ա ղ ա ղ , ս տ ե ղ ծա գ ո ր ծա կ ա ն ա շ­խ ա տ ա ն քի պ եր ճա խ ո ս ա պ ա ց ո ւյց ն ե ր ն են, Ա յդ թ վ ե ր ը խ ո ս ո ւմ են ա յն մ ա ս ի ն , թ ե ի ն չ­պ ի սի մ ե ծ հ ո գ ա տ ա ր ո ւթ յո մ յ է ց ո ւց ա բ ե ր ո ւմ Ս ովետ ա կա ն կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ը երկրի տ ը ն - տ ե ս ո ւթ յա ն զ ա ր գ ա ց մ ա ն , կ ո ւլտ ո ւր ա յի և գ ի ­տ ո ւթ յա ն է ՛լ ա վ ե լի ծ ա ղ կ մ ա ն , ժողովրդա կա ն զ ա ն գ վ ա ծն ե ր ի բ ա ր ե կ ե ց ո ւթ յա ն ն կ ա տ մ ա մ բ ,

Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը , լց վ ա ծ ա նհուն ե ր ա խ տ ա ­գ ի տ ո ւթ յա մ բ դեպ ի հա ր ա զա տ Ս ովետ ա կա ն կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ը , ջա ն ք չի խ ն ա յո ւմ ի ր ա զ - ն ի վ , ա ն ձ ն վ ե ր ա շխ ա տ ա ն քո վ է ՛լ ա վ ե լի շ ե ­ն ա ց ն ե լո ւ ի ր Հ ա յր ե ն ի ք ը , ա մ ր ա պ ն դ ե լո լ խ ա ­ղ ա ղ ո ւթ յա ն գ ո ր ծ ը ։

Մ ա ղթ ե ն ք մ ե ր Ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի նորը նտ իր Գ ե ր ա գ ո ւյն Ս ովետ ին ա մ ե ն ա յն հա ջող ու­թ յո ւ ն ի ր գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ը ն թ ա ց ք ո ւմ ։

ՌՈԻՐԵՆ ՍԱՐԿԱՎԱԳ

Ս Ո Ւ Ր Բ Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ն Ի Մ Ի Ա Բ Ա Ն Ո Ւ Թ Յ Ա Ն Մ Ա Ս Ն Ա Կ Ց Ո Ւ Թ ՛Յ Ո Ւ Ն Ը2.Ա ՅԿ Ա Կ Ա Ն ՍՍՌ Գ Ե Ր Ա Գ Ո Ւ Յ Ն

Բ ա ց վ ո ւմ \է փ ետ րվա րի 2 Տ - ի խ ա ղ ա ղ , ձ մ ե . ռ ա յի ն պ ա յծ ա ռ ա ռ ա վ ո տ ը ։ Մ ա յրա քա ղա քի ժ ա մ ա ց ո ւյց ի վ ե ց հ ա մ ա չա փ զ ա ր կ ե ր ը ա զ դ ա .ր ա ր ո ւմ են Հ ա յկ , ՍՍՌ Գ ե ր ա գո ւյն Ս ովետ ի ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ս կ ի զ բ ը ։

Մ տ ովի ս լա ն ո ւմ ես ա ր և ա շող Հ ա յա ս տ ա ն ի ք ա ղ ա քն ե րն ու գ յյէւղեր ը , ա վ ա ն ն երն ու շ ե ն ե ­ր ը , մ ե ր եր իտ ա սա ր դ ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի ն ո ր ա ­կ ա ռ ո ւ յց ն ե ր ը , ք ա ղ ցր ա ժ պ ի տ Ս ևա նից մ ի ն չև Դա փ ա ն ի գ ո ր ծա ր ա ն ն ե ր ը , Ա րա րա տ յա ն ը ն ­դա րձա կ դ ա շտ ա վա յր ի ս ի ր տ , վ ա ր դ ա գո ւյն ու լուսա կհրտ չք ն ա ղ Ե րևա նից մ ի ն չև մ եր խ ր ո խ տ ու վ ես լե ո ն ե ր ը , կ ո լտ ն տ ե ս ո ւթ յո ւն ­ներն ու դ ա շտ ե ր ը , և ք ո ա ռա ջ բ ա ց վ ո ւմ Է մի հիա ս քա նչ վ ե հ ո ւթ յո ւն ։ Ք ո հա րա զա տ Հ ա յր ե - նիքի կ ենսա տ ո ւ ս րտ ի բ ա բ ա խ յո ւն ն ես լս ո ւմ ա մ ե ն ո ւր ե ք ։ Վ եհ Է ու նվ ի ր ա կ ա ն փ ետ րվա րի 2 5 - ի օրը• ժ ո ղ ով ուրդ ը ը ն տ ր ո ւմ Հ ի ր պ ե տ ա ­կա ն բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն օ ր գ ա ն ը ։

Ե րբեմնի բա զմ ա չա ր չա ր հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ը , որ ը դա րեր շա րունա կ ե ր ա զե լ ւէ ո ւնենա լ իր ա մ ուր պ ե տ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը , ե ր ա զե լ է ա զ ա ­տ ա գ ր վ ա ծ տ ե ս ն ե լ ի ր Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք ը օ - տ ա րն երի խ ժ դ ժ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ց , ա յս օ ր ա մ ե ­ն ա յն ի ր ա վ ա մ բ ունի ի ր ա ն կա խ պ ե տ ա կ ա ­ն ո ւթ յո ւն ը , ունի ի ր ա զ ա տ ու Նոր, լո ւս ա զ ա ր դ Հ ա յր ե ն ի ք ը , տ եր ն \է ի ր ա յս օ ր վ ա շ ք ե ղ ն ե ր ­կ ա յի ն և գ ա լի ք լո ւս ա կ ա ռ ո ւյց ո ւ պ ա յծ ա ռ ա պ ա գ ա յի ն , ի ր ս իրա սուն զա վ ա կ ն ե ր ի բ ե ր ա ­ն ո վ ի ր ձ ա յն ն է տ ա լի ս ի ր հա ր ա զա տ ը ն ֊ տ ը ր յա լն ե ր ի ն , ք վ ե ա ր կ ո ւմ է ի ր ն ո ր պ ե տ ա ­կա նութ յա ՛ն օ գ տ ի ն ։

Մ ի ա ն գ ա մ ա յն հ ա վ ա ս ա ր ո ւթ յա ն ս կ զ բ ո ւն ք ­ների վրա հ ի մ ն վ ա ծ ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը հա ն- դ ի ս ա ն ո ւմ ե ն երկ ր ի ա շխ ա տ ա վո ր ներ ի ո ւժ ե ­րի ս տ ո ւգա տ ես ի օ ր ը , ուր եր և ա ն է գա լիս Հ ա յր ե ն ի ք ի ա ն ձ ն վ ե ր զա վ ա կն ե ր ի ուժերի հ ա - մ ա խ մ բ վ ա ծ ո լթ յո ւն ն ու մ իա սնա կա նո՜ւթ յունը ։

Ս Ո Վ .Ե ՏԻ Ը Ն Տ Ր Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ն Ե Ր Ի ՆՁ ա յն բ ա զ մ ա ց ' ձ ա յն Հ ա յր ե ն ի ք ի ։ Ը ն տ ր ո ւմ

Լ ժ ո ղ ո վ ո ւր դը ն ր ա ն ց , ո րո ն ք ի ր ծ ո ց ի ց են դուրս ե կ ե լ, որ ո ն ք հա վ ա տ ա ր ի մ ե ն ժ ո ղ ո վ ր ­դին և որ ո ն ք լա վ ա գ ո ւյն ա ր տ ա հ ա յտ ո ղ ն ու պ ա շտ պ ա նը պ իտ ի լի ն ե ն ժ ո ղ ո վ բդ ի մա քուր ու ս ր բա զա ն ի ղ ձ ե ր ի ։ Ո վ ծ ա ռ ա յո ւմ է ի ր ժ ո ֊ ղ ո վ ր դ ի ն , ծ ա ռ ա յո ւմ \է ի ր Հ ա յր ե ն ի ք ի ն ։

Ժ ողո վուրդ ը լի ի ր ա վ տ երն Հ՛ ի ր ի ր ա վ ա ս ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ի , նա կա րող է հ ե տ կ ա ն չե լ դ ե պ ո ւ­տ ա տ ի ն , ե թ ե նա ի ր ե ն չի ա ր դ ա ր ա ց ն ո ւմ ։

Ահա թ ե ի ն չպ ի ս ի ՛ դ ե մ ո կ ր ա տ ի կ ս կ զ բ ո ւն ք ­ների ։[բա ե ն հ ի մ ն վ ա ծ Հ ա յկ . ՍՍՌ Գ ե րա գո ւյն Ս ովետ ի ը ն տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։

Ա ռա վ ո տ յա ն ն շ ա ն ա կ վ ա ծ ժ ա մ ի ն ս կ ս վ ե լ Հ ր ն տ ր ո ւթ յո ւն ը ։ Խ ոտ ն բ ա զ մ ո ւթ յա մ բ դեպ ի ը նտ րա կա ն տ ե ղ ա մ ա ս ե ր ն ե ն շտ ա պ ո ւմ ռ ե ս - պ ո ւբ լի կ ա յի ք ա ղ ա ք ա ց ի ն ե ր ը , բ ա զ մ ա զ ա ն պ ր ո ֆ ե ս ի ա ն ե ր ի տ եր մ ա ր դ ի կ , ս ո վետ ա կա ն երկրի մ ա ր դ ի կ , բ ո լո ր ն կ կ յա ն ք ո վ ու ե ռ ա ն ­դ ո վ լի , պ ա յքա ր ի ու հա ղթ ա նա կի ե րջա նկ ա ­վետ ժ պ իտ ը ե ր ե ս ն ե ր ի ն , ի ր ե ն ց մա քուր խ ի ղ ճ ն ո ւ հ ո գ ի ն դ ր ա ծ ընտ ր ա կա ն թ ե ր թ ի կ ն ե ­րի մ ե ջ , գ ա լի ս ե ն նրա նք ք վ ե ա ր կ ե լո ւ գա լի ք մ ե ծ օրվա հ ա մ ա ր , խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր ։

Ն ո ւյնպ ի ս ի ուրա խ ե ռ ո ւզ ե ռ է տ ի ր ո ւմ նա և Ս . է ջ մ ի ա ծ ն ո լմ ։ Մ ա յր Ա թոռի մ ի ա բ ա ն ո ւթ յո ւ­ն ը ա յս օ ր ա ր տ ա կ ա ր գ ց ն ծ ո ւթ յա ն մ ե ջ \է։

Ժ ա մ ն ա ր դ են 1 1 - ն ա ն ց ՛է, Մ ա յր Տա ճա րում, ս կս ե լ է կ ի ր ա կ ն օ ր յա Ս. Պ ա տ ա ր ա գ ը ։ Հ ա վ ա ­տ ա ց յա լն ե ր ը Տ ա ճ ա ր ո ւմ ծն ր ա դ ի ր ա ղ ո թ ո ւմ ե ն , տ ի ր ո ւմ \է մ ի պ ա հ խ որ հր դ ա վո ր լռ ո ւ­թ յո ւ ն , և հ ա ն կ ա ր ծ ա յդ խ որ հր դ ա վո ր լռ ո ւ ­թ յո ւն ը խ զ ո ւմ է պ ա տ ա րա գի չ ք ա հ ա ն ա յի հ ո ւզ ­մ ո ւն ք ի ց գ ո ղ ա ց ո ղ ու կերկերուն ձ ա յն ը .

— Խ ա ղ ա ղ ո լթ ի ՜ւն ա մ ե ն ե ց ո ւ ն ։Եվ ա յգ ձ ա յն ը ա լի ք ա ռ ա լի ք տ ա ր ա ծվ ո ւմ

է Տ ա ճ ա ր ո ւմ , հ ա ս ն ո ւմ յո ւր ա բ ա ն չյո ւր ի ն և

1951 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն65

ս տ ի պ ո ւմ մ տ ա ծ ե լ խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն մ ա ս ի ն ։ Խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն մ ե ջ խ տ ա ց վ ա ծ է մ ի լի ո ն ն ե ր ի սրտ ի բ ա բ ա խ յո ւ ն ը , տ ե ն չա ն ք ը , խ ա ղ ա ղ ա ­սեր մ ա ր դ ո ւթ յա ն լա վ ա գ ո ւյն ց ա ն կ ո ւթ յո ւն ը , կ ա մ քն ու ա շխ ա տ ա նքը ։

Դ ա րեր շա րունա կ ա զ ա տ ա տ ե ն չ, շինա ր ա ր ո ւ խ ա ղ ա ղ ա ս ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ի շրթ ունքին դ ր ո շմ վ ա ծ է ե ղ ե լ ա յդ ս ր բա զա ն բ ա ռ ը ' խ ա ­ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ։

Դ րս ում պ ա ր ղ , ա րևոտ ե ղ ա նա կ ՛Է։ Օդը լի Է մ ի բ ե ր կ ր ա լի ց և ց ն ծ ա լի ո ւր ա խ ո ւթ յա մ բ ։ Լսվում Հ Մ ա յր Տա ճ ա ր ի զ ա ն գ ե ր ի ա խ ո ր ժ ա ­լո ւր ղ ո ղ ա ն ջ յո ւն ը , ձ ա յն ե ր ը վ ե տ վ ե տ ո ւմ ե ն , ա ր տ ի ։ թ ր թ ռ ո ւմ օ ղ ո ւմ և տ ա ր ա ծվ ո ւմ հ ե ռ ա ­վոր հ ո ր ի զ ո ն ն ե ր ո ւմ ։

Ա յդ ուրա խ հ ն չյո ւն ն ե ր ի մ ե ջ լս ո ւմ ես Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք ի հ ա վ ե ր ժ ո ւթ յա ն և խ ա ղ ա ­ղ ո ւթ յա ն ս ր բա զ ա ն ձ ա յն ը ։

Վ ե ր ջա ն ո ւմ Է Ս. Պ ա տ ա րա գը, Տ ա ճ ա ­ր ի ց ա ր դ ե ն լս վ ո ւմ են вՈր օր հ նես զ ա յն ո - ս ի կ . . . » վ ե հ ա պ ա ն ծ ա ղ ո թ ք ի մ ր մ ո ւն ջն ե ր ը ։ «Զ խ ա ղ ա ղ ո լթ ի լ ն и/ ա ր դևհա ա մ ե ն ա յն ա շ­խ ա ր հ ի . . . » , — շ ա ր ո ւն ա կ ո ւմ Է պ ա տ ա ր ա գ ի չը ։

Որքա՛՛ն ա ր դիա կա ն Է հ ն չո ւմ ա յս օ ր Հ ա յ ա ո ա ք ե լա վ ա ն դ Ե կ ե ղ ե ցո ւ Ս. Պ ա տ ա րա գը ։ Ա յն հ ա մ ա յն խ ա ղ ա ղ ա ս ե ր մ ա ր դ կ ո ւթ յա ն խ ա ղ ա ղ ա ս ի ր ա կ ա ն , մ ա ր դ ա ս ի ր ա կ ա ն վեհ ց ա ն կ ո ւթ յո ւն ն ու ս ր բա զա ն ի ղ ձ ն 'Է վ ե ր ա ­ռ ա ք վ ա ծ Ա մ ե ն ա բ ա ր ձ ր յա լի ն ։ Ա յն մ ի վեհ կ ո չ Է ը ն դ դ ե մ մ ա ր դ ա տ յա ց ո ւթ յա ն , ը ն դ դ ե մ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ներ ի ե ղ բ ա յր ա ս պ ա ն պ ա տ ե ր ա զ մ ի , ա վ ե ր ի , սուԱ։ և թ շ վ ա ռ ո ւթ յա ն ։

/ / . Պ ա տ ա ր ա գ ի ց հ ե տ ո , Մ ա յր Ա թոռի մ ի ա ­բ ա ն ն ե ր ը հ ա վ ա ք վ ո ւմ ե ն , և Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ­րա նի ո ւս ա ն ո ղ նե ր ի և դ ա ս ա խ ո ս ն ե ր ի հետ թ ա փ որ կ ա զ մ ե լո վ , հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր կ ե ր պ ո վ ճ ա նա պ ա ր հ ը ն կ ն ո ս է դ ե պ ի ը նտ ր ա կ ա ն տ ե ­ղ ա մ ա ս ի շ ե ն ք ր , ո ր տ ե ղ հ ա ս ն ե լո վ , ն ո ւ յն Հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ բ ա ր ձ ր ա ն ո ւմ ե ն վ ե ր , վ ե ր ց ն ե լո վ ք վ ե ա թ ե ր թ ի կ ն ե ր ր , մ տ ն ո ւմ են շ ք ե ղ ո ր ե ն զ ա րդ ա ր վա ծ ս րա հ ը , ուր դ ր վ ա ծ Է ք վ ե ա տ ո ս ի ր և ն ս տ ա ծ ե ն հ ա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վ ի ա ն դ ա մ ն ե ր ը ։ Մ ե կ ը մ յո ւս ի հ ե տ և ի ց ք վ ե ւս -

տ ուվւին են մ ո տ ե ն ո ւմ մ ի ա բա ն ո ւթ յա ն ա ն ­դ ա մ ն ե ր ը ըս տ ա վ ա գ ո ւթ յա ն , և գ ց ե լո վ ք վ ե ա - տ ո լփ ի մեջ ի ր ե ն ց թ ե ր թ ի կ ն ե ր ը , օրհնում են և գ ո հ ո ւթ յա ն ժ պ իտ ը ե ր ե ս ն ե ր ի ն ' դուրս ղ ա լի ս ։ Ն րա նց հ ե տ և ո ւմ ե ն Հ ո գ և ո ր ճ ե մ ա ­ր ա ն ի ո ւս ա ն ո ղ ն ե ր ը ։

Մ ա յր Ա թ ոռի մ ի ա բ ա ն ո ւթ յա ն և Հոգև ո րճ ե մ ա ր ա ն ի ո ւս ա ն ո ղ ո ւթ յա ն հա նդիսա վււրթ ա փ ո րը ա ր դ են հ ե տ Է վ ե ր ա դ ա ռ ն ո ւմ ։ Ք ա յ- լո ս է ե ն բ ո լո ր ը և խ ո ր հ ո ւմ ա յն մ ա ս ի ն , թե ո ր ք ա ՛ն բ ա ր ձ ր Է գ ն ա հ ա տ վ ո ւմ մ ե ր ե րկրռւմ մ ա ր գ ը , ո ր ք ա ՛ն բ ա ր ձ ր ա թ ռ ի չ |ք ն ա իր հ ի ա ­ս քա ն չ ձ գ տ ո ւմ ն ե ր ո վ , ա մ են՛օրյա ա շխ ա տ ա ն ­ք ի , պ ա յքա ր ի ու հ ա ղ թ ա նա կ ի տ ե ն չե ր ո վ ։

Հ ա յ հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ը , ա յս օ ր ա մ ե ն ի ց շա տ , իր ի ր ա վ ո ւն ք ն ե ր ի լի ա կ ա տ ա ր տ երն Է, նա կ ա ն գ ն ա ծ Է ի ր ի ս կ ա կ ա ն բ ա ր ձ ր ո ւթ յա ն վրա ։ Ա յս օ ր նա երկ ր ի հ ա ր յո ւր հա զա ր ն ե ր ի հետ ը ն տ ր ո ւմ Է ի ր Հ ա յր ե ն ի ք ի գ ե ր ա գ ո ւ յն օր ­գ ա ն ը , որպ ես ի ր Հ ա յր ե ն ի ք ի լի ի ր ա վ ք ա ղ ա ­ք ա ց ի ։ Պ ա րտ քի խ ո ր ր և լր ի վ գ ի տ ա կ ց ո ւ­թ յա մ բ ( կ ա տ ա ր ո ւմ նա ի ր ք ա ղ ա քա ցի ա կ ա ն ս ր բա զ ա ն պ ա ր տ ք ը ։ Ա յս օ ր ն ա ք վ ե ա ր կ ե /ո վ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ը ն տ ր ե լի ն ե ր ի օ գ տ ի ն , գ ի տ ե , որ ք վ ե ա ր կ ո ւմ Է ի ր հա ր ա զա տ պ ե տ ո ւթ յա ն օդ - տ ի ն , ի ր Հ ա յր ե ն ի ք ի տ նտ ե ս ա կ ա ն հ զ ո ր վ ե - րեղքի օ գ տ ի ն և հ ա մ ա յն ա շխ ա րհի խ ա ղ ա ­ղ ո ւթ յա ն օ գ տ ի ն ։

Հ ա յ ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ի ա յս գ ի տ ա կ ի ց մ ո տ ե ­ց ո ւմ ը հ ա մ ա ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ր ն տ ր ո լթ յո ւն ն ե - ր ին լա վ ա գ ո ւ յն ա պ ա ց ո ւյց ն Է ա յն բ ա ն ի , որ նա ա մ ո ւր կ ա ն գ ն ա ծ Է ի ր հա րա զա տ ժ ո ղ ո ֊ ՚1ՐՐԴԻ Կ "ղ ք ի ն , զ ո ր ա վ ի գ ու պ ա շտ պ ա ն իր Հ ա յր ե ն ի ք ի ն ։

Հ ա յ հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ը ի ր մ ա ս ն ա կ ցո ւթ յո ւն դ ց ո ւց ա դ ր ե լո վ հ ա ն դ ե ր ձ , ո գ և ո ր վ ո ւմ Է ի ր լո ւ ­սա շող Հ ա յր ե ն ի ք ի ն որ ա նո ր ն վ ա ճ ո ւմ ն ե ր ո վ և ա ն բ ի ծ ու մ ա ք ո ւր հ ո գ ո վ օ ր հ ն ո ւմ ու ա ղ ո ­թ ո ւմ ն րա բ ա ր օ ր ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր ։

Ո ւրեմն թ ո ՛ղ օ ր հ ն յա լ լի ն ի ա մ ենա կ ա ր ո ղ Ա ստ ո ւծո ս ո ւր բ կա մքըէ

Բ՛ո՛։I ծա ղ կ ի ու բ ա ր գ ա վ ա ճ ի մ եր ն վ ի ր ա ­կ ա ն Մ ա յր Հ ա յր ե ն ի ք ր 7

Լ. ԱՃԵՄՅԱՆ

Ա Լ Ե Ք Ս Ա Ն Դ Ր Մ Յ Ա Ս Ն հ Կ Յ Ա Ն հ Ա Ն Վ . Ա Ն Պ Ե Տ Ա Կ Ա Ն ձ Ա Ն Ր Ա Յ Ւ Ն Գ Ր Ա Դ Ա Ր Ա Ն Ը

ՀՕ հՀԱ հՃ / ա Ղ9Ր է /' աՏ մա րդուն հա մա ր խ ո ս ի լ ի ր հ ա յր ե ն ի ս տ ա ց վ ա ծ ք -

֊■ ' 4 ն ե ր ո լ մ ա ս ի ն , ա ռ ա վ ե լ ես ք ա ղ ց ր ' հա յր ե ն ա դ ա ր ձ ի մ ը հ ա .

մ ա ր , որ կորուստ ի ց ա վ ն ունի ա նվերա դա րձ ա նուրջին, և որ հիմ ա ն ո ր ա ս տ ե ղ ծ ա զ գ ա ­յի ն հիմնա րկներում) է կ ա պ ա ծ ի ր բ ո լո ր սերն ու բ ո լո ր հ ո ւ յս ե ր ը ։ Ու պ ա տ ճ ա ռ նե ր ունիմ հավաՎոալու և հ ա վ ա ս տ ե լո լ, թ ե քա ղ ց ր , ա ն ­հունորեն ք ա ղ ց ր է ա նո նց մ ա ս ի ն լս ե լ նա և մ ե ր տ ա ր ա գիր բա զ մ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւն , ււրոնք լե ն կ ր ց ա ծ տ ե ս նե լ ա յն հր ա շա լի քն ե ր ը , որոնք մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի փ ա ռ ք ը կ կ ա զ մ ե ն ա յս օ ր , և որոնք ա յն ք ա ն շա տ րա ն կիւոսին ա մեն հ ա յ ֊ ր ենա ս եր հ ա յո ւ սրտ ին ո ւ մ տ ք ի ն ։

Ու Մ յա ս ն ի կ յա ն ի ա նվա ն Պետ ա կա ն հ ա ն ­ր ա յի ն գ ր ա դ ա ր ա ն ը , որու հ ի մ ն ա դ ր ո ւթ յա ն ե - ր ե ս ն ա մ յա կ ն է ա յս տ ա ր ի , մ ե կ ն է մ ե ր Հ ա յ­ր ե ն ի ք ի ա յդ փ ա ռ ք ե ր ե ն , ո չ մ ի ա յն իր ն յո ւթ ա ­կա ն շ ե ն ք ո վ ը , ա յլև ի ր պ ա ր ո ւն ա կ ո ւթ յո մ ւո վ ը , ի ր կ ա տ ա ր ա ծ ս ք ա ն չե լի դեր ո վ ը մ ա ն ա վ ա ն դ ։ Ա ն մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի ա յն հ ի մ ն ա ր կ ն ե ր ե ն է , որ ք ե զ կ մ ղ ե մ տ ա ծ ե լո ւ և հ ի ա ն ա լո ւ ո գի ի ն մ ա ս ի ն , որ մ ե ր ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն ն է , և ո ր ո ւ հ ա ­մ ա ձ ա յն ա մ ե ն ա տ ե ն , որ ք ի չ մ ր հա նգի ս տ է տ ե ս ե ր մ ե ր ժ ող ո վ ո ւր դը ո ւ պ ա տ ա ռիկ մը հ ա ց ' ս տ ա մ ո քս ի ք ա ղ ց ը ա ն ց ն ե լո ւ չա փ , իր հ ո գ ե կ ա ն , ի ր մ տ ք ի պ ա հա նջքներուն է ա շ­խ ա տ ե ր բա վ ա ր ա ր ո ւթ յո ւն տ ա լ։ Կ պ ա տ մեն թ ե ' 1 9 1 5 — 1 9 1 8 ա հա վոր տ ա ր ի ն ե ր ո ւն , ա ր ա ­բա կ ա ն ա ն ա պ ա տ ներ ը ն ե տ վ ա ծ հ ա յ մ ա յր ե ր ր մ ա տ ն ե ր ո վ ա վ ա զի վրա ա յբ ո ւբ ե ն գ ր ե լո վ մ եր լե զ ո ւն կ ս ո ր վ ե ց ն ե ի ն ի ր ե ն ց հ ո գ ե հ ա տ ո ր զ ա - վ ա կ ն ե ր ո ւն ,..։

Մ եր Պ ետ ա կա ն հ ա ն ր ա յի ն գ ր ա դ ա ր ա ՜ն ը : Ա նվա նի ճա րտ ա րա պ ետ Թ ա մ ա ն յա ն ի ն ա -

խ ա գ ծ ո վ ն է կ ա ռ ո ւց վ ե ր ա ն , վ ա ր դ ա գ ո ւյն տ ո լ- ֆ ե , հ ի ն գ հա րկի ւ[րա, ը նդ ա ր ձ ա կ ու լո ւս ա ­

վ ո ր , Տ ե ր յա ն ի ա ն վա ն պ ո ղ ո տ ա յի ն ծ ա յր ը , ա յլ խ ո ս ք ո վ , հ ա մ ա լս ա րա նա կա ն ո ս տ ա նի ն մ ե ջ , և որու մ ե ջ է տ ե ղ ա վ ո ր վ ա ծ նա և Մ ա ւոենա - դ ա ր ա ն ը , ա յս ի ն ք ն Ձ ե ռ ա գ ր ա տ ո ւն ը , որ, ե մ ո տ ո պ իտ ի ո ւնենա իր ա ռ ա նձի ն շ ե ն ք ը ։ Ներկա շե ն ք ի կ ա ռ ուցոս 1ե ն ա ռ ա ջ, Գ րա դա ­րա նը տ ե ղ ա վ ո ր վ ա ծ էր Կ ուլտ ուրա յի տ ունին մ ե ջ , բ ա յց ա յդ տ ե ղ ի ր ե ն հ ա տ կ ա ց վ ա ծ բ ա ժ ի ­նը ա ն բա վ ա ր ա ր է ր , ա նոր սրա հը հ ա զ ի վ 8 0 հո գ ի կ րնա ր պ ա ր ո ւն ա կ ե լ, մ ի ն չ ներկա շենքը ունի 5 ս ր ա հ և կրնա պ ա րունա կել 3 0 0 հոգի մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ ։

Ա նոր գ ր ե նա կա ն ֆ ո նդ ի ս կ զ բ ն ա կ ա ն ա ա - րեր ք ը կ ա զ մ ա ծ ե ն Ե րևա նի 1 8 3 6 - ի ն հ ի մ ն ը - ւ[ա ծ Գ ա վա ռա կա ն գրա դա րա նի և Թ իֆ լիսի Բ ա րեգործա կա ն ը ն կ ե ր ո ւթ յա ն գ ր ք ե ր ը , մ ոտ4 0 ,0 0 0 կ տ ո ր ։ Ա յս օ ր ա յգ թ ի ։[ը բա ր ձ ր ա ց ա ծ է 2 ,5 0 0 ,0 0 0 - ի ։

1 9 2 5 թ վ ե ն ի վե ր ա ն մ տ ա ծ է մ ի ո ւթ ե ն ա ­կա ն ն շա նա կ ո ւթ յո ւն ո ւն ե ց ո ղ գր ա ղ ա ր ա ն նե - ր ո լ շա ր ք ը և ի ր ա վ ո ւն ք ս տ ա ց ա ծ Մ իութ յա ն ս ա հ մ ա նն եր ուն մ ե ջ լո ւ յս տ ե ս ա ծ գրքերեն ս տ ա նա լո ւ մ ե կ ա կ ա ն օր ի ն ա կ , ի հա ր կ ե ձրի և պ ա րտ ա դիր կ ա ր գ ո վ ։

Բ ա յց մ ե ր Գ րա դա րա նի գ ր ք ա յի ն ֆ ո նդ ը ա յլա պ ե ս ևս ա ճ մ ա ն մեջ է ա ն ը ն դ հ ա տ ։ Գ ըր ՜ ք ե ր կ գ ն վ ի ն ա ն հա տ ներ ե և կա րևոր նվեր ն եր կ ս տ ա ցվ ի ն ա ռա նձի ն հ ի մ ն ա ր կ ն ե ր ն ։ Ա յս պ ե ս օր ի ն ա կ , մ ե ր Պ ետ ա կա ն հ ա ն ր ա յի ն գ ր ա դ ա ­ր ա ն ի ն ե ն հ ա ն ձ ն վ ա ծ Մ ո ս կ վ ա յի Լա ղա րյա ն ճե մ ա ր ա նի 3 0 ,0 0 0 կտ որ գ ր ք ե ր ը , Թ իֆ լի ս ի հ ա յո ց Հ ո գ և ո ր Ս եմ ի նա րի ա յի դ ր ա դ ա ր ա ն ր '7 ,0 0 0 , Երևա նի նա խ կ ի ն Օ րիորդա ց և Մ ա ն - չե ր ո ւ գ ի մ ն ա զ ի ա յի գր ա դ ա ր ա ն ը ' 1 8 ,0 0 0 , Կ ով- կ ա ս ի հ ա յո ց Բ ա ր եգոր ծա կ ա ն ը ն կ ե ր ո ւթ յա ն գ ր ա դ ա ր ա նը ' 5 ,0 0 0 , Ա լ. Մ յա ս ն ի կ յա ն ի ա ն ձ ­նա կա ն գ ր ա դ ա րա նը ' 7 ,0 0 0 , Հ ո վ ս ե փ ա ր ք ե ­պ ի սկոպ ոս Ար ղ ա թ յա ն ի — Ե ր կա յն ա բա զո ւկհ գ ր ա դ ա ր ա ն ը ' 1 2 ,0 0 0 , ե րա ժ շտ ա գե տ Ղ ո ր ֊ ղ ա ն յա ն ի գ ր ա դ ա ր ա նը ' 6 ,0 0 0 և Լ ե ո յի գ ր ա ­դ ա ր ա ն ը ' 4 ,0 0 0 կտ որ գ ր ք ե ր ո վ ։ Ն վերներ

ս տ ա ց վ ա ծ ե ն նա և ա ր տ ա ս ա Հ մ ա ն ե ն ։ Տ ե վ ե Տ - լա ն ը և Տ ո ն ա պ ե ւո յա ն ը ն վ /ւրա ծ ե ն մոտ5 ,0 0 0 ա ր ժ ե քա վո ր գ ր ք ե ր ։ Լոնդոնէեն' պ ր ո ֆ . Բ ՚ո ւմ ա ն յա ն ե ն ս տ ա ց վ ա ծ Հ- հ ա յ պ ա ր բե ր ա ­կա ն մ ա մ ո ւլի շա տ ա ր ժ ե քա վ ո ր հա վա քա ծո մ ը ։ Մ ի ա յն 1 9 4 6 թ ։Ա ։ն Գ րա դա րա նը նվեր ս տ ա ց ա ծ ւէ 3 0 ,0 0 0 կտ որ դիրք Ֆ ր ա ն ս ա յ ե ն , Ռ ո ւմ ա ն ի ա յե ն և հեռ ա վ ո ր Ս ՚ե ք ս ի կ ա յե ն ։ Ա ն-

տ ե։լ։Ա , հ ա յ մտ քի ա ր տ ա դ ր ո ւթ յո ւն ը , հ ա յ ժ ո ֊ զ ՛՛՛ե ՛դ ի մ տ ա վ ո ր հ ա ր ս տ ո ւթ յո ւն ը , Եվ ա րդեն Հ ա յկ . ՍՍՌ ժ ո ղ կ ո մ ս ո վ ե տ ի 1 9 4 3 թվի որո շո ւ­մի Հ ա մ ա ձ ա յն , Գ րա դա րա նը կ ա զմ ա կ ե ր պ ա ծ'■ Գ Ր Ք " ' ! Ի ն ա ն ձ ե ռ ն մ ի , ե , ի ֆ ո ն դ մ ը , ո ւ , , պ ե տ քէ Հա վա քւ[ին Հ ա յե ր ե ն լե զ վ ո վ Հր ա տ ա ր ա կ վա ծ և Հ ր ա տ ա ր ա կ վ ե լի ք բ ո լո ր գ ր ք ե ր ը , ս կ ս ա ծ ա ֊ ռա շին տ պ ա գիր գ ր ք ե ն , Հ ա ս կ ն ա լի է ո լ_

Ա լե ք ս ա ն դ ր Մ յս ւս ն ի կ յա ն ի ա ն վ ա ն Պ ե տ ա կ ա ն հ ա ն ր ա յի ն գր ա դ ա ր ա նը

ձա նձիր ա շխ ա տ ա նքի շ ն ո ր հ ի վ կ ա ր ե լի ե ղ ա ծ ր ե մ ն , որ ա ր տ ա ս ա Հ մ ա ն ը կա րևոր դեր ունիէ մ ե ր Գ րա դա րա նին մ ե ջ մ ի ա տ ե ղ ե լ Հ ն ա տ ի պ կ ա տ ա ր ե լի ք ա յս մ ա ս ի ն ։և Հ ա զ վ ա գ յո ւտ գ ր ք ե ր , օ ր ի ն ա կ ' Պ ա ր զ ա տ ո ւ- Հ ա ՞ր կ է շե շտ ե լ թ ե Գ րա դա րա նի գ ր ք ա յի նմ ա ր ը (տ պ . 1 5 1 2 - ի ն ) , Пւր ր ա թ ա դ իր քը (տ պ . ֆ ո ն դ ի ս տ վ ա ր ա գ ո ւյն մ ա ս ե ր ե ն մ ի ն ռուսերեն1 5 1 3 - ի ն ) , Հ ա ր ա ն ց վա րքը (տ պ . 1 6 4 0 - ի ն ) և է , ո ր ո վ գ ր ե ց ի ն ի ր ե ն ց Հր ա շա կ ե ր ա նե ր ը Պ ո լշ-ա յլ ն ։ Ա յս ո ւա մ ե ն ա յն ի վ , Հ ա ն ր ա յի ն գ ր ա դ ա - կ ի ն ը , Լ ե ր մ ո ն տ ո վ ը , Տ ո լս ա ո յը , Գ որկին ևր ա նը ց ա ր դ կ ա ր ո ղ ա ց ա ծ է ձ ե ռ ք բերեք հ ա - ա յն ք ա ն ո ւր ի շն ե ր ը ։ Բ ա յց , բ ա ց ի ռուս երեն են ■յե ր ե ն գ ր ք ի 6 0 % ֊ը մ ի ա յն , դ ե ռ կ պ ա կ ս ի ո ւ- Գ րա դա րա նը հա րուստ է նա և ֆ րա նս երենր ե մ ն 4 0 % ֊ը , ո ր պ ե ս զի ա մ բո ղ ջա ն ա և մ ի ա - գ ր ք ե ր ո վ , մ ա ս ն ա վ ո ր ա պ ե ։! 1 6 - ր դ , 1 7 - ր դ և

6 8 է д Մ ի и Ծ Ի ն

1 8 - ր դ դա րերուն պ ա տ կա նո ղ ճա նա պ ա ր հո ր ­դ ա կա ն և ա յլ հ ա զվ ա գ յո ւտ հ ե ղ ի ն ա կ ո ւթ յո ւն ­ն ե ր ո վ ։

Մ ե ծ ա րժեք կ ն ե ր կ ա յա ց ն ե ն նա և Գ րա դա ­

ր ա նի ձ ե ռ ք բ ե ր ա ծ ա ր խ ի վ ն ե ր ը , օր ի ն ա կ Լա- զ ա ր յա ն ճ ե մ ա ր ա ն ի , ոԿ ա վկ ա զս կի յ վ ե ս տ ֊

ն ի կ »ի ( « կ ո վ կ ա ս յա ն լր ա բ ե ր ս ), ե ր ա ժ շտ ա ­գետ Ղ ո ր ղ ա նյա նի և ո ւր իշներ ոլ ա ր խ ի վ ն ե -

րըւԱ ռա նձնա պ ես կ ա ր ժ ե հի շե լ նա և Հ ա ն ր ա ­

յի ն գրա դա րա նի հ ր ա տ ա րա կ ո ւթ յո ւնն երը ,

գ ո ր ծ Գ րա դա րա նի ա շխ ա տ ա կի ցն ե ր ո ւն ,Երկուքուկես մ ի լի ո ն դիրք ո ւն ե ց ո ղ ա յս

հսկա գ ր ա դա ր ա նը , ո ր ո ւ գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ս ա հ մ ա նը ա յն ք ա ն ը նդ ա ր ձ ա կ է , ունի բ ն ա ­կ ա ն ա բա ր հա մ ա պ ա տ ա սխ ա ն պ ա շտ ո ն ե ո ւ­

թ յո ւ ն և բ յո ւ ջ ե ։ 1 2 7 է պ ա շտ ո ն ե ո ւթ յա ն թ ի ֊ ՎԸ, ո ր ո ն ց 8 - ը ' հ ա յր ե ն ա դ ա ր ձ մ տ ա վ ո ր ա ­

կ ա ն ն ե ր ։ Ի նչ կ վեր ա բե ր ի բ յո ւջ ե ի ն , լա վ 'է, որ

տ ա մ քա նի մ ը թ ի վ ե ր , ա վ ե լի լա վ բ ա ց ա ­տ ր ե լո ւ հ ա մ ա ր ա ճ ը ա նոր գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ։

Ա րդ , ա ն ո ր բ յո ւջ ե ն ե ղ ա ծ է 1 9 2 3 թ վ ի ն ' 4 ,5 0 0 ռ ո ւ բ լի , 1 9 3 0 թ վ ի ն ' 3 7 ,0 0 0 ռ ո ւբ լի , 1 9 4 0 թ վ ի ն ' 1 ,0 2 2 ,0 0 0 ռ ո ւբ լի , 1 9 4 7 թ վ ի ն '2 ,0 0 0 ,0 0 0 ռ ո ւբ լի ։

Գ ա լով հ ա ճ ա խ ո ւմ ն ե ր ո ւն , Հ ա ն ր ա յի ն գ ր ա ­

դա րա նը հ ա ճ ա խ ա ծ ե ն 1 9 2 3 թ վ ի ն ' 3 5 ,6 0 0հ ո դ ի , 1 9 4 1 թ վ ի ն ' 1 1 7 ,0 0 0 հ ո գ ի , 1 9 5 0 թ վ ի ն '

2 0 0 .0 0 0 հ ո գ ի ։

Իսկ թ ե ի ն չք ա ՛ն գիրք 1; ս պ ա ս ա ր կ վ ա ծ, կա մ գր ա դ ա ր ա նա յի ն բ ա ց ա տ ր ո ւթ յա մ բ ' ի ՛ն չ հ ա ­մ ե մ ա տ ո ւթ յո ւն կ ն ե ր կ ա յա ց ն ե «գ ր ք ե ր ո ւ տ ա ց ­ք ը » , ա հ ա ՛ պ ա տ կե ր ը . 1 9 2 3 թ վ ի ն ՝ 4 3 ,0 0 0

գ ի ր ք , 1 9 4 1 թ վ ի ն ' 2 1 9 ,0 0 0 գ ի ր ք , 1 9 5 0 թ վ ի ն '3 5 1 .0 0 0 գիրքւ

Եվ ա յս թ ի վ ե ր ը ' ե ր բ գրքերը տ ունը չէի ն տ ր վ ե ր ։ Իսկ ա յս ո ւհ ե տ և , ե ր բ նո ր որ ոշմ ա ն

հ ա մ ա ձ ա յն , պ իտ ի թ ո ւյլա տ ր վ ի , որ տ ուն ևս

տ ա ր վին գ ր ք ե ր ը , կա ր ելի է հ ա շվ ե լ թ ե ի ն չ ֊ ք ա ն պ իտ ի փ ո խ վ ի ն վ ե ր ո հ ի շ յա լ թ ի վ ե ր ը ։

Եվ նա խ կ ի ն ո ւս ո ւցչին ո ւ մ ի շտ գր ք ի բ ա ­ր ե կ ա մ ի ն հա մա ր վերի ն ա ս տ իճա նի ս փ ո փ ա ­

ր ա ր է պ ա տ կեր ը Գ րա դա րա նի ա յն ը ն թ ե ր ց ա ­ս ր ա հ ի ն , որ ա մ ե ն վ ա յր կ յա ն , մ ի ն չև ուշ գ ի ­

շ ե ր , լե ց ո ւն է ե ր կ ս ե ռ ո ւս ա ն ո ղ ն ե ր ո վ , որ ո ն ք, խ ո ւմ ր ֊խ ո ւ մ բ կ ա մ ա ռ ա նձի ն , կկա րդա ն ու.

