THẠC SỸ Nghiên cứu lựa chọn một kỹ thuật phổ hấp thu nguyên tử thích hợp trên máy aa800 perkin elmer tại viện vsyt- cc tp. Hcm để xác định tổng

7/27/2019 THẠC SỸ Nghiên cứu lựa chọn một kỹ thuật phổ hấp thu nguyên tử thích hợp trên máy aa800 perkin elmer tại việ…

http://slidepdf.com/reader/full/thac-sy-nghien-cuu-lua-chon-mot-ky-thuat-pho-hap-thu-nguyen 1/68

ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINHTRƯỜ NG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN

LÊ THÙY TRINH

NGHIÊN CỨ U LỰ A CHỌN

MỘT KỸ THUẬT PHỔ HẤP THU NGUYÊN TỬ THÍCH HỢ P

TRÊN MÁY AA800 PERKIN ELMER TẠI VIỆN VSYT-CC TP.HCM

ĐỂ XÁCĐNNH TỔNG SELEN TRONG THNT VÀ TỎI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC HÓA HỌC

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2010



MỤC LỤC

Trang phụ bìa.

Mục lụcDanh mục ký hiệu, chữ viết tắt

Danh mục các bảng

Danh mục hình vẽ, đồ thị

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1

CHƯƠ NG 1 - TỔNG QUAN.................................................................................... 2

1.1. TỔNG QUAN VỀ SELEN......................................................................... 2

1.1.1. Nguyên tố selen trong bảng tuần hoàn.............................................. 2

1.1.2. Một số hợ p chất của selen trong tự nhiên......................................... 2

1.1.3. Một số ứ ng dụng của selen ................................................................. 2

1.1.4. Tác động của selen đến sứ c khỏe con ngườ i ..................................... 3

1.1.5. Các qui định về nhu cầu Se hàng ngày. ............................................ 5

1.1.6. Một số thự c phm giàu selen.............................................................. 5

1.2. SƠ LƯỢ C VỀ THIẾT BN GHI ĐO PHỔ HẤP THU NGUYÊN TỬ ....5

1.2.1. Nguồn bứ c xạ kích thích phổ hấp thu. .............................................. 6

1.2.2. Hệ thống nguyên tử hóa mẫu phân tích............................................ 6

1.2.3. Bộ đơ n sắc và bộ ghi đo tín hiệu. ....................................................... 6

1.3. GIỚ I THIỆU MÁY AA800 – PERKIN ELMER.................................... 7

1.3.1. Kỹ thuật lò graphite (GF-AAS) ......................................................... 8

1.3.2. Kỹ thuật Hydride (HG-AAS)............................................................. 8

1.3.3. Kỹ thuật Hydride – Graphite (HG-GF-AAS) .................................. 8

1.4. MỘT SỐ YẾU TỐ ẢNH HƯỞ NG ĐẾN VIỆC XÁC ĐNNH SELEN

TRONG THỰ C PHẨM ........................................................................................ 9

CHƯƠ NG 2 - THỰ C NGHIỆM ............................................................................ 10

2.1. HÓA CHẤT – THIẾT BN - DỤNG CỤ .................................................. 10

2.1.1. Hóa chất ............................................................................................. 10

2.1.2. Chun bị hóa chất ............................................................................. 10

2.1.3. Thiết bị ............................................................................................... 11



2.1.4. Dụng cụ .............................................................................................. 12

2.2. LẤY MẪU ĐỂ NGHIÊN CỨ U. .............................................................. 12

2.3. NHỮ NG TIÊU CHÍ ĐỂ LỰ A CHỌN KỸ THUẬT PHÂN TÍCH. ..... 13

2.4. NGHIÊN CỨ U ĐÁNH GIÁ NỒNG ĐỘ KIỂM TRA ĐỘ NHẠY

(CSCheck) CỦA TỪ NG KỸ THUẬT PHÂN TÍCH ............................................ 13

2.4.1 Đặt vấn đề: ......................................................................................... 13

2.4.2 Tiến hành thự c nghiệm..................................................................... 14

2.4.3 Kết luận .............................................................................................. 21

2.5. NGHIÊN CỨ U ĐÁNH GIÁ GIỚ I HẠN PHÁT HIỆN VÀ KHOẢNG

BẤT ỔN CỦA KỸ THUẬT GF-AAS VÀ HG-AAS DỰ A VÀO ĐỒ THN

CHUẨN ................................................................................................................ 22

2.5.1. Đối vớ i kỹ thuật GF-AAS. ................................................................ 22

2.5.2. Đối vớ i kỹ thuật HG-AAS ................................................................ 22

2.5.3. Nhận xét:............................................................................................ 23

2.6. NGHIÊN CỨ U ĐÁNH GIÁ KỸ THUẬT GF-AAS VÀ HG-AAS

THEO CÁC TIÊU CHÍ THỰ C TIỄN............................................................... 23 2.7. NGHIÊN CỨ U QUI TRÌNH XÁC ĐNNH TỔNG SELEN TRONG

THNT VÀ TỎI. ..................................................................................................... 24

2.7.1. Lấy mẫu và Xử lý mẫu trướ c khi khử . ........................................... 24

2.7.2. Tiến hành tiền khử Se(VI) thành Se(IV) bằng HCl(1:1) ............... 27

2.7.3. Giai đoạn đo đạc kết quả.................................................................. 28

2.8. HIỆU SUẤT THU HỒI CỦA QUI TRÌNH PHÂN TÍCH.................... 29

2.9. QUI TRÌNH CHI TIẾT ĐỂ XÁC ĐNNH TỔNG HÀM LƯỢ NG

SELEN TRONG THNT VÀ TỎI. ....................................................................... 31

CHƯƠ NG 3 – BÀN LUẬN..................................................................................... 33

3.1 VỀ TÌNH HÌNH THỰ C TẾ MÁY AA800 PERKIN ELMER TRONG

VIỆC LỰ A CHỌN KỸ THUẬT. ....................................................................... 33

3.2 LỰ A CHỌN CÁC TIÊU CHÍ ĐỂ ĐÁNH GIÁ VÀ SO SÁNH CÁC

KỸ THUẬT PHÂN TÍCH BẰNG PHỔ HẤP THU NGUYÊN TỬ . .............. 33



3.3 VỀ KẾT QUẢ ĐƯỜ NG NỀN CAO GẤP BỘI KHI DÙNG TUÝP

GRAPHITE CÓ END-CAP ĐỂ ĐO Se BẰNG KỸ THUẬT HG-GF-AAS... 33

3.4 VỀ ĐỘ NHẠY CỦA KỸ THUẬT GF-AAS VÀ HG-AAS. .................. 34

3.5 VỀ QUY TRÌNH PHÂN TÍCH KỸ THUẬT GF-AAS VÀ HG-AAS. 34

CHƯƠ NG 4 – KẾT LUẬN..................................................................................... 35

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 36

PHỤ LỤC................................................................................................................. 39



Danh mục ký hiệu, chữ viết tắt

1. Viện VSYT-CC TP.HCM: Viện Vệ sinh Y tế Công cộng thành phố Hồ

Chí Minh.

2. GF-AAS (Graphite – atom absorb system): K ĩ thuật nguyên tử hóa tại

túyp graphite.

3. HG-AAS (Hydride Generation – atom absorb system): K ĩ thuật tạo hơ i

hydride và nguyên tử hóa bằng tại cuvet thạch anh.

4. HG-GF-AAS (Hydride generation – graphite-atom absorb system): k ỉ

thuật nguyên tử hóa hợ p chất có khả năng tạo hydride tại túyp Graphite.

5. THGA: Transversely Heated Graphite Atomizer-lò graphite gia nhiệt theo

chiều ngang

6. DRI: Dietary Reference Intakes- Mức thu nhận tiêu chuNn.

7. DPI: Dietary permit Intakes- Mức thu nhận cho phép.

8. EDL: electroless discharge lamps – đèn phóng điện khuyết cực.

9.

FIAS: flow injection analysis system – hệ thống tiêm dòng chảy.10. CChar: Characteristic Concentration nồng độ đặc trưng.

11. CScheck : Sensitivity Check Concentration – nồng độ kiểm tra độ nhạy

12. LOD: limit of detection – giớ i hạn phát hiện.

13. UX-tâm: khỏang bất ổn mở rộng tại tâm đườ ng chuNn.

14. G, g: lượ ng cân (gam)

15. NaBH4: Sodium borohydride

16. Ar: Argon

17. SeC : nồng độ trung bình của Se.

18. TB: trung bình

19. C: nồng độ

20. A: độ hấp thu.



Danh mục bảng

Bảng 1.1 Qui định nhu cầu Se hàng ngày theo tuổi và giớ i tính…………………….5

Bảng 2.1:Bảng danh sách mẫu nghiên cứu…………………………………...........12

Bảng 2.2: So sánh nồng độ kiểm tra độ nhạy các k ỹ thuật phổ nguyên tử…….......13

Bảng 2.3: Điều kiện tiến hành GF-AAS………………………………………...…14

Bảng 2.4: Đồ thị chuNn xác định Se theo k ỹ thuật GF-AAS………………….…...14

Bảng 2.5: Điều kiện tiến hành của k ỹ thuật HG-AAS……………………….…….15

Bảng 2.6: Đồ thị chuNn xác định Se theo k ỹ thuật HG-AAS………………………15

Bảng 2.7: So sánh nồng độ kiểm tra độ nhạy của 2 k ỹ thuật phổ nguyên tử………16

Bảng 2.8: Các điều kiện của k ỹ thuật HG-GF-AAS……………………………….17

Bảng 2.9: Bảng so sánh tín hiệu lý thuyết và thực tế khi đo chuNn Se……….……20

Bảng 2.10: Đồ thị chuNn xác định Se theo k ỹ thuật GF-AAS…………………......22

Bảng 2.11: Đồ thị chuNn xác định Se theo k ỹ thuật HG-AAS………………..……22

Bảng 2.12: Bảng so sánh các tiêu chí thực tiễn của k ỹ thuật GF-AAS và HG-

AAS………………………………………………………………………………...23

Bảng 2.13: Bảng khảo sát thể tích HCl(1:1) cần dùng để khử selen………............27

Bảng 2.14: Bảng k ết quả đo mẫu tỏi và thịt…………………………………...…...29

Bảng 2.15: Kết quả hiệu suất thu hồi khi thê.m chuNn 4ppb vào mẫu……………..30

Bảng 2.16: Kết quả hiệu suất thu hồi khi thêm chuNn 1ppb vào mẫu………….......30



Danh mục hình vẽ và đồ thị

Hình 1.1: Thực phNm giàu Se…………………………………...…………………..5

Hình1.2: Các bộ phận trong AAS…………………………….……………………..5

Hình 1.3: Dạng ngoài của máy AA800 hãng Perkin Elmer……...………………….7

Hình 2.1: Kỹ thuật HG-GF-AAS, mẫu không Se, có “end-cap”, chất mang là HCl

10%, chất khử là NaBH4 0.2%..................................................................................18

