การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดสานกการแพทย

กรงเทพมหานคร The Development of Competencies of Newborn Professional Nurses

at a Tertiary Level Hospital in Medical Service Department under Bangkok Metropolitan Administration

สรรตน ฟองจานรรจ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยครสเตยน พ.ศ.2558

ลขสทธมหาวทยาลยครสเตยน

ข

วทยานพนธ เรอง

การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

ไดรบการพจารณาอนมตใหเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร พยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการพยาบาล

วนท 23 พฤษภาคม พ.ศ.2558 .........................................................................

นางสรรตน ฟองจานรรจ ผวจย

......................................................................... รองศาสตราจารย ดร.นงลกษณ จนตนาดลก วท.บ. (พยาบาล) วท.ม. (พยาบาลศาสตร) พย.ด. ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ......................................................................... รองศาสตราจารยสมพนธ หญชระนนทน วท.บ. (พยาบาล) เกยรตนยม M.S. (Nursing) กรรมการสอบวทยานพนธ ......................................................................... รองศาสตราจารย ดร.รชน ศจจนทรรตน ค.บ. (พยาบาลศกษา) ค.ม. (บรหารการพยาบาล) DSN. (Administrator of Nursing) กรรมการสอบวทยานพนธ ......................................................................... ......................................................................... รองศาสตราจารย ดร.นงลกษณ จนตนาดลก รองศาสตราจารยสมพนธ หญชระนนทน วท.บ. (พยาบาล) วท.บ. (พยาบาล) เกยรตนยม วท.ม. (พยาบาลศาสตร) พย.ด. M.S. (Nursing) คณบดบณฑตวทยาลย ประธานกรรมการบรหารหลกสตร พยาบาลศาสตรมหาบณฑต

 

ค

วทยานพนธ เรอง

การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

........................................................................

นางสรรตน ฟองจานรรจ ผวจย

..........................................................................

รองศาสตราจารยสมพนธ หญชระนนทน วท.บ. (พยาบาล) เกยรตนยม M.S. (Nursing) อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

..........................................................................

อาจารย ดร.เบญจวรรณ พทธองกร วท.บ. (พยาบาลและผดงครรภ) ค.ม. (การบรหารการพยาบาล) ปร.ด. (การจดการการพยาบาล) อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม

.......................................................................... ..........................................................................

รองศาสตราจารย ดร.นงลกษณ จนตนาดลก รองศาสตราจารยสมพนธ หญชระนนทน วท.บ. (พยาบาล) วท.บ. (พยาบาล) เกยรตนยม วท.ม. (พยาบาลศาสตร) พย.ด. M.S. (Nursing) คณบดบณฑตวทยาลย ประธานกรรมการบรหารหลกสตร พยาบาลศาสตรมหาบณฑต

 

ค

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธเรอง การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ฉบบนสาเรจลลวงไดดวยความกรณาและชวยเหลออยางดยงจาก รองศาสตราจารยสมพนธ หญชระนนทนอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก และ อาจารย ดร.เบญจวรรณ พทธองกร อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม ทกรณาใหคาปรกษาเกยวกบแนวคดขอคดเหน คาแนะนา ในการทาวทยานพนธ รวมทงเปนกาลงใจและเสยสละเวลาอนมคาเพอตรวจสอบแกไขขอบกพรองตางๆ ตดตามความกาวหนาของงานอยางใกลชดตลอดเวลาการศกษาจนไดรบความสาเรจ ผวจยรสกประทบใจและซาบซงในความเมตตาของทานอยางทสด ขอขอบพระคณคณะกรรมการสอบวทยานพนธรวมถงคณาจารยทกทานทกรณาใหขอคดเหนเพอการพฒนาวทยานพนธจนสาเรจดวยด ขอบพระคณผทรงคณวฒทงหาทาน ทกรณาใหขอเสนอแนะทมคณคาในการปรบปรงแกไขจนทาใหวทยานพนธฉบบนมความสมบรณ ขอขอบพระคณหวหนาพยาบาล และหวหนากลมงานกมารเวชกรรม โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทนอกจากจะเสยสละเวลาเปนผทรงคณวฒยงกรณาอนญาตใหบคลากรเขารวมสนทนากลมในการวจยครงน ขอบพระคณกมารแพทยทงสองทานหวหนาหอผปวยและนองพยาบาลทเสยสละเวลามาเปนผ เขารวมสนทนากลมในการถายทอดขอมล ความร ประสบการณจนทาใหงานวจยสาเรจลลวงไดดวยด ขอบคณพๆนองๆพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทกทานทใหความรวมมออยางดยงในการตอบแบบสอบถามและรวบรวมขอมล จนทาใหการวจยดาเนนไปไดดวยด โดยเฉพาะนองๆหอผปวยทารกแรเกดปวยทคอยชวยเหลอ ใหกาลงใจตงแตเรมตนจนกระทงสนสดการศกษา ขอกราบขอบพระคณมารดานองๆ เพอนๆ ทคอยหวงใย โดยเฉพาะสามและลกทงสองทเขาใจ สนบสนนและคอยเปนกาลงใจใหมมานะไมทอถอย พรอมทจะฟนฝาอปสรรคตางๆ จนประสบความสาเรจ คณประโยชนทเกดจากงานวจยครงนขอมอบแดครอบครว ทเปนผ คอยดแลทงรางกายและจตใจ คณาจารยทกทานทไดอบรมสงสอน ชแนะแนวทางทถกตอง และโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษททาใหผวจยไดมโอกาสสรางสมความร ประสบการณจนสามารถประสบความสาเรจในการศกษาครงน

ง

564018 : สาขาวชา : การบรหารการพยาบาล; พย.ม. (การบรหารการพยาบาล) คาสาคญ : ทารกแรกเกด/สมรรถนะพยาบาลวชาชพ/การวจยแบบสนทนากลม/การจดการความร สรรตน ฟองจานรรจ : การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร คณะกรรมการทปรกษาวทยานพนธ รองศาสตราจารย สมพนธ หญชระนนทน, M.S., อาจารยดร.เบญจวรรณ พทธองกร, ปร.ด. 178 หนา สมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดเปนปจจยสาคญในการพยาบาลทารกแรกเกดใหมความปลอดภยและมคณภาพชวตทดการวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณามวตถประสงคเพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ผวจยเลอกใชการวจยแบบสนทนากลมเปนรปแบบการวจยในขนตอนการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดโดยมการดาเนนการวจย5 ขนตอนไดแก 1) กาหนดปญหาการวจย 2)กาหนดประชากรเปาหมาย 3) สรางแนวคาถามสาหรบการสนทนา 4) จดการสนทนากลม 5)จดการขอมล โดยใชกระบวนการจดการความรตามแบบจาลองเซกเปนแนวทางในการสนทนาแลกเปลยนเรยนร มผรวมสนทนาจานวน 10 คน ไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดประกอบดวยสมรรถนะ 7 ดาน ดงน 1) ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด จานวน 7 ขอ 2) ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด จานวน 28 ขอ 3) ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม จานวน 11 ขอ 4) ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยงจานวน 8 ขอ 5) ดานการสอสารและการใหขอมลจานวน 5 ขอ 6) ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกดจานวน 6 ขอ และ 7) ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกดจานวน8ขอกลมตวอยางทใชในการวจย คอ พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทมประสบการณการทางานตงแต 3 ปขนไปจานวน 43 คน เครองมอทใชคอแบบสอบถามสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ หาคาความเทยงดวยวธสมประสทธแอลฟาครอนบาคไดคาความเทยงเทากบ .95 ผลการวจยพบวาระดบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของตนเองระดบสงมากจานวน15 ขอ ระดบสงจานวน 58 ขอ ผบรหารทางการพยาบาลสามารถนาสมรรถนะนไปเปนแนวทางในการพฒนาความรความสามารถของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลระดบตตยภมตอไป

จ

564018 : MAJOR : Nursing Management ; M.N.S. (Nursing Management) KEYWORDS: NEWBORN/COMPETENCIES OF PROFESSIONAL NURSES/FOCUS GROUP RESEARCH/KNOWLAGE MANAGEMENT SIRIRAT FONGCHAMNAN Sirirat Fongchamnan : The Development of Competencies of Newborn Professional Nurses at a Tertiary Level Hospital in Medical Service Department under Bangkok Metropolitan Administration. Thesis Advisors: Associate Professor Sompan Hinjiranan, M.S., Dr. Benjawan Buddiangkul, Ph.D. ; 178 pages. The competencies of the newborn professional nurses are significant factors in the safety and well-being of patients in neonatal nursing care. The purpose of this research on determining the competencies of the newborn professional nurses at a tertiary level hospital in medical service department under the Bangkok Metropolitan Administration was to apply the model of the focus group research framework with five steps as follows: 1) determining the purpose, 2) determining whom to study, 3) developing the questions,4) Focus group participants, and 5) Analyzing and Reporting. The researcher applied SECI model of knowledge management shared by ten experts newborn professional nurses whore commended the practical competencies of newborn professional nurses at a tertiary level hospital in medical service department under Bangkok Metropolitan Administration these were 7 competencies such as: 1) assessment of neonates health status consisted of seven items, 2) neonatal nursing care consisted of twenty-eight items, 3) promoting breast feeding consisted of eleven items, 4) communication and advice consisted of five items, 5) safety and risk management consisted of eight items, 6) discharge planning for neonates consisted of five items, and 7) protection of the neonates’ rights consisted of eight items. The sample consisted of forty-three newborn professional nurses who have at least three years of experience in this position, and who were chosen by purposive sampling. The research instrument was a set of questionnaires. The data were analyzed by using median.

The finding of the research revealed that the newborn professional nurses had highest competency level at 15 items, and the high competency level was 58 items. Based on the finding in the research, it is recommended that nurse administrators should bring these competencies to guide newborn professional nurses and to improve the ability of newborn professional nurses at a tertiary level hospital in the medical service department under Bangkok Metropolitan Administration

ฉ

สารบญ

หนา กตตกรรมประกาศ……………………………………………………………………….......... ค บทคดยอภาษาไทย…………………………………………………………………….........…. ง บทคดยอภาษาองกฤษ…………………………………………………………………........… จ สารบญ…………………………………………………………………………………........... ฉ สารบญตาราง…………………………………………………………………………........…. ฌ สารบญภาพประกอบ………………………………………………………………….........…. ฎ บทท 1 บทนา………………………………………………………………………….........…. 1 ปญหาการวจย...................................................................................................... 1 คาถามในการวจย................................................................................................. 6 วตถประสงคของการวจย..................................................................................... 6 กรอบแนวคดในการทาวจย……………………………………………........….. 6 ขอบเขตของการวจย............................................................................................. 9 นยามตวแปรทใชในการศกษาวจย....................................................................... 10 ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการศกษาวจย...................................................... 10 บทท 2 วรรณกรรมและผลการวจยหรอขอคนพบทเกยวของ…………………………............. 10 การพยาบาลทารกแรกเกด.................................................................................... 10

แนวคดเกยวกบสมรรถนะ.................................................................................... 20 การวจยแบบการสนทนากลม……………………………………………........... 32 การจดการความร................................................................................................. 47 การจดการความรตามแนวคดแบบจาลองของเซก……………………........…… 49 โรงพยาบาลระดบตตยภม สงกดสานกการแพทย……………………................ 51 บทท 3 วทยาการวธวจย……………………………………………………….............………. 52 วธดาเนนการวจย…………………………………………………….........……. 52 การออกแบบการวจย………………………………………………….........…… 53 เครองมอทใชในการวจย………………………………………………….......... 54 การพทกษสทธผรวมวจย…………………………………………………......... 58 การเกบรวบรวมขอมลทใชในการวจย………………………………….........… 59

ช

สารบญ (ตอ) หนา

การวเคราะหทางสถต……………………………………………………............ 59 บทท 4 ผลการวจย…………………...............…………………………………………………. 64 บทท 5 สรปผลการวจยอภปรายผล และขอเสนอแนะ………………………..............………… 93 สรปผลการวจย…………………………………………………..............………. 91 อภปรายผล…………………………………………………………...............…… 95 ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช……………………………...........…….. 104 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป…………………………………..........….. 104 บรรณานกรม………………………………………………………………….......………….... 105 ภาคผนวก……………………………………………………………………………................. 110 ก รายนามผทรงคณวฒ………………………………………………............….. 111 ข เอกสารพทกษสทธผกลมตวอยาง……………………………..........………… 113 ค เครองมอทใชในการวจย………………………………………............……… 117 ง เอกสารขอเชญผทรงคณวฒตรวจสอบเครองมอวจย และเอกสารขอความ

อนเคราะหในการเกบขอมลทาการวจย...........................................................

156 จ การหาคาความเชอมนของแบบสอบถาม………….........…............………..... 160 ฉ คาทางสถต...................................................……….........…............………..... 171 ประวตผวจย………………………………………………………………………....……...… 178

ซ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 จานวนและรอยละขอมลทวไปของกลมตวอยาง………………………… 67 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหน

ผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด จาแนกตามรายดาน………………………………

68

3 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด………………………………

69

4 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด…………….

71

5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานความปลอดภยและบรหารความเสยง…………

75

6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด…………..

76

7 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการสอสารและการใหขอมล………………..

77

8 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม…………..

78

9 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด……………

80

ฌ

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา 10 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลระดบสมรรถนะทตรงกบ

ความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด จาแนกตามรายดาน………………………………………………

81

11 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม………………………….

82

12 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดดานดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด…………………….

84

13 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด จาแนกตามรายดานดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง..

85

14 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการพทกษสทธของทากแรกเกด…………………………….

86

15 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด……………………

87

16 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการสอสารและการใหขอมล…………………………

88

17 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด……………………..

89

ญ

สารบญภาพประกอบ

แผนภมท หนา

1 กรอบแนวคดการวจย เรองการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทยกรงเทพมหานคร………………………………………………

9

2 ขนตอนสาคญของการดาเนนการวจยแบบสนทนากลม…………………. 37 3 การจดการความรตามแนวคดแบบจาลองเซก……………………………. 50

บทท 1

บทนา ปญหาการวจย ทารกในชวงเวลาตงแตแรกเกดจนถงอาย 28 วนเปนชวงอายทมความสาคญมากของชวตเปนกลมประชากรทมอตราการเจบปวย (Morbidity rate) และอตรามฤตภาพ (Infant mortality rate) มากทสดเมอเปรยบเทยบกบประชากรวยอนๆ จากสถตประเทศไทยป 2554 พบอตราตายของทารกแรกเกด (อายต ากวา 28 วน) เทากบ 4.0 ตอเดกเกดมชพ 1,000 คน (กลมธรกจดานขอมลขาวสารสขภาพ สานกนโยบายและยทธศาสตร, 2554) เนองจากแรกเกดทารกตองพบกบการเปลยนแปลงหลายๆอยางนอกครรภมารดาทาใหตองมการปรบตวทางสรรวทยาในระบบตางๆ ตงแตแรกเกดเพอใหสามารถดารงชวตหลงออกจากครรภมารดาไดอยางปลอดภย (พรทพย ศรบรณพพฒนา, 2555) การเปลยนแปลงตางๆ มผลกระทบตอรางกายทารกหลายดานทงสงแวดลอม ดานอณหภม ความชน แสงสวาง ระดบเสยงทงในหองคลอด และหอผปวย ตลอดจนการเปลยนแปลงภายในรางกายของทารกเอง เชน การหายใจครงแรก ซงหากไมไดรบการดแลทเหมาะสมอาจสงผลใหเกดอนตรายตอชวตได (พชร วรกจพนผล, 2554)

การดแลทารกแรกเกดจงตองเรมตงแตขณะอยในหองคลอด และดแลตอเนองจนกระทงจาหนาย จะขาดชวงใดชวงหนงไมได โดยเฉพาะอยางยงทารกแรกเกดทมภาวะเสยงมโอกาสหรอความไวสงตอการเจบปวยพการหรอตาย (พรทพย ศรบรณพพฒนา, 2555) ซงการดแลทารกเพอปองกนการเกดการเจบปวยหรอภาวะแทรกซอนขณะอยในโรงพยาบาลตองเนนการดแลขนพนฐานใหถกตองและครบถวนเพราะความบกพรองในการดแลขอใดขอหนงจะนาไปสการเจบปวยและพการได (เกรยงศกด จระแพทย, 2550) โดยหวใจของการดแลทารกแรกเกดคอการปองกนการเจบปวยหากการปองกนไมบรรลผลตองวนจฉยการเจบปวยใหไดโดยเรวกอนททารกจะแสดงอาการหรอ

2

ตงแตเรมปรากฏอาการและใหการรกษาพยาบาลทนทเพอปองกนหรอลดภาวะแทรกซอนทอาจคกคามตอชวตทารก เพอการมคณภาพชวตทดของทารกและครอบครว (เกรยงศกด จระแพทย, 2551)ซงการดแลทารกใหมคณภาพในเกณฑมาตรฐานและมประสทธภาพนนยอมขนกบผปฏบตงานเปนสาคญการทผปฏบตงานจะมความสามารถในการปฏบตงานใหไดผลงานทดมคณภาพสงนนจาเปนจะตองไดรบการพฒนาความรทกษะหรอสมรรถนะในการทางาน (บญใจ ศรสถตยนรากร, 2551; เพญจนทร แสนประสาน และคณะ, 2549) สมรรถนะเปนสงสาคญทชวยใหผบรหารการพยาบาลเกดความมนใจวาองคการไดใหการดแลทมคณภาพสงแกผปวยและผใชบรการเนองจากการมสมรรถนะของบคลากรจะชวยลดความเสยงจากความผดพลาดและชวยปรบปรงคณภาพการพยาบาล (Taylor, 2000) พยาบาลวชาชพจงจาเปนตองพฒนาตนเองใหมความรความสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพและเพมประสทธผลใหกบองคกร ไดกลาวคอ ตองเปนผ ท มความรความสามารถในการปฏบตงานในหนาทของตนมทกษะพฤตกรรมและคณลกษณะพเศษสวนบคคลทมความจาเปนตอการปฏบตหนาทไดเปนอยางดตามขอบเขตหนาททรบผดชอบ (Wong, 2001) โดยเฉพาะในการดแลทารกพยาบาลเปนผทมบทบาทสาคญในการสงเสรมปฏสมพนธระหวางบดามารดาและทารกการใหความรในการดแลทารกการสงเสรมการเลยงลกดวยนมมารดาการใหคาแนะนาเพอการดแลทารกทบานอยางตอเนอง พยาบาลจะตองมความรและทกษะเฉพาะเกยวกบการเปลยนแปลงทางสรรวทยาของทารกแรกเกด การประเมนสภาพรางกายของทารกแรกเกดและการประเมนปฏสมพนธระหวางมารดาบดาและทารก ซงชวงนเปนชวงสาคญของชวตททารกจะตองไดรบการดแลอยางใกลชด เพอชวยใหทารกผานชวงวกฤตไปไดอยางปลอดภย (วไล เลศธรรมเทว, 2550) นอกจากนพยาบาลยงตองสามารถใหการพยาบาลตามปญหาเฉพาะอยางไดเหมาะสม เพราะการมชวตรอดของทารกเปนสวนหนงในการพฒนาภาวะสขภาพของประชากร โดยเปนตวชวดสาคญทบงชถงระดบคณภาพของประชากรและการพฒนาของประเทศทสาคญ มความรในการใชกระบวนการพยาบาลสามารถวนจฉยทางการพยาบาลไดวาทารกมปญหาหรอมโอกาสเสยงทจะไดรบอนตรายอยางไร นาไปสการวางแผนการพยาบาลไดสอดคลองกบการวนจฉยทางการพยาบาล (มณภรณ โสมานสรณ, 2553)

จะเหนไดวาพยาบาลมบทบาทสาคญอยางยง เพราะเปนผทอยใกลชดทารกตลอดเวลาทราบอาการเปลยนแปลงของทารกไดเรวทสด และเปนผทเชอมประสานใหกระบวนการดแลรกษาทารกเปนไปตามแผนอยางมคณภาพ โดยจาเปนตองอาศยองคความรททนสมยมเจตคตทดตอการใหบรการมทกษะดานการพยาบาลตามมาตรฐานวชาชพ และมความรความสามารถเฉพาะทางในการดแลทารกทงปกตและเจบปวยไดอยางรวดเรวถกตองปลอดภยและมคณภาพ ดงนนสมรรถนะของพยาบาลทดแลทารกแรกเกดจงมความสาคญอยางยงตอคณภาพชวตของทารก

3

สมรรถนะ (Competency) หมายถงคณลกษณะของบคคล สะทอนใหเหนจากพฤตกรรมในการทางานทแสดงออกมาของแตละบคคลทสามารถวดและสงเกตเหนได (ณรงควทย แสนทอง, 2550) คณลกษณะประกอบดวย ความร ทกษะ และพฤตกรรมของบคคลในการปฏบตงานในบทบาทหนาทความรบผดชอบหนงๆใหประสบความสาเรจ เชน การพยาบาลเปนการบรณาการความร ทกษะประสบการณและเจตคต เพอดแลผปวยโดยรปแบบการดแลผปวยทมประสทธภาพนน ตองสอดคลองกบความตองการและคณลกษณะของผปวยและครอบครวสมรรถนะของพยาบาลจงควรพฒนาขนจากความตองการและคณลกษณะของผปวยและครอบครวเปนสาคญ (ประชด ศราธพนธ, 2555)สมรรถนะของบคคลเปนสงทเปนผลมาจากการฝกอบรมและประสบการณไมไดเปนสงทมมาแตเกดสมรรถนะของผปฏบตงานแตละวชาชพหรอแมแตวชาชพเดยวกนอาจไมเหมอนกน เนองจากบรบท และสภาพการณทแตกตางกน (บญใจ ศรสถตยนรากร, 2551) การแบงประเภทสมรรถนะจะแตกตางกนไปตามบรบทและลกษณะงานขององคการนนๆ การพฒนารปแบบสมรรถนะจงไมมรปแบบตายตวขนอยกบลกษณะงานขององคการและวตถประสงคของการนาสมรรถนะไปใช (ณรงควทย แสนทอง, 2550)

นอกจากนการกาหนดสมรรถนะทชดเจนเหมาะสมของบคลากรในหนวยงาน ทาใหผบรหารสามารถนาสมรรถนะทไดมาใชประโยชนในการบรหารงานบคคลในดานตางๆ เชน การสรรหา และคดเลอกบคลากรตามคณสมบต และสมรรถนะของตาแหนงทตองการการวางแผนความกาวหนาในอาชพของบคลากร การประเมนผลการปฏบตงานของบคลากร การบรหาร คาตอบแทน และการวางแผนฝกอบรมและพฒนาบคลากร (ธารงศกด คงคาสวสด, 2549) สมรรถนะจงเปนสงจาเปนในการปฏบตงาน เพอใหมนใจวาบคคลมความพรอมและสามารถปฏบตงานใหประสบความสาเรจได (Fey & Miltner, 2000) และสมรรถนะยงเปนปจจยพนฐานทสาคญในการสนบสนนตวชวดหลกของผลงาน (Key Performance Indicator : KPI) ใหบรรลเปาหมายไดอยางสมบรณและสามารถนาไปใชเปนปจจยพนฐานในการพฒนาแนวทางการพฒนาบคลากรในองคการ(เพญจนทร แสนประสาน และคณะ, 2549)

ทารกแรกเกดทเขารบการรกษาอยในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ ไดแก ทารกทคลอดภายในโรงพยาบาล (นอก/ในหองคลอด) และทารกทคลอดนอกโรงพยาบาล (Birth before admit : BBA) มทงทารกปกต ทารกทมภาวะเสยง ทารกปวย และทารกปวยวกฤต ทารกปกตหลงคลอด จะยายไปอยกบมารดาทตกหลงคลอดทนทหลงไดรบการประเมนสภาวะสขภาพและฉดวคซนปองกนวณโรคปอด (BCG) และวคซนปองกนไวรสตบอกเสบ บ (Hepatitis B) ทหอผปวยทารกแรกเกดปวย ทารกทมภาวะเสยง และทารกปวย จะรบไวสงเกตอาการทหอผปวยทารกแรกเกดปวย สวนทารกวกฤต เชน ทารกทตองใสเครองชวยหายใจหรอตองการการดแลอยางใกลชด จะ

4

รบไวทหออภบาลผปวยหนกทารกแรกเกดตงแตแรกคลอด จนกวาอาการจะคงทจงจะยายมาหอผปวยทารกแรกเกดปวย ทารกทแรกเกดปกตหากมภาวะเจบปวยภายหลงเชนทารกทมภาวะตวเหลอง พยาบาลทหอผปวยหลงคลอด ไดแก หอผปวยสตกรรม หอผปวยสตนรเวชกรรม หอผปวยพเศษ 20 (สตกรรม) มบทบาทในการประเมนคดกรองและสงเกตภาวะเจบปวย เพอชวยใหทารกไดรบการตรวจวนจฉยและไดรบการรกษาไดอยางรวดเรวตามแนวปฏบตทางคลนก (Clinical Practice Guideline : CPG ) ตามโรคทไดกาหนดไว ทารกจะไดรบการตรวจประเมนภาวะสขภาพเปนประจาทกเวรทกวนและไดรบการตรวจจากแพทยอยางนอยวนละครงจนหายเปนปกตและสามารถจาหนายกลบบาน โดยมการวางแผนจาหนายในทารกทตองมการดแลตอเนอง เปนพเศษ เชน ทารกทตองใชอปกรณการแพทยตอทบาน นอกจากนยงมการตรวจคดกรองทารกแรกเกดทกราย ประกอบดวย การตรวจคดกรองภาวะพรองไทรอยดฮอรโมนการตรวจห เพอคดกรองการไดยนการตรวจเลอดทารกเพอคดกรองการตดเชอ HIV ในทารกทมารดามผลเลอด HIV positive การใหภมคมกนโรค การใหความรแกมารดาและบดาในการเลยงดทารกฝกหดการอาบน าทารกกอนกลบบานเปนรายบคคลเตรยมความพรอมการดแลทารกกอนการจาหนายกลบบานหลงทารกจาหนายกลบบานจะโทรศพทตดตามการเลยงลกดวยนมแม คอ เมอทารกอาย 7 วน 14 วน 1 เดอน 2 เดอน 4 เดอน และ 6 เดอน และใหคาปรกษาปญหาเกยวกบมารดาและทารกทางโทรศพทตลอด 24 ชวโมง