կ ո ւս ո ւմ նա ս ի ր ե ն , խ ո ր լռ ո ւթ յա ն ո ւ կ ա ր գ ա ­

պ ա հ ո ւթ յա ն մ ե ջ ։ Ո ւ դ ե ռ պ ե տ ք \էր հի շե լ նա և մ յո ւս բ ա ժ ա ն ո ւմ ն ե ր ը , որոնք մ ի շտ լի են

գ ի տ ա շխ ա տ ո ղ ն ե ր ո վ , ա մ են ս ե ռ ի և ա մ ե ն

տ ա ր իքի ա յն ո ւժ ե ր ո վ , որ մ ե ր մ ա յր ա ք ա ղ ա ­ք ի մ տ ա վ ո ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ը ն տ ր յա լ մ ա ս ն է

կա րելի է ը ս ե լ : Հ ա ն ր ա յի ն գրա դ ա րա նի ն մեջ կա րելի է հա նդ ի պ ի լ նա և հ ա յտ ն ի գքւտ նա - կ ա նն ե ր ո ւ և ա ր տ ա ս ա հ մ ա ն են ե կ ա ծ հ ա յ կա մ օտ ա ր ա կ ա նա վ ո ր ա յց ե լո ւն ե ր ո ւ ։

Ո ա յց դ ե ռ պ ե տ ք էր հիշեի Պ ետ ա կա ն հ ա ն ­ր ա յի ն գրա դա րա նի մ ե կ ուրիշ գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւ­թ յո ւ ն ը ' ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ն ե ր ը , որ ո ն ք կը նդ գր կ են պ ա տ մ ա կա ն թ ե մ ա ն ե ր , քա ղ ա քա կա ն ը ն թ ա ­ց ի կ հ ա ր ց ե ր , նշա նա վոր տ ա ր եթ ի վեր և ա յլն ։

1 9 4 4 թ վ ի ն ա ն կ ա զ մ ա կ ե ր պ ա ծ էր а Հ ա յր ե ­նա կա ն պ ա տ ե ր ա զ մ ի ճա կա տ ըа , аՀ ա յ ն շ ա ­նա վոր զ ո րա վ ա ր ներ ը և ա ն ո ն ց ա րժա նա վոր

ժ ա ռ ա ն գ ո ր դ ն ե ր ը », « Հ ա յ ժ ողովուրդը Հ ա յր ե ­նա կա ն մ ե ծ պ ա տ ե ր ա զմ ի ն» ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ­

ն ե ր ը , և ա յլն , 1 9 4 6 թ վի ն ա ն կ ա զմ ա կ եր պ ա ծ էր (ГՀ ա յ տ պ ա գի ր գրքի ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ո ր , ուր ի հ ա յտ էի ն բ հ ր վ ա ծ հ ա յ դրբի

տ պ ա գ ր ո ւթ յա ն , ծա գյէա ն և պ ա տ մ ո ւթ յա ն ա ֊ ռ ա նձ ի ն կ ե դ ր ո ն ն ե ր ը , հ ա յ գր ք ի հիմ նա կա ն ո լղ ղ ո ւթ յո մ ւը և հ ա ս ա ր ա կ ա կ ա ն -կ ո զ տ ո ւր ա ֊ կա ն դերը հ ա ն ր ա յի ն կ յա ն ք ի մ ե ջ ։ Ա յս ց ո ւ ­ց ա հ ա ն դ ե ս ը տ և ա ծ Է չո ր ս ա մ իս և ո ւն ե ց ա ծ Է

2 0 ,0 0 0 ա յց ե լո ւ , Ն յութ ին թ ա բ մ ո ւթ յա մ բ ը և

ա յժ մ ե ա կ ա ն ո լթ յա մ բ ը ն շա ն ա վո ր ե ղ ա ծ Է նա և

Կ ոմ ունիստ ա կա ն Պ ա ր տ ի ա յի մ ե ծ ղ ե կ ա վ ա ր - ն ե ր ո լ և ՛Ս ովետ ա կա ն Պ ե տ ո ւթ յա ն հ ի մ ն ա ­

դ ի ր ն ե ր ո վ Լենինի և Ս տ ա լի ն ի կ յա ն ք ի ն ու

գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն ն ։[ի ր վ ա ծ ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ը ,որու օրա կա ն ա յց ե լո ւ ն ե ր ի ն թ ի վ ը ե ղ ա ծ Է

1 ,3 0 0 հ ո գ ի ։ 8 ո լց ա հ ա ն դ ե ս ն ե ր ո լ հ ա տ կ ա ցվ ա ծ ը նդ ա ր ձ ա կ ու լո ւս ա ռ ա տ դ ա հ լի ճ ի ն պ ա տ երը

ն ե ր կ ա յի ս զ ա ր դ ա ր վ ա ծ ե ն մ ե ր երկրի մ ե ջ Ս ո ֊

վետ ա կա ն կա ր գերու հա ս տ ա տ մ ա ն 3 0 -ա մ յա .. կին ն վ ի ր վ ա ծ ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ի պ ա տ կերներովս,

ու մ տ ա վ ո ր հ ա ռ ա ջդ ի մ ութ յա ն փ ա ս տ ե ր ո վ ը ։ Եվ ա յս ա մ ե ն ը Մ յա ս ն ի կ յա ն ի ա նվա ն ն վ ի ր ­

վ ա ծ ա յս հ ի մ ն ա ր կ ը կ դ ա րձ ն ե ն լո ւ յս ի փ ա րոս

մ ը , ո ր ո մ ։ ն մ ա ն ը չէ ո ւն ե ց ա ծ մ ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւր ­դը ե ր բ և ի ց ե ։

1 9 1 3 - ի ն , Հ ա յա ս տ ա ն ի ներկա տ ե ր ի տ ո ­

ր ի ա յի վրա գ ո յո ւթ յո ւն ո ւնեին ո չ ա վ ե լի ք ա ն

3 0 գ ր ա դ ա ր ա ն ն ե ր , 1 2 0 ,0 0 0 գ ր ք ո վ . Ն եր կ ա յի ս 2 ,1 4 1 է Հ ա յա ս տ ա ն ի մեջ գ ո յո ւթ յո ւն ո ւն ե ց ո ղ

գր ա դ ա ր ա ն ն ե ր ո լ թ ի վ ը , 6 ,5 0 0 ,0 0 0 կ տ ո ր գ ը ր -

ք ո վ . Ա հա ՛ թ ե ի ՛ն չ չա փ ո վ Հ ա ճ ա ծ մ շ ա կ ո ւ­թ ա յի ն գ ո ր ծ ը մ ե ր երկրի մեջ և ահա թ ե ի նչ կ ն շա ն ա կ ե ո ւն ե ն ա լ ս եփ ա կա ն Հ ա յր ե ն ի ք ,

հ ա ր ա զա տ ու ժո ղ ո վ ր դ ա նվ ե ր կ ա ռ ա վ ա ր ո ւ­

թ յո ւ ն , որ ա պ ա հ ո վ ո ւթ յա ն ո ւ բա ր օր կ յա ն ք ի մ ե ջ մ տ ք ի ս ն ո ւն դ հ ա յթ ա յթ ե լւ իր ժ ո ղ ո վ ր դ ի ն .

Ա յս ք ա ն ի մ ը տ ե ղ ե կ ո լթ յո ւն ն ե ր ե ն ը ն թ ե ր ­

ց ո ղ ը կրնա ա յժ մ մո տ ա վո ր գա ղ ա փ ա ր մը

195 1 к А 1Г Ի Ա Ծ Ի Ն 6 9

կ ա զ մ ե լ գ ր ա ղ ա ր ա ն ներ ու ա չն վիթի* արի թ։Աւ մ ա ս ի ն , որ ա մ բո ղ ջ Ս ովետ ա կա ն Մ ի ո ւթ յա ն ն է ։ Եվ ե ր բ ա յս ք ա ն մ ե ծ է գ ր ա ղ ա ր ա նն ե ր ո ւ գ ո ր ծ ը ա մ բո ղ ջ Մ ի ո ւթ յա ն ս ա հ մ ա ն ն ե ր ո լ մեջ և ա յն ք ա ն կ ա ր և որ ո ւթ յուն կտրւէի ա ն ո ր , բ ն ա ­կ ա ն Հ ր , ո ր ս տ ե ղ ծ վ ե ր դր ա ղա բա նա ղետ նև րու կ ա դ ր մ ը ն ա լ, որ գի տ ա կ ա ն ա պ ես և օ գ տ ա ­կ ա ր կ ե ր պ ո վ ս պ ա սա րկեր ա յդ գ ո ր ծ ի ն ։ Եվ ա յդ նպ ա տ ա կին կ ծ ա ռ ա յե Մ ո ս կ վ ա յի մ ա ս ­նա գի տ ա կ ա ն դ պ ր ո ց ը , որ մ ե 1 3 շր ջա ն ա ­վա րտ ներ ունի մ ե ր ե ր կ ի ր ը ։ Հ ի ն գ ը ա յդ շ ր ջա ­նա վա ր տ ն ե բո ւն Պ ետ ա կա ն հ ա ն ր ա յի ն գ ր ա ­դա րա նի պ ա շտ ո ն ե ո ւթ յա ն մ ա ս կ կ ա զ մ ե ն , մ ի ն չ

ք ի ն մ ե ջ ։ Ա յդ դ ե ր ը օրեօր ա վ ե լի կ շե շտ վի , ի ն չ չա փ ո վ որ կ ա վելնա մ եր ո ս ւա նո ղ նե- ր ո լ և գի տ ա շխ ա տ ողներով թիւէը, ի ն չ չա փ ո վ որ կ ա վ ե լն ա հի մ նա ր կ ի գ ր ք ա յի ն ֆ ո ն դ ը ։ ե վ ա րդեն ն ե ր կ ա յի ս տ եղի ա ն բա վ ա ր ա ր ո ւ­թ յո ւն կ զ դ ա ց վ ի և ո ր ո շվ ա ծ \է ը նղ ա ր ձ ա կ ել Գ րա դա րա նը նոր մ ա ս ե ր ո լ կ ա ռ ո ւց ո ւմ ո վ , ո - ր ո ն ք պ իտ ի պ ա րունա կեն ըն դա րձա կ ը ն թ ե ր ­ց ա ս ր ա հ ն ե ր , զ ա նա զա ն բ ա ժ ի ն ն ե ր , ա ռա նձի ն ա շխ ա տ ա ս ե ն յա կ ն ե ր , ր ա ժ ի ն ն ե ր ո լ վ ա ր ի չն /։- ր ո լ հա մ ա ր ա ռ ա ն ձ ն ա ս ե ն յա կ ն ե ր , բ ա ժ ի ն ն / ։ ֊ ր ո ւ ֆ ո ն ղ ե ր ո լ հա մ ա ր գ ր ա պ ա հ ո ց ն ե ր , բ ա ժ ի ն ֊ ն ե ր ո լ դ ր բե ր ե ն օ գ տ վ ո ղ ն ե ր ։։։, ղ ի տ ա շ խ ա ֊

Ա լե ք ս ա ն դ ր Մ յս ա ն ի կ յա ն ի ա ն վ ա ն Պ ե տ ա կ ա ն հ ա ն ր ա յի ն գր ա դ ա ր ա ն ի ր ն բերգւսսրա հր

մ ն ա ց յա լն ե ր ը Հ ա յա ս տ ա ն ի մ յո ւս դրա ղա րա Ա - ներուն մ ե ջ կ ա շխ ա տ ի ն ։ Ս ա կ ա յն ն ե ր կ ա յի ս

Ե րևա նի հ ա մ ա լս ա ր ա ն ի Ֆ ի լո լո գ ի ա կ ա ն բ ա ­

ժ ի ն ն և ս ձ ե ռ ն ա ր կ ա ծ է ա յդ մ ա ս ն ա գ ի տ ա կ ա ն

Ո ւսուցմ ա ն, հա տ ուկ ճ յո ւղ ի մ ը иигЬղ ծ ո ւմ ո վ ը ■ բ ա ց ի ա յղ , ս տ ե ղ ծ վ ա ծ են ն ա և գ ր ա դ ա ր ա ն ա ­գ ի տ ա կ ա ն տ ե խ ն ի կ ո ւմ ն ե ր , երկրի ա յդ հ ի ՛ ? ֊

նա ր կն երը գ ո ր ծ ի ն լա վ ա պ ե ս ծ ա ն ո թ ուժեր ով օժ տ ե լո ւ հ ա մ ա ր ։

Շ ա տ մ ե ծ է , ո ւր ե մ ն , Պ ետ ա կա ն հ ա ն ր ա յի ն գ ր ա դ ա րա նի ղերը մ ե ր կ ո ւլտ ուրա կա ն կ յա ն -

ա ո ղ ն ե ր ո լ հա մ ա ր ա ո ա նձ ի ն խ ց ի կ ն ե ր , նա և

ը ն ղ հ ա ն ո ւր ն որ գ ր ա պ ա հ ո ց ն ե ր 3 — 4 միլիոն

գր ք ի հ ա մ ա ր ։ Նոր մ ա ս ը պ ի տ ի ունենա նա և

ե րա ժ շտ ա կա ն գ ո ր ծ ի ք ն ե ր ո լ դա հ լի ճ մ ը , ա յդ

ճ յո ւղ ո վ զ բ ա ղ ո ղ ն ե ր ո լ հա մ ա ր ի բ ր պ ա ր ա պ ֊ մ ունքի վ ա յր , ո ր , ի հ ա ր կ ե , պ ե տ ք է կ ղ զ ի ա ­ց ա ծ ը լլա մ յո ւս բ ա ժ ի ն ն ե ր ե ն ։ Ա յս նոր բ ա ժ ­

նի ն ա խ ա գ ի ծ ը կ ա զ մ ա ծ է Ա կա դ եմ իկ ո ս Բ՛ա՝ մ ա ն յա ն ի ո ր դ ի ն , երի տ ա սա րդ ճա րտ ա րա պ ետ Գ . Թ ա մ ա ն յա ն ը , շ ա ր ո ւն ա կ ե լո վ ի ր ե ր ա խ տ ա ­վո ր հոր գ ո ր ծ ը ։

70 է А Ս- Ի Ա Ծ Ի Ն 1051

ծ 1* #

ե վ ա մ ե ն ա ն գ ա մ , որ ներս կ մ տ ն ե մ մ եր ա յս լո ւս ո փ ա ր ո ս ե ն ' Մ յա ս ն ի կ յա ն ի ա նվա ն Պ ետ ա կա ն հ ա ն ր ա յի ն գրա դա րա ն են ո ւ կ տ ե ս ­ն ե մ կ յա ն ք ո տ ա շխ ո ւժ ը , որ կտ իրե ն երս ը , հպ ա րտ ա նքի ու գ ո հ ոմ ւա կ ո ւթ յա ն զ գ ա ց ո ւմ մ ը կհորդի ն ե ր ս ս , որ ո վ հ ե տ և մ ե ՛ր ն է ա յդ շե ն ք ը , ա յդ հ ի մ ն ա ր կ ը , մ ե ՛ն ք ւենք ստեղծ՛եր ա յդ , և ո չնչեւ Եվ ա ն մ իջա պ ես հետ ո մտ քիս մեջ կ վ ե ր հ ա ո ն ո լ տ խ ուր հի շա տ ա կն ե ր ո լ շա ր ­ք ը մ՛եր կ ո ր ոս /տ ն ե ր ո ւն , ն յո ւթ ա կա ն ո ւ բ ա ր ո ­յա կ ա ն կ ո ր ոլստ ներ ո մ ւ, մ ե ր մ տ ա վ ո ր հ ա ր ը ս - տ ո լթ յա ն կորուստ ն երուն մ ա ն ա վ ա ն դ ։ Բ ա յց մ տ ա ծո ս էն ե ր ո ա ա յս թ ե լը կկտ րվի հ ա ն կ ա ր ծ ,

ե ր բ ն ա յվ ա ծ ք ս կ ա ն գ կ ա ռ նե Ս տ ա լինի սա խ ո ս ք ի ն վրա , որ ի բ ր վ ե ր տ ա ռ ո ւթ յուն 3 0 - ա մ - յա կ ի ն ն ։[ի ր վ ա ծ ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ի սրա հին ճ ա ­կա տ ը կ զա ր դ ա ր ե . « Մ ի ա յն Ս ովետ ա կա ն Իշ­խ ա ն ո ւ թ յա ն գ ա ղ ա փ ա ր ը Հ ա յա ս տ ա ն ի ն ք ե ­ր ե ց խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն և ա զ գ ա յի ն վերսւծննդի հ ն ա ր ա վո ր ո ւթ յո ւն » :

Ու տ ր ա մ ա դ ր ո ւթ յո ւն ս հ ի մ ն ո վ ի ն կփոխւԱւ, !*ՐԲ կ զ գ ա մ ք ո վ ե ս ա ն ցքը գ ե ղ ա դ ե մ և ուրա խ պ ա տ ա ն իներ ուն , ո ր ո ն ք , կ ա ր ո տ ո վ , մ ա ն կ ա ­կա ն բ ա ժ ի ն ը կեր թ ա ն կ ա ր դ ա լո ւ, մտ քերնիՆ ճ ո խ ա ց ն ե լո ւ , ե ր ա մ ի ն պ ես մ ե ղ ո լն ե ր ո ւն , ո - ր ո ն ք դեպ ի բո ւր ա ս տ ա ն ն ե ր ը կ դ ի մ ե ն ա ր ա ֊ խ ո ւթ յա մ ր , ա նուշ ր զ զ յո ւ ն ո վ ։

ԱՂԱՎՆԻ ՄԵՍՐՈՊՅԱՆ

Մ Ե Ծ Վ Ա Ր Պ Ե Տ Ի Ն ձ Ե Տ Դ Ե Պ Ի Գ Ե Դ -Ա Ր Դ Ե Վ Գ Ա Ռ Ն Ւ

ո ւմ բ մ ը մ տ ե ր ի մ ն ե ր ո վ , 1 9 4 7 - ի հո ւլիս ի 1 4 - ի ն Գ եղա րդի վ ա ն ­ք ը գ ա ց ի ն ք ։ Մ ե զ հ ե տ \Էր ն ա և մ ե ր ս ի ր ե լի բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ Ա -

վե տ ի ք Ի ս ա հ ա կ յա ն ը ի ր տ ի կ ն ո ջ հ ե տ ։ Ա վ տ ո ­մ ե ք ե ն ա ն ե ր ո վ զբոսա պ տ ույտ իդ դ ա ցո փ էե ր ը , ա մ բո ղ ջ ճ ա մ բ ո ւ ե ր կ ա յն ք ի ն , մ ե ծ բ ա ն ա ս ­տ ե ղ ծ Ա վետ ի ք Ի ս ա հ ա կ յա ն ի ն պ ա տ վո ց ո ւ յ ­ց ե ր ո վ կ դ ի մ ա վ ո ր ե ի ն ։

Ա յդ օրը Վ ա ր դա վա ռի տ ոնն Էր։ Հ ա յա ս ­տ ա նի ա մ ե ն շր ջա նն եր ե ն հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր հա վ ա քվ ե ր Էին վա նքի և շրջա փ ա կին մ ե ջ ։ Հ ե ռ ա վ ո ր շ ր ջա ն ն ե ր ե ն , օ ր ե ր ա ռ ա ջ, ուխ տ ի ե կ ա ծ Էին ա յն տ ե ղ ։ Գ եղա րդի մ ա յր տ ա ճա րը

կշողշողա ր հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո ւ վ ա ռ ա ծ հ ա ­զա ր ա վ ո ր մ ո մ ե ր ե ն ։ Խ ունկի բ ո ւ յր ն ու ծ ո ւ ­խ ը տ ա ր ա ծվ ե ր Էին ա մ ե ն կ ո ղ մ ։ Ս. Պ ա ­տ ա րա գի ե ր գ ե ց ո զ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւն կ խ ա ռ ն վ ե ի ն հ ա վա տ ա ց յա լն ե ր ո ւ ա ղ ոթ քի մ ր մ ո ւն ջն ե ր ը ։

Ս. Պ ա տ ա րա գը վ ե ր ջա ն ա լո ւն , տ ա ճա րի բ ա զ մ ո ւթ յո ւն ը կ ր կ ն ա պ ա տ կ վ ե ց ա վ ։ Մ կ ր տ ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ը ծ ա յր տ վ ի ն ։ Բ ա զ մ ա թ ի վ մ ա -

ն ո ւկ ն ե ր ո լ լա ց ն ու ճ ի չե ր ը կ ա ր ձ ա գ ա ն քե ի ն տ ա ճա րի ա մ ե ն կ ո ղ մ ե ր ե ն : Դ ո ւր ս ը , շր ջա ­փ ա կին մ ե ջ , ա վ ա ն դ ա կ ա ն մ ա տ ա ղ ի կ ա թ ս ա ­

նե ր ը ք ո վ ք ո ։[ի շա ր վ ա ծ կ ե ռ ա յի ն մ ա տ ա ղ ֊ նե ր ո ւ տ ե ս ա կ ն ե ր ո վ , ի ր ե ն ց բ ո ւ յր ո վ ու շո գ ի ի ա մ պ ե ր ո վ լե ց ն ե լո վ օ դ ը ։ Մ ա տ ա ղի կ ա թ ս ա ֊

ներո ւն կ հ ս կ ե ի ն հ ա յ մ ա մ ի կ ն ե ր և հ ա ր ս ն ե ր , և ի ր ե ն ց մ ո վ հ ե տ ա քր ք ր վ ո ղ ն ե ր ը կ հրա վիրեին ի ր ե ն ց մ ա տ ա ղ ի ՛սեղա նները պ ա տ վ ե լո ւ ։

Ք ի չ հե ռ վ ե ն , Գ եղա րդի վա նքի մ ո ւտ քին շր ջա կա յքը բ ա ց վ ա ծ խ ն ջ ո ւյք ի ս ե ղ ա ն ն ե ր ե ն երբ տ ե ս ա ն ա ն վ ա ն ի բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ր , ը ն դ ա ­ռա ջ վ ա զ ե ց ի ն , ա մ ե ն խ ո ւմ բ ի ր մ ե ծ հ յո ւր ը պ ա տ վեց ի ր ո ւն ե ց ա ծ ա մ ե ն ա հ ա մ ե ղ մ եկ

պ ա տ ա ռ ո վ ։ Ի պ ա տ ի վ ա ն ո ր , խ ն ջո ւյք ի ս ե ­ղ ա նն ե ր ը ի ր ա ր մ ի ա ց ո ւց ի ն , գ ի նի ի բ ա ժ ա կ ­ն ե ր ը զ ն գ զ ն գ ա ց ի ն , ա ռ ա ն ց տ ա րիքի և սեռի

խ տ ր ո ւթ յա ն հ ա մ բո ւր ե ց ի ն ա նոր ձ ե ռ ք ե ր ը ։ Հ ո ւզ ի չ Էր պ ա տ կեր ը և խ ո ս ո ւն ։ Ի ս ա հա կյա ն ի

վ ա յե լա ծ ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը պ ա րզ ու ը ն տ ա ն ե կ ա ն ձ և ո վ ի հ ա յտ կ ո պ ա ր ։ Բոլոր բա ժ ա կ ն ե ր ը կ պ ա ր պ վ ե ի ն ա ն ո ր կ ե ն ա ց ը ։ Մ տ ա վորա կա ն ը ն կ ե ր ն ե ր ու խ ա ն դ ա վ ա ռ բ ա - ժ ա կ ա ճ ա ռ ե ր ը ա յն ք ա ն ք ա ղ ց ր հ ն չե ց ի ն , ո ր ­քա ն Ար տ ա շա տ ե ն , Դ վին ե ն կ ա մ ա յլ շ ր ջ ա ն ֊ ն ե ր ե ն ե կ ա ծ դ յո ւղ ա ց ի ն ե ր ո լ հա ր ա զա տ ու ա ն պ ա ճ ո յճ խ ո ս ք ե ր ը ։ Բ ա ն ա ս տ ե ղ ծի ն ս եղ ա - նը լե ց վ ե ց ա վ շ ա մ փ ր վ ա ծ խ ո ր ո վ ա ծ ն ե ր ո ւ տ ե ­ս ա կ ն ե ր ո վ , լա վ ա շի մեջ փ ա թ ա թ վ ա ծ ա վ ա ն ­

դ ա կ ա ն մ ա տ ա ղ ի մ ս ո վ , Հ ա յա ս տ ա ն ի բ ա զ ­մ ա պ ի ս ի պ ա ն ի ր ն ե ր ո վ ու մ ր գ ե ր ո վ ։ Ալ ու ո ս կի գ ի ն ի ի շ ի շե ր ը , Գ ա ռնիի հ ա յտ ն ի կ ե - ո ա ս ը , Գ եղա րդի ք ա ղ ց ր մ ե ղ ր ա թ ո ւթ ը , Շ ա ֊ (ա խ ի ծի ր ա ն ը զ ա ր դ ա ր ե ց ի ն Հ ա յա ս տ ա ն ի ք ե ­ֆ ի ս ե ղ ա ն ը ։ Ա կ ս ա վ հ ա յկ ա կ ա ն երա ժշ՛տ ու­թ յո ւ ն ը , լս վ ե ց ա ն դ հ ո լն ո ւ զ ո ւռ ն ա ն ։ Խ ում- բ ե ր ն , ի ր ա ր մ ի ա ց ա ծ , ե ր գ ե ց ի ն բ ա ն ա ս տ ե ղ ­ծի բ ա ռ ե ր ո վ հ յո ւ ս վ ա ծ հ ա յտ ն ի « Մ ա ճկա /

ևս.օ, (էԴ ա րդս լա ց ե ք » , (гՍ ի րեցի , յա ր ս տ ա ­ր ա ն » և ա յլ ե ր գ ե ր ։ Հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն երգն ու պ ա րը խ ա ն դ ա վ ա ռ ե ց ի ն բ ո լո ր ը ։ Հ ա յկ ա ­կա ն պ ա րի ա ն ծ ա ն ո թ վ ա րպ ե տ նե ր և վ ա ր ­պ ետ ո ւհ ի ներ մ ե ջտ ե ղ ե լա ն , խ ա ն դ ա վ ա ռ ե ցի ն մ յո ւս ն ե ր ն ա լ, և բ ո լո ր ը հ ա ն ձ ն վ ա ծ ժ ո ղ ո - վըր դ ա կ ա ն պ ա ր ե ր գ ն ե ր ո ւն , օր ն ի բո ւն պ ա ր ե ­

ց ի ն , Գ եղա րդի բա ր ձ ր ա բե ր ձ ժ ա յռ ե ր ը թ ր ն - դ ա ց ն ե լո վ երգի շ ե շ տ ե ր ո վ ։ Խ ա նդ ա վ ա ռվ ե - ց ա վ Ա վ ե տ ի ք Ի ս ա հ ա կ յա ն ը ի ր Հ ա յր ե ն ի ք ի և ժո ղ ո ։[ր դ ի ր ա ր ի ք ն ե ր ո ւն ծ ո ց ի ն մ ե ջ , կա րմիր գ ի ն ի ի բ ա ժ ա կ ը ձ ե ռ ք ի ն , կ ա ն գ ն ե ց ա վ ա մ ե - ն ո ։ն դ ի մ ա ց , ի ր ս ր տ ա հ ո ւյզ խ ո ս ք ե ր ո վ պ ա տ ­կե րե ց Ս ովետ ա կա ն մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի երջա նիկ ա յ ս ° Ր Ը ։

7 2 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1 9 5 1

Ուշ ց ե ր ե կ ի ն , բա ն ա ս տ ե ղ ծ ն ա ռա ջնորդեց մ ե զ դեպ ի Գ եղա րդի վա նքի պ ա տ մ ա կա ն ա ն ­կ յո ւն ն ե ր ը ։ Հ ա յր ե ն ա ս ե ր Ա վետ իք Ւ սա հա կ- յա ն ը , ի ր պ ա տ կա ռելի տ ա րիքեն և ա րևի ճ ա - ռ ա դ ա յթ նե ր ե ն լուսա շո ղ դ ե մ ք ո վ , Գ եղա ր­դի հնա դ ա րյա ն հուշա րձա նին մեջ ա նմա հ

նա հա պ ետ ի մ ը կերպ ա րա նքն ո ւնե ր ։ Ան մ ե ­զի դ ի տ ե լ տ վա վ ժ ա յռ ե ր ո լ մեջ փ որվա ծ երեք մ ե ջը ն դ մ ե ջ բ ա ց վ ա ծ ե կ ե ղ ե ցի ն ե ր ը , որոն ց մ իա կտ ուր ս յո ւն ե ր ը բ ա զ մ ա թ ի վ խ ո յա կ ն ե ր ո վ , զ մ ա յլե լի ք ա ն դ ա կ ն ե ր ո վ , խ ա չք ա ր ե ր ո վ հ ա յ ժ ողովրդի ա ն ցե ա լի ճա րտ ա րա պ ետ ա կա ն

մ ա ր դ մ ը , գ լխ ա ր կ ը հ ա ն ե ց , խ ո ն ա ր հ ե - ց ա վ բա ն ա ս տ ե ղ ծ ի ն ա ռ ջև , հ ա մ բո ւր ե ց ա - ն ո ր ձ ե ռ ք ե ր ը , ը ս ե լո վ . ս Ը ս ե ' ի ն ծ ի , ն ա հ ա - պետ հ ա յր ի կ , ո ։ր կ ի ց կուգա ս և ո ՜ւր կ ե ր ֊ թասՕ։ Հ ա յր ե ն ա ս ե ր բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ը հուզվեցա ւլ և ա ր ցո ւն քն ե ր ո վ պ ա տ ա ս խ նե ց ա նոր. սՎե- րա դա րձա Հ ա յր ե ն ի ք քեզ Նմա ն սիրելի ե ղ ­բ ա յր ն ե ր ս տ ե ս ն ե լո ւ, ա յլև ս ե ր թ ա յի ք տ եղ չո ւն ի մ , ի մ նոր տ ունս 11։։վետ ա կա ն ի մ Նոր Հ ա յր ե ն ի ք ս Է»։

Ծ երոէնի խ ա շնա ր ա ծին հա ջոր դեցի ն ե ր ի ­տ ա ս ա րդ տ ղա ներ և ա ղ ջիկներ, որոնք դաշ

ա րվեստ ի հրա շա լիքներեն ե ն ։ Հ ա ս ա ն ք Գ ե­ղա րդի վա նքին ե ր կ ր որ դ հա րկին վրա գ տ ն ը - վող ե կ ե ղ ե ց ի ն , ուր մ ի ն չև օրս կտ եսնվին դ ա մ բա ր ա ն ն ե ր և խ ա չք ա ր ե ր , ո ր ո ն ց յ ա ֊ տ երուն ա ր ձա նա գր ութ յո ւն նե ր ը դ ե ռ ը ն թ ե ռ ­ն ե լի ե ն ։ Հ ա յր ե ն ա ս ե ր բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ը ի ր р ш - ցա տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ո ւն ա մ ե ն ա վերջը ս ր տ ա հ ույզ ձ ա յն ո վ մ ը ա վ ե լց ո ւց . «Հ ա զ ա ՜ր ա փ ս ո ս , որ ա յս նվի ր ա կ ա ն տ ա ճա րին մեջ հիշա տ ա կի ա ն կ յո ւն մ ը չունի ն ա յս հ ո յա կ ա պ հուշա ր ձա ­նը հրա շա կերտ ող վա րպ ետ ներըյ>։

Գ եղա րդի վ ա նքեն մ ե ր վե րա դա րձին հ ո լ- զ ի չ պ ա տ կեր ներ ս տ ե ղ ծ վ ե ց ա ն ։ Կողրի գ յո ւ ­ղ ա ցի 8 0 - ա մ յա խ ա շն ա ր ա ծ Հ ա մ ո ն եկա վ մ ե զ մ ո տ , տ ե ս ա վ մ ե ծ ե ն ու փ ոքրեն սիրվա ծ

տ ա յի ն ծա ղկե փ ունջերով, բ լո ւր ն ե ր ն ի վա ր կ թ ռ չկ ո տ ե ի ն ։ Ա նո ն ցմ ե ո մ ա ն ք բ ա ն ա ս տ ե ղ ­ծի սիրերդներր շուրթներուն դեպ ի ի ր ե ն վ ա - զ ե ց ի ն , ս եր ո ւ հ ա ր գա ն ք, խ ի ն դ ու ե ր գ , գ գ վ ա ն ք ու հ ա մ բ ո ւյր շրջա պ ա տ եցի ն ղ ա յն ։ Ե րիտ ա սա րդուհի մ ր ի ր ըն կ ե ր ո ւհ ի ն երոլն հետ ծա ղկ եփ ո ւնջ մ ը կ ա զ մ ե լո վ ն վ ի ր ե ց ս ի ­ր ե լի բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ի ն , ր ս ե լո վ . ոԻ հա րդա նս մ ե ր ա ն թ ա ռ ա մ դա փ նեպ սա 1լին, որ դուք ե ք , ի հիշա տ ա կ մ ե ր ա յս օ ր վ ա ն հ ա ն դ ի պ մ ա ն . . .В ։ Հ ո լզ վ ե ց ա վ բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ը և խ ո ր ի ն շն ո ր հ ա - կ ա լո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ ղրկեց ծա ղ կ ե փ ո ւնջը , հ ա մ - բ ո ւր ե ց ղ ա յն տ վողը և , ք ա ղ ց ր հ ա յա ց ք ը ե ր ի ­տ ա ս ա րդութ յա ն ո ւղ ղ ե լո վ , ը ս ա վ . «Մ եր ա յս օր վ ա ն հա նդ ի պ մ ա ն հի շա տ ա կը , ձեր ա յս

10 5 1 է А Մ Ի <1 Ծ Ի Ն 7 3

վա ռ ծա ղ կ ե փ ո ւնջի ն ն մ ա ն , նվի ր ա կ ա ն կմնա ի մ հ ո գ վ ո ւյն մ ե շ»ւ

Հ ա յր ե ն ա ս ե ր բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ի խ ո ր հ ո ւր ղ ո վ ,

մ եր վերա դա րձի ճ ա մ բ ո ւն վ ր ա , հ ա ն դ ի պ ե -

ց ա ն ք Գ ա ռն ի ի Տր դ ա տ թ ա գ ա վ ո ր ի ա մ ր ո ց - հ ո ւշա ր ձա ն ը ։ Ա յն տ ե ղ Ա վետ իք Ի ս ա հա կյա նի

դիտ ուն բ ա ց ա տ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ լս ե ց ի ն ք , որ

1 9 3 0 թ վ ա կ ա ն ե ն ս կ ս յա լ Ս ովետ ա կա ն Հ ա ­

յա ս տ ա ն ի Հո ւշա ր ձա նն ե ր ո լ պ ա հպ ա ն մ ա ն

կ ո մ ի տ ե ի ա ն մ ա հ ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ նե ր Թ ո ր ա ­

մա ն յա ն ի , Թ ա մ ա ն յա ն ի և Բ ո ւն ի ա թ յա ն ի

ա ննկուն շա ն ք ե ր ո ւն շ ն ո ր հ ի վ , ժ ա յռ ա ց ա ծ

հ ո ղ ա կ ո ւյտ ե ր ո ւն մ ե ջ ե ն հա յտ ն ա բ ե ր վ ե ց ա ն

հ ա յկ ա կ ա ն ա ր վ ե ս տ ի ա ր ժ ե քա վոր մ ն ա ց ո ր դ ­

ն ե ր ‘ խ ո յա կ ն ե ր , ս յո ւն ե ր , ո րո ն ք 1 9 0 0 տ ա րի

առա ջ Գ ա ռնիի մ ե ջ ե ղ ա ծ հ ա յ ճ ա ր տ ա ր ա պ ե ­

տ ա կա ն ա ր վե ս տ ի մ ա ս ի ն կ խ ո ս ի ն ։ Տր դ ա տ ի

հուշա րձա նին գ լխ ա վ ո ր մ ո ւտ ք ի ն 1 1 ք ա ր ե

սա նդուխ ները հ ա մ ր ե լո վ , մ ե զ տ ա ր ա վ Տր դ ա ա

թա գա վորի տ ա ճ ա ր ը , որուն քա րա պ ա տ ա մ ­

ր ա կ ո ւռ կ ա ռ ո ւց վ ա ծ ք ը զ ա ր դ ա ր վ ա ծ \է ք ա ն ­

դ ա կ ն ե ր ո վ և խ ո յա կ ն ե ր ո վ ։ Տր դ ա տ ի ա մ ր ո ցե ն դ ի տ ե ց ի ն ք բ ն ո ւթ յա ն հ ի ա ս ք ա ն չ տ ե ս ա ր ա նը ,

որ կ պ ա ր զվ ե ր ս ր բա տ ա շ, ա մ ե հ ի ժ ա յռ ե ր ո ւն

ս տ ո ր ոտ են հո ս ո ղ Ա զա տ և Գառն/,ւ դետ երուն

ե զ ե ր քն ե ր ո ւն փ ռ վ ա ծ ա ն ծ ա յր ա ծ ի ր , կ ա ն ա ­

չա գ ե ղ մ ա ր գ ա գ ե տ ի ն ն ե ր ն ո ւ մ ր գ ա ռա տ ա յ­գ ի ն ե ր ը ը ն դ գ ր կ ե լո վ ի ր մ ե ջ ։

Հ ա յր ե ն ի կ ա խ ա ր դ ի չ բ ն ո ւթ յա ն դ ի մ ա ց ,

հ ա յր ե ն ա ս ե ր բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ը հ ա յա ց ք ը լո ր ս

կ ո ղ մ պ տ տ ց ո ւց և եր կ ա ր լռ ո ւթ ե ն ե հ ե տ ո ,

հ ո ւզ ո ւմ ե ն խ ե ղ դ վ ո ղ ձ ա յն ո վ մ ը ը ս ա վ . а Հ ա յ­

ր ե ն ի հ ր ա շա գ ե ղ բ ն ո ւթ յա ն դ ի մ ա ց , մ ա ր դ չի

կա րող չհ ի շե լ ա յն ս ի ր ե լի ն ե ր ը , որ ո ն ք ա նոր

ա զ ա տ ո ւթ յա ն հա մ ա ր թ ա փ ե ց ի ն ի ր ե ն ց ա ր ­

յո ւ ն ը , ա նոր ս ի ր ո ւյն ն ա հ ա տ ա կ վ ե ցա ն օ ։

Տ ր դ ա տ ի ա մ ր ո ց ե ն հ ե ռ ա ն ա լե ա ռ ա ջ, ամեք։

մ ե կ ս դա րա վ որ պ ա տ երուն մեջեն ա ճ ա ծ

ծ ա ղ ի կ ն ե ր կ հ ա վ ա ք ե ի ն ք ի բ ր հ ի շա տ ա կ ։

Գ ա ռնիի ծա ռ ա շա տ մ ա ր գ ա գ ե տ ն ի ն վբա ւ

Բ ա ր ձր ա ք ա նդ ա կ ա ռ յո ւ ծ ն ե ր Գ ե ղ ա ր դ ո ւմ (Պ ռ ո շ յա ն ն ե ր ի զ ի ն ա ն շ ա ն ը )

7 4 I А Մ Ի Ա Ե Ի ն 195 1

թ թ ե ն ի ն ե ր ու տ ա կ ք ի լ մ ը հա նդս տ ա նա լե

վե ր ջ , ըս տ վա րպ ետ ի ա ր տ ա հ ա յտ ո ւթ յա ն '

«Վ երջին ա ն գ ա մ վ ա յե լե ց ի ն ք ա նոր ք ա ղ ց ր ա ­հ ա մ սև թ ութ ը և ս ա ռնորա կ ջուրը» ։

Մ եր բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ա ռա ջնորդը մ ե զ ի դիտ ել

ա վ ա վ մ ա յր ա մ ո ւտ ի վերջին շողերոմ ւ ա ն հ ե ­

տ ա ն ա լը ։ Գա ռն ի ի բա ր ձ ր ա բե ր ձ ս ա ր ա լա նջե­

ր ը պ ա ըուրվեցա ն կ ա պ ո ւյտ և մ ա ն ի շա ­

կ ա գ ո ւյն թ ա նձր շղ ա ր շն ե ր ո վ ։ Երկու ժա մ խ ի ն դ ու ծ ի ծ ա ղ , ե ր գ և ո ւր ա խ ո ւթ յո ւն , ա պ ա

օ մ ն ի բո ւս ը մ ե զ հ ա ս ց ո ւց Ե րևա ն, Գ նունի և

Ղ ո ւկ ա ս յա ն փ ո ղ ո ց ն ե ր ո ւ ա ն կ յո ւն ը (Բ ա ն ա ս ­տ ե ղ ծի ն նա ՛խ կին բ ն ա կ ա ր ա ն ը )։ հ ո ս է բ ե ն հրա ժեշտ ա ռ ա վ մ ե ր թ ա ն կ ա գ ի ն մ ե ծ Վ ա ր ­