Hình 2.2: Kỹ thuật HG-GF-AAS, mẫu có Se (C=1ppb), có “end-cap”, chất mang là

HCl 10%, chất khử là NaBH4 0.2%..........................................................................19

Hình 2.3: Kỹ thuật HG-GF-AAS, mẫu có As (C=8ppb), có “end-cap”, chất mang là


Hình 2.4: Kỹ thuật HG-GF-AAS, mẫu không Se, không “end-cap”, chất mang là

HCl 10%, chất khử là NaBH4 0.2%.......................................................…...………20

Hình 2.5: Kỹ thuật HG-GF-AAS, mẫu Se(C=4ppb), không “end-cap”, chất mang là


Hình 2.6: Kỹ thuật HG-GF-AAS, mẫu có Se(C=10ppb), không “end-cap”, chất

mang là HCl 10%, chất khử là NaBH4 0.2…………………………………………21

Hình 2.7: Khi cho acid vào mẫu...............................................................................25

Hình 2.8: Sau khi ngâm mẫu trong acid sau 1 ngày.................................................25

Hình 2.9: Khi bắt đầu đun mẫu.................................................................................26

Hình 2.10: Khi mẫu gần xử lý xong..........................................................................26

Hình 2.11: Khi mẫu xử lý xong................................................................................27Hình 2.12: ChuNn Se 10ppb (k ỹ thuật HG-AAS).....................................................28

Hình 2.13: Bếp Memmert gia nhiệt thực hiện tiền khử............................................28



1

MỞ ĐẦU

ĐẶT VẤN ĐỀ Ngày nay, selen (Se) đượ c thừa nhận là một trong những nguyên tố vi lượ ng

thiết yếu cho cơ thể con ngườ i. Nguyên tố này đượ c đưa vào cơ thể bở i một số thực

phNm giàu selen như: thịt , cá, ngũ cốc, tỏi … Thiếu hụt selen có thể dẫn tớ i một số

bệnh hiểm nghèo, ví dụ bệnh Keshan (thoái hóa cơ tim), có nguy cơ gây tử vong.

Tuy nhiên, sự dư thừa selen lại gây ngộ độc. Ví dụ gây rối loạn đườ ng tiêu

hóa, rụng tóc, bong tróc móng tay chân, mệt mỏi, tổn thươ ng thần kinh. Trườ ng hợ p

nghiêm trọng có thể gây ra bệnh xơ gan, phù phổi và tử vong.

Vì thế cần phải giám sát chặt chẽ hàm lượ ng selen trong các loại thực phNm

thông dụng để phòng tránh thiếu hụt và dư thừa selen trong cơ thể.

Hiện nay, hàm lượ ng selen trong thực phNm thườ ng đượ c xác định bằng

phươ ng pháp phổ hấp thu nguyên tử. Đáng chú ý trên thiết bị AA800-Perkin Elmer-

Mỹ có thể sử dụng bốn k ỹ thuật của phươ ng pháp AAS. Cụ thể là:

• Kỹ thuật ngọn lửa (F-AAS).

• Kỹ thuật lò Graphite (GF-AAS).

• Kỹ thuật Hydride – Graphite (HG-GF-AAS).

• Kỹ thuật Hydride - Bộ gia nhiệt bằng điện cho cuvet thạch anh (HG-AAS).

Như vậy, mỗi khi sử dụng thiết bị đa năng AA800-Perkin Elmer này ta luôn

đối diện vớ i vấn đề lựa chọn k ỹ thuật thích hợ p. Luận văn này là một nghiên cứu

thử nghiệm đầu tiên về sự lựa chọn đó trên đối tượ ng xác định tổng hàm lượ ng

selen trong thịt và tỏi.

TÊN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

Nghiên cứ u lự a chọn

một kỹ thuật phổ hấp thu nguyên tử thích hợ p

trên máy AA800 Perkin Elmer tại Viện VSYT-CC Tp.HCM

để xác định tổng selen trong thịt và tỏi.



2

CHƯƠ NG 1 - TỔNG QUAN

1.1. TỔNG QUAN VỀ SELEN

1.1.1. Nguyên tố selen trong bảng tuần hoàn

• Ký hiệu hóa học Se.

• Selen có số nguyên tử 34.

• Selen là một phi kim, về mặt hóa học rất giống vớ i lưu huỳnh và telur[4,12,22]

.

• Ở trạng thái hơ i nguyên tử, nguyên tố Se có cấu hình cơ bản là (Ar) 3d10

4s2

4p4, ứng vớ i mức triplet

3P2,1,0 . Cấu hình kích thích k ế cận là (Ar) 3d

104s

2

4p3 5s, ứng vớ i mức triplet chậ p vào nhau 3S1 . Theo qui tắc lọc lựa, các

chuyển dờ i đượ c phép tạo ra các vạch hấp xạ sau :

3P0 →

3S1 ứng vớ i vạch 206.279 nm

3P1 →


3P2 →


• Trong thực nghiệm, thườ ng chọn vạch 196.026 nm để đo Se.

1.1.2. Một số hợ p chất của selen trong tự nhiên• Selen có vai trò sinh học và đượ c tìm thấy trong hợ p chất hữu cơ như

dimethyl selenur, selenomethionin, selenocystein, methylselenocystein[16,23]

.

Trong các hợ p chất này, selen đóng vai trò tươ ng tự như lưu huỳnh.

• Selen có mặt tự nhiên trong một số dạng hợ p chất vô cơ , bao gồm selenur

Se(-II), selenit Se(IV) và selenat Se(VI). Trong đất, selen thườ ng xuất hiện

trong các dạng hòa tan như selenat (tươ ng tự như sulfat) và bị thNm thấu rất

dễ dàng vào hệ thống sông, hồ.

1.1.3. Một số ứ ng dụng của selen

• Chế tạo vật liệu[23]

Selen đượ c dùng để tạo ra màu đỏ cho vật liệu men thủy tinh và men

gốm.



3

Selen đượ c sử dụng cùng bismuth để hàn đồng thau, thay thế cho chì -

độc hại hơ n. Nó cũng dùng để cải thiện sức kháng mài mòn của cao su lưu

hóa.

• Công nghiệp điện tử và nhiếp ảnh[23]

Selen đượ c dùng trong k ỹ thuật photocopy, chế tạo đầu dò quang điện và

pin mặt trờ i. Nó đã từng đượ c sử dụng rộng rãi trong các bộ nắn dòng.

Selen đượ c dùng trong k ỹ thuật nhiếp ảnh như là chất tạo sắc thái bở i

nhiều nhà sản xuất giấy ảnh như Kodak và Fotospeed.

• Y học và dinh dưỡ ng[23]

Chất selen disulfur, SeS2, đượ c sử dụng như là hoạt chất trong một vài

loại dầu gội đầu chống gàu (do tác dụng diệt trừ nấm da đầu Malassezia).

Thành phần này cũng đượ c dùng trong mỹ phNm để điều trị nấm da Tinea.

Trong cơ thể ngườ i, selen tham gia vào một số quá trình tổng hợ p vitamin

và các chất bổ sung dinh dưỡ ng khác, vớ i liều từ 50 tớ i 200 microgam/ngày

cho ngườ i lớ n. Một vài loại cỏ làm thức ăn cho gia súc cũng đượ c tăng

cườ ng selen.

1.1.4. Tác động của selen đến sứ c khỏe con ngườ i

• Thiếu hụt selen[23]

Thiếu hụt selen có thể làm tổn thươ ng chức năng ruột ở những ngườ i phải

trải qua chế độ dinh dưỡ ng ngoài ruột tổng thể hoặc những ngườ i sử dụng

thực phNm gieo trồng trên các vùng đất nghèo selen. Tại Hoa Kỳ, DPI

(Dietary permit Intakes- Mức thu nhận cho phép) cho ngườ i lớ n là 55

µg/ngày. Tại Vươ ng quốc Anh nó là 75 µg/ngày cho đàn ông và 60 µg/ngày

cho đàn bà.

Thiếu hụt selen có thể dẫn tớ i bệnh Keshan (thoái hóa cơ tim) là bệnh có

nguy cơ cao gây tử vong. Thiếu hụt selen cũng góp phần (cùng thiếu hụt iốt)

vào bệnh Kashin-Beck (thoái hóa mô chất sụn). Các bệnh này chủ yếu phổ

biến ở một số vùng tại Trung Quốc nơ i mà đất thiếu hụt selen nghiêm trọng.



4

Selen cần thiết để chuyển hóa hormol tuyến giáp thyroxin (T4) thành

dạng hoạt hóa hơ n là triiodothyronin. Vì thế, thiếu hụt selen có thể sinh ra

các triệu chứng của giảm hoạt động tuyến giáp, bao gồm cực k ỳ mệt mỏi, trì

độn tinh thần, bệnh bướ u cổ, chứng ngu độn và sNy thai.

• Dư thừa selen[23]

Việc sử dụng vượ t quá giớ i hạn trên của DRI (Dietary Reference Intakes-

Mức thu nhận tiêu chuNn) là 400 microgam/ngày có thể dẫn tớ i ngộ độc

selen. Các triệu chứng ngộ độc selen bao gồm các rối loạn đườ ng tiêu hóa,

rụng tóc, bong, tróc móng tay chân, mệt mỏi, gây tổn thươ ng thần kinh.

Trườ ng hợ p nghiêm trọng có thể gây ra bệnh xơ gan, phù phổi và tử vong.

Selen nguyên tố và phần lớ n các selenur kim loại có độc tính tươ ng đối

thấp. Ngượ c lại, các selenat và selenit lại cực độc , tươ ng tự như arsenur.

Selenur hydrogen là một chất khí cực k ỳ độc. Selen cũng có mặt trong một

số hợ p chất hữu cơ như dimethyl selenua, selenomethionin, selenocystein và

methyl-seleno-cystein, tất cả các chất này đều có hiệu lực sinh học cao và

độc hại khi ở liều lượ ng lớ n. Selen kích thướ c nano có hiệu lực tươ ng đươ ng,

nhưng độc tính thấp hơ n nhiều.

Ngộ độc selen từ các hệ thống cung cấp nướ c có thể xảy ra khi các dòng

chảy của các hệ thống tướ i tiêu chảy qua vùng đất khô cằn. Quá trình này

làm thNm thấu các hợ p chất selen tự nhiên và hòa tan trong nướ c (như các

selenat), chúng sau đó có thể tích lũy đậm đặc hơ n trong các vùng "đất Nm

ướ t" mỗi khi nướ c bay hơ i đi. Nồng độ selen cao sinh ra theo kiểu này đã

đượ c tìm thấy như là nguyên nhân gây ra một số rối loạn bNm sinh nhất định

ở chim sống trong các vùng đất Nm ướ t.