จากบรบทของหนวยงานทตองใหการพยาบาลทารกแรกเกด ทงทารกปกต ทารกทมภาวะเสยง และทารกปวย รวมทงการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมพยาบาลทปฏบตงานในหนวยงานเหลานจาเปนตองมสมรรถนะในการดแลทารกใหครอบคลมกบบรบทของหนวยงาน เพอใหการดแลทารกไดตามมาตรฐานวชาชพโดยพยาบาล ตองมการพฒนาความรความสามารถทกษะและสมรรถนะในดานปฏบตการพยาบาลใหครอบคลมกบบรบทของหนวยงานอยตลอดเวลามการประเมนและพฒนาองคความรอยางตอเนองจงจะสามารถดแลทารกไดอยางมคณภาพและปลอดภย ซงปจจบนหนวยงานเหลานยงไมมการพฒนาสมรรถนะเฉพาะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด บทบาทหนาททใชเปนแนวทางในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพและใชประเมนการปฏบตงาน เปนแบบพรรณนาลกษณะงาน (Job description) ไมไดระบความสามารถทชดเจนซงหากไมมการประเมนสมรรถนะเฉพาะหนวยงานและการพฒนาบคลากรไมสอดคลองกบบรบทของหนวยงานอาจสงผลกระทบตอคณภาพการดแลทารกแรกเกดไดดงขอมลตวชวดของหนวยงานยงพบอตราการกลบมารกษาดวยโรคเดมภายใน 28 วน อตราการตดเชอทสะดอ ตา ทารก อตราการเกดภาวะอณหภมกายตา อตราความคลาดเลอนจากการใหยาและสารน า เปนตน ซงอบตการณ ดงกลาวแสดงใหเหนถงความสาคญในการพฒนาสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ เพอพฒนาความรความสามารถ

5

ของบคลากรใหสอดคลองกบบรบทและผลลพธทางการพยาบาลทารกแรกเกดของหนวยงานซงจะสงผลใหการดแลทารกมคณภาพและประสทธภาพมากยงขน

ปจจบนโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ ยงไมมการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด และจากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดขององคกรอนๆ ในประเทศไทยยงไมพบการพฒนาสมรรถนะทตรงกบบรบทของโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทชดเจน แตมทใกลเคยง ไดแก อรฐน รปงาม (2548) เรอง “ศกษาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพประจาหองคลอดโรงพยาบาลทวไป” รจรา เจรญวงศ (2550) เรอง “ศกษาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทดแลทารกแรกเกดวกฤตในหอผปวยหนกทารกแรกเกด” สมศร เชตะวน (2553) เรอง “ศกษาการพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลผดงครรภวชาชพในหนวยคลอดโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหมทเกยวของกบสมรรถนะดานการดแลทารกแรกเกดภายใน 24 ชวโมงแรก” ผองแผว พมศรนล (2553) เรอง “การวเคราะหตวประกอบสมรรถนะพยาบาลทารกแรกเกดระยะวกฤตในโรงพยาบาลของรฐ ระดบตตยภม”และสายสวาท กนธวง (2555) เรอง “การพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในแผนกเดกออน โรงพยาบาลเชยงใหม ราม” ซงบรบทของหนวยงานเหลานแตกตางจากบรบทของโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทมการแยกหอผปวยทดแลทารกวกฤต (NICU และ PICU) โดยเฉพาะและรายละเอยดขอสมรรถนะแตละดานจะเปนสมรรถนะในภาพรวมของพยาบาลวชาชพไมเฉพาะเจาะจงทารกแรกเกดหรอเจาะจงในทารกชวงแรกเกดเทานน มเพยงของ สายสวาท กนธวง ทใกลเคยงทสดแตแตกตางกนในรายละเอยดบรบทของหนวยงานสมรรถนะดงกลาวจงไมสามารถนามาใชไดทงหมด ดงนนจงมความจาเปนทตองพฒนาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทเหมาะสมกบบรบทในการทางานนอกจากนโรงพยาบาลในสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ซงมทงหมด 9 โรงพยาบาล ยงไมมการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดไว รวมท งสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล (องคการมหาชน) หรอเรยกชอยอวา “สรพ.” และสภาการพยาบาลไดพฒนาใหองคกรพยาบาลระบและประเมนสมรรถนะพยาบาลวชาชพในหนวยงานพเศษ 7 หนวย ไดแก หองคลอด หองผาตด วสญญ อบตเหตฉกเฉน ไตเทยม ไอซย และทารกแรกเกด ผวจยในฐานะหวหนาพยาบาลหอผปวยทารกแรกเกดปวยโรงพยาบาลเจรญกรงประชา-รกษ จงสนใจทจะศกษาการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทมการพฒนาสมรรถนะเปนรายดานอยางชดเจนครอบคลมลกษณะงาน และการใหบรการของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด รวมทงการระบรายละเอยดความสามารถในการปฏบตงานของสมรรถนะแตละดาน

6

คาถามการวจย

สมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษมอะไรบาง วตถประสงคของการวจย 1. พฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร 2. ศกษาระดบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาล เจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

กรอบแนวคดในการทาวจย

สมรรถนะเปนสงสาคญสาหรบองคการ ความสามารถตามมาตรฐานวชาชพ ตามหนาททไดรบมอบหมายอยางเดยวไมเพยงพอทจะทาใหบคลากรปฏบตงานไดด รวมทงอาจไมตอบสนองตอภาวะการอยรอดขององคการในสถานการณทมการแขงขน จงตองมการพฒนาคณลกษณะทพงประสงคทจะทาใหการปฏบตงานมประสทธภาพและตอบสนองตอทศทางทองคกรมงหวง

ผวจยเลอกใชการวจยแบบสนทนากลมในการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดซงในการพฒนาสมรรถนะทจะทาใหผลลพธตรงกบบรบทในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในหนวยงานและตอบสนองตอปญหาทเกดขนในปจจบนผรวมพฒนาควรตองเปนบคคลทมความรจรง/ความรฝงลก (Tacit knowledge) ในบรบทของหนวยงาน ของผปวยและครอบครว ทไดจากประสบการณการปฏบตงานมาเปนเวลานานในหนวยงานนนๆ และเปนผทมความรชดแจง (Explicit knowledge) ในการดแลรกษาทารกแรกเกด ซงไดมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควาตาราวชาการ และจากการทบทวนวรรณกรรมตางๆทเกยวของในการใหขอมลในประเดนปญหาทเฉพาะเจาะจง เพราะกลมบคคลทเกยวของกบปญหาจะเปนบคคลทคาดวาจะเปนผทสามารถใหขอมลทเกยวของกบเรองทตองการศกษาไดเปนอยางด เนองจากการสนทนากลมตองผานการสนทนาหรออภปรายโตตอบแสดงความรสกนกคดซงกนและกนในประเดนตางๆทนกวจยพฒนาขนตามวตถประสงคของการวจย (ชาย โพธสตา, 2553) ขอมลทไดจากการสนทนากลม จะทาใหมนใจไดในความถกตองตรงประเดน ความนาเชอถอและความหลากหลายของขอมลการวจยครง

7

นกลมทใหขอมล คอ ผทมความรฝงลกจากประสบการณการปฏบตงานและความรชดแจงจากการศกษาอบรมไดแกพยาบาลวชาชพระดบหวหนาหอผปวย พยาบาลวชาชพผปฏบตงานในหอผปวยทมทารกแรกเกดและกมารแพทยทเปนผรกษาทารกแรกเกดโดยมจดมงหมายเพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดจะทาใหสมรรถนะทไดถกตองและตรงกบบรบทของโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษอยางแทจรง

ผวจยเลอกใชขนตอนการดาเนนการวจยแบบสนทนากลม (Focus group) เปนรปแบบการวจยในการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด โดยดาเนนการวจย 5 ขนตอน (ชาย โพธสตา, 2553) ไดแก 1) กาหนดปญหาการวจย 2) กาหนดประชากรเปาหมาย 3) สรางแนวคาถามสาหรบการสนทนา 4) จดการสนทนากลม และ5) จดการขอมลโดยใชกรอบแนวคดการจดการความรตามแบบจาลองเซก (Socialization, Externalization, Combination, Internalization : SECI Model) เปนแนวทางในการสนทนาแลกเปลยนเรยนร การจดการความรตามแบบจาลองเซกเกดขนใน4 ลกษณะ คอ ลกษณะท 1 Socialization เปนการแบงปนและถายทอดความรฝงลกดวยการสอสารแลกเปลยนประสบการณตรงระหวางกนในการวจยครงนจะเปนขนตอนการแลกเปลยนเรยนรประสบการณจากการปฏบตงานของผรวมสนทนากลม ผลทได คอ ประเดนปญหา อปสรรคในการใหการพยาบาลทารกแรกเกดทาใหเกดความความคดใหมๆ การปฏบตหรอแนวทางใหมๆออกมาเปนลกษณะท 2 ของการสรางความร คอ Externalization ในการวจยนคอ ขนตอนการแปลงความรจากประสบการณเปนการพด สรปผลทไดจากการพดคยแลกเปลยนเรยนรกน คอ ประเดนทตองคนควาเพมเตมทตองไปศกษาคนควาจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ หรอจากหลกฐานเชงประจกษซงกคอ ความรชดแจงนามาบรณาการกบความรจากประสบการณเพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดและเปลยนใหเปนรปของภาษา คอการบนทกเปนลายลกษณอกษร กระบวนการในลกษณะท 3 นเรยกวา Combination จะตองมการรวบรวมตวอยางทไดเรยนร ซงจะทาใหเกดความรใหมในการวจยนเปนขนตอนของการรวบรวมความรจากการคนควาเปนความรเชงประจกษผลทไดคอขอความทเปนสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด และในการดาเนนการตอไปคอนาไปใหผทรงคณวฒตรวจสอบกอนนาไปทดลองใชในสถานการณจรง จากการสรางความรดงกลาวเปนลกษณะท4ในการสรางความรคอ Internalization จะเปนการสงตอความรชดแจง สความรฝงลก แลวมการนาไปใชในระดบบคคลครอบคลมการเรยนรและลงมอทาความรทไดกลายเปนทรพยสนขององคการในขนตอนนคอการนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทไดไปปฏบตเพอใหเกดสมรรถนะตามทควรจะเปนเกดเปนความรทฝงลกในตวพยาบาลวชาชพนนๆเมอมความรใหมๆเกดขนอกกจะเกดการแลกเปลยนเรยนร

8

เปนวงจรทง 4 ลกษณะไปเรอยๆในการวจยครงนเปนการนาความรใหมทเกดขนมาพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ

วธการสนทนากลม (Focus group) ในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน โดยมผวจยเปนผดาเนนการสนทนา (Moderator) เปนผคอยจดประเดนในการสนทนาเพอชกจงใหกลมเกดแนวคดและแสดงความคดเหนตอประเดนตามแนวคาถามทผวจยสรางขน แนวคาถามประกอบดวย แนวคาถามหลก คาถามรอง และคาถามเจาะลก ซงแนวคาถามดงกลาวไดผานการตรวจสอบความเหมาะสมของเนอหาจากผทรงคณวฒ 5 คน การสนทนากลมเนนตามวตถประสงคของการสนทนาแตละครง ในการวจยครงนมการจดสนทนากลม ทงหมด 3 ครง ระยะเวลาแตละครงหางกนประมาณ 3-4 สปดาห โดยกาหนดวตถประสงคในการสนทนากลมดงน ครงท 1 เพอคนหาปญหา อปสรรคจากการปฏบตงานทจะแปลผลเปนสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ครงท 2 ไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมาผสมผสานกบความรทไดจากการคนควา ครงท 3ไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดรายดานและขอคาถามของสมรรถนะแตละดานเพอนาสมรรถนะทไดเปนแนวทางในการคดสรรพยาบาลวชาชพทจะมาปฏบตงานในหอผปวยทมทารกแรกเกด ใชเปนเกณฑในการประเมนผลการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการดแลทารกแรกเกดและใชขอสมรรถนะทไดมากาหนดเนอหาในการปฐมนเทศพยาบาลใหมและใชในการพฒนาบคลากรระดบตางๆ ตอไป

9

แผนภมท 1 กรอบแนวคดการวจย การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรก เกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ทมา: ประยกตจากขนตอนการดาเนนการวจยแบบการสนทนากลม (ชาย โพธสตา, 2553)

ขอบเขตของการวจย

1. ดานเนอหา เนอหาทใชในการศกษาครงน ไดแก การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพ ในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

2. ดานกลมตวอยาง ประกอบดวย ผบรหาร พยาบาลระดบปฏบตการในหอผปวยทรบ ทารกแรกเกดและแพทยผรกษาไดแก หวหนาหอผปวย พยาบาลปฏบตการและกมารแพทย

แนวคดการจดการความรตามแบบจาลอง

Externalization

Socialization

Combination

Internalization

ไดประเดนปญหา อปสรรคในการใหการพยาบาลทารกแรกเกด

ไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพท ใหการพยาบาลทารกแรกเกด และประเดนทตองคนควาเพมเตม

สมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดจาก การสนทนากลมและจากหลกฐานเชงประจกษ

ผทรงคณวฒใหความเหนแลวนาไปทดลองใชจรง สมรรถนะพยาบาลวชาชพทให

การพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ

ขนตอนการสนทนากลม

1. กาหนดปญหาหรอ หวขอ

2. พฒนาประชากร เปาหมาย

3. สรางแนวคาถาม สาหรบสนทนา

4. จดการสนทนากลม

5. จดการขอมล

10

3. ดานเวลา เวลาทใชในการรวบรวมขอมล ไดแก ระหวางเดอนธนวาคม 2557 ถงเดอน มนาคม 2558 นยามตวแปรทใชในการศกษาวจย สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด หมายถง พฤตกรรมการแสดงออกของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดครอบคลมทงดานความร (Knowledge) ทกษะ (Skill) และคณลกษณะสวนบคคล (Personal characteristic of attributes)ในการปฏบตงานในความรบผดชอบของตนทงนในการวจยครงน หมายถง การใหการพยาบาลทารกทพกรกษาตวในโรงพยาบาลตงแตแรกเกดจนกระทงจาหนายออกจากโรงพยาบาลใหมสขภาพสมบรณทงรางกายและจตใจไดรบการดแลทมคณภาพอยในเกณฑมาตรฐาน ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากการวจย 1. นาผลวจยไปเปนแนวทางในการคดสรรพยาบาลวชาชพทจะมาปฏบตงานในหอผปวยทมทารกแรกเกด 2. ใชผลการวจยเปนเกณฑในการประเมนผลการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด 3. ใชสมรรถนะทไดกาหนดเนอหาความร ทกษะ ในการปฐมนเทศพยาบาลวชาชพใหม และการพฒนาพยาบาลในระดบตางๆ

บทท 2

วรรณกรรมและผลการวจยหรอขอคนพบทเกยวของ

การวจยเรอง“การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ”ผวจยไดกาหนดขอบเขตการศกษา ทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของโดยครอบคลมเนอหาสาระสาคญดงน

1. การพยาบาลทารกแรกเกด 2. แนวคดเกยวกบสมรรถนะ (Competency) 3. การวจยแบบการสนทนากลม (Focus group research) 4. การจดการความร (Knowledge management) 5. การจดการความรตามแนวคดแบบจาลองเซก (SECI Model ) 6. โรงพยาบาลระดบตตยภม สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

โดยมรายละเอยดดงน การพยาบาลทารกแรกเกด ทารกแรกเกด หมายถง ทารกในชวงตงแตแรกเกดจนถงอาย 28 วนหลกและ วธการในการดแลทารกแรกเกดเพอใหพยาบาลผดแลทารกแรกเกดสามารถดแลทารกแรกเกดไดอยางถกตอง เหมาะสมประกอบดวยการสงเกต และเฝาระวงอาการ การประเมนภาวะสขภาพ การปองกนความเสยง การสรางเสรมสขภาพและการวางแผนการจาหนายสาหรบทารกแรกเกด ดงนนการดแลทารกแรกเกดจงตองเรมตงแตขณะอยในหองคลอดและดแลตอเนองจนกระทงกลบบานจะขาดชวงใดชวงหนงไมไดโดยเฉพาะในชวงแรกเกดถอเปนชวงทมความสาคญตอทารกมาก เปนชวงทมผลตอสขภาพชวตในเวลาตอมา ทารกจงตองการการดแลจากบดามารดา ผดแลและบคลากรทางสาธารณสขเปนพเศษในเรองตอไปน

12

1. การชวยหายใจ ควรประเมนทนทททารกเกด เพอพจารณาใหการชวยเหลอ ทารกทหายใจดมอตราการหายใจอยระหวาง 40-60 ครง/นาท ไมมเสยงครางขณะหายใจ (Grunting)ไมมการดงรง(Retraction)ปกจมกไมบานขณะหายใจ ผวสแดงด 2. การใหความอบอน เปนสงทสาคญมาเชนเดยวกนทารกมปจจยหลายอยางททาใหสญเสยความรอนไดจากการททารกมพนทผวกายมากเมอเทยบกบน าหนกตวมไขมนใตผวหนงนอยทารก จงมการสญเสยความรอนไดงาย เมออณหภมลดลงทาใหมการใชออกซเจนในปรมาณทเพมสงขน พยาบาลตองพยายามควบคมอณหภมทารกใหเหมาะสมคออยระหวาง 36.5-37.5 องศาเซลเซยส 3. การใหอาหาร ทารกแรกเกดสามารถยอย ดดซม เผาผลาญอาหารได เพยงแตขาดเอนไซดบางชนด เชน อะมเลสใชยอยคารโบไฮเดรตเชงซอนหรอเอนไซดไลเปสใชยอยไขมน จงมขอจากดในการยอยและดดซมอาหารไขมนโดยเฉพาะอาหารทมไขมนอมตวสงเชนนมววในขณะทนมมารดาแมจะมไขมนสงแตงายตอการยอยและดดซม เพราะมสวนประกอบของเอนไซดไลเปสเปนตวชวยยอย ดงนนอาหารทเหมาะทสดสาหรบทารกคอนมมารดาการใหวตามนเคแกทารกแรกเกดเพอปองกนการเกดการแตกของเมดเลอดแดงหลงจากนนทารกปกตจะมการสรางวตามนเคในลาไสไดเพยงพอ 4. การปองกนการตดเชอ เนองจากทารกแรกเกดยงมระบบสรางภมตานทานทไมสมบรณจงเสยงตอการเกดโรคตางๆไดงายโดยเฉพาะโรคตดเชอเมอแรกเกดสงททารกควรไดรบเพอปองกนการตดเชอโกโนเรยคอปายตาทงสองขางดวย 0.5% Erythromycin หรอ 1% Tetracycline การทาความสะอาดสะดอดวย 70% Alcohol ระมดระวงความสะอาดทวๆไป โดยเฉพาะการลางมอกอนและหลงสมผสทารกทกครง และควรมกฎระเบยบขอควรระวงสาหรบผเขาเยยม เพอปองกนไมให ผเยยมนาเชอเขาไปสทารก 5. การสรางสายสมพนธมารดาและทารก การสรางสายสมพนธระหวางมารดาและทารก มความสาคญมากเพราะมผลตอการอยรอดและการพฒนาของทารก การพฒนาสายสมพนธนมความยงใหญมากจนทาใหบดามารดาสามารถสละทกอยางเพอเลยงดบตรของตนได ดงนนจงตองใหทารกอยรวมกบมารดาโดยเรวทสดดวยการอมทารกวางบนอกมารดาหลงคลอดและนาทารกไปอยกบมารดาเมอทารกและมารดาพรอม 6. การดแลทวไป ทารกทปกตมกไมตองการการดแลอะไรเปนพเศษ แตกควรตรวจด สงผดปกต เชน การดดนม การขบถาย อาการตวเหลองหรออาการผดปกตอนๆ และใหการแกไขตามสาเหต นอกจากการพยาบาลตามหลกการพยาบาลทารกแรกเกดโดยทวไปแลวพยาบาลทใหการดแลทารกแรกเกดจะตองประเมนภาวะสขภาพของทารกและใหการพยาบาลตามปญหาเฉพาะอยาง

13

ไดอยางเหมาะสม เพราะการมชวตของทารกเปนสวนหนงในการกาหนดภาวะสขภาพของประชากรและเปนสงสาคญทบงชถงระดบคณภาพของประชากร ซงพยาบาลทใหการพยาบาลทารกแรกเกดจาเปนตองมความรเกยวกบสภาพของทารกแรกเกดและกระบวนการพยาบาล ซงการประเมนสภาพทารกแรกเกดทาใหสามารถวนจฉยทางการพยาบาลไดวาทารกมปญหาหรอโอกาสเสยงทจะไดรบอนตรายนาไปสการวางแผนการพยาบาลใหสอดคลองกบการวนจฉยการพยาบาลทารกแรกเกด (มณภรณโสมานสรณ, 2553)

คณสมบตและบทบาทพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด พยาบาลผทจะเปนผใหการพยาบาลทารก มคณสมบตและบทบาททวไปเชนเดยวกบพยาบาลในสาขาการพยาบาลอน แตมคณสมบตและบทบาทบางประการทมความสาคญและจาเปนยงตอการดแลสขภาพทารกใหครอบคลมทกดานและสาเรจลลวงไปดวยดไดแก 1. รกเดก เปนสงจาเปนและสาคญ ถาพยาบาลมความรกเดก จะทาใหเตมใจใหการพยาบาลตอเดกทกคน 2. เขาใจธรรมชาตเดก การศกษาพฒนาการเดกจะชวยใหเขาใจพฤตกรรมและปญหาทพบในเดกแตละวย พยาบาลตองเรยนร เขาใจมความรสกและจตนาการรวมกบเดกและพจารณาไตรตรองแกปญหาใหแกเดกได 3. มความนมนวล บคลกลกษณะความนมนวลในการสมผสแตะตองรางกายเดก มความ สาคญสาหรบพยาบาลเดก เพราะไมเพยงแตผวเดกจะบอบบาง แตยงไวตอการตอบสนองอกดวย การสมผสทนมนวลเปนการสอสารทถายทอดกระแสความรสกเมตตาปราณสเดกโดยเฉพาะในทารก ทารกจะรบความรสกทพยาบาลสงใหจากการสมผส 4. การสงเกตทดและความสามารถในการบนทก เนองจากทารกไมสามารถสอสารดวยวาจาไดวาขณะนนกาลงหว ไมสขสบาย กลว พยาบาลตองอาศยการสงเกตพฤตกรรมทดนามาวเคราะหแปลพฤตกรรมใหถกตอง แลวตอบสนองความตองการของทารกและบนทกอาการ พฤตกรรมตางๆไวอยางละเอยดถถวน อยางเปนจรงทกครง 5. ความอดทนและมอารมณแจมใสเปนกจวตร พยาบาลเดกควรเปนผมอารมณแจมใส ไมแสดงอารมณโกรธหรอความรสกรนแรงทงทางสหนา วาจา และการกระทา เมอเดกรองกวนควรคนหาสาเหตเพอชวยใหเดกหยดรองและสงบลง ไมแสดงอาการราคาญหรอเบอหนาย ทงตอตวเดกเองและบดามารดา เพราะเมอเดกเจบปวยบดามารดาและครอบครวจะมความวตกกงวลสง พยาบาลจงตองมความอดทนในการตอบคาถามซ าๆของบดามารดาและญาตและอดทนกบลกษณะงาน การพยาบาลกบเดกตองใชเวลามาก มความละเอยดออน งานซาซากจาเจ

14

6. มความสามารถในการใชภาษา ปกตเดกจะพอใจและเปนสขเมอไดยนเสยงทพดดวย ความนมนวล ออนหวาน แมวาเดกบางวยจะตอบสนองดวยคาพดไมได แตจะรบรดวยน าเสยงและทาทางการแสดงความรสกตอเขาเปนอยางไร พยาบาลควรพดกบเดกดวยน าเสยงเบาๆไมกระโชกโฮกฮาก เพราะถาพดเสยงดงเดกจะตกใจ กลว พดดวยสานวนของผใหญ เปนคาสภาพ เขาใจงาย พดใหชดถอยชดคา 7. มความสามารถในการถายทอดแบบแผนการปฏบตทด การใหคาแนะนาเกยวกบการ ดแลเดกไมวาขณะเจบปวยหรอขณะปกต พยาบาลเปนบคลากรทมบทบาทสาคญยงในการถายทอดความรสก การปฏบตการเปนแบบอยางทดใหผเปนบดามารดาและญาตคนอนๆพงกระทาตอเดก พยาบาลจงควรมการฝกฝนความสามารถและมทกษะทดในการกระตนใหผเกยวของกบเดกทกคนตระหนกถงความสาคญและประโยชนทจะบงเกดแกเดกโดยตรง บทบาทพยาบาลในการพยาบาลทารกแรกเกด 1. บทบาทในการดแล เปนบทบาทอสระทางการพยาบาลสามารถทาใหทารกไดโดยไมจาเปนตองมคาสงการรกษา เปนบทบาทในการปฏบตกจกรรมในการพยาบาลเพอชวยดแล สนบสนน เกยวกบการใหความสขสบายตางๆแกทารกและครอบครว โดยพยาบาลตองคานงถงความแตกตางระหวางบคคลเปนหลก ทารกแตละคนมภมหลง ประสบการณ นสยทแตกตางกนมความตองการทไมเหมอนกน จงควรชวยเหลอทารกดวยการใชกระบวนการพยาบาลเปนหลก 2. บทบาทดานการรกษา เปนบทบาททรวมมอระหวางพยาบาลกบแพทยในการรกษาเปนบทบาทพนฐานของพยาบาลทกคน เปนบทบาททมมากโดยเฉพาะผทปฏบตงานในหนวยงานทรบทารกปวยในระยะเฉยบพลน พยาบาลจะปฏบตการตางๆเพอใหผปวยไดรบการรกษาตามทแพทยวางแผนไวเพอชวยใหผปวยฟนจากโรคทเปนอย 3. บทบาทดานการปองกนและสงเสรม เปนบทบาททสาคญ เพราะการดแลสขภาพในปจจบนจะเปนเชงรกมากกวาการตงรบ เพอทจะชวยใหทารกมสขภาพอนามยทด การปองกน สงเสรม เปนบทบาททสามารถปฏบตไดทงในโรงพยาบาล นอกโรงพยาบาล เชน การใหวคซนปองกนโรค การจดสขาภบาลสงแวดลอมใหถกสขลกษณะ การตดตามสนบสนนใหทารกไดรบอาหารทมคณคาครบถวนตามวย การใหคาแนะนา กระตนใหทารกและครอบครวมสขนสยทดรจกวธและปฏบตตวไดถกตอง และการฟนฟสภาพรางกายจากการเจบปวยหรอพการใหคนสสภาพปกตหรอดทสด 4. บทบาทดานการสอนและแนะนาหรอบทบาทของการเปนเสมอนคร ทาหนาทถายทอดความรทกษะและเจตคตทดใหแกมารดาและญาตในเรองสขภาพอนามยของทงมารดาและ