պ ետ ը ի ր տ իկնոջ հ ե տ , և Գ եղա րդի մ եծ փ ունջը դ ր կ ա ծ , ա ն հ ա յտ ա ց ա վ Հ ա յա ս տ ա ն ի մ ա յր ա ք ա ղ ա քի ն ։(րա ի ջնո ղ մ ութին մ ե ջ ։

Ա յդ ա ն մ ո ռ ա նա լի օրը մ իշտ թ ա ր մ պ իտ ի մ ն ա մ ե ր հ ի շո ղ ո ւթ յա ն մ ե ջ . . . ։ Մ եծա նուն բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ Ա վետ իք Ի ս ա հա կյա նը մ ե կ ն կ ա շխ ա րհի ա յն ե ր ջա ն ի կ ն ե ր ե ն , որ ոն ք ի րեն ց հ ա յր ե ն ի հող ին վր ա , ի ր ե ն ց կ ե ն դ ա ն ո ւթ յա ն ,

ա ր ժ ա ն ա ցա ն ի ր ե ն ց ժ ողովուրդի ս ի ր ո ւ յն ։ Ան

երջա նիկ է ն ա և որպ ես ա վ ա գ սերունդի հա յ գ ր ո ղ , ի ր հա րա զա տ Ս ովետ ա կա ն Հ ա յր ե ն ի ք ի

ծն ո ւն դ ն ու բա ր դ ա վա ճ ո ս էը տ ե ս ա ծ ըլլա լո ւն հ ա մ ա ր ։ Բ ա խ տ մ ը , որուն կ ցա ն կ ա ն ք որ

հա ս նի ն Ս փ յո ւռքի հ ա յր ե ն ա բ ա ղ ձ տ ա րա գիր մ ե ր ե ղ բ ա յր ն ե ր ը ։

19 3 1 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 7 ё

ձ Ա Մ Ա Ռ Ո Տ Լ Ո Ւ Ր Ե Ր Մ Ա Յ Ր ձ Ա Յ Ր Ե Ն Ի Ք Ի Ց

ՆՈՐ ՏԱ Ր4.Ա ՏՈՆԱԿԱՆ ա ն Դ ե Ս Ն ե Ր Ը եՐԵՎ-ԱՆՈՒՄՆոր տ ա րվա ա ռ թ ի վ հունվա ր ի 1 — 3 - ը

երևա նի մ ա ս ս ա յա կ ա ն բ ո լո ր դ պ ր ո ց ն ե ր ո ւմ ,

մ ա ն կ ա տ ն ե ր ո ւմ , մ ա ն կ ա պ ա ր տ ե զն ե ր ո ս է կ ա զ ­մ ա կ ե ր պ վ ե լ ե ն տ ո ն ա ծա ռ ի հ ա ն դ ե ս ն ե ր ,

ո ր ո ն ց մ ա ս ն ա կ ց ե լ են ց ա ծ ր դա սա ր ա ններ ի մ ի ք ա ն ի տ ա ս ն յա կ հ ա զա ր ա շա կեր տ ներ ու

նա խ ա դ պ ր ո ց ա կ ա ն հա ս ա կ ի եր եխ ա ն երւԼենինի հ ր ա պ ա ր ա կ ո ւմ կ ա ն գ ն ե ց վ ա ծ հ ա ­

մ ա ք ա ղ ա ք ա յի ն մ ե ծ տ ո ն ա ծ ա ռ ի շուրջը հ ա ն ­դ ե ս նե ր են կ ա զ մ ա կ ե ր պ ե լ ք ա ղ ա քի բ ո լո րռ ա յո ն ն ե ր ի դ պ ր ո ց ա կ ա ն ն ե ր ը ։ Հ ր ա պ ա ր ա ­

կ ո ւմ ա մ բ ո ղ ջ օրը գ ո ր ծ ո ւմ էր կա ր ո ւս ելը , բ ա ց վ ա ծ էր մ ա ն կ ա կ ա ն շ ո ւկ ա ն ։ Գ իշերները ա մ բ ո ղ ջ հր ա պ ա րա կը ո ղ ո ղ վ ա ծ էր է լե կ տ ր ա ­կա ն բ ա զ մ ա գ ո ւ յն , պ ա յծ ա ռ լո ւ յս ե ր ո վ ։

Ք ա ղ ս ո վ ե տ ի գ ո ր ծ կ ո մ ի ս ո ց ի ա լա կ ա ն ա ֊ պ ա հ ո վ ո ւթ յա ն բ ա ժ ի ն ն ի ր մ ի ջ ո ց ն ե ր ո վ Հ ա յ­ր ե ն ա կ ա ն պ ա տ ե ր ա զ մ ի ռ ա զ մ ա ճ ա կ ա տ ն ե ­ր ո ւմ զ ո հ վ ա ծ ն ե ր ի ե ր ե խ ա ն ե ր ի հա մ ա ր , ն ր ա ն ց բ ն ա կ ա ր ա ն ն ե ր ո ւմ , կ ա զ մ ա կ ե ր պ ե լ էր տ ո ն ա ծա ռ ե ր և եր ե խ ա ն ե ր ի ն ՜բա շխ ել էր նոր տ ա րվա ն վ ե ր ն ե ր ' մ ի ր գ , հ ր ո ւշա կ ե ղ ե ն , հ ա ­գո ւս տ և ա յլն ։

^ԱՆԴՒՍԱ֊ԼՈՐ եՐեԿ Ո ' Ն ֊Լ Ւ Ր ֊Լ Ա Ծ Ն . ձԱՐՅԱՆհ Ծ Ն Ն Դ ՅԱ Ն 50-ԱՍՅԱԿՒՆԴ ե կ տ ե մ բե ր ի 2 9 - ի ն Ե րևա նի Ս ո մ ւդ ո ւկ յա -

նի ա ն վ ա ն Պ ետ ա կա ն թ ա տ ր ո նո ս է տ եղի ո ւ­ն ե ց ա վ ս ո վ ե տ ա հ ա յ տ ա ղ ա ն դ ա վ ո ր բ ա ն ա ս ­տ ե ղ ծ Նա իրի Զ ա ր յա ն ի ծ ն ն դ յա ն 5 0 - ա մ յա - կին ն վ ի ր վ ա ծ հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ե ր ե կ ո ։ Ա յս տ ե ղ Էին հ ա վ ա ք վ ե լ մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի ա շխ ա տ ա վ ո ­ր ո ւթ յա ն , գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն , ա ր վ ե ս տ ի , գ ի տ ո ւ­թ յա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ը , բ ա ր ձ ր ա գ ո ւյն ու­ս ո ւմ նա կա ն հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ո ւս ա ն ո ղ ­ն ե ր , դա ս ա խ ո ս նե ր , ո ւս ո ւց ի չն ե ր ։

Հ ա ն դ ի ս ա վ ո ր ե ր ե կ ո ն բ ա ց ա ր ե ց Դ . Դ ե - մ ի ր ճ յա ն ը ։ Ն. Զ ա ր յա ն ի կ յա ն ք ի ու գրա կա ն

գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն մ ա ս ի ն զ ե կ ո ւց ե ց ֆ ի լո ­

լո գ ի ա կ ա ն գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի թ ե կ ն ա ծ ո ւ Հ . Մ կ ր տ չյա ն ը ։ Զ ե կ ո ւց ո ղ ը Ն. Զ ա ր յա ն ի ն բ ն ո ւ ­

թ ա գ ր ե ց որպ ես ս ո վ ե տ ա կ ա ն կ ա ր գ ե ր ո ւմ ա ֊ ճ ա ծ տ ա ղ ա նդ ա վ ո ր բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ի , որի ե ր ­

կ ե ր ո ւմ ա ր ձա գա նք ե ն գ տ ե լ ս ո վետ ա կա ն

ժ ո ղ ով ր դ ի մ ղ ա ծ հ ե ր ո ս ա կ ա ն պ ա յք ա ր ը , նրս։ կ յա ն ք ի ի ր ա դ ա ր ձ ո ւթ յո մ ւն ե ր ը ։

Բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ի հ ի ս ն ա մ յա կ ի ա ռ թ ի վ ո ղ ­ջ ո ւ յն ի խ ո ս ք ո վ հ ա ն դ ե ս ե կ ա ն մ ի շա րք ա ն ­ձ ի ն ք ։ Վ ե րջում տ ե ղ ի ո ւն ե ց ա վ հ ա մ ե ր դ ։

I . ՐԱԴՒԿՅԱՆԸ ԲԻՈԼՈԳԻԱԿԱՆ Գ ԻՏՈ ՏԹ ՅՈ հՆ Ն եՐՒ ԴՈԿՏՈՐՍՍՌՄ բա ր ձ ր ա գ ո ւյն կ ր թ ո ւթ յա ն մ ի ն ի ս տ ­

ր ո ւթ յա ն ը կ ի ց բա ր ձ ր ա գ ո ւյն ա տ ե ս տ ա ց ի ո ն հ ա ն ձ ն ա ժ ո ղ ո վ ը հ ա ս տ ա տ ե ց Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ

Գ ի տ ութ յո ւնն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի բ ո ւ յս ե ր ի գ ե ­

ն ե տ ի կ ա յի ու ս ե լե կ ց ի ա յի ի ն ս տ ի տ ո ւտ ի վ ե ­գ ե տ ա տ ի վ հ ի բ ր ի դ ի զ ա ց ի ա յի ս ե կտ որ ի վա րի չ

Վ. Մ . Մ ո լո տ ո վ ի ա ն վ ա ն Պ ետ ա կա ն հ ա մ ա ­

լսա ր ա նի դ ա ս ա խ ո ս Հր ա ն տ Բ ա դիկ յա ն ի դ ո կ ­տ որա կա ն դ ի ս ե ր տ ա ց ի ա յի պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յո ւ­

ն ը ։ Մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ շ ն ո ր հ վ ա ծ ՛Է նա և պ ր ո ­ֆ ե ս ո ր ի կ ո չո ւմ ։

Հ . Բա դի կ յա ն ը ՛բի ո լո գիա կա ն գ ի տ ո ւթ յո ւն - նե ր ի դո կ տ որ ի կ ո չո ւմ ս տ ա ն ա լո ւ հա մա ր ն ե ր կ ա յա ց ր ե լ Էր а Բ ո ւյս ե ր ի վ ե գ ե տ ա տ ի վ ս ե ­ռ ա կ ա ն հ ի բ ր ի դ ն ե ր ի Ո ւսումնա սիրութ յոմէըо ա շ խ ա տ ո ւթ յո ւն ը , ո ր ը , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ի ­տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի ն ա խ ա գ ա հ ո ւ­թ յա ն ո բ ո շ մ ա մ բ , հ ա ն ձ ն վ ա ծ Է տ պ ա գ ր ո ւ­թ յա ն ։

ՃԱՅԿԱԿԱՆ ՍՍՌ ԳԵՐԱԳՈՒՅՆ ՍՈ4.ԵՏՒ ՆԱխԱԳԱՃՈՒԹՅՈհՆՈհՄ■ 1 9 5 0 թ վ ի դ ե կ տ ե մ բե ր ի 2 0 - ի ն Հ ա յկ ա կ ա ն

ՍՍՌ Գ ե ր ա գույն Ս ովե տ ի Ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ յա ն

նա խ ա գա հ Մ . Պ ա պ յա ն ը պ ա տ վ ա վ ո ր կ ո չո ւմ ­ների շն ո ր հ ա գ ր ե ր հա ն ձնե ց ա ր վ ե ս տ ի մ ի խ ո ւմ բ ա շխ ա տ ո ղ ն ե ր ի , որ ոն ք պ ա ր գև ա տ ր վել

են ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի ա ր վե ս տ ի զ ա ր գ ա ցմ ա ն գ ո ր ծո ւմ ա չքի ը ն կ ն ո ղ ծ ա ռ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ի հ ա ­

մ ա ր ' Հ ա յա ս տ ա ն ո ւմ ս ո վ ե տ ա կ ա ն ի շ խ ա ն ո ւ­

թ յա ն հ ա ս տ ա տ մ ա ն 3 0 - ա մ յա կ ի կ ա պ ա կ ցո ւ­թ յա մ բ ։

Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն նկարչ/ւ կ ո չմ ա ն շն ո ր հ ա գ ր ե ր հ ա ն ձ ն վ ե ց ի ն ք ա ն դ ա ­

կ ա գ ո ր ծ ն ե ր Ա . Ս ա ր գս յա ն ի ն և Ս. Ս տ ե փ ա ն ֊ յա ն ի ն , ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի ժ ո ղ ո վ ր դա կա ն ա ր ­

7 6 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1851

տ իստ ի կ ո չմ ա ն շն ո ր հ ա գր ե ր ստ ա ցա ն 1 3

մ ա ր գ , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ ա րվեստ ի վ ա ս տ ա ­

կա վո ր գ ո ր ծ լ ի ' 7 մ ա ր դ և ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի

վա ս տ ա կա վո ր ա ր տ ի ս տ ի ' 4 7 մ ա ր դ ։

Հ ա յկ ա կ ա ն ժ ո ղով րդա կա ն ե րգի ո ւ պ ա րի պ ետ ա կա ն ա ն ս ա մ բլի և Ս ա յա թ ֊Ն ո վ ա յի ա ն ­

վա ն գո ւս ա նա կա ն ե ր գի պ ետ ա կա ն ա ն ­

ս ա մ բ լի ն ե ր կ ա յա ցո ւց ի չն ե ր ի ն հ ա ն ձ ն վ ե ց ի ն

ա յդ ա ն ս ա մ բլն ե ր ը վա ս տ ա կա վո ր կ ոչելո ւ

շ ն ո ր հ ա գ ր ե ր ։ Պ ա ր գև ա տ րվա ծներ ի ա նո ւնի ց հ ա նդ ես ե կ ա ծ ժ ո ղ ո վ ր դա կա ն ն կ ա ր ի չ, ք ա ն ­

դ ա կ ա գ ո ր ծ Ա . Ս ա ր գս յա ն ը , ա ր վեստ ի վ ա ս ­

տ ա կ ա վ որ գ ո ր ծ ի չ, Լենինա կա նի ե ր ա ժ շտ ա ­

կա ն ուսումնա րա ն ի ու դ պ րոցի դիրեկտ ոլ

Վ . Ո ւմրշա տ ը, վա ստ ա կա վոր ա ր տ իստ , Ան-

4Ր Ր կո վ կ ա ս յա ն ռ ա զ մ ա կ ա ն օկրուգի երգի ո

պ ա րի ա ն ս ա մ բ լի գեղա րվես տ ա կա ն ղեկա -

վա ր Ս. Բ ա բլո և ը և ուրիշները ջե ր մ շ ն ո ր ­

հ ա կ ա լո ւթ յո ւն հ ա յտ ն ե ց ի ն կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յա ­

նը ս ո վ ե տ ա կ ա ն ա րվեստ ի ծա ղ կ մ ա ն Ն կա տ ­

մ ա մ բ ց ո ւց ա բ ե ր ա ծ բ ա ց ա ռ ի կ հո գա տ ա րու­թ յա ն հ ա մ ա ր ։

Վ ե ր ջ ո վ Մ . Պ ա պ յա նը ջեր մ ո ր ե ն շնորհա -

վ ո ր ե ց պ ա ր գև ա տ ր վա ծնե ր ին և հետ ա գա հ ա ջո ղ ո ւթ յո ւն ն ե ր ց ա ն կ ա ց ա վ նրա նց ս տ ե ղ ­

ծ ա գ ո ր ծա կ ա ն ա շխ ա տ ա նքո ւմ ։

ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ եՐԳ եՐ հ ՁԱՅՆԱԳՐՈՒՄԸՀ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ իտ ո ւթ յուններ ի ա կ ա դ ե ­

մ ի ա յի ա ր վե ս տ ի պ ա տ մ ո ւթ յա ն ո ւ տ ե ս ո ւ­թ յա ն ս ե կտ ո ր ի ե ր ա ժ շտ ա գի տ ա կ ա ն ա ր շա - վա խ ո ւմ բ ը , գ ի տ ա կ ա ն ա շխ ա տ ա կ ի ց Վ . Ս ա մ վ ե լյա ն ի ղ ե կ ա վ ա ր ո ւթ յա մ բ , վերջերս ե ղ ա վ Հ ո կ տ ե մ բ ե ր յա ն ի շր ջա ն ո ւմ և հա վա քեց ո ւ ձ ա յն ա գ ր ե ց տ ա ր բե ր ժա նրի 1 6 5 մ ե ն ե ր գ , խ մ բ ե ր դ , պ ա ր -ե ղ ա ն ա կ .

Մ ե ծ հետ ա քր քր ո ւթ յուն են ներ կ ա յա ցնո ւմ կ ո լտ ն տ ե ս ա յի ն երջա նիկ կ յա ն ք ը պ ա տ կերող ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , հա տ կա պ ես բ ե ր ­ք ա հ ա վ ա քի ն վե րա բե ր ո ղ ե ր գ ե ր ը , ի նչպ ես ն ա և Հ ա յր ե ն ա կ ա ն մ ե ծ պ ա տ երա զմ ի հերոս նե ր ի ն ն վ ի ր վ ա ծ, հ ա յր ե ն ա ս ի ր ա կա ն նոր կ ե ն ցա ղ ի ու ս ի ր ա յի ն երդ ե ր ը , Հա վա քվա ծ ն յո ւթ ե ր ն ա յժ մ մ շա կ վ ո ւմ ե ն .

« Պ ե Պ Ո ^ ն ՈհԿՐԱՒՆեՐեՆՈ ւկր ա ի նա յի « Մ ի ս տ ե ց տ վ ո О (« Ա ր վ ե ս տ » ) րա ի նա կ ա ն Ժ ողովրդա կա ն բա ն ա ս տ ե ղ ծ ,

հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յունը ո լկ ր ա ի նե ր ե ն լե զ վ ո վ Ս տ ա լի ն յա ն մ ր ցա ն ա կ ի լա ուրեա տ Պավլո լո ւ յս է ը ն ծ ա յե լ հ ա յ մ ե ծ ա ն ո ւն գր ա մ ա տ ո լր դ Տ ի չի ն ա ն ,Գ . Ս ո ւն դ ո լկ յա ն ի «Պ ե պ ո » կ ա տ ա կ ե ր գ ո ւթ յո ւ- Պ իեսը հրա տ ա րա կվել է 5 ,0 0 0 օրինա կ ն ը , <հՊեպ ոռն հ ա յե ր ե ն ի ց թ ա ր գ մ ա ն ե լ է ո ւ կ ֊ \ո ի ր ա ժ ո վ ։

1ԱՅԿԱԿԱՆ Ն Ո ֊Լ Ե ԼՆ եՐ Ը ԼԵ^եՐեՆՎ ա րշա վա յո ս է լե հ ե ր ե ն լե զ վ ո վ հ ր ա տ ա ­

ր ա կ վ ե լ Է СГՀ ա յկ ա կ ա ն ն ո վ ելն եր ս ժ ո ղ ո վ ա ­ծ ո ւն , Ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւո ւմ զ ե տ ե ղ վ ա ծ ե ն Գ. Զ ո հ -

ր ա պ ի , Ե ր ոլխ ա նի , Ռ . 9 .ա ր դ ա ր յա ն ի , Ե. Օ տ յա ն ի , Հ . Պ ա րոն յա ն ի , Ա լ. Շ ի ր վ ա ն զ ա դ ե ի , Հ ո վ հ . Թ ում ա ն յա ն ի , Ա տ ր պ ետ ի , Մ . Մ ա ն վ ե լ- յա ն ի , Ա վ . Ի ս ա հ ա կ յա ն ի , Դ . Դ ե մ ի ր ճ յա ն ի ,

Ստ. Զ ո ր յա ն ի , Վ. Ա նա ն յա նի և Հ ր ա չյա Ք ո ­չա րի ն ո վ ե լն ե ր ը ։

^ԻՐՔԸ լե հ ե ր ե ն Է թ ա ր գ մ ա ն վ ե լ Տ ո լ . Խ ա ­չա տ ր յա ն ի կ ա զ մ ա ծ СՀ ա յկ ա կ ա ն Ն ո վ ե լն ե ր1) ժ ո ղ ո վ ա ծո ւի ռո ւս ա կ ա ն հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յո ւն ի ց . Ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւո ւմ տ ր վ ա ծ ե ն հ եղ ի ն ա կ ներ ի հ ա ­մ ա ռ ո տ կ ե ն ս ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը .

2 5 5 .0 0 0 ՕՐԻՆԱԿ ԹեՐԹ ե վ . ԱՄՍԱԳԻՐՌ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յո ւմ տ ա ր եցտ ա րի ա ճ ո ւմ Է

թ ե ր թ ե ր ի և ա մ ս ա գ ր ե ր ի բա ժ ա ն ո ր դ ա գ ր ո ւ­թ յո ւ ն ը ,

1 9 5 1 թ վ ա կ ա ն ի հա մ ա ր ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յի

ա շխ ա տ ա վ ո ր ն ե ր ը , ի ն չպ ե ս ն ա և ա ր տ ա դ ր ա ­

կա ն ո ւ ա յլ ձ ե ռ ն ա ր կ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , կ ո լտ ն տ ե ­ս ո ւթ յո ւն ն ե ր ը , ս ո վ խ ո զ ն ե ր ը , Մ Տ կ ա յա ն ն ե ր ը ,

ո ւս ո ւմ նա կա ն ո ւ գ ի տ ա կ ա ն հ ա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ­

ները և կուլտ ուր լուսա վոր ա կ ա ն հ ի մ ն ա ր կ ­

ն ե ր ը բա ժ ա ն ո ր դ ա գ ր վ ե լ ե ն ա վելի ք ա ն

2 5 5 ,0 0 0 Օրինակ ռես պ ո ւբլի կ ա կ ա ն և մ ի ո ւ­

թ ե ն ա կ ա ն զա ն ա զա ն թ ե ր թ ե ր ի , ա մ սա գր եր ի

ու ժ ո ւռ ն ա լն ե ր ի .

Ա ն ց յա լ տ ա րվա հ ա մ ե մ ա տ ո ւթ յա մ բ , թ ե ր ­

թ ե րի և ա մ սա գրերի բա ժ ա ն ո ր դ ա գ ր ո ւթ յո ւն ը

ռ ե ս պ ո ւբ լի կ ա յո ւմ ա ճել Է 9 5 ,0 0 0 օր ինա կով.

1951 I Я Մ Ի Ա Ծ հ Ն7 7

ՕԼԳԱ ԳՈհԼԱՋՅԱՆՒ Р Ы Л М Ъ ԳՈՐԾՈհՆեՈՏԹ ՅԱ Ն 50-ԱմՅՍւԿՒՆ Ա Ւ 1 4 Ա Ծ 1ՈՐեԼՅԱՆԱԿԱՆ եՐեԿՈ

Հ ո ւն վա ր ի 1 1 - ի ն Գ. Ս ո ւն դո ւկ յա նի ա նվա ն Պ ետ ա կա ն թ ա տ ր ո նի դ ա հ լի ճ ո ւմ ա եւլի ո ւն ե ­ց ա վ հ ո բ ե լյա ն ա կ ա ն ե ր ե կ ո " ն վ ի ր վ ա ծ Հ ա յ­կա կա ն ՍՍՌ ժ ո ղո վ ր դ ա կա ն ա ր տ իստ ուհի

Օլդա Գ ո ւլա զ յա ն ի ՛բեմ ա կա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն

5 0 - ա մ յա կ ի ն ։Թ ա տ ե ր ա սր ա հում ներ կ ա կին ա ր տ ի ս տ ն ե ր ,

գր ո ղ ն ե ր , ա ր վ ե ս տ ա գ ե տ ն ե ր , ո ւս ա նո ղ ն ե ր ,

մ ա յր ա ք ա ղ ա քի ի ն տ ե լի գ ե ն ց ի ա յի ա յլ ն ե ր կ ա ­յա ց ո ւց ի չն ե ր , բ ա ն վ ո ր ն ե ր , ծ ա ռ ա յո ղ ն ե ր ։

Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Մ ինի ստ րն երի Ս ովետ ին

կից Ա րվես տ ի գ ո ր ծե ր ի վ ա ր չո ւթ յա ն պ ետ ի

տ եղա կա լ Գ. Բ ո ր յա ն ի բ ա ց մ ա ն խ ո ս ք ի ց հետ ո

հո՜բելյա րի կ յա ն ք ի ո ւ բ ե մ ա կ ա ն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւ­

թ յա ն մ ա սի ն ր նդ ա ր ձ ա կ զ ե կ ո ւց ո ւմ ո վ հա ն դես

ե կ ա վ ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ա րտ իստ Վ . Վ ա ր դ ա ն ­յա ն ը ։

0 . Գ ո ւլա ղ յա ն ը ծ ն վ ե լ է 1 8 8 5 թ վ ի ն Թ րի լ ի ­

սի ո ւմ , ա ր հես տ ա վո ր ի ը ն տ ա ն ի ք ո ս է ։ ն ա խ ն ա ­

կա ն կ ր թ ո ւթ յո ւն ը ս տ ա ց ե լ է Ա. Ա ա րգսի ծ խ ա _ կա ն դ պ ր ո ց ո ւմ , ո ր ի ց հ ե տ ո ը ն դ ո ւն վ ե լ է Ս. նշա նի ե ր կ դ ա ս յա ն դ պ ր ո ց ը ։ Ծ նողների չք ա ­վ ո ր ո ւթ յա ն պ ա տ ճ ա ռ ո վ հ ն ա ր ա վ ո ր ո ւթ յո ւն չի ո ւն ե ց ե լ շա ր ո ւնա կ ել ի ր կ ր թ ո ւթ յո ւն ը և իր ուսմա ն պ ա կա ս ը լր ա ց ր ե լ է հ ա մ ա ռ ի ն ք ն ա ­կ ր թ ո ւթ յա մ բ ։ 0 , Գ ո ւլա ղ յա ն ը ա ռա ջին ա ն ­գ ա մ բ ե մ է բ ա ր ձ ր ա ց ե լ 1 9 0 0 թ վ ի ն ։

Ա ռա ջին ղ ե ր ը , ո ր ո վ ն շա ն ա վ ո ր վ ե ց ա ր ֊ տ ի ս տ ո լհ ո ւ ա ռ ա ջի ն ե լո ւ յթ ը հ ա յ բ ե մ ո ւ մ — Ս ունդո ւկ յա նի а էլի մ ե կ զ ո հ »ի ն ա տ ո ն է ր ։

ն ա տ ա լի ա յի և Կ եկելի փ ա յլո ւն դ ե ր ա կ ա ­տ ա րմա ն հ ա մ ա ր 0 . Գ ո զ ա ղ յա ն ը ա ր ժ ա ն ա ­ց ե լ է մ ե ր ա ն մ ա հ դ ր ա մ ա տ ո ւր գ Գ ա բր իել Ս ունդո ւկ յա նի բա ր ձ ր գ ո վ ա ս ա ն ք ի ն ։

Դ ա ս տ ի ա ր ա կ վ ա ծ լի ն ե լո վ ռ ո ւս ա կ ա ն թ ա ։ո _ րոնի լա վ ա գ ո ւ յն տ ր ա դ ի ց ի ա ն ե ր ո վ , 0 . Գ ու- լա զ յա ն ը դ ա ր ձա վ Հ ա յ թ ա տ ր ո ն ի փ ա յլո ւն ա ն ո ւն ներ ից մ ե կ ը , ի ր ա մ բ ո ղ ջ ո ւժ ե ր ը ն վ ի ֊ ր ե լո վ ս ո վ ե տ ա հ ա յ թ ա տ ր ո ն ի ա րվեստ իբ ա ր ձ ր ա ց մ ա ն ը ։

Իր 5 0 - ա մ յա գ ո ր ծ ո մ յե ո ւթ յա ն ը ն թ ա ց ք ո ւմ 0 . Գ ո զ ա ղ յա ն ը կ ա տ ա ր ել է 3 0 0 - ի ց ա վ ե լի դեր հ ա յկ ա կ ա ն , ռ ո ւս ա կ ա ն և ա ր և մ տ ա - եվրոպ ա կա ն կ լա ս ի կ դ ր ա մ ա տ ո ւր գ ի ա յի ց ' Ս ո ւնդ ո ւկ յա նի ց, Շ ի ր վ ա ն զ ա դ ե ի ց , Գ որ կ ուց , Օ ստ րովսկուց, Շ ե ք ս պ ի ր ի ց , Մ ո լի ե ր ի ց և ո ւ- ր իշներից ։

Ս ովետ ա կա ն շր ջա ն ո ւմ նա մ ե ծ հ ա ջո ղ ո ւ­թ յա մ բ խ ա ղ ա ց ե լ է ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ց պ ի ե ս ­

ն ե ր ո ւմ , կ ե ր տ ե լո վ ս ո վետ ա կա ն ա ռա ջա վոր մ ա ր դ կ ա ն ց մ ի ա մ բո ղ ջ պ ա տ կեր ա ս րա հ ։

Չ ն ա յա ծ ի ր հ ա ս ա ն հ ա ս ա կ ի ն , 0 . Գ ո ւլա զ-

յա ն ր մ ի ն չև օրս էլ հ ա ն դ ի ս ա ն ա մ է մ ե ր բ ե ­

մ ի զ ա ր ղը և երիտ ա սա ր դ ա վ յո ւն ո վ շա ր ո ւ­

ն ա կ ո ւմ է խ ա ղ ա լ ի ն չպ ե ս կ լա ս ի կ , ա յն պ ե ս է լ ա ր դ իա կ ա ն պ ի ե ս ն ե ր ո ւմ ։

Բ ա րձր դն ա հ ա տ ե լո վ տ ա ղ ա նդ ա վո ր ա ր ­տ ի ս տ ո լհ ու վ ա ս տ ա կն ո ւ ծ ա ռ ա յո ւթ յո ւն ն ե ­ր ը , Ս ովետ ա կա ն կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ը 0 . Գ ա - լա ղ յա ն ի ն 1 9 2 8 թ վ ]։ն շ ն ո ր հ ե ց վ ա ս տ ա կ ա ­

վոր ա ր տ ի ս տ ո լհ ո ւ, ի ս կ 1 9 3 2 թ վի ն ՛' ժ п գ ո ­վ ը ր դա կ ա ն ա ր տ ի ս տ ո լհ ո լ կ ո չո ւմ ։

1 9 4 5 թ վ ա կ ա ն ի ն 0 . Գ ո ւլա ղ յա ն ը պ ա ր գ և ա ­տ ր վ ե ց Լ ենինի շք ա ն շա ն ո վ , ի ն չպ ե ս նա և

«Կ ովկսւսի պ ա շտ պ ա ն ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր » և а Ա շխ ա տ ա ն ք ա յի ն ա ր ի ո ւթ յա ն հա մ ա ր» մե - դ ա լն ե ր ո վ ։ .

Ո ղջո ւյն ի խ ո ս ք ե ր ա ս ա ցի ն Մ . Դ ա վ թ յա ­նը (Ա ր վ ե ս տ ի գ ո ր ծե ր ի վ ա ր չո ւթ յո ւն ), ժ ո ղ ո ­վ ր դ ա կ ա ն ա ր տ ի ստ Ա . Ա վետ իս յա ն ր (Գ . Ս ո ւն դ ո ւկ յա նի ա ն վ ա ն թ ա տ ր ո ն ), Ե տ . Զ ո ր - յա ն ը (Հ ա յա ս տ ա ն ի Ս ովետ ա կա ն գրողների մ ի ո ւ թ յա ն ) , ժո ղ ա [ր դ ա կ ա ն ա ր տ իստ ուհի Տ . Ս ա զ ա ն ղ ա ր յա ն ը (Ա պ ե ն դ ի ա ր ո վ ի ա նվա ն Լե­նի ն ի շքա ն շա ն ա կ ի ր օպ ե ր ա յի և բա լե տ ի թ ա տ ր ո ն ), ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն ա ր տ իստ Ս ո լդ ր ի- նի ն ը (Ս տ ա ն ի ս լա վ ս կ ո լ ա ն վ ա ն ռուսա կա ն թ ա տ ր ո ն ), Վ ր ա ցա կ ա ն ՍՍՌ ժ ո ղով րդա կա ն ա ր տ իստ Ր ե ր ո յա ն ր (Թ բ ի լի ս ի ի հ ա յկ ա կ ա ն թ ա տ ր ո ն ), ժ ող ո վ ր դ ա կ ա ն ա ր տ իստ էյ. Տ ա լ- յա ձ ր (ա ր վ ե ս տ ի ա շխ ա տ ո ղ ն երի ա ն ո ւն ի ց ) և ա յլն ։

Ա յն ո ւհ ե տ և ը ն թ ե ր ց վ ե ց ի ն ՍՍ՛ՌՄ Մ ի ն ի ս ­տ ր ր ներ ի Ս ովետ ին կի ց Ա րվեստ ի գոր ծեր ի կ ո մ ի տ ե ի ց , Մ ո ս կ վ ա յի , Լ ե ն ի ն գ ր ա դ ի , մ ի ո ւթ ե ­նա կ ա ն մ ի շա ր ք ռ ե ս պ ո ւբլի կ ա ն ե ր ի մ ա յր ա ­ք ա ղ ա ք ն ե ր ի թ ա տ ր ո ն ն ե ր ի կ ո լե կ տ ի վ ն ե ր ի ց , ՍՍՌՄ ժ ո ւլա կ ։ղ ա կ ա ն ա ր տ իստ նե ր Յ ա բ լո չ- կ ի ն ա յի ց , Տ ո ւր չա ն ի ն ո վ ա յի ց , Բ ա ր ս ո վ ա յի ց ,

ի ն չպ ե ս ն ա և Գ. Ս ո ւնդ ո ւկ յա ն ի դուստ ր Թ ի ֊ նա թ ի ն ա •Ս ունդուկ յա նից և շա տ ա յլ ա ն ձ ա ն ­ց ի ց ու հա ս ա ր ա կա կա ն կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո վ }յո ւն - ն ե ր ի ց ս տ ա ց վ ա ծ շն ո րհա վոր ա կ ա ն հ ե ռ ա - գ ր ե ր ը ։

Ե ր ե կ ո յի վ ե ր ջ ո ւմ հա նդ ես ե կ ա վ հ ո բ ե լ յա ­ր ը ։ ն ա ջ ե ր մ շն ո ր հ ա կ ա լո ւթ յա ն հ ա յտ ն ե ց և խ ո ս տ ա ց ա վ ա շխ ա տ ե լ ա վ ե լի մ ե ծ ե ռ ա ն դ ո վ ։

Գ ր ա կ ա ն -գ ե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն մ ա ս ո ւմ հ ա ն ­գ ե ս եկա ն հ ո բ ե լյա ր ը և մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ի թ ա տ ­ր ո ն ն ե ր ի լա վ ա գ ո ւ յն ա ր տ ի ստ ա կա ն ուժերըւ

7 8 է Л Մ. Ւ Ա » Ի է 1951

°՜ ՍՈՎ. ԵՏ ԱԿԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆ» ԹԵՐԹԸ <^ԱՇհ»ԱՏԱՆՔԱՅհՆ ԿԱՐՄԻՐ ԴՐՈՇ»Ւ ՇՔԱՆՇԱՆՈՎ. ՊԱՐԳԵՎ-ԱՏՐԵԼՈհ ՄԱՍԻՆ

Հ ա յա ս տ ա ն ի Կ (բ )Պ Կ ենտ րոնա կա ն և Երե- վա նի կ ո մ ի տ ե ն ե ր ի ու Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ ա շ­խ ա տ ա վ ո ր նե ր ի դեպ ուտ ա տ ների Ս ովետ ների օրդա ն а Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն а թ ե ր թ ը , իր ա շխ ա տ ա վո ր ներ ի ն դ ա ս տ ի ա ր ա կ ե լո լ ո ս լղ ո ւ- թ յա մ ր կ ա տ ա ր ա ծ հ ա չո ղ ա շխ ա տ ա նքի և ռ ե ս ս լո ւյղ ի կ ա յի տ նտ ե ս ա կ ա ն ու կ ո ւլտ ո ւր ա ­

կ ա ն շին ա ր ա ր ութ յա ն ա ս պ ա ր ե զո ւմ մւստ ո , ց ա ծ ծ ա ռ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ի հա մ ա ր , լո ւ յս ը1

ծ ա յմ ա ն Յ Օ ֊ա մ յա կ ի կ ա պ ա կ ց ո ւթ յա մ բ ՍՍՌ

Գ ե րա գո ւյն Ս ովետ ի Ն ա խ ա գա հ ութ յա ն Հր ։։,

մ ա ն ա գ ր ո վ պ ա ր գև ա տ ր վել [է в Ա շխ ա տ ա նքս, յի ն Կա րմիր Դրոշսի շքա նշա նո վ ։

ՍԳՈ ՆԻՍ Տ՝ ՆՎ.ԻՐՎ.ԱԾ ԱԿԱԴԵՄԻԿՈՍ Ս. Ւ. 4_ԱՎ_հԼՈ4_հ ՃՒՇԱՏԱԿհՆ

Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ իտ ո ւթ յուննե ր ի ա կս ։ դ ե - Սդո ն ի ս տ ը բ ա ց ա ր ե ց Վ . Հ ա մ բ ա ր ձ ո ւմ յամ ի ա յո ւմ տ եղի ո ւն ե ց ա վ սդո ն ի ս տ ' ն ։ [ ի ր ֊ ն ը ։ Ս. Ի . Վ ա վիլովի կ յա ն ք ի ու դ ո րծո ւն ե ո ,վ ա ծ ՍՍՌՄ Գ ի տ ութ յո ւնն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի թ յա ն մ ա ս ի ն զ ե կ ո ւց ե ց Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գիպ ր ե զ ի դ ե ն տ ' ա կ ա դ ե մ ի կ ո ս Ս. Ի . Վ ա ։/իլու1ի ա ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի ի ս կա կ ա ն անհ ի շա տ ա կ ի ն ։ դ ա մ Ն . Հ ա ր ո ւթ յո ւն յա ն ը ։

ՆՈՐ ՈՏՆՒՎ.ԵՐՍԱԼ խԱՆՈՏԹ ԵՐԵՎ.ԱՆՈՏՄԵրևա նի Ս տ ա լի նյա ն ռ ա յո ն ո ւմ , Օրջոնիկի-

ձեի պ ո ղ ո տ ա յի ո ւ Բ ե ը ի ա յի փ ո ղ ո ց ի ա ն կ յո ւ­ն ո ւմ բ ա ց վ ա ծ Է Երա րդա ռի ո ւնի վ ե ր ս ա լ նոր խ ա ն ո ւթ ։

Երեք հա րկա նի մ ե ծ խ ա ն ո ւթ ն ունի պ ա տ ­ր ա ս տ ի հ ա գ ո ւս տ ե ղ ե ն ի , գ ո ր ծ վ ա ծ ք ե ղ ե ն ի , տ ր ի կ ո տ ա ժ ի , կ ո շկ ե ղ ե ն ի , գ ա լա ն տ ե ր ի ա յի , պ ա ր ֆ ո ւմ ե ր ի ա յի , կ ա հ ո ւյք ի , ա մ ա ն ե ղ ե ն ի , տ ն ա յի ն գ ո ր ծ ա ծ ո ւթ յա ն ի ր ե ր ի , Է լեկտ րա կա ն, ռ ա դ ի ո և լո ւս ա ն կ ա ր չա կ ա ն ա պ ա ր ա տ ն ե ր ի , գ լխ ա ր կ ն ե ր ի , մ ա ն կ ա կ ա ն խ ա ղ ա լի ք ն ե ր ի ,գ ր ե նա կա ն պ ի տ ո ւյք ն ե ր ի , ա պ ա կ ե ղ ե ն ի , ո ս կ ­

յա , ա ր ծա թ յա ի ր ե ր ի , ա կ ն ե ղ ե ն ի , գ ո ր գ ե ր վա ճ ա ռքի բ ա ժ ի ն ն ե ր ։ Ա ռա ջին օրը խ ա նու

թ ո ւմ վ ա ճ ա ռ վ ե ց ի ն մ ի քա նի հա ր յուր հա

զ ա ր ռ ո լբ լո լ ա ր դ յո ւնա բե ր ա կ ա ն ա պ րա նք ն ե ր ։

Երա րդա ռի ո ւն իվ երս ա լ խ ա նո ւթ ը շո սո ո Մ ո ս կ վ ա յի ց , Լենի դ րա ղի ց , Ռ ի դ ա յի ց , Կիևից

Ռ ր ի լի ս ի ի ց և Ս ովետ ա կա ն Մ ի ո ւթ յա ն ա է ք ա ղ ա ք ն ե ր ի ց կստ ա նա մ ե ծ ք ա ն ա կ ո ւթ յա մ

զ ա նա զա ն ա ս ո ր տ ի մ ե ն տ ի ա ր դ յո ւնա բե ր ա կ ։ս ա պ ր ա ն քն ե ր ։

ԺՈԴՈՎ-ՐԴԱԿԱՆ ԱՐՏԻՍՏ Վ.Ա2ՐԱՄ ՓԱՓԱԶՅԱՆՒ ԳԱՍՏՐՈԼՆԵՐԸ ԵՐԵՒԱՆՈՒՄՆ ե ր կ ա յա ցո ւմ ն ե ր տ ա լո ւ հա մ ա ր Երևա ն Էր

ժ ա մ ա ն ե լ ժ ո ղ ո վ ր դա կա ն ա ր տ իստ Վ ա հր ա մ Փ ա փ ա զ յա ն ը , որը հունվա րի 2 6 - ի ց մ ի ն չև փ ետ ր վա րի 9 - ը հ ա նդ ես ե կ ա վ Գ. Ս ո ւն դ ո ւկ ֊ յա ն ի ա նվա ն դ րա մ ա տ իկ թ ա տ ր ո ն ո ւմ ն ե ր - կ ա յա ց վ ո ղ «Օ թելլոռ ո ղ բ ե ր գ ո ւթ յա ն մ ե ջ ' Օթել. լ ոյի դ ե ր ո ւմ ։ Երևա նի թ ա տ ե ր ա ս ե ր հա ս ա ր ա ­կ ո ւթ յո ւն ը ջ ե ր մ ո ւթ յա մ բ ը ն դ ո ւն ե ց ի ր ս ի ր ե ­լի ա ր տ ի ս տ ի ն ։

Վ . Փ ա փ ա զ յա ն ը ե լո ւյթ ն ե ր Է ո ւնեցել նա,

Ա րտ ա շա տ ի թ ա տ ր ո նո ս է և Երևա նի կ ա յա զ ո

րի մ ա ր տ ի կ ն ե ր ի ո ւ հրա մա նա տ ա րների մ ոտ

հ ա նգ ե ս գ ա լո վ Օ թ ելլո յի դերո ւմ ։

Փ ետ րվա րի 9 - ի ն Ս ունդո ւկ յա նի ։։։ն ։[ ։։։)

դ րա մ ա տ իկ թ ա տ րո նոս է տ եղի ո ւն ե ցա վ Փսւ-

փ ա ղ յա ն ի հրա ժեշտ ի ն ե ր կ ա յա ց ո ւմ ը ։

ԿՈՄՊՈԶԻՏՈՐ ԱԼ- ՍՊԵՆԴՒԱՐՅԱՆՒ ԱՐխՒ4_ԸՀ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Մ ինի ստ րն երի Ս ովետ ին

կ ի ց Ա րվես տ ի գ ո ր ծե ր ի վ ա ր չո ւթ յո ւն ը ձեռք Է բ ե ր ե լ հ ա յ մ ե ծ ա ն ո ւն կ ո մ պ ո զ ի տ ո ր ի ճոխ ա ր խ ի վ ը ։ Ա ր վես տ ա գետ ի դ ուստ րը, Տ ա տ յա -

նա Ս պ ե ն դ ի ա ր յա ն ը , Ա րվեստ ի գ ո ր ծե ր ի վ ա ր ­չո ւթ յա ն ն Է հ ա նձն ե լ « Ա լմա ստ о օպ ե ր ա յի հ եղ ի նա կ ա յի ն ձ ե ռ ա գ ր ե ր ը ( պ ա րտ իտ ուրա ն) ,

սուի տ ն ե ր և ֆ ր ա գ մ ե ն տ ն ե ր հա մ ա նուն օ-

պ ե ր ա յի ց , կ ո մ պ ո զի տ ո ր ի «Ղ ր ի մ յա ն Էսքիզ-

ներօի և «Ե ր ե ք ա ր մ ա վ ենիներ я ի հ ե ղ ի .