5

1.1.5. Các qui định về nhu cầu Se hàng ngày.

Bảng 1.1 – Qui định nhu cầu Se hàng ngày theo tuổi và giớ i tính[1]

Lứ a tuổi Selen (µg/ngày) Lứ a tuổi Selen (µg/ngày)

0-6 tháng 6 19-65 tuổi (nam) 34

7-11 tháng 10 19-65 tuổi (nữ) 26

1-3 tuổi 17 >65 tuổi (nam) 34

4-6 tuổi 21 >65 tuổi (nữ) 26

7-9 tuổi 21 Phụ nữ có thai 28-30

10-18 tuổi (nam) 34 Phụ nữ cho con bú 35-42

10-18 tuổi (nữ) 26

Trong nướ c, hàm lượ ng Se đượ c phép phải nhỏ hơ n 10ppb[2]

1.1.6. Một số thự c phm giàu selen

Thực phNm giàu selen bao gồm cá, tôm, cua, ngũ cốc, rau cải, sữa, trứng,

thịt, nấm, tỏi...

Hình 1.1: Thực phNm giàu Se

1.2. SƠ LƯỢ C VỀ THIẾT BN GHI ĐO PHỔ HẤP THU NGUYÊN TỬ

Hình1.2: Các bộ phận trong AAS



6

1.2.1. Nguồn bứ c xạ kích thích phổ hấp thu.

Nguồn này phát ra một dãy vạch phổ nguyên tử đặc trưng cho từng nguyên

tố cần đo. Đối vớ i Se là chùm vạch triplét 206.279 nm, 203.985 nm, 196.026

nm[7]

. Các nguồn kích thích thông dụng là: đèn catod rỗng và đèn phóng đện

khuyết cực.

1.2.2. Hệ thống nguyên tử hóa mẫu phân tích.

Hệ thống này tạo ra nhiệt độ thích hợ p và ổn định để nguyên tử hóa nguyên

tố thành trạng thái hơ i rờ i rạc. Có hai loại k ỹ thuật nguyên tử hóa mẫu là k ỹ

thuật nguyên tử hóa bằng ngọn lửa đèn khí Flame-AAS và k ỹ thuật nguyên

tử hóa không ngọn lửa.

• Kỹ thuật nguyên tử hóa ngọn lửa là quá trình nguyên tử hóa nhờ nguồn nhiệt

của ngọn lửa đèn khí mà phổ biến nhất là ngọn lửa C2H2 /không khí. Kỹ

thuật Flame-AAS cho phép xác định nhanh, đúng, chính xác các kim loại ở

mức ppm.

• Kỹ thuật nguyên tử hóa không ngọn lửa[10]

gồm hai loại chính là lò graphite

và hydride. Kỹ thuật lò graphite cho phép xác định nhanh, đúng, chính xác ở mức ppb. Kỹ thuật hydride cho phép xác định một số nguyên tố có khả năng

tạo khí hydride, dễ dàng nguyên tử hóa ở nhiệt độ thấp; phép xác định nhanh,

đúng, chính xác ở mức ppb.

1.2.3. Bộ đơ n sắc và bộ ghi đo tín hiệu.

• Bộ đơ n sắc có độ phân giải cao, cho phép tách phổ hấp thu thành các vạch

đơ n sắc tại khe ra của máy đo phổ hấp thu nguyên tử.

• Bộ ghi đo tín hiệu có chức năng chuyển hóa tín hiệu quang thành tín hiệu

điện, khuyếch đại tín hiệu điện và ghi đo phổ.



7

1.3. GIỚ I THIỆU MÁY AA800 – PERKIN ELMER

Hình 1.3: Dạng ngoài của máy AA800 hãng Perkin Elmer.

Máy này bao gồm chế độ ngọn lửa và lò graphite cho phép chuyển đổi dễ dàng

bằng việc điều khiển hoàn toàn tự động bằng phần mềm và máy vi tính. Ngoài

ra, còn trang bị hệ thống FIAS 100 sử dụng k ỹ thuật tiêm dòng chảy liên tục vào

bộ gia nhiệt bằng điện cho cuvet thạch anh. Vậy, các k ỹ thuật của hệ AA800

gồm 4 k ỹ thuật như sau:

Kỹ thuật ngọn lửa (F-AAS).

Kỹ thuật lò graphite (GF-AAS).

Kỹ thuật Hydride – Graphite (HG-GF-AAS).

Kỹ thuật Hydride-Bộ gia nhiệt bằng điện cuvet thạch anh (HG-AAS).Trong 4 k ỹ thuật nêu trên, thì k ỹ thuật F-AAS chỉ đượ c sử dụng khi hàm lượ ng

nguyên tố ở mức ppm. Vì thế, sẽ không xét trong luận văn này.

Thực tế, để xác định Se trong thực phNm có thể sử dụng một trong ba k ỹ thuật

còn lại. Đó là GF-AAS, HG-AAS, HG-GF-AAS. Có thể đưa ra các thông số sau

đây để đánh giá và lựa chọn k ỹ thuật thích hợ p nhất: độ nhạy, độ chính xác, độ

đúng.



8

1.3.1. Kỹ thuật lò graphite (GF-AAS)

• Lò graphite[19]

có hai loại: lò graphite gia nhiệt theo chiều dọc và lò graphite

gia nhiệt theo chiều ngang. Hệ thống AA800 dùng loại lò graphite gia nhiệt

theo chiều ngang THGA (Transversely Heated Graphite Atomizer) vì vớ i

thiết k ế như vậy thì sự gia nhiệt giống nhau theo toàn bộ chiều dài ống nên

loại trừ hay giảm đáng k ể sự ngưng tụ mẫu và nền so vớ i kiểu lò đốt dọc.

• Ống graphite đượ c dùng là loại ống graphite hoạt hoá nhiệt gắn sàn đỡ L’vov

– là một tấm nhỏ Graphite rắn chắc hoạt hoá nhiệt, đượ c lồng vào trong ống

Graphite. Vớ i cấu tạo của sàn đỡ L’vov dạng mặt cong nên tiếp xúc thành lò

ít hơ n, gia nhiệt qua khí quyển Ar nên chậm hơ n và đồng nhất hơ n.

Chức năng sàn đỡ L’vov: cách ly mẫu khỏi thành ống graphite do đó cho

phép sự nguyên tử hoá mẫu xảy ra tốt hơ n trong môi trườ ng cân bằng nhiệt

nhờ sự đốt nóng gián tiếp – đó là các bức xạ phát ra từ thành ống.

Vớ i ống Graphite có “end cap”[14]

(tức là có nắp ở hai đầu để hạn chế thất

thoát hơ i nguyên tử Se) sẽ cải thiện khối lượ ng đặc trưng vớ i các nguyên tố

chịu nhiệt và nguyên tố dễ bay hơ i như As, Se, Ag, Cd, Cu, Cr, Pb, Co, Tl và

sấy khô nhanh chóng hơ n các hợ p chất nền phức tạp vì lỗ tiêm lớ n.

• Ngoài ra, có chế độ bổ chính nền tự động bằng hiệu ứng Zeeman. Khi có

hiệu ứng Zeeman, vạch phổ của nguyên tố bị phân thành 2, 4,… nhánh đối

xứng qua tâm vạch, còn tại tâm chỉ là nền của phổ liên tục. Bằng cách đo phổ

khi có và không có hiệu ứng Zeeman sẽ khử bỏ đượ c phổ nền liên tục.

• Bộ lấy mẫu tự động cho lò Graphite.

1.3.2. Kỹ thuật Hydride (HG-AAS)

• Mẫu đượ c hoá hơ i Hydride. Hơ i này đượ c dẫn liên tục vào ống thạch anh và

đượ c nguyên tử hoá ở nhiệt độ thấp (<1000 độ C)[18]

.

• Ống thạch anh đượ c gia nhiệt bằng điện nên kiểm soát đượ c nhiệt độ. Thờ i

gian sử dụng ống khá lâu.

1.3.3. Kỹ thuật Hydride – Graphite (HG-GF-AAS)

• Mẫu đượ c hoá hơ i hydride và đượ c nguyên tử hoá trong lò graphite.



9

• Ống graphite đượ c xử lý bằng dung dịch muối Iridium (Ir) tạo thành một lớ p

kim loại Ir bên trong.

• Hơ i hydride đượ c dẫn vào và bẫy trên lớ p Ir.

• Các hợ p chất hydride của kim loại (ở đây là H2Se) đượ c nguyên tử hóa một

lần trong thờ i gian rất ngắn nên sẽ thu tín hiệu cao, ít nhiễu nền, nhạy và ổn

định.

• Nguyên tử hóa ở nhiệt độ rất cao (2000 độ C)[17]

nên hoàn toàn hơ n so vớ i k ỹ

thuật lò graphite thông thườ ng.

1.4. MỘ

T SỐ

YẾ

U TỐ

Ả

NH HƯỞ

NGĐẾ

N VIỆ

C XÁCĐN

NH SELEN

TRONG THỰ C PHẨM

Để xác định đúng hàm lượ ng Se trong thực phNm thì cần quan tâm một số yếu tố

ảnh hưở ng sau đây:

Đố i vớ i qui trình xử lý mẫ u:

Để xác định Se trong thực phNm, thì ta chuyển mẫu thực phNm về dạng dung

dịch. Sau đó tiến hành nguyên tử hoá để đo đạc. Tuy nhiên, vớ i k ỹ thuật hydride

thì cần chuyển Se(VI) thành Se(IV) vì so vớ i Se(VI) thì Se(IV) chuyển hóa hoàn

toàn hơ n thành hydride (H2Se).

Vậy, tuỳ vào hoàn cảnh phòng thí nghiệm cụ thể (hoá chất, thiết bị,…) mà tiến

hành chọn lựa qui trình xử lý mẫu hiệu quả.

Đố i vớ i giai đ oạ n tiề n khử và nguyên tử hóa.[3,13]

Nồng độ acid, NaBH4, lưu lượ ng khí mang, chươ ng trình nhiệt độ phù hợ p, nhiệt

độ nguyên tử hoá.



10

CHƯƠ NG 2 - THỰ C NGHIỆM

2.1. HÓA CHẤT – THIẾT BN - DỤNG CỤ 2.1.1. Hóa chất

• Dung dịch gốc selen C=1000mg/L(SeO2 trong HNO3 ).

• Acid nitric đậm đặc.

• Acid perchloric đậm đặc.

• Natrihydroxid rắn.

• Natriborohydride NaBH4.

• Nướ c cất siêu sạch.

2.1.2. Chun bị hóa chất

• Dung dịch chuNn Se dùng để đo trên kỹ thuật GF-AAS đượ c pha như sau:

Dung dịch Se 10ppm: Dùng pipet bầu hút 1mL dung dịch chuNn Se

1000ppm vào bình định mức 100mL và dùng dung dịch HNO3 0.2% để

pha loãng và định mức đến vạch.


10ppm vào bình định mức 50mL và dùng dung dịch HNO3 0.2% để pha

loãng và định mức đến vạch.