15

ทารกและยงหมายรวมถงการสอนและแนะนาสมาชกใหมทเขาสวชาชพพยาบาลดวย การสอนตองมเปาหมายทชดเจน มวธการสอนทเหมาะสมกบแตละบคคล 5. บทบาทในการเปนทปรกษา เมอทารกเจบปวย บดามารดายอมเกดความเครยดวตกกงวล ตองการผมาชวยประคบประคอง บอยครงขณะทใชบทบาทของผสอนแนะนารายบคคล พยาบาลตองใชบทบาทของการเปนทปรกษารวม เทคนคทใชบอยคอการฟง สมผส และเปดโอกาสใหมการระบายออก 6. บทบาทดานผประสานงาน การทางานเฉพาะวชาชพพยาบาลฝายเดยวไมสามารถทจะใหบรการสงทดทสดใหแกทารกและครอบครวไดดวยเหตผลทวาทารกตองไดรบการดแลแบบองครวมคอครอบคลมในทกๆดานตองอาศยความชานาญเฉพาะสาขา อาศยความชวยเหลอจากทกคนในหลายอาชพ พยาบาลเปนผทอยใกลชดกบผปวยมากทสดในทมสขภาพดวยกน จะทราบเรองเกยวกบผปวย ไมวาจะเปนดานรางกาย อารมณ ความตองการของผปวย ดงนนพยาบาลจงตองทาหนาทเปนศนยกลางในการตดตอประสานงานกบทมงานในแตละสาขาอาชพทตองเกยวของกบผปวย เพอใหไดรบบรการทดทสด 7. บทบาทดานการวจย พยาบาลมบทบาทของการเปนนกวจยเรมตงแตมการสงเกตดานสขภาพและการเจบปวย ถามการนาขอมลมาจดเกบใหเปนระบบ นามาวเคราะหศกษาตอจะนามาถงซงบทบาทการเปนนกวจยทดและนาผลจากการวจยมาปรบใช 8. บทบาทของผปกครอง เปนบทบาททเปรยบเสมอนหนงเปนบดามารดาของทารก ซงบดามารดายอมตองมความรก หวงใย ปรารถนาดตอบตรของตน ความสมพนธในรปแบบนจงเปนไปในลกษณะของความหวงใย ความหวงด ใหความชวยเหลอหรอตดสนใจเลอกในสงทดใหแกทารก 9. บทบาทในการปกปองสทธผปวย บางครงพยาบาลตองทาหนาทเสมอนผดแลปกปองทารก ทงจากการรกษาพยาบาลหรอการกระทาของบคคลใดบคคลหนง พยาบาลจะยบย งการปองกนไมใหเกดผลเสยตอทารกเรยกรองสทธททารกพงมพงได

บทบาทของพยาบาลวชาชพในการดแลทารกแรกเกดอาการปกต การดแลทารกแรกเกดโดยทวไปจะตองมการประเมนทารกครงแรก (Initial assessment)

เมอแรกเกดทนทท 1 และ 5 นาท ดวยคะแนนแอพการ และหลงจากนนกมารแพทยจะประเมนอายครรภ (Gestational age) ของทารกแรกเกดภายใน 2 ชวโมงแรกของชวตสวนการประเมนทสลบ ซบซอนมากขนมกจะตองประเมนใหเสรจสมบรณภายใน 24 ชวโมงหลงคลอดซงบทบาทของพยาบาลในการดแลทารกแรกเกดปกตจะตองใชกรอบแนวคดทางการพยาบาลบรณาการเขากบทกษะปฏบตการพยาบาลในการประเมนสขภาพทารกแรกเกดใหแลวเสรจภายใน 24 ชวโมงแรกของ

16

ชวต (กนกวรรณ ฉนธนะมงคล, 2554) โดยบทบาทของพยาบาลทดแลทารกแรกเกดแบงเปนการดแล ดงน (เนตรทอง นามพรม และพชร วรกจพนผล, 2553)

1. การดแลในระยะแรกเกดทนท (Immediate care) ไดแก 1.1 การดแลอณหภมรางกายแรกเกด อณหภมรางกายของทารกจะลดลงทนทควรเชดตวทารกใหแหงและใหความอบอนโดยการหอตวและวางทารกไวใตเครองใหความอบอนแผรงส (Radiant warmer) เพอปองกนการสญเสยความรอน 1.2 ประเมนคะแนนแอพการในนาทท 1 และนาทท 5 เพอประเมนอาการทารกอยางรวดเรว 1.3 การดแลทางเดนหายใจ ดดเมอกในปากและจมกทารกดวยลกสบยางแดง เพอปองกนการสดสาลกสงคดหลง 1.4 ผกสายสะดอเพอปองกนไมใหเลอดจากรกไหลเขาสทารกมากเกนไป 1.5 สงเสรมสมพนธภาพระหวางมารดาและทารกในชวงระยะทตนตว (Sensitive period) เชดตวทารกใหแหงวางทารกบนตวมารดา ถาเปนไปไดใหทารกดดนมมารดา การใหมารดากบทารกไดมโอกาสอยดวยกนไดสมผสกนเรวทสดภายหลงคลอดจะชวยสงเสรมความสมพนธใกลชดระหวางมารดากบทารก (Maternal-infant bonding) และการพรากมารดากบทารกในระยะหลงคลอดจะเปนอนตรายตอการสรางความผกพนของมารดาตอบตร โดยใหมการสมผสตงแตชวโมงแรกหลงคลอดใหโอกาสมารดากบทารกไดประสานสายตาหรอจองมองกน (Visual contact) ใหมารดาสมผสทารกพดคยกบทารกและใหทารกไดดดนมมารดากอนทจะหยอดตา เพอปองกนการอกเสบของตาทเกดจากการตดเชอ 1.6 การปองกนการตดเชอหยอดตา เพอปองกนการอกเสบของตาทเกดจากการตดเชอสาหรบยาทใชขนอยกบนโยบายของโรงพยาบาลแตละแหงการหยอดตา ควรทาภายหลงการสงเสรมสมพนธภาพมารดากบทารกเพอใหเกดการประสานสายตา (Eye to eye contact) และใหการดแลทารกโดยใชหลกการปองกนการตดเชอ (Universal precaution) 2. การดแลในหนวยทารกแรกเกดไดแก 2.1 การดแลทางดานรางกาย 2.1.1 ทางเดนหายใจถามน าคดหลงอดตนในจมกดแลโดยดดเสมหะและเชด ทาความสะอาดใหจดทารกใหอยในทานอนศรษะสงตะแคงหนาไปดานใดดานหนงเสอผาทใสไมควรรดแนนเกนไปเพอสงเสรมการขยายตวของปอด

17

2.1.2 การควบคมอณหภมดแลใหทารกอยในสภาพแวดลอมทเหมาะสม โดยอณหภมทเหมาะสมของหนวยทารกแรกเกดคอ 26-28 องศาเซลเซยส เพอใหทารกมอณหภมรางกายทารกอยระหวาง 36.5-37.5 องศาเซลเซยส 2.1.3 การปองกนการตดเชอ/การสรางเสรมภมคมกนโดยการลางมอกอนและหลงใหการพยาบาล จากดคนเยยมทมการตดเชอเชนไขหวดและใหวคซนปองกนโรค ไดแก วคซนปองกนไวรสตบอกเสบบบรเวณตนขาขวาวคซนปองกนวณโรคฉดบรเวณตนแขนซาย 2.1.4 ปองกนภาวะเลอดออกโดยใหวตามนเควน (K1) ขนาด 0.5-1 มลลกรม ฉดเขาทางกลามเนอเพอปองกนปญหาเกยวกบปจจยการแขงตวของเลอด 2.1.5 ดแลการไดรบสารอาหาร สงเสรมการไดรบนมมารดา สงเกตความสามารถในการรบนม 2.1.6 สงเกตอาการผดปกตตางๆ เชน การตดเชอผนหรอปญหาสขภาพตางๆ 2.2 การดแลดานจตใจอารมณสงคม 2.2.1 สงเสรมใหมการสรางความผกพนระหวางบดามารดากบทารก (Infant parent attachment) โดยเรวทสด ควรนาทารกไปอยกบมารดาโดยเรวทสดใหแมไดอยกบทารกหลกเลยงการแยกทารกจากมารดา ใหแมมสวนรวมในการดแลทารกและเขาไปในหอผปวยทารกแรกเกด นอกจากสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมยงชวยลดภาระของพยาบาลลดการตดเชอปองกนทารกถกทอดทงและทารกกลบบานไดเรวขน ประเมนสมพนธภาพของบดามารดาทแสดงตอทารกเพอใหการชวยเหลอไดอยางเหมาะสมสงเสรมใหบดามารดามสวนรวมในการดแล 2.2.2 ตอบสนองความตองการดานจตใจอารมณและสงคมสมผสทารกดวย ความนมนวลเบามอกอนทากจกรรมกบทารกตองเตรยมทารกกอนโดยการสมผสเบาๆใหทารกทราบวาจะมกจกรรมตอไปพยาบาลตองไวตอพฤตกรรมและปฏกรยาของทารกเชนอาการหวงวงไมสขสบายตองประเมนใหไดเพอจะไดตอบสนองความตองการไดถกตองและตรงกบความตองการ 2.3 การดแลดานพฒนาการ ประกอบดวย ควบคมความสวาง โดยการปดไฟในหอผปวยบางจด และหรอการคลมตอบ ควบคมระดบความดงในหอผปวย และความดงของตอบขณะทางาน จดทานอนของทารกใหอยในทาทอยในครรภ และจดกจกรรมการดแลใหเสรจในเวลาเดยวกนเพอปองกนการรบกวนทารกมากเกนไป 3. การดแลทารกเมออยกบมารดาทหอผปวยหลงคลอด การสอนหรอใหคาแนะนาแกมารดาใหเขาใจถงพฤตกรรมและความตองการของทารกแรกเกด จะทาใหมารดาสามารถตอบสนองความตองการของทารกแรกเกดไดถกตอง ซงพยาบาลมบทบาทดานการสอนแนะนาสงเสรมใหมารดาตอบสนองทารกแรกเกดดวยความรกเอาใจใส

18

4. การวางแผนจาหนายมารดาและทารกออกจากโรงพยาบาล (Discharge planning) ทารกแรกเกดปกตทมอายครรภครบกาหนดและผลการตรวจรางกายปกตมกอยโรงพยาบาลเพยง 2-3 วนพยาบาลมบทบาทในการสอนใหความรในการดแลทารกใหความชวยเหลอและสนบสนน เพอใหบดามารดาคลายความวตกกงวลและมความเชอมนในความสามารถของตนในการดแลทารก เมอกลบไปอยทบานโดยจดเตรยมการสอนและจดเวลาทเหมาะสมใหมารดารบรและมทกษะในการดแลทารกอยางมระบบและเปนแบบแผน 5. บทบาทของพยาบาลในการสงเสรมการเลยงบตรดวยนมมารดา พยาบาลมบทบาทสาคญในการปรบแกทศนคตทไมถกตองของมารดาและจงใจใหตดสนใจเลยงบตรดวยนมของตนเอง ซงควรเรมตงแตตงครรภไปจนถงหลงคลอด ควรอธบายใหตระหนกถงขอเทจจรงทวาน านมมารดาเปนอาหารธรรมชาตทดทสด สาหรบบตรคณคาทางโภชนาการของน านมมารดา คอ มสารอาหารทกอยางครบถวนและเหมาะกบการเจรญเตบโตของบตรจงเหมาะสมทสดสาหรบใชเลยงบตร (มณภรณ โสมานสรณ, 2553) ซงการชวยเหลอมารดาและลกทมปญหาการเลยงลกดวยนมมารดาเปนบทบาททสาคญของพยาบาลตองอาศยองคประกอบหลายอยางรวมกน (ธดารตน วงศ-วสทธ, 2553) ไดแก ความรเฉพาะทาง เชนกายวภาคสรรวทยาและกลไกการสรางการหลงของนานม ทาอม การแกปญหาหวนม เตานมผดปกตการตอบสนองความตองการและอารมณของลกการใหคาแนะนามารดาเกยวกบอาหารการพกผอน

บทบาทของพยาบาลวชาชพในการดแลทารกแรกเกดทมภาวะเสยงและทารกปวย ทารกแรกเกดทมภาวะเสยง หมายถง ทารกแรกเกดทมแนวโนมทจะเกดความเจบปวย

หรอตายสงกวาปกต เรมตนตงแตแรกเกดจนถงอาย 28 วนซงการชวยเหลอทารกอาจเรมตงแตขณะอยในครรภมารดา ระหวางคลอด และหลงคลอด การเฝาระวงดแลหญงตงครรภกอนคลอด ขณะคลอด สามารถลดอตราตายแรกเกดของทารกไดมากรวมทงการใหการดแลทารกแรกเกดไดอยางดนอกจากนการนาเทคนคใหมๆมาใชในการดแลชวยใหทารกแรกเกดรอดตายมากขน

ปจจยเสยงทนาไปสภาวะเจบปวยทสามารถหลกเลยงและปองกนได คอ ความบกพรองของการดแลทารกแบบองครวมดงทกลาวขางตน เชน การงดนม และการไมใหมารดามสวนรวมรบผดชอบดแลลก ปจจยทสาคญทสดในการดแลทารกแรกเกดใหไดผลลพธทดและเสยคาใชจายนอย คอ การใหบดาและมารดามสวนรวมในการดแลทารกและไดรบการสรางเสรมพลงอานาจ (Empowerment) ในการดแลทรก ซงความบกพรองของการดแลอณหภมกายเปนสาเหตสาคญททาใหทารกเกดปญหาภาวะหายใจลาบาก (Respiratory distress) และตองรบไวในหอผปวยทารกแรกเกดนอกจากน การงดนมมารดากเปนสาเหตสาคญทสดททาใหไมประสบความสาเรจในการใหนมมารดาสงผลใหทารกเกดภาวะตดเชอในกระแสเลอดไดงายและอยในโรงพยาบาลนาน (เกรยงศกด

19

จระแพทย, 2554) พยาบาลจงมบทบาทสาคญในการดแลทารกแรกเกดและชวยบดามารดาใหประสบผลสาเรจในการเปลยนแปลงบทบาทของบดามารดา โดยการสงเสรมปฏสมพนธระหวางบดามารดาและทารกและการใหความรการดแลทารก การใหคาแนะนาลวงหนา เพอการดแลทารกทบานไดอยางตอเนอง ซงพยาบาลจะตองมความรและทกษะเกยวกบการเปลยนแปลงทางสรรวทยาของทารกแรกเกด การประเมนสภาพรางกายของทารกแรกเกด และการประเมนปฏสมพนธระหวางมารดาบดาและทารก ในชวงนจงเปนชวงสาคญของชวตททารกจะตองไดรบการดแลอยางใกลชด เพอชวยใหทารกผานชวงวกฤตนไปไดอยางปลอดภย พยาบาลจงควรใหการดแลทารกตามหลกการพยาบาลทารกแรกเกด (วไล เลศธรรมเทว, 2550) ไดแก 1) การดแลดานการหายใจ 2) การควบคมอณหภมของรางกายใหอยในระดบปกต 3) การดแลใหอาหารและน าอยางเพยงพอ 4) การปองกนการตดเชอ 5) การสงเสรมความผกพนใกลชดระหวางมารดาบดาและทารก 6) การสงเสรมความปลอดภย 7) การตรวจคดกรองในทารกแรกเกด (Newborn screening tests) และ 8) การจาหนายทารกแรกเกดและการตดตามเยยมทบาน

การดแลทารกแรกเกดทมภาวะเสยงและทารกปวยมความสาคญมาก เนองจากทารกกลมเหลานมโอกาสหรอความไวสงตอการเจบปวย พการ หรอตายทารก และครอบครวตองการการดแลอยางใกลชดจากแพทย พยาบาล ดงนนพยาบาลผใหการดแลทารก จงควรมความรและความเขาใจถงสาเหตพยาธสรรภาพ ลกษณะอาการทางคลนก การปองกน และการรกษาของภาวะเจบปวยทพบบอยในทารกแรกเกด เพอสามารถวนจฉยปญหาทางการพยาบาลไดตงแตแรกเรม และนาความรไปใหการพยาบาลแบบองครวมแกทารกแรกเกดทมภาวะเจบปวยไดอยางมประสทธภาพ (มาล เอออานวย, เนตรทอง นามพรม และปรศนา สนทรไชย, 2553) พยาบาลจงตองมความรเกยวกบการควบคมอณหภมรางกายทารก รหลกของการปรบอณหภมสงแวดลอมสามารถใชเครองใหความอบอนแผรงส และตอบเดกไดอยางถกตอง มความรในเรองการใหสารอาหารทารก ทงการใหนม และการใหสารอาหารทางหลอดเลอด พยาบาลจะตองสามารถใหนมทางสายลงกระเพาะหรอลงลาไสเลกไดอยางปลอดภย สามารถใหสารน าและเกลอแรทางหลอดเลอดดาไดอยางปลอดภย และสามารถใหการพยาบาลควบคมและแกไขใหทารกมภาวะกรดดางหรอระดบเกลอแรในเลอดไดอยางสมดล สามารถประเมนและเฝาระวงสงเกตอาการผดปกตตางๆ ไดอยางรวดเรว เชน อาการผดปกตทางระบบหายใจ หรอหวใจอาการของการตดเชอความผดปกตทางสมองและความผดปกตทางเมตาบอลซม สามารถชวยแพทยทาหตถการเฉพาะ สาหรบทารกมทกษะในการชวยฟนคนชพทารกแรกเกด ปฏบตกจกรรมพยาบาลทจาเปนในการชวยระบบไหลเวยนหรออาจใหยาฉกเฉนตามความเหมาะสม มทกษะในการตดตอประสานงานกบแพทย และหนวยงานอนทเกยวของ

20

แนวคดเกยวกบสมรรถนะ

แนวคดเรองสมรรถนะมาจากเดวดแมคคลแลนด (David McClelland, 1999) ซงไดศกษาคณสมบตและคณลกษณะของนกธรกจและผบรหารระดบสงทประสบความสาเรจในองคการชนนาวามคณลกษณะอยางไร โดยพบวาประวตและผลลพธทางการศกษาทดเดนของบคคลไมไดเปนปจจยทจะชวดวาบคคลนนๆ จะประสบความสาเรจในหนาทการงานเสมอไป หากตองประกอบไปดวยคณลกษณะอนๆ อก เชน ความสามารถในการทางานรวมกบผอน ความสามารถในการสอสารและการมปฏสมพนธกบผอน เปนตน กลาวไดวาบคคลทมสมรรถนะนนเปนผทประสบความสาเรจในการทางานโดยเปนผทสามารถประยกตหลกการหรอวชาความรทมอยในตนเองใหเปนประโยชนตอการปฏบตงาน ซงสวนประกอบของสมรรถนะแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนแรกเปนสวนทมองเหนไดอยางชดเจน เชน ความร (Knowledge) เกดจากการศกษาคนควาการทดลองหรอเรยนรและทกษะ (Skills) เกดจากการฝกฝนจนเกดความชานาญและประสบการณเปรยบเทยบไดกบภเขาน าแขงทเปนสวนอยเหนอน า และสวนทสองเปนสวนทมองไมเหน ประกอบดวย แรงขบเคลอนภายใน (Motive) เปนสงกระตนใหแสดงพฤตกรรมออกมาการรบรตนเอง (Self-concept) และคณลกษณะ (Trait) (ทองพนชง พงษวารนทร, 2552)

ความหมายของสมรรถนะ สมรรถนะตามแนวคดของสเปนเซอรและสเปนเซอร (Spencer, L.M. & Spencer, S.M., 1993)

สอดคลองกนกบแมคคลแลนด (McClelland, 1999) ซงใหความหมายสมรรถนะหมายถงคณลกษณะทซอนอยภายในตวบคคลคณลกษณะเหลาน จะเปนตวผลกดนใหบคคลสามารถสรางผลการปฏบต-งานในงานทตนรบผดชอบใหสงกวาหรอเหนอกวาเกณฑ/เปาหมายทกาหนดไว โบยาทซส (Boyatzis, 1982) ไดใหคาจากดความไววาสมรรถนะหมายถงคณลกษณะพนฐาน (Underlying characteristic) ของบคคลไดแกแรงจงใจ (Motive) อปนสย (Trait) ทกษะ (Skill) จนตภาพสวนตน (Self-image) หรอบทบาททางสงคม (Social role) หรอองคความร (Body of Knowledge) ซงบคคลจาเปนตองใชในการปฏบตงานเพอใหไดผลงานสงกวา/ เหนอกวาเกณฑเปาหมายทกาหนดไว โบมและสแปรโรว (Boam & Sparrow, 1992) ใหคาจากดความไววาสมรรถนะหมายถงกลมของคณลกษณะเชงพฤตกรรมทบคคลจาเปนตองมในการปฏบตงานในตาแหนงหนงๆ เพอใหการปฏบตงานในหนาทความรบผดชอบประสบความสาเรจและสงเกตเหน

เฟยและมลทเนอร (Fey & Miltner, 2000) กลาววาสมรรถนะสาหรบพยาบาลเปนความรและทกษะในการปฏบตเฉพาะอยาง โดยเปนการผสมผสานทงความรทกษะและคณสมบตสวนตวในการปฏบตงานใหเปนไปตามมาตรฐานอยางสมาเสมอ (สกญญา รศมธรรมโชต, 2549)ใหความหมาย

21

สมรรถนะหมายถงกลมความรทกษะและคณลกษณะสวนบคคลททาใหบคคลผนนทางานในความรบผดชอบของตนไดดกวาผอน (ธารงศกด คงคาสวสด, 2549) ใหความหมายวาสมรรถนะ หมายถงทกษะความรความสามารถความชานาญแรงจงใจหรอคณลกษณะทเหมาะสมของบคคลทจะสามารถปฏบตงานใหประสบผลสาเรจและ(ณรงควทย แสนทอง, 2550) ใหความหมายสมรรถนะ หมายถงบคลกลกษณะของคนทสะทอนใหเหนถงความรทกษะทศนคตความเชออปนสยและเปนคณลกษณะของบคคลซงสะทอนใหเหนจากพฤตกรรมในการทางานทแสดงออกมาของแตละบคคลทสามารถวดและสงเกตเหน ตามพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2525 ไดใหความหมายคาวา สมรรถนะ คอ ความสามารถ ในภาษาไทยมหลายคาทใชแทนคาวา Competency เชน สมรรถนะ ความสามารถ และสมรรถภาพ แนวคดทางจตวทยา คาวา ความสามารถ ใชคาวา Ability หมายถง ความสามารถในการเรยนรทจะปฏบตงาน หรอความสามารถและความเหมาะสมในการปฏบตงาน สวนแนวคดทางวธวทยาการจดการใชคาสมรรถนะวา Core competency หมายถง ความสามารถหลกขององคการธรกจ ททาใหธรกจประสบความสาเรจ สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) (2548) ไดใหคาจากดความไววาสมรรถนะ คอคณลกษณะเชงพฤตกรรมทเปนผลมาจากความรทกษะ/ความสามารถและคณลกษณะอนๆ ททาใหบคคลสามารถสรางผลงานไดโดดเดนกวาเพอนรวมงานอนๆ ในทงความรทกษะ/ ความสามารถและคณลกษณะอน กรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข (2548) สรปวาสมรรถนะ ไดแก ความร ทกษะ และคณลกษณะ (Attribute) ทจาเปนในการปฏบตงานใดงานหนงใหประสบความสาเรจในสถานการณทหลากหลายกวา และไดผลงานดกวาคนอน จากความหมายขางตนสรปไดวา สมรรถนะ หมายถง กลมความรทกษะและคณลกษณะสวนบคคลททาใหบคคลผนนทางานในความรบผดชอบของตนไดดกวาผอน และเปนทกษะความรความสามารถความชานาญแรงจงใจ หรอคณลกษณะทเหมาะสมของบคคลทจะสามารถปฏบตงานใหประสบผลสาเรจ โดยพฤตกรรมทบคคลแสดงออกสะทอนใหเหนถงความรทกษะความสามารถความชานาญทศนคตความเชออปนสยแรงจงใจ และคณลกษณะเฉพาะของแตละบคคลทแตกตางกนเปนการผสมผสานทงความรทกษะ และคณสมบตสวนตวของแตละบคคลทจะสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพในขอบเขตงานทตนรบผดชอบ และเปนคณสมบตทบคคลจาเปนตองมเพอใหสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ

22

ประเภทของสมรรถนะ แมคคลแลนด แบงสมรรถนะออกเปน 2 กลม คอ กลมแรกเปนสมรรถนะขนพนฐาน หมายถงความรหรอทกษะพนฐานทบคคลจาเปนตองมในการทางาน สมรรถนะกลมทสอง หมายถงสมรรถนะททาใหบคคลแตกตางจากผอนมผลการทางานทสงกวามาตรฐานหรอดกวาบคคลทวไป สมรรถนะในกลมนมงเนนทการใชความรทกษะและคณลกษณะอนๆ เพอชวยใหเกดผลสาเรจทดเลศในงาน (สกญญา รศมธรรมโชต, 2549) ณรงควทย แสนทอง แบงสมรรถนะออกเปน 3 ประเภทคอ ประเภททหนงเปน สมรรถนะหลก (Corecompetency) หมายถง บคลกลกษณะของคนทสะทอนใหเหนถงความร ทกษะ ทศนคต ความเชอ และอปนสยของคนในองคการโดยรวม ทจะชวยสนบสนนใหองคการบรรล เปาหมาย ตามวสยทศนได ประเภททสอง เปนสมรรถนะในงาน (Jobcompetency) หมายถง ความสามารถเฉพาะบคคลทตาแหนงหรอบทบาทนนๆ ตองการเพอทาใหงานบรรลความสาเรจ ตามทกาหนด เปนความสามารถท สามารถฝกฝนและพฒนาได ประเภททสามเปนสมรรถนะบคคล (Personalcompetency) หมายถง บคลกลกษณะของคนททาใหบคคลนนมความสามารถในการทาสงหนงสงใดโดดเดนกวาคนทวไป ซงมกเรยกวาความสามารถพเศษสวนบคคล ธารงศกด คงคาสวสด (2549) แบงสมรรถนะ ออกเปน 2 กลม คอ กลมสมรรถนะหลก หมายถง คณลกษณะพนฐานหรอคณสมบตรวมของทกคน ในองคการทจะตองม โดยแตละองคการจะแตกตางกน และกลมสมรรถนะทไมใช สมรรถนะหลก ประกอบดวย สมรรถนะ 3 กลมยอย คอ กลมแรก เปนสมรรถนะบคคล ไดแก Personal/Individual competency กลมทสองเปนสมรรถนะทเกยวกบงาน ไดแก Functional/Job/Professional/Technical competency และกลมทสามเปนสมรรถนะทใชสาหรบงานของผททาหนาทในสายงานบรหาร ไดแก Leadership/Managerial competency สกญญา รศมธรรมโชต ไดแบงกลมสมรรถนะ ออกเปนสองกลม คอ Core competency ซงเปนสมรรถนะหลกขององคการ และ Job competency ทเปนสมรรถนะในงานของบคคล

เพญจนทร แสนประสาน และคณะ (2548) ไดแบงสมรรถนะออกเปน 3 ประเภท ไดแก1) สมรรถนะหลก (Core competency) เปนสมรรถนะหลกขององคกรทกหนวยงานตองถอเปนรปแบบเดยวกน เพอใหสอดคลองกบวสยทศนและพนธกจขององคกร 2) สมรรถนะวชาชพ (Professional competency) เปนสมรรถนะของแตละวชาชพซงจะกาหนดไวในแตละสาขาวชาชพวาบคคลในวชาชพน ควรมสมรรถนะหรอคณลกษณะอยางไร 3)สมรรถนะเชงเทคนค (Technical competency) เปนความสามารถในการปฏบตงานตามลกษณะเฉพาะแตละกจกรรมในการปฏบตการพยาบาลมกจกรรมตางๆ ทสาคญและจาเปนวชาชพ