ն ա կ ա յի ն ձ ե ռ ա գ ր ե ր ը ։ Ձ ե ռ ք Է բ ե ր վ ա ծ նաԼ

Ա լ. Ս պ են դի ա ր յա նի ն ա մ ա կ ա գ ր ո ւթ յա ն մ ե ծ մ ա ս ը (ա վ ե լի ք ա ն 1 ,0 0 0 ն ա մ ա կ )։

1951 է А Մ Ի Ա Ծ I. ն7 9

Վ ա խ ճ ա ն վ ե ց հ ա յ երա ժ շտ ա կա ն ա ր վեստ ի կա րկա ռուն ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ի ց մ ե կ ը ' ժ ո ­ղովրդա կա ն կ ո մ պ ո զ ի տ ո ր Ն ի կ ո ղ ա յո ս Տ ի գ . ր ա ն յա ն ը ։

Բ ա զմ ա վա ստ ա կ կ ո մ պ ո զ ի տ ո ր ի ա ն ուն ր լա յն ո ր ե ն հ ա յտ ն ի է հ ա յ ա շ խ ա տ ա վ ո ր ո ւթ յա ­նը , որը սի ր ոиГ ու բ ա ր ձ ր է գ ն ա հ ա տ ո ւմ ժողովրդա կա ն ե ր ա ժ շտ ո ւթ յա ն ո գ ո ւն ա յն ք ա ն հա րա զա տ և խ ո ր ա պ ե ս հ ո ւզ ա կ ա ն Տ ի դ ր ա ն ­յա ն ի ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ը ։ 1'ր ե ր կ ա ր ա մ յա կ յա նքի մ ե ծ ա գ ո ւ յն մ ա ս ը կ ո մ պ ո զ ի տ ո ր ը նվիրել էր հա ր ա զա տ ժ ո ղ ո վ ր դ ի ե ր ա ժ շտ ա ­կան կ ո ւլտ ո ւր ա յի զ ա ր գ ա ց մ ա ն գ ո ր ծ ի ն ։ Լի­նելով հ ա յկ ա կ ա ն գ ո ր ծ ի ք ա յի ն , հա տ կա պ ե ս դ ա շնա մ ո ւր ա յի ն ե ր ա ժ շտ ո ւթ յա ն հ ի մ ն ա դ ի ր ­ներից մ ե կ ը , Ն. Տ ի դ ր ա ն յա ն ը հ ա ր ս տ ա ց ր ե լ է հա յ երա ժ շտ ա կա ն ա ր վե ս տ ի գա ն ձա ր ա նը մի շարք գո ղ տ ր ի կ ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ ։ Ա յդ գ ո ր ծ ե ր ի թ վ ի ն ե ն պ ա տ կ ա ն ո ս է « Տո ւն ա րի», « Տ ո լ յ - տ ո ւ յ» , «Բ ՛ա րս պ ա ր », « Շ ա հ - ն ա զ », «Ֆ ի ն ջ ա ն », «Գ յո ւմ ր վ ա պ ա ր », «Դ ո ւզ պ ա ր», «Ետ ու ա ռ ա ջ », « Չ ե մ կ ր ն ա » և շա տ ուրիշ ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր , ո ր ո ն ց հ ի մ ­քում ը ն կ ա ծ ե ն հ ա յ ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն , հ ա տ կ ա ­պես ի ր ծ ն ն դ ա վ ա յր ի ' Շ ի ր ա կ ի շրջա նի ժ ո ­ղովրդա կա ն հ ի ա ն ա լի ե ր գ ե ր ն ու պ ա ր ե ղ ա ­նա կներ ը ։

Ա յդ գ ո ր ծ ե ր ի հ մ ա յք ը մ ե լո դ ի կ հ ա ր ս տ ո ւ­

թ յ ա ն , ե ր ա ժ շ տ ա կ ա ն լ ե զ վ / , պ ա ր զ ո ւ թ յ ա ն ո ւ

հ ս տ ա կ ո ւ թ յ ա ն , ժ ո ղ ո վ ր դ ա կ ա ն մ ե լ ո ս ի հ ե ս ,

ո ւ ն ե ց ա ծ հ ա ր ա զ ա տ ո ւ թ յ ա ն մ ե ջ Է , հ ա տ կ ո ւ ­

թ յ ո ւ ն ն ե ր , ո ր ո ն ք ' խ ի ս , , , ՜ բ ն ո ւ թ ա գ ր ա կ ա ն ե ն

ձ ի դ ր ա ն յ ա ն ի ա մ բ ո ղ ջ ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ յ ա ն հ ա մ ա ր ,

Ն. Տ ի դրա ն յա ն ի ա ն ունը լա յն ճ ա նա չում ս տ ա ց ա վ , ի ս կ նրա ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ս ,թ ր ո ն ը ժ ո ղ ո վ ր դ ի ս ե ,/,ա կ ա ն ո ,թ յո ւն ը դ ա ր ձա վ մ ի ա յն ս ո վ ե տ ա կ ա ն կա ր գերի օ ր ո ք , ե ր բ նրա. գ ո ր ­ծ ե ր ը բ ա զ մ ի ց ս հրա տ ա ր ա կ վ ե ցի ն ու տ ա ր ա ծ­վ ե ց ի ն մ ե ր մ ե ծ Մ ի ո ւթ յա ն մ ե ջ ։ Ս ովետ ա կա ն Հ ա յ ա ս տ ա ն ի կ ա ռ ա վ ա ր ո ւթ յո ւն ը , ը ս „ , ա ր­ժ ա ն վ ո ւ յն դ ն ա հ ա տ ե լո վ Ն. Տ ի դ ր ա ն յա ն ի ծ ա ­ռ ա յո ւթ յո ւն ն ե ր ը , նրա ն շն ո ր հ ե լ Է ժ ո ղ ո վ ր դ ա ­կ ա ն կ ո մ պ ո զ ի տ ո ր ի և Ա շխ ա տ ա նքի Հերոս ի պ ա տ վ ա վ ո ր կ ո չո ւմ ն ե ր ,

Ն. Տ ի դ ր ա ն յա ն ի ս տ ե ղ ծա դ ո ր ծ ո ւթ յո մ ւր 'միշտ “ ի ր ե լի և հա ր ա զա տ կ լի ն ի մ ե ր ա շխ ա տ ա վ ո ­ր ո ւթ յա ն ը , ի ս կ նրա ա ն ո ւն ը վ ա ռ կ մ ն ա մ եր ս ր տ ե ր ո ւմ ,

Ա վ . ԻսաՈւսկյաԸ, Դ . Դեւք|ւր6յսւն, Ատ. Զ ո ր յսւն , Ն. ք ա ր յա ն , Մ . Աոսէլի, Հ ր . Ք ոչա ւ՝, Դ . 1 )ա ր յա ն, >Լ. Հսո քա - դ ա ս պ յա ն , Ս. Կ ա պ ո ւտ ի կ յա ն , Հ մ . Ս ի - րսւս, Ա . Դ ա ր ր ն ի , Հ . Մ կ ր տ չ յա ն , ՛է, Մ ն ա գ ա կ ա ն յա ն :

Ժ Ո Ղ Ո Վ -Ո ՏՐԴ Ա Ր Ւ ՐԱՐեԿԱՍ՜ՈՏԹՅԱՆ ԱՐՏԱՑՈԼՄԱՆ ՑՈՒՑԱՃԱՆԴեՍՀ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա ­

դ եմ իա յի Մ . Ա ր ե ղ յա ն ի ա ն վ ա ն դ ր ա կ ա ն ո ւ­թ յա ն ի ն ս տ ի տ ո ւտ ո ւմ բ ա ց վ ե ց « Ա ն դ ր կ ո վ կ ա ­սի ժ ո ղ ով ո ւր դ նե ր ի բ ա ր ե կ ա մ ո ւթ յո ւն ը դ ր ա ­կա նութ յա ն մ ե ջ » ո ւշա գ ր ա վ ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս /,, որն ա ր տ ա ց ո լո ւմ Է ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ռ ե ս պ ո ւբ լի ­կաների ա շխ ա տ ա վ ո ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ի դ ա ր ա ­վոր բա ր ե կ ա մ ա կ ա ն հ ա ր ա բ ե ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ։ Ա յդ մ ա ս ի ն ե ն պ ա տ մ ո ս է ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ի րա զմ ա թ իվ Է ք ս պ ո ն ա տ ն ե ր ը ' գ ր ք ե ր ր , լո ւս ա ­նկարները ու ա ր դ են պ ա տ մ ա կ ա ն փ ա ս տ ա ­թղթեր դ ա ր ձ ա ծ ն ա մ ա կ ն ե ր ը .

Հա յտ նի Է հ ա յ մ ե ծ լո ւս ա վ ո ր ի չ Խ ա չա տ ուր Ա բովյա նի բ ա ր ե կ ա մ ո ւթ յո ւն ն ու կ ա պ ը Ա ն ֊ դըրկովկա սի մ յո ւ ս ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն ե ր ի ն շա ն ա ­վոր գո ր ծի չնե ր ի հ ե տ ։ Ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ո ւմ ն ե ր ­կ ա յա ցվ ա ծ Է ա դ ր բե ջ ա ն ց ի ն կ ա ր ի չ Ա. Ս ա - լա մզա դեի ա շխ ա տ ա ն քը , որը Ա րու/յա նին պ ա տ կերում Է Մ իրզ ա Շ ա ֆ ի ի հետ զ ր ո ւչյե - էիս։ Ա յս տ ե ղ Է նա և Ա բ ո վ յա ն ի հ ա յտ ն ի "Թուրքի ա ղ ջի կ ը » պ ա տ մ վ ա ծ ք ը , «Վ ե ր բ Հ ա ­

յա ս տ ա ն ի » վեպ ի բ ա ց վ ա ծ Էջերը ա մ են ա ա ն -կ ե ղ ծ վ ա ր ա կ ի չ պ ա թ ո ս ո վ խ ո ս ո ւմ են ժ ո ղ ո - վուր գ ն ե ր ի բ ա ր ե կ ա մ ո ւթ յա ն մ ա ս ի ն .

Ց ո ւց ա ս ե ղ ա ն ն ե ր ի վրա շա ր վ ա ծ են. Լ. Մ ե- լի ք ս ե թ ֊Բ ե կ ի « Վ րա ց ա ղ բ յո ւր ն ե ր ը Հ ա յա ս ա ա - նի և հ ա յե ր ի մ ա ս ի ն » , Գ. Ա ն ա ո ն յա ն ի « Ն ի զ ա ֊ մ ի ն և հ ա յ դ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը » , Հ . Ա միր/սա ն - յա ն ի « Ս ո վե տ ա հա յ գ ր ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը Ա գր՜բե- ! ա ն ո ւմ » և ա յլ գ ր ք ե ր , մ ե ծ ե ր դ ի չ Ս ա յա թ - Ն ո վ ա յի ե ր գ ե ր ը հ ա յե ր ե ն , ,/յւա ցերեն և ա ֊ Դ Ը Ր բ ե ջ ա ն ե ր ե ն լե զ ո ւն ե ր ո վ , Գ եորգ Դ ո դ ո խ - յա ն ի «Ե րկերօը Վ րա ստ ա նի Պ ե տ հ ա մ ա լս ա ­ր ա նի հ ր ա տ ա ր ա կ ո ւթ յա մ բ (հ ա յե ր ե ն և վր ա ­ց ե ր ե ն ) .

Հ ա յ ժ ո ղո վ ր դի ա մ ե ն ա ս ի ր վ ա ծ բա ն ա ս տ ե ղ ծ Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Թ ո ւմ ա ն յա ն ը ե ղ ե լ Է ա զգ ե ր ի բ ա ­ր ե կ ա մ ո ւթ յա ն կ ր քոտ ջա ա ա դ ովր և հ ե տ և ո ­ղա կա ն մ ա ր տ ի կ ը ի ր դրա կա ն -հ ա սա րա կա - կ ա ն լա յն գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յա ն մ ե ջ . Ա յդ մա սին են վ կ ա յո ւմ նրա ն ա մ ա կ ն ե ր ը , « Նվեր Վ ր ա ս ­տ ա ն ի պ ո ե տ ն ե ր ի ն », «Ն . Բ ա րա թ ա շվիլու

8 0 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1951

դ ա մ բա նի վրաս և ա յլ բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ­

ն ե ր , ի ն չպ ե ս նա և ա յն փ ա ս տ ը , որ նրա ե շ -

կերը դա րձել ե ն Ա նդրկովկա սի ժ ո ղ ո վ ո լր դ -

ների ս ե փ ա կ ա ն ո ւթ յո ւն ը ։Ահա և Ա նդրկովկա սի պ րոլետ ա րա կա ն

դ ր ա կա նո ւթ յա ն հ ի մ ն ա դ ի ր Հ ա կ ո բ Հ ա կ ո բ յա ­նի ՜բա նա ս տ եղծութ յունն երի հրա տ ա րա կու- թ յո ւն ն ե ր ը տ ա ր բե ր լե զ ո ւն ե ր ո վ ։

Ա ռա նձնա պ ես հա րուստ է Ս ովետ ա կա ն շրջա նը ն ե ր կ ա յա ց ն ո ղ բ ա ժ ի ն ը ։ Տ ո ւց ա փ ե ղ - կ ե ր ո ւմ ե ն ս ո վ ե տ ա հ ա յ գ ր ո ղն ե ր ի ա վա գ ս երնդի ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չ Դ երենի կ Դ ե մ ի ր ճ յա ն ի

սՆ իգյա րը» , օՌ ա շիդը» և ա յլ ե ր կ ե ր ։ Ե ղ բ ա յ­րա կա ն վր ա ց ժ ողովրդի ս ո վետ ա կա ն կ յա ն ք ի մ ի քա նի դ ր վ ա գնե ր ե ն նկա րա գրել Մ ա դա թ Պ ե տ ր ո ս յա ն ն ու Ծերուն Թ ո ր գ ո մ յա ն ր ի ր ե ն ց բ ա զ մ ա թ ի վ պ ա տ մ վ ա ծք ն ե ր ո ւմ ։

Ս ովետ ա կա ն կա րգերի օրոք մ ե ծ թ ա փ ա - ՛լա վ թ ա ր գ մ ա ն ա կ ա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն հ ր ա ­տ ա ր ա կ ո ւթ յո ւն ը . ա յդ մ ա սի ն են վ կ ա յո ւմ ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ի բ ա զ մ ա թ ի վ էք ս պ ո ն ա տ ն ե ր ր ,

Ջ ա բ ա ր լո լ, Ս. Վ ո լր ղ ո ւն ի , Ս. Ռ ո ւս տ ա մ ի , Ի . Գ րիշա շվիչու և ե ղ բ ա յր ա կ ա ն ա յլ գ ր ո ղ ­ների երկերի հ ա յե ր ե ն թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յո ւն ն ե ր ը և ա յլն ։

Ա. Պ . Ջ.եհ*Ո4_Ը ւ/ԱՅՐԱՔՍ/ԼԱՔՒ Թ Ա ՏՐՈԱ եՐՈ ՒՍ՜Երևանի Գ. Ս ունդուկ յա նի ա նվա ն Հ ա յկ ա ­

կա ն դրա մա տ իկ Պ ետ ա կա ն թ ա տ ր ո նր պ ա տ ­ր ա ս տ վ ո ւմ է ա ռա ջին ա ն գ ա մ հ ա յ բ ե մ ի ւէրա բ ե մ ա դ ր ե լո ւ ռուս հա նճ ա րեղ գրող Ա. Չ ե խ ո - ՚1 ի а Բ ա լեն ու ա յգ ի ն в կ ո մ ե դ ի ա ն (բ ե մ ա դ ր ո ւմ է ռե՛ժիսոր, Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ ժողովրդա կա ն ա րտ իստ Վ ա րդա ն Ա ճ ե մ յա ն ը , ձ և ա վոր ո ւմ է նկա րիչ Ս. Ա ր ո լտ չյա ն ը )։

Կ. Ս տ ա նի սլա վսկու ա ն վա ն ռուսա կա ն

դր ա մ ա տ իկ թ ա տ ր ոնը պ ա տ րա ստ ում է դա ր­

ձ յա լ Չ եխ ով } г ռ Դ յա դ յա Վ ա նյա ո պ ի եսը ( բ ե ­

մ ա դ ր ո ւմ է ռ ե ժ ի ս ո ր , Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ ժ ո ­

ղո վ ր դ ա կ ա ն ա րտ իստ Մ . Ս ուղիի ն ի ն ը , ձև ա ­վ ո ր ո ւմ է նկա րի չ Կ. Մ ինա ս յա ն ր ) ։

ա Ա Ջ հ ՈՐՍՎ ե դ ո լ շրջա նի а Ջ հ ա ն ն ա մ դա րա ն կ ո չվ ո ղ

/ե ռ ն ե ր ո ւմ հա ճա խ ՝Հ պ ա տ ա հոսք .հ ո վ ա ղ ։ Ա յն տ ե ղ նրա նք ունեն խ ո տ ա ծ ա ծ կ որջեր և ւ ՚ն վ ո ւ մ ե ն ք ա ր ա յծ ե ր ո վ և վ ա յր ի ո չխ ա ր ն ե ­ր ո վ ։ Ե րբեմն վ ն ա ս ո ւմ ե ն նա և տ ն ա յի ն կ ե ն ­դ ա ն ին ե ր ի ն ։, Հ ո վ ա զ ն ե ր ը մ ե ծ մ ա ս ա մ բ լ ե ռ ֊ Ները շր ջում են գ ի շե ր ն ե ր ը ։

Վ եդու շրջա նի Վ ա րդա շա տ գ յո ւղ ի կ ոլտ ըն - տ ես ա կ ա ն ա նվա նի ո ր ս ո ր դ Ա սա տ ուր Պ ո ղ ո ս ֊ յա ն ը հա ճա խ է գ ն ո ւմ ա յդ ա ր յո ւն ա ր բ ո ւ գ ի ­շա տ ի չներ ին ո ր ս ա լու և մ ե ծ հ ա ջո ղ ո ւթ յա մ բ ո չն չա ցն ո ս է ն ր ա ն ց ։

Վ երջերս նա հա րևա ն Զ ն ջ ո լո լ գ յո ւղ ի Կա ր-

մ ի ր լե ռ ա ն բա ր ձ ր լա ն ջ ի ն , ք ա ռ ա ս ո ւն մետ ր

հ ե ռ ա վ ո ր ո ւթ յա ն վ ր ա , հ ա ն դ ի պ ո ւմ Է հ ո վ ա ­զին և հ ր ա ցա ն ի ե րկ ո ւ հա ջող կ ր ա կ ո ց ո վ գ ե ­

տ ին գ լո ր ո ւմ գ ա զ ա ն ի ն ։ Խ փ վ ա ծ հո վ ա զի ե ր ­կ ա ր ո ւթ յո ւն ը կ ա զ մ ո ւմ Հ ե ր կ ու և կ ես մ ե տ ր , բա ր ձր ութ յո ւն ը ՛' մ ե կ մ ե տ ր ։

Հ ա յկ ա կ ա ն ՍՍՌ Մ ինի ստ րն երի Ս ովետ ին կ ի ց Ո րսորդա կա ն կ ա մ ա վ ո ր ը նկ ե ր ո ւթ լա ն կ ո մ ի տ ե ն ո ր ս ո ր դ Ա. Պ ողոս յա ն ի ն պ ա ր գև ա - տ ըրել ւէ թ ա ն կ ա ր ժ ե ք ն վ ե ր ո վ ։

1951 է Я Մ Ի Ա. Ծ 1յ Ն

Ց Ո Ւ Ց Ա Կ Մ Ա Յ Ր Ա Թ Ո Ռ Ս. Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ն Ի Ն Ո Ր Ս Տ Ա Ց 4 .Ա Ծ Ջ Ե Ռ Ա Գ Ր օ Ր Ի 1Л? 3 7

ԿԱՆՈՆԱԳԻՐՔ

Թ ե ր թ ե ր ը ' 5 4 1— Պ ր ա կ ն ե ր ը ' 7 , յո ւ ր ա ք ա ն չյո ւր ը 8

թ ե ր թ ի ց (ո ր ո շ մ ա մ ո ւլն ե ր ի ց թ ե ր թ ե ր ե ն ը ն կ ա ծ ) ։ —

Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' ! 7 Х Ч > ^ Х г ‘ 3 ս մ •— Կ “ 1Ր Ր ՝ սպ Ի“ " “ Կ ո ղ որկ թ ո ւղ թ , տ եղ տ եղ յր ի մ ե { ը ն կ ա ծ և ղ ե ղ ն ա ծ

( չ գ ր վ ա ծ թ ե ր թ ե ր ’ 1 — 4 , 4 3 — 5 4 ) , — Կ ա զ մ ը ' կա շեպ ա տ

ս տ վ ա ր ա թ ո ւղ թ ' ճ ն շ ո ւմ ո վ ։ — ՚ Լ ի 6 ա կ ը ' բ ա վ ա ր ա ր (ո ր ո շ

թ ե ր թ ե ր շր ի մ ե չ ե ն ը ն կ ե լ, կ պ ել ի ր ա ր , խ ո ւն ա ց ե լ ե

ո ժ վ ա ր ե ն կ ա ր դ ա ց վ ո ւմ ) ։ — Դ ւ - ո ւ բ յ ո ւ Տ ը ' մ ի ա ս յո ւն ։ —

Տ ո ղ ե ր ը ' 3 9 ։ — Դ ի ր ը ' ն ո տ ր ։— Զ ա ր դ ա գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ' ա -

ն ա ր ժ ե բ 7 / /Աա զա ր դ ե ր և թ ո չն ա դ ր ե ր ։— Ժ ա մ ա ն ա կ ը '

1 8 1 3 թ . ։ — Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ն ո տ ա ր ։ — Վ ա յ ր ը ' Կ ոս-

տ ա ն ղ ն ո ւպ ո լի ս ։ — Պ ա տ վ ի ր ա տ ո ւ ն ' Ա բ ր ա հ ա մ վ ա ր դ ա ­

պ ետ Կ ո ս տ ա ն դ ն ո լպ ո լս ե ցի (Լ ի մ ա նա պ ա տ ի մ ի ա բ ա ն ) ։

ԿԱՆՈՆԱԳԻՐՔ ՅԱԿՈՐ Մ Ա ՀՏԵ Ս Ի ԳԷՈՐԳԵԱՆԻ

( Հ ա մ ե մ ա տ վ ո ւ մ է ն ա խ ո ր դ ' М 3 6 ձե ո ա գ ր իբ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յա ն ը ) :

/>. 5 ա — բ . — Կ ա ն խ ս ւբ ա ն ո ւթ խ ն յա ղ ա գ ս օղտ ա կա րութեսւն կ ա ն ո ն ւ ս գ ր ո ց . . . (Հ ե ղ ի ն ա կ ին ե ր ա ծո ւթ յո ւն ը ) ։

թ . 5 ր — 6 բ . — Ա ստ ա ն օր յ ա յ տ ն ի ն հեղի­նակ ք գրոց կ ա ն ո ն ա ց . . . (Օ գ տ ա գ ո ր ծ վ ա ծ գ ր ա ­կ ա ն ո ւթ յա ն ց ա ն կ ը ) ։

Iհ. 6 բ — 7 ա . — Ա գդ ե ց ո ւր ի ւն ն չա նա կ ո ւթ ե ա ս ա ն ո ւա նց յ ա յբ ո ւ բ ե ն ա կ ա ն կ ա ր գ ս զորս կրնա տ ե ղ ա ք ի (ո ւս ա ն ցս :

Բ'. Ձա — 4 1 ա . — Կ ա նո ն ա գ ր քի տ ե ք ս տ ը : Կ ա նոնները դ ա ս ա վ ո ր վ ա ծ ե ն ա յբ ո ւբ ե ն ա ­կ ա ն կ ա ր գ ո վ ' а Ասից մ ի ն չև о-От

Ս կսում է ' «Ա զ ա տ լի ց ի ն ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ը ի հ ա ր կ ա ց , ե ւ թկ ի շխ ա ն ոթ կ ա մ ի ց ի առնեք հ ա ր կ ս .. . а ։

Վ ե ր /ա ն ո ւմ է ՝ « Օր չա ր չա ր ա ն ա ց Տ ե ս ա նզկ նի հ ա ս ա ր ա կ ա ծ ի ն ...» ։

Թ . 41 բ . — 1 6 5 1 ր վի ն Ա մ ե ն ա յն Հ ա յ ո գ Փ ի լի պ ո ս կ ա ը ո ղ ի կ ո ս ի , Սսի Ն երս ես կ ա թ ո ­ղ ի կոսի ե Ե րուսա ղեմի Ա ս տ վ ա ծ ա տ ո ւր պ ա տ ­րիարքի կ ո ղ մ ի ց կ ա ր գ վ ա ծ կ ա ն ո ն ն ե ր ը ' 13 կ ե տ ի ց :

Р-. ՚ 4 2 ա . — Զ ե կ ո ւց ո ւմ ն ի վ ե ր ջ ո յ : Յ ա ղ ա գ ս ի ն չ ի ն չ բ ա ն ի ց գ ի տ ե յի Է:

Հ Ի Շ Ա ՏԱ Կ Ա Ր Ա Ն

■ Թ . 8 ա . — Յ ա կ ո բ դպ իր յԱ մ ա ս ն ա ց ի մ ա հ ­տ եսի Գ էո ր դ ե ա ն , ի 2 5 ս ե պ տ ե մ բ ե ր ի 1 8 0 0 ե լ քհՄԽԹ, ի յԱ մ ա ս ի ա ։

/ . Շ ա ր ո ւն ա կ վ ա ծ ա մ ս ա գ ր ի 1 9 5 0 թ ւ[ի մ ա յի ս -հ ո ւ -

ն ի ս , հ ո ւք ի ս -օ գ ո ս տ ո ս , ս ե պ տ ե մ ր ե ր -Հ ո կ տ Լ մ /հ ե ր և ն ո -

յե մ ր ե ր - գ ե կ տ Լ մ ր ե ր Հ ա մ ա ր ն ե ր ի դ ւ

Իսկ ի թ ի լ հ ա յո ց ՌՄԾԱ ( 1 8 0 2 թ . ) ի 2 0յո ւ լի ս ի , գա ղա վւա րեա լ յք։սկ գա ղա վւա րէ ի ձ ե ռ ն Կա բա պ ետ ե ւե թ չնչքւն ի բ ր դ պ ր ի ' տ ի ­ր ա ց ո ւ Գ էո ր դ ե ա ն , ի յօ գ ո ւտ ե լ ի վա յելո ս էն ի ։ր ե լ հ ա մ ա յն ի ւ ր ա յն ո ց , ի Մ իջա գ ի լզ ն մ ա յ­ր ա քա ղա քի Կ ո ս տ ա ն դ ն ո ւպ օ լս ո յ։

Իսկ ի ՌՄԿԲ ( 1 8 1 3 թ . ) թ ո ւա կա ն ի ս մ ե ր ո յ յա ն ի ս / ։ ԺԲ ( 1 2 ) գ ա ղ ա վ /ա ր ե ցա լ ի յե ր ր ո ր դգա ղա վւա րէ ն ա խ ա դ ր ե ց ե լո յ, ի վ ա յե /ա մ ն Լ մ ա յ ս ր բ ո յ ա ն ա պ ա տ ի մ ի ա բ ա ն Ա բրա հա մ վա րդա պ ետ ի Կ ո սա ա ն դն п т /гц и ե ց ։ ո յ , ձ ե - ււամր 3 ո վհ ա ն 1/՚Հ ս նուա ստ ն ո տ ա ր ի ս ։

Л? 3 8

Ա ԻԵՏԱՐԱՆ

Թ ե ր թ ե ր ը ' 2 4 0 ։ — Պ ր ա կ ն ե ր ը ' 2 0 , յո ւր ա թ ա ն չյուրը

1 2 թ ե ր թ ի ց ։— Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' / 8 ,2 X 1 4 , 5 ^ 5 ս մ ։ —

Ն յ ո ւ թ ը ' դ ե ղ ն ա ծ թ ո ւղ թ ։ — Կ ա զ մ ը ' ա րծա թ ա պ ա տ

տ ա խ տ ա կ , ա ո ա յի ն ե ր ե ս ի ն վրա ն կ ա ր վ ա ծ ե ն մեկ

խ ա չ և բ ա զ մ ա թ ի վ հ ր ե շտ ա կ ն ե ր ։ ն ո ւ յն ե ր ե ս ի վր ս ։

ա մ ր ա ց վ ա ծ ե ն 7 կ ա ր մ ր ա գ ո ւ յն ա կ ն ե ր ։ Ետ ևի կ ա զմ ի

վրա կա ն ո ւյն պ ի ս ի մ ի խ ա չ հ ր ե շտ ա կ ն ե ր ո վ ' ա մ ր ա ց ­

վ ա ծ 5 կ ա ն ա չա գ ո ւ յն ա կ ն ե ր ո վ ։ — Վ ի Տ ա կ ը ' բ ա վ ա ­

ր ա ր ։ — Դ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' ե ր կ ս յո ւն ։ — Տ ո ղ ե ր ը ' 2 3 ։ — ^ Ի ՚ ՚ Օ ՝

ր ո լո ր գ ի ր ։ — 9 , ա ր ղ ա ղ ր ո ւ թ յ ա ն ' ո ւն ի խ ո ր ա ն ն ե ր , կ ի­

ս ա խ ո ր ա ն ն ե ր , ծ ա ղ կ ա գ ր ե ր , կ ե ն դ ա ն ա գ ր ե ր , թ ռ չն ա գ ր ե ր

ե լո ւս ա ն ց ա զ ա ր դ ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ։ Կա ն նա և զա ն ա զա ն

ն կ ա ր նե ր Ք ր ի ս տ ո ս ի կ յա ն թ ի ց ։ — Դ ր ի շ Ը ՝ Գ ա սպ ա բ ե -

բ ե ց , — Դ ր ժ ո ւ թ յ ա ն վ ա յ ր ը ' Շ ո շ ։ — ժ ա մ ա ն ա կ ը ' 1 6 5 0

թ . ։ — Պ ա հ պ ա ն ա կ ն ե ր ' մ ե կ թ ե ր թ ա ո շ ե ի ց ե մ ե կ վ ե ր ­

ք ի ց ' չգ ր վ ա ծ հ ա ս ա ր ա կ թ ո ւղ թ ։

ՀԻՇԱ ՏԱ ԿԱՐԱՆՆԵՐ

Բ". 2 4 3 բ . — Փ ա ռ ք ... Ա րդ , գ ր ե ց ա լ սուրբա լետ ա ր ա նս ձև ոտ մ բ ( յ )ո գ ն ա մ ե ղ Գ ա սպ ա բե ր է ց գ ր չի ի յե ր կ ի ը ս Շ օ շ , որ է Ա սպ ա հա ն, ի ե զ ր Նա րին Ղ ա լա յի ն , ը ն դ հ ո վ ա ն ե ա լ Ս ուրբ Ս ս տ ո ւա ծ ա ծ ն ի ն , ի հ ա յր ա պ ե տ ո ւթ ե ա ն Տ ե ա ռ ն Փ ի լի պ պ ո ս Կ ա թ ո ղ ի կ ո ս ի ն , ե լ ա ռ ա շն ո ր դո ւ- թ ե ա ն Տ է ր Ցս ւկո բ ա ր հ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ի , ի թ ա ֊ գ ա ւո ր ա թ ե ա ն ն ա յլա ս ե ռ ի Շ ա հ ա պ ա ս ի , իթ վ ա կ ա ն ո ւթ ե ա ն ս մ ե ր ո յ ՌՂԲ՜ ( 1 0 5 0 թ . ) ։

Բ". 2 4 4 ա . — Զ ո ր ի վ ա ղ ո ւց հեւոէ ց ա ն կ ա յր ո մ ն Գի լա ն ա ն ո մ ։ ս ո ւր բ ա ւետ ա րա նի ս , ս տ ա - ց ա լ զս ։ս ի հ ա լա լ վ ա ս տ ա կ ո ց ի ւր ո ց յ ի չ ՚ս - տ ա կ ի ։ ր ե լ ծ ն օ ղ ա ց ի ւր ո ց ՝ Մ ա ր տ ի րո ս ի ն , Ո լս տ ի ա ն ի ն , որ ե ւ Ա ստ ո ւա ծն ա մ ե ն ա յն իվա րձա հա սւո լց ւԻնԻ- ա մ 'էն ։

Դ ա րձեա լ յի շ ե ց է ք ի Ք ր իս տ ո ս զ Տ ի լա ն ն , եւ զ կ ո ղ ա կ ի ցն Հ ո ւր ի /ս ա նն , ե լ ղորդիքն զՄ ն ա - ց ա կ ա ն ե ւ ղ Մ ա ր տ ի բո ս ն , ե լ ղ դս տ ե ր քն ' ղ Տ ո ւ ն ե ա յ, Մ ե /ի ք ն ե ր ն . յիշեցւէք ե ւ Ա ստ ուա ծ ո ղ ո ր մ ի (ա ս ա ց է թ ) ։

8 2 I А 1Г Ի а Ծ Ի Ն 1951

Կրկին ա ն գ ա մ յի շ ե ց է ք ի Ք ր ի ս տ ո ս զ Տ ի - լա նն ե ւ զ ե ղ բ ա ր ք ն ' զ Հ ե ր ա պ ե տ ն , զ Տ էր ո ւն ն , զ Ա ս տ ո լա ծա տ ո ւր ն , ե լ զ ե ր կ ո ւ Գ ա լուստ ն, ել

զ ք ո ւե ր ք ն ' զ Ս ա ռ էն , զՄ ա ր ի ա մ ն եւ զ Ս ա լլո լկ ն . յի շ ե ց է ք ե լ Ա ստ ո ւա ծ ողոր մի ա ս ա ց է ք ։

Մ իւս ա ն գ ա մ յի շ ե ց է ք ի Ք ր իս տ ո ս զ Տ է ր ո ւն ն , ե լ զ կ ո ղ ա կ ի ց ն ' զ Հ է ր ի ք ն , եւ ղորդին Ո սկա նն,

ե լ զդուս տ ր ն Ա ն (ն )ա յի ն , յի շ ե ց է ք ։Դ ա րձեա լ յի շ ե ց է ք ի Ք րի ս տ ոս զ Տ ի լա ն ն , ել

զպ ա պ ն իւր ' զ Տ է ր ս Վ ր ն , ե ւ զ մ օ ր հ էր ն գՎ ա ր­գո լմ ն . յիշեցւէք ե լ Ա ս տ ո ւա ծ ողոր մի (ա ս ա -

տ էք)՛Յ ի շե ց էք ի Ք րի ս տ ոս զ Ո լս տ ի ա ն էն , զ ե ղ -

ր ա յր ն նա զ ա ր ն , ե լ զքո յր ք ն ՝ Թ ո լր վ ա ն գ է ն , Կ ոզա լա ղէն. յի շ ե ց է ք ե լ Ա ստ ուա ծ ողոր մի( ա ս ա ց է ք ) ։

Դ ա րձեա լ յի շ ե ց է ք զ Տ ի լա ն ն , ե լ զա ներն Խ էչո ւմ ն , զնորւԱՀ կ ող ա կ ի ցն Հ ո ռ ո մ ն , ե լ ղ որ­դի քն Պ ետ րոսն, Յա ր ո ւթ ի ւնն , Պ ա յա ն տ ո լր ն . յի շ ե ց է ք ե լ Աստ ուա ծ ողոր մի ա ս ա ցէք ։

Թ . 2 4 4 р . — Կրկին ա ն գ ա մ յի շ ե ց է ք զՄ ա ր - տ ի րո ս ն, ե լ զքուերքն ի ւր ՝ Խ ա թունն , Խ ա նա - ղ է ն , Ս ա լլո ւկ ն , Մ ա ր ի ա մ ն , ք ե ռ ի ք ն ' Ս ոլ* ք ի ա ս ն , Յ ո վ ա ն էս ն , Հ օ ր ե ղ բ ա ր ք ն ' ՄսրՏ։, Փ ա շէն, Պ ա պ էն. յի շ ե ց է ք ե լ Ա ստ ուա ծ ո ղո ր ­մ ի (ա ս ա ց է ք ) ։

Դ ա րձեա լ յի շ ե ց է ք զ Մ ա ր տ իրոսն, եւ ղ ծ ն օ ղ ս ն զ Տ է ր տ է ր ն , զ Ս ա ռ էն . յի շ ե ց է ք ե լ լի ս ր տ իլ Ա ստ ուա ծ ողոր մի ա ս ա ց է ք , զ ի մ ե զ ե լ ձ ե զ ո ղ ո ր մ ե ս ցի Ք ր ի ս տ ո ս ի մ ի լս ա ն դ ա մ ի ւր ո յ գա լս տ ե ա ն , ա մ է ն ։ Հ ա յր մ ե ր . . .

ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

1 9 2 ա , — Վ երշին ը ս տ ա ց ձ ղ ս ո ւր բ ա վ ե տ ա ր ա ­

նիս ո ղ ո ր մ ա ծ հ ո գ ի հւ է լա տ ուր ի դո ւս տ ր ե լ ո ղ ո ր մ ա ծ

հ ո գ ի Ի ս ա յբ ա ւէ ։ Կ ողա կից Մ ա նիշա կս ե ր կ ր ո ր դ ա ն գ ա մ

Հ ո տ ա ց ա յ ս ո ւր բ ա վ ե տ ա ր ա ն ս ինձ յի շ ա տ ա կ , Ք ա ն ի որ

ե ս կ ե ն դ ա ն ի ե մ ս ո լբ բ ա վետ ա ր ա նս թ ձ մ օ տ մ ն ա ( յ ) ,

ինձ ա ն է յե տ է ս ս ո ւր բ ա վե տ ա ր ա ն ս ո ղ ո ր մ ա ծ հ ո գ ի

Ա ղ ս ա բ ե ր ի ո ր դ ի Վ ա ր դ ա նի ն ե լ ի ւր ք ա ր Վ ւս ովա ռ ին

լի ն ի , ոչ ո վ հ ա խ թ ա լա պ չո ւն ե ն ա լ, ի մ թ ո ո ա ն ց ն լի ն ի

ինձ ա ն է յե տ I Օ վ որ ղ ր կ ի , գ ո ղ ա ն ա յ , տ ա յ ո չ ի մ թ ո ո -

ն Հ ր ի ս , ա հե ղ դա տ ա ս տ ա ն ի ն պ ա րտ ա կա ն լի ն ի ինձւ

Գ րիս կ ե ղ ծ ո զ ե լ ա վ ե ր ո ղ ն Գ Ճ Ժ Հ ( 3 1 8 ) ս ո ւր բ հ ա ( յ ) -

ր ա յպ ե ս ա ւց բ ե ր ս /ն ո վ ն կ ա պ ա ց լի ն ի ։

М-վին ՌՄԿՕ ( 1 8 1 1 թ . ) ш г-ե մ Ժ Բ ( 1 2 ) ի Ջ ո ւղ ա ,

տ ա ր ա ,, կ ր կ ի ն ն ո ր ո գ ե ց ի ։

Բ". 2 4 4 բ . — Դ ա ր ձեա լ յի շ ե ց է ք մ ա ր {ա յզ ա ր դ հ ե .