Dung dịch Se 50ppb: Dùng pipet bầu hút 5mL dung dịch chuNn Se 1ppm

vào bình định mức 100mL và dùng dung dịch HNO3 0.2% để pha loãng

và định mức đến vạch.

Dung dịch Se 10ppb: Dùng pipet bầu hút 2mL dung dịch chuNn Se 50ppb

vào bình định mức 10mL và dùng dung dịch HNO3 0.2% để pha loãng và

định mức đến vạch.

Hỗn hợ p biến tính (modifier) : 0.005mg Pd và 0.003mg Mg(NO3)2.

• Dung dịch chuNn Se dùng để chạy kỹ thuật HG-AAS đượ c pha như sau:


1000ppm vào bình định mức 100mL và dùng dung dịch HCl 10% để pha




11


10ppm vào bình định mức 50mL và dùng dung dịch HCl 10% để pha


Dung dịch Se 50ppb: Dùng pipet bầu hút 5mL dung dịch chuNn Se 1ppm

vào bình định mức 100mL và dùng dung dịch HCl 10% để pha loãng và

định mức đến vạch.

Dung dịch Se chuNn làm việc: tiến hành pha từ dung dịch chuNn Se

50ppb.

Dung dịch HCl (1:1): Lấy 500mL HCl đậm đặc cho vào bình định mức

đã chứa sẵn nướ c cất, để nguội và định mức bằng nướ c cất đến vạch 1L

Dung dịch HCl 10%: Lấy 100mL HCl đậm đặc cho vào bình định mức

1L đã chứa sẵn nướ c cất siêu sạch và định mức bằng nướ c cất đến vạch.

Dung dịch HNO3 0.2%: Lấy 2mL HNO3 đậm đặc cho vào bình định mức

1L đã chứa sẵn nướ c cất và định mức đến vạch bằng nướ c cất đến vạch.

Dung dịch NaOH 0.05%: Cân 0.5 gam NaOH bằng cân phân tích, sau đó

cho nướ c cất vào để hòa tan và định mức đến vạch 1L. Dung dịch NaBH4 0.2% trong NaOH 0.05%: Cân 2g NaBH4 bằng cân

phân tích, sau đó cho NaOH 0.05% vào để hòa tan và định mức bằng

NaOH 0.05% đến vạch 1L.

2.1.3. Thiết bị

• Máy quang phổ hấp thu nguyên tử AA800 của hãng Perkin Elmer.

• Bộ Hydride 100.

• Đèn phóng điện không cực EDL: selen.

• Cân phân tích 4 chữ số AB 204 của hãng Mettler.

• Bộ đun cách thủy Memmert có thể chỉnh đượ c nhiệt độ.

• Bếp đun Hotplate.

• Máy nén khí.

• Bình khí Ar: tinh khiết 99.9%.



12

2.1.4. Dụng cụ

• Pipet bầu 1mL, 2mL, 3mL, 4mL, 5mL.

• Bình định mức 25mL, 50mL, 100mL, 1 L.

• Đũa thủy tinh.

• Phễu thủy tinh.

• Kẹp gắp.

• Erlen 250mL

2.2. LẤY MẪU ĐỂ NGHIÊN CỨ U. Mẫu tỏi và thịt heo đượ c mua ở chợ và siêu thị Coopmart Tp.HCM.

Bảng 2.1 Bảng danh sách mẫu để nghiên cứu

STT Tên mẫu Nơ i mua

1 Tỏi-Hà Nội Siêu thị Coopmart, Q9, Tp.HCM

2 Tỏi-Lý Sơ n Siêu thị Coopmart, Q9, Tp.HCM3 Tỏi-Lý Sơ n Siêu thị Coopmart, Q1, Tp.HCM

4 Tỏi – Trung Quốc Chợ Phướ c Long A, Q9, Tp.HCM

5 Tỏi – Trung Quốc Chợ Rạch Ông, Q8, Tp.HCM

6 Thịt nạc đùi Chợ Rạch Ông, Q8, Tp.HCM

7 Thịt nạc đùi Chợ Phướ c Long, Q9, Tp.HCM

8 Thịt-Satifood Siêu thị Coopmart, Q1, Tp.HCM

9 Thịt – Vissan Siêu thị Coopmart, Q1, Tp.HCM



13

2.3. NHỮ NG TIÊU CHÍ ĐỂ LỰ A CHỌN KỸ THUẬT PHÂN TÍCH.

Do máy AA800-Perkin Elmer có tớ i bốn kỹ thuật phổ hấp thu nguyên tử khác nhau

nên khi sử dụng máy này ta luôn đối diện vớ i vấn đề dựa vào tiêu chí nào để lựa

chọn kỹ thuật thích hợ p nhất đối vớ i nguyên tố cần phân tích.

Trong luận văn này, có thể đưa ra các tiêu chí sau đây:

- Tiêu chí cơ bản: độ đúng, độ nhạy, độ chính xác.

- Tiêu chí thực tiễn: thờ i gian và giá thành phân tích; mức độ thân thiện môi

trườ ng.

2.4. NGHIÊN CỨ U ĐÁNH GIÁ NỒNG ĐỘ KIỂM TRA ĐỘ NHẠY (CSCheck)

CỦA TỪ NG KỸ THUẬT PHÂN TÍCH

2.4.1 Đặt vấn đề:

• Trong phươ ng pháp AAS, trướ c đây để kiểm tra độ nhạy ngườ i ta thườ ng dùng

“Nồng độ đặc trư ng” (Characteristic Concentration - CChar ). Theo định ngh ĩ a,

nồng độ đặc trưng là nồng độ (ppb) của nguyên tố sinh ra tín hiệu độ hấp thu

xấp xỉ 0.0044. Ngoài ra, để kiểm tra độ nhạy thiết bị và tối ưu điều kiện vận

hành máy thì thông số nồng độ kiểm tra độ nhạy (Sensitivity Concentration -CSCheck) đưa ra. Đó là giá trị nồng độ chất phân tích mà tại đó sinh ra tín hiệu

độ hấp thu xấp xỉ 0.20.

• Nhà sản xuất thiết bị AA800 có đưa ra các giá trị tiêu chuNn cho nồng độ

kiểm tra độ nhạy của ba kỹ thuật phổ hấp thu nguyên tử như sau:

Bảng 2.2: So sánh nồng độ kiểm tra độ nhạy các kỹ thuật phổ nguyên tử.

STT Tên kỹ thuật CSCheck (ppb) Độ hấp thu

1 GF-AAS 100 0.20±0.04

2 HG-AAS 10 0.20±0.04

3 HG-GF-AAS 5.3 0.20±0.04

• Kết luận: Theo hãng sản xuất, kỹ thuật HG-GF-AAS đượ c đánh giá là nhạy

nhất vì nồng độ kiểm tra độ nhạy thấp nhất. Máy đượ c coi là hoạt động tốt nếu

giá trị đo thực tế là xấp xỉ vớ i giá trị tiêu chuNn.



14

2.4.2 Tiến hành thự c nghiệm

Để xác định nồng độ kiểm tra độ nhạy, đã tiến hành dãy thí nghiệm sau đây:

Đối vớ i từng kỹ thuật AAS, ta tiến hành lập đồ thị chuNn rồi từ đó suy ra nồng độ

kiểm tra độ nhạy ứng vớ i giá trị độ hấp thu xấp xỉ 0.20.

Đối vớ i kỹ thuật GF-AAS

Đồ thị chuNn của kỹ thuật GF-AAS đượ c tiến hành trong điều kiện sau đây:

Bảng 2.3: Điều kiện tiến hành GF-AAS[19]

Bảng 2.4: Đồ thị chuNn xác định Se theo kỹ thuật GF-AAS.

Đường chuẩn Se (GF-AAS) y = 0.0018x + 0.0011

R2

= 0.9988

0

0.04

0.08

0.12

0.16

0.2

0 20 40 60 80 100

C(ppb)

A

GhhgVậy thiết bị GF-AAS có CSCheck là 100ppb ứng vớ i độ hấp thu 0.18

STT Thông số Giá trị

Sử d ụ ng hiệu chu n số đ o bằ ng kĩ thuậ t Zeeman.1 Bướ c sóng 196 nm

2 Bề rộng khe 2.0 nm

Nhiệt độ (0C) Thờ i gian giữ (s)

110 30

130 30

1300 20

1900 5

3 Chươ ng trình lò

2450 3

C(ppb) A

0 0

2 0.0043

2.5 0.0049

5 0.0096

10 0.0184

20 0.0393

50 0.0965

100 0.1803



15

Đối vớ i kỹ thuật HG-AAS

Đồ thị chuNn của kỹ thuật HG-AAS đượ c tiến hành trong điều kiện sau đây:

Bảng 2.5: Điều kiện tiến hành của kỹ thuật HG-AAS[18]

STT Thông số Giá trị

Không sử d ụ ng hiệu chu n số đ o bằ ng kĩ thuậ t Zeeman.

1 Bướ c sóng 196 nm

2 Bề rộng khe 0.7 nm

3 Nhiệt độ cell đo 900 0C

Thờ i gian nạp và tiêm mẫu, s

15s- Nạp

10s- Nạp

4 Chươ ng trình FIAS

15s- Tiêm

Bảng 2.6: Đồ thị chuNn xác định Se theo kỹ thuật HG-AAS

Đườ ng chun Selen - HG-AASy = 0.0206x + 0.0028

R2 = 0.9967

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0 2 4 6 8 10

C(ppb)

A

Vậy thiết bị HG-AAS có CSCheck là 10ppb ứng vớ i độ hấp thu 0.20

C(ppb) A0 0.000

1 0.023

1.5 0.028

2 0.050

2.5 0.059

5 0.10510 0.208



16

Nhận xét:

Đối vớ i kỹ thuật GF-AAS, ta thu đượ c giá trị nồng độ kiểm tra độ nhạy

CScheck=100ppb

Đối vớ i kỹ thuật HG-AAS, ta thu đượ c giá trị nồng độ kiểm tra độ nhạy

CScheck=10ppb

Bảng 2.7: So sánh nồng độ kiểm tra độ nhạy của 2 kỹ thuật phổ nguyên tử.

STT Tên kỹ thuậtCSCheck

(ppb)Độ hấp thuthự c tế

Độ hấp thutiêu chun

1 GF-AAS 100 0.180 0.20±0.042 HG-AAS 10 0.208 0.20±0.04

Bảng 2.7 cho thấy kỹ thuật GF-AAS và HG-AAS cho giá trị độ hấp thu thực tế của

nồng độ kiểm tra độ nhạy khá gần vớ i giá trị tiêu chuNn. Vậy, hai kỹ thuật này theo

khuyến cáo của hãng sản xuất là đạt yêu cầu; và kỹ thuật HG-AAS nhạy hơ n kỹ

thuật GF-AAS.