23

จรประภา อครบวร (2549) กลาววา สมรรถนะในตาแหนงหนงๆ แบงเปน 3 ประเภท ไดแก 1) สมรรถนะหลก (Core competency) คอพฤตกรรมทดททกคนในองคการตองมเพอแสดงถงวฒนธรรมและหลกนยมขององคการ 2) สมรรถนะเชงวชาชพ (Professional competency) คอ คณสมบตความสามารถดานการบรหารทบคลากรในองคการทกคนจาเปนตองมในการทางานเพอใหงานสาเรจและสอดคลองกบแผนกลยทธวสยทศนขององคการ 3)สมรรถนะเชงเทคนค (Technical competency) คอทกษะดานวชาชพทจาเปนในการนาไปปฏบตงานใหบรรลผลสาเรจโดยจะแตกตางกนตามลกษณะงานโดยสามารถจาแนกได 2 สวนยอย ไดแก สมรรถนะเชงเทคนคหลก (Core technical competency) และสมรรถนะเชงเทคนคเฉพาะ (Specific technical competency) อาภรณ ภวทยพนธ (2553) กลาวถง การแบงประเภทของสมรรถนะออกเปน 4 ประเภทไดแก 1) สมรรถนะหลก (Core competency) หมายถงพฤตกรรมของคนทจะชวยสนบสนนใหองคการสามารถบรรลเปาหมายและภารกจตามวสยทศนทกาหนดโดยสะทอนใหเหนถงความรทกษะและคณลกษณะเฉพาะของคนในทกระดบและทกกลมงานทองคการตองการใหม 2) สมรรถนะดานการบรหาร (Managerial competency) หมายถงความสามารถในการจดการซงสะทอนใหเหนถงทกษะในการบรหารและจดการงานตางๆซงมไดทงระดบผบรหารและระดบพนกงาน โดยจะแตกตางกนตามบทบาทและหนาทความรบผดชอบ 3) สมรรถนะประจาตาแหนงงาน (Functional หรอ job หรอ Technical competency) หมายถงความสามารถในงานซงสะทอนใหเหนถงความรทกษะและคณลกษณะเฉพาะของงานตางๆ 4) สมรรถนะสวนบคคล (Individual competency) หมายถงความสามารถเฉพาะบคคลซงสะทอนใหเหนถงความรทกษะและคณลกษณะเฉพาะบคคลทเกดขนจรงตามหนาทงานทไดรบมอบหมาย สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (2547) มแนวคดสอดคลองกบนกวชาการสวนใหญ โดยแบงประเภทของสมรรถนะ ออกเปน 2 ประเภทไว ดงน 1. สมรรถนะองคการ (Organization core competency) เปนสมรรถนะหรอขดความสามารถ โดยรวมขององคการเกดจากการรวมความสามารถบคคล และความสามารถขององคการผสมผสานทงทกษะและเทคโนโลยทงมวลขององคการเขาไวดวยกน เปนแนวทางใหองคการสามารถนาไปสการสรางหรอการมโอกาสในความเปลยนแปลงทเกดขนในอนาคต ชอสมรรถนะ องคการทกาหนดขน เปนรากฐานสาคญทสามารถนาไปส ผลลพธ (ผลผลต + บรการ) ขององคการ 2. สมรรถนะหลกของบคคล (Personal core competency) คอความสามารถทเปนคณสมบตของบคลากรทกคนในองคการเดยวกนตองมรวมกนเพอใหบรรลความสาเรจขององคการ นอกจากสมรรถนะหลกททกคนตองมเหมอนกนแลว บคลากรทกคนยง ตองมสมรรถนะในงานหรอสมรรถนะทเกยวกบงาน (Functional competency) ซงเปนสมรรถนะ หรอขดความสามารถของบคคลทปฏบตงาน

24

ในแตละดานเพอใหการปฏบตงานสาเรจและไดผลผลตตามทองคการตองการ สมรรถนะหลกของบคคล แบงเปน 2 ลกษณะคอ 2.1 สมรรถนะรวมกลมงาน (Common functional competency) เปนคณลกษณะหรอ ขดความสามารถรวมของบคลากรทกตาแหนงในกลมงานหรอในกลมตาแหนงเดยวกนทจะตองม 2.2 สมรรถนะเฉพาะตาแหนงงาน (Specific functional competency) เปนคณลกษณะ หรอขดความสามารถเฉพาะของแตละตาแหนงในกลมงานนนๆ สรปไดวา นกวชาการสวนใหญแบงสมรรถนะออกเปนสมรรถนะหลก (Core competency) ซงเปนคณลกษณะทพนกงานทกคนในองคการจาเปนตองมทงน เพอใหสามารถปฏบตหนาทไดบรรลเปาหมายขององคการอกประเภทหนงคอสมรรถนะเชงเทคนค (Technical competency) ซงเปนคณลกษณะทพนกงานทปฏบตงานในตาแหนงตางๆ ควรมเพอใหงานสาเรจและไดผลลพธตามทตองการนอกจากนนยงแบงเปนสมรรถนะวชาชพ (Professional competency) สมรรถนะดานการบรหาร (Managerial competency) สมรรถนะสวนบคคล (Individual competency) ซงในองคกรอาจแตกตางกนไปตามบรบทและลกษณะงานขององคกรนนๆ ขนอยกบลกษณะงานขององคกรและวตถประสงคของการนาสมรรถนะไปใช (จรประภา อครบวร, 2549) ในการกาหนดเกยวกบความร ความสามารถ ทกษะ ประสบการณ และคณลกษณะสวน-บคคลใดบางทเปนสมรรถนะของบคคล หรอสมรรถนะไมวาจะเปนสมรรถนะหลกขององคการ หรอสมรรถนะในงานทบคคลจะตองม เพอใหบคคลททางานในตาแหนงนนๆ สามารถทางานไดอยางมประสทธภาพมองคประกอบของสมรรถนะใดบางไมใชเปนเรองทงาย โดยทวไปความยากงายขนอยกบรายละเอยดของเนอหางาน และความตองการของผบรหาร ประกอบกน (นพรตน โพธศรทอง, 2550) ไดเสนอไววาการกาหนดสมรรถนะสามารถกระทาไดจากวธการตางๆ ไดแก 1. การกาหนดสมรรถนะโดยการประเมนความตองการ (Need assessment) จากกลมผใชหรอจากนโยบายตางๆ ขององคการและผบรหาร 2. การกาหนดสมรรถนะจากการวเคราะหงาน (Task analysis) โดยการจาแนกเนองานและเปาหมายของงานใหอยในรปของงานทจะตองปฏบตและงานทตองเรยนร แลวแจกแจงลงในรายละเอยดของแตละงานใหเปนระดบยอยใหมากทสด การวเคราะหงานนยงชวยสามารถกาหนดงานทตองการทจะใหบคลากรตองทาไดโดยมในรายละเอยด 3. การกาหนดสมรรถนะ โดยวเคราะหจากกจกรรมของผปฏบตงานในงานประจา จากการสงเกต โดยใชผรวมงาน หรอผบงคบบญชา

25

4. การกาหนดสมรรถนะ โดยการวเคราะหสมรรถนะอยางเปนระบบ (Systematic competency analysis) ซงเปนเทคนคในการวเคราะหสมรรถนะทพฒนามาจากระบบการวเคราะหตามปกต ดวยการจาแนกเนอหางานเปนหนวยยอยทเปนรปแบบอยางชดเจน 5. การกาหนดสมรรถนะ โดยการใชผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญ (Expert judgment) โดยอาจใชผเชยวชาญเปนกลมในการตดสนใจแจกแจงพฤตกรรมการทางานของตาแหนงทตองการศกษาสมรรถนะ ซงโดยทวไปแลว ผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญจะพจารณาตดสนวา ความรหรอทกษะอะไรบางทมความจาเปนตอการปฏบตงานเรยงลาดบความสาคญมากนอยของความรและทกษะเหลานนการระบตวประกอบหรอองคประกอบเฉพาะภายใตหวขอทกาหนดการใหคานยามเชงปฏบตการของตวประกอบหรอองคประกอบสมรรถนะ จากนนจงกาหนดระดบของสมรรถนะทบคลากรในตาแหนงจาเปนตองมวธการกาหนดสมรรถนะจากแนวทางนไดแก การใชเทคนคการสนทนากลม (Focus group discussion) การใชเทคนคเดลฟาย (Delphi technique) เปนตน 6. การกาหนดสมรรถนะ โดยการศกษาจากความตองการและสภาพการณในการทางาน 7. การกาหนดสมรรถนะ โดยการอางองจากตารา ทฤษฎหรอหลกการทมอางองไว

ในการวจยครงน ผวจยทาการศกษาเพอกาหนดสมรรถนะเฉพาะตาแหนงงาน (Specific functional competency) คอสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สานกการแพทยกรงเทพมหานคร และเลอกวธการกาหนดสมรรถนะ โดยเชญผทรงคณวฒและผเชยวชาญ เพอใหขอมลดวยการใชการสนทนากลมเปนรปแบบในการวจย ซงปจจบนโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร มเพยงสมรรถนะหลก (Core competency) และสมรรถนะตามสายงาน(Functional competencies) โดยใชสมรรถนะหลกตามสานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอนในการกาหนดสมรรถนะหลกทเปนคณลกษณะเฉพาะสาหรบขาราชการพลเรอนไทยทงระบบ เพอหลอหลอมใหเปนคานยมและมงใหเหนพฤตกรรมทพงประสงครวมกน ประกอบดวย 5 ดาน ไดแก 1. ดานมงผลสมฤทธ (Achievement motivation) หมายถง ความมงมนจะปฏบตราชการใหดหรอใหเกนมาตรฐานรวมถงการสรางสรรคพฒนาผลงานหรอกระบวนการปฏบตงานตามเปาหมายทยากและทาทายชนดทอาจไมเคยมผใดสามารถกระทาไดมากอน 2. ดานมงการบรการทด (Service mind) หมายถง ความตงใจและความพยายามของขาราชการในการใหบรการ เพอสนองความตองการของประชาชนและหนวยงานภาครฐอนๆ ทเกยวของ

26

3. ดานมงสงสมความเชยวชาญในอาชพ (Expertise) หมายถง ความขวนขวายสนใจใฝรเพอสงสมพฒนาศกยภาพความรความสามารถของตนในการปฏบตราชการรวมท งรจกพฒนาปรบปรงประยกตใชความรเชงวชาการและเทคโนโลยเขากบการปฏบตงานใหเกดผลสมฤทธ 4. ดานมงจรยธรรม (Integrity) หมายถง การครองตนและประพฤตปฏบตถกตองตามหลกกฎหมายคณธรรมจรยธรรมหลกวชาชพโดยมงประโยชนของประเทศชาตมากกวาประโยชนสวนตน 5. ดานมงสรางความรวมแรงรวมใจ (Teamwork) หมายถง ความตงใจทจะทางานรวมกบผอนสรางและดารงรกษาสมพนธภาพกบสมาชกในทมโดยผปฏบตงานมฐานะเปนสมาชกในทมมใชในฐานะหวหนาทม สวนสมรรถนะตามสายงาน (Functional competencies) โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร กาหนดสมรรถนะตามสายงานของบคลากรทางการพยาบาลโดยทวไปซงจากการวเคราะหองคการกาหนดไว 12 ขอ ไดแก

1. สมรรถนะดานการมงผลสมฤทธ 2. สมรรถนะดานการบรการทด 3. สมรรถนะดานการสงสมความเชยวชาญในงานอาชพ 4. สมรรถนะดานจรยธรรม 5. สมรรถนะดานความรวมแรงรวมใจ 6. สมรรถนะดานการพฒนาศกยภาพคน 7. สมรรถนะดานการดาเนนงานเชงรก 8. สมรรถนะดานการคดวเคราะห 9. สมรรถนะดานการมองภาพองครวม 10. สมรรถนะดานสภาวะผนา 11. สมรรถนะดานการใชกระบวนการพยาบาล 12. สมรรถนะดานการบรหารความเสยง งานวจยทเกยวของกบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทารกแรกเกด

จากการทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของกบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในทงในหอผปวยทารกแรกเกดปวย ทงในประเทศและตางประเทศยงไมพบสมรรถนะทตรงกบบรบทโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทชดเจนแตมกรอบสมรรถนะทเกยวของบางดงน

27

อรฐน รปงาม (2548) ศกษาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพประจาหองคลอดโรงพยาบาลทวไป ซงผลการศกษาทเกยวของกบสมรรถนะของพยาบาลทใหการดแลทารกแรกเกด สรปไดวาสมรรถนะดานปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกดประกอบดวยพฤตกรรมบงช ดงน

1. สามารถประเมนภาวะสขภาพทารกแรกเกดเปนรายบคคล 2. สามารถคนหาสาเหตและใหการดแลรกษาพยาบาลทเหมาะสม 3. สามารถแปลผลการตรวจประเมนทารกแรกเกดไดถกตอง 4. สามารถปองกนภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนกบทารกแรกเกด 5. สามารถปฏบตการพยาบาลกรณทารกแรกเกดผดปกตทกระบบ 6. สามารถชวยฟนชวตทารกแรกเกดในภาวะวกฤต 7. สามารถปองกนการตดเชอ

ผองแผว พมศรนล (2553) การวเคราะหตวประกอบสมรรถนะพยาบาลทารกแรกเกดระยะวกฤตผลการวจย พบวา ตวประกอบสมรรถนะพยาบาลทารกแรกเกดวกฤตมทงหมด 7 ตวประกอบ ไดแก

1. สมรรถนะดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกดระยะวกฤตในภาวะฉกเฉน 2. สมรรถนะดานการเตรยมความพรอมของครอบครวเพอการดแลทารกอยางตอเนอง 3. สมรถนะดานการใชหลกฐานเชงประจกษในการดแลทารกแรกเกดระยะวกฤต 4. สมรรถนะดานการจดสงแวดลอมและปองกนการตดเชอ 5. สมรรถนะดานการสงเสรมพฒนาการทางดานรางกายและการเรยนรของทารก 6. สมรรถนะดานการดแลอณหภมกายทารกแรกเกดระยะวกฤต สามารถอธบายความ

แปรปรวน 7. สมรรถนะดานคณลกษณะพยาบาลทารกแรกเกดระยะวกฤต

สมศร เชตะวน (2553) ศกษาการพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลผดงครรภวชาชพในหนวยคลอดโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม ทเกยวของกบสมรรถนะดานการดแลทารกแรกเกดภายใน 24 ชวโมงแรก ประกอบดวย พฤตกรรมบงชความสามารถ ดงน 1. สามารถตรวจรางกายและวนจฉยความผดปกตของทารกแรกเกดพรอมทงใหการดแลทเหมาะสมตามความจาเปนได 2. สามารถประเมนสขภาพทารกแรกเกดโดยวธการใหคะแนนแอพการตามระบบการ หายใจอตราการเตนของหวใจปฏกรยาการตอบสนองสผวและความแขงแรงของกลามเนอได

28

3. สามารถใหการดแลเบองตนแกทารกแรกเกด เชน การทาการเปดทางเดนหายใจใหโลงผกและตดแตงสายสะดอ ทาความสะอาดตาและปายตาดวยยาขผ งเทอรามยซน (Terramycin ointment) การใหยาวตามนเควน (Vitamin K1) และการรกษาความอบอนของรางกายเปนตน 4. สามารถปองกนภาวะแทรกซอนทอาจจะเกดขนกบทารกแรกเกด เชน ภาวะอณหภมรางกายตาการตดเชอเปนตน

5. สามารถประเมนและใหการชวยเหลอเบองตนแกทารกทมภาวะขาดออกซเจน และชวย แพทยในการชวยฟนคนชพทารกแรกเกดได 6. สามารถสงเสรมสายสมพนธมารดาและทารก 7. สามารถกระตนใหมารดาใหนมทารกแรกเกดในครงชวโมงแรกหลงคลอด

สายสวาท กนธวง (2555) “การพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในแผนกเดกออนโรงพยาบาลเชยงใหมราม” สรปไดวา สมรรถนะของพยาบาลวชาชพในแผนกเดกออนโรงพยาบาลเชยงใหมราม ประกอบดวย สมรรถนะ 6 ดานดงน

1. การประเมนภาวะสขภาพทารกแรกเกด 2. การปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด 3. การสงเสรมการเลยงลกดวยนมมารดา 4. การดแลความปลอดภยและการบรหารความเสยง 5. การวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 6. การพทกษสทธของทารกแรกเกด

วรนธยา เฝาทรพย (2556) การศกษาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในหนวยงานกมาร- เวชกรรม โรงพยาบาลระดบตตยภม สรปไดวาตวประกอบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในหนวยงานกมารเวชกรรมโรงพยาบาลตตยภม ประกอบดวย 7 ตว ดงน 1. สมรรถนะดานการพฒนาคณภาพการพยาบาล 2. สมรรถนะดานการบรณาการความรการดแลผปวย 3. สมรรถนะดานการชวยเหลอผปวยภาวะวกฤต 4. สมรรถนะดานการวจยและการใชเทคโนโลย 5. สมรรถนะดานจรยธรรมและการพทกษสทธผปวย 6. สมรรถนะดานการสอสาร 7. สมรรถนะดานการดแลผปวยเดกแบบองครวม

29

สาหรบในตางประเทศ มการกาหนดสมรรถนะพยาบาลทดแลทารกแรกเกด พบวา กลมพยาบาลทารกแรกเกดประเทศสกอตแลนด (Scottish Neonatal Nurses’ Group, 2005) ไดกาหนด สมรรถนะพยาบาลทดแลทารกแรกเกด ประกอบดวย 7 ดาน ดงน

1. สมรรถนะดานการสอสารและการสรางความสมพนธระหวางบคคลมพฤตกรรม บงชดงน

1.1 เขาใจความสาคญของการสอสารอยางมประสทธภาพ 1.2 สามารถสอสารกนในทมอยางมประสทธภาพ 1.3 สามารถสอสารทงเปนผรบสารและเปนผสงสารไดอยางมประสทธภาพ 1.4 มการสอสารกนภายในทมและในการทางานประจาอยางสมาเสมอ 1.5 ใชทกษะของการสอสารอยางมประสทธภาพในการดแลทารกรวมกบบดา มารดา

ผปกครองหรอดแลใหขอมลทจาเปน เพอใหบดามารดาสามารถเลอกหรอตดสนใจเพอตอบสนองความตองการของทารก

1.6 รวบรวมตรวจทานบนทกและรายงานขอมลงานประจาและขอมลทวไป 1.7 ดแลรกษาขอมลใหมความถกตองและทนสมยอยเสมอ

2. สมรรถนะดานการพฒนาตนเองวชาชพและคนอนๆมพฤตกรรมบงชดงน 2.1 พฒนาความสามารถของตนเองอยเสมอ 2.2 ระมดระวงขดจากดความสามารถของตนเองขอบเขตหนาทตามบทบาทวชาชพในการใหการพยาบาลทารกแรกเกด 2.3 บรหารความรบผดชอบและแสวงหาคาแนะนาและการสนบสนนอยางสมาเสมอ 2.4 แสดงความมงมนในการพฒนาวชาชพและเขารวมกจกรรมการพฒนาคณภาพอยางสมาเสมอ 2.5 เขารวมกจกรรมทเกยวกบโปรแกรมการสอนการอบรมใหความรของนกศกษาพยาบาลและผรวมงานทจบใหม 3. สมรรถนะดานการดแลสขอนามยความปลอดภยและการรกษาความปลอดภย มพฤตกรรมบงช ดงน 3.1 ปฏบตตามระเบยบปฏบตทเกยวกบความปลอดภยนโยบายการปองกน ควบคมการตดเชอการบรหารความเสยงตางๆ 3.2 ชวยดแลและรกษาสงแวดลอมใหมความปลอดภย 3.3 สามารถบงชสถานการณฉกเฉน เรยกหนวยสนบสนนชวยเหลอและสามารถแสดงบทบาทภายใตขดความสามารถ

30

4. สมรรถนะดานการพฒนาการบรการมพฤตกรรมบงช ดงน 4.1 ดแลควบคมและพฒนาทกษะการดแลทารกแรกเกด 4.2 แสดงตนเปนตวอยางทดแกรนนองเพอนรวมงานและนกศกษาพยาบาล 4.3 เปนทปรกษาสอนแนะนาและเปนพเลยงแกพยาบาลทจบใหม 1-2 คน 4.4 แสดงความเหนวพากษวจารณเกยวกบนโยบายหตถการหรอแนวทางพฒนาอนๆ 4.5 มสวนรวมในงานการพยาบาลทารกแรกเกดในหอผปวย 4.6 ชวยเหลอเคลอนยายทารกและอปกรณการแพทยภายในหอผปวยทารกแรกเกด อยางเปนระบบ 4.7 สามารถประเมนความตองการในการจดเรยงลาดบความสาคญของการพยาบาลเขาใจงานหรอกจกรรมการพยาบาลภายในหอผปวยทารกแรกเกด 4.8 ดแลรกษาทรพยสนภายในหอผปวยทารกแรกเกด 4.9 บรหารการใชทรพยากรภายในหอผปวยทารกแรกเกดอยางมประสทธภาพสงสด 5. สมรรถนะดานคณภาพมพฤตกรรมบงชดงน 5.1 สามารถนาระบบสะทอนกลบเจตคตความคดเกยวกบการปฏบตการพยาบาลมาใชแสวงหาหลกฐานเชงประจกษแนวปฏบตทางการพยาบาลทารกแรกเกดมาใชในการใหการพยาบาลทารกแรกเกดและครอบครว 5.2 ชวยตรวจสอบการบนทกทางการพยาบาลการทาวจยและการพฒนา 6. สมรรถนะดานความเทาเทยมกนความหลากหลายและสทธผปวยมพฤตกรรมบงช ดงน 6.1 ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาคและเคารพในสทธสวนบคคล 6.2 สงเสรมใหมความเสมอภาคยอมรบในความแตกตางและสทธมนษยชน 6.3 ปกปองรกษาสทธของเดก 6.4 ยอมรบความตองการและความเชอของครอบครวและผดแลทารก 6.5 คานงถงและเปดโอกาสใหแตละคนหาความทาทายจากแนวทางการทางาน 7. สมรรถนะดานความรบผดชอบในการดแลผปวยมพฤตกรรมบงชดงน 7.1 พฒนาพนฐานความรของตนเองในการพยาบาลทารกแรกเกด 7.2 ใหการพยาบาลทารกแรกเกดใหมมาตรฐาน 7.3 ตอบสนองความตองการของทารกและครอบครว ใชขอมลและความรททนสมยในการใหการพยาบาลทารก

31

7.4 ใชทกษะการตรวจประเมนสขภาพของทารกอยางสมาเสมอ เพอใหทารกอยใน ภาวะปกตสข 7.5 ใชโปรแกรมการพยาบาลการตรวจ และการรายงานในการใหการพยาบาลทารกแรกเกด 7.6 ใชกระบวนการตรวจประเมนปญหาใหการพยาบาลประเมนผลการพยาบาล และการรายงานผลลพธจากแผนการพยาบาล 7.7 ปฏบตการพยาบาล โดยสงเสรมใหเกดประสทธภาพการพยาบาลทารกแรกเกดอยางสงสด 7.8 ใชทกษะความสามารถทจาเปนในการใหการพยาบาลทารกแรกเกด และพฒนาทกษะทางคลนกทมความซบซอนมากขน เพอใหการพยาบาลทารกอยางปลอดภยและมประสทธ-ภาพและการสงเสรมใหพอแมเขามามสวนรวมในการดแลทารกรวมกบทมสหสาขา 7.9 รบผดชอบหนาทของตนเองทไดรบมอบหมาย 7.10 รบผดชอบการพยาบาลโดยรวมสาหรบกลมทารกทตนเองทาหนาทเปนทปรกษา หนวยงานดานสขภาพมลรฐนวองแลนดประเทศสหรฐอเมรกา (Vermont Department of Health, New England; United States, 1999) กาหนดสมรรถนะเชงเทคนคขนพนฐานของพยาบาลหลงคลอดในการดแลมารดาและทารกหลงคลอดโดยมสมรรถนะทเกยวของดานการดแลทารก ดงน 1. สมรรถนะดานการประเมนสภาพรางกายทารกและการวางแผนการพยาบาลมพฤตกรรมบงช ดงน 1.1 สามารถเฝาตดตามการเปลยนแปลงอาการแสดงของทารกจากการสงเกตการตรวจรางกาย 1.2 สามารถประเมนวนจฉยไดทนทเมอมสญญาณผดปกต 1.3 สามารถตรวจรางกายทารกแรกเกดเพอตรวจหาความพการหรอความผดปกตตางๆ และเพอเปนเกณฑสาหรบเปรยบเทยบในการตรวจครงตอไป 1.4 สามารถทราบและบนทกสงผดปกตทตรวจพบรายงานใหแพทยทราบ ไดแก ภาวะสขภาพทวไป การเคลอนไหว ภาวะตวเหลอง สะดอ อณหภม น าหนก พฤตกรรมของทารก และความตองการการดแลเฉพาะ 1.5 สามารถใหการดแลทารกรวมกบมารดาและแจงขอมลการดแลทารกใหมารดารบทราบ 2. สมรรถนะดานการสงเสรมบดามารดาใหเขาใจและตอบสนองตอการปรบตว และความตองการดานสขภาพของทารกมพฤตกรรมบงช ดงน

32

2.1 สามารถตอบสนองตรงกบความตองการของบดามารดาและครอบครว โดยใหการพยาบาลแบบองครวม 2.2 สามารถใหการดแลทารกและรบรวธการในการปรบตวของทารก 2.3 สามารถสงเสรมใหบดามารดามความรและความเขาใจ เชน การทราบถงวามสาคญของการใหนมมารดาจานวนครงของการใหนมมารดาใน 24 ชวโมง มความรทจะอธบายใหบดามารดาทราบถงสงกระตนทมผลตอทารก เชน สมผสจากบดา มารดา เสยง แสง และความทนตอสงกระตน 2.4 สามารถอธบายใหบดามารดาทราบเกยวกบสงกระตนสาคญทมผลตอพฒนาการของทารกคาแนะนาเกยวกบการสรางเสรมภมคมกนไดแกการไดรบวคซนตามวย 2.5 สามารถสงเสรมบดามารดาทราบถงการปองกนทอาจเกดอนตรายแกทารกได

จากการทบทวนวรรณกรรม ผวจยสรปสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประกอบดวย สมรรถนะ 7 ดาน คอ 1) ดานการประเมนภาวะสขภาพทารกแรกเกด 2) การดแลความปลอดภยและการบรหารความเสยง 3) ดานการปฏบตการพยาบาลทเหมาะสม 4) ดานการสอสาร และการใหขอมล 5) ดานการเลยงลกดวยนมแม 6) ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 7) ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด การวจยแบบการสนทนากลม (Focus group research)

ความเปนมาของการวจยแบบสนทนากลม พฒนาการของการวจยแบบสนทนากลมน กอนสงครามโลกครงทสองยงไมชดเจนไมม