ղ ա յհ ո գ ի զ Տ է ր Պ Հտ րոսն ե լ կ ո ղ ա կ ի ց ն ' Փ էր ի խ ա ն ն ,

յի շ ե ց է ք ե լ Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի ա ս ա ց է ք ։

Դ ա ր ձ յա լ յի շ ե ց է ք ի Ք րի ստ ոս զ Տ է ր Պ Հտ րո ս ն, ե լ

կ ո ղ ա կ ի ց ն Փ է ր ի խ ա ն , ե լ ո ր դ ի ն Շ ա (հ )ն ա չզ ա ր ն , Ա .

ղ ա յփ ի ր ի ն , հ ո շ ա յմ ա լն , Տ է ր ՊՀտ րոսՏ։, Ւ է վ ա ն , Ւ ո -

ր ո ս ն , Փ ի ր ի մ ա /ն , Բ ո ձ ի ա թ ն , Մ ուրա տ /սա նն, դուստ րն

Ի վ ւր ի ս ի մ էն , Յ ե ր ի ն է ն , Ա ս տ ո լա ծ ո ղ ո ր մ ի ( ա ս ա ց է ք ) ։

Р Հ. 2 4 5 ա , Դ ա ր ձեա լ յի շ ե ց է ք զ Տ է ր Պ \տ ր ո ս ն , կ ո ­

ղ ա կ ի ցն Փ է ր ի խ ա ն ն ։ Ա ս տ ո լա ծ ո ղ ո ր մ ի ա ս ա ցե ք որ ղ ի ն

Շ ա (Հ )ն ա ]զ ա ր ն , կ ո ղ ա կ ի ց ն Սաս է ն , ո ր դ ի ն Հ ա ն գ ո լց -

ե ա լ Ա վ ա ղ ն , մ ի ռ լս որ դ ի ն Ա ղ ա լփ ի ր ի ն , կ ող ա կ ի ցն

Ա զ ի զ ն , հ ա ն գ ո ւց ե ա լ ո ր դին Ն երս է ս ն , Ա ս տ ո լա է ո ղ ո ր ,

մ ի ա ս ա ց է ք , ա մ է ն ։

Հ ա ն գ ո ւց ե ա լ դո ւս տ ր ն Մ ա րա ն ն, Ո լս տ ի ւս ն էն , Յ է ր ի ք ն ,

Բ ՚ա մ ա մ ն յի շ ե ց է ք , Ա ս տ ո լա ծ ո ղ ո ր մ ի ա ս ա ց է բ ։

1ս օ օ ա յմ ա լն , հ ա ն գ ո ւց ե ա լ կ ո ղ ա կ ի ց ն Վ ա ր դ է թ ո լփ ն ,

հ ա ն գ ո ւց ե ա լ որ դ ի ն Մ ոլրա տ խ ա ն ն , Ա ղ ա յթ ո մ ւ, հ ա ն -

գ ո լց ե ա լ դո ւս տ ր ն Գ ոլլին ա րն յի շ ե ց է ք ե լ Ա ստ ոլ-սձ ո - ղ ո ր մ ի ա ս ա ց է ք , ա մ էն ։

Դ ա ր ձեա լ յի շ ե ց է ք ի Ք ր ի ս տ ո ս հ ւօ ;ա )մ ա լն , մ ի ռ լս

կ ող ա կ ի ցն Բ ֊ո լր վ ա ն դ ն , դո ւս տ ր ն Փ է ր ի ն , Գ ո ւլի ն ,ւր ն ,

Ո ա տ ի ա ն է ն . յի շ ե ց է ք ե լ Ա ս տ ո լա ծ ո ղ ո ր մ ի (ա ս )տ ց է ք ,

Բ-. 2 4 5 բ ---- Դ ա ր ձ ե ա լ յի շ ե ց է ք ի Ք ր ի ս տ ո ս Տ է ր Պ Հ ս -

ր ո ս ն , կ ո ղ ա կ ի ցն ե ղ ս ա յբ ե ր ղ ն , դո ւս տ ր ն Դ ա ս տ ա յզ ո լլն ,

Ե թ ա ր ն , հ ա ն գ ո ւց ե ա լ դո ւս տ ր ն Մ ա րա ն ն, Փ է ր ի ն . յի շ ե ­

ց է ք ե լ Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի (ա ս ) ա ց է ք , ա մ է ն ։

Դ ա ր ձ եա լ յի շ ե ց է ք Տ է ր Պ Լւորոսն, կ ող ա կ ի ցն Փ էր ի -

խ ա ն ն ։ Յ ի շ ե ց է բ ե ւ Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի (ա ս )ա ց է ր հա ն ֊

գ ո լց ե ա լ որ դ ի ն Ա ղ ա չփ ի ր ի ն , Բ ՜էվա ն , Բ ՜որոսն, Փ ի ր ի -

մ ա լն , Մ ուրա տ խ ա ն ն , յի շ ե ց է ք ե լ Ա ս տ ո ւա ծ ող ո ր մ ի ( ՛աս )ա ց է ք ։

Հ ա ն գ ո ւց ե ա լ ո ր դին Բ ո մ ւի ա թ ն , կ ող ա կ ի ցն Դ օ լա թ հ

յի շ ե ց է ք , Ա ս տ ուա ծ ո ղ ո ր մ ի ա ս ա ց է ք , ա մ/(ն ։

Տ էր ո ւն ն , կ ո ղ ա կ ի ց ն Հ է ր ի ք ն , որ դ ի ն Ե ա ղ ո լբ ն ,

դ ո ւս տ ր ն Թ ո ւխ ծ ա մ ն , Ծ ա մ ի կ ն , Շ ա ր խ ա թ ո ւն յի շ ե ց է ք ։

Ա ս տ ո ւա ծ ո ղ ո ր մ ի ա ս ա ց է ք ։

Դ ա ր ձ յա լ յի շ ե ց է ք Ե ա ղ ո լբ ն , կ ո ղ ա կ ի ցն Թ ո լր վ ա ն դ ն ,

որդ/Л Ա ո ա ղ ե լն , Ա ս ա տ ո լր ն յի շ ե ց է ք , Ա ս տ ուա ծ ո-

ղ ր ր մ ի ա ս ա ց է ք , ա մ է ն ։

Դ ա ր ձ եա լ յի շ ե ց է ք ե լ դ ո ւս տ ր ն , կ ո ղ ա կ ի ց ս ^ ա [„ ն ա ­

բ ա թ ի ն յի շ ե ց է ք , Ա ս տ ո ս ս ծ ո ղ ո ր մ ի ա ււա ցէր, ա մ էն ։

Л 5 3 9

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

• ► ե ր թ ե ր ը ' 2 1 5 ։— Պ ր ա կ ն ե ր ը ' 1 8 , յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ը

1 2 թ ե ր թ ի ց ։— Մ ե ծ ո ւ թ յ ա ն ը ' 2 1 ^ 1 6 , 5 X 7 , 5 ս մ . ։ —

ն յ ո ւ թ ը ' դ ե ղ ն ա ծ հա ս տ թ ո ւղ թ ։ — Կ ա է յ մ ը ' կա շեպ ա տ

տ ա խ տ ա կ ։ Ա ո ա ջի ն ե ր ե ս ի վրա մ ի ա ր ծ ա թ յա խ ա չ,

կ ե ն տ ր ո ն ո ւմ մ ի կ ա ն ա չ ա կ ն , յո ւր ա ք ա ն չյո ւր թ և ի վրա

ե ր ե ք ա կ ա ն ա կ !։ե ր (հ յո ւս ի ս ա յի ն թ և ի ա շա կ ո ղ մ ի ն ը ը ն ­

կ ա ծ է ) ։ Հ ա ր ա վ ա յի ն թ և ի վրա գ ր վ ա ծ ք * էՍ ուր բ խ ա չս

յի շ ա տ ա կ ( է ) Հ ա ր ղ (ա ) լ ( ա ) ն ի ն , կ ո ղ ա կ ի ց ' Թ ա մ ա մ ի ն ,

թ վ ա կ ա ն ի ն Ո-ՂԷ ( 1 6 4 8 թ .) տ , Ա ր ծ ա թ յա չո ր ս ա ն կ յո լ-

ն ա զ ա ր դ ե ր , յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ի վրա չոր ս ա կ ա ն ա կ ներ

(ն ե ր ք և ի ց ձ ա խ ա կ ո ղ մ յա ն մ ի ա կն ը ն կ ա ծ է ) ։ Ց ր վ ա ծ

կա ն 3 7 ա ր ծ ա թ յա բ և ե ռ ն ե ր և ե ր կ ո ւ հ ա տ բ ո ն ի չ ։

ե ր կ ր ո ր դ ե ր ե ս ի վրա ճ ն շ վ ա ծ են ծա ղ կ ա ն մ ա ն հ յո ւս -

վ ա ծ ք ա ձ և զ ա ր դ ե ր ։ Կան ե րկ ու մ ե խ վ ա ծ բ ռ ն ի չն ե ր ե ր ­

կ ու կ ա ր մ ի ր մ ա պ ա վ ե ն ո վ կ ա պ վ ա ծ ։ — վ ի ճ ա կ ը ' բ ա ­

վ ա ր ա ր ։։— Գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' ե ր կ ս յո մ ։,— 'Գ ի ր ը ' բ ո լո ր գ ի ր ։ —

Տ ո ղ ե ր ը ' 2 3 ։— Զ ա ր ղ ա ղ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ' ո ձ ի լո ւս ա ն ց ս ,,լա ր .

դ ո ւթ յո ւն ն ե ր , թ ռ չն ա գ ր ե ր , դ ա զ ա ն ա գ ր ե ր , մ ա ր դ ա դ ր ե ր ,

կ ի ս ա խ ո ր ա ն ն ե ր ։ Ա վ ետ ա րա ն նե րի ս կ գ ր ն ե ր ո ս է ն կ ա ր ­

վ ա ծ ե ն ա վե տ ա ր ա ն ի չնե րի ն կ ա ր ն ե ր ը ։ — ւ > ա մ ա ն ա կ ը '

ԺԵ գ ա ր ։ — Մ տ եփ ա նո՜ս ։ — Ն կ ա ր ո ղ ' Ս ա հա կ։ —

1951 է Я Մ հ Ա Ծ ի է,

Պ ա տ վ ի ր ա տ ո ւ ն ' Ա ղ ա ր իա ր ւ ս Հ ա ն ս Հ յ- Պ ա հ ս յ ւ ս ն ս ւ կ '

ս կ զ բ ո ւմ ե վ ե ր ք ո ւմ մ ի մ ի թ ե ր թ մ ա ղ ա ղ ա թ ' ա ղ ղ ւս -

ղ ի ծ ե ր կ ա թ ա գ ր ո վ (ա ո ա ջ ի ն ը ՛Հա կ ա ս ի Ժ1; ղ (խ ի >յ, // .///

վերք ի ն ը Հ ո վ Հ ա ն ն ե ս ի Ժ ղ է ի ՚ի ս ) •

ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆՆՍՐ/>, 5 8 ր - Յիւ՝ուս որղի Ա ս տ ո ւծո I ե ւ բա ն

Հա ւր բ ո , ս ո ւր բ Մ ա (տ )թ է ո ս ե ա ն ա ւ ե տ ա ր ա ն ֊ չի ս ր ա ր ե խ տ ւս ո ւթ ն ա մ բ ող ո ր մ ե ս ։ ա ն իմ ա ս տ մ ե ղ ա ւոր ե ւ փ ծո ւն գ ր չի ն , որ ութ տ ա ռ ի ւ ա - նուն գ ո չի ն , ս էն ա ռա ջին եւ ս էն յե տ ի ն , որ հա մ ա ր ո վ վ ե ր ա բ ե ր ի ն , տ ա սն ե լ ե ա ւթ ն հ ա ­զա ր բ ո լո ր ո վ ի ն ե ւ չորս հա րիւր ե ւ վ ե ց ի ն 1/

Р ՜. 9 7 ր . — ՋՍ ա հա կ սուտ ա նո ւն ա բ ե ղ ա ( յ) ե մ , սեւերես ա մ ե ն ա յն կ ա րդա սւրա ց ե լ պ ա ր- ւււ ա կա ն բ ա ղ ո ւ մ բ ա ն բ ա ր ա ց ։ Ն կա րողս յի շ ե - ը է ք ի մա քր ա ւի ա յլ յա ղ ա ւթ ս ձ ե ր ո վ սուրբ ը նթ ե ր ձ ո ղ ք ե ւ կ ա ր գ ա ց ո ղ ք , հ ա ն դ ե ր ձ ծ ն ո - ղ ա լքն ի մ ո վ թ , ե լ Ա ս ւոա ա ծ ղձեղ յի շ է իւր մ ի լս ա ն դ ա մ դ ա լը ս տ ե ա ն ն , ա մ է ն ։ Եւ ա ն մ ե ­ղա դիր լե ր ո ւք ։ Ա ղա չեմք> զ ձ ե զ ո վ ե զ բ ա ր ք , ր ն դ ն մ ի ն ե լ ղստ սւցող սորա զԱ ղա րի ա յ ք ա - հ ա ն ա յն յի շ ե ց է ք ։ Ել Ա ստ ուա ծ զ ձ ե զ (յի շ )է ՚

Բ'. 2 1 4 ։ս — 2 1 4 /1. — ՛Փ ա ռ ք ... Ա րդ, ա ղ ա - չե մ ք զ հ ա ն գ ի պ ո ղ ք դ ս ո ւր բ ա ւետ ա րա ն իս կ ա ր դ ա լո վ կ ա մ տ ե ս ա ն ե լո վ կ ա մ ա ւ ր ի ն ա կ ե ֊ լո վ , յի շ ե ց է ք զԱ զա րիա Հ ք ա հ ա ն ա յն , որ ս տ ա - ց ա ւ զսա յ1 ի հ ա լա լ ը ն չի ց ի լր ո ց յի շա տ ա կ իւրն եւ ծ ն ո ղ ա ց ի լր ո ց , հա ւբն ի մ ո յ ճ ա ն պ ո ւ - ղին ե ւ մա ւր ի մ Մ ա րթ ին , ե լ ե ղ բ ա լր ն ի մ ' Կ ա րա պ ետ ին, Մ ա ր դ ա ր ի ն , Մ կ ր ա չի ն , ե ղ բա լր որդի ն ի մ ո յ П վ ա ն ի ն ի ն , Պ ետ րոսին ե լ ո ր - ղ ո յն ի մ ո յ ' ճ ա ն պ ո լղ ի ն , Ն ա ղա շի ն , Ե բր ի ա ն ո - ս ի ն , ե լ Ե ( 5 ) ղ ս տ ե ր ա ց ն ' Մ ա ր գ ա ր տ ի ն , Ա մ ­պ ա ր ի ն , Կ ո կ մ է լի ք ի ն , 11 ա լլթ ա ն Մ էլի քի ն ե լ հա րսին ի մ ( յի ր ա զ ի ն , ե լ հ ա լր ե ղ բ ա լր ի մ Ա ղ . պ ա ղ ի ն , Մ ա ր դա րի ն ե լ ի ն ձ ւոա ոա պ եա լ Ա -ղա րիա չ \ւր ի ց ո յս , ե լ կ ե ն ա կ ց ի ն ի ՚^ ս յ Խ ա ­թ ո ւն ի ն ։ Ս տ ա ցա ք զ ս ո լր բ ա ւետ ա րա նս յի շ ա ­տ ա կ մ ե զ եւ ն ն ջ ե ց ե լո ց մ ե ր ո ց , կ ե ն դ ա ն ե ա ց ե լ հ ա ն գ ո ւց ե լո ց ։ Ա ղ ա չե մ ք զ ձ ե զ ս ո ւր բ ք ա ­հա նա յ ք եւ մ ա ն կ ո ւն ք ս ուրբ հ կ ե ղ ե ց ւ ո յ , որ լի բ ե ր ա ն ո վ Աստուաձ- ողոր մի ա ս էք ե լ յի շ է ք զվ ե ր ո Հ գ ր ե ա լ, ե լ Ա ս տ ո ս ս ծ զ ձ ե զ յի շ է իւր մ ի ս /ա ն դ ա մ ղ ա լս տ ե ա ն ն , ա մ էն ։

Ը ն դ ն մ ի ն ե լ ղ ի ս ' զ ն կ ա ր ո ղ ս յի շ ե ց է ք , որ ե մ պ ա րտ ա կա ն ե լ ս ե ւեր ես ա մ ե ն ա յն կ ա ր գ ա ­ւո ր ա ց։ Ն կ ա ր ե ցա լ ի թ վ ա կ ա ն ի ս հ ա յո ց Ջ Խ Դ ( 1 4 9 5 թ . ) , ի տ ա ն ս Գ ե ղ ա մ ա յ, ի դ ե ա լղ ս , որ կոչի Դ ա ր ա ն ա քս , ը ն դ հ ո վ ա ն ե ա ւ Ս ուրբ Ա ս ֊ ա ո ւա ծա ծն ի ս ե լ ա ս տ ո լա ծ ա ռ ա ք Ս ուրբ Ն շա ­ն ի ս ։ Յ ի շո ղ դ ա լր հ նի ն ի Ա ստ ուծո յ ե լ ա մ ե ­ն ա յն ս ր բ ո ց , ա մ է ն ։

1 . Ա ն կ ա ս կ ա ծ , Ս տ եփ ա ննոս ա նունն է (ե ր կ ո ւ

* ո վ ) , որ ի ս կ զ բ ի և վ ե ր ք ի տ ա ռ ե ր ը 0 ե ն , և բ ա ռ ի

թ վ ա գ ո ւմ ա րն է 1 7 ,4 0 6 , ր ա յց բ ա ս ը բ ա ղ կ ա ց ա ծ է ոչ

թ ե 8 , ա յ , 0 տ ա ռ ի ց ։

ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Բ". 2 ա . — Ս ուրը ա ւետ ա րա նս յի շա տ ա կ Հ Յ ո ր դ ա ն ա -

)ւի ոո գո ւ յ Ա ս տ ո լա ձա տ ո ւր ի ն ե լ ի ւր որ դու յ ն ' Ա ղ ա -

ԲէԿ ին եւ թ ո ս ն ե ր ո լն ' Կ ա րա ս/ետ ին ե լ Մ ին ա ս ին , Գ ը ր .

Հ ե ց ա լ յա մ ի Տ ե ա ո ն 1 8 5 2 յո մ Վ ա ր ի ե լն , Ե ս ' Տ Է ր Սո լ -

ր ի ա ս վ ե ր ս յ յի ,ա տ ա կ ի ն վ կ ա յե մ , ր ա յց ե կ ե ղ ե ց ո լյն

չե մ ը ն ծ ա յի , ի ր ր ե լ ի պ ա հես տ ի ե մ ( յ ) ա ն ձ ն ի , ե ս ' ՏԷր

Ս նտ ոմ ւ, Տ Է ր Խ ա չա տ ո ւրի ի վ ե ր ո յ յի շա տ ա կ ի վ ն կ ա -

յ ե մ , ե ս Գ ա ւի թ Մ կ ը տ չի ս , ի վ ե ր ո յ յի շա տ ա կ ի վ ե -

կ ա յե մ , ե ս ' Ս ա մ ո վ լ Ց ա ր ո լթ ի լն ի , վ կ ա յե մ ։ ե ս ' Յ ո -

վ ա ն ն էս Գ ր /պ ո ր ի , վ կ ա յե մ ։ ե ս ' Ա ը ր ա հ ա մ Օ հա նի, վ կ ա յ ( ե ) մ ,

/>•. 5 9 ա ----3 վերքին ս տ ա ց ք ո ղ ) ս ո ւր բ ա ւետ ա րա -

ն ի ս յի շ ե ց է բ ի Ք ր ի ս տ ո ս ղ ր ա ր ե մ ի տ եւ ղ ա ս տ ո ւա ծ ա -

ո է ր ա ա նո ւտ էր Ս ա Հա կն , որ ս տ ա ց ա լ ի հ ա ր ս , ե լ ի

յա ր գ ա ր վ ա ս տ ա կ ո ց ի ւր ո ց ։ ե լ ե տ վ ե ր ք ո տ ի ն կա ղմ ել

ե լ ն ո ր ո գ ն , յի շ ա տ ա կ բ ա ր ի իւր 1ւ ծ ն ա ւզ ա ց ի ւ բ ո ց ,

հ ա ւ ր ն ' Յ ո վ ա ն Է ս ի ն , ե ւ մ օ ր ն ' Ա դ ի զփ ա շի ն , ե լ կ ո ղ ա կ ­

ց ի ն / պ ա յ ' Խ ո ո ո մ ս ի մ ի ն , ե լ ո ր գ ո ց ն Տ Է ր Ա ս տ ոս սծ ա -

ա ո ւբ ի ն , Մ ո լր ա յկ ի ն , Տ ի ր ա տ ո ւր ի ն ե լ գ ս տ ե ր ա ց ն ' Յ ո ւ-

ղ ի տ ի ն , Մ ա ր ի ա մ ի ն , Է թ ա ր ի ն , Ա լղլա նվււսշին ե լ ա մ ե ­

ն ա յն ա րեա ն մ ե ր ձ ա ս ւր ա ց ն յի չ ե ց է ք ե լ Ա ս տ ո ւա ծ ո -

ղ ո ր մ ի ա ս ա ց է ք , Դ ա ր ձ ե ա լ յի շ ե ց է բ ի Ք ր ի ս տ ո ս զՏ Է ր

Ա ս տ ո ւա ծա տ ո ւր ն ե լ ղ կ ո ղ ա կ ի ցն իւր Ա ղ ա խ ա ն ն ե լ ղո ր դ ի է ն ' Մ կ ր տ չի ն ։

Ե ս , ա ռ ա լե լ գ ա բ ձ ե ա լ յի շ ե ց է բ ի Ք ր ի ս տ ո ս զ ի ս '

ւլւսնա րմա ն Մ ես րոպ դ պ ի ր խ ի զ ա ն ց ի ս , որ ն ո ր ո գ ե ց ի ե լ

կ ա զ մ ե ց ի ի թ ո լա կ ա ն ի ս հ ա յո ց Ռ 2 Գ ( 1 6 3 4 թ . ) ա մ ի ի

վ ա յե լո ւմ ն մ ա ն կ ա ն ց Ս իոնիւ Յ ի շ ե ց է բ ե լ Ա ս տ ուա ծ

զ ձ ե զ յի շ է ի ւր մ ի լս ա ն գ ա մ գա ,Հքստ եա ն, ա մ է ն ։ Հ ա յր

մ ե ր . . , ։

Р 2 1 4 բ . — Զ վ ե ր ք ի ն ս տ ա ց ո ղ ս ո ւր բ ա ւե տ ա ր ա ն ի ս '

Ջ ա ր ղ ա լա ն ն ե լ կ ո ղ ա կ ի ց ն ' Թ ա մ ա մ ն ե լ զ ո ր գ ի ն ' Ս ա ր ֊

գ ի ՛՛ն , ե լ ղ հ ա ր ս ն ' Գ ո ւլգւս ս տ էն , յի շ ե ց է ք ի Ք րի ստ ոս I

М 4 0

Ա ԻԵՏԱՐԱՆ

( 'Լ երջում ' Յ սւ յտ նո ւր ի ւն Յ ո վհա ն նո ւ)

Թ ե ր թ ե ր ը ' 3 8 6 ։ — Պ ր ա կ ն ե ր ը ' 3 2 , յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ի

մ ի չ ի ն հ ա շ վ ո վ 12 թ ե ր թ ի ց ։ — Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ը '

1 3 , 7 X 9 X 5 , 5 ս մ . ։ — Ն յ ո ւ թ ը ' ղ ե ղ ն ա ձ րա րա կ

թ ո ւղ թ ւ — Կ ա զ մ ը ' ա ր ծա թ ա պ ա տ , ո ս կ ե ջր ա ծ ղ ա ր գ ե -

ր ո վ տ ա խ տ ա կ , գ ե ղ ե ց ի կ մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յա մ բ ։ —

Դ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' մ ի ա ս յո ւն ւ — Գ ի ր ը ' բ ո չո ր գ ի ր ւ— Տ ո ղ ե ր ը '

/ 9 ։ — Վ ի ճ ա կ ը ' ր ա վ ա ր ա ր ւ— Զ ա ր դ ա գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ' չո ր ւ

ա վ ե տ ա ր ա ն ի չն ե ր ի ն կ ա ր ն ե ր ը , շա տ գ ե ղ ե ց ի կ կ իս ա խ ո­

ր ա ն ն ե ր և լո ւս ա ն ց ա ղ ա ր ղ ո ւթ յո ձ ն ե ր , թ ռ չն ա գ ի ր և գ ա -

ղ ա ն ա գ ի ր ։ — Գ ր ի ^ ր ' Մ ի բ ա յե լ Թ ո խ ա տ ե ց ի ։ — Ծ ա ղ կ ո ­

ղ ը ' Ղ ա զա ր ք ա հ ա ն ա ։ — Պ ա տ վ ի ր ա տ ո ւ ն ' Մ ին ա ս վ ա ր -

գ ա պ ե տ Ւ ե ո գ ո ւպ ո լս ե ց ի ւ — Դ ր ժ ո ւ թ յ ա ն վ ա յ ր ը '

Կ ո ո տ ա ն գ ն ո ւպ ո լի ս ։ — ք ^ վ ս ւ կ ա ն ը ' ՌԾԸ ( 1 6 0 9 թ » ) ւ —

Պ ա հ պ ա ն ա կ ն ե ր ' ե ր կ ո ւա կ ա ն թ ե ր թ ս կ զ բ ի ց և վ ե ր շ ի ց '

գ ո թ ա կ ա ն գ ե ղ ե ց ի կ մ ա գ ա ղ ա թ յա ն կ ա րա զա րդ պ ա ­

տ ա ռ ի կ ն ե ր ։

Տ 4 է Я Մ Ь II Ծ 1< ն

ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆՆԵՐ

Р". 3 3 0 ր — 3 3 1 բ . — Փ ա ռ ք ... Գ ր ե ցա լ սուրբ ա ւետ ա րա նս ի մ ա յր ա ք ա ղ ա քն Ս տ ա մպ օլ ի դ ո ւռ ն Ա տ ր ա նու Ս ուրբ Ն իկողա յո ս ի ն , թ վի ն Ռ Ծ Ը ( 1 6 0 9 թ . ) , ձ ե ռ ա մ բ թ ո խ ա տ ց ի Մ ի ք ա յի - լի ն , ի վա յե լո ս է ն Մ ինա ս վա րդա պ ետ ի ն Բ ֊Է ո - դ ո ւպ օ լս ե ց ո յւ Ա րդ, ա ղ ա չե մ զ ա մ ե ն ե ս ե ա ն դ , որ հանդիպիւք սմա կ ա ր դ ա լո վ կ ա մ յ Օրինա­կ ե լո վ , մ է կ հ ա յր մ ե ղ ա յի լ մ ի , հ ի շե ց է ք զ ա ֊ նա րժա ն Մ ի ք ա յի լի ս ե լ զ ծ ն օ ղ ս ի մ ձ ւ զ կ ե ն ա - կ ի ց ս , զ կ ե ն դ ա ն ի ս ե լ զ ն ը ն ջ (ե ց )ե ա լս ն ի մ , Հե լ Ա ստ ուա А Ղ1Իէո Ղ ( " ) դ /’ Ч’ մ ի լս ա ն գ ա մ գ ա ֊ լը ս տ ե ա ն ն , ա մ էնւ Հ ա յր մ ե ր . . . ։

Ա յլ ե լ յիշեցւէք զՍ ո ւլո լ Մ ա ն ա ս ի բո լ Տ է ր Ց ո վ ա ն է ս ն , ե լ զ Տ է ր Ս ա ր գիսն, ե լ զ Տ է ր Խ ա ­չա տ ո ւր ն , ե լ զ ե կ ե ղ ե ց պ ա ն Շ ա հրի Ա ա լա պ ին, ե լ զ Ա յլպ ա ղ ի Տ ո լվ ա թ ա վ ո ր ք ն որ ո չ գ ի տ ե մ զ ա ն ուն ն ո ց ի ն , որ զա ւրի նա կ ն շն ո ր հ ե ցի ն մ ե զ . Ա ս տ ո լա ծ ի ւր ե ա ն ց ը ն դ ե ր կ ա յն ա լուրս ա ր ա ս ցէ ե ւ ի հ ա ն դ ե ր ձ ե ա լն զ ե ր կ ն ա (յ)ի ն ոլրա խ ութ իւն պ ա ր գ ե լե ս ց է , ա մ,էն։

Դ ա րձեա լ յի շ ե ց է ք ի մ ա ք ր ա փ ա յլ յա ղ օ թ ս ձեր զա նա րժա ն ե ւ զա նա ր հես տ ե լ զ յե տ ն ա ն - կ ե ա լ, զհո ղ ս ե լ զ փ ո շի ս , զՂ ա զա ր գ ր ի չս , որ

լո կ ա ն ո ւա մ բ մ ի ա յն ե մ կ ո չե ց ե ա լ ք ա հ ա ն ա (յ) կ ա մ սար,կա լա գ ե լ գ (ո ր )ծ ո վ ս ո չ ։ Աղաչեմ,

զ ձ ե զ , ( յ ) ո ր ժ ա մ տ ե ս ա ն էք կ ա մ ը ն թ ե ռ ն ո լք կ ա մ օր ի ն ա կ էք , մ ի բե ր ա ն ո ղ ո ր մ ի ա ս ա ց է ք , որ ծ՛ա ղկեցի զ ս ո ւր բ մ ա տ ե ա ն ս ը ս տ մ ե ր ո ւմ տ կա րութ եա նս ե ւ ա ն ա ր հ ե ս տ ո ւթ ե ա ն ս ։ Երեսս ա նկեա լ ա ղ ա չե մ զ ձ ե զ չմեղա դրեք պ ա կա սու- թ ե ա ն բ ա ն ի ց մ ե ր ո ց , զ ի կա ր մ ե ր ա յս է ր ։ Եւ յա ղ օ թ ս յ ի շ ո ղ ք ն , յի շ ե ա լ լի ց ի ն ա ռա ջի ա ն ­մ ա հ գ ա ռ ի ն Ք ր ի ս տ ո ս ի , ամ\էն։

3 8 1 բ — 3 8 3 /1. — ( Փ ) ա ռ ք .. . Ա ստ ոս ս ծա - հ ա ճ ո յի ց ն ց ա ն կ ա ց ո ղ ս Մ ի նա ս , ա ն ո ւա մ բ մ ի ա յն վա րդ ա պ ետ ս Թ է ո դ ո լպ օ լս ե ց ո յ բա զ ո ս է տ ա ր փ ա ն օք ե լ տ են չա լի ս ի ր ո վ ե ւ յե ռ ա փ ա - փ ա գ ս ր տ ի ւ ե լ ա յն չա փ ը ղ ձ ա կ ա ն մ տ օ ք ծ ր ա ­գ ր ե լ ետ ու յւզս ո ւր բ գ ի ր ք ս , որ կ ոչի ա լե տ ա - ր ա ն , որ ե ւ յա յս մ երա նա ւնտ ե լ կ ե նսա շնո րհ ե լ լո ւս ա բո ւխ ե ւ լո ւս ա ճ ա ճ ա ն չ ս ուրբ ա լե տ ա -

ր ա ն ի ս մ ե ծ ա պ է ս բ ա ղ ձ ա ն օ ք ց ա ն կ ա ց ա ք յ ) Մ ի ­ն ա ս , ա ն ո ս ս մ բ ս մ ի ա յն վա ր դ ա պ ետ ս Ր է ո գ ո ւ - պ օ լս ե ՚ց ի ե լ բ ա զ ո ւմ տ րփ ա նօ\ք ց ա ն կ ա ց ա յ

ը ն ձ ե ռ ե լ ի տ ուն Տ ե ա ռ ն ե լ ի դ ա լի թ յյ Ա ս - տ ո ւծ ո յ մ ե ր ո յ ի ձ ե ռ ն մ ա ն կ ա ն ց ն ո ր ո յս լ ո յ ս ֊ ը ն կ ա լ լո ւսա ր ն ի մ օր ս մ ե ր ո ւմ ս ր բ ո ( յ ) Ս ի ո ­ն ի ։ Իսկ ի մ ա մ ե ն ա մ ե ղ ե լ թ շո ս ս ռ ա ց ե ա լ ո -

գ ո յս Մ ի ն ա ս , ա ն ո լա մ ր ս մ ի ա յն վա րդա պ ետ ի ե ւ գ ո ր ծ ո վ ս ի բ ր ոչյւնչի ե ւ ն ա խ ն ի ծն օղ ա ց ն ի մ ը ս տ կ ա րգի ո ր ք ի ժ ո ղ ո վ ն ե ն ա յժ մ ե ր կ - ն ի , հօրն ի մ ո ( յ ) Խտրշ ա (հ )ի ե լ մ օրն ի մ ո յ Ա ն ն ա Հ յ)ի ե լ ե ղ բ ա ր ց ն ի մ ո ց էր տ օ ղ տ ո մ ։ ե լ 'ըՍ տ եփ ա նսոսին ե լ հ ո գե ւոր մ օ ր ն մ ե ր ո ւմ

Կ ո զի ս ա ա նի ն որ բ ա զ ո ւմ ա շխ ա տ ո ւթ յա մ ա շխ ա տ եա լ է ի վ ե ր ա յ մ ե ր մ ա յր ա կ ա ն դթով . . . Ե լ դ ա ր ձեա լ զ հ ա ն գո ւցե ա լ որդին նորի զ Յ ո վ հ ա ն ն է ս ն , որ տ ա ր ա ժա մ հա ս ա կ ա ւ ե Ժ Ը ( 1 8 ) ա մ ա ւ վա սն ծո վ ա ցե ա լ մ ե ղ ա ց մերո, յա ն կ ա ր ծ ա մ ա հ ե ղ ե լ , ա ն բո ւժ ե լի խ ո ց ե ւ վէր ե թ ող մ ե զ ե լ ծ ն օ ղ ա ց ի ւր ո ց , ը ն դ ն մ ի ն ե զ հ ա ն գո ւցե ա լ կինն նորի ն ը զ Մ ե լի ք ն , յ /կ ե ս ջի ք ի Ք րիստ ոս Ա ս տ ո ս ս ծ, ա մ է ն ։ ‘հարձեա ա ղ ա չե մ , կրկին ա ղ ա չե մ յի շ ե լ ի Տ է ր զ ա յժ մ ո ե ղբա ր ք ն ի մ զ Ա ղ ա ճա նն , ե լ զ Յ ո վ հ ա ն ն է ս ղե ռ ա բ ո յս ք ա հ ա ն ա յն , ե լ զ ե ղ բ օ ր թ ո ռ ն ի մ զ Բ ՚ո բ ո ս պ ա տ ա ն ե ա կ ն , ե լ զ ե ղ բ օ ր դուստ րն ի. ղ Ա ն ն ա , ղ հ ո գե լո ր որդի ն ի մ զՊ ա ղտ ա սա րն ե լ զ ա յլս ա մ ե ն ա յն ա րեա ն մերձա ւորքն մե դ կ ե նդ ա նի ք ն ե ւ զ հ ա ն գ ո ւց ե ա լք ն ... ։ Գարձեա յա ն գ ո ւց ե ա լ ա ս ս ր տ ե ց ա լ սուրբ ա ւետ ա րա նս որ լի ա ց ե ա լ կա տ ա րի թ ի լ հա մա րի հ ա յկ ս ։ ղ ե ա ն տ ումա րիս Ի ե լ մ ի ( 2 1 ) յո ր ե լե ն ի ս I Հ ( 8 ) թ ի լ ա յլ ա լե լի ս ( 2 1 X 5 0 = 1 0 5 0 + 8 = 1 5 0 8 + 5 5 1 = 1 6 0 9 թ . ) , որ Ծ ( 5 0 ) թ ի լ մ ի նյո բ ե լե ա ն հ ա մ ա ր ե ս ց ի ս , ի մ ա յր ա ք ա ղ ա ք մ ե ծ Կ ո ստ ա ն դինուպ օլիս , ի դոսւն Սուրբ Ա՛։ տ ո լա ծ ա ծ ն ի ս ե լ ս ո ւր բ Գ է ո ր գ ա (յ) սուր: տ ա ճա րիս ե լ ա յլ բ ա զ մ ա հ ո յլ ե լ ա ն թ ո ւե լ ս Ր Բ ո ց , որ հա լա քեա լ կա ն յ ա յ ■։ ք ա ղ ա քի ։։ ի թ ա գա ւո րո ւթ եա նն սուլտ ա ն Ա հ մ ա տ ի ն ։

ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ւ . 3 8 4 ա — 3 8 5 ա . — Ք ր ի ս տ ո ս Ա ս տ ո ւա ձ ... ար,

ա զա տ ո ւթ ի մ ւ, ի մ ե ղ ա ց թ ո ղ ո լթ ի մ յ ա ս տ ոս ս ձա ս Հր I

բ ա ր ե մ ի տ խ ո յա Զ ի ր ա ք ի ն ե լ ի լր ձ ն օ ղ ա ց ն , Հ օ ր ն Իս

V ա ն գա ր ի ն ե լ մ օ ր ն Ջ ա ն ա ղ },ն , կ ո ղ ա կ ց ի ն , ե ղ ր ա ր ց

ե լ ք ո լե ր ց ն ե լ մ ե ծ ի ե լ փ ո թ ո լ ա ռ հ ա ս ա ր ա կ ։ Ե լ որ /

բ ե ր ա ն ո վ ե լ բ ո լո ր ս ր տ ի ւ ա ս է զ Ա ս տ ո լա ձ ո զ ւր մ ի է

Ա ստ ուա ձ ի ւր ն ո ղ ո ր մ ե ս ց ի յա լո ւր դա տ ա ս տ ա ն ի ն , ա

մ ԷՏ։։

Ե ս ՝ ա ս տ ո ս ս ձ ա ս էր ե ւ բ ա ր ե մ ի տ ձ ա ռ ա յս Ա ստ ոլձո

խ ո շա Զ ի ր ա /ս , իր մ ա կ ա ն ո ւն Պ ո կոշ կ ո չե ն , ցա ն կ ա

ց ս ։ ( յ ) ա յս մ ա ս տ ոլա ձա խ օս ս ո ւր բ տ լե տ ա ր ա ն ի

ե լ գ ն ե ց ի զ ա յս ց ա ն կ ա լի ս ո ւր բ ա ւետ ա րա նս ե լ լա

շուււշա ռ մ ի ե լ ե տ ո լ ի դ ո ս ւն տ ի ր ա մ ա յր ս ո ւր բ Ա ս

տ ո ս ս ձ ա ձ ն ի ն ե ւ Գ ա բր ի էլ ս ո ւր բ հր եշտ ա կա պ ետ ի ն է

ո ս կ է տ ո ս ի Ա ս տ ուա ձա շո մ /չ մ ի ե ւ տ ա ր են գ ի ր ք մ ի եսա

ի գ ո ւ ռ ն ս ո ւր բ Ե ր ո ւս ա ղ էմ ա յ լո ւս ա բո ւխ Ք րի ստ ոս ,

ս ո ւր բ գ ե ր ե զ մ ա ն ի ն ե լ վ ա ո ի խ ա չ մ ի Վ ա բ ա գ ա յ Ս ուր,

Ն շա նին ե ւ գա ն ձա ր ա ն մ ի ս ր բ ո յն Պ օղ ո ս ի ա ռա քելոյ՝,

ա նըինչ յի շա տ ա կ հ ո գ ո յ ի մ ո յ ե լ ձ ն ա լղ ա ց ի մ ո յց , հօր՝,

Ի ս ք ա ն գա ր/էն ե լ մ օ ր ն Ջ ա ն ա ղ ի ն ։ Ո վ ձ ա խ է կ ա մ խ ձ

ո ա ց ն Լ ի դրա նկ ս ո ց ա , զ ա ն էձ ք ն զ Կ ա յե ն ի ն ա ռն ու և

զ մ ա ս ն 8 ո պ ա յի ն ե լ զ խ ա չ հ ա ն ո ղ ա ց ն ա ո ն է , ա մ էն ։

Л5 41

ԱՂԱՄԱԼԵԱՆԻ ԱՈ,ՐԻԻՐ ԲԱՑԵԱԼ

Р Ъ г р Ъ г р * 1 1 4 ։ — Պ ր ա կ ն ե ր ը ' 1 5 , յո ւր ա ք ա ն շ յո լր լ

մ ի չի ն հ ա շ վ ո վ 8 թ ե ր թ ի ց ։— Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ը

Н ^ Х И Х * ' 4 — Ն յ ա ր ր ' դ ե ղ ն ա ծ ր տ րա կ թ ո ւղ թ , -■|ւսդւքբ' կա շեպ ա տ տ ա խ տ ա կ , — վ ի Տ ա կ ը ' բ ա վ ա ր ա ր ,

թ ե րթ ե րՐ ք ի չ կ ե ղ տ ո տ վ ա ծ ,— Գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը * մ ի ա -