17

Đối vớ i kỹ thuật HG-GF-AAS

Đồ thị chuNn của kỹ thuật HG-GF-AAS đượ c tiến hành trong điều kiện sau đây:

Bảng 2.8: Các điều kiện của kỹ thuật HG-GF-AAS[17]

STT Thông số máy1 Bướ c sóng: 196 nm

2 Bề rộng khe: 2.0 nm

3Trình tự các bướ c củachươ ng trình tạo SeH2, s

Giải thích

Bướ c tiền nạp (Prefill):15s

Ống lấy mẫu của Fias đượ c tráng bằng dd mẫu

Bướ c 1A: 10s Nạp mẫu vào bình chứa mẫu của Fias.

Bướ c 2A: 5s Nạp đầy mẫu vào bình chứa vớ i dòng mang ổnđịnh

Bướ c 3A: 30sTrộn dòng mẫu và dòng mang (HCl 10% vàNaBH4 0.5%) để tạo khí SeH2 và đưa khí này vàolò Graphite

4Trình tự các bướ c củachươ ng trình gia nhiệt cholò Graphit

Giải thích

Bướ c 1B: 2500C, 50s Bắt giữ hợ p chất SeH2

Bướ c 2B: 2500C, 20s Thổi khí Ar để làm khô dòng SeH2.Bướ c 3B: 20000C, 5s Nguyên tử hóa và đoBướ c 4B: 23000C, 3s Làm sạch lò.

5Chươ ng trình xen kẽ tạotạo SeH2 và NTH SeH2 trong lò Graphite

Giải thích

Bướ c 1C≡ Bướ c 1A Nạp mẫu vào bình chứa mẫu của FiasBướ c của lò: 2500C, 50s

Bướ c 2C≡ Bướ c 1B+Bướ c2A Nạp đầy mẫu vào bình chứa vớ i dòng mang ổn

định

Bướ c 3C≡ Bướ c 3ADi chuyển mũi kim vào lò để thực hiện trộn dòngmẫu và dòng mang (HCl 10% và NaBH4 0.5%) để

tạo khí SeH2 và đưa khí này vào lò GraphiteBướ c 4C Di chuyển mũi tiêm ra khỏi lòBướ c 5C Lặp lại bướ c 1C 4CBướ c 6C Ngưng bơ m FIAS

Bướ c 7CThực hiện các bướ c còn lại của lò: Thổi khí Ar để làm khô dòng SeH2. Nguyên tử hóa và đo. Sau đó,làm sạch lò.



18

Nhận xét:

Kỹ thuật HG-GF-AAS là sự kết hợ p những ưu điểm của kỹ thuật HG-AAS và kỹ

thuật GF-AAS. Nhờ sự kết hợ p này, ta vừa trừ khử đượ c nhiễu nền của mẫu phân

tích lại vừa lợ i dụng hiệu ứng Zeeman để thu đượ c giá trị đúng của độ hấp thu.

Tuy nhiên, kỹ thuật HG-GF-AAS có một chi tiết bị hư hỏng, cụ thể là vị trí kết nối

giữa kim tiêm mẫu và phần đầu tay quay không khớ p nhau dù đã dùng băng keo để

hàn gắn lại. Kết quả là dòng khí bị thất thoát một phần.

Theo thuyết minh của hãng sản xuất, khi dùng túyp Graphite có sàn đỡ L’vov và có

“end-cap” thì sẽ cho độ nhạy cao hơ n so vớ i túyp thườ ng[15]. Tuy nhiên, hiệu ứng

này không thể hiện rõ khi xác định Se. Khi đó, đườ ng nền tăng cao gấp bội (xem

hình 2.1 và hình 2.2).

Hình 2.1: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu không Se, có “end-cap”,

Chất mang là HCl 10%, chất khử là NaBH4 0.2%



19

Hình 2.2: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu có Se (C=1ppb), có “end-cap”,

Chất mang là HCl 10%, chất khử là NaBH4 0.2%.

Hiện tượ ng trên đượ c quan sát thấy nhiều lần đối vớ i việc đo Se (tại λ=196.0nm,

khe 2nm). Tuy nhiên, điều này không xảy ra đối vớ i việc đo As (tại λ=193.7nm, khe

0.7nm): xem hình 2.3.

Hình 2.3: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu có As (C=8ppb), có “end-cap”,


Khi thực hiện phép đo Se không end-cap thì lại thu đượ c kết quả bình thườ ng, tức là

nền không tăng lên gấp bội: xem hình 2.4.



20

Hình 2.4: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu không Se, không “end-cap”,


- Vấn đề này vẫn chưa giải quyết đượ c nên trong luận văn này chỉ thực hiện phép

đo Se vớ i túyp graphite không end-cap. Kết quả xác định nồng độ kiểm tra độ nhạy

đượ c dẫn ở bảng 2.9.

Bảng 2.9: Bảng so sánh tín hiệu lý thuyết và thực tế khi đo chuNn Se

Dung dịch

chuNn Se

Tín hiệu

lý thuyết

Tín hiệu

thực tế đo

C=4ppb 0.15±0.03 0.0419

C=10ppb 0.375±0.08 0.2054

Kết quả thực nghiệm cho thấy khi dùng túyp graphite không end-cap trong kỹ thuật

HG-GF-AAS không đạt yêu cầu về nồng độ kiểm tra độ nhạy. Điều này minh

chứng qua hình 2.5, hình 2.6.



21

Hình 2.5: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu Se(C=4ppb), không “end-cap”,


Hình 2.6: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu có Se(C=10ppb), không “end-cap”,


2.4.3 Kết luận

• Kỹ thuật HG-AAS nhạy hơ n kỹ thuật GF-AAS.

• Kỹ thuật HG-GF-AAS không đượ c chúng tôi chọn do có vấn đề hư hỏng của

thiết bị không cho phép đánh giá chính xác phươ ng pháp.



22

2.5. NGHIÊN CỨ U ĐÁNH GIÁ GIỚ I HẠN PHÁT HIỆN VÀ KHOẢNG BẤT

ỔN CỦA KỸ THUẬT GF-AAS VÀ HG-AAS DỰ A VÀO ĐỒ THN CHUẨN

(Theo các tiêu chí cơ bản)

Nghiên cứu đánh giá giớ i hạn phát hiện và khoảng bất ổn của kỹ thuật GF-AAS và

HG-AAS có thể dựa vào đồ thị chuNn [8,9,11]

2.5.1. Đối vớ i kỹ thuật GF-AAS.

Bảng 2.10: Đồ thị chuNn xác định Se theo kỹ thuật GF-AASG

Đườ ng chun Selen-GF-AAS

y = 0.0021x - 2E-05

R2

= 0.9988

0

0.005

0.01

0.015

0.02

0.025

0 2 4 6 8 10

C(ppb)

A

hhg

LOD = 0.24ppb.

UX-tâm= ±0.24 ppb (ứng vớ i xác suất P=95%, t0.95,f=7=2.36)[8,9]

2.5.2. Đối vớ i kỹ thuật HG-AAS

Bảng 2.11: Đồ thị chuNn xác định Se theo kỹ thuật HG-AAS

Đườ ng chun Selen - HG-AAS

y = 0.0206x + 0.0028

R2

= 0.9967

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0 2 4 6 8 10

C(ppb)

A

LOD = 0.39ppb.

UX-tâm= ±0.39 ppb (ứng vớ i xác suất P=95%, t0.95,f=7=2.36)[8,9]

C(ppb) A

0 01 0.00191.5 0.00312 0.0043

2.5 0.00495 0.009610 0.0184

C(ppb) A

0 0.0001 0.0231.5 0.028

2 0.050

2.5 0.059

5 0.10510 0.208



23

2.5.3. Nhận xét:

Kỹ thuật GF-AAS và HG-AAS có nồng độ đặc trưng lần lượ t là 100ppb và 10ppb.

Vì vậy cho phép dự đoán kỹ thuật GF-AAS kém nhạy hơ n kỹ thuật HG-AAS. Tuy

nhiên, thực tế thì kỹ thuật GF-AAS và HG-AAS có LOD lần lượ t là 0.24ppb và

0.39ppb. Điều này không hẳn là không hợ p lý vì kỹ thuật GF-AAS có bộ tiêm mẫu

tự động, tự pha loãng chuNn khi đượ c cài đặt máy; trong khi đó kỹ thuật HG-AAS

thì dung dịch chuNn đượ c pha bằng tay và đem đo. Kết quả độ lệch chuNn dư theo x

của hai k ĩ thuật là

Độ lệch chuNn dư theo x (kỹ thuật GF-AAS) là: 0.12ppb

Độ lệch chuNn dư theo x (kỹ thuật HG-AAS) là: 0.21ppb

Vậy, theo các tiêu chuNn cơ bản, kỹ thuật đượ c chọn là HG-AAS.

2.6. NGHIÊN CỨ U ĐÁNH GIÁ KỸ THUẬT GF-AAS VÀ HG-AAS THEO

CÁC TIÊU CHÍ THỰ C TIỄN.

(Theo tiêu chí thực tiễn)Bảng 2.12: Bảng so sánh các tiêu chí thực tiễn của kỹ thuật GF-AAS và HG-

AAS[17,18]

STTTên

kỹ thuật

Tổng thờ i gian

đo phổ (s)

Kiểu lò

NTH

Nhiệt độ

NTHĐặc điểm

1 GF-AAS 115Ống

graphit1900

- Nhiệt độ NTH cao

- Tuổi thọ của ống

graphite giảm.

- Ống graphite mắc

tiền

2 HG-AAS 40Ống

thạch anh900

- Nhiệt độ NTH thấp.

- Ống thạch anh bền.

Theo các tiêu chí thực tiễn, kỹ thuật đượ c chọn là HG-AAS vì giá thành thấp hơ n,

thờ i gian phân tích nhanh hơ n.

Theo các tiêu chí cơ bản, kỹ thuật đượ c chọn là HG-AAS. Kỹ thuật này sẽ cho kết

quả có LOD nhỏ hơ n khi phòng thí nghiệm có trang bị thêm bộ tiêm mẫu tự động.



24

2.7. NGHIÊN CỨ U QUI TRÌNH XÁC ĐNNH TỔNG SELEN TRONG THNT

VÀ TỎI.

2.7.1. Lấy mẫu và Xử lý mẫu trướ c khi khử .

Đối vớ i mẫu tỏi [20,21,24]

• Tỏi sau khi mua về, đem bóc lớ p vỏ, sấy 60 độ C để loại bớ t nướ c. Đem 250

gam tỏi say nhuyễn đồng nhất và cân 5 gam tiến hành xử lý mẫu xác định Se.

• Cho 5mL HClO4 và 5mL HNO3 vào trong bình chứa sẵn 5 gam tỏi thì thấy

có khói nâu, mẫu sủi bọt nhẹ. Đậy phễu và để qua đêm. Đun mẫu trên bếp

điện cho khói nâu bay ra. Nếu mẫu có màu đậm vàng thì thêm tiếp 3-6mL

HNO3 (1mL HNO3 /1lần) và tiếp tục đun để khói nâu bay hết. Sau đó, vẫn

đun tiếp để khói trắng bay ra đến khi dung dịch còn khoảng 1mL thì ngưng.