หลกฐานวามการนามาใชมากนอยเพยงใด พฒนาการของการวจยแบบสนทนากลมพอจะแบงไดเปน 3 ชวง (Madriz, 2000) คอ ชวงแรกประมาณทศวรรษท 1920-1940 เปนชวงทการสนทนากลมยงไมมสถานะเปนวธการวจยทเบดเสรจในตวของมนเอง เปนเทคนคเสรมเพอการเกบขอมลเทานน ชวงทสองระหวางทศวรรษท 1940-1970 การสนทนากลมถกใชในฐานะเปนวธการวจยแตยงใชอยในวงจากด คอในวงการวจยทางการตลาดเทานน ชวงทสามตงแตทศวรรษท 1980 ถงปจจบนนกสงคมศาสตรและนกวจยในสาขาอนๆ ไดนาเอาวธนไปใชอยางแพรหลายในหลายวงการ รวมถงการวจยในกลมสาขาวชาทเกยวกบสขภาพ สวนวงการสงคมศาสตรของไทยเรมรจกการวจยแบบการสนทนากลมเมอ 20 ปมาแลวเมอ จอนห โนเดล (John Knodel, 1993) และคณะนาเอาวธการนมาใชในการศกษาเพออธบายการลดลงอยางรวดเรวของภาวะเจรญพนธ ในประเทศไทยเมอ

33

ประมาณ ป พ.ศ. 2526 ตงแตนนมาวงการวจยทางสงคมศาสตรและสาขาทเกยวของในประเทศไทยจงเรมรจกวธนมากขนและการนาไปใชไดขยายวงออกไปเรอยๆ

ความหมายของการสนทนากลม เดวด มอรแกน (Morgan David, 1988) กลาววา การสนทนากลมเปนเทคนคทใชวธการ

สมภาษณกลมในการสนทนากลมในการเกบขอมล โดยการฟงและเรยนรจากกลมผเขาประชม เทคนคการจดกลมสนทนา จงเปนวธการเกบขอมลทเปดโอกาสใหผเขารวม และดาเนนการมปฏสมพนธ โดยการเผชญหนากนใหเกดพลวตของกลมไปกระตนความคดเหนของตนเอง และความคดเหนของผอนออกมาอยางเปดเผยและจรงใจ ในขณะดาเนนการ ทาใหไดขอมลทมความละเอยด ลกซง ลมลก และมแงมมตางๆ ของความคดและประสบการณของคนในกลม เทคนคนสามารถดาเนนการไดรวดเรว ประหยดเวลา กระบวนการกลมจะทาใหเกดการสอสารกนภายในกลมระหวางสมาชกผเขารวมกบผดาเนนการอภปรายและระหวางสมาชกดวยกนเอง กระบวนการทใชในการประชมแบบน ประกอบดวย การสอสาร 3 สวน คอ 1. เปนการสอสารเพอกาหนดประเดนทตองการฟงจากสมาชกทเขารวม 2. เปนการสอสารภายในระหวางสมาชกภายใตประเดนทกาหนด 3. เปนการสรปสาระทนกวจยไดเรยนไดเรยนรจากกลมผเขารวมประชม สจวต และ ชามดาสซาน (Stewart and Shamdasani, 1990) ใหนยามการสนทนากลมโดยเนนความสาคญของพลวตรกลม(Group dynamics) ในฐานะเปนหวใจสาคญของการสนทนา กญแจสาคญสความสาเรจของการสนทนาอยทการจดการใหมพลวตรกลมทเหมาะสม เพอใหสมาชกกลมไดมปฏกรยาโตตอบตอกนในเรองทยกมาเปนประเดนไมใชการใหสมาชกกลมตอบคาถามของนกวจยเปนรายคน ชาย โพธสตา (2553) ใหคานยาม การสนทนากลม คอ กลมคนทถกจดขนมา เพอการสนทนาหรอการอภปรายกน โดยมจดมงหมายเจาะจง เพอจะหาขอมลทถกตองตรงประเดนสาหรบตอบคาถามการวจยเรองหนงเรองใดโดยเฉพาะเปนกลมทเจาะจงกเพราะสมาชกในกลมนนถกเจาะจงเลอกมา โดยถอคณสมบตทนกวจยกาหนดเพอบรรลวตถประสงคของการวจย อรณ ออนสวสด (2551) ไดอธบายความหมายไววา การสนทนากลม หมายถง การรวมพดคยกนอยางสนทสนมระหวางผนาการสนทนาและผรวมสนทนาหรอระหวางผวจยกบผใหขอมลสาคญหรอผร (Key Informants) การสนทนากลมควรมสมาชกในวงสนทนา 7-8 คน เพอใหมการโตแยงไดพอเหมาะ ผนาการสนทนาตองกาหนดประเดนคาถามลวงหนา โดยมคาถามหลกหรอคาถามประเดนหลกของการศกษา การเตรยมประเดนคาถามคาถามทกขอ ตองประกอบดวยตวแปร

34

นาตวแปรมาสรางคาถามทสามารถตอบวตถประสงคไดชดเจนคาถามแตละขอ ตองตงสมมตฐานยอยๆ ใหสอดคลองกบวตถประสงคเพอใหไดคาตอบในเชงเหตผล รตนะ บวสนธ (2551) ใหความหมายวา การสนทนากลม หมายถงการใหบคคลกลมหนงทนกวจยคดเลอกมา สนทนาโตตอบแสดงความรสกนกคดซงกนและกนในประเดนตางๆ ทนกวจยกาหนดขนตามวตถประสงคของการวจย การสนทนากลมจดเปนการรวบรวมขอมลทเปนการผสมเทคนควธการเกบรวบรวมขอมลแบบการสงเกตแบบมสวนรวม (Participant observation) และการสมภาษณรายบคคล (Individual interview) กลาวคอนกวจยสามารถทจะทาการสงเกตพฤตกรรมอากปกรยาของบคคลในกลมสนทนาได และในขณะเดยวกนนกวจยกอาจจะทาการซกถามบคคลใดบคคลหนงในประเดนใดๆ ทสงสยกได เกษมสงห เฟองฟ และคณะ (2551) ไดกลาวไววาการจดสนทนากลม คอ การทจดใหมกลมคนทเปนผรมลกษณะทางเศรษฐกจสงคม อาชพ หรอ คณลกษณะภมหลงตางๆ ทใกลเคยงกนทสดและคาดวาเปนกลมทสามารถตอบประเดนคาถามทนกวจยสนใจไดดทสดมสมาชกทเขารวมกลม มจานวน7-8 คน เปนกลมทมลกษณะโตตอบและโตแยงกนดทสด กอใหเกดการสนทนา ทเปดกวางทจะใหทกคนไมอายคน วพากษวจารณไดดทสด สวนในกรณทมสมาชก 9-12 คน ซงเปนกลมใหญวงสนทนาอาจจะมการแบงกลมยอย หนหนาเขาสนทนากนเองแตในกรณนอาจจะลาบากในการนงสนทนาเปนกลมและยากตอการสรปประเดนปญหาหรอวเคราะหขอมล

สรปการสนทนากลม (Focus group) หมายถงการเกบรวบรวมขอมลจากการสนทนาของผใหขอมล ซงเปนบคคลทสามารถใหคาตอบในประเดนทตองการศกษาไดเปนกลมทเลอกมาอยางเจาะจง โดยมจดมงหมายเพอจะหาขอมลทถกตองตรงประเดนสาหรบตอบคาถามการวจยเรองหนงเรองใด โดยเฉพาะการจดกลมสนทนาประมาณ 6-12 คน แตถาตองการใหมการโตตอบโตแยงกนดทสดคอ 7-8 คน และจะตองมผดาเนนการสนทนา (Moderator) เปนผคอยจดประเดนในการสนทนาเพอชกจงใหกลมเกดแนวคดและแสดงความคดเหนตอประเดนหรอแนวทางการสนทนาอยางกวางขวางละเอยดลกซง

ในความหมายทกลาวมาขางตน การสนทนากลมแบบเจาะจงตางจากวธการทเกยวกบกลมแบบอนๆ กลาวคอ การสนทนากลมไมใชการสมภาษณคนเปนกลม (Group interview) ทมงหาขอเทจจรงเกยวกบเรองทนกวจยตองการ ซงอาจจะเปนขอมลเชงปรมาณหรอเชงคณภาพกได ผสมภาษณมกใชแบบสอบถามท งแบบปลายปดและปลายเปด แตการอภปรายกลมเปนการอภปรายมากกวาการสมภาษณ ขณะเดยวกนการสนทนากลมกไมใชการระดมสมอง จดตางอยทการระดมสมองนนมงหาขอสรปทลงตว (Consensus) เกยวกบเรองใดเรองหนงแตการสนทนากลมมงหาความคดเหนและประสบการณของผรวมสนทนาซงอาจแตกตางกนหลากหลาย ไมจาเปนตอง

35

สอดคลองลงรอยกนเสมอไปและการสนทนากลมตางจากเทคนคการเกบขอมลกลมทเรยกวา “กลมแตเพยงในนาม” (Nominal group technique) และกลมเดลฟาย (Delphi technique) อยางแรกนนความจรงไมใชกลม เพยงแตเปนผรจานวนหนงซงนกวจยกาหนดใหเปนผทจะใหขอมลโดยเบองตน นกวจยสมภาษณคนใดคนหนงในจานวนนนกอนแลวเอาประเดนสาคญทไดจากการสมภาษณคนแรกไปถามความเหนจากคนทสอง แลวสรปเอาประเดนทไดไปถามเอาความเหนจากคนทสาม ทาเชนนซ าอกกบคนทส คนทหา ฯลฯ ไปเรอยๆ จนครบทกคนหรอจนกวาจะไดขอสรปทนกวจยมนใจวาจะไมทาใหเกดความแตกตางอกตอไป สมาชกไมมโอกาสไดเหนและโตตอบกนตอหนาซงกมสวนดคอจะทาใหแตละคนไดแสดงความคดเหนไดอยางเตมท สวนกลมเดลฟายกไมใชกลมในความหมายททกคนมารวมกนแตเปนกลมผเชยวชาญทถกเชญใหแสดงความคดเหนตอขอมลเรองใดเรองหนงผเชยวชาญจะไดรบขอมลเรมตนชดเดยวกน เพอวจารณและใหความคดเหน นกวจยนาขอวจารณรวมท งขอเสนอแนะทงหมดมาปรบปรงขอมลแลวสงใหผเชยวชาญชดเดยวกนดละวจารณอก ผลทไดจะถกนามาปรบปรงแกไขอกแลวสงใหผเชยวชาญชดเดมดอกทาอยางนซ าๆ อยางนอย 2-3 รอบหรอจนกวาจะไดขอสรปทผเชยวชาญเหนวาไมมอะไรตองแกไขอก ลกษณะเดนของการวจยแบบสนทนากลม วธการวจยแบบสนทนากลมไดพฒนามาถงจดทมหลกการและมทฤษฏรองรบ จงไดรบการยอมรบและถกนาไปใชอยางกวางขวางซงอาจจะเนองมาจากลกษณะเดนหลายประการ ดงตอไปน 1. การสนทนากลม เปนวธทชวยใหเกบขอมลจากตวอยางจานวนหลายคนไดในเวลาอนสนและสามารถเสนอผลการศกษาไดในเวลาอนจากด 2. มโครงสรางทยดหยน สามารถปรบใชไดในการวจยเพอวตถประสงคตางๆ และใชกบกลมตวอยางไดหลายแบบ 3. นกวจยสามารถเลอกใชไดตามความตองการ กลาวคอสามารถใชเพอเสรมวธการวจยแบบอนกได หรอจะใชเปนการวจยทมความสมบรณเบดเสรจในตวเองกได 4. ขอมลทไดจากการสนทนากลม เปนขอมลทผานการถกเถยงโตตอบกนของกลมผใหขอมลเองทาใหมนใจไดในความถกตองตรงประเดน ความนาเชอถอและความหลากหลายของขอมล 5. พลวตรกลม ซงเปนหวใจสาคญของการดาเนนการสนทนาทาใหขอมลทไดมชวตชวา การสนทนากลมเปนวธทผใหขอมลรสกมอานาจคอสามารถดาเนนการสนทนาไปตามทตวเอง 6. อยากจะพดอยากจะแสดงออกโดยไมรสก “เกรง” หรอ “ดอยกวา” มากนก เพราะการอยในกลมคนทมคณสมบตพนฐานบางประการคลายกน ยอมทาใหผพดรสกมนใจในการพดหรอการแสดงออกมากกวา เรองนเปนขอเทจจรงทางจตวทยากลม (Group psychology) การอภปรายโตตอบกนเอง (แทนทจะโตตอบกบนกวจย) ทาใหผรวมสนทนาสามารถคมทศทางของการสนทนา

36

ไดมากกวาในการสมภาษณแบบตวตอตว ซงนกวจยจะเปนฝายกาหนดทศทางการสนทนา และกาหนดเนอหาของการสนทนาเปนสวนใหญ

ประโยชนของการสนทนากลม 1. ใชในการศกษาความคดเหน เจตคต ความรสก การรบร ความเชอและพฤตกรรม 2. ใชในการกาหนดสมมตฐานใหมๆ 3. ใชในการกาหนดคาถามตางๆทใชในแบบสอบถาม 4. ใชคนหาคาตอบทยงคลมเครอ หรอยงไมแนชดของการวจยแบบสารวจเพอชวยให

งานวจยสมบรณยงขน 5. ใชในการประเมนผลทางดานธรกจ ขอดของการจดการสนทนากลม 1. ผเกบขอมล เปนผไดรบการฝกอบรมเปนอยางด 2. เปนการเผชญหนากนในลกษณะกลมมากกวาการสมภาษณตวตอตว 3. ใหมปฏกรยาโตตอบกนได 4. บรรยากาศของการคยกนเปนกลมจะชวยลดความกลวทจะแสดงความเหนสวนตว

5. เปนวธการเกบขอมลทเสยคาใชจายนอย ทางาย ประเดนปญหาท Controversial (ขดแยงกน)/ sensitive (ไวตอความรสก) สามารถใชไดดใหความยดหยนในการคนหาประเดนหรอสบคนลกในขอมลบางอยาง ขอมลมชวตชวา

ขอจากดในการสนทนากลม 1. ถาในการสนทนากลมมผรวมสนทนาเพยงไมกคนทแสดงความคดเหนอยตลอดเวลาจะทาใหขอมลทไดเปนเพยงความคดเหนของคนสวนนอยเหลานนดงนนจงตองระวงไมใหมการผกขาดการสนทนาขน

2. พฤตกรรมบางอยางซงเปนสงทไมยอมรบในชมชนอาจไมไดรบการเปดเผยในกลม สนทนาในกรณนใชการสมภาษณตวตอตวจะดกวา

3. ถาผดาเนนในการสนทนาคมเกมไมได การสนทนากลมจะไมราบรน ขนตอนการดาเนนการวจยแบบสนทนากลม การวจยแบบการสนทนากลม มขนตอนการในดาเนนการ เชนเดยวกบการวจยแบบอนๆ

ชาย โพธสตา (2553) แบงการดาเนนการวจยแบบสนทนากลมออกเปน 5 ขนตอนหลกๆ (ปรบจากStewart and Shamdasani, 1990 ทเสนอไว 9 ขนตอน) แตละขนตอน ประกอบดวย กลมกจกรรมทสมพนธกน นอกจากนกจกรรมในแตละขนตอนกสมพนธกบกจกรรมในขนตอนอนในลกษณะ “ปฏสมพนธ” คอ มปฏกรยาตอกน กลาวคอ ถามการปรบหรอเปลยนแปลงกจกรรมในขนตอนใด

37

ขนตอนหนง กอาจมความจาเปนทจะตองปรบกจกรรมในขนตอนอนตามไปดวย ขนตอนการดาเนนการวจยแบบสนทนากลมมดงน

1. กาหนดปญหาหรอหวขอ รวมทงคาถามและวตถประสงคของการวจยใหเหมาะสม 2. กาหนดประชากรเปาหมายในการวจยและออกแบบตวอยางเพอรวมในการสนทนา

กลมใหเหมาะสมกบเรองและหวขอการวจย 3. สรางแนวคาถามสาหรบการสนทนา (Guidelines) และกาหนดผทาหนาทดาเนนการสนทนาหรอ Moderator ทงสองประการน จะตองสอดคลองกบหวขอเรองและคาถามในการวจยและสอดคลองกบลกษณะของกลมตวอยางดวย 4. การจดการสนทนากลมซงมกจกรรมทเกยวของ ไดแก การเขาถงกลมตวอยางทกาหนดไวแลว เพอเชญมารวมสนทนาใหไดและการดาเนนการสนทนาในสถานทและเวลาทเหมาะสม งานในขนนก คอ การนาเอาสงททาใน 3 ขนตอนขนตน ซงเปนเรองของความคดและเปนนามธรรมลงมาสการปฏบตเทยบไดกบการเกบขอมลภาคสนามในการวจยแบบอน 5. จดการขอมล วเคราะหขอมลและเสนอผลการวจย ซงอาจจะอยในรปของการสรปเอาเฉพาะสาระสาคญเพอประโยชนเฉพาะบางอยาง การเขยนรายงานโดยรวมของทงโครงการหรอการเขยนบทความทางวชาการอยางเตมรปแบบขนอยกบเจตจานงของนกวจย แผนภมท 2 ขนตอนสาคญของการดาเนนการวจยแบบสนทนากลม ทมา: ชาย โพธสตา (2553) ปรบจาก Stewart and Shamdasani (1990)

9. เขยนรายงาน

8. วเคราะหขอมล

7. จดระเบยบขอมล

6. จดการสนทนากลม

5. เลอกกลมตวอยาง

4. สราง/ทดสอบแนวคาถาม

3. กาหนดผดาเนนการสนทนากลม

2. กาหนดกรอบการเลอกตวอยาง

1. กาหนดปญหาการวจย

38

ขนตอนท 1 กาหนดปญหาหรอหวขอ รวมทงคาถามและวตถประสงคของการวจย ไมวาจะเปนการวจยแบบใดสงแรกทจะตองทาก คอ การกาหนดปญหาหรอหวขอรวมทงคาถามทตองการหาคาตอบและจดมงหมายของการศกษา ทงสามอยางนเกยวของกนตองกาหนดใหชดเจน เจาะจง (Stewart and Shamdasani, 1990) วธการทาใหเกดความชดเจนทดทสดคอ การคนควาจากการศกษาทมอยกอน (ทบทวนวรรณกรรม) อกวธหนงคอ การตงคาถามกบตวเองในเรองทสนใจจะศกษาเพอจะนาไปสประเดนทเจาะจงมากขน การวจยแบบสนทนากลมเหมาะสาหรบการศกษาทมจดมงหมายหลากหลาย เชน การคนหาประเดนของเรองใดเรองหนงทยงไมมความรมากอน(Exploratory) การหาคาอธบายสาหรบปรากฏการณบางอยาง (Explanatory) การประเมนสถานการณ(Assessment) การประเมนผลโครงการ (Evaluation) แตไมวาจดมงหมายของการศกษาจะเปนอะไรกตาม หวขอการวจย รวมทงคาถามและวตถประสงคของการวจยจะตองกาหนดใหสอดคลองกบลกษณะเดนของวธการนใหมากทสดเพอวานกวจยจะสามารถใชวธการนไดอยางเตมศกยภาพ

ขนตอนท 2 กาหนดประชากรเปาหมายและออกแบบกลมตวอยาง ประชากรเปาหมาย หมายถง ประชากรทมคณสมบตตรงตามทเรากาหนดไววาจะใชในการศกษาซงอาจจะมจานวนมากและกระจายอยท วไป กลมตวอยาง หมายถง บางสวนของประชากรเปาหมายทถกเลอกมาเพอศกษาและเลอกมาเพยงจานวนหนงเทานนเวนแตประชากรเปาหมายมจานวนไมมาก การกาหนดประชากรเปาหมายของการวจยแบบสนทนากลม มกจะกาหนดใหมความเจาะจงและตองสอดคลองกบหวขอเรองและคาถามในการวจย คอ ตองเปนประชากรทจะใหขอมลทดทสดสาหรบทาความเขาใจปญหาในการวจย การเลอกกลมตวอยาง ควรจะมงเพอใหไดตวอยางทมลกษณะบางอยางรวมกน เรยกวาลกษณะรวม (Control characteristics) และมลกษณะอกบางอยางตางกน เรยกวา ลกษณะตาง (Break characteristics) สงทนามากาหนดเปนลกษณะรวมและลกษณะตางนนควรเปนคณสมบตทสาคญ ซงมนยตอการทาความเขาใจและตอบคาถามในการวจยโดยตรง ซงจะทาใหนกวจยเหนภาพทชดเจนขน (Knodel, 1993)

ขนตอนท 3 แนวคาถามและผดาเนนการสนทนากลม แนวคาถามสาหรบการสนทนากลมตางจากแบบสอบถาม ในการสารวจตรงทแนวคาถามเปนรายการของสงทผดาเนนการสนทนาจะยกมาเปนหวขอการสนทนา โดยปกตลกษณะคาถามจะเปนปลายเปด และไมมโครงสรางทเขมงวด ในการถามสามารถยดหยนได ในแตละคาถามผดาเนนการสนทนาสามารถซกถามตอไดมากเทาทตองการ แนวคาถามจะประกอบดวย สวนสาคญ 3 สวน คอ มโนทศนหรอประเดนการศกษา(Study concepts) คาถามหรอประเดนการสนทนา(Questions) และประเดนสาหรบซกถามตอเนอง (Probes)

39

ผดาเนนการสนทนากลม (Moderator) มบทบาทสาคญยงตอความสาเรจและความลมเหลวของการเกบขอมลดวยวธการสนทนากลม ผดาเนนการสนทนากลมทประสบความสาเรจวดกนไดดวยคณสมบตเหลานคอ ลกษณะสวนตว เชน อาย เพศ บคลกทาทาง ฯลฯ ภมหลงทางการศกษา และการฝกอบรม ประสบการณการเปนผดาเนนการสนทนากลมมากอน (Stewart and Shamdasani, 1990) นอกจากน ความเปนผนาเปนคณสมบตทสาคญทจะชวยใหสามารถจดการพลวตร กลมไดอยางเหมาะสมในบรรยากาศการสนทนา อยางไรกตามการเปนผดาเนนการสนทนาทดนนเปนเรองของบคลกและความแนบเนยน ดานปฏสมพนธระหวางบคคลดวย ซงคณสมบตทพงปรารถนาของผดาเนนการสนทนากลม (Debus, 1995) ไดแก 1. มความสขมเยอกเยน สามารถทาใหตวเองรสกสบายๆ ไมประหมา ไมเกรงเมอเขาไปมปฏสมพนธกบคนอนหรอเมออยตอหนาคนแปลกหนา 2. มหนาตาบคลกท “รบแขก”เปนคนทผอนเหนแลวรสกสบาย สามารถพดคยดวยอยางเปนกนเองและเปดเผยในเวลาอนสน 3. นบถอและยอมรบผอนดวยความจรงใจ ไมปรากฏตวตอผอนดวยสายตาและทาทางทตดสนเขาลวงหนา ไมยกยอคนอนเกนไปจนดเหมอนแสรงทา 4. แสดงความเปนคนอบอนและเหนอกเหนใจผอน มความเขาใจและเหนใจผอนดวยความจรงใจหรออยางนอยกสามารถเลนบทของความ “เปนคนอบอน”ไดแนบเนยน 5. มทกษะในการพดและเขากบผอนไดด วางตวไดดในสถานการณตางๆ และกบผคนหลายแบบ สามารถใช “ภาษาเดยวกน”กบคนในกลมเสมอนวาเปนพวกเดยวกน 6. เปนผฟงทด ใหความสนใจในสงทผอนพดเสมอ ไมดวนออกความเหนหรอวจารณคนอนในการสนทนา 7. มความกระตอรอรนเปนนจ แสดงความกระตอรอรนในผอนอยเสมอ ใชความกระตอรอรนของตนเปนเครองกระตนความสนใจใหผอนอยากแสดงออกและอยากรวมดวย 8. ตระหนกในกรยาทาทางของตนเสมอ ฉลาดในการแสดงสหนาทาทางทสอความหมายตางๆระมดระวงการแสดงสหนาทาทางของตนตลอดเวลาทอยตอหนาผอนหรอชมชน 9. วางตวไดเหมาะสม ไมวางตวใหเปนทนากลว นาเกรงขามของคนอนไมทาใหผอนรสกดอย/ไมมความหมายหรอรสกวาถกกนออกจากกลม วางตวเปนมตร 10. เขากบผอนไดด มคณสมบตทสามารถเขากบสมาชกในกลมทตนเองดาเนนการสนทนาไดดสามารถสรางความสนทสนมไววางใจกบสมาชกในกลมไดในเวลาอนสน 11. ความสามารถในการจบประเดน จบใจความของสงทฟงไดเรว และด ตความไดถกตอง สรางความคดแบบสรปรวบยอดแทนการคดแบบตวอกษรหรอตามคาพดทไดยนเทานน

40

ผททาหนาทดาเนนการสนทนานน ในหลกการแลว ถานกวจยสามารถทาหนาทนไดเองยอมดกวาแนนอนแตกมบอยทนกวจยอาจจะตองอาศยมออาชพทชานาญเรองน โดยเฉพาะแตถาหามออาชพไมได ผด าเนนการสนทนาทเหมาะสมทสดกคอตวนกวจยเอง และคณสมบตของผด าเนนการสนทนาทดน นเปนสงทเรยนรและฝกหดกนได ผด าเนนการสนทนากลมทมประสบการณ มกใชประโยชนจากพฤตกรรมและกลวธทหลากหลายในการดาเนนการสนทนา(Debus, 1995) ไดแก

1. กระตนใหผรวมในวงสนทนาพดโตตอบกนเองมากกวาพดกบผดาเนนการสนทนา 2. รวาเมอไรควรซกตอและเมอไรควรใชความเงยบใหเปนประโยชน 3. ซกถามตอโดยไมชนาคาตอบไมชนาแนวทางทจะตอบคาถาม 4. สามารถสอความไมเขาใจของตนใหผรวมสนทนารไดโดยไมจาเปนตองพด (ใชภาษา

ทาทางทเหมาะสมบอกความไมเขาใจของตน) 5. ใหความสนใจสงทผรวมสนทนาพด เพอชกจงใหคนอนในกลมสนใจดวย 6. มความไวตอภาษาทาทางทผรวมสนทนาในกลมแสดงออก 7. ไมดวนสรปวาสงทผรวมสนทนาบอกคอสงทเขาหมายความตามนนจรงๆ 8. กระตนใหสมาชกในกลมมการแสดงความคดเหนทแตกตางหลากหลายดวยความจรงใจ

9. กระตนอยางสภาพใหคนทไมคอยพด ไดพด และใหคนทพดมากๆ เงยบลงบาง 10. แสดงความนมนวลแตกมนคงในจดยน แสดงอาการวางเฉยอยางเปนวชาการ (ไมม

อคต ไมมพรธ) บวกกบ ความเหนอกเหนใจอยางเขาใจ (เหนใจ เขาใจ แตไมเขาขาง) 11. ใหโอกาสผรวมสนทนาพดเสมอแตใหพดอยในประเดน 12. ทาใจไวกอนวาสงทคาดไมถงอาจเกดขนไดเสมอ เตรยมตวใหพรอมสาหรบสง