ս յո լն ,— Գ ի ր ը ' ր ո լո ր դ ի ր ,— Տ ո դ Լ ր ր ' Ы , — Զ ա ր դ ա ­

գ ր ո ւ թ յ ա ն ' կա մ ի Ա ս ա վ ա ծ ա ծ ն ի ե լ Հ ի ս ո լս ի ս ,պ ա ղիր

նկա ր ե մ ի կ ի ս ա խ ո ր ա ն ։— Գ ւ փ շ ր ' Ա հ ա ր ո ն յա ն Կա -

րա պ ետ Ա ր և ե լց ի ։— Պ ա տ վ ի ր ա տ ո ւ ն ' Ղ ա ղ ա ր վ ա ր դ ա ­

պ ետ մ ի ա բ ա ն Վ ա րա ղ ա Ս ո ւր բ հ ա լ վա ն թ ի ն ,— Գ ր Ր -

• ո ւ թ յ ա ն վ ա յ ր ը ' Վ ա ն , — Н- վ ա կ ս ւ ն ր ' Ռ Մ ԿԴ ( 1 8 1 Տ թ . ) ։

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

Գիրք п г կոչի Ա ղրիւր բ ա ց ե ա | եւ Է մ ե կ - նուրիւն ա ռ ւս կա ց ն ա ւե տ ա ր ա ն ի ն Ք ր ի ս տ ո ս ի : !Լրաւ՝եալ ՏԷր Պ ե տ ր ո ս ի ա ս տ ո ւա ծի մ ա ս սւ վ ա ր դ ա պ ե տ ի Նաիւիջե.անցւոյ Ա ղ ա մ ա լե ա ն , որ եւ ա սի Փ երթ ում օ ղ |ի :

ՀԻՇԱ ՏԱ ԿԱՐԱՆՆԵՐ

Р՝. 2 ա . — Իսկ ա յժ մ վե ր ս տ ի ն դ ա ղ ա փ ՚ս - ր ե ց ե ա լ ե ղ ե լ ի խ ն դ ր ո յ ի տ ե ա ռ ն Ղա ղա րու ա ս տ ո ւա ծի մ ա ս տ ե լ ք ա շա ք ա ր ո զ հ ե զ ա բ ա ր ո յ վա ր դ ա պ ետ ի ե ւ հա րա զա տ մ ի ա բ ա ն ի Ս ր բո յն Վ արա դա յ կ ե ն ս ա տ ո ւ Խ ա չի ն ։

Զ ե ո ա մ բ ա ն ի մ ա ս տ դրչի ս որդւո յ Ա հա ր օ- ն ե ա ն Ա ր ե ւե լց ւո յ Կա րա պ ետ մ ե ղ ս ա ­մ ա ծ դպ րիս ծ ր ե ց ա լ ի թ ո ւա կա նո ւթ ե ա նսՌՄԿԴ ( 1 8 1 5 թ . ) յո ւ լի ս ի ԺԱ ( 1 1 ) , ի Վ ա ն ,

ն օտ ա ր գրշ]։ Կ ա րա պ ետ ս յի շ ե ա ։

Р՝. 1 1 2 ա — 1 1 2 բ . — Շ ն ո ր հ ի ւ ա մ ե ն ա զ օ ր ի նԱ ստ ուծո յ ե ղ ե ր ե ա լ կ ա տ ա ր ե ց ա լ զ գ ր ե ց ո ս Ր ։դ ր ք ո յս ի ՌՄԿԴ ( 1 8 1 5 թ . ) օ գ ո ս տ ո ս ի Է .ո ւմ ն ( 7 ) , ի Վ ա սպ ուրա կա ն ք ա ղ ա քն ի Վ ա ն։ Ի վ ա յե լո ւմ ն ի Տ է ր Ղ ա ղա ր հ ե զ ա բ ա ր ո յ ե լ ա ս տ ո ւա ծի մ ա ս տ վ ա ր դ ա պ ե տ ի ։ Վ ա սն ո ր ո յ ի վ ա ղ ե մ ի ա մ ա ն ա կ ա լ ը ղ ձ ա յր ե ւ փ ա փ ա գէր ա յս լո ւս ա ս փ ի ւռ ս ո ւր բ դ ր ք ո յս , բ ա յց ո չ հ ա ­սա ն էր ի տ ե ն չա ն ա ց ն ի ւր ո ց ։ Ա րդ, ա մ ե ն ս ։ - զօրն Ա ստ ո ւա ծ ե լի ց դ ց ա ն կ ո ւթ ի ւն սրտ ի ն ո ­րա ե լ կ ա տ ա ր ե ա ց զ խ ն դ ր ո լա ծ ս վ ա ղ վ ա ղ ա ­կի, զոր ի հա ն դ ի պ ի լ հ ե ք ո յս ջե ր մ ս ի ր ո վ ել հա ս փ ա փ ա գ յո ւ ս ո վ ե տ ո ւր զ ա յս ա մ ե ն ա դ ո վ ե լ ց ա ն կ ա լի դ բ ք ո յկ ս Գրել վ ե ր ս տ ի ն , ի լո յս ա ծե լ ա ռ ի վ ա յե լս ր ա ր ե ս էր ա ն ձի ն ի ւ ր ո յ, որ է ա ռ ա կ ա ց Տ ե ա ռ ն մ ե ր ո յ Յ ի սո ւսի Ք ր ի ս տ ո ­ս ի , զ ո ր իւր մ ե ղ ր ա ծո ր ա ն ր ե ր ա ն ո վ ն ա ս ա ֊ ց ե ա լ ե լ ծր ե ա լ ի մւէջ ա մ ե ն ա հ բա շ ս ո ւր բ ա լ ե ­տ ա բ ա ն ի ն , որ ե ւ մ ե կ ն ե ա լ ի Տ է ր Պ ետ րոս ի - մ ա ս տ ն ա ս /ե ր ճ վ ա ր դ ա պ ե տ է ե ւ ք ա շ հ ռ ե տ ո ր է , որ ե լ Ա ղ ա մ ա լե ա ն Փ ե ր թ ո ւմ օ ղ լի ա ս ի ։ Ա նուն դ ր ք ո յս Ա ղբիւր բ ա ց ե ա լ ե լ ա ն ո ւշա հ ա մ չուրն հոս եա լ ի պ ա ս քե ա լ ե ւ ի ծա րա ւուտ յա ն դա ս - տ ա նս մ ե ր ՝ ա ռ ի բո ւս ո ւց ա ն ե լ զ զա ն ա զ ա ն զա նա զա ն ծա ղ ի կ ս ե լ պ տ ղ ա բե ր ե լ զ ծ ա ռ ս ե լ ք ա ղ ց ր ա հ ա մ մ ի ր գ ս ե լ զ խ ա ղ ո ղ ս ե ւ ա ն ո ւշա ­հա մ գ ի ն ի ս ա ռ ի ա խ ո ր ժ յա մ ե ն ա յն վ ա յե լո - ղա ցւ Խ ն դ ր ե մ ի ձէնջ ս ո ւր բ հ ա ր ց դ ե ւ ն ա զե լի

ե զ ր ա ր ցդ մ ե ր ո ց ' ի հա նդ իպ իլ կ ա մ վ ա յե լե լ ղ ա յս լուսա ցնցուղս սուրբ դ ր ք ո յս , յի շ ե ց է ք ի մա քուր մ ա խ թ տ ն ս ձեր ղսւէր Ղա ղար հեղսւ- բ ա ր ո յ վ ա ր դ ա պ ե տ ն , ե ւ ձն օղ ա ցն ե լ հ ա մ ա յն ի ւբ ա յն ո ց ն ե լ հ ա մ ա ս ե ռ ը ն տ ա ն ե ա ց ն Ա ս- տ ո ս ս ծ ողոր մի ա ս ա ցե ք , ա մ է ն , Ն ա ե լ յի շ ե ց է ք գձա ւաստ ծա ռ ա յ ձեր գրչի Կա րա պ ետ ս յ Ա ր ե ֊ 'ե լց ւ ո յ ե լ ծն ո ղ ա ցս ի մ ո ց ։ Բ ա յց ա ղ ե ր ս ե մ հ ա ր ց դ ե լ ե ղ ր ա ր ց ի մ ո ց զ ի ս խ ա լա նա ցս ն ե - ր ո լմ ն շն ո ր հ ե ց է ք ե լ մ ի ո վ հ ա յր մ ե ր ի լ յ ի շ ե ֊ ց է ք , ե ւ զ մ ե զ յի շ ո ղ ա ց դ Ա ստ ուա ծ ո ղո ր մ ե ս ցի ի մ ի լս ա ն ղ ա մ գ ա լս տ ե ա ն ն ե լ յա ւո լր ն ա հ ե ­ղ ի ն , ա մ է ն ։ Հ ա յր մ ե ր . . . ։

X ։ 4 2

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

( ► ե ր թ ե ր ը ' Յ Տ 7 ։ — Պ ր ա կ ն ե ր ը ' 2 9 , յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր

՛քիշին հ ա շվ ո վ 1 2 թ ե ր թ ի ց ։ — Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ը '

1 9 X 1 1 . 3 X 5 " Տ - — Ն յ ո ւ թ ք ' դ ե ղ ն ա ծ ո ղ որկ թ ո ւղ թ , — ' ւ ս ւ դ մ ը ' ա րծա թ ա պ ա տ տ ա խ տ ա կ , ա ս ա քին ե ր ե ս ի վրա

Ն կ ա րվ ա ծ Հ Ք ր ի ս տ ո ս ի խ ա չե լո ւթ յա ն պա տկերքւ, ե ր կ ­

ր ո ր դ ե ր ե ս ի վր ա ' Հ ո գ ե դ ա լս տ յա ն պ ա տ կ ե ր ը ։ ' Լ ի հ ս ւ կ ը '

բ ա վ ա ր ա ր ։ — Գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' ե ր կ ս յո ւն ։ — Դ ի ր ը ' ր ո լո ր -

դ ի ր , — Զ ա ր դ ա գ ր ո ւ թ յ ա ն ' ոմ ւի խ ո ր ա ն ն ե ր , բ ա զ մ ա ­

թ ի վ լո ւս ա ն ց ա ղ ա ր դ ե ր , թ ո չն ա դ ր ե ր ։ Ա վ ետ ա րա ն նե րի

ս կ ղ բ ն ե ր ո ս է ն կ ա ր վ ա ծ ե ն ա վ ե տ ա ր ա ն ի չն ե ր ի ն կ ա ր ն ե ­

ր ը , ի ս կ տ եք ս տ ը ս կ ս ո ւմ է կ ի ս ա խ ո ր ա ն ն ե ր ո վ ։ — Տ ո -

դ1ււ լ ւ՛ ՛քիշին հա շվո վ 1 9 ՛ — <>ա ւ[սւնսւկլւ ՝ ՌԿԱ

( 1 В 1 7 թ . ) ։ — Պ ա տ վ ի ր ա տ ո ւ ն ' Հ ա կ ո ր ե պ իս կ ոպ ոս Ք ո -

թ ա Տ ի ա ց ի , — ' Լ ա յ ր ը ' Ք ոթ սւհիա , — Գ ր ի չ ը ' Գ րիգոր

վ ա ր դ ա պ ե տ Կ ե ս ա ր ա ց ի ։ — Պ ա հ պ ա ն ա կ ' ս կ զ բ ո ւմ և

վ ե ր ջո ւմ ե ր կ ո ւա կ ա ն մ ա գ ա ղ ա թ յա թ ե ր թ ե ր , ո ւղ ղ ա գ ի ծ

ե ր կ ա թ ա գ ր ո վ (Դ,ո։1քա սի Ժ Հ և ԺԲ- գ լո ւ խ ն ե ր ի ց ) ։

ՀԻՇԱ ՏԱ ԿԱՐԱՆՆԵՐ

Р". 2 7 7 ա .— Ջ ո ղ ո ր մ ե լի ե լ զչա ր եա ւք /ց ե ա լս , ո ՜վ Տ է ր , յի շ ե ա .. . Գ րիգոր գրչիկ-

Р՝. 3 4 8 ա — 3 5 3 . — Փ ա ռ ք ... Կ երպ ա ցեա լա յս բ ա ն ի ս , որդ ի ք Ս իոնի, ք ա հ ա ն ա յք ե լ մ ա ն կ ո մ ւք ր ն տ ր ե ա լք յա շ խ ա ր հ ի ։ Զ ա ոա ջնորգն ր ն տ ր ե ա ց բա ն ա ւո ր հալսդին Ք րիստ ոսի ը զ Տ է ր Յ ա կ ո բ ե պ ի սկ ոպ ո ս Ք ա լթ ա հ և ա ց ի , որ ե լ գ ր ե լ եր ետ զ ս ո ւր բ ա ւետ ա րա նս յի շա տ ա կ իւր հ ո գ լո յն , ե լ հա լր ն Տ\էր Պ ետ րոս ք ա հ ա ­ն ա յի ն , ե լ մա ւոն Մ ա ր թ ա յի ն , ե լ ե ղ բա լբն Ջ ա - ք ա ր ի ա յի ն , ե լ քՈւրոջն Լա լխ ա թ ա ն ի ն , եւ մ ե ծ մ ա լր ս ճ ա շ ի կ ի ն ե լ ա յլ ա մ ե ն ա յն ա րեա ն մ ե ր ձ ա ւո ր ա ց ս ։ Գ ր ե ց ա լ ս ուրբ ա ւետ ա րա նս ի մ ա յր ա ք ա ղ ա ք ն Ք ա ւթ ա հիհւս , ը ն դ հո վ ա նե ա լ Ս ուրբ Ա ստ ուա ծսձծնին ե լ Ս ր բո յն 'Սարգսե զ ա լր ա վ ա ր ին ե լ Ս ր բո յն Բ ՜էոդորոսի զի նա ւո- ր ի ն ։ Ի յա թ ո ռ ա կ ա լո ւթ ե ա ն Ս ուրբ Է չմ ի ա ծ- ն ա ( յ ) Տ ե ա ռ ն Տ է ր Մ ե լք ի ս ե թ կ ա թ ո ւղ ի կոս ին, ե լ մ իս ւ ա յլ ք ա ղ ա քի ն Կ իլիկնա , ՚ւր կոչի Սիս, ի յա թ ո ռ ա կ ս ւլո ւթ ե ա ն սորա Տ ե ա ռ ն Տ է ր Ցո-

80 к ?. и- Ի 11 Ծ Ի ն 1951

վա ննէս կ ա թ ո ւղ ի կո ս ին , ե լ վա րդա պ ետ ին ի մ ո յ Տ է ր Գ րիգոր քա շ ր ա բո ւնա պ ե տ ի ն Կ ե ս ա ֊ ր ի ա ց ո յ, զոր Տ է ր Ա ստ ուա ձ յե ր կ ա ր ա մ ա լք պ ա հ ե ս ցէ զնոսա մ ի ն լ ե լ ի խ ո ր ի ն ծեր ութ ի մ ։ ։ Լ ՚ն ծ ա յ մ ա տ ո ւցի զսա յի շա տ ա կ ի ն ձ ե լ ծ ն ո ֊ ղ ա ց ի մ ո ց . զ վ ե ր ո յգ ր ե ա լս յի շ ե ց է ք ի Ք ր ի ս ­տ ո ս .. . Ե լ ա ր դ , յե ր ե ս ա ն կեա լ ա ղ ա լե մ ե լ ի գուճս ե լե ա լ տ ա տ ա ն մ ա մ ր մ ա տ ա մ րս ե լ ա - ղ ե ր ս ա հ ա յց մ ա ղ թ ա ն ա լք ա ղ ա լե լո վ խ ն դ ր ե մ ի ս ր բա գ ո ւնդ ժ ո ղ ո վ ե ա լ ե ղ բ ա ր ց դ , որ աստ ժող ո վ ե ա լ էք յա ղ ա գ ս ա մ ե ն ա յն ա շխ ա րհի ա ղ ա լթ ե լ։ Ա րդ, ա ղ ա լե մ զ ձ ե զ , ո վ սր բա սէր ք ա հ ա ն ա յք , յի շ ե ց է ք ի մ ա քր ա փ ա յլ ա ղ ա լթ ս ծե ր զ յե տ ի ն ս ե լ զա ն պ ի տ ա նս , յա մ ե ն ա յն բա ր ձ ա ց յո ւ ն ա յն ս , զ Ց ա կ ո բ եպ ի ս կ ո պ ո ս ս , որ ա ն ո ւա մ բս ե մ մ ի ա յն ե լ գ ո ր ծ ո վ ս ո լ, ե լ զ հ ա յր ն ի մ զՏ]էր Պ ետ րոս քա հա նա յ ն , որ ե - րի տ ա ս ա ր դ ա մ ա լ փ ո խ ե ց ա լ ի Ք ր ի ս տ ո ս , զոր Տ է ր Ա ստ ուա ծ զճշմ ա ր իտ ք ա հ ա ն ա յի ց դա սին դ ա ս ա կ ի ց ե լ պ սա կա կից ա ր ա ս ց է , ե լ զ մ ա յր ն ի մ զՄ ա ր թ ա յն , ( ո ր ) եւթ ա նա սուն ա մ ե ա ( յ) փ ո խ ե ց ա լ ի Ք ր ի ս տ ո ս , ե լ զ ե ղ բ ա յր ն ի մ Զ “>- ք ա ր ի ա յն , որ ե լ ի ն ք ն ել գ ն ա ց ի վա ճա ռս Ե գիպ տ ոս ե լ ա նտ ի նա լե ա լ էր ե լ ո լ գ ի տ ա ֊ ց ա ք թ է զ ի ն լ ե ղ ե լ ե լ եթ ող զ մ ե զ ա ն մ խ ի թ ա ր , զ ո ր Տ է ր Ա ս տ ո ս ս ծ հ ա ՚ն գ ո ւս ցէ զնա ի տ եղւոջ լո լս ո յ ե լ ի տ եղի հա նգսւոեա ն ե լ լս ե լ տ ա ցէ զ ե ր ա նա լնտ զ ձ ա յն ն ' «•Ե կա յք ա ւրհնեա լք

Հ ա լր ի մ ո յ» , ե լ ա յլ ա զ գ ա կ ա նք ի մ զ վ ե ր ո ] - դ ր ե ա լս ն ։ Ել դ ա րձեա լ կրկին ա ն գ ա մ ա ղ ա լե մ զ ձ ե զ , ո վ ը ն թ ե ր ցո ղ ք ս ո ւր բ ա ւե տ ա ր ա ն ի ս , յի շ ե ց է ք զ Յ ա կ ո բ ե պ ի սկոպ ոս ե լ մ ե ղ ա ց թ ո ֊ ղութի ։ն հ ա յց ե ց Էք ի Ք ր իս տ ո ս Է , որ ելի ի հ ա յ­ր ե ն ի քա ղ ա քէս Ք ա լթ ա հ ի ո յ, ք ս ա ն ա մ ե ա (յ) ուխ տ եդ եա լ \էի ա նձին ի մ ո յ գ ն ա լ ի վա նքն Կ լա կ ա յ ե լ ա ն դ կ ա ցե ա լ ա մ յյ տ ա սնէ Ի չ ա ­ռա ջն որ դո լթ յե ա ն ն սուրբ ուխ տ իս Տ\Էր Յ ո ֊ հ ա ննէս ե պ ի սկ ոպ ոսի ն ե լ երա ժ էշտ Տ է ր Ւ ո ւ ֊ մ ա վա րպ ետ ին ե լ ի փ ա կ ա կ ա լո լթ ե ա ն ն Տ է ր Ա նտ ոն ծերունի ք ա հ ա ն ա յի ն ե լ ղՏ\էր Կա րա - պեւոն Բ ա զ ը լե ց ի , որք բ ա զ ո ւմ ա շխ ա տ եցա ն ի վ ե ր ա յ ի մ ' ո ւս ո ւց ա ն ե լո վ ե լ խ ր ա տ ե լո վ հ ո ֊ դեւոր թ է մ ա ր մնա լո ր շա րա կա ն ա լ ձ ւ ս ա ղ մ ո - սի կ ղոր Տ է ր Ա ստ ուա ծ հա տ ուցա ն\է։ Ել ա ն ֊ տ ի գ ն ա ց ի Ս ուրբ էջմ ի ա ծ ի ն , որ է ա թ ո ռ Սըր- բ ո յն Գ րիգորի մ ձ ր ո յ Լոլսա ւորչին, ե լ ա յլ բ ա զ ո ւմ վ ա ն ո ր ա յս տ ես ն ա լ ե լ ուրա խ եղա ք, ա ռա ք զ կ ա ր գ կրա ւնա ւորոլթ եա ն ի յԵ ր ն ջ ա . կ ա յ Սուրբ Կա րա պ ետ ին ի Գ րիգոր ե պ ի ս կ ո ­պ ո սին, յե տ ո յ գն ա ցի ի վա նք ն Տ ա թ ե ւո լ ե լ ա ն դ կ ա ցե ա լ տ ա րի մ ի ե լ ա մ ի ս , յե տ ո յ ե ֊ կա ք ի Ն ա խ լի վ ա ն ե լ ա ն դ ա ռա ք զկա րգն հա յր ա պ ե տ ա կ ա ն Մ ե լք ի ս ե թ կ ա թ ո ւղ ի կո ս է . ժ է ( 1 7 ) ա մ կ ե ց ե ա լ ի պ ա նդխ տ ութ իւն ե ւ ա պ ա ե կ ե ա լ ի հ ա յր ե ն ի ա շխ ա րհն ի մ Ք ա լթ ա . հ ի ա չ։

Ա ր գ յ կրկին ա ն գ ա մ երես ա ն կ ե ա լ ա ղ ա ձ ե մ զ ա մ ե ն ե ս ե ա ն , մ ա ն ա ս ս ն դ զդ ա ս ս ք ա հ ա ն ա ֊

յի 9 > ՈՐՔ վ ա յե չ է ք . . . , Յիշա տ ա կ է ս „ ւր/, ա ,ե - ա ա րա նս ի ն ձ եւ ի մ ն ն ջե ց ե լո ց ա ն ջնջե /ի , խ ն ա մ ո վ պ ա հողն ա ւրհնին Ա ս տ ո ւ ծ ո յե " լ ո ր ­քա ն ւս ն փ ո յթ ա ր ա ս ց ե ն , զհա կա ռա կն կ ր ե ս-ց ե ն ։ Ո ՜վ ե ղ բ ա ր ք , ո չ եթ է վ ա սն մ ա րմնա լոր ի ն լ լո ւմ ա յի գր ել տ ուա ք ղ ա յս ա լր ի ն ա կ ս , որ էր ս տ ո յգ ե լ ճ շգրտ իլ դրեա լ Իսա հա կ թ ա ր գ ­մ ա ն լ ի ա լր ի ն ա կ էն ե լ ց ա ն կ ա ց ո ղ ե ղ ա ( յ) սուրբ ա ւետ ա րա նիս մ ե ձ ա լ փ ա փ ա քա նա ւք եւ ե տ ո լ գր ել յի շա տ ա կ ի ն ձ ե լ ա մ ե ն ա յն ա րեա ն մ ե ր ձ ա լո ր ա ց ի մ ո ց , ի դա ռն ե լ ի ն ե ղ մ ա մ ա ֊ն ա կ ի , ի թ վի ն հ ա յո ց ՌԿԶ ( 1 6 1 7 թ . ) , որ էր հ ե ծ ե լա շա ր ժ ի վ ե ր ա յ կա րմիր կ տ ա կ ի ն ։

Л5 4 3

ԲԺՇԿԱՐԱՆ

Թ ե ր ր ե ր ր ՝ 2 Տ , — Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ը ՝ ? / , 5 ) Հ 1 6 , Տ \ 0 , 4

ս մ . ։— Ն յ ո ւ թ ը ՝ „պ ի տ ա կ գո ր ծ ա ր ա ն ա յի ն թ ո ւղ թ ։ —

Կ ա զ ւ ք ր ' ա ո ա ն ց խ ա վ ա ք ա ր տ ի մ իա շեր տ կ ա շի ,— վ ի -

6 ս ւ կ ր ' ր ա վ ա ր ա ր (ա ո ա ջ ի ց և վ ե ր ջի ց պ ա տ ռվ ա ծ են մի

թ։սՅ,ի թ ե ր թ ե ր ) ,— Դ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' ւէ ի ա ս յո մ ,,— Դ ի ր ը ' նոր

շ ե ղ ա գ ի ր , — Տ ո ղ ե ր ը ' 1 4 , — . զ ւ ս ր ղ ա ղ ր ո ւ թ յ ա ն ր ' ր ո լոր

հ ե ր ը ո ս կ ե զ օ ծ շրջա ն ա կ ն ե րի մ ե ջ липшд ! --- Р- վ ա կ ա ֊

ք .ր ' 1 8 9 7 թ . մ ա րտ ի 1 ,— Դ ր ի շ ը ' Ա ղա ջա ն Մ . Բ մը շկ - յա ն ց ։

Բ Ո >ԼԱՆԴ Ս.Կ Ո Ի Թ Ց Ո 1‘Ն

Թ . 1 ա — 1 3 ա . — Բժշկա րա ն ա չքա բոււժի հա մ ա ր ; Գ ր ե մ ք տ ե ւլե ր ս ո ! ի ա ն ո ւնները, որոն­ց ի ց կ ա զ մ վ ո ւմ (ե ն ) հեւոեւեալ ա չքի ա ե ղ ե - ւ ր . . . 1. Ռուֆ, 2 . Ք ւս ֆ տ ա ր ի ս , 3 . Կարտսւշ- խսւնի, 4 . Ռասուիւ, 5 . Սել տ ե դ , ււրր եփ վում է կուոկուշումից ե լ ք ո ւք ո ւր դ ի ց . . . ;

Թ . 1 Յբ 2 8 բ . — Բժշկա րա ն ա ն ձի քփլան- ւլութեսւն:

§ 1 . Կնոշ ծ ի ծ ը որ ց ա ւ ի ;— Մի մաււ ասիտ թ ե ն ի ք , 8 մ ա ս շ ա ր ի հետ խ ա ո ն ի ր իր ա ր , սւ- մ ե ն ա յն օ ր լուա ցիր եւ մ ի կտ ո ր քաթան թրշիր 1]ի ր ծի ծի վ ր ա յ ' կ ՛օ գ ն ի : (Ն մ ա ն հա ր յո ւր ռ ե ­ց ե պ տ ն ե ր ) ։

Ր երոսէ ենք մ ի ք ա ն ի ռ ե ցե պ տ ն ե ր ի ն մ ո ւշ ­ներ .

& . 1 4 ա .— § 8 . Ք ուն բե ր ե լո ւ հ ա մ ա ր ;__4 նոխ ուտ ք լօ ո ա տ հե տ ո ա թ է լցր ո ւ 1 / 2 ս տ ա . քան շրի մ էշ , խ մ ի ր , էյւիաւցսոի ե լ շաա գկա ոսւլու հա մ ա ր ՚Է| լա լ է:

Բ4. 1 9 ր ----§ 5 0 . Փորսւցսւփ հ ա մ ա ր ;— 5 - ի ց1 ° կ ա թ ի լ է թ է ո շա քա րի վրա յ կ ա թ ե ց ր ո ւ կեր:

Ւ , 2 2 բ .— § 7 5 . Ականջի ցսս ի հ ա մ ա ր ; — Եթէ քա մ ի 1ւց ա ռա ջա ցա ծ |ի ն է , պ ո ո մ ո ւո ղը վւոթաս, 1 0 - ի ց մ ի ն չ 15 նոխ ուտ լցրու կէս ս տ ա ք ա ն շ ա ( ր ) բ ա թ ի մ էշ , գ ի շե ր ը ք նե լո ւց

խ մ ի ր օրեկա ն մ ի անգւսմ ե լ ականշումւլ դ մ ա կ ի ց փ ե լթ ա պ ա տ ր ա ս տ ի ր դիր;

Թ • 2 8 բ , — § 1 0 0 . Ք ն ե լո ւ հ ա մ ա ր ;— 1/2 մ ս խ ա լ պ ո ո մ ո ւո ւլը վւոթաս 5 նոխ ուտ ք ո լե -

1051 I А Մ Ի Ա Ծ |> է8 7

.чцр հիտ րա թ է |ս սւոնխ ՝, |գ ր ո ւ մ էկ ш п ш Г ш И

;սւրբս>թում, 2 ա ն գ ա մ ո ւմ տուր խ մ ի :

ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆՆԵՐ

Р 1 2 բ . — Ա յս տ ե ղ ե ր ա յք ը , որ դրել ե մ ,

մ ե ն ք բժ ի շկ ե ն ք եւ բ ո լո ր ը փ որձել ե ն ք , մ ի ա ­

միտ եղ ի ր ։քՒ, 1 3 ա . — Յ ի շա տ ա կ է , ո վ ա յս տ եղերը

գ ո ր ծ ա ծ ո ղ մ ա ր դ , ե լ ա շխ ա տ ա նքի ա ղրիւր է ,

մ ն ա մ Ա ղա շա ն Մ . Բ ժ շ կ ե ա ն ց ։ , ,Р՛. 1 Յ ր . — 1 8 9 7 թ ի լ մա րտ 1ւ

Л? 3 5 ձ ե ո ա գ ի ր ա վ ե տ ա ր ա ն ի մ ա գ ա ղ ա թ յա

պ ա հ պ ա ն ա կ ը , р . 1 р , տ ո մ ա ր ա կ ա ն բ ո վ ա ն ­դ ա կ ո ւ թ յա մ բ :

( Տ ե ՛ ս « է ջ մ ի ա ծ ի ն * ա մ ս ա գ ի ր , 1 9 5 0 р . , սԼ պւոԼւք-|»1 ւ Ր - հ ո կ տ Լ մ ր Լ ր ) :

№ 4 4

ԱԻԵ ՏԱՐԱՆ

( Н г р Ь г р ' 2 5 2 ։ — Պ ր ա կ ն ե ր ը ' 2 3 , յո ւ ր ա ք ա ն չ յո ւ ր ը

1 2 թ ե ր թ ի ց ։— Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' 1 8 ՜ ) Հ 1 4 ^ Հ 7 ,5 ս մ . ։ — ն յ ո ւ ­

թ ը ' գ ե զ ն ա ծ թ ո ւ ղ թ ։ — Կ ա զ մ ը * կ ի ս ա մ ա շ ■ տ պ ա ծ ո

կ ա շ ե պ ա տ տ ա խ տ ա կ ։ — վ ի Տ ա կ ը ' թ ե ր թ ե ր ը պ ո կ ո տ ­

վ ա ծ , մ ա մ ո ւ լն ե ր ը խ ա ո ն վ ա ծ ե ն ։ — Գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' ե ր կ ­

ս յո ւ ն ։ — Գ ի ՚ ՚ Ը ՝ Ր Ո("Ր Գ Ւ Ր ՚ — { է ա ր գ ա գ ր ո ւ բ յ ո ւ է ' ո ն /։

[բ ա զ մ ա թ ի վ լո ւս ա ն ց ա զ ա ր գ ե ր , մ ա ր դ ա գ ր ե ր , գ ա վ ա .

ն ա դ ր ե ր , թ ռ չն ա գ ր ե ր ։ Ա վ ետ ա րա ն նե րի ս կ զ ր ն ե ր ո լմ

ն կ ա ր վ ա ծ ե ն ա վ ե տ ա ր ա ն ի չնե ր ի ն կ ա ր ն ե ր ը (պ ա կ ա ս ո ւմ

է Մ ա տ թ եոս ա վետ ա րա ն չ ի ն կ ա ր ը ) ։ Տ ե ք ս տ ե ր ը ս կ ս ո ւմ

են կ ի ս ա խ ո ր ա ն ն ե ր ո վ , Ո ւնի ն ա և յր ի վ խ ո ր ա ն ն ե ր ,—

. ( • ա մ ա ն ա կ ը ' 1 6 0 7 թ . , Մ ե լք ի ս ե թ կ ա թ ող իկ ոս ի օ , ա , ։ ֊

Վ ա յ ր ը ' Բ ա զ ե շ , Գ ոմ ա ց վ ա հ ր ։— Գ ր ի չ ը ' ձ ո վ ս ե վ , ե .

պ ի ս կ ո պ ո ս ։— Պ ա տ վ ի ր ա տ ո ւ ն ' Հ ո ւ ղ ա յե ց ի խ . , .ա Մ ս ,Հ .

ս ո ւ մ ն ։— Ծ ա ղ կ ո ղ ' Հ ո վ հ ա ն ն ե ս ։— Պ ա հ պ ա ն ա կ ' ս կ զ բ ո ւմ

և վ ե ր ք ո ւմ մ ա գ ա ղ ա թ յա պ ա տ ա ռ ո տ վ ա ծ մ ե կ ա կ ա ն թ ե ր թ , ԲՈԼՈՐ գ ի ր ե ր կ ա թ ա գ ի ր ,

ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆՆԵՐ

Բ". 2 1 9 ա — 2 5 2 ա .— Փ ա ոք ա ն ս կ զ բա ն ն ե լ ս կ զ ր ա ն ն ա մ ե ն ա յն ի . . . ։

Ե լ ա ր դ , ես յե տ ի ն ս ի ղ ր չա ց ե լ ա նպ իտ ա նս

ե լ ա ն ա ր ժ ա ն ս ի մա ն կ ո մ ա ս ո ւր բ ե կ ե ղ ե ց ւո յ,

բ ա զ մ ա մ ե ղ ս ե լ ա ն ի մ ա ս տ ս ի գիրս գրչու-

թ ե ա ն ե լ յա ն ց ա լո ր ս ա մ ե ն ա յն պ ա տ ո ւի բա -

նա ցն Ա ստ ուծո յ , Ց ո վ ս էփ ե պ ի ս կ ո պ ո ս ս , որ

ա ն ո ւա մ բ մ ի ա յն ե մ ե լ ո չ գ ո ր ծ ո վ ։

Շ ն ո ր հ ի լ Տ ե ա ո ն ս կ ս ա յ ե լ ո ղ ո ր մ ո ւթ ե ա մ բ

նո ր ի ն կ ա տ ա ր ե ցի զ ս ո ւր բ ա ւե տ ա ր ա ն ս ։ Ի մ ե ծ

թ ուին Հ ա յո ց ի Ռ ե ւ ԾՋ ( 1 6 0 7 թ . ) , ի քա ղա քս Ր ա ղէշ, ի վա նքս Գ ո մ ա ց , ի գրունս Ս ուրբ Ա ս . տ ո լա ծ ա ծ ն ի ն ե լ ս ո ւր բ Գ էո ր գ ե ա յ ղ ա լր ա վ ա - ր ի ն , ի հ ա յր ա պ ե տ ո լթ ե ա ն Տ է ր Մ ե լքն ս էթ կ ա . թ ո ղ ի կ ո ս ի , ե լ ի յա ռ ա ջն ո ր ղ ո ւթ ի ւն ս ուրբ ա խ . տ իս Տ է ր Կ ա բա պ ետ ր ա բ ո ւն ա պ ե տ ի ն , որ խ ի ս տ հոգա բա րձու էր մ ե զ ա մ ե ն ե ց ո ւն ե լ ս փ ոփ էր ղ մ ե զ որպ էս հ ա յր զոր ղի ե ւ կ ա մ հա լ զձա դ ս ի ւր , կերա կ ր ե լո վ , ը մ պ ե լո վ ե լ հ ա ն ­դերձս տ ա լո վ , զի էր լի ա ս ի ր տ ե լ ա ռ ա տ ա ­

ձ ե ռ ն , զոր ե լ Ա ստ ո ւա ծ հ ա տ ո լց ա ն է յի ւր հ ո ­դ ի ն , ա մ է ն ։ Եւ ի բ ռ ն ա կ ա լո ւթ ի ւն քա ղա քի ս Խ ա նդի ա գ ն ի ն , բ ա յց ա յն պ է ս ս ղ ո լթ ի ւն հ ղ ե լ, որ ա յլ ո չ մ ն ա ց շուն կ ա մ կա տ ո ւ, կ ր ի ա յ եւ այ լ ի ն չ որ ա ն ս ո ւր բ ե ն կ ե ր ա ն , զոր ո չ կ ա ր ե մ ը ն դ գ ր ո վ ա ր կ ա ն ե լ։ Ա րդ, ա ղ ա չե մ զ ա մ ե ն ե - ս ե ա ն զ մ ա ն կ ո լն ս ս ո ւր բ ե կ ե ղ ե ց ո յ, զ/ւ որք հա նդ ի պ ի ք ս ո ւր բ ա լե տ ա ր ա ն ի ս , զա ւելորդն բա ռ ն ա ք ե լ ղպ ա կ ա ս ն լն ո լք ե ւ խ ոշոր ո ւթ եա ն ե լ ս խ ա լա ն ա ց ն ա ն մ ե ղ ա դ ի ր լի ն ե լ , զ ի կար մ ե ր ա յս է ր , ե լ մ ի տ ք ս ի զ ա ն ա զա ն ցնորս մ եղա ց մ ո լո ր ե ա լ։ Վ ա սն ո ր ո յ ' երես ի գետ ին դ ն ե լո վ ա ղ ա չե մ զ ձ ե զ , զ ի լի ս ր տ ի լ ե լ բո լո ր հ ա լա տ ո վ Ց ո վ ս էփ ա ն ա ր ժ ա նի ս Ա ստ ուա ծ ո ղո ր մ ի ա ս ա ց է ք ե ւ մ ե ղ ա ց թ ո ղ ո լթ ի ւն խ ը ն դ - ր ե ց է ք մ ե զ ե լ ծն ա լղ ա ց մ ե ր ո ց Ս իմէոնին ե լ Գ ուլիս տ ա ն ի ն ե լ Ա ս տ ո ւա ծ ղ ձ ե ր մ ե ղ ք ն թ ։ւ- ղ ո լ, ա մ է ն ։ Հ ա յր մ ե ր . . . ։

Ջ ս ա ա ցօ ղ սորին զ ճ ո ւ ղ ա յե ց ի խ ո ճ ա յ Մ ա հ ֊ սոսէն յի շ ե ս շ ի ք ի Ք ր ի ս տ ո ս , ո վ հա նգի պ ո ղ ք ս զ մ ի ն ։ Որ ո տ ա ց ա լ զսո ւր բ ա ւհտ ա րա նս ի

88 է я ս՜ ի а ծ ի ъ 1951

Բաղ\էչ ք ա ղ ա քի , ի գծա գ ր ո ղ էն ո ւմ եմ ն Յ ո վս էփ

ե պ ի ս կ ո պ ո ս է: Եւ բ ե ր ե ա լ ի Հ ա մ ի թ ի ճ ա ն ա ­պա րհի վա ՜Տա ռա գնա ցոլթ եա նն հա նդիպ եա լ

մեղա պ ա րտ գրչիս Յ ո վ ա ն ի ս ի , եւ. ետ ւյւնոց

ղ թ ե ր ի ն ' ղ գ լխ ա գ ր ե լն , զ ծա ղ կ ե լն ե լ զ կ ա զ - մ ե լն , զ ո ր ե լ մ ե ք շնորհ ի ւ Տ ե ա ռ ն , ա լժ ա ն ղ ա -

կ ոլթ եա մ ր ձեր ոց ա ղ օթ ի ց ն , կա տ ա ր եցա ք ըստ

կա րի մ ե ր ո ւմ Ռ Ծ է ( 1 6 0 8 թ . ) թ ո ւի ս , ի մ ա յ­

րա քա ղա քս Հ ա մ ի թ , ը ն դ հ ո վ ա ն ե ա լ Ս րբո յ

Ս ա րգսի զօրա վա րին ե ւ ա յլ ս ր բ ո ց ս , որ կա ն ի պ ա հպ ա նութիւն հ ա ւա տ ա ցե լո ցս ւ Վ ա յն

ո ր ո յ ա ղ ա չե մ զ լո ւս ա ծնե ա լ մ ա ն կ ո լն ս դ սուրբ

ե կ ե ղ ե ց ւո յ, զի յի շե ս ջ ի ք ա ռա ջի ա ն մ ա հ զ ե ն ­

մա նն ղ ս տ ա ցօղ սորին զ ճ ո ւղ ա յե ց ի Մ ա հ-

ս ո ւմ ն , ե լ զ ծն օ ղ ս ն ի ւր զ հ ա յր ն զՓ իրումն ո փ ո խ ե ց ե ա լն ի Ք րի ս տ ոս ե լ զ մ ա յր ն զՈ ւս-

տ իա նն ե ւ զ ե ղ բա ր ս ն իւր զ ն ո ւր ո ւմ ն , ե լ զ Յ ո -

վ ա ն ն էս ն , ե ւ զՄ կր տ ի չն , ե լ զ Ա բ գ ա ր ն , եւ

զքըւերքն զՍսւ լվ ա րի խ ա ն ն զ փ ո խ ե ց ե ա լն ի

Ք ր ի ս տ ո ս , ե ւ զԿ ուլվա րիխ ա ն ն , ե լ զեղ բա ւր

դուստ րն զՍ ա վրիիյա նն, ե լ ե ղ բ օ ր որդին

զԿ ոս տ ա նդի ա նո ս ն, ե ւ զ կ ո ղ ա կ ի ցն ի ւր զ Զ լֆ ի -

խ ա ն ն , ե լ ղորդին զ Ր ս կ ա ն ն , ե լ զ դ ս տ ե ր ք ն ,

զՍ ա փ ոլհիքն , զփ ո ի ւեցեա լքն ի Ք ր ի ս տ ո ս ել

զ ա մ ե ն ա յն ա ր եա ն մ երձա ւորսն զ կ են դա նիս

ե լ զ հ ա ն գ ո ւցե ա լս ն , ա մ է ն ։ Ը ն դ նոս ին ե ւ ինձ

մ եղա պ ա րտ ԳՐւԻս Յ ո վա նի ս ի թող ութ իւն

հա յցեցւէք ի Ք ր ի ս տ ո ս է Ա ստ ուծո յ մ ե ր ո յ, որ է ա լրհնեա լ յա լի տ ե ա ն ս , ա մ էն ։

ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Բ 5 6 ա . — Զ Յ ո վ ս է Փ գ ր չա կ ս զ Տ ա տ կ ց ի ս ի Տ է ր յ ի ­

շ ե ա , <ո վ բ ա ր ի հ ա ն դ ի պ ո ղ ը ե լ գութ վ ա ր ձ ք ա ս եի ք

յԱ ս տ ո ւծ ո յ, ա մ կ ե ։

Ո հ , ո հ , ի ս ո ւտ ե լ ի ս ո պ ռ ե լ յա ն բ ա ր ի շտ յ ը ն ֊

կ ե ր ա ց ս , ո ր մ իշտ խ ո ց ո տ ե ն զ մ ե զ լե ղ ո ւա լ,

Բ՜. 5 7 բ . — Ա յս Մ ա րկոսի ա ս ի ա ռ ի ւծ ,

Զ ի ս ի գ ա ճ ե մ է չք գ ծ ո ւ ծ ,

Ե րա գ ո ր ս ա յ ը մ բ ո ն է բ ո ս ծ ,

Ս ոյնպ կս ա րա ր զ բ ա ն ս ի ւր կ ծ ո ւծ ։

Ծ ա ղկողս որ ե մ մ ե ղ ա լք ի ր ո լծ ,

Զ ձ ե ղ ա ղ ա չե մ ա ր տ ա ս ո լա հ ո ծ ,

Զ ի թ ո ղ ո ւթ ի ւն հ ա յց ե լ ի մ ո ց ,

Որ մ ի շտ ի լա ց կ ա մ ե լ ի կ ո ծ ։

1 0 4 բ — Զ Յ ո վ ս է վ ։ գ ր ( չ ) ա կ ս ի Տ է բ ն յ ի ^ ա , ով

բ ա ր ի հ ա ն դ ի պ ո ղ / ս մ ա ե լ Ա ս տ ուա ծ զ ձ ե ղ յի շ է ։

մ է ն ։

Բ I 0 5 բ . — Ա յս Ղ ո լկ ա ս ո լ ե զն ա ս ա ց ի ն ,

Որպ Էս նա ի ս կ ՀերկԷ զ գ ե տ ի ն ,

Կ րկին անխոնՏւ վա ս ն պ տ ղ ին,

Ս ո յն պ է ս ե ր կ ա ր ձ ն բ ա ն ք սորինI

Ե լ ա նա ր ժա ն ծ ա ղ կ ո ղ ս ո ր ի ն ,

Զ ձ ե ղ ա ղա չէ ա ր տ ա ս ո լա գ ի ն ,

Զ ի թ ո ղ ո ւթ ի ւն հ ա յց ե լ նմ ին

'Ի ա ս ե լ ս ր տ ի լ զ Տ է ր ո ղ ո ր մ ի ն ։

Բ՜. 1 Տ 4 ր ----Ջ Յ ո վ ս Է վ , գ ր ի չս զ Տ ա տ կ ց ի ս ի ՏԷ ր

յի շ ե ա , ո ՜վ ր ա րի հ ա ն դ ի պ ո ղ դ ս մ ա , ե լ Ա ս տ ուա ծ

զ ք ե զ յի շ է ., ա մ է ն ։

Բ 1 Տ 5 ր . — Ա յս Յ ո վ ա ն ն էս ա ր ծ ո լա ն մ ա ն ,

Բ ՚ո ե ա լ մ տ ա լք ն ա ն Г ա սա կա ն,

Ա ռ ի պ ա տ մ ե լ ո ր դ ո ց մ ա ր գ կ ա ն ,

Զ ա ն ճ ա ո է ի ց ս հա ն ր ա կ ա ն I

Ե ւ ե ս ծա ղ կ ո ղ ս ա ն ա ր ժ ա ն ,

Որ Յ ո վ ա ն է ս կ ո չի մ յա ն ո լա ն ,

Ը զ ի ս ա ր էք յի շ մ ա ն ա րժա ն

Ե լ զ ձ ե զ ա լր հ ն է ա ն մ ա հ ա ր ք ա յն ։

Л5 4 5

Մ Ա Շ Տ Ո Ց

Թ ե ր թ ե ր ը ՝ 1 1 9 ։ — Պ ր ա կ ն ե ր ը ՝ 7 , յո ւր ա ք ա ն չյո ւր ը

1 5 թ ե ր թ ի ց , 4 - ր գ պ րա կը 2 0 թ ե ր թ ի ց ։ — Մ ե ծ ո ւ թ յ ո ւ ­

ն ը ՝ 1 9 'Հ 1 ^ ,5 ' ) Հ ^ “ * • ՛ — ն յ ո ւ թ ը ' սպ իտ ա կ թ ո ւղ թ ։ —

Կ ա զ մ ը ' կ ա շեպ ա տ տ ա խ տ ա կ / — լ Լ ի 6 ս ւ կ ը ' ոչ բ ա վ ա ­

ր ա ր ։ — Գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ը ' մ ի ա ս յո ձ ։ — Տ ա լ ե ր ը ' միշին

հ ա շ վ ո վ 1 7 ։ — Գ ի ՛ ՛ ր ' ն ո տ ր ։ — Զ ա ր դ ա գ ր ո ւ թ յ ո ւ ն ' ունի

լո ա ա ն ց ա զ ա ր գ ո ւթ յո մ է ն ե ր ։ Էշերն ա ռ ն վ ա ծ ե ն կա րմիր

թ ա ն ա ք ո վ շրջա նա կի մ ե ջ ։ Կան թ ռ չն ա գ ր ե ր ։ 1 0 3 ա — բ

Է ջերում փ ա կ ց վ ա ծ ե ն տ պ ա գ ր վ ա ծ ն կ ա ր ն ե ր ։ — ժ ՛ ա մ ա ­

ն ա կ ը ' Ժ Ը դ ա ր ։ — Պ ա տ վ ի ր ա տ ո ւ ն ' Ն ա ր գի ս վա ՛րդա ­

պ ե տ ։

ՀԻՇԱՏԱԿԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

Բ\ 1 1 6 բ . — Ո վ ս ի ր ե լի հ ա յր ք ե լ ե ղ ր ա յր ք , խ ն դ ր ե մ ք

ձ ե ր ա յն ո ց մ ա ք ո ւր ս ո ւր բ ա ղ օ թ ի ցն մ ի ն բ ե ր ա ն ճի շե ցնք

ի մ կ ո ղ ա կ ի ց հ ա ն գ ո ւց ե ա լ Վ ա ր դ ի ն ո մ ։։ Ա ղ օթ ա ր ա ր Տ է ր

Ս ա րդիս վ ա ր դ ա պ ե տ ։

( Շ ա ր ո ւն ա կ ե |ի )

Ս Փ Յ Ո Ւ Ռ Ք Ո Ւ Մ

Մ Ե Ծ Ի Տ Ա Ն Ն Կ Ի Լ հ Կ հ Ո Ն Ո Ր Ի Ն Ս. Օ Ծ Ո Ի Թ Յ Ո Ի Ն Տ . Տ . Գ Ա Ր Ե Գ Ի Ն Ա . Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ո Ս Ի Ո Ի Ղ .Ե Վ .Ո Ր Ո Ի Թ Յ Ո Ի Ն Ը Դ Ե Պ Ի Ե Վ .ՐՈ Պ Ա

Մ ե ծի Տ ա ն ն Կ իլիկիո Վ եհա փ ա ռ Հ ա յր ա -

պ ետ ը դ ա ր մ ա ն վ ե լո ւ և Ս. Ա թ ոռին վ ե ­ր ա բ ե ր յա լ գ ո ր ծ ե ր կա րդա ւլր ելոլ Հ ա մ ա ր , մ ա -

յի ս ի 1 2 - ի ն , ո ւր բա թ , օ դ ա յի ն ճ ա մ բ ո վ մ ե կ ն ե ֊

ց ա վ Փ ա ր ի զ , Ե գիպ տ ոսի ՛Էրա յով, ը ն կ ե ր ա կ ­

ց ո ւ թ յա մ բ Դ պ ր ե վ ա ն ո լց Տ ե ս ո ւչ Տ . Դ ե բե ն իկ Ե պ իս կ ո պ ո ս ի ։

Կահիւրեի օ դ ա կ ա յա ն ը դ ի մ ա վ ո ր ո ւթ յա ն ե .

կ ա ծ Էին Ե գիպ տ ոսի Հ ա յո ց ա ռ ա ջն որ դը '

Բ ա րձրա շնորհ Տ . Մ ա մ բր ե Ա ր քե պ ի ս կ ո պ ո "

Ս ի ր ո ւն յա ն , ք ա հ ա ն ա յի ց դ ա ս ը , Ք ա ղ ա քա կ ա ն

ժ ո ղ ո վ ո ա ն դ ա մ ն ե ր , մ ա մ լո ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չ­ն ե ր և ա զ գ ա յի ն ն ե ր ։

Մ ա յի ս ի 1 3 - ի ն , շ ա բ ա թ օրը , Վ եհա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը Մ ա մ բր ե և Ղ՛եր ա ն ի կ Ս ր բ ա զ ա ն ֊ ն ե ր ո լ և Ք ա ղ ա ք ա կ ա ն ժ ո ղ ո վ ի ա տ ե ն ա պ ետ ւբւկտ . Ս ո ղ ի կ յա ն РЬյի հետ Ա րդինի պ ա լա ­տ ը գ ն ա ց , պ ա շտ ո նա կ ա ն ա յց ե լո մ ւե ր ո լ տ ո ­մ ա րի ն մ ե ջ ս տ ո ր ա գ ր ե ց և ա ր և շա տ ո ւթ յուն մ ա ղ թ ե ց Վ ե հ ա պ ե տ ի ն և բ ա ր օ ր ո ւթ յո ւն ' ե գ ի պ ­տ ա կա ն թ ա գ ա վ ո ր ո ւթ յա ն ՛

Մ ա յի ս ի 1 4 - ի ն , կ ի ր ա կ ի , Ս. Գ րիգոր Լու­ս ա վ ո ր իչ ե կ ե ղ ե ց վ ո մեջ պ ա տ ա ր ա գ մ ա տ ո ւյց Դ եր ենի կ Ե պ ի ս կ ոպ ո ս ՛ Դ իրքի ը ն թ ե ր ց մ ա ն ա ֊ տ են Վ եհը ռՀր ա շա փ ա ռսով ե կ ե ղ ե ց ի ա ռ ա ջ ֊ ն ո ր դ վ ե ց ա վ ։ « Հ ա յր մերսի ժ ա մ ա ն ա կ ' խ ո ս ւ ֊ ն ե ր ա մ բ ա զ մ ո ւթ յա ն մ ը ն ե ր կ ա յո ւթ ա ն խ ո ֊ ս ե ց ա վ ս ր տ ա զ ե ղ և շի նի չ ք ա ր ո ղ մ ը ։ Կ ո չը ր ա վ ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի ն կ ա ռ չի լ հ ա յ հ ա վ ա տ ք ի ն , վերջ տ ա լ ներ քի ն վե ճ ե ր ո ւն և ա պ րի լ հա շտ ո ւ հ ա ­մ ե ր ա շխ ՛ Շ ե շտ ե ց ա յն ի ր ո ղ ո ւթ յո ւն ը , ո րո վ հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դը ա մ ե ն ո ւր ե ք հ ա վ ա տ ա ր ի մ ե ղ ա ծ Է զի ն ք հ յո ւր ը ն կ ա լո ղ եր կ ի ր նե ր ո ւձ և ջա նա ցա ձ է օգտ ա կ ա ր ը լլա լ ի ր ա շ խ ա տ ա ս ի ր ո ւթ յա մ բ , պ ա ր կ ե շտ ո ւթ յա մ բ և ո ւղ ղ ա մ տ ո ւթ յա մ բ ՛ Ք ա ­ր ո զ ի վ ե ր ջա վ ո ր ո ւթ յա ն զ գ ա լա պ ե ս հ ա յտ ն ի ե ղ ա վ , որ Վ եհը չա փ ա զ ա ն ց հ ո դ ն ա ծ Էր և հ ա ն գ ի ս տ ի կ կա ր ո տ ե ր ։

Մ ա յի ս ի 1 8 - ի ն , հ ի ն գ շա բ թ ի , տ եր և տ ի ­

կի ն Շ ա լճ յա ն ն ե ր ո լ տ ա ն մեջ ի պ ա տ ի վ Վ ե­

հա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն ա ր վ ե ց ,ս վ թ ե յա ս ե ղ ա ն մ ը , Մ ոտ 7 0 հ ո գ ի ներկա Էին, Վ եհը մ ե կ ժ ա ­

մ ե ն ա վ ե լի խ ո ս ե ց ա վ ներկ ա ն եր ուն ի ր կ ա ­

տ ա ր ա ծ և մ ա ն ա վ ա ն դ կ ա տ ա ր ե լի ք գ ո ր ծ ե ր ՛и

մ ա ս ի ն , ա յս ի ն ք ն ' սա տ ա րել հ ա յ լե ղ ՚Ա , ե

մ շա կ ո ւյթ ի զ ա ր գ ա ց մ ա ն , պ ա յծ ա ռ ա ց ն ե լ հ ա յ

դ պ ր ո ց ն ե ր ը , ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ը , հա վա տ ա վոր և

գ ի տ ո ւն ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն ն ե ր և ուս ո ւցի չնե ր

պ ա տ ր ա ս տ ե լո վ , Շ ա տ ա զ դ ո ւ Էին Հ ա յր ա պ ե ­

տ ի ն խ ո ս ք ե ր ը , Հ յո ւր ե ր ուշ ա տ են մ ե կ ն ե ց ա ն

հ մ ա յվ ա ծ Իր խ ո ս ք ե ր ե ն ՛ Երբ Վ եհը ա ռ ա ն ձ ­

ն ա ց ա վ Իր ս ե ն յա կ ը ՝ հ ա յտ ն ե ց որ հ ո գ ն ա ծ Է ե թ ո ւ յլ կ զղ ա .

Մ ա յի ս ի 1 9 - ի ն , ո ւր բա թ ա ռ տ ո ւ երբ հ ա .

զ ի վ Ա ռա ջնոր դա րա ն հ ա ս ա ծ Էինք, հ ե ռ ա ­

ձ ա յն ե կ ա վ թ ե «Վ եհ ը ա նհա նգի ստ Է, ա ն մ ի ­

ջա պ ե ս ե կեքս՛ Ք ա ն ի մ ը վ ա յր կ յա ն վերջ ե ր բ

՝ոուն հ ա ս ա ն ք , ա րդեն տ իկ ի ն Շ ա լճ յա ն բժ ի շկ

Գ ը լը ճ յա ն ը կ ա ն չե լ տ վ ա ծ Էր, Ե րեկվա ն հ ո գ ֊

ն ո ւթ ե ն ե ն հ ե տ ո , գի շե ր ը Վ եհը չէ ր կ ր ցեր

հա նգիս տ ք ն ա ն ա լ։ Բ ժիշկը հետ ք ն ն ո ւթ յա ն հ ա յտ ն ե ց թ ե Վ եհին ա նհա ն դ ս տ ո ւթ յո ւն ը հ ո գ ­ն ո ւթ յա ն հ ե տ և ա ն ք է , և թ ե վ տ ա ն գ ա վ ո ր որևէ րա ն չկ ա ր ։ Դ եղ եր տ վ ա վ և ա ս ե ղ զա ր կ ս .վ ՛

Հ ա ջո ր դ օ ր , մ ա յի ս ի 2 0 - ի ն , շ ա բ ա թ , դոկտ . Գ ը լը ճ յա ն նո ր ե ն ք ն ն ե ց Վ ե հա փ ա ռ ը և Իր ՛ Ա ­

ռողջա կա ն վ ի ճ ա կ ը շա տ լա վ գ տ ա վ ։ ժ ա մ ը 1 ֊ի ն ե ր բ Վ եհին ք ո վ դ ա ց ի ն ք , զա ր մ ա ն ք ո վ ն կ ա տ ե ց ի ն ք , որ ա ն հ ա ն զի ս տ է ։ Բա նի մը վ ա յր կ յա ն ե տ ք ս կ ս ա վ սիրտ ի ա րա դ տ ր ո ­փ յո ւն ո ւն ե ն ա լ։ Ա նմ իջա պ ես բ ժ ի շ կ Գ ը լ ը ճ յա ֊ նը կ ա ն չե ց ի ն ք ։ Մ ոտ կ ես ժ ա մ Վ եհը սա ստ իկ տ ա գ ն ա պ ե ց ա վ ։ Դ ոկտ որին հետ որոնեցինք ա ն մ ի ջա պ ես սիրտ ի մ ա ս ն ա գ ե տ մ ը կ ա ն չե լ՛

9 0 Է Ջ Մ Ի Ա Ծ Ի Ն 1951

Ա թա նա սիա դես հ ո ւյն բժ ի շկ ը եկ վ ։ Հետ ք ն ն ո ւթ յա ն հ ա յտ ն ե ց , որ Վ եհը սիրտ ի տ ա դ - ձ ա պ ո ւն ե ց ա ծ է Կրեկ և ա յս օ ր , հա վա նորեն СОГОПВГУ էհէՕաեՕտւտ— սիրտ ի եր ա կա խ ցո լմ ւ Ա վ ե լց ո լց ն ա և , որ վիճա կը շա տ լուրջ է . կա - տ ա ր յա լ հա ն գի ս տ ի և խ ն ա մ ք ի պ ե տ ք ո ւն ի ։ Ա . մ ե ն և ի ն շա ր ժ ե լո ւ, խ ո ս ե լո ւ և հ ո ւզ վ ե լո ւ շէւ Բ ա ցա րձա կա պ ես ա ր գ ի լե ց որևէ ա նձի մ ուտ քը Իր նն ջա ս ե ն յա կ ի ն մ ե ջ ։

Մ ա յիս ի 2 2 - ի ն , ե րկուշա բթ ի կ ե ս օր ի ն , բ ժ ի շ կ ն ե ր Ա թա նա սիա դես և Գ ը լը ճ յա ն Վ եհին սիրտ ի զա րկերուն պ ա տ կերը ա ռին և ս տ ո ւգ - վ ե ց ա վ թ ե Վ եհա փ ա ռ հ ի վ ա ն դ ը սիրտ ի ե ր ա - կ ա խ ցո սէե կ տ ա ռ ա պ ի ։ Դ եղեր տ վին և թ ե լա - ղ ր ե ց ի ն , որ կ ա տ ա ր յա լ հա նգիստ ը ն ե , չհ ո ւզ ­վի և լա վ ա գ ո ւյն կ երպ ո վ խ ն ա մ վ ի ։

Ն ույն օր գ ա ց ի ն ք Մ ա մ բր ե Ս րբա զա նի ք ո վ ' ի ր տ ո ւն ը ։ Ա ռա ջնորդ Ս րբա զա նը ա նկողին Էր և սա ստ իկ հ ո դ ա ցա վ ն կ տ ա ռ ա պ ե ր ։ Հ ա ր ­մա ր ն կ ա տ ե ց ի ն ք բժ շ կ ա կ ա ն կոնսուլտ ա ցի ա մ ը ո ւն ե ն ա լ, ի ն չպ ե ս նա և խ ո ր հ ր դ ա կ ցո ւթ յո ւն մ ը Ա զ գ ա յի ն ի շխ ա ն ո ւթ յա ն ա նգա մներ ում հ ե տ , Վ եհին ա ռ ո ղ ջո ւթ յա ն մ ա ս ի ն ։

Մ ա յի ս ի 2 3 - ի ն , ե ր ե ք շա բթ ի կ ե ս օ ր ի ն , Շ ա լ ֊ ճ յա ն ն ե ր ո ւ բնա կ ա ր ա ն ի ն մ ե ջ տ եղի ո ւն ե ցա վ բժ շ կ ա կ ա ն կ ո ն ս ո ւլտ ա ցի ա ն ։ Հ ր ա վ ի ր վ ա ծ Էին Կա հիրեի լա վ ա գ ո ւյն սիրտ ի մ ա սն ա գետ բ ժ ի շ կ ն ե ր ե ն ' ղ ո կ տ . Մ ուհա մ մ ետ Ի բր ա հ ի մ & ե յը , ի ր ե ն հետ մ յո ւս մ ա ս ն ա գ ե տ բ ժ ի շկ ն ալ դ ո կ տ , Ա թ ա նա սիա դես և ղ ո կ տ . Դ ը լը ճ յա ն ը ։ Բ ժիշկներ պ ա շտ ո նա կա ն գ ի ր ո վ մ ը հ ա ս տ ա ­տ ե ց ի ն և հա ղ ո ր գ ե ջ !;ն մ ե զ ի թ ե Վ եհը երսւ- կ ա խ ց ո ւմ ե կտ ա ռա պ ի և բա ց ա ր ձ ա կ հ ա ն ­գիս տ ի պ ե տ ք ո ւն ի ։ Իր ա ռո ղ ջո ւթ յունը վ ե ­ր ա գ տ ն ե լո ւ հա մ ա ր ա նհրա ժեշտ Է, որ հ ի վ ա ն ­դա նոց փ ոխ ա դ ր վ ի , պ ետ յ ։ ե ղ ա ծ խ ն ա մ ք ը և դ ա ր մ ա նը ս տ ա նա լո ւ հ ա մ ա ր ։

Հ ա ջո ր դ օրը կեսօր ե վերջ ժ ա մ ը 4-ի% а т Ь и 1 а п с е - ո վ Վ եհա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը փ ո - խ ա դ ր վ ե ց ա վ Պ ա պ ա Ցոհսւննու հ ի վ ա ն դ ա ­ն ո ց ' Իրեն հա մ ա ր պ ա տ ր ա ս տ վա ծ մ ա ս ն ա վ ո ր բ ա ժ ի ն ի մ ը մ ե ջ ։ Ա յս հա ս տ ա տ ո ւթ յո ւն ը կ գ ը տ - նըվի ք ա ղ ա ք ե ն դուրս Դ իզե ա րվա ր ձա նին մ ե ջ , Հիվ ա նդ ա պ ա հ ո ւհ ի նե ր գ ե ր մ ա ն ե ր ե ն կխ ոս ին և Վ եհին հա մ ա ր հ ա ր մ ա ր ա գ ո լյն վ ա յր ն Էր։ Բ ժշկա կա ն հր ա հ ա ն գ ո վ բա ցա ր ձ ա կ ա պ ե ս ա ր գ Ւ ւՀ ւ ՚ց ա վ որևէ մ ե կ ուն Հ ա յր ա պ ե տ ի ն ա յց ի ե ր թ ա լ։ Մ ա սնա վոր հի վ ա նդ ա պ ա հո ւհ ի մ ըն ա լ վ ա ր ձ վ ե ցա վ ա մ ե ն գ ի շե ր հ ս կ ե լո ւ հա մա րՎ ե հի ն ։

Մ ա յի ս ի 2 4 - ե ն մ ի ն չև հունիսի 2 8 - ը , Վ ե հ ա ­փ ա ռ ը մ ն ա ց Պապ ա Տ ո հ ա ն ն ո ւ հ ի վ ա ն դ ա ն ո ցի մ ե ջ ։

Հո ւն ի ս ի 1 3 - ի ն , եր եքշա բթ ի կ ե սօր ե վերջ ժ ա մ ը 5 ֊ի ն տ ե ղ ի ո ւն ե ց ա վ բժ շ կ ա կ ա ն կոն- ս ո լլտ ա ց ի ա ն , որոմ/ ա յս ա ն գ ա մ ներկա եղա վ հ ի վ ա ն դ ա ն ո ց ի տ ն օր ե ն բ ժ շ կ ա պ ե տ ը ' Հ ո ն ի ։

Հետ ք ն ն ո ւթ յա ն հ ա զո ր դեցի ն մ ե զ ի թ ե Ս. Կա թ ո ղ ի կոս ի ն վիձ ա կ ը զ գա լա պ ե ս ր ա ր ե /ա վ - վ ա ծ է , բ ա յց դ ե ռ տ ա սը օր հ ի վ ա նդ ա ն ո ց մ նա լո ւ է , թ ե շա բա թ ե մ ր կրնա ա նկող ինեն ե լլե լ , ա թ ոռի ։[րա նստ իլ և ս ե ն յա կ ի մ ե ջ քա Iե լ բժ ի շկ ի ն և հիվ ա նդ ա պ ա հ ուհիին հսկ ո ղ ո ւ- թ յա ն ն ե ր ք և ։ Հ ե տ ո փ ո խ ա դ ր վ ե լո ւ է ա ռա նձի ն տ ուն մ ը , ուր շ ա բ ա թ մ ը հ ա նգս տ ա ն ա լե ետ ք կրնա շո գ ե ն ա վ ո վ ճ ա մ բ ո ր դ ե լ։ Խ ո րհրդա կցու­թ յա ն ներկա էին դ ո կ տ . Ս ող ի կ յա ն Բ1/յ և պ ա րոն Ջ ա ր մ ա յր Ք ե շ ի շ յա ն , իսկ Մ ա մրրե Ս րբա զա նի կ ո ղ մ ե ի ր փ ո խ ա ն ո ր դ ը ' Տ . Սա հա կ Հ ա յր ը ։ Ն ա խ որդ և ս ո ւ յն խ ո ր հ ր գ ա կ ց ո լ ■ թ յա ն ց ա ր դ յո ւն քը ն ա մ ա կ ո վ հ ա զո ր դ ե ց ի ն բ Ա նթ ի լի ա ս ' Կ ա թ ողիկոսա րա ն։

Հ ունի ս ի 2 3 - ի ն , ո ւր բա թ , ա ոա ջին ա ն գ ս /մ ը լլա լո վ , բ ժ ի շկ ի ն և հիվ ա նդ ա պ ա հուհ իին հս կ ո ղ ո ւթ յա ն նե ր ք և , Վ եհը ա ն կո ղ ի ն ե ն ե լա վ .քա նի մ ը ք ա յլ ք ա լե ց և ա թ ոռ/, վրա նսւոա վ, Մ ինչև հունիսի 2 8 , ա մ ե ն օր փ ո րձ ե ց ք ա լե է հիվ ա նդ ա պ ա հուհ իին օ գ ն ո ւթ յա մ բ և ա ռ ա ն ­ձ ի ն ։

Հո ւն իս ի 2 8 - ի ն , չո ր ե ք շա բթ ի կ ես օր ե ա ռա ջ, Վեհը հ ի վ ա ն դ ա նո ց ե ն փ ո խ ա ղ ր վ ե ց ա վ Մ ինա Տ ա ո ւզ ' բ ո լր դ ե ր ո լ ստ որոտ ը կ ա ռ ո ւց վ ա ծ օդա սուն պ ա նդո կ մ ը ։

Հո ւլի ս ի 1 - ի ն , շ ա բ ա թ ա ռ տ ո ւ, Վ եհը պ ա ն ֊ դ ոկ են ա ռ ա ջն ո ր դ վ ե ց ա վ Ա ռա ջնորդա րա ն, ա . պ ա ե կ ե ղ ե ց ի , ուր ս րտ ա բուխ ա ղոթ ք մ ա ­տ ո ւ յց , ժ ա մ ը 1 2 ,3 0 - ի շ ո գ ե կ ա ռ ք ո վ մ և կ ն ե - ց ա վ Ա ղ եքս ա ն դր ի ա , Մ ա մ բր ե և Դ երենիկ V ր բա զ ա ն ն ե ր ո լ ը ն կ ե ր ա կ ց ո ւթ յա մ բ ։

Ա ղեքսա նդրիո մեջ Վ եհը հ յո ւր ա ս ի ր վ ե ց ա վ տ եր և տ իկին Կ ա յծա կ Բ ո զ ա ջ յա ն ն ե ր ո լ տ ո ւն ը ։ Հո ւլի ս ի 2 - ի ն , կ ի ր ա կ ի , խ ո ւռ ն ե ր ա մ բ ա ղ մ ո ւ- թ յա ն մ ը ն ե ր կ ա յո ւթ յա ն Վ եհը ք ա ր ո զ ե ց ժ ո ֊ ղ ո վ ո ւր ղ ի ն ։ Ս. Պ ա տ ա րա գը մ ա տ ո ւյց Դ երենի կ Ե պ ի ս կ ո պ ոս ։ Հա վա րտ Ս. Պ ա տ ա ր ա գի , Ա ֊ ռա ջնորգա ր ա նի դ ա հլի ճ ի ն մ ե ջ Վ եհը դ ա ր ձյա լ խ ո ս ե ց ա վ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն , հա կա ռ ա կ բժ ի շկ ի պ ա տ վ ե ր ի ն ։ Շա տ մ ը ա զ գ ա յի ն ն ե ր ա յց ե լե ց ի ն Վ եհա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն , մ ի ն չև Իր Ֆ ր ա ն ­սա մ ե կ ն ո ւմ ը , և ա ռին Իր հ ա յր ա պ ե տ ա կ ա ն օր հ նո ւթ յո ւնը .

Հո ւլի ս ի 5 - ի ն , չո ր ե ք շա բթ ի կ ե ս օր ե վերջ ժ ա մ ը 4 - ի ն , ե կ ե ղ ե ց ի ի ն մեջ ա ղ ո թ ե լն և ժ ո - ղովուրդեն հրա ժեշտ ա /ւնելե ե տ ք , Վ եհա փ ա ­ռ ը Պսւչե ի տ ա լա կա ն շո գ ե ն ա վ ո վ մ ե կ ն ե ց ա վ Ֆ ր ա ն սա , Իրեն հետ ո ւն ե ն ա լո վ դ ա ր ձյա լ Դ ե ­ր ե ն ի կ Ե պ ի ս կ ոպ ո ս ը ։ Մ ա մ բրե Ս րբա զա ն և Ք ա ղ ա քա կ ա ն ժո ղ ով ո ա ն դ ա մ ն ե ր ն ա վ ա հ ա ն ­գի ս տ եկա ն հրա ժ ե շտ ի ։

Մ իջերկրա կա նի վրա ճ ա մ բ ո ր դ ո ւթ յո մ /ը շա տ հա ճ ելի ա ն ց ա վ ։ Վեհավւաո. Հ ա յր ա պ ե տ ը ո ՛չ մ եկ ն ե ղ ո ւթ յո ւն կ ա մ ա ն հ ա դ ս տ ո ւթ յո մ / ու­ն ե ց ա վ ։ Շ ո գ ե ն ա վ ի ն մեջ շա տ մ ը ճ ա նա պ ա ր­հոր դա կ ից հ ա յե ր կ ա յի ն . ա ն ո ն ց մ ե մ ի ն *

է я (г ի а ծ ւ> I т

դոկս։. Փ ի լի պ ո ս յա ն , Կ ա հ ի ր ե ե ն ' ծ ա ռ ա յա ս ե ր և պ ա տ ր ա ս տ ա կա մ ' հ ս կ ե ց Վ եհին ա ռ ո ղ ջո ւ­թ յա ն ։

Հ ո ւ լ ի ս ի 1 0 ֊ի ն , Լ րկուշա րթ ի ա ռ ա վ ո տ , խ ա ­ղ ա ղ ո ւթ յա ն խ ո ր հ ր դ ա ն շա ն ը ' Պ ա չե ն ( պ ա չ ե = խ ա ղ ա ղ ո ւթ յո ւն ) կ մ ո տ ե ն ա ք ա ր ա փ ի ն , ու իր հետ կրերե խ ա ղ ա ղ ո ւթ յա ն և ս ի րո Մեծ՛ Ք ա - ր ո ղ ի չը , Կիլիկիո Վ եհա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ։

Հ ա ս ա ծ ե ն ք Ֆ ր ա ն ս ա յի ն ա վ ա հ ա ն գ ի ս տ ը 'Մ ա ր ս ե յլ ։

Կ ա թ ողիկոսա կա ն պատւԱւրակ Գ եր. Տ . Ա ր ֊ տ ա վ ա զ դ Ա րքեպ իսկոպ ոսի գ լխ ա վ ո ր ո ւթ յա մ բ կ ա տ ա ր վ ե ց ա վ խ ա ն դ ա վ ա ռ ը ն դ ո ւն ե լո ւթ յո ւն մը Մ ա ր ս ե յլի մ ե ջ ։ Ն ա վա հա ն գի ստ ե կ ա ծ էի ն ք ա ­հա նա հ ա յր ե ր , Ա զ գ ա յի ն վ ա ր չո ւթ յա ն ա ն ­դ ա մ ն ե ր , թ ա զ ա կ ա ն ո ւթ յա ն ց , հ ո գ ա բա ր ձ ո ւ- թ յա ն ց , մ ի ո ւթ յա ն ց , հ ա ր ա ն վ ա ն ո ւթ յա ն ց և մ ա մ ո ւլի ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ։ Մ ա ՛սնա վոր պ ա տ վ ի ր ա կ ո ւթ յո ւնն ե ր ե կ ա ծ էին ն ա և Փ ա րի -զ ե ն , Գ ր ը ն ո բլե ն , Ն ի ս ե ն , Լ իոնեն և Վ ա լա ն - սենւ

Հ ո ւլի ս ի 1 0 — 1 9 , Վ եհը մ ն ա ց Մ ա ր ս ե յլ, նա խ Ս պ լա նդիդ պ ա նդո կ և ա պ ա Ե րա մ յ ա ն ֊ նե ր ո ւ դ ղ յա կ ը ։ Հ ա կ ա ռ ա կ ա ն ո ր , որ Վ եհը կ ա ­տ ա ր ելա պ ես ա պ ա թին ա ծ չքէր և բժի շկ նեք հ ր ա հ ա ն գ ա ծ է ի ն , որ մ ի ա յն հ ա նգ ի ս տ ը ն ե Ս. Հ ա յր ա պ ե տ ը ա յց ե լո ւթ յո ւն ն ե ր ը ը նդ ո ւն ե ց ա վ ա զ գ ա յի ն ն ե ր ու, բ ա ր ե կ ա մ ն ե ր ո ւ, մ ա մ ո ւ­լի և հ ա ր ա ն վ ա ն ո ւթ յա ն ց ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե - ր ո ւն ։ Վ եր ա պ ա տ վ ե լի Գ րիգոր Խ ա յի կ յա ն , Հ ա յ բ ո ղ ո ք ա կ ա ն ն ե ր կ ա յա ց ո ւց ի չն ե ր ո լ հ ե տ Վ եհին տ վ ա ծ ա յց ի ն ա ռ թ ի վ սա հ ա յտ ա ր ա ր ո ւթ յո լն ր ը ր ա վ . «Վ ե հ ա փ ա ՛ռ Տ ե ր , մ ե ն ք կ հ ա վ ա տ ա ն ք, որ Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց ի ն մ ե ր մ ա յր ն է և մ ե ն ք ա ն ո ր զ ա վ ա կ ն ե ր ն ե ն ք ։ Ս խ ա լներ ո ւ ֊ ն ե ց ա ծ ե ն ք և ո ւն ի ն ք , բ ա յց ն ե ր ե ց ե ք մ ե զ ] ։։ Կ ուզենք և կ ա ղ ո թ ե ն ք , որ մ ե ր մ ե ծ ս ո ւր բ ե - ր ուն կ յա ն ք ը մ ե ր ՛կ յա ն քի օ ր ի ն ա կ ը ը լլա ։ Հ ա վ ա տ քի տ եր ե ր ի տ ա ս ա ր դ ն ե ր , մ շա կ ն եր պ ա տ ր ա ս տ ե ցե ք մ ե զ ի և մ ե ն ք Ձ ե ր ն ե ն ք ։ Մ ե ն ք ՝ Բ ող ոքա կա ննե ր ս հ ա վ ա տ ա ց ա ծ ե ն ք , որ չե ն ք կ րնա ր հ ա յո ւն ս ր բա զ ա ն հա վ ա տ ք ը Կ ա նոր ա ն ց յա լի մ շա կ ո ւյթ ը պ ա հ ե լ. ա տ իկա մ ի ա յն Հ ա յո ց Ե կ ե ղ ե ցի ն կրնա ը ն ե լ ։

Հ ո ւլի ս ի 1 1 - ի ն , Վ ե ն ե տ ի կ ի Մ խ ի թ ա ր յա ն մ ի ա բ ա ն ո ւթ յա ն ա բ բ ա հ ա յր ը , Գ ե ր ա պ ա յծ ա ռ Ր զ ո լհ ո ճ յա ն ա յց ե լե ց Վ ե հի ն և ե ղ ա վ Ա նոր ս ե ղ ա ն ա կ ի ց ը ։ Ա յս հ ա յր ե ն ա ս ե ր , զ ա ր գ ա ցա ծ և ա զ ա տ ա մ ի տ ե կ ե ղ ե ցա կ ա ն ը ի ր շա տ հա ճ ելի խ ո ս ա կ ց ո ւթ յա ն ը ն թ ա ց ք ի ն ց ա վ հ ա յտ ն ե ց , որ Բ ե յր ո լթ ի մ ե ջ հր ա տ ա ր ա կ վ ո ղ ՄԱՍԻՍ շ ա բ ա ­թ ա թ երթ ը ի ր ա ն ճ ա հ և ա ն հա ր ի ր հ ո դ վ ա ծ ն ե - Րո վ պ ա տ ճ ա ռ կը լլա Կիլիկիո Կ ա թ ո ղի կ ոս ա ­րա նի և Հ ա յ Կ ա թոլիկ Պ ա տ րիա րքա րա նի հ ա - ր ա բ ե ր ո ւթ յա ն ց ց ր տ ա ց մ ա ն ։

Հ ո ւլի ս ի 1 6 - ի ն , կ ի ր ա կ ի , Վ ա ր դա վա ռ ի տ ո ­նին Ա ր տ ա վա զդ Ս ր բա զա ն պ ա տ ա րա գե ց Մ ա ր ս ե յլի Ս ր բո ց Թ ա ր գ մ ա ն չա ց ե կ ե ղ ե ցվ ո

մ ե շ ։ Ք ա ր ո զ ե ց Վ ե հ ը ' « Տ է ՚ր , զի բ ա ց ց ի ն ա չք մ ե ր » ն յո ւթ ի ն շո ւր ջ։ Ժ ող ովուրդը խ ռ ն վ ա ծ էր ո չ մ ի ա յն ե կ ե ղ ե ց վ ո և ը նդա րձա կ շրջա փ ա - կին մ ե շ , ա յլ ն ո ւ յն ի ս կ փ ո ղ ո ց ն ե ր ը ։ Վ եհին կ րո նա շո ւն չ պ ա տ գ ա մ ի ն վրա ժո ղ ո վ ո լր գի ն խ ա ն դ ա վ ա ռ ո ւթ յո ւն ը հ ա ս ա ծ էր ի ր գ ա գ ա թ ­ն ա կ ե տ ի ն ։

Հ ո ւլի ս ի 1 9 ֊ի ն , չո ր ե ք շա բթ ի , Վ եհը մ ե կ ն ե - ց ա վ Ն իս ։ Ե րեկո յա ն ուշ ա տ են հա սա նք, ն ո ւյն պ ե ս խ ա ն դ ա վ ա ռ ը ն դ ո ւն ե լո ւթ յո ւն մը կ ա տ ա ր վ ե ց ա վ Վ եհի ն հ ա մ ա ր ։ Հ ա ջո ր դ օր Ֆ ր ա ն սա կա ն ռ ա դ ի ո ն ծ ա ն ո ւ յց Վ եհա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն ժ ա մ ա ն ո ւմ ը Նիս և տ վ ա վ Ա նոր կ ե ն ս ա գ ր ա կ ա ն ը ։

Հ ո ւլի ս ի 2 3 - ի ն Դ երենի կ Եպ իսկ ոպ ո ս պ ա ­տ ա ր ա գ ե ց ։

Հ ո ւլի ս ի 2 5 - ի ն ո ւղ և ո ր վ ե ցա ն ք Լիոն։ Հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ց ի ի ն մ ե ջ խ ռ ն վ ա ծ հ ա վ ա տ ա ց յա լն ե ր ո ւ ջ ե ր մ ե ռ ա ն դ ո ւթ յո ւն ը մ ե զ ի հ ի շ ե ց ո ւց հի ն օ - ր ե ր ո լ ս ր տ ե ռ ա ն դ հ ա վ ա տ ք ը ։

Հ ո զ ի ս ի 2 7 - ի ն մ ե կ ն ե ց ա ն ք Փ ա ր ի զ ։ Հա կսւ- ռ ա կ ա ն ո ր , որ ա մ ա ռ վ ա ա ր ձա կուրդի ա ռ ի ֊ թ ո վ շ ա տ ե ր մ ե կ ն ա ծ էի ն օ դ ա փ ո խ ո ւթ յա ն , մ ե ծ բ ա զ մ ո ւթ յո ւն մ ը փ ո ւթ ա ց ա ծ էր կ ա յա ր ա ն ' դ ի մ ա վ ո ր ե լո ւ Վ եհը և հ ա մ բ ո ւր ե լո ւ հա մա ր Ա նոր օ ծ յա լ Ա ջը ։ Վ ե հ ա փ ա ռ Հ յո ւր ը ե կ ե ղ ե ցի չա ռ ա ջն ո ր դ վ ե ց ա վ ' Իրեն հ ո գ ն ո ւթ յո ւն չ պ ա տ ֊ ճ ա ռ ե լո ւ հ ա մ ա ր , ա յլ ո ւղ ղա կի պ ա ն դ ո կ ։

Օ գոստ ոսի 2 - ի ն , չո ր ե ք շա բթ ի ե ր ե կ ո յա ն , Ս. Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Մ կ րտ ի չ ե կ ե ղ ե ց վ ո վա ր չո ւ­թ յո ւն ն ու հ ո գ ա բա ր ձ ո ւթ յո ւն ը ի պ ա տ ի վ Վ ե ­հ ի ն տ վին թ ե յա ս ե ղ ա ն մ ը ։