• Mẫu sau khi để nguội thì chuyển vào ống nghiệm 25mL. Dùng HCl 10% để

tráng rửa bình đựng mẫu và dung dịch này cũng tập trung vào ống nghiệm

25mL trên.

Đối vớ i mẫu thịt [6,24]

• Thịt sau khi mua về đem rửa sạch, sắt lát mỏng và để vào tủ sấy ở 60 độ Cqua đêm. Sau đó, thịt đem xay nhuyễn đồng nhất và đem vào trong bình hút

Nm để. Khi cần phân tích, đem 1 gam thịt trong bình hút Nm ra xử lý mẫu.

• Cho 10mL HNO3 đậm đặc vào bình chứa sẵn 1gam thịt thì thấy có khói nâu

quanh bình, bề mặt mẫu sủi bọt nhẹ. Đậy phễu và để qua đêm. Sau đó, đưa

mẫu lên bếp đun cho đến khi khỏi nâu giảm bớ t thì để nguội và tiếp tục cho

2mL HClO4 đậm đặc, lắc nhẹ và đem đun tiếp tục cho đến khi có khói trắng

và dung dịch còn khoảng 1mL thì ngưng.

• Mẫu sau khi để nguội thì chuyển vào ống nghiệm 25mL. Dùng HCl 10% để

tráng rửa bình đựng mẫu và dung dịch này cũng tập trung vào ống nghiệm

25mL trên.



25

Hình 2.7: Khi cho acid vào mẫu

Hình 2.8: Sau khi ngâm mẫu trong acid sau 1 ngày



26

Hình 2.9: Khi bắt đầu đun mẫu

Hình 2.10: Khi mẫu gần xử lý xong



27

Hình 2.11: Khi mẫu xử lý xong

2.7.2. Tiến hành tiền khử Se(VI) thành Se(IV) bằng HCl(1:1)

Để khử Se(VI) thành Se(IV) thì mẫu sau khi xử lý sẽ đem tiến hành tiền khử

bằng cách cho HCl(1:1), đun cách thủy ở nhiệt độ 80 độ C trong 20 phút[18],

lấy ra để nguội, định mức bằng dung dịch HCl 10% đến vạch. Lắc đều và đo.

Phươ ng trình phản ứng:

Na2SeO4 + 4HCl SeO2 + Cl2 + 2NaCl + 2H2O (2.1)

Khảo sát thể tích HCl(1:1) dùng để khử Se(VI) thành Se(IV).

Để khảo sát thể tích HCl (1:1), bảng thí nghiệm đượ c thiết lập như sau:

Bảng 2.13: Bảng khảo sát thể tích HCl(1:1) cần dùng để khử selen

STTChun Se100ppb

Thể tích (mL)HCl (1:1)

Thể tích (mL) HCl 10%định mứ c

A trungbình

1 20 2.5 0.244

2 15 7.5 0.213

3 10 12.5 0.201

4

2.5 mL

5 17.5 0.148

KL: Trong nghiên cứ u này tôi chọn thể tích HCl(1:1) là 10mL để độ hấp

thu tươ ng tự giá trị khuyến cáo của nhà sản xuất. Tuy nhiên, để khử hòan

tòan thì thể tích dùng HCl (1:1) nên sử dụng là 20mL khi nồng độ Se cao.



28

Hình 2.12: ChuNn Se 10ppb (kỹ thuật HG-AAS)

Mẫu sau khi xử lý mẫu thì đem tiến hành tiền khử bằng cách cho 10mL

HCl(1:1) vào các ống nghiệm 25mL trên, đậy nắp và đặt vào bếp đun cách

thủy ở nhiệt độ 80 độ C trong 20 phút thì lấy ra để nguội và định mức bằng

dung dịch HCl 10% đến vạch. Lắc đều và chuNn bị đem đo.

Hình 2.13: Bếp Memmert gia nhiệt thực hiện tiền khử

2.7.3. Giai đoạn đo đạc kết quả

Mẫu sau khi tiền khử sẽ đượ c đo trên thiết bị quang phổ hấp thu nguyên tử

AA800 bằng cách dùng chất khử là NaBH4.[18]

Qui trình tạo hydride như sau:



29

4BH− + 3H2O + H+ H3BO3 + .

8H (2.2)

H2SeO3 +.

8H (dư) SeH2 +3H2O + H2 (2.3)Bảng 2.14: Bảng kết quả đo mẫu tỏi và thịt.

Lượ ng cân - TB mSe-TB U(x)STT Tên mẫu Nơ i mua

(gam) (µg/kg)

1 Tỏi-Hà NộiSiêu thị Coopmart,

Q9, Tp.HCM5.053 29.57 `±0.61

2 Tỏi-Lý Sơ nSiêu thị Coopmart,

Q9, Tp.HCM5.074 66.87 ±0.61


Q1, Tp.HCM 5.034 66.03 ±0.61

4Tỏi – Trung

QuốcChợ Phướ c Long A

Q9, Tp.HCM5.040 16.83 ±0.69

5Tỏi – Trung

QuốcChợ Rạch ÔngQ8, Tp.HCM

5.034 10.28 ±0.73

6 Thịt nạc đùiChợ Rạch Ông

Q8, Tp.HCM1.025 643.93 ±1.34

7 Thịt nạc đùiChợ Phướ c Long

Q9, Tp.HCM1.037 573.15 ±1.24

8Thịt-

Satifood,Siêu thị Coopmart

Q1, Tp.HCM1.016 1080.80 ±2.13

9 Thịt - VissanSiêu thị Coopmart

Q1, Tp.HCM1.051 351.31 ±0.71

2.8. HIỆU SUẤT THU HỒI CỦA QUI TRÌNH PHÂN TÍCH.

♦ Qui trình tính toán hiệu suất thu hồi: Mẫu thêm chuNn, đem tiến hành xử lý mẫu

theo qui trình đã nêu. Sau đó, đo trên máy và tính H% theo công thức sau:

samp std samp

std

C CH% 100%

C+

−= × (2.4)

♦ Đối vớ i mẫu thêm chuNn thì tiến hành cộng chuNn ở nồng độ khoảng giữa đườ ng

chuNn và ở nồng độ ở khoảng giớ i hạn định lượ ng



30

♦ Kết quả đo mẫu và mẫu thêm chuNn trên k ĩ thuật HG-AAS như sau:

Đối vớ i mẫu thêm chun 4ppb thì kết quả như sau:

Bảng 2.15: Kết quả hiệu suất thu hồi khi thêm chuNn 4ppb vào mẫu

Tên mẫu G,g SeC mSe (ppb)

mSe-TB (ppb)

mSe thêm thự c tế (ppb)

mSe thêm lý thuyết

(ppb)

H%

Tỏi 5.0234 3.48 17.325.0238 3.16 15.745.0732 3.54 17.43

16.83

Tỏi +Chun 5.0752 7.31 36.01Se 5.0286 7.47 37.16(2mL, 50ppb) 5.0652 7.10 35.04

36.0719.24 19.78 97.2

Thịt 1.0628 14.97 352.141.0572 14.86 351.281.0321 14.47 350.50

351.31

Thịt+ Chun 1.0866 18.53 426.33Se 1.0098 18.62 460.98(2mL,50ppb) 1.065 18.86 442.61

443.31

92.00 94.99 96.8

Đối vớ i mẫu thêm chun 1ppb thì kết quả như sau:

Bảng 2.16: Kết quả hiệu suất thu hồi khi thêm chuNn 1ppb vào mẫu

Tên mẫu G, g SeC mSe (ppb)

mSe-TB (ppb)

mSe thêm thự c tế (ppb)

mSe thêm lý thuyết

(ppb)

H%

Tỏi 5.0237 2.07 10.325.0733 2.10 10.345.0049 2.04 10.18

10.28

Tỏi + Chun 5.0752 3.35 16.50Se 1ppb 5.0652 2.85 14.06(0.5mL, 50ppb) 5.0135 2.91 14.52

15.02

4.74 4.95 95.8

Thịt 1.1198 15.88 354.421.1381 15.99 351.241.1170 15.77 352.95

352.87

Thịt+ Chun 1.1075 16.53 373.02Se 1ppb 1.1562 17.33 374.61(0.5mL,50ppb) 1.1203 16.74 373.56

373.73

20.86 22.17 94.1



31

Nhận xét:

- Hiệu suất thu hồi đối vớ i mẫu tỏi khoảng 95%-97% và mẫu thịt khoảng 94%-

96%.

- Quá trình xử lý mẫu và tiền khử mất mát không đáng kể nên đượ c dùng để

phân tích Se.

2.9. QUI TRÌNH CHI TIẾT ĐỂ XÁC ĐNNH TỔNG HÀM LƯỢ NG SELEN

TRONG THNT VÀ TỎI.

Đối vớ i mẫu tỏi

• X ử lý mẫ u ban đầu: Vô cơ hóa mẫ u phân tích.

Tỏi sau khi mua về, đem bóc lớ p vỏ, sấy 60 độ C để loại bớ t nướ c. Đem 250

gam tỏi say nhuyễn đồng nhất và cân 5 gam tiến hành xử lý mẫu xác định Se.

Cho 5mL HClO4 và 5mL HNO3 vào trong bình chứa sẵn 5 gam tỏi thì thấy có

khói nâu, mẫu sủi bọt nhẹ. Đậy phễu và để qua đêm. Đun mẫu trên bếp điện cho

khói nâu bay ra. Nếu mẫu có màu đậm vàng thì thêm tiếp 3-6mL HNO3 (1mL

HNO3 /1lần) và tiếp tục đun để khói nâu bay hết. Sau đó, vẫn đun tiếp để khóitrắng bay ra đến khi dung dịch còn khoảng 1mL thì ngưng. Mẫu sau khi để

nguội thì chuyển vào ống nghiệm 25mL. Dùng HCl 10% để tráng rửa bình đựng

mẫu và dung dịch này cũng tập trung vào ống nghiệm 25mL trên.

• Tiề n khử selenat thành selenit:

Mẫu sau khi xử lý mẫu thì đem tiến hành tiền khử bằng cách cho 10mL

HCl(1:1) vào các ống nghiệm 25mL trên, đậy nắp và đặt vào bếp đun cách thủy

ở nhiệt độ 80 độ C trong 20 phút thì lấy ra để nguội và định mức bằng dung dịch

HCl 10% đến vạch. Lắc đều và chuNn bị đem đo.

• Các thông số máy trong k ỹ thuật HG-AAS:

Nguồn sáng là đèn EDL (đèn phóng điện khuyết cực), bướ c sóng λSe=190nm,

bề rộng khe 0.7nm, nhiệt độ nguyên tử hóa 9000C, chất mang là HCl 10%, chất

khử là NaBH4 0.2%.