เหลานน คาดไวลวงหนาวาสงทคาดไมถงนาจะมอะไรบาง 13. พรอมทจะปรบกลวธทนททเหนวาวธดาเนนการสนทนาทเปนอยนนไมไดผลหรอ

ไมสามารถเจาะถงขอมลในสวนลกได 14. นาเทคนคอนมาเสรมเมอเหนวาผรวมในวงสนทนาไมสามารถตอบคาถามตรงๆได ขนตอนท 4 การจดการสนทนากลม ในขนนมงานหลกๆ ทตองดาเนนการสองอยางคอ การเลอกผรวมกลมและดาเนนการ

สนทนากลมการเลอกผรวมกลม จะเรมจากการกาหนดวาจะหาบคคลทมลกษณะตรงตามทตองการแบบเจาะจง เพอใหไดบคคลทเหมาะสมตามวตถประสงคของการศกษามากวาจะเปนการสมเอา ผวจยตองหาขอมลและตดสนใจกอนวาทใดเหมาะทจะสรรหาบคคลทมคณสมบตตามทตองการไดและบคคลทเลอกมารวมกลมไมควรอยหางไกลกนเกนไป การกาหนดวาจะเลอกบคคลทมารวมเปน

41

กลมอยางไรนนม 2 แนวคด คอ แบบไมคอยเปนระบบมากหนก นกวจยอาจใชความสมพนธสวนตวเพอเขาถงแหลงขอมลเกยวกบคน ซงอยในขายทจะเลอกไดหรอใชผประสานงานในทองถนหรอผนาในชมชนเปนผนาทาง แตนกวจยบางคนอาจใชวธการทเปนระบบ เชน อาจทาการสารวจชมชนเพอคดกรองหาวาในชมชนทเจาะจงเลอกเปนพนทศกษานน มบคคลทอยในขายจะเลอกเขาเปนกลมตวอยางเทาไร แลวใชวธการสมอยางงายในการเลอกและกลม ควรมขนาดทพอเหมาะไมเลกไมใหญเกนไป โดยทวไปประมาณ 6-8 คน กลมเลกเกนไปอาจทาใหการอภปรายและขอมลทไดจากด กลมใหญเกนไปอาจมปญหาในการจดการพลวตร กลมทาใหการมสวนรวมในการอภปรายกระจายไปไมทวถงเทาท ควรสวนองคประกอบภายในกลมในทศนะของ Stewart and Shamdasani (1990) มความเหนวาในโครงการวจยเรองเดยวกน กลมตวอยางควรจะมทงลกษณะเหมอนกนและตางกน ภายในกลมเดยวกนสมาชกควรจะมลกษณะสาคญเหมอนกน(homogeneous) แตตางกลมกนควรมลกษณะสาคญตางกน (Heterogeneous) นอกจากนผทถกเลอกมาเขากลมทกคนควรไดรบขอมลทชดเจนเกยวกบการวจยและวตถประสงคของการเขารวมในการสนทนากลม โดยเฉพาะอยางยงเขาตองรวาเขาถกเชญมาเพอใหทาอะไร นกวจยคาดหมายอะไรจากเขาบางการเขารวมจะมผลอยางใดอยางหนงตอเขาหรอไม จะใชเวลาเทาใด สถานทและเวลาทจะทาการสนทนาตองกาหนดใหชดเจนและตองขอความยนยอมโดยสมครใจจากผเขารวมสนทนาไมวาจะขอดวยวาจาหรอเปนลายลกษณอกษร

การดาเนนการสนทนากลม เนองจากสถานทและสงแวดลอมในการจดการสนทนากลมมผลกระทบโดยตรงตอคณภาพ

ของขอมล (Green and Hart, 1999) ดงนนจงควรจดการสนทนากลมในสถานทและสงแวดลอมทเหมาะสม ไมพลกพลาน ไมมเสยงรบกวน ไมมสงดงความสนใจของผรวมในการสนทนา อากาศถายเทไดดผสนทนาจะตองรสกสบาย ไมรสกแปลกแยกและมสมาธในการสนทนา การจดทนงในวงสนทนากลมมความสาคญตอพลวตรกลม หลกการจดทนงตองเอออานวยตอการมปฏสมพนธ คอทกคนควรอยในตาแหนงทจะเหนคนอนๆ ในกลมอยางทวถงและเหนผดาเนนการสนทนาไดชด ผดาเนนการสนทนาควรนงในตาแหนงทสามารถสบตากบทกคนได ไมนงเบยดกนเกนไป รปแบบของการจดทนง จงควรเปนวงกลมและทกคนควรนงอยในรศมทเครองบนทกเสยง จะสามารถจบเสยงทกคนไดอยางชดเจน กอนเรมตนสนทนาผดาเนนการสนทนาหรอผชวยควรทาผงทนงพรอมชอของทกคน เพอใชประโยชนในการดาเนนการสนทนา เครองบนทกเสยงจะตองเตรยมใหพรอม ควรมผชวยอกไมนอยกวาสองคนคนหนงทาหนาทจดบนทกขอความทแตละคนพดตลอดการสนทนาจดเฉพาะคาหรอวลสาคญทจะชวยใหผถอดเทปสามารถจบคคาพดกบผพดไดตรงกน ผชวยอกคน

42

ทาหนาทอานวยความสะดวกทวไป เชน จดนาดม อาหารวาง (ถาม) และคอยใหคาแนะนาโดยสภาพแกคนทไมไดรบเชญเพอไมใหเขามาแทรกในวงสนทนา

การสนทนาจะเรมตนดวยการแนะนาตวสนๆ ทงจากฝายทมวจยและผรวมสนทนาทกคน ผดาเนนการสนทนากลาวขอบคณผรวมสนทนา ใหขอมลเกยวกบการวจยเพยงสนๆ สงทตองเนนในตอนเรมตนน คอการชแจงใหชดวาผดาเนนการสนทนาตองการรบฟงความคดเหนและประสบการณของทกคนในกลมเกยวกบประเดนทกาลงศกษา และขอใหทกคนพดอยางเปดเผยและเปนกนเองแมความคดนนจะไมตรงกบของผอนกตาม จะไมมการตคาวาถกหรอผดใหทกคนพดตามความคดของตน ตระหนกไวเสมอวาการสนทนากลมไมไดมความมงหมายทจะหาขอสรปอยางเปนเอกฉนทของประเดนททาการสนทนา ควรเรมการสนทนาดวยคาถามทวๆไปหรอ “คาถามอนเครอง” ซงควรจะเตรยมไวเปนสวนหนงของแนวคาถาม และเปนเรองทเขากนไดกบเนอหาหลกของการสนทนา วธถามไมใชถามแบบเดยวกบการสมภาษณควรเปนการถามแบบยกประเดนขนมา เพอใหทกคนในกลมรบลกไปอภปรายกนตอ ประเดนทยกมาครงแรกควรเปนประเดนกวางๆกอนอาจจะตองตามดวยคาถามเพอซกตอ (Probes) อกหลายคาถาม การซกถามตอเพอใหไดรายละเอยดของเรอง เพอทราบเหตผลและคาอธบายเพมเตมและเพอหาขอมลจากแนวคดหรอมมมองทตางออกไปของเรองนนๆแตควรระวงไมใหการซกมลกษณะเปนการชนาไปสคาตอบอยางใดอยางหนง

ขนตอนท 5 จดการขอมล วเคราะหขอมลและเสนอผลการวจย ขอมลในเครองบนทกเสยงจะถกถอดออกมาเปนคาสนทนา เพอนาไปวเคราะหขอมลตอไป โดยใชวธการทหลากหลายแตสวนใหญมกใชการทาเครองหมายในขอความสาคญแลวมการจดหมวดหม การจดทารายงานผลสนทนา การเขยนรายงานผลการจดกลมสนทนาเหมอนกบการจดทารายงานการวจยทวไป ศกษาประเดน นาเสนอขอมลทเปนคาตอบในประเดนวจย แลวเขยนเปนขอคนพบ ประเดนทตองพจารณาในกระบวนการจดสนทนากลม

การจดสนทนากลมจะประสบความสาเรจขนอยกบปจจยหลายประการ เชน คณภาพของผเกยวของในการจดสนทนากลม การกาหนดสมาชกผเขารวมกระบวนการ ความรวมมอของสมาชกทเขารวมประชม ความถกตองในการบนทกขอมล การวเคราะหขอมล เปนตน การจดกระบวนการกลมจงมประเดนทควรพจารณาดงตอไปน (สวมล วองวาณช, 2550)

1. ผดาเนนการจดสนทนากลม เทคนคการจดสนทนากลมจะมผดาเนนงานหลายฝาย ไดแก ผดาเนนการจดสนทนา

กลมผบนทกการสนทนา และผดาเนนการจดสนทนากลม ผวเคราะหขอมลและผจดทารายงาน โดยบทบาทหนาทของแตละฝายจะมความแตกตางกนดงน

43

1.1 ผดาเนนการจดสนทนากลม (Moderator)เปนผทมหนาทในการดาเนนการสนทนาจดประเดนคาถามเพอคนหาคาตอบและสรางบรรยากาศการสนทนาเพอใหผเขารวมไดแสดงออกซงความรสก ขอคดเหนตางๆ เปนตน Krueger (1994) อธบายหลกการทางานของผดาเนนการอภปรายวาตองใหความสนใจกบผเขารวม มความรสกทางบวก แสดงบทบาทเปนผดาเนนการอภปราย ไมใชผเขารวมแสดงความคดเหน พรอมทจะฟงสงทอาจจะไมเปนทพอใจ ใชความสามารถเฉพาะตน และตองเตอนตวเองอยเสมอวาไมมผใดสามารถเปนผดาเนนการจดสนทนากลมไดทกเรองหรอกบทกกลม บางครงคณลกษณะประจาตว เชน เพศ อาย ภาษา ฐานะทางเศรษฐกจ มสวนในการสงเสรมใหสมาชกมความรสกสะดวกใจทจะแสดงความคดเหนหรอไมแสดงกได นอกจากน ผดาเนนการอภปรายตองมคณลกษณะสาคญ ไดแก ความเขาใจในกระบวน การกลม ความอยากรอยากเหน ทกษะการสอสาร ความเปนมตรและมอารมณขน ความสนใจในกลมคนทวไป การเปนคนเปดกวางตอความคดใหมๆ ทกษะการฟง อยางไรกตามแมวาจะมการเตรยมการเปนอยางด แตปญหากอาจเกดขนไดในการจดสนทนากลม ทงการมผเขารวมนอยเกนไป ซงอาจเกดจากปญหาการเผชญแลวไมมา ผดาเนนการสนทนาตองมการจดบนทกรายละเอยดเหลานเปนขอมลประกอบถงเหตผลทไมเขารวมประชมวาเนองจากปญหาการเชญ หรอความเหมาะสมของการใหแรงเสรมในการเขารวมหรอเหตผลอนใด Krueger (1994) ไมแนะนาใหเชญผเขารวมเผอไวเกนอตราทกาหนด เพราะอาจสรางปญหาอนตามมา เชนอาจทาใหขอมลลาเอยง หรอสมาชกไมสามารถแสดงความคดเหนไดทวถง ทงนจานวนคนเขารวมทมากเกนบางครงมาจากเพอน หรอสาม/ภรรยา ทมาเปนเพอน แลวถอโอกาสเขารวมในกระบวนการกลมดวย ทงทจรงแลวคนกลมนไมใชกลมเปาหมายของการเกบขอมล

1.2 ผบนทกการสนทนา (Note taker) มหนาทในการจดบนทกคาสนทนาโดยยอของกลมผบนทกตองรวธการจดบนทกอยางมประสทธภาพ เพราะจะตองบนทกบรรยากาศทเกดขนระหวางการสนทนาดวย เชน อารมณ ลกษณะทาทาง ฯลฯ ของผรวมสนทนา ทงนเพอประโยชนสาหรบ การวเคราะหภายหลง นอกจากนแลวควรมคณสมบตเฉพาะตว ควรพดและฟงภาษาทองถนไดดและเขาใจอยางลกซงอกดวย นอกจากจะบนทกคาสนทนาแลว ผบนทกการสนทนายงมหนาท บนทกเสยง บนทกภาพของผเขารวมสนทนากลมทกคน รวมทงการถอดเทปดวย

1.3 ผชวย (Assistant) เปนผคอยใหการชวยเหลอทวไปในขนเตรยมการจดสนทนากลม คอยอานวยความสะดวก เชน เตรยมสถานท เตรยมวสดอปกรณ และเครองดมหรอของวาง รวมทงจดหาวสดอปกรณทผเขารวมสนทนากลมตองใช

2. การกาหนดสมาชกในกระบวนการสนทนากลม งานทสาคญของกระบวนการจดสนทนากลมคอ การเลอกสมาชกผเขารวมสนทนาหลกการ

สาคญของการใชเทคนคนอยทเลอกสมาชกทมภมหลงคลายคลงกน หรออยในบรบทเดยวกน ความ

44

คนเคยกนหรอมภมหลงคลายกนทาใหผดาเนนการสนทนากลมไมตองใชเวลามากเกนในการแนะนาตวสมาชกทอยในกระบวนการ ทาใหมเวลากบการอภปรายมากขน นอกจากนการทผเขารวมกระบวนการมภมหลงคลายกนจะมประสบการณ ความเขาใจในประเดนปญหาทตองการศกษารวมกน มความสะดวกใจทจะเสนอความคดเหนของตนเอง ในขณะทสมาชกทมภมหลงตางกน ไมคนเคยกน หรอไมอยในบรบทเดยวกน อาจตองใชเวลาในการทาความคนเคยกนนานกวา ดงนน หากสมาชกมระดบการแสดงความคดเหนทตางกนมาก กควรจะแยกออกเปนสองกลมอสระจากกน มฉะนนสมาชกบางกลมอาจแสดงบทบาท หรอความคดทมอทธพลเหนอสมาชกอนทาใหไดขอมลไมรอบดานโดยทวไปจะกาหนดขนาดไวท 6–10 คน แตขนาดของกลมทเหมาะสมยงขนอยกบประเดนทกาหนดใหอภปราย และเวลาทใชในการประชมกลม ทงนถากลมประกอบดวยจานวนสมาชกนอยคน ผดาเนนการอภปรายตองเขาใจวาอาจจะเปนการกาหนดภาระงานใหกบสมาชกมากเกนไป หรอหากสมาชกมจานวนมาก เวลาทแตละคนจะแสดงความคดเหนกจะนอย ดงนนการกาหนดขนาดของกลมตวอยางทใชในการสนทนากลมตองพจารณาวาสมาชกแตละคนจะมเวลาโดยเฉลยไดแสดงความคดเหนคนละกนาท ถาใชสมาชกนอย ประเดนนอย เวลามาก สมาชกแตละคนตองแสดงความคดเหนมาก หรอถาใชสมาชกมาก ประเดนอภปรายมาก เวลาประชมนอย สมาชกจะมโอกาสพดนอยมาก แตทสาคญผเขารวมในกระบวนการกลมควรมลกษณะทคลายกนในภมหลงและเปนตวแทนภาคหรอหนวยงานตาง ๆ ของประชากร 3. การกาหนดเวลาทใชในการสนทนากลม การสนทนากลมแตละครงจะใชเวลาในการสนทนากลมขนอยกบขอบเขต และลกษณะของปญหาทตองการศกษา ลกษณะของผเขารวมสนทนา ปฏสมพนธ ความเคลอนไหวภายในกลม และบรรยากาศของการสนทนา ควรใชเวลาในการประชมประมาณหนงชวโมงครง แตเตมทไมควรเกน 2 ชวโมง และการประชมกลมควรจะอยภายใตบรรยากาศทสบายไมเปนทางการ โดยมการสมภาษณแบบ ไมมโครงสราง ผดาเนนการอภปรายทาหนาทกากบใหสมาชกพดคยกนในประเดนทมการกาหนดลวงหนา และสรางปฏสมพนธของสมาชกในกลม ใหกลมมการแลกเปลยนความรสก ความคดเหน ทศนคตรวมกน 4. การบนทกการสนทนากลมการบนทกการสนทนากลมวาสามารถกระทาได 3 วธ ดงน 4.1 การจดบนทกและการถอดความจากเทปอยางละเอยดทกคาพด และบนทกบรรยากาศการสนทนาดวย วธนเหมาะสาหรบขอมลทสาคญและจาเปน มเวลาพยงพอ ไมเรงรบจดประสงคของการศกษาตองการรายละเอยด เพอใชเปรยบเทยบใหความเหนแตกตางในกลมประชากรทตางกน เชน แยกตาม เพศ อาย กลม สถานะทางสงคม ภมลาเนา เปนตน

45

4.2 การจดบนทกการสนทนา และบนทกเทปประกอบ วธนจะเนนการจดบนทกอยางละเอยด ไมมการถอดเทป เมอมขอสงสย กจะฟงจากเทปประกอบเทานน วธนเหมาะสาหรบการวจยทมเวลาจากด การสนทนาใชเวลามาก

4.3 การจดบนทกอยางเดยว โดยไมตองบนทกเทป วธนเหมาะสมสาหรบการวจยทใชเวลานอย ประเดนในการวจยเปนเรองงายๆ ไมซบซอน หรอจดกลมสนทนาเพอศกษาประกอบเทคนคอนๆ 5. การวเคราะหขอมลการวเคราะหขอมลทไดจากการสนทนากลม วาขอมลทเปนถอยคาหรอขอความทมาจากการแสดงความคดเหนของสมาชกในกลมซงอาจใชคาทตางกน แตมความหมาย เหมอนกน เพราะฉะนนผททาหนาทวเคราะหขอมลตองมการเปรยบเทยบคาตอบวามความคลายกน เหมอนกน เกยวของกน หรอไมเกยวของ นอกจากนยงตองพจารณาองคประกอบอนทเกยวของ สมาชกผเขารวมประชมพดในบรบทเดยวกนหรอไม และคานงถงน าหนกของคาตอบ ความคงเสนคงวาของคาตอบ การวเคราะหขอมลทไดจากกระบวนการสนทนากลมตองกระทาอยางเปนระบบ โดยมขนตอนสาคญ 6 ขนตอน คอ 5.1 การจดลาดบคาถามและการใหเวลาผตอบคนเคยกบประเดนคาถามทใชในการสนทนา 5.2 การจบประเดนทไดจากการสนทนากลมและมการบนทก 5.3 การลงรหสขอมล 5.4 การตรวจสอบความถกตองของขอมลซ า ซงอาจเกดขนในกระบวนการกลมหรอเกดขนภายหลงโดยการใหสมาชกตรวจสอบรายงานขอเขยน 5.5 การตรวจสอบระหวางผดาเนนการอภปรายกบผชวย หลงการสนทนากลม 5.6 การแลกเปลยนรายงานระหวางผเขารวมในกระบวนการกบผเกยวของ

การวเคราะหขอมลจากการสนทนากลม จะมระดบของการแปลความหมายทเหมาะสม ซงเปนคาตอเนองเรมตงแตขอมลดบ การบรรยาย การตความ และขอเสนอแนะ ในสวนของการวเคราะหและรายงานผลนน มวธการตางกนตามแหลงขอมลทใชในการเกบไดแก การวเคราะหจากทรานสครปต (Transcript-baser analysis) การวเคราะหจากเทป (Tape–baser analysis) การวเคราะหจากการบนทกยอ (Note- baser analysis) การวเคราะหจากความจา (Memory–baser analysis)เปนตนอยางไรกตามวธการวเคราะหขอมลในชวงแรกควรดาเนนการโดยหลงการสนทนากลมผดาเนนการอภปรายจะสรปประเดนใหสมาชกฟงทนท เปนการตรวจสอบความถกตองเหมาะสมของการสรปความคดเหนของกลม เพอเปนการหาผลสรปเบองตนจากขอคนพบทไดจากการสนทนา สามารถเพมเตมประเดน หรอแกไขขอผดพลาดจากการสรปไดกอนสนสดการสนทนากลม หลงจากนนคณะผทางานตอง

46

มารวมกนในการสรปผลการจดสนทนากลม เพอศกษาจดแขง จดออนของกระบวนการจดสนทนา ซงจะเปนขอมลในการดาเนนการจดสนทนากลมครงตอไปในกรณทมการประชมกลมมากกวา 1 กลม หลงจากสนสดการสนทนากลมแลว จะมการวเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหเนอหา (Content analysis) มการจดหมวดหมของขอมลทไดจากการสนทนากลม แลวสรปเปนขอคนพบจากการเกบขอมลโดยนาเสนอตามหวขอทกาหนด ในขนตอนนอาจใชโปรแกรมคอมพวเตอรชวยวเคราะหขอมลได

สรป การวจยแบบสนทนากลมมเสนหอยทเปนวธทสามารถสนองวตถประสงคของการวจยไดหลายแบบ จะใชเปนการวจยทเบดเสรจสมบรณในตวเองหรอจะใชรวมกบวธอนกได นอกจากนการสนทนากลมยงเปนเทคนคการเกบขอมลทมชวตชวา ซงใหขอมลทผานการกรองดวยการถกเถยง โตตอบ กนของกลมผใหขอมล ทาใหผใหขอมลเองกเกดความรสกมสวนรวมมากกวาวธการสมภาษณโดยทวไป ขอมลทไดจงมลกษณะเดนไปอกแบบหนง ถามการวเคราะหทเหมาะสม ผลการวจยแบบการสนทนากลมมกจะใหขอมลทเขาใจไดงาย พนฐานทางทฤษฏของการวจยแบบนอยทแนวคดเกยวกบพลวตรกลมและแนวคดเรองจตวทยากลม ประเดนสาคญคอ การมปฏสมพนธโตตอบกนอยางเปนธรรมชาตของกลมคนทมลกษณะสาคญบางอยางรวมกนทาใหเขารสกสบายทจะแสดงความคดเหนอยางเปนธรรมชาตและกลาแสดงความคดเหนหรอเลาประสบการณของตนใหคนอนฟง นอกจากน การทกลมผใหขอมลมการโตตอบกนในรปของการอภปรายถกเถยงในประเดนทนกวจยยกมาเปนหวขอสนทนานน นอกจากเปนการกรองขอมลใหละเอยดขนแลว ยงชวยใหนกวจยไดขอมลจากหลายทศนะหลายมมมองอกดวย ความสาเรจของการวจยแบบสนทนากลมขนอยกบทกษะของนกวจย เพราะนกวจยเปนเครองมอทสาคญในการดาเนนการวจยทกขนตอน โดยเฉพาะในขนการเกบและการวเคราะหขอมล ทกษะทพงปรารถนาสาหรบการวจยแบบสนทนากลมนน กลาวไดวาเปนทงศาสตรและศลป สวนทเปนศาสตรไดแก บรรดาความรพนฐานเกยวกบวธวทยาตลอดจนแนวคดทฤษฏทรองรบวธการวจยแบบน สวนทเปนศลปไดแกบรรดากลวธตางๆทเกยวกบการจดการความสมพนธระหวางบคคล รวมถงเรองของพลวตกลมซงเปนหวใจสาคญของการจดการสนทนา โดยการวจยแบบสนทนากลมทดเสมอนวาเปนงานทไมยากในสายตาของผทยงไมไดสมผสดวยตวเองมากอนนนแทจรงแลวมขอควรระวงและมจดทนกวจยอาจจะทาพลาดไดมากทงในขนการจดการสนทนากลมและในขนการวเคราะหขอมล จงมความจาเปนทนกวจยตองศกษาแนวทางใหเกดความเขาใจอยางดเพอทจะสามารถใชวธการนอยางไดผลเตมสมรรถนะของมน

47

การจดการความร (Knowledge management) วจารณ พานช (2548) ไดใหความหมายของการจดการความรวา หมายถง การรวบรวม

การจดระบบ การจดเกบ และการเขาถงขอมล เพอสรางเปนความร และเกยวของกบการแบงปนความร (Knowledge sharing) ตลอดจนสามารถนาไปใชประโยชนไดจรงในทางปฏบต เพอเพมความสามารถในการพฒนาผลผลตและองคการ กระบวนการจดการความรม 6 กจกรรม ดงน 1) การกาหนดความรหลกทจาเปนตองานหรอกจกรรมขององคกร 2) การเสาะหาความรทตองการ 3) การปรบปรง ดดแปลง หรอสรางความรบางสวนใหเหมาะตอการใชงาน 4) การประยกตความรในกจการงานของตน 5) การนาประสบการณจากการใชความรมาแลกเปลยนเรยนรมาบนทกไว 6) การจดบนทกขมความร แกนความร สาหรบไวใชงานเพอบรรลเปาหมายอยางนอย 4 ประการไปพรอมๆ กน ไดแก 1) บรรลเปาหมายของงาน 2) บรรลเปาหมายการพฒนาคน 3) บรรลเปาหมายการพฒนาองคกรไปเปนองคกรเรยนร และ 4) บรรลความเปนชมชนเปนหมคณะ ความเอออาทรระหวางกนในททางาน

วรวธ มาฆะศรานนท (2549) กลาวถง การจดการความรเปนกระบวนการบรหารรปแบบใหมทเนนดานการพฒนากระบวนงาน ควบคไปกบการพฒนากระบวนการเรยนรโดยทกกระบวนการจะตองสมพนธกบความคดสรางสรรค ประสานความรอบร รวมถงการคดอยางมวจารณญาณ เกดขนทวทงองคกรและเกดขนตลอดเวลา ซงเทากบวาองคกรทมการบรหารจดการความรอยางเปนระบบ เปนโอกาสสาคญตอการพฒนาใหเปนองคกรทเปลยมไปดวยการทางานอยาฉลาดคดและสรางสรรคและสงผลใหองคกรนนสามารถเผชญกบการแขงขนและการเปลยนแปลงในทกๆรปแบบและเปนองคกรทประสบความสาเรจในทสด

จากขอมลดงกลาวสามารถสรปความหมายของการจดการความร หมายถง กระบวนการเพมประสทธภาพขององคการ โดยการรวบรวม จดระบบจดเกบและเขาถงขอมลอยางเปนระบบรวมถงการแบงปนความรโดยผมความสามารถ เชยวชาญแตละสาขาใหคาแนะนาและสามารถนาความรมาใชเพอเกดประโยชนสงสดตอองคการ

ประเภทของความร แนวคดในการแบงประเภทความรทนาสนใจและไดรบความนยมอยางแพรหลายเปน

ของ Michel Polanyi และ Ikujiro Nonakaโดยเปนแนวคดทแบงความรออกเปน 2 ประเภท คอความรทวไปหรอความรชดแจง (Explicit knowledge) เปนความรทสามารถรวบรวมถายทอดไดโดยผานวธตางๆ เชน การบนทกเปนลายลกษณอกษร ทฤษฎคมอตางๆ และบางครงเรยกวาเปนความรแบบรปธรรม การจดการความรเดนชด จะเนนไปทการเขาถงแหลงความรตรวจสอบและ