Հ ո ւլի ս ի 2 7 - ե ն մ ի ն չև ս ե պ տ ե մ բ ե ր ի 2 1 ֊ր . Վ եհա փ ա ռը մ ն ա ց Փ ա ր ի զ , Լինկո լն պ ա նդոկի մ ե ջ ։ Ա յս ե ր կ ո ւ ա մ սվ ա ը ն թ ա ց ք ի ն , ա յս հ յո ւ ­ր ա ն ո ց ը Փ ա րի զի հ ա յո ւթ յա ն ժ ա մ ա դ ր ա վ ա յր ը կ ա ր ծես հ ա ն դ ի ս ա ց ա ծ է ր ։ Ա մ են օր ա ռ ա ­վ ո տ յա ն ժ ա մ ը 9 ֊ե ն ս կ ս յա լ մ ի ն չև ե ր ե կ ո յա ն ուշ ա տ են բ ա ն ա ս ե ր ն ե ր , գ ի տ ն ա կ ա ն ն ե ր , ա ր ­վ ե ս տ ա գ ե տ ն ե ր , զ ա ն ա զա ն ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ, կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւթ յա ն դ , մ ի ո ւթ յա ն ց ներկա յ ա - ց ո ւց ի չն ե ր , ա զ գ ա յի ն ն ե ր , և ա մ ե ն ս ե ռ ե ու դ ա ս ա կ ա ր գ ն հ ա յե ր ա յց ի կ ո ւգ ա յի ն Վ ե հի ն : Փ ա ր ի զ ա հ ա յո ւթ յո ւն ը չա փ ա զ ա ն ց երջա նիկ է ր , որ պ ա տ իվը կ ո ւն ե ն ա ր հ յո ւբ ա ս ի ր ե լո լ Գ ա - ր ե գ ի ն Կ ա թ ողիկոսի ն մ ա ն մ ե ծ մ տ ա վ որ ա կա ն և հ ա յր ե ն ա ս ե ր ե կ ե ղ ե ց ա կ ա ն մ ը ։

Ա ն գ լի ո հ ա յո ւթ յո ւն ը ջ ե ր մ փ ա փ ա գ հ ա յտ ­ն ա ծ է ր , որ Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա պ ե տ ը ի ր ե ն ց ևս ա յց ե լե ։ Բ ժ ի շկ ն ե ր , մ ա ս ն ա վ ո ր ա բա ր դոկտ . Գ ո լո լյա ն , հ ա րմ ա ր ն կ ա տ ե ց ի ն , որ Վ եհը

չճ ա մ բ ո ր դ ե ' չհ ո գ ն ե լո ւ հ ա մ ա ր , ա յլ հա նգիստ ը ն ե Փ ա րի զի մ ե ջ , կ ա զդուրվի և ա պ ա վ ե ր ա ­դ ա ռնա Իր Ա թ ո ռ ը ։

Ս ե պ տ ե մ բե ր ի 1 2 - ի ն , Հ ա յկ ա կ ա ն թ ա ն գ ա ­ր ա նի բ ա ց ո ւմ ը կ ա տ ա ր վ ե ց ա վ Փ ա րիզի Հ ա յո ց Ա ռա ջնորդա րա նին մ ե ջ , Վ ե հ ա փ ա ռ Հ ա յր ա ֊ պ ետ ի ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ յա մ բ ։ Հ ա յ և օտ ա ր շա տ

9 2

մ ը գի տ ն ա կա ննե ր և բա ն ա ս ե ր ն ե ր ներկա էին բ ա ց մ ա ն հ ա ն դ ե ս ի ն ։ Ն ո ւյն օրը ց ո ւց ա - Դ Ր վ ե ց ա վ Վ եհին Հ ա յ մ ա նրա նկա րչութ յա ն ա ր վեստ ի վ ե ր ա բե ր յա լ հ ա վ ա ք ա ծո ն , որ մ ե ­ծա պ ե ս դ ն ա հ ա տ վ ե ց ա վ պ ր ոֆ . Գրա պա րի ն մ ա ն մ ե ծ դ ի տ նա կա ն նե ր ե : Վ եհա փ ա ռը հ ա յ և ա րա բ բժ շկ ա կ ա ն գ ի տ ո ւթ յա ն ց հ ա ր ա բե ր ո ւ­թ յա ն մ ա սի ն ա լ դ ա ս ա խ ո ս ո լթ յո ւն մ ը տ վա վ Փ ա րիզ ի Ս. Հ ո վ հ ա ն ն ե ս Մ կրտ իչ ե կ ե ղ ե ցվ ո մ ե ջ ։

Ս եպ տ եմ բեր ի 2 1 - ի ն , ե ր ե կ ո յա ն , Վ եհը Ս ր­տ ա վ ա զդ և Ւերենիկ Ս ր բ ա ղա նն ե ր ո ւ ո ւղ ե կ ­ց ո ւ թ յա մ բ ' մ ե կ ն ե ց ա վ Մ ա ր ւ ե յլ ։

Ն ույն օր կեսօրե վերջ դ ա ր ձ յա լ Պաշե շ ո ­գ ե ն ա վ ո վ Վ եհը կշա րունա կե ի ր ճ ա մ բո ր դ ո ւ- թ յո ւն ը ։ Ս ր տ ա վ ա զդ Ս ր բա զա ն, որ Վ եհի:։ Ֆ րա նսա ժ ա մ ա ն ո լմ ե ն ի վե ր մ ի շտ ը ն կ ե ­ր ա կ ց ա ծ Էր Ա նոր, մ ի ն չև շո գ ե նա վ ի ն մ ե ջ Վ եհին հա մա ր հ ա տ կ ա ցվ ա ծ հ ա ր կ ա բա - ժ ի ն ը ե կ ա վ քա հա նա հ ա յր ե ր ո լ և Վ ա րչութ յա ն ա ն դա մ ն եր ուն հետ և բա ր ի ե ր թ մ ա ղ թ ե ց Ա ֊

1951

ն ո ր ։ Ար տ ա վ ա զդ Ս ր բա զա ն, Մ ա ր ս ի լի ո , Ն ի- սիւ Լիոնի և Փ ա րիզի Հ ա յ Ե կեղեցվո վ ա ր չո ւ­թ յո ւն ն ե ր ը , ի ն չպ ե ս նա և հ ա յ ա զ գ ա յի ն ն ե րա մ ե ն ս ի գ և ա շխ ա տ ա նք թ ա փ ե ց ի ն Վ եհին Հա ն գ ս տ ո ւթ յա ն և կա զդուրմա ն հա մ ա ր և պ ետ ք ե ղ ա ծ ծա խ քե ր ը ա վ ե լի ո վ ը ր ի ն ։

Ծ ո վ ա յի ն ճա մփ որդութ յունը տ և ե ց ա մ բողջ շա բ ա թ մ ը , և ա ն ցա վ շա տ հ ա ճ ե լի ։

Ս ե պ տ ե մ բե ր 2 4 -ի ն Նա բ ո լի նա վ ե լա վ նաև Հ ո գ ե շն ո ր հ Տ . Շ ա հ ե Ա բե ղ ա , որ Վ եհին հրա ­հա ն գ ի ն հ ա մ ա ձ ա յն , կվերա դա ռնա ր Ա նթ ի- լի ա ս ։

Ս եպ տ եմ բեր ի 2 9 - ի ն , ո ւր բա թ ա ռ տ ո ւ, Վ ե ­հա փ ա ռը հ ա ս ա վ Բ ե յր ո ւթ ո լ ո ղ չո ւն վ ե ց ա վ Իր սԻ ր և ց յա լ հ ո տ ե ն , ջ ե ր մ խ ա ն դ ա վ ա ո ո ւթ յա մ ր ։

ՈՒՂԵԿԻՑ(Ք ս սլվա ծ է կրհսւտ ումով Կիլիկիո Կա­թ ո ղ ի կ ո ս ո ւթ յա ն պ ա շ տ ո ն ա թ ե ր թ «Հ ա ս կ » ա մ ս ա գ ր ի 1 9 5 0 թվի ս ե պ տ .- հ ո կ տ . հա ­մ ա ր ի ց ) ;

Ա Ո ՛ Ա В Ի Ն

Ո Ի լ Ե Ր ՁԱ Մ Ե Ն Ա Յ Ն ձ Ա Յ Ո Ց Ն Ո Ր Ի Ն Ս Ո Ի Ր Բ Օ Ծ Ո Ի Թ Յ Ո Ի Ն

Գ Ե Ո Ր Գ Զ . Կ Ա Թ Ո Ղ Ի Կ Ո Ս Ի Ն2 6 ն ո յե մ բ ե ր 1 9 5 0 - ի ն

Մ ոտ ե ր ե ք հ ա զ ա ր փ ա ր ի զ ա հ ա յե ր , հ ա վ ա ք ­վ ա ծ Պ լե յե լի ս ր ա հ ի ն մ ե ջ , Ս ո վ ե տ ա կ ա ն Ս ո­ց ի ա լի ս տ ա կ ա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի ե ր ե ս ն ա մ յա ­կի տ ո ն ա կ ա տ ա ր ո ւթ յա ն ա ռ թ ի վ ը ն դ ո ւն ե ց ա նհ ե տ և յա լ ուղերձը.

Մ ենք ա յս օ ր ո ւր ա խ ո ւթ յա մ բ կ ն շե ն ք , որ Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի 3 0 տ ա ր վա հ ո յա ­կ ա պ ն վ ա ճ ո ւմ ն ե ր ո լ հ ե տ զ ո ւգ ը ն թ ա ց , Հ ա յա ս . տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ցի ն զ ա ր գ ա ց ա վ և ա մ ֊ ր ա պ ն դ վ ե ց ա ն ի ր կ ա պ եր ը Ս փ յո ւռքի հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի և ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ հ ե տ ։

Ա ն զ ո ր ա վ ի գ հ ա ն դ ի ս ա ց ա վ Հ ա յր ե ն ա կ ա ն պ ա տ ե ր ա զ մ ի ը ն թ ա ց ք ի ն Հ ա յր ե ն ի ք ի պ ա շ տ ­պ ա ն ո ւթ յա ն ս ո ւր բ գ ո ր ծ ի ն ։

Ա ն ն ո ւ յն պ ե ս զ ո ր ա վ ի գ հ ա ն դ ի ս ա ց ա վ Ն ե ր ­գ ա ղ թ ի ս ր բ ա զ ա ն գ ո ր ծ ի ն ի ր ա կ ա ն ա ց մ ա ն ։

Ա յժ մ մ ե ն ք սրտ ի ա նհուն ՛բերկրա նքով

կ ն շ ե ն ք Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե կ ե ղ ե ց վ ո Հ ա յ ր ս , ֊ պ ե տ ի ն վ ճ ռ ա կ ա ն դ ի ր ք ը և ա ն ո ր վ ա ր ա ծ ա ն ­խ ո ն ջ ա շ խ ա տ ա ն ք ը ի ն պ ա ս տ խ ա ղ ա ղ ո ւ­թ յա ն պ ա շ տ պ ա ն ո ւթ յա ն , և մ ե ն ք ' հ ա յր ե ն ա ­կ ա ր ո տ հ ա վ ա տ ա ց յա լ փ ա ր ի զ ա հ ա յե ր ս , ն ե ր ­շ ն չ վ ա ծ խ ա ղ ա ղ ա ս ի ր ա կ ա ն զ գ ա ց ո ւ մ ն ե ր ն , ա շխ ա ր հ ի բ ո լո ր խ ա ղ ա ղ ա ս ե ր ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ն և - ր ո լ հ ե տ մ ի ա ս ն ա բ ա ր կ տ ա ն ի ն ք խ ա ղ ա ղ ո ւ­թ յա ն պ ա շ տ պ ա ն ո ւթ յա ն ն ո ւ յն պ ա յք ա ր ըմ ա ր դ կ ո ւթ յա ն բ ա ր օ ր ո ւթ յա ն հ ա մ ա ր , ա յս պ ե ՛ս ն պ ա ս տ ե լո վ մ ե ր վ ե ր ա ծ ն վ ո ղ Հ ա յր ե ն ի ք ի ն և մ ե ր Եկ ե ղ ե ց վ ո ւ յն ։

Փ ա ռ ք բ ա զ մ ա դ ա ր յա ն Հ ա յա ս տ ա ն յա յց Ե -

կ ե ղ ե ց վ ո ւ յն ։Փ ա ռ ք Գ ր ի գ ո ր Լոսւա վ ո ր չի ա թ ո ռ ա կ ա լ ծ ե ­

ր ո ւն ա զ ա ր դ Հ ա յր ա պ ե տ ի ն ' Գ նո ր դ Զ փ ն էՓ ա ՜ռ ք վ ե ր ա ծ ն վ ո ղ մ ե ր Հ ա յր ե ն ի ք ի ն և հ ա ,

ա ն մ ա հ ժ ո ղ ո վ ո լր դ ի ն ։

է .ч и- ւ> а Ь Ь ն93

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԹԱՆԳԱՐԱՆ ՓԱՐԻԶԻ Ա եՋՍ եպ տ եմ բեր ի 1 2 - ի ն Փ ա րի զի հ ա յո ց ԼկI։ ֊

ղ եցվո խ որհր դա րա նի մեջ (Ռ յո ւ Ժ ա ն Կու- ժ ո ն ) Նորին Ս■ Օ ձութ յուն Գ ա րեգին Կ ա թո­ղիկոսի ն ա խ ա գ ա հ ո ւթ յա մ բ կ ա տ ա ր վ ե ց ա վ բա ց ո ւմ ը ո Հ ա յկ ա կ ա ն գե ղ ա ր վ ե ս տ ա կ ա ն թ ա ն . գա րա նօիւ

Յ ո ւց ա փ ե ղ կ ե ր ո լ մեջ ն ե ր կ ա յա ց վ ա ծ են հին մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն շա տ հա ջող ջր ա ­

ներկի վ ե ր ա ր տ ա դ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր , 1 7 - ր դ դա բ ո ւհովվա կա ն թ ա ղ թ ե ր , ս քա նչե լի ա ս ե ղ ն ա գ ո ր ծ բա ն վ ա ծ ք ն ե ր , ս իրուն հ ա խ ճ ա պ ա կ յա զ ա ր դ ա ­րուն պ ն ա կ ն ե ր ։

Նորին Վ ե հ ա փ ա ո ո ւթ յո ւն ր որպ ես մ ա ս ­

ն ա գ ե տ մ ա ն ր ա ն կ ա ր չո ւթ յա ն և հնո ւթ յո ւն ն ե - ր ո լ , մա նր ա կ ր կ իտ բա ց ա տ ր ո ւթ յո մ ւն ե ր տվւսվ ց ո ւց ա դ ր վ ա ծ բ ո լո ր ի ր ե ր ո լ մ ա ս ի ն ։

Հ ա մ ա ձ ա յն ա յս փ ո քր ի կ թ ա ն գ ա ր ա ն ը հ ի մ ­

նողն երու հ ա յտ ա ր ա ր ո ւթ յա ն , ա պ ա գա յի ն

պ իտ ի ր նդ ա ր ձ ա կ վ ի ա յս օ ր վ ա ն գ ո ր ծ ը , որ

" կ ի զ ր Լ հ ե տ ա գ ա յի ն հ ի մ ն վ ե լի ք ա վ ե լի մ ե ծ հ ա յկ ա կ ա ն թ ա ն գ ա ր ա ն ի մ ը ։

(«Ա զս ա ւ խ ոււք» , 21 ս ե պ տ ե մ բ ե ր ի 1 9 5 0 ր . )

ՃԱՆԴԻՍՈհԹՅՈՏՆ ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐեԿԱ8ԻԻ ՀԱԶԱՐԱՄՅԱԿԻ ԱՌԹԻՎ.Գ րիգոր Ն ա ր եկ ա ցի/։ ծ ն ն դ յա ն հ ա զ ա ր ա մ ­

յա կ ի ա ռ թ ի վ , Բ ովսա րեստ ի հ ա յո ց ե կ ե ղ ե ֊ ց ի ի ն մ ե ջ տ ե գ ի ո ւն ե ց ա վ հա նդ ի ս ա վ ո ր ա ր ա ­ր ո ղ ո ւթ յո ւն ' կ ի ր ա կ ի , 1 0 դ ե կ տ ե մ բ ե ր 1 9 5 0 , կեսօրե վերջ մ ա մը 4 , 3 0 - ի ն , ո ր ո ւ ը ն թ ա ց ք ի ն թ ե մ ի ս ա ռ ա ջն որ դ Տ . Վ ա զ գ ե ն Ծ ա յր ա գ ո ւյն Վ ա րդա պ ետ խ ո ս ե ց ա վ , ռ ո ւմ ե ն լե զ վ ո վ , հ ա յ մ ե ծ բ ա ն ա ս տ ե ղ ծ ի մ ա ս ի ն , ն ե ր կ ա յա ց ն ե լո վ ա նոր կ յա ն ք ն ու գ ո ր ծ ը , թ ա ր գ մ ա ն ա բա ր մ ե ջ ­բ ե ր ո ւմ ն ե ր ը ն ե լո վ ա նոր «Пղ ր ե ր գ ո ւթ ի ւն » մ ա տ յա ն ե ն ։

Ա պա տ եղի ո ւն ե ց ա ն ը ն թ ե ր ց ո ւմ ն ե ր ռ ո ւմ ե ն լե զ վ ո վ , Ն ա րեկա ցիի գ ո ր ծ ե ր ե ն , որմե հետ ո ե կ ե ղ ե ց վ ո ե ր գ չա խ ո ւմ բը ե ր գ ե ց պ ա տ ա րա գի մ ա ս ե ր ։

Ս ույն հ ա ն դ ի ս ո ւթ յա ն ներ կ ա էին Ռ ումեն Օրթոդոքս Ե կե ղ ե ցվ ո պ ա տ րիա րքա կա ն վ ։ո - խ ա ն ո ր դ ն ե ր ' Գ երա շնորհ դ ո կ ս ։. Ա ն տ ի մ Ս ըր- բա զ ա ն Ե պ իսկոպ ոս և Գ երա շնորհ Թ ե ո կտ ի գ Ս րբա զա ն Ե պ ի ս կ ո պ ոս ' Ա ս տ վ ա ծա բա ն ա կ ա ն ֆ ա կուլտ ետ ի ռ ե կ տ ո ր , Ռ ուս և Բ ուլղա ր Օ րթ ո­դոքս Ե կ ե ղ ե ց ի ն ե ր ո ւ ն երկ ա լա ց ո ւց ի չն և ր ' Ա ր­ժ ա նա պ ա տ ի վ Տ . Տ . Պ ա վ ե լ Ս տ ա տ ո վ և Գ լ ի ֊ մ ե ն ս ։, ա կ ա դ ե մ ի կ ո ս պ ր ո ֆ ե ս ո ր Կ ա լա -Կ ա .

լա գ տ ի ո ն , հ ա յա գ ե տ պ ր ո ֆ ե ս ո ր դ ո կ ս ։. Վլա տ Բ ը ն ը ց ե ա ն ո լ, Հ ա յկ ա կ ա ն դեմ ոկրա տ կ ո մ ի ­տ եի փ ո խ -քա ր տ ո ւղ ա ր Տ . Տ ե ր -Գ ր ի գ ո ր յա ն և Ա ս տ վ ա ծա բա ն ա կ ա ն ֆ ա կ ո ւր ո ե տ ի բ ա գ մ ա թ ի վ պ ր ո ֆ ե ս ո ր ն ե ր ու ռ ո ւմ ե ն հ ո գ և ո ր ա կ ա ն ն ե ր , ի ն չպ ե ս նա և ա զ գ ա յի ն մ ա ր մ ի ն ն ե ր ո ւ ա ն դ ա մ ­ներ ու հ ա յ և ռ ո ւմ ե ն հ ա ս ա ր ա կ ո ւթ յա ն հ ո ծ բ ա զ մ ո ւթ յո ւն մըւ

Գ երա շնո րհ դ ո կ տ . Ա ն տ ի մ Ս րբա զա ն Ե- պ ի ս կ ո պ ո ս խ ո ս ք ա ռ ն ե լո վ , ի ր գ ո հ ո ւն ա կ ո ւ­թ յո ւն ն ու գ ն ա հ ա տ ա ն քը հ ա յտ ն ե ց հա նուն Ռ ո ւմ են Օ րթոդոքս Ե կ ե ղ ե ց վ ո , ջե ր մ բ ա ր ե ­մ ա ղ թ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը ն ե լո վ Հ ա յ Ե կե ղ ե ցվ ո և հ ա յ ժ ո ղ ո վ ո ւր դ ի ն ։

Հ ե տ հ ա ն դ ի ս ո ւթ յա ն , բա ր ձր ա ս տ ի ճ ա ն հ յո ւ­ր ե ր ը ա ռ ա ջն ո ր դ ո ւթ յա մ բ Տ . Վ ա զգ ե ն Ծ ա յր ա ­գ ո ւ յն Վ ա րդա պ ետ ի և Տ և ր -Գ ր ի գ ո ր յա ն ի . ա յ­ց ե լե ց ի ն Ս ովետ ա կա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի շ ի ն ա ­ր ա ր ո ւթ յա ն ն վ ի ր վ ա ծ Հ ա յկ ա կ ա ն դեմոկրա տ կ ո մ ի տ ե ի ց ո ւց ա հ ա ն դ ե ս ը , Հ ա յ մ շա կ ո ւյթ ի տ ա ն մ ե ջ ։ Ա պ ա տ եղի ո ւն ե ց ա վ հ յո ւր ա ս ի ր ո ւ- թ յո ւն մը Ա ռա ջնո ր դ ա րա նի ն մ ե ջ ։

( «Ն որ Կ յա ն ք » , 17 դ ե կ տ ե մ բ ե ր ի 1 9 5 0 թ . )

94 է А Ս- Ի а » ի ն 1951

Ս ույն թ վ ի փ ետ րվա րի 1 6 ֊ի ն կնքեք] մ ա հ ­կա նա ցո ւն Ս. էջմ ի ա ծ ն ի Գ ե ո ր գ յ ա ն ճ ե մ ա ­րա նի բ ա զ մ ա մ յա վ ե ր ա կ ա ցո ւ, հ ա յտ ն ի մ ա ն ­կ ա վ ա ր ժ Հ ո վ ս ե փ Գ ր ի գ ո ր յա ն ը ։

Հ ա ն գ ո ւց յա լը ծ ն վ ե լ է 1 8 7 7 թ վ ի դ ե կ տ ե մ ­բ ե ր ի 3 -ի ն Վ ր ա ցա կ ա ն ՍՍՌ Ս ղնա խ ի ք ա ­ղ ա ք ո ւմ ։ Իր ս կ զ բն ա կ ա ն կ ր թ ո ւթ յո ւնը նա ս տ ա ցե լ է տ եղի հ ա յկ ա կ ա ն դ պ ր ո ց ո ւմ , ի սկմ ի ջ ն ա կ ա ր գ ը ' Ն ե ր ս ի ս յա ն դ պ ր ո ց ո ւմ , 1 8 9 6

թ վ ի ն , փ ՛ա յլուն գ ն ա հ ա տ ա կ ա ն ն ե ր ո վ ա վ ա ր ­տ ե լո վ Ն երս իս յա ն դ պ ր ո ց ը , նա մ ե կ ն ո ւմ է է ջմ ի ա ծ ի ն և ը ն դ ո ւն վ ո ւմ Գ ե ո ր գ յա ն ճ ե մ ա ­ր ա նի լս ա ր ա ն ա կ ա ն բ ա ժ ի ն ը , որն ա վ ա ր ­տ ո ւմ է 1 8 9 9 թ վ ի մ ա յի ս ի ն ։ Ա յն ո ւհ ե տ և նա ե ր կ ո ւ տ ա րի ո ւս ո ւցչո ւթ յո ւն է ա ն ո ւմ Կերչի հ ա յո ց դ պ ր ո ց ո ւմ ։ 1 9 0 1 թ վ ի ա շնա նը նա հ ր ա վ ի ր վ ո ւմ է Գ ե ո ր գ յա ն ճ ե մ ա ր ա ն ' վ ե ր ա ­կա ց ո լի և ո ւս ո ւցչի պ ա շտ ո ն ո վ , Նա ա յս տ ե ղ պ ա շտ ո նա վ ա րո ւմ է մ ի ն չև 1 9 1 8 թ ի վ ր , ճ ե ­մ ա րա նի փ ա կ վ ե լը ։

Հ ո վ ս ե փ Գ ր ի գ ո ր յա ն ը ճ ե մ ա ր ա ն ի ա մ ե ն ա ֊ ս ի ր վ ա ծ ո ւս ո ւց ի չն ե ր ի ց մ ե կ ն է ր , Նա ի ր ա մ - բ ո ղ ջ է ո ւ թ յա մ բ ձ ո զ վ ա ծ էր ճ ե մ ա ր ա ն ի հ ե տ ,

Մ ո ռ ա ց ա ծ ի ր ա ն ձ ը , իր հ ա ն գ ի ս տ ը , նա ա պ ­ր ո ւմ , շ ն չո ւմ էր ա յղ հա ս տ ա տ ո ւթ յա ն կ յա ն ­ք ո վ ։ Ո ւսուցչա կա ն ա շխ ա տ ա ն քն ե ր ո ւմ նաա չքի էր ը ն կ ն ո ւմ իր զ ա ր մ ա նա յի ճշտ ա պ ա ­հ ո ւթ յա մ բ , պ ա ր տ ա ճ ա նա չո ւթ յա մ բ և պ ա ­հ ա ն ջկ ո տ ո ւթ յա մ բ , մ ի ա ժ ա մ ա ն ա կ ' իր ա ն ­կ ե ղ ծ ու ջ ե ր մ ս ի ր ո վ ղեսլի ճ ե մ ա ր ա ն ի իր բ ո լո ր կա ր գա պ ա հ, ա շխ ա տ ա սեր , ուսում, նա տ ե ն չ ս ա ն ե ր ը ։

1 9 1 9 — 1 9 2 0 թ վ ե ր ի ն Հ ո վ ս ե փ Գ րիղ որյա նն ա շխ ա տ ո ւմ է Լ ենի նա կա նո ւմ (ն ա խ կ ի ն 1 կ ե ք . ս ա ն ղ ր ա պ ո լո լմ ) որպ ես ա յղ շրջա նի ժ ո ղ ո - վրր դա կա ն դ պ ր ո ցներ ի տ ե ս ո ւչ, 1 9 2 4 թ վ ա ­կա նից նա վ ե ր ս կ ս ո ւմ է ի ր մա ն կա վա րժա կա ն գո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն ը Վ ա ղ ա ր շա պ ա ս ա ւմ , ա յն ­տ եղի մ ի ջնա կ ա ր գ դ պ ր ո ց ո ւմ և մ ա ն կ ա վ ա ր ­ժա կա ն ո ւս ո ւմ ն ա ր ա ն ո ւմ ։

1 9 3 0 թ ,[ի ց ս կ ս ո ւմ է Հ ո վ ս ե վ , Գ րիգոր յ ա ­նի գրա կա ն բ ն ո ւ յթ ի գ ո ր ծ ո ւն ե ո ւթ յո ւն ը , Ա . վե լի ք ա ն տ ա սը տ ա րի նա զ բ ա ղ վ ո ւմ էր թ ա ր գ մ ա ն ո ւթ յա մ բ ,

Թ ա ր գմ ա ն չա կ ա ն ա շխ ա տ ա նքն եր ի ն ղ ո ւ դ ֊ ր ն թ ա ց , Հ ո վ ս ե փ Գ րի դ ո ր յա ն ր զ բ ա ղ վ ո ւմ էր և ի ն ք ն ո ւր ո ւյն ո ւս ո ւմ ն ա ս ի ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ , ր ո ն ք տ պ ա գ ր վ ո ւմ էին «է ջ մ ի ա ծ ի ն » ա մ ս ա ­գ ր ո ւմ « ճ ե մ ա ր ա ն ց ի » ծա ծկ ա ն վ ա ն տ ա կ , Նրա հ ո դ վ ա ծն ե ր ն ը ն թ ե ր ց վ ո ւմ էին մ ե ծ հ ե տ ա - ք ը ր ք ր ո լթ յա մ ր , Նրա դ ր ա ծ վերջին հոդ վա ծը հ ա ն դ ի ս ա ցա վ «Ղ ո լկա ս կ ա ր ո ղ ի կ ոս Կսւրնե- ցի »& , որ ի ա ռա ջի ն մ ա ս ը լ „ լ յս տ ե ս ա վ մեր ա մ յյա գ ր ի 1 9 5 0 թ վ ի ս ե պ տ ե մ բ և ր ֊հ ո կ տ ե մ բ ե ր հա մ ա ր ոսէ, ի ս կ շա ր ո ւնա կ ո ւթ յո ւնը տ պ ա ­գ ր վ ո ւմ է ներկա հա մ ա ր ո ւմ ։

Հ ա ն գ ո ւց յա լը օ ժ տ վ ա ծ էր բա ր ո յա կ ա ն բա ր ձ ր հ ա տ կ ա ն ի շն ե ր ո վ , Նա շի տ ա կ բ ն ա ­վ ո ր ո ւթ յա ն տ եր է ր , Ա նձնվ իրութ յունը նրա է ո ւթ յո ւն ն է ր , Նա միշտ էլ օգ ն ո ւթ յա ն էր հ ա ս ն ո ւմ ի ր մ ե ր ձ ա վ որ և հեռ ա վ ո ր բ ա ր ե ­կ ա մ նե ր ի ն և ծ ա ն ո թ ն ե ր ի ն ։ Նա էջմ ի ա ծն ի Ւ եոր գյա ն ճ ե մ ա ր ա ն ի ի ր նա խ կ ին ո ւս ա ն ո ղ ­նե ր ի ն ս ի ր ո ւմ էր ի ր հա րա զա տ որդիների նմ ա ն և ո ւր ա խ ա նո ւմ նր ա նց հ ա ս ա ր ա կ ս , ֊ կ ա ն ֊կ ո լլտ ո ւր ա կ ա ն կ յա ն ք ո ւմ ո ւն ե ց ա ծ հ ա ֊ ջո ղ ո ւթ յա ն հա մ ա ր ։

Ա յդ ա զ ն ի վ մ ա ր դ ո ւ, բա ր ե խ ի ղ ճ ուսուցչի ն հա մ ես տ հա սա րա կա կա ն գ ո ր ծ ի չի կ ո ­ր ուս տ ը ո ղ բ ո ւմ ե ն ի ր բ ո լո ր բա ր ե կ ա մ ն ե ր ն ու ը ն կ ե ր ն ե ր ը , ի ր բ ա զ մ ա թ ի վ ա շա կ ե ր տ ն ե ­ր ը , որ ո ն ք ս փ ռ վ ա ծ ե ն ա մ ե ն ո ւր ե ք ' Ս ովե­տ ա կ ա ն Մ ի ութ յա ն մեջ և ա ր տ ա ս ա հ մ ա նո ւմ ,

1951 է Я Ս- Ի Ա Ծ հ Ն 9 5

Գ Ի Տ Ա Կ Ա Ն Ե Վ . Գ Ե Ղ Ա Ր Վ Ե Ս Տ Ա Կ Ա Ն Ն Ո Ր ձ Ր Ա Տ Ա Ր Ա Կ Ո Ւ Թ Յ Ո Ւ Ն Ն Ե ՐՈաչինչսււլյան Գ ե ո ր գ , «ն կ ա ր չի կ յա ն ք ի ցս

(է ս ք ի զ ն ե ր , հ ո դ վ ա ծ ն ե ր , հ ա յ գ ր ող ն ե րը Գ. Բ ա շի ն ջա ղ յա ն ի ն ), Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե րևա ն,1 9 5 0 թ . , 1 6 5 \էջ, ի լո ւս ա ր ա գի ա ն ե ր ո վ , տ ի ­ր ա ժ ' 5 .0 0 0 1

« Հ ո ւ յն ո ղ բ ե ր գ ա կ ն ե ր ' Լսքիլես, Ս ո ֆ ո կլես , Է վ ր ի պ ր դ ե ս » : Հ ի ն հուն ա րեն բ ն ա գ ր ի ց թ ա ր գ ­մ ա ն ե ց և ծ ա ն ո թ ա գ ր ո ւթ յո ւն ն ե ր ո վ կ ա զ մ ե ց Հա մ ա ղ ա ս պ Հ ա մ բ ա ր ձ ո ւմ յա ն ը , Հ ա յպ ե տ ­հրա տ , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 3 9 5 է ջ , տ ի ր ա ժ '3 .0 0 0 ,

Գ ուսա ն Հ ա վ ա ս ի , «Բ ո ւր մ ո ւն ք » (բ ա ն ա ս ­տ ե ղ ծ ո ւթ յո ւն ն ե ր ), Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե րևա ն,1 9 5 0 թ . , 7 2 էջ , տ ի ր ա ժ ' 3 .0 0 0 ,

Դ ե մ ի ր հ յս ւն Դ ե ր ե ն ի կ , (՛Ընտ իր պ ա տ մ վ ա ծ ք ­ն ե ր » , Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Մ ա նկա ֊պ ա տ ա ն ե կ ա - կա ն դ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ր ա ժ ի ն , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 3 3 3 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 8 .0 0 0 ,

Ս վիֆ տ Ջոնսւթսւն, (ГՍ կ զ բո ւմ վ ի ր ա բ ո ւ յժ , ա պ ա մ ի քա նի ն ա վեր ի կ ա պ ի տ ա ն Լ ե մ յո ւե / Գ ու/իվերի ճ ա ն ա պ ա ր հ ո ր դ ո ւթ յո ւն ն ե ր ը դեպ ի ա շխ ա րհի ա յլև ա յլ եր կ րն եր» , Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ ,Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 5 9 6 էջ, բ ա զ մ ա թ ի վ ի լո ւս - տ ր ա ցի ա ն ե ր ո վ , տ ի ր ա ժ ' 1 0 .0 0 0 ,

Ա ն ա ո ն յա ն Գ ո ւր գ հ ն , « ն ի զ ա մ ի ն և հ ա յ դ ր ա կ ա նո ւթ յո ւն ը В, Ա զ ե ր ն ե շր , Բ ա քու, 1 9 4 7 թ . , 1 2 4 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 3 .0 0 0 ,

« Հ ա յ գ ր ա կ ա ն ո ւ թ յա ն պ ա տ մ ո ւ թ յո ւ ն » , 2 - ր դ գի ր ք , դ ա ս ա գ ի ր ք մ ի ջն ա կ ա ր գ դ պ ր ո ցի 9 ֊ր դ դա սա րա նի հա մ ա ր (ր ն գ գ ր կ ո ւ մ է հ ա յ գ ր ա ­կ ա նո ւթ յա ն նո ր շրջա նը 1 8 7 0 թ վ ի ց մ ի ն չևհ ա յ գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն 2 0 - ր դ դա ոի ս կ ի գ բ ր ) , Հ ա յկ . ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յո ւն , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 4 8 4էջ, տ ի ր ա ժ ' 1 5 .0 0 0 ,

Պ ա վ լե ն կ ո Պ . , с Տ ա փ ա ս տ ա ն ի ա ր և ը », ։ [ ի ֊ պ ա կ , Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Մ ա ն կ ա - պ ա տ ա ն ե կ ա - կա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն բ ա ժ ի ն , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 1 6 6 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 1 0 .0 0 0 ,

Շ ի ր վ ս ւն գ ա դ ե , (ГԵ րկերի լի ա կ ա տ ա ր ժ ո ղ ո ­վ ա ծ ո ս >, հա տ որ 2 - ր դ , Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 6 0 2 է ջ , հ ե ղ ի ն ա կ ի պ ո ր տ ր ե ո վ , տ ի ­ր ա ժ ' 1 0 .0 0 0 ,

Խ ւս յե յա ն Ե . , ք՛Ս ովետ ա կա ն Մ ի ո ւթ յա ն հ ե ­րոս Հ ո ւն ա ն Ա վետ իս յա ն В, կ ե ն ս ա գ ր ա կ ա ն ա կնա րկ և փ ա ս տ ա թ ղ թ ե ր ։ Հ ա յկ . ՍՍՌ Գ ի ­տ ո ւթ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւ­թ յո ւն , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 1 0 4 է ջ , տ ի ր ա ժ '3 .0 0 0 ,

Իլյինսւ Ե |ե ն ա , ггՉ ո ր ր ո ր դ բ ա ր ձ ո ւն ք ը » ,

վ ի պ ա կ ։ Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Մ ա նկա ֊պ ա տ ա ն ե - կա կա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն բ ա ժ ի ն , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 3 7 1 է ջ , ի լո ս ւտ ր ա ց ի ա ն ե ր ո վ , տ ի ­ր ա ժ ' 8 .0 0 0 ,

Դ սւշտ ենց Խ ա չիկ, <՛Խ ո գ ե գա ն , մի ր ն տա - ՛սիքի պ ա տ մ ո ւթ յո ւն ս , Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Երևա ն, 1 9 5 0 թ . , 2 6 6 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 5 .0 0 0 ,

Ս տ ա ֆ ֆ ի Րա գրասւ, ,,՝Փ ո ր ձ ո ,թ յ,„ն » , վեպ , Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 3 4 5 էջ,տ ի ր ա ժ ' 5 .0 0 0 ,

Յ ա ր խ չ յա ն Դ ե ր ե ն ի կ , « Բ ա ն ա ս տ ե ղ ծո ւ­թ յո ւն ն ե ր ս ։ Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 8 1 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 3 .0 0 0 ։

Պ ր ի լե ժ ա յե ա Մ . , «Ք ե զ հե տ ե ն ը ն կ ե ր ն ե ր դ օ , վ ի պ ա կ , Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Մ ա նկա - պ ա տ ա նե ֊կ ա կ ա ն գ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն բ ա ժ ի ն , Երևա ն, 1 9 5 0 թ . , 2 7 1 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 6 .0 0 0 ,

Ժ գ ա ն ո վ Ն . , ո-Ծ ո վ ա յի ն ա ղ ը » , ,[իպ ա կ: Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Մ ա նկա ֊պ ա տ ա ն ե կ ա կ ա նդ ր ա կ ա ն ո ւթ յա ն ր ա ժ ի ն , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 1 4 4 էջ, տ ի ր ա ժ ' 6 .0 0 0 ։

«Ա շ խ ա տ ո ւթ յո ւն ն ե ր Հ ա յա ս տ ա ն ի Պ ե տ ա ­կա ն Պ ա տ մ ա կ ա ն թ ա ն գ ա ր ա ն ի » , հ ա տ ո ր 2 - ր դ ։ Հ ա յկ . ՍՍՌ Գ ի տ ո ւթ յո ւնն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի հ ր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յո ւն , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 2 7 8է ջ , տ ի ր ա ժ ' 7 0 0 ։ Բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ յո ւ ն .— Խ րմ - ր ա գ ր ի կ ո ղ մ ի ց ։ Շ ա հ ն ա զ ա ր յա ն Ա . , Սի սի ա նի շրջա ն ի Ս ա ռնա կոմւք գ յո ւղ ի մ ո տ հ ա յտ ն ա ­բ ե ր վ ա ծ գ ա ն ձ ը ։ Ա բ ր ա հ ա մ յա ն *Լ.. Մ իջնա ­դ ա ր յա ն Հ ա յա ս տ ա ն ի զ ե ն ք ե ր ի տ ե ս ա կ ն ե ր ը ։ Մ ի ր զ ո յա ն Ա . , Հ ա յ ա զա տ ա գր ա կ ա ն շ ա ր - ժ ո ւմ ն ե ր ր Ս յո ւն ի ք ո ւմ ( 1 7 2 2 — 1 7 3 0 թ . թ . ) , Մ ե լի ք ս ե թ յա ն 4 - , Զ ե յթ ո ւն ի 1 8 6 2 թ վ ի ա պ ը ս - տ ա մ բ ո ւթ յո ւն ը ,

Տ ե ր յա ն >1.., « Երկերի ժ ո ղ ո վ ա ծ ո ւ, հա տ որ 1 - ի ն , Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Երևա ն 1 9 5 0 թ . , 4 9 1 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 5 .0 0 0 ,

Խ ա չի կ յա ն Լ . , ոժԳ դա րի հ ա յե ր ե ն ձ ե ռ ա գ ր ե ­րի հի շա տ ա կ ա ր ա ն ն ե ր » ( Հ ա յկ . ՍՍՌ գ ի տ ո ւ­թ յո ւն ն ե ր ի ա կ ա դ ե մ ի ա յի Պ ա տ մ ո ւթ յա ն ի ն ս ­տ իտ ո ւտ , 1ГՆ յո ւթ ե ր հ ա յ ժո ղ ո ։[ր դ ի պ ա տ մ ո ւ­թ յա ն » , գ ի ր ք 2 - ր դ ) , Հ ա յկ . ՍՍՌ գ ի տ ո ւթ յո ւն ­ների ա կ ա դ ե մ ի ա յի հր ա տ ա ր ա կ չո ւթ յո ւն , Ե րե- վ ա ն , 1 9 5 0 թ . , 7 5 6 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 6 0 0 ։

«Ս ո վ ե տ ա կ ա ն գ ր ա կ ա ն ո ւ թ յա ն ա ն թ ո լո գ ի ա » (Հ ա յա ս տ ա ն ի ս ո վ ե տ ա ց մ ա ն 3 0 - ր դ տ ա ր ե ­դա րձի ա ռ թ ի վ ). Խ մ բա գր ա կ ա ն կոլեգի ա Ա վ. Ի ս ա հ ա կ յա ն , Վ . Հ ա մ ա ղա սոլ յա ն , է գ . Ռ ո փ չյա ն ։ Հ ա յպ ե տ հ ր ա տ , Ե րևա ն, 1 9 5 0 թ . , 7 0 8 է ջ , տ ի ր ա ժ ' 5 .0 0 0 ։