33

CHƯƠ NG 3 – BÀN LUẬN

3.1 VỀ TÌNH HÌNH THỰ C TẾ MÁY AA800 PERKIN ELMER TRONGVIỆC LỰ A CHỌN KỸ THUẬT.

Tình trạng máy AA800 Perkin Elmer tại Viện VSYT-CC Tp.HCM bị lỗi tại vị

trí của bộ tiêm mẫu tự động nên ảnh hưở ng việc lựa chọn k ỹ thuật phù hợ p để

xác định Selen. Do đó, k ết quả này chỉ thích ứng vớ i thiết bị mà Viện đang có.

Qua đó, đánh giá đượ c tình trạng hoạt động của máy.

3.2 LỰ A CHỌN CÁC TIÊU CHÍ ĐỂ ĐÁNH GIÁ VÀ SO SÁNH CÁC KỸ

THUẬT PHÂN TÍCH BẰNG PHỔ HẤP THU NGUYÊN TỬ .Hãng Perkin Elmer đưa ra cặp thông số CScheck và A=0.20 để kiểm tra tình trạng

sẵn sàng hoạt động của các k ỹ thuật phổ hấp thu nguyên tử. Cách đánh giá này

khá thuận tiện. Tuy nhiên, để so sánh các k ỹ thuật này một cách tòan diện thì

cần căn cứ vào hai loại tiêu chí sau đây.

Tiêu chí cơ bản: độ nhạy, độ chính xác và độ đúng.

Tiêu chí thự c tiễn: thờ i gian, giá thành, mức độ thân thiện môi trườ ng.

Trong luận văn này, đối vớ i tiêu chí cơ bản, đã chọn là giớ i hạn phát hiện

(LOD) và khỏang bất ổn mở rộng nhỏ nhất tại tâm của đườ ng chuNn. Hai thông

số này có thể tính toán dễ dàng dựa vào phươ ng trình hồi qui bậc nhất y=a+bx.

Chúng cho phép đánh giá đồng thờ i độ nhạy và độ chính xác của qui trình phân

tích. Ngoài ra, đã sử dụng hiệu suất thu hồi H% để đánh giá độ đúng.

3.3 VỀ KẾT QUẢ ĐƯỜ NG NỀN CAO GẤP BỘI KHI DÙNG TUÝP

GRAPHITE CÓ END-CAPĐỂ ĐO Se BẰNG KỸ THUẬT HG-GF-AAS.

Kết quả thực nghiệm cho thấy khi dùng túyp graphite có end-cap trong k ỹ

thuật HG-GF-AAS không đạt yêu cầu khi đo tổng Se vì nền tăng cao gấp bội.

Tuy nhiên, điều này không xảy ra khi đo tổng As. Vấn đề này có thể dự đoán

nguyên nhân sau:

♦ Ảnh hưở ng giữa bản chất nguyên tố Se và túyp graphite có end-cap.



34

♦ Hơ i nguyên tử Se không tập trung tại quang trục mà khuyếch tán tớ i thành lò

graphite.

3.4 VỀ ĐỘ NHẠY CỦA KỸ THUẬT GF-AAS VÀ HG-AAS.

Theo khuyến cáo của hãng sản xuất thì hai k ỹ thuật GF-AAS và HG-AAS có

nồng độ kiểm tra độ nhạy lần lượ t là 100ppb và 10ppb. Vì vậy cho phép dự đoán

k ỹ thuật GF-AAS kém nhạy hơ n k ỹ thuật HG-AAS.

Tuy nhiên, thực tế thì k ỹ thuật GF-AAS và HG-AAS có LOD lần lượ t là

0.24ppb và 0.39ppb. Điều này không hẳn là không hợ p lý vì k ỹ thuật GF-AAS

có bộ tiêm mẫu tự động, tự pha loãng chuNn khi đượ c cài đặt máy; trong khi đó

k ỹ thuật HG-AAS thì dung dịch chuNn đượ c pha bằng tay và đem đo. Chứng tỏ,

bộ tiêm mẫu tự động góp phần làm độ nhạy tốt hơ n. Nếu phòng thí nghiệm dự

trù mua bộ tiêm mẫu tự động thì giá trị LOD còn nhỏ nữa.

3.5 VỀ QUY TRÌNH PHÂN TÍCH KỸ THUẬT GF-AAS VÀ HG-AAS.

Dựa trên k ỹ thuật HG-AAS luận văn này đã đưa ra các qui trình chi tiết để xác

định tổng selen trong thịt và tỏi. Trên thực tế chỉ thực hiện đánh giá LOD trên

thiết bị. Tuy nhiên, để đầy đủ cần đánh giá LOD của qui trình phân tích.





36

TÀI LIỆU THAM KHẢO

TIẾNG VIỆT

[1] Bộ Y tế (2004), Thông tư số 08 ngày 23/8/2004 về bảng khuyến nghị nhu cầu

dinh dưỡ ng RNI.

[2] Bộ Y tế (2009), Thông tư ban hành “Qui chuNn kỹ thuật quốc gia về chất lượ ng

nướ c ăn uống” – Số 04/2009/TT-BYT.

[3] Nguyễn Văn Đông (2008), Quang phổ hấ p thu nguyên t ử và ứ ng d ụng trong

phân tích kiể m tra chấ t lượ ng, Trung tâm đào tạo và phát triển sắc ký Tp.Hồ Chí

Minh.

[4] Đinh Việt Hoa (2008), Xác định Selen trong mẫ u d ượ c ph m bằ ng phươ ng pháp

phổ hấ p thu nguyên t ử k ế t hợ p vớ i k ĩ thuật hydride, Khóa luận tốt nghiệp,

Trườ ng Đại học Khoa học Tự nhiên, Thành phố Hồ Chí Minh.

[5] Lươ ng Lễ Hoàng (11/5/2008), “Khỏe về sinh t ố , mạnh về khoáng t ố ” -CNm nang

dinh dưỡ ng tươ ng lai việt – Nutifood.

[6] Nguyễn Thị Diệu Hồng (2004), Khảo sát hàm lượ ng Selen trong mẫ u thịt heo,

thịt bò, thịt gà bằ ng phươ ng pháp phổ hấ p thu nguyên t ử k ế t hợ p vớ i bộ hóa hơ i

t ạo hidrua, Khóa luận tốt nghiệp, Trườ ng Đại học Khoa học Tự nhiên, Tp.Hồ

Chí Minh.

[7] Cù Thành Long (2007), C ơ sở phươ ng pháp phổ nguyên t ử , Giáo trình chuyên

ngành Hóa Phân tích, Trườ ng Đại học Khoa học Tự nhiên, Thành phố Hồ Chí

Minh.

[8] Cù Thành Long (2009), Nguyên lý phân tích định lượ ng, Chuyên đề cao học

phân tích khóa 17, trườ ng Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.Hồ Chí Minh.

[9] Cù Thành Long (2008), Bảng số và công thứ c thố ng kê trong thự c nghiệm hóa

học, Giáo trình chuyên ngành Hóa phân tích, trườ ng Đại học Khoa học tự nhiên

Tp.Hồ Chí Minh.

[10] Phạm Luận (2006)-Phươ ng pháp phân tích phổ nguyên t ử -Nhà xuất bản Đại

học quốc gia Hà Nội.



37

[11] Trần CNm Thúy (2008), Nghiên cứ u qui trình xác định các chấ t polycyclic

aromatic hydrocarbon trong thự c ph m chế biế n – luận văn thạc s ĩ khoa học –

hóa học, Trườ ng Đại học Khoa học Tự nhiên, Thành phố Hồ Chí Minh.

[12] Lê Thị Ánh Tuyết (2003), Xác định selen trong gạo bằ ng phươ ng pháp phổ

hấ p thu nguyên t ử , Khóa luận tốt nghiệp, Trườ ng Đại học Khoa học Tự nhiên,

Thành phố Hồ Chí Minh.

TIẾNG ANH

[13] Association of Official Agricultural Chemists Official (2006), Method 986.15

Arsenic, Cadmium, Lead, Selenium and Zinc in Human and Pet Foods, 9.1.01.

[14] G.Schlemmer, H.Schulze, C.Gönner, Bodenseewerk Perkin-Elmer GmbH, D-

88662 Überlingen - Analytical Advantages of End-Capped Tubes Used with a

Transverse-Heated Graphite Atomizer .

[15] M.Tuzen a, K.O. Saygia, M.Soylakb,*(2007), Separation and speciation of

selenium in food and water samples by the combination of magnesium

hydroxide copreciation – graphite furnace atomic absorption spectrometric

determination, Talanta 71 (2007), 424-429.

[16] Perkin Elmer (2000), Aanalyst 800 atomic absorption spectrometer -User

guide.

[17] Perkin Elmer (1999), Fias-Furnace Techique- User guide.

[18] Perkin Elmer (2000), Flow Injection Mercury/Hydride Analyses-recommended

Analytical conditions and general information.

[19] Perkin Elmer (1999), THGA Graphite Furnace- Techniques and recommended

conditions.

[20] Recai Inam, Guler Somer* (1999), Determination of selenium in garlic by

cathodic stripping voltammetry, Food Chemistry 66 (1999) 381-385.

[21] Recai Inam, Guler Somer* (2000), A direct method for the determination of

selenium and lead in cow’s milk by differential pulse stripping voltammetry,

Food Chemistry 69 (2000) 345-350.



38

[22] Standard Method for Waste Water (2005), Selenium, 3500-Se, p 3-91-94

[23] Winkipedia/Selen.

[24] Zhifeng Zhang, Shuyu Chen*, Huaming Yu, Mei Sun, Wenqui Liu (2004),

Simultaneous determination of arsenic, selenium, and mercury by Ion

exchange-vapor generation –inductively coupled plasma–mass spectrometry,

Analytica Chimica Acta 513 (2004) 417-423



39

PHỤ LỤC

GỒM:PHỤ LỤC A.

Công thức tính LOD và khoảng bất ổn mở rộng dựa vào phươ ng trình đườ ng chuNn

y=a+bx

PHỤ LỤC B.

Số liệu thực nghiệm khi đo kỹ thuật HG-GF-AAS vớ i túyp graphite có và không có

“end-cap”

PHỤ LỤC C.

Số liệu thực nghiệm khi tính hiệu suất thu hồi.

PHỤ LỤC D.

Số liệu thực nghiệm khi đo mẫu thịt và tỏi.