48

ตความได เมอนาไปใชแลวเกดความรใหมกนามาสรปไวเพอใชอางองหรอใหผอนเขาถงไดตอไป ความรเฉพาะตว หรอความรทฝงอยในคน (Tacit knowledge) เปนความรทไดจากประสบการณพรสวรรคหรอสญชาตญาณ ของแตละบคคลใน การทาความเขาใจในสงตางๆ เปนความรทไมสามารถถายทอดออกมาเปนคาพดหรอลายลกษณอกษรไดโดยงายเชนทกษะในการทางานงานฝมอการจดการความรซอนเรนจะเนนไปทการจดเวทเพอใหมการแบงปนความรท อยในตวผปฏบตทาใหเกดการเรยนรรวมกนอนนาไปสการสรางความรใหมทแตละคนสามารถนาไปใชในการปฏบตงานไดตอไป ซงความร 2 ประเภทน จะเปลยนสถานภาพสลบปรบเปลยนไปตลอดเวลา บางครง ความรฝงลกกออกมาเปนความรชดแจง และบางครง ความรชดแจง กเปลยนไปเปนความรฝงลก จากความรทง 2 ประเภทสดสวนของความรในองคกรจะพบวาสวนใหญเปนความรแบบฝงลกมากกวา ความรแบบชดแจง สดสวนไดประมาณ 80:20 ซงเปรยบเทยบไดกบภเขาน าแขงสวนทพนเหนอน าสามารถมองเหนชดเจนเปรยบไดกบความรแบบชดแจงซงเปนสวนนอย มากเมอเทยบกบสวนทจมอยใตน าเปรยบไดกบความรฝงลก องคประกอบของวงจรความร 1. ดานคน (People) ในองคการ จงมความสาคญเปนอนดบแรกการจดการความรเปนกลยทธกระบวนการและเทคโนโลยทใชในองคกรเพอแสวงหาสรางจดแลกเปลยนและทาใหความรทตองการไดรบผลสาเรจตามวสยทศนทองคการตองการเปนการผสมผสานความรจากหลายศาสตรเชน การบรหารจดการ (Management science) ปญญาประดษฐ (Artificial intelligence) และพฤตกรรม องคการ (Organization behavior) 2. ดานกระบวนการ (Process) กระบวนการของการจดการความร ประกอบดวย แนวทาง และขนตอนของการจดการความร โดยตองระบประเภทของสารสนเทศทตองการ ท งจากแหลงขอมลภายในและภายนอกเปนการแยกแยะวา ความรชนดใดทควรนามา ใชในองคกรแลวนาความรนนมากาหนดโครงสรางรปแบบและตรวจสอบความถกตองกอนทจะนามาผลตและเผยแพรโดยการบรหารกระบวนการนนจะตองเขาใจวสยทศนทชดเจนขององคกรวาตองการใหบรรลเปาหมายอะไร 3. ดานเทคโนโลยสารสนเทศ (Technology) การจดการความรมการใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอเพอพฒนาโครงสรางพนฐานของความรในองคกรใหเปนความรท เกดประโยชนตอบคคลนนในเวลาและรปแบบทแตละองคกรตองการ เทคโนโลยทใชในการจดการความรมความหมายกวางกวาเทคโนโลยและความรของบคคลโดยใชเทคโนโลยเปนเครองมอเพอใหบคลากรทกคนในองคกรสามารถสอสารและแลกเปลยนความคดเหน

49

การจดการความรทางการพยาบาล การจดการความรทางการพยาบาล เปนความสามารถขององคกรในการแสวงหาความร สรางสรรคนวตกรรม จดระบบการเรยนรและเผยแพร (วรวรรณ วาณชยเจรญชย, 2550) เพอพฒนาทกษะของผปฏบตงานทางการพยาบาลทกระดบ เปนการพฒนาองคความรและนาไปใชในการปฏบตงาน ทาใหเกดการพฒนางานทางการพยาบาลใหมคณภาพ และสมฤทธผลยงขน รวมทงชวยทาใหองคกรมศกยภาพการดาเนนงานเกดประสทธภาพและประสทธผล บทบาทของพยาบาลในการจดการความร บทบาทของพยาบาลในการจดการความร แบงได 3 บทบาท (วรวรรณ วาณชยเจรญชย, 2550) คอ 1. บทบาทผนาทม พยาบาลทเปนผนาจะตองยอมรบสมาชกทกคนในทม มการกระตนใหสมาชกแสดงออก แลกเปลยนความคดเหนและใชความรความสามารถเตมท สรางบรรยากาศทเปนมตรและอบอน มอบหมายหนาทอยางเหมาะสม เปนผใหคาแนะนา ชแนะ แกปญหาและรวมตดสนใจกบสมาชกได 2. บทบาทสมาชกทม พยาบาลทเปนสมาชกทมตองเปดใจกวางทจะเรยนร ชวยกนสงเสรม สนบสนนและกระตนการเรยนรของสมาชกอยางตอเนอง มความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมายและตอการทางานของทม มแนวคดทสอดคลองและมจดมงหมายไปในแนวทางเดยวกน 3. บทบาทของวทยากรกระบวนการ พยาบาลททาหนาทเปนวทยากรกระบวนการจะตองมทกษะการฟงและสงเกตทด ทบทวน เชอมโยงและสรปประเดนสาคญได กระตนการทางานและมบทบาทประสานงานกบสมาชกในทมและผเกยวของ

การจดการความรเพอนาความรทมคณคามากมายมหาศาลเหลานมาใชใหเกดประโยชน เปนสงทจาเปนสาหรบสงคมในปจจบนทเปนสงคมแหงการเรยนรและการเปลยนแปลง การจดการความรจะประสบผลสาเรจ จาเปนตองอาศยความรวมมอจากทกๆฝายทางานอยางเชอมโยงและเปนระบบ เพอประโยชนสงสดตอผรบบรการผมสวนเกยวของและตอองคการ การจดการความรตามแนวคดแบบจาลองเซก (Socialization, Externalization, Combination Internalization :SECI Model )

การจดการความรตามแนวคดแบบจาลองเซก เปนกระบวนการการจดการความร ซงทไดรบความนยมเปนของโนนากะและทาเกช (Nonaka และ Takeuchi, 1995) ทไดเสนอแนวคดวา ความรของคนสามารถแบงได 2 ประเภท ไดแก ความรชดแจง และความรฝงลก ซงความรทงสองประเภทมความสาคญตอองคกรโดยเฉพาะความรทเกดจากประสบการณในการทางานหากมการดงความรทฝงลกออกมาใชหรอเปลยนใหเปนความรใหมขนและ เกดการเรยนรเพมขนซงการ

50

จดการความรตามแนวคดแบบจาลองของเซก จะเปนการอธบายการถายทอดความรและการเปลยนรปแบบของความรทงสองประเภทเกดเปนความรใหม

แผนภมท 3 การจดการความรตามแนวคดแบบจาลองเซก กระบวนการจดการความรตามแนวคดแบบจาลองเซก ไดแก 1. S : Tacit to Tacit (Socialization) กระบวนการท 1 อธบายความสมพนธทางสงคมในการสงตอระหวางความรฝงลกดวยกนเปนการแบงปนประสบการณแบบเผชญหนาระหวางผร เชน การประชมการระดมสมอง ทมาจากความร การเรยนรและประสบการณแบบไมเปนทางการของแตละบคคลทเขาใจเฉพาะเรองและเฉพาะพนทแลวนามาแบงปน ใชเวลารวมกนแลกเปลยนเรยนรในสภาพแวดลอมเดยวกนเปนการฝกหดแบบดงเดมทตองการการลงมอปฏบตจรงมใชเพยงแตอานหนงสอคมอ หรอตารา 2. E : Tacit to Explicit (Externalization) กระบวนการท 2 อธบายความสมพนธกบภายนอกในการสงตอระหวางความรฝงลกกบความรชดแจง อาจเปนการนาเสนอในเวทวชาการหรอบทความตพมพเปนการพฒนาองคประกอบทถกฝงอยในความรฝงลกใหสอสารออกไปภายนอกอาจเปนแนวคด ภาพเอกสารทสนบสนนใหเกดการสอสารระหวางผเรยนรดวยกนทเขาใจไดงายซงความรฝงลกจะถกพฒนาใหตกผลกและถกกลนกรองแลวนาไปสการแบงปนแลวถกเปลยนเปนฐานความรใหมทถกนาไปใชสรางผลตภณฑใหมในกระบวนการใหมตอไป 3. C : Explicit to Explicit (Combination) กระบวนการท 3อธบายความสมพนธการรวมกนของความรชดแจง ทผานการจดระบบ และบรณาการความรทตางกนรปแบบเขาดวยกน เชนนาความรไปสรางตนแบบใหมซงการสรางสรรคจะใชเครอขายการสอสารผานระบบคอมพวเตอรและ

51

ฐานขอมลขนาดใหญสนบสนนกระบวนการนโดยความรชดแจงอาจไดจากการรวบรวมความรภายในหรอภายนอกองคกร แลวนามารวมกนปรบปรงหรอผานกระบวนการททาใหเกดความรใหมแลวความรใหมจะถกเผยแพรแกสมาชกในองคกร 4. I : Explicit to Tacit (Internalization) กระบวนการท 4 อธบายความสมพนธภายในทมการสงตอความรชดแจง สความรฝงลก แลวมการนาไปใชในระดบบคคลครอบคลมการเรยนรและลงมอทาหรอกลาวไดวาความรชดแจงถกเปลยนเปนความรฝงลกในระดบบคคลแลวกลายเปนทรพยสนขององคกร กระบวนการภายในเปนกระบวนการหนงของการสะทอนการรวบรวมความรในระดบบคคลอยางตอเนองและสามารถเหนการเชอมโยง และรปแบบการยอมรบความรและความสามารถททาใหเขาใจระหวาง ขอบเขตขอมล ความคด และแนวความคด โรงพยาบาลระดบตตยภม สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร โรงพยาบาลระดบตตยภมเปนศนยการรกษาเฉพาะโรค (Excellent Center) ทตองใชทรพยากรระดบสง ใหบรการทางการแพทยครบทกสาขา ใหบรการผปวยทมปญหาสขภาพซบซอนทตองการการดแลโดยผเชยวชาญเฉพาะสาขาพยาบาลทจะปฏบตงาน ในโรงพยาบาลตตย-ภมตอง เปนพยาบาลทมความรความสามารถเฉพาะทางสามารถตอบสนองผรบบรการไดอยางทวถงและมประสทธภาพ (ทศนา บญทอง, 2543) สมรรถนะพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลระดบตตยภมจงมความสาคญอยางยงสาหรบพยาบาล อาจกาหนดไดจากการวเคราะหงานปจจบนการศกษาความตองการของผปวยและครอบครว การมองไปในอนาคตเชนเทคโนโลยหรอเทคนคการวนจฉยใหมหรอจากการกาหนดความรทกษะและพฤตกรรมพงประสงคโดยใชผเชยวชาญหรอผทมพฤตกรรมทางานดเปนทยอมรบ (ประชด ศราธพนธ, 2555) โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร เปนโรงพยาบาลระดบตตยภม ขนาด 408 เตยง โดยมวสยทศนของโรงพยาบาล คอ “ภายในป 2560 เราจะเปนโรงพยาบาลตตยภมขนสงทไดรบความเชอมนดานการใหบรการทคมคาและเปนชนนาในระดบภมภาคดานการพฒนาบคลากรทางการแพทย” ม 4 ประเดนยทธศาสตร โดยประเดนยทธศาสตรท1. เพมศกยภาพการเปนศนยการเรยนรเชงปฏบตเพอสรางและพฒนาบคลากรทางการแพทยทมคณภาพไดอยางตอเนอง

บทท 3

วทยาการวธวจย

วธดาเนนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) ในลกษณะของการวจยแบบสนทนากลม โดยใชกระบวนการจดการความรตามแบบจาลองเซก ในการถายทอดแลกเปลยนเรยนรขณะสนทนากลมเพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ โดยมรายละเอยดการดาเนนการวจย ดงน

1. การออกแบบการวจย (Research design) 1.1 ประชากร (Population) 1.2 วธการสมตวอยางและกลมตวอยาง (Sampling technique and sample) 1.3 ตวแปรทใชในการศกษาวจย (Variables of the research study)

2. เครองมอทใชในการวจย (Research instrument) 2.1 การพฒนาเครองมอทใชในการทาวจย (Development of research instrument) 2.2 คณภาพของเครองมอทใชในการทาวจย (Quality of the research study)

3. การเกบรวบรวมขอมลทใชในการทาวจย (Data collection) 4. การวเคราะหทางสถต (Statistical analysis) 5. ขนตอนการศกษาวจย (Phases of the research study)

การออกแบบการวจย ประชากร ประชากรสาหรบการนาสมรรถนะทไดจากการวจยครงนไปทดสอบใชจรงคอ พยาบาลวชาชพระดบปฏบตการและระดบชานาญการในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาล

53

เจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ซงเปนโรงพยาบาลขนาด 408 เตยงมหอผปวยในการดแลทารกแรกเกด 7 แหง จานวนพยาบาลวชาชพจาแนกแตละหอผปวยแตละแหงมจานวน ดงน หอผปวยสตกรรมหลงคลอดจานวน 16 คน หอผปวยสตนรเวชกรรมจานวน 17 คน หอผปวยพเศษ 20 (สตกรรม) จานวน 12 คน และหอผปวยทารกแรกเกดปวย จานวน 15 คน หออภบาลผปวยหนกทารกแรกเกด จานวน 19 คน หออภบาลผปวยหนกกมาร จานวน 15 คน หอผปวยกมารเวชกรรม จานวน 14 รวมทงสน จานวน 108 คน (ขอมล ณ วนท 20 ตลาคม 2557) วธการสมตวอยางและกลมตวอยาง เนองจากการทาวจยครงน มการเกบรวบรวมขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพใชการจดสนทนากลมเพอใหไดขอมลอยางถกตอง สมบรณ ครบถวน ครอบคลมทกประเดน การเลอกกลมตวอยางในการวจยครงนจงเลอกกลมตวอยางเปนแบบเจาะจง (Purposive sampling) ดงน 1. กลมตวอยางในการจดสนทนากลม ประกอบดวย พยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด โดยคดเลอกแบบเจาะจงเปนพยาบาลระดบหวหนาหอผปวยจานวน 4 คน พยาบาลผปฏบตงาน จานวน 4 คนจากหอผปวย 4 แหง โดยหวหนาหอผปวยแตละแหงเปนผเลอกตามคณสมบตทไดแจงระบ คอ เปนผมประสบการณการปฏบตงาน 5 ปขนไป ซงมคณสมบตเพยงพอทจะใหความคดเหนในการจดสนทนากลมไดรวมจานวนพยาบาลวชาชพทคดเลอกแบบเจาะจงจานวน 8 คน ซงรวมผวจย และไดเชญกมารแพทยผเชยวชาญดานทารกแรกเกดเขารวมเปนสมาชกในการสนทนากลม จานวน 2 คน รวมทงสน 10 คน 2. กลมตวอยางทเปนพยาบาลวชาชพปฏบตงานโดยตรง เพอประเมนระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของตนเอง ประกอบดวย พยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดโดยใชเกณฑคดเขาดงน เปนพยาบาลวชาชพทมประสบการณการทางาน 3 ปขนไป (6 เดอนขนไปนบเปน 1 ป) เนองจากเปนพยาบาลวชาชพทมความร ทกษะในการปฏบตงาน เพยงพอทจะสามารถประเมนสมรรถนะทตรงกบการปฏบตงานของตนเองได ใหการพยาบาลทารกแรกเกดถง 1 เดอน ไมรวมหอผปวยวกฤต ยนยอมเขารวมในโครงการวจย และไมเปนผอยระหวางการลาศกษาตอ ลาคลอด ลาปวย เปนเวลานานเกน 6 เดอน ไดกลมตวอยางจาก หอผปวยสตกรรมหลงคลอด จานวน 13 คน หอผปวยสตนรเวชกรรม จานวน 10 คน หอผปวยพเศษ 20 (สตกรรม) จานวน 10 คน และหอผปวยทารกแรกเกดปวย จานวน 10 คน รวม 43 คนในการวจยครงนใชประชากรทงหมด 43 คนในการศกษา

54

ตวแปรทใชในการศกษาวจย ตวแปรในการศกษาวจยครงน ไดแก สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารก

แรกเกด โดยมรายละเอยดของสมรรถนะแตละดานจากการบรณาการขอมลทไดจากการแลกเปลยนเรยนรในการสนทนากลมและจากการศกษาคนควา ทบทวนวรรณกรรมของผวจย เครองมอทใชในการวจย

1. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลการวจยประกอบดวย เครองมอ 5 แบบ คอ 1.1 แบบสอบถามปจจยสวนบคคลสาหรบกลมตวอยางทเขารวมจดการสนทนากลม

ซงมประกอบดวย อาย ระดบการศกษา ตาแหนง ระยะเวลาในการปฏบตงาน ตาแหนงทางราชการ และแผนกทปฏบต 1.2 คมอการจดทากลมสนทนา เปนคมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบปญหาอปสรรคในการปฏบตหนาทการใหการพยาบาลทารกแรกเกด และขอมลเกยวกบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ ประกอบดวยดวยแนวคาถามหลก คาถามรอง และคาถามเจาะลก เปนแนวคาถามทผวจยสรางขน นาเรยนปรกษาอาจารยทปรกษาเพอปรบปรงใหถกตองและเหมาะสม เสนอตอผทรงคณวฒทง 5 คน เพอใหแสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะ หลงจากนนนามาปรบปรงใหถกตอง เหมาะสมตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ การสรางแนวคาถามเนนตามวตถประสงคของการจดสนทนากลมแตละครงเพอใหไดขอมลทครบถวนผวจยใชเครองบนทกเสยงบนทกขณะทากลมสนทนาและสรปผลทไดจากการทาสนทนากลมลงในแบบบนทกทผวจยสรางขน 1.3 แบบบนทกขอมลจากการจดกลมสนทนา 1.4 แบบสอบถามความคดเหนของผทรงคณวฒ ตอระดบของสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ ผทรงคณวฒทง 5 คน (ภาคผนวก ก) ไดแก แพทยหวหนากลมงานกมารเวชกรรม โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ หวหนาฝายการพยาบาล โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ อาจารยประจาภาควชาการพยาบาลกมารเวชศาสตร คณะพยาบาลศาสตรเกอการณย มหาวทยาลยนวมนทราธราช หวหนาพยาบาลหอผปวยทารกแรกเกดปวยและคลอดกอนกาหนด โรงพยาบาลตากสน สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร และพยาบาลหวหนาศนยนมแม โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ 1.5 แบบสอบถามระดบสมรรถนะการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดโดยสอบถามจากพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทมประสบการณตงแต 3 ปขนจานวน 43 คน

55

การพฒนาเครองมอทใชในการทาวจย ผวจยพฒนาเครองมอการวจยตามขนตอนตอไปน 1. ผวจย มการเตรยมความพรอมของผวจยโดยการคนควาหาความรเกยวกบการวจยแบบสนทนากลม การจดการความรตามกรอบแนวคดเซก สมรรถนะและบทบาทพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด พรอมทงจดเตรยมอปกรณในการจดสนทนากลมไดแกกระดาษสาหรบจดบนทกและดนสอ แนวคาถามในการสนทนากลม รายชอผเขารวมสนทนากลม ผจดบนทกการสนทนา และเครองบนทกเสยง 2. คมอการจดสนทนากลม ไดแก 2.1 แบบสอบถามปจจยสวนบคคลสาหรบกลมตวอยาง ประกอบดวย อาย ระดบการศกษา ตาแหนงปจจบนระยะเวลาในการปฏบตงาน และหนวยงานทปฏบต 2.2 คมอการจดสนทนากลม ซงสรางขนจากการทบทวนวรรณกรรมและปรบปรงใหสอดคลองกบกรอบแนวคดเซก โดยการสรางแนวคาถามหลก คาถามรอง และคาถามเจาะลก เปนแนวคาถามทผวจยสรางขน นาเรยนปรกษาอาจารยทปรกษาเพอปรบปรงใหถกตองและเหมาะสม เสนอตอผทรงคณวฒทง 5 คนเพอใหแสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะหลงจากนนนามาปรบปรงใหถกตอง เหมาะสมตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ การสรางแนวคาถามเนนตามวตถประสงคของการจดสนทนากลมแตละครง ผวจยใชเครองบนทกเสยงบนทกขณะทาการสนทนากลมและสรปผลทไดลงในแบบบนทกขอมลทผวจยสรางขน โดยกาหนดการสนทนากลมทงหมด 3 ครง 2.2.1 แบบบนทกขอมลจากการจดสนทนากลม โดยผวจยสรางขนโดยสรปขอมลทไดรบจากการจดสนทนากลม โดยระบวน เวลา สถานท จานวนผเขารวมกลมและประเดนสาคญทไดจากการจดสนทนากลม 2.2.2 แบบสอบถามความคดเหนของผทรงคณวฒตอสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรก ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ โดยคาถามเปนคาถามปลายปด แบบประมาณคา (Rating scale) ระดบคะแนน 5 ระดบซงมรายละเอยดของคะแนนแตละระดบดงน (ประคอง กรรณสตร, 2542)

ระดบคะแนน 5 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมความจาเปนมากทสด

ระดบคะแนน 4 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมมความจาเปนมาก

ระดบคะแนน 3 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมความจาเปนปานกลาง

56

ระดบคะแนน 2 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมความจาเปนนอย

ระดบคะแนน 1 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมความจาเปนนอยทสด

หลงจากนนนาระดบความคดเหนทงหมดของผทรงคณวฒมาหาคาเฉลยตามรายขอโดยวเคราะหตามเกณฑ ดงน

คาเฉลย 4.50-5.00 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมความจาเปนระดบมากทสด

คาเฉลย 3.50 –4.49 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมความจาเปนระดบมาก

คาเฉลย 2.50-3.49 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมความจาเปนระดบปานกลาง

คาเฉลย 1.50- 2.49 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมความจาเปนระดบนอย

คาเฉลย 1.50- 2.49 หมายถง ผทรงคณวฒมความเหนวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมความจาเปนระดบนอยทสด

2.2.3 แบบสอบถามประเมนระดบสมรรถนะการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด โดยผวจยสรางขนจากการวเคราะหแบบสอบถามความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด เลอกในรายขอทมคาคะแนนเฉลยตงแต 3.5 ขนไปเนองจากเปนคาคะแนนทผทรงคณวฒเหนดวยวามความจาเปนระดบมาก (ประคอง กรรณสตร, 2542) และปรบปรงเนอหาตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ เปนแบบสอบถามปลายปดสอบถามเกยวกบระดบสมรรถนะการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ

ระดบคะแนน 5 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองอยในระดบสงมาก

ระดบคะแนน 4 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองอยในระดบสง

ระดบคะแนน 3 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองอยในระดบปานกลาง

57

ระดบคะแนน 2 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองอยในระดบตา

ระดบคะแนน 1 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองอยในระดบตาทสด

หลงจากนนนาระดบคะแนนทงหมดของพยาบาลวชาชพท ใหการพยาบาลทารกแรกเกดมาหาคาเฉลยตามรายขอโดยวเคราะหตามเกณฑ ดงน

คาเฉลย 4.50-5.00 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองในระดบสงมาก

คาเฉลย 3.50 –4.49 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองในระดบสง

คาเฉลย 2.50-3.49 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองในระดบปานกลาง

คาเฉลย 1.50- 2.49 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองในระดบตา

คาเฉลย 1.50- 2.49 หมายถง พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนระดบ สมรรถนะในการปฏบตงานของตนเองในระดบตาทสด

คณภาพของเครองมอทใชในการทาวจย แบบสอบถามสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ไดรบการพจารณาผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาของเครองมอ (Content validity) และความถกตองของการใชภาษาจากผทรงคณวฒจานวน 5 คน ดวยวธการหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามกบคานยามตวแปร (Index of Item-Objective Congruence: IOC) โดยไดคา IOC 0.97 จากนนนาแบบสอบถามมาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ เสนอใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธพจารณาความเหนชอบอกครง เพอความสมบรณของเครองมอ นาแบบสอบถามทปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒทมความคดเหนสอดคลองกนเลอกรายขอทมคาเฉลยตงแต 3.5ขนไป นามาเรยบเรยงและตรวจสอบความเทยงของแบบสอบถาม (Reliability)โดยนาแบบสอบถามไปถามพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดจานวน 43 คน จากนนนาผลทไดมาคานวณหาความเทยงของเครองมอดวยคอมพวเตอรโปรแกรมสาเรจรปโดยทวไปคาความเทยงควรอยท ≥ 0.80 (บญใจ ศรสถตยนรากล, 2553) แสดงวาเครองมอมความเทยงเพยงพอทจะนาไปใชได โดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coeficienet) ดวยคอมพวเตอรโปรแกรมสาเรจรป ไดคาความเทยงของแบบสอบถาม ดงน

58

แบบสอบถามสมรรถนะการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทงฉบบไดคาความเทยง 0.95 เมอจาแนกสมรรถนะแตละดานมคาความเทยงของแบบสอบถามสมรรถนะการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดดงนดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด .94 ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด .97 ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม .96 ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง .94 ดานการสอสารและการใหขอมล .94 ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด .94 และดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด .94 การพทกษสทธผรวมวจย กกกกกกกกผวจยทาการพทกษสทธของผใหขอมลตงแตเรมตนกระบวนการเกบขอมล จนกระทงนาเสนอผลการวจย กลาวคอ ในการขอความรวมมอจากกลมตวอยางผวจยไดใหขอมลและแจงใหทราบถงวตถประสงคและขนตอนของการเกบขอมล พรอมทงแจงใหทราบถงลกษณะการเกบขอมลโดยการเขาสนทนากลมรวมกน โดยไดรบการลงนามยนยอมเขารวมการวจยและขออนญาตในการเขากลม การใชเครองบนทกเสยง และการจดบนทกประเดนสาคญ นอกจากนผวจยปฏบตโดยใชขอปฏบตวจยเกยวกบคนดานจรยธรรมขนพนฐาน 3 ประการ ไดแก การขอความยนยอมจากผใหขอมล (Information consent) การรกษาความลบของขอมล (Confidentiality) และการปองกนผลกระทบทอาจเกดกบแหลงขอมลอนเนองมาจากการทผใหขอมลใหความรวมมอในการทาวจย (Consequence) โดยผวจยดาเนนการพทกษสทธของกลมตวอยางโดยนาเสนอโครงรางการวจยใหคณะกรรมการจรยธรรมการวจยของมหาวทยาลยครสเตยน และคณะกรรมการจรยธรรมการวจยของกรงเทพมหานคร ทาการศกษาพจารณาอนมตกอนทผวจยจะดาเนนการเกบขอมลและขออนญาตเกบขอมลจากสถานททใชในการทาวจย ชแจงวตถประสงคของการวจยและวธเกบรวบรวมขอมลและจะทาการเกบขอมลเฉพาะในสวนทไดรบอนญาตเทานน โดยผใหขอมลมสทธถอนตวในการใหขอมลไดตลอดเวลาของการเกบรวบรวมขอมล และผวจยยนยนวาจะไมเกดผลกระทบเชงลบตอหนวยงาน เนองจากผวจยมจดมงหมายเพอเผยแพรขอมลทเปนประโยชนตอวชาชพพยาบาลในการพฒนาคณภาพการบรหารทางการพยาบาล ผวจยไมระบชอ และขอมลสวนตวของผใหขอมล การในการวเคราะหขอมลจะวเคราะหขอมลทงหมดในลกษณะภาพรวม การรายงานผลการวเคราะหในลกษณะทไมสามารถเชอมโยงถงตวบคคลใดบคคลหนงหรอหนวยงานใดหนวยงานหนง รวมถงการนาเสนอขอมลจะเปนการนาเสนอในภาพรวมเชนเดยวกน ผวจยใหทอยและวธการตดตอทกลมตวอยางสามารถตดตอผวจยไดโดยสะดวก ตวอยางมสทธถอนตวจากโครงการวจยไดตลอดเวลา โดยไมสญเสยสทธใดๆ ทพงไดจากการปฏบตงาน