B1

PHỤ LỤC B

Số liệu thự c nghiệm khi đo kỹ thuật HG-GF-AAS vớ i túyp graphite có và không

có “end-cap”

Hình 2.1: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu không Se, có “end-cap”,

Lần đo

lặp lại

Tín hiệu sau

khi trừ nền

Diện tích

peak

Chiều cao

peak

Diện tích

nền

Chiều cao

nền

1 -0.0312 -0.0312 0.0027 14.1781 4.0953

2 0.0293 0.0293 1.6110 14.1194 4.1011

3 -0.0306 -0.0306 0.0031 14.2060 4.1045

4 0.0243 0.0243 1.4323 14.1538 4.1079

5 -0.0322 -0.0322 0.0034 14.3061 4.1100

6 0.0295 0.0295 1.5808 14.1621 4.1130

7 -0.0174 -0.0174 0.0732 14.3250 4.1148

8 -0.0322 -0.0322 0.0041 14.3286 4.1175

9 -0.0170 -0.0170 0.0707 14.2619 4.1202

10 -0.0319 -0.0319 0.0038 14.2635 4.1221



B2

PHỤ LỤC B(tt)

Hình 2.2: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu có Se (C=1ppb), có “end-cap”,


.

Hình 2.3: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu có As (C=8ppb), có “end-cap”,




B3

PHỤ LỤC B(tt)

Lần đo

lặp lại

Tín hiệu sau

khi trừ nền

Diện tích

peak

Chiều cao

peak

Diện tích

nền

Chiều cao

nền

1 0.6793 0.6793 0.6754 -0.0323 0.0323

2 0.7238 0.7238 0.7214 -0.2856 0.0285

TB 0.7015

SD 0.0315

RSD% 4.49

Hình 2.4: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu không Se, không “end-cap”, dữ liệu sau

Lần đo

lặp lại

Tín hiệu sau

khi trừ nền

Diện tích

peak

Chiều cao

peak

Diện tích

nền

Chiều cao

nền

1 -0.0217 0.0026 0.0028 0.0358 0.0091

2 -0.0221 0.0022 0.0026 0.0302 0.0082

TB -0.0219

SD 0.0003

RSD% 1.41



B4

PHỤ LỤC B (tt)

Hình 2.5: Kỹ thuật HG-GF-AAS.Mẫu Se(C=4ppb), không “end-cap”,


Và dữ liệu sau:

Lần đo

lặp lại

Tín hiệu sau khi

trừ nền

Diện tích

peak

Chiều cao

peak

Diện tích

nền

Chiều cao

nền

1 0.0382 0.0382 0.0532 0.0631 0.0245

2 0.0455 0.0455 0.0558 0.0632 0.0259

TB 0.0419

SD 0.0051

RSD% 12.29





C1

PHỤ LỤC C

Trong phần hiệu suất thu hồi, các dữ liệu như sau:

Mẫu thêm chun 1ppb

SeC (ppb)

Tên mẫu

G, g Lần1 Lần2 TB

mSe

ppb

mSe-TB

ppb

mSe thêm

(ppb)

thự c tế

mSe thêm

(ppb)lýthuyết

H%

Tỏi 5.0237 2.109 2.04 2.07 10.32

5.0733 2.064 2.132 2.10 10.345.0049 2.062 2.015 2.04 10.18 10.28Tỏi + Chun 5.0752 3.317 3.381 3.35 16.50Se 1ppb 5.0652 2.831 2.866 2.85 14.06(0.5mL, 50ppb) 5.0135 2.916 2.907 2.91 14.52 15.02 4.74 4.95 95.84Thịt 1.1198 15.82 15.93 15.88 354.42

1.1381 16.23 15.75 15.99 351.241.1170 16.17 15.37 15.77 352.95 352.87

Thịt+ Chun 1.1075 16.01 17.04 16.53 373.02Se 1ppb 1.1562 17.04 17.61 17.33 374.61

(0.5mL,50ppb) 1.1203 16.9 16.58 16.74 373.56 373.73 20.86 22.17 94.09

Mẫu thêm chun 4ppb

SeC (ppb)

Tên mẫuG, g Lần 1 Lần 2 TB

mSe ppb

mSe-TB ppb

mSe thêm

(ppb)

thự c tế

mSe thêm

(ppb)lýthuyết

H%

Tỏi 5.0234 3.474 3.486 3.48 17.325.0238 3.192 3.135 3.16 15.745.0732 3.551 3.522 3.54 17.43

16.83

Tỏi +Chun 5.0752 7.211 7.408 7.31 36.01

Se 5.0286 7.484 7.465 7.47 37.16(2mL, 50ppb) 5.0652 7.064 7.135 7.10 35.04 36.07

19.24 19.78 97.28

Thịt 1.0628 15.35 14.59 14.97 352.141.0572 14.06 15.65 14.86 351.281.0321 14.51 14.43 14.47 350.50

351.31

Thịt+ Chun 1.0866 18.32 18.74 18.53 426.33Se 1.0098 18.67 18.57 18.62 460.98(2mL,50ppb) 1.065 19.05 18.66 18.86 442.61

443.31

92.00 94.99 96.86



C2

PHỤ LỤC C(tt)Vớ i+ TB: Nồng độ Se trung bình của 2 lần đo lặp lại.+ m Se (µg/kg): Hàm lượ ng Se (µg) trong 1 kg mẫu.

dinh mucSe trungbinh

i

Vm ( g / kg) C

mµ = ×

+ m Se-TB (µg/kg): Hàm lượ ng trung bình Se (µg) trong 1 kg mẫu.+ m Se-thêm (µg/kg) thực tế: Hàm lượ ng Se thực tế (µg) trong 1 kg mẫu.

Se them thucte Se(mau Std) Se(mau)m ( g / kg) m m− − +µ = −

+ m Se-thêm (µg/kg) lý thuyết: Hàm lượ ng Se lý thuyết (µg) trong 1 kg mẫu.chuan chuan

Se them lythuyeti

V xCm ( g / kg)

m− −µ =

+ H%: hiệu suất thu hồi

* Mẫu tỏi: Mẫu tỏi 1:



C3

PHỤ LỤC C(tt)

Mẫu tỏi 3

Mẫu tỏi 4:





C5

Phụ lục C (tt)

Mẫu tỏi + 4ppb - Lần 3

* Mẫu thịt:

Mẫu thịt-2



C6

PHỤ LỤC C(tt)

Mẫu thịt-3

* Mẫu thịt+ chun 4ppb Mẫu thịt+ 4ppb- Lần 1



C7

PHỤ LỤC C(tt)Mẫu thịt+4-Lần 2

Mẫu thịt+4-Lần 3



D1

PHỤ LỤC D

Trong phần đo mẫu, các dữ liệu như sau:

Đườ ng chun áp dụng

Lượ ng cân - TB mSe-TB U(x)STT Tên mẫu Nơ i mua

(gam) (µg/kg)1 Tỏi-Hà Nội-

Siêu thị Coopmart,Q9, Tp.HCM

5.053 29.57 0.61


Q9, Tp.HCM5.074 66.87 0.61


Q1, Tp.HCM5.034 66.03 0.61

4Tỏi – Trung

QuốcChợ Phướ c Long A

Q9, Tp.HCM5.040 16.83 0.69

5Tỏi – Trung

Quốc

Chợ Rạch Ông

Q8, Tp.HCM5.034 10.28 0.73

6 Thịt nạc đùiChợ Rạch ÔngQ8, Tp.HCM

1.025 643.93 1.34

7 Thịt nạc đùiChợ Phướ c Long

Q9, Tp.HCM1.037 573.15 1.24

8 Thịt-Satifood,Siêu thị Coopmart

Q1, Tp.HCM1.016 1080.80 2.13

9 Thịt - VissanSiêu thị Coopmart

Q1, Tp.HCM1.051 351.31 0.71

C(ppb) Atb

0 0.00062 0.0286

4 0.04776 0.08368 0.1170

10 0.150512 0.1757514 0.20885

Đườ ng chun Se 280510y = 0.0151x - 0.0041

R2

= 0.9967

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0 2 4 6 8 10 12 14

C(ppb)

A



D2

PHỤ LỤC D (tt)

STT Tên mẫu Lượ ng cân Nồng độ đo trên máy(ppb)(gam) Lần 1 Lần 2 Trung bình

1 Tỏi-Hà Nội- 5.0078 5.848 5.796 5.82Siêu thị Coopmart 5.0630 5.98 6.019 5.99Q9, Tp.HCM 5.0884 6.234 5.992 6.11

2 Tỏi-Lý Sơ n- 5.1947 14.13 14.11 14.12Siêu thị Coopmart 5.0019 13.4 12.76 13.08Q9, Tp.HCM 5.0264 13.37 13.68 13.52

3 Tỏi-Lý Sơ n- 5.0192 12.82 13.94 13.38Siêu thị Coopmart 4.9825 12.8 13.15 12.98Q1, Tp.HCM 5.1005 13.38 13.69 13.54

4 Tỏi-TrungQuốc 5.0234 3.474 3.486 3.48Chợ Phướ c Long A 5.0238 3.192 3.135 3.16Q9, Tp.HCM 5.0732 3.551 3.522 3.54

5 Tỏi-TrungQuốc 5.0238 2.109 2.04 2.07Chợ Rạch Ông 5.0732 2.064 2.132 2.10Q8, Tp.HCM 5.0049 2.062 2.015 2.04

6 Thịt nạc đùi 1.0080 4.651 5.786 5.218

chợ Rạch Ông 1.0684 5.505 5.499 5.50Q8, Tp.HCM 0.9994 5.126 5.123 5.12

7 Thịt nạc đùi 1.0989 5.195 5.109 5.15chợ Phướ c Long 1.0088 4.586 4.563 4.57Q9, Tp.HCM 1.0046 4.696 4.411 4.55

8 Thịt-Satifood 1.0024 8.418 8.501 8.46Siêu thị Coopmart 1.0060 8.883 8.747 8.81Q1, Tp.HCM 1.0385 9.114 9.034 9.07

9 Thịt-Vissan, 1.0628 15.35 14.59 14.97Siêu thị Coopmart 1.0572 14.06 15.65 14.86Q1, Tp.HCM 1.0321 14.51 14.43 14.47



D3

PHỤ LỤC D(tt)

Mẫu thịt-Chợ Rạch Ông, Q8, Tp.HCM –Lần 1




D4

PHỤ LỤC D (tt)


Mẫu thịt-Chợ Phướ c Long, Q9, Tp.HCM –Lần 1



D5

PHỤ LỤC D(tt)





D6

PHỤ LỤC D(tt)

Mẫu thịt-Satifood-Siêu thị Coopmart , Q1, Tp.HCM –Lần 1




D7

PHỤ LỤC D (tt)


Tỏi-Lý Sơ n- Siêu thị Coopmart, Q9, Tp.HCM- Lần 1



D8

PHỤ LỤC D(tt)

Tỏi-Lý Sơ n- Siêu thị Coopmart, Q9, Tp.HCM-Lần 3




D9

PHỤ LỤC D(tt)



Documents

THẠC SỸ Nghiên cứu lựa chọn một kỹ thuật phổ hấp thu nguyên tử thích hợp trên máy aa800 perkin elmer tại viện vsyt- cc tp. Hcm để xác định tổng