59

การเกบรวบรวมขอมลทใชในการทาวจย ผวจยเปนผเกบรวบรวมขอมลดวยตนเองทงหมด สวนขอมลเชงคณภาพจากการจดกลมสนทนา ผวจยถอดขอความการสนทนาจากเครองบนทกเสยงและสรปประเดนจากขนตอนการสนทนากลมตามกรอบแนวคดการจดการความรตามแบบจาลองเซกทใชเปนแนวทางในการสนทนาแลกเปลยนเรยนร ระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมลเปนเวลา 4 เดอน คอ ชวงเดอนธนวาคม พ.ศ. 2557 ถงเดอนมนาคม พ.ศ. 2558 โดยมขนตอนการดาเนนการตามลาดบ ดงน

1. ผวจยขอหนงสอขอความอนเคราะหในการเกบขอมลการทาวจย จากคณบดบณฑต- วทยาลย มหาวทยาลยครสเตยนถงผอานวยการโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร เพอชแจงวตถประสงคของการวจยและขออนมตการเกบรวบรวมขอมลจากโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ

2 เมอไดรบอนญาตจากผอานวยการโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ จงดาเนนการ ตดตอไปยงฝายการพยาบาล และหวหนากลมงานกมารเวชกรรม โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ เพอชแจงวตถประสงคของการวจย ขออนญาตใหบคลากรทระบเปนผรวมสนทนากลมและขอความรวมมอในการเกบขอมล

3 ผวจยนดผใหขอมลเขารวมสนทนากลม เพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการ พยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครโดยนดประชมทงหมด 3 ครง หางกนครงละประมาณ 3 สปดาห

4 ผวจยบนทกการสนทนาโดยการจดบนทกและบนทกเสยง แลวนามาถอดขอความ และจดหมวดหมของขอมล สรปประเดนสาคญทไดจากการสนทนากลมในแบบบนทกขอมลทผวจยสรางขนเพอสรปขอมลทไดจากการจดสนทนากลม

5 ผวจยตรวจสอบความถกตองและความสมบรณของขอมลในแบบสอบถามและเลอก เฉพาะแบบสอบถามทมความถกตองและสมบรณของขอมลเทานนนามาใหคะแนนตามเกณฑทกาหนดแลวนาไปวเคราะหตามวธทางสถต การวเคราะหทางสถต ผวจยวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามทตอบสมบรณแลวมาวเคราะห ประมวลผลดวยโปรแกรมคอมพวเตอรสาเรจรป ดงน

60

1. ขอมลสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงานทปฏบต ระยะเวลาในการปฏบตงานและหนวยงานทปฏบต วเคราะหโดยการแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 2. ขอมลเชงคณภาพจากการจดสนทนากลมเรอง การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ นามาจดหมวดหมของขอมล ในแบบบนทกการสนทนากลมและวเคราะหเนอหา (Content analysis) 3. แบบประเมนระดบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของตนเอง โดยพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทมประสบการณการปฏบตงาน 3 ปขนไปจานวน 43 คนผวจยนามาหาคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานเปนรายดานและรายขอ ขนตอนการศกษาวจย (Phases of the research study) ขนตอนการศกษาวจย ดาเนนการตามขนตอนการสนทนากลม (Focus group) เพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ซงการวจยแบบสนทนากลมเปนวธการวจยโดยมขนตอนการดาเนนการคลายกบการวจยทวไป ในการวจยครงนผวจยใชขนตอนการวจยแบบสนทนากลม 5 ขนตอน (ชาย โพธสตา, 2553) ไดแก 1) กาหนดปญหาการวจย 2) กาหนดประชากรเปาหมาย 3) สรางแนวคาถามสาหรบการสนทนา 4) จดการสนทนากลม และ 5) จดการขอมล โดยใชกรอบแนวคดการจดการความรตามแบบจาลองเซกเปนแนวทางในการสนทนาแลกเปลยนเรยนร โดยในการสนทนากลมแตละครง ผวจยในฐานะผดาเนนการสนทนา จะสรางสมพนธภาพ ขอความรวมมอ ชแจงวตถประสงค อธบายขนตอนการประชมกลม พทกษสทธของผเขารวมสนทนา การจดบนทก รวมถงการบนทกเสยงจากการสนทนาในทกขนตอนดงตอไปน ขนตอนท 1 กาหนดปญหาการวจย การกาหนดปญหาเรมจากการคนควาการศกษาทมอยกอน (ทบทวนวรรณกรรม) ในการวจยครงนผวจยไดทบทวนวรรณกรรมของประเทศไทยทเกยวของจานวน 5 เรอง ซงจากการทวนพบวามสวนทแตกตางกนในบรบทขององคกร จงควรนามาประยกตเพอใหตรงกบบรบทของโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ และจากการปฏบตงานในหอผปวยทมทารกแรกเกดยงพบปญหาความผดพลาดของการใหการพยาบาลทารกอยเสมอ ซงการดแลทารกใหมคณภาพในเกณฑมาตรฐานและมประสทธภาพนนยอมขนกบผปฏบตงานเปนสาคญ ผปฏบตงานจะมความสามารถในการปฏบตงานใหไดผลงานทดมคณภาพสงนนจาเปนจะตองไดรบการพฒนาความร ทกษะหรอสมรรถนะในการทางาน (บญใจ ศรสถตยนรากร, 2551) การวจยครงนจงมวตถประสงคเพอกาหนดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ใน

61

โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร โดยดาเนนการวจยแบบสนทนากลม ขนตอนท 2 กาหนดประชากรเปาหมาย การกาหนดประชากรเปาหมายของการวจยแบบสนทนากลมตองกาหนดใหมความเจาะจงและตองสอดคลองกบหวขอเรองและคาถามในการวจย คอ ตองเปนประชากรทจะใหขอมลทดทสดสาหรบทาความเขาใจปญหาในการวจย (Knodel, 1993) ประชากรในการวจยครงนประกอบดวย พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ขนตอนท 3 แนวคาถามและผดาเนนการสนทนากลม แนวคาถามสาหรบการสนทนากลมเปนรายการของสงทผดาเนนการสนทนายกมาเปนหวขอการสนทนา แนวคาถามประกอบดวยแนวคาถามหลก คาถามรอง และคาถามเจาะลก เปนแนวคาถามทผวจยสรางขน นาเรยนปรกษาอาจารยทปรกษาเพอปรบปรงใหถกตองและเหมาะสม เสนอตอผทรงคณวฒทง 5 คนเพอใหแสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะ หลงจากนนนามาปรบปรงใหถกตอง เหมาะสมตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ การสรางแนวคาถามเนนตามวตถประสงคของการจดสนทนากลมแตละครงและผวจยทาหนาทเปนผดาเนนการสนทนากลม ขนตอนท 4 การจดสนทนากลม ในขนตอนนมการดาเนนงานหลกๆ สองประการ คอ การเลอกผมคณสมบตเหมาะสมมาเขารวมสนทนากลมและการดาเนนการสนทนา เนองจากการทาวจยครงนมการเกบรวบรวมขอมลทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ เพอใหไดขอมลอยางถกตอง สมบรณ ครบถวน ครอบคลมทกประเดน การเลอกกลมตวอยางในการวจยครงนจงเลอกกลมตวอยางเปนแบบเจาะจง (Purposive sampling) ประกอบดวย พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดระดบหวหนาหอผปวยจานวน 4 คน พยาบาลผปฏบตงานจานวน 4 คน จากหอผปวย 4 แหงโดยหวหนาหอผปวยแตละหอเปนผเลอก และกมารแพทยผเชยวชาญดานทารกแรกเกด จานวน 2 คน รวมทงสน 10 คน การดาเนนการสนทนากลม มองคประกอบในการสนทนากลมทผวจยตองเตรยมพรอมไดแก 1. บคลากรทเกยวของไดแก ผดาเนนการสนทนา (Moderator) ตองเปนผรความตองการและวตถประสงคของการศกษาเปนอยางดในการวจยนผวจยทาหนาทเปนผดาเนนการสนทนา ผจดบนทกการสนทนา (Note taker) จะตองอยรวมตลอดเวลาและผชวย (Assistant) คอยควบคมเครองบนทกเสยงและอานวยความสะดวกขณะกลมดาเนนการสนทนาซงผบนทกและผชวยเปนบคคลทไมไดอยในกลมสนทนา

62

2. แนวทางในการสนทนา ในการวจยครงนใชแนวคาถามเปนหลกในการดาเนนการสนทนา 3. อปกรณการดาเนนการสนทนากลม ไดแก สมดบนทก เครองบนทกเสยงปากกา/ดนสอ เปนตน 4. สงของสาหรบเสรมสรางบรรยากาศ เชน เครองดม อาหารวาง เปนตน 5. สถานทและระยะเวลาทเหมาะสมในการวจยครงน ใชหองประชมฝายการพยาบาลในการจดสนทนากลมและระยะเวลาในการสนทนาประมาณครงละ 1 1/2 ชวโมง - 2 ชวโมง 6. ลกษณะการจดทนงในการสนทนาตองเอออานวยตอการมปฏสมพนธของผรวม สนทนาทกคนรปแบบการจดทนงในการวจยครงนจดเปนวงกลมและอยในรศมทเครองบนทกเสยงสามารถบนทกได

การดาเนนการสนทนากลม เพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด โดยใชกระบวนการจดการความรตามแบบจาลองเซก ในการถายทอดแลกเปลยนเรยนรขณะทาสนทนากลม ซงจดใหมการสนทนากลมทงหมด 3 ครง ดงรายละเอยด ดงน

ครงท 1 วตถประสงคของการสนทนากลมเพอคนหาปญหาและอปสรรค จากการปฏบตงานทจะแปลผลเปนสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดได โดยมกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรจากการสนทนากลมไดแก แนะนาตวผวจย ชแจงเกยวกบวตถประสงคและขนตอนในการทาวจย บทบาทหนาทของผเขารวมสนทนากลม ผดาเนนการสนทนา ผจดบนทกและผอานวยการจดสนทนากลม ใหความรและความเขาใจเกยวกบวธการวจยแบบการสนทนากลม กระบวนการจดการความร เพอใหเกดความรวมมอในการสนทนาเพอจดทาสมรรถนะพยาบาล-วชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด โดยผวจยเปนผดาเนนการสนทนากลม (Moderator) ในการดงความรฝงลกทมอยของสมาชกแตละคนเพอคนหาปญหา อปสรรคในการใหการรกษาพยาบาลทารกแรกเกด จากประสบการณซงเปนความรทฝงลกถายทอดออกมาโดยมการแสดงความคดเหนและอภปรายโตตอบกนจากสมาชกทกคนในกลม ซงจะสามารถแปลผลเปนสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดตามทตองการได และสรปประเดนสาคญทไดจากการสนทนากลม จากการจดบนทกและการถอดขอความจากเครองบนทกเสยง รวบรวมเปนหมวดหมและใหสมาชกในกลมไปศกษาคนควาเพมเตมจากเอกสาร ตารา งานวจยตางๆซงเปนความรชดแจง เพอนามารวมกลมสนทนาในครงตอไป โดยนดหมายวน เวลา สถานทในการจดสนทนากลมครงตอไป ครงท 2 วตถประสงคของการสนทนากลม เพอใหไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ (ฉบบราง) โดยนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทสรปไดจากการสนทนากลมครงท 1 มาผสมผสานกบความร

63

จากการคนควาจากตาราวชาการและจากการทบทวนวรรณกรรมไดสมรรถนะทงหมด 7 ดาน ดงน 1) ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 7 ขอ 2) ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกดจานวนขอคาถาม 26 ขอ 3) ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมจานวนขอคาถาม 8 ขอ 4) ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง จานวนขอคาถาม 8 ขอ 5) ดานการสอสารและการใหขอมลจานวนขอคาถาม 5 ขอ 6) ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกดจานวนขอคาถาม 5 ขอ และ 7) ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 8 ขอ รวมจานวนขอคาถาม ทงสน 67 ขอ นาเสนอในการสนทนากลมเพอพจารณาความถกตอง เหมาะสม ของเนอหาพรอมทงแสดงความคดเหนเพมเตม ปรบปรงแกไขเพอนาเสนอตอผทรงคณวฒ 5 คน ครงท 3 วตถประสงคเพอใหไดสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทนาไปใชประเมนไดจรง โดยนาเสนอสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด จากความคดเหนและขอเสนอแนะของผทรงคณวฒใหกลมสนทนารวมปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ เลอกขอคะแนน ทได 3.5 ขนไป สรปเปนสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทงหมด 7 ดาน ดงน 1) ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 7 ขอ 2) ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 28 ขอ 3) ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม จานวนขอคาถาม 11 ขอ 4) ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง จานวนขอคาถาม 8 ขอ 5) ดานการสอสารและการใหขอมล จานวนขอคาถาม 5 ขอ 6) ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 6 ขอ และ 7) ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 8 ขอ รวมจานวนขอคาถาม ทงสน 73 ขอเพมขอคาถามจากเดม 6 ขอ (ภาคผนวก ค) และนาไปใหกลมตวอยาง 43 คนประเมนระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของตนเอง ขนตอนท 5 จดการขอมล วเคราะหขอมลและเสนอผลการวจย ผวจยบนทกการสนทนาโดยการจดบนทกและบนทกเสยง แลวนามาถอดขอความและจดหมวดหมของขอมล สรปประเดนสาคญทไดจากการสนทนากลมในแบบบนทกขอมลทผวจยสรางขนเพอสรปขอมลทไดจากการจดกลมสนทนาและตรวจสอบความถกตองสมบรณของขอมลในแบบสอบถามและเลอกเฉพาะแบบสอบถามทมความถกตองและสมบรณของขอมลเทานนนามาใหคะแนนตามเกณฑทกาหนดแลวนาไปวเคราะหตามวธทางสถต

 

บทท 4

ผลการวจย

การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) ในลกษณะของการวจยแบบสนทนากลมโดยใชกระบวนการจดการความรตามแบบจาลองเซก ในการถายทอดแลกเปลยนเรยนรขณะทาสนทนากลมเพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดวยขนตอนการวจยแบบสนทนากลม 5 ขนตอน (ชาย โพธสตา, 2553) ไดแก 1) กาหนดปญหาการวจย 2) กาหนดประชากรเปาหมาย 3) สรางแนวคาถามสาหรบการสนทนา 4) จดการสนทนากลม และ 5) จดการขอมลโดยดาเนนการจดสนทนากลมแลกเปลยนเรยนรทงหมด 3 ครงคอ ครงท 1 วนท 4 ธนวาคม 2557 ครงท 2 วนท 25 ธนวาคม 2557และครงท 3 วนท 17 กมภาพนธ 2558 มผรวมสนทนากลม จานวน10 คน ทกครง ประกอบดวย พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดระดบหวหนาหอผปวยจานวน 4 คน พยาบาลผปฏบตงาน จานวน 4 คน จากหอผปวย 4 แหง และกมารแพทยผเชยวชาญดานทารกแรกเกด จานวน 2 คน รวมทงสน 10 คน และมผจดบนทกการสนทนา (Note taker) 1 คน และผชวย (Assistant) 1 คน โดยผวจยทาหนาทเปนผดาเนนการสนทนากลมการจดสนทนากลมแลกเปลยนเรยนรผวจยใชแนวคาถามทผานการเหนชอบและปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ 5 คน หลงจากประชมกลมทง 3 ครง จะไดสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ผวจยไดนาเสนอใหผทรงคณวฒทง 5 คน แสดงความคดเหนและนามาวเคราะหโดยพจารณาจากคาเฉลยทมคาคะแนนตงแต 3.5 ขนไป แสดงวาผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนกบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดรายขอนน สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด มคาเฉลยตงแต 3.50-4.49 แสดงวาผทรงคณวฒมความคดเหนวาสมรรถนะนนมความจาเปนมากและสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด มคาเฉลยตงแต

65

4.50–5.00 แสดงวาผทรงคณวฒมความคดเหนวาสมรรถนะนนมความจาเปนมากทสด ผวจยไดนา สมรรถนะทไดใหกลมตวอยาง ไดแก พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทมระยะเวลาปฏบตงาน 3 ปขนไป ทปฏบตงาน ณ หอผปวยสตกรรมหลงคลอดจานวน 13 คน หอผปวยสตนร-เวชกรรมจานวน 10 คน หอผปวยพเศษ 20 (สตกรรม) จานวน 11 คน หอผปวยทารกแรกเกดปวยจานวน 10 คน รวมทงสน 43 คน ประเมนระดบความสามารถทตรงกบสมรรถนะของตนเอง สรปผลการวจยไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครเปนรายดาน 7 ดาน ดงน 1) ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 7 ขอ 2) ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 28 ขอ 3) ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมจานวนขอคาถาม 11 ขอ 4) ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง จานวนขอคาถาม 8 ขอ 5) ดานการสอสารและการใหขอมล จานวนขอคาถาม 5 ขอ 6) ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 6 ขอ และ 7) ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 8 ขอ รวมจานวนขอคาถามทงสน 73 ขอนาเสนอผลการวจยดงตอไปน 1. สรปผลการจดสนทนากลม 2. ผลการวเคราะหขอมลดวยตารางประกอบการบรรยายตามหวขอ สวนท 1 ขอมลทวไปของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ทประเมนระดบสมรรถนะทตรงกบการปฏบตงานของตนเอง สวนท 2 ผลการศกษาสมรรถนะพยาบาลวชาชพทในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร 1. คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญ-กรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครจาแนกตามรายดานและรายขอ 2. คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบของความคดเหนของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทประเมนระดบสมรรถนะทตรงกบการปฏบตงานของตนเองจาแนกตามรายดานและรายขอ สรปผลจากการจดสนทนากลม การจดสนทนากลมครงท 1 เปนการแนะนาตวผวจย ชแจงเกยวกบวตถประสงคและขนตอนในการจดสนทนากลม ใหความรและความเขาใจเกยวกบการสนทนากลม กระบวนการการจดการความรเพอใหเกดความรวมมอในการรวมออกความคดเหนในการพฒนาสมรรถนะพยาบาล-

66

วชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโดยนาการจดการความรตามแบบจาลองเซกเปนแนวทางในการจดสนทนากลม ซงผวจยในฐานะผดาเนนการสนทนากลมเปนผดงความรฝงลกทมอยของผรวมสนทนาแตละคนออกมาดวยการแสดงความคดเหน โตตอบกนระหวางผรวมสนทนาเกยวกบบทบาททไดปฏบตขณะใหการรกษาและพยาบาลทารกแรกเกด รวมถงปญหาและอปสรรคขณะปฏบตงานและตกลงใหมการกาหนดบทบาทหนาท และคณลกษณะของพยาบาลทใหการพยาบาลทารกแรกเกดรวม ทงรวมกนสรปประเดนสาคญในการสนทนา เพอนามากาหนดเปนพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทรวบรวมเปนหมวดหมและแนะนาแหลง/ฐานขอมลทผรวมสนทนาสามารถศกษาคนควาเพมเตมทงจากเอกสาร ตารา งานวจยตางๆ เพอนามารวมสนทนา และนดหมายวน เวลาในการจดกลมสนทนาครงตอไป การจดสนทนากลมครงท 2 เปนการจดสนทนากลมเกยวกบรายละเอยดสมรรถนะพยาบาล-วชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ รวมสนทนาในรายละเอยดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษจากการนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทสรปไดจากการจดสนทนากลมครงท 1 มาผสมผสานกบความรจากการคนควาจากตาราวชาการ และจากการทบทวนวรรณกรรมของ ผรวมสนทนา จดทาเปนสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ เปนสมรรถนะรายดานและรายละเอยดของขอคาถามของสมรรถนะแตละดาน แจงใหผรวมสนทนากลมทราบวาจะนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในกาการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษเสนอใหผทรงคณวฒแสดงความคดเหนตอสมรรถนะทจาเปนและนามาตรวจสอบความตรงของเนอหาและนาความคดเหนของผทรงคณวฒมาวเคราะหและปรบปรงแกไขตามตามความเหมาะสมในครงตอไป การจดสนทนากลมครงท 3 เปนการนาสมรรถนะทจดเปนหมวดหมรวมทงหมด 7 ดานดงน 1) ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 7 ขอ 2) ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 26 ขอ 3) ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมจานวนขอคาถาม 8 ขอ 4) ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง จานวนขอคาถาม 8 ขอ 5) ดานการสอสารและการใหขอมล จานวนขอคาถาม 5 ขอ 6) ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 5 ขอ และ 7) ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 8 ขอ รวมจานวนขอคาถาม ท งสน 67 ขอ นาเสนอในการสนทนากลมเพอพจารณาและปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒเลอกขอคะแนน ทได 3.5 ขนไป สรปเปนสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษหลงการแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญ-

67

กรงประชารกษ 7 ดาน จานวนขอคาถามทงสน 73 ขอ โดยมขอคาถามเพมขนจากเดม 6 ขอ ไดแกดานปฏบตการพยาบาลจาก 26 ขอเปน 28 ขอ ดานการเลยงลกดวยนมแมจาก 8 ขอ เปน 11 ขอ และดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกดจาก 5 ขอเปน 6 ขอ นาสมรรถนะทไดไปใหพยาบาลวชาชพทปฏบตงานในหอผปวยทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทมประสบการณ 3 ปขนไป ตอบแบบสอบถามสมรรถนะทตรงกบความสามารถของตนเองและนาผลทไดมาวเคราะหประมวลผลทางวธสถตดวยโปรแกรมคอมพวเตอร สวนท 1 ขอมลทวไปของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทประเมนระดบสมรรถนะ ทตรงกบการปฏบตงานของตนเอง ตารางท 1 จานวนและรอยละขอมลทวไปของกลมตวอยาง (n=43)

ขอมลทวไป จานวน (คน) รอยละ อาย (ป) 25-30 17 39.53 31-36 15 34.88 37-42 10 23.26 43-48 1 2.33 (Mean=32.44, SD=5.33, Max=43, Min=25) ระดบการศกษา ปรญญาตร 41 95.35 ปรญญาโท 2 4.65 ตาแหนงงานทปฏบต พยาบาลวชาชพปฏบตการ 28 65.12 พยาบาลวชาชพชานาญการ 15 34.88 ระยะเวลาในการปฏบตงาน (ป) 3–8 20 46.51 9–14 13 30.23 15–20 10 23.26 (Mean=9.5, SD=5.42, Max=20, Min=3)  

68

ตารางท 1 จานวนและรอยละขอมลทวไปของกลมตวอยาง (n=43) (ตอ)

ขอมลทวไป จานวน (คน) รอยละ หนวยงานทปฏบต

หอผปวยทารกแรกเกดปวย 10 23.26 หอผปวยสตกรรมหลงคลอด 13 30.23

หอผปวยสตนรเวชกรรม 10 23.26 หอผปวยพเศษ 20 (สตกรรม) 10 23.26

จากตารางท 1 พบวาพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทปฏบตงานตงแต 3

ปขนไป ทงหมดจานวน 43 คนมอายระหวาง 25-43 ป อายเฉลย 32.44 จานวนมากทสดมอายระหวาง 25-30 ป จานวน 17คน คดเปนรอยละ 39.53 ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร จานวน 41 คน คดเปนรอยละ 95.35 ตาแหนงพยาบาลวชาชพปฏบตการจานวน 28 คน คดเปนรอยละ 65.12 ระยะเวลาในการปฏบตงานตงแต 3-20 ป คาเฉลย 9.58 จานวนระยะเวลาในการปฏบตงานมากทสดอยในชวง 3-20 ป จานวน 20 คน คดเปนรอยละ 46.51 ปฏบตงานในหอผปวยสตกรรมหลงคลอดมากทสด จานวน 13 คน คดเปนรอยละ 30.23

สวนท 2 ผลการศกษาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดใน โรงพยาบาลเจรญ-กรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครจาแนกตามรายดาน

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 1 ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 4.86 0.40 มากทสด 2 ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด 4.69 0.32 มากทสด 3 ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง 4.63 0.44 มากทสด 4 ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 4.44 0.10 มาก 5 ดานการสอสารและการใหขอมล 4.36 0.16 มาก

69

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลคะแนนความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดใน โรงพยาบาลเจรญ-กรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครจาแนกตามรายดาน (ตอ)

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 6 ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 4.20 0.18 มาก 7 ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด 4.15 0.17 มาก

 

จากตารางท 2 พบวาการแสดงความคดเหนของผทรงคณวฒตอสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ระดบสมรรถนะทจาเปนมากทสด คอ ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง คาเฉลย4.86, 4.69, 4.63 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.40, 0.32 และ0.44 ตามลาดบ ระดบสมรรถนะทจาเปนมาก คอ ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกดดานการสอสารและการใหขอมลดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมดานการพทกษสทธของทารกแรก คาเฉลย 4.44, 4.36, 4.20 และ 4.15 สวน-เบยงเบนมาตรฐาน 0.10, 0.16, 0.18 และ 0.17 ตามลาดบ

ตารางท 3 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรง-ประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 1 หลงรบแจงอาการทารกแรกเกดสามารถประเมน

ความตองการการพยาบาลและจดเตรยมอปกรณไดอยางถกตอง ครบถวน

5.00 0.00 มากทสด

1 นาขอมลเกยวกบประวตมารดา ไดแก อาย อาชพ การศกษา ศาสนา ประวตการตงครรภ ประวตการคลอด ความเจบปวยของมารดา ยาทมารดาไดรบ ผลการตรวจทางหองปฏบตการ และบอกไดวาขอมลนนมผลตอทารกแรกเกดอยางไร

5.00 0.00 มากทสด

70

ตารางท 3 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรง-ประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด (ตอ)

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 1 ประเมนทารกแรกรบถกตองครอบคลมทกระบบ

ตามแบบประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 5.00 0.00 มากทสด

1 สงเกตและเฝาระวงอาการผดปกตทพบไดบอยในระยะแรกเกดเชน สญญาณชพ ลกษณะสผว การรบนม การขบถาย การเคลอนไหวของรางกาย

5.00 0.00 มากทสด

1 ประเมนการเปลยนแปลงภาวะวกฤต และวนจฉยไดทนทเมอมสญญาณชพ และอาการแสดงทผดปกต

5.00 0.00 มากทสด

6 นาผลจากการจาแนก และประเมนความเสยงของทารกตามอายครรภและตามนาหนกตวมาวางแผนการพยาบาลไดอยางเหมาะสม

4.60 0.55 มากทสด

7 จาแนกทารก และประเมนความเสยงของทารกตามอายครรภ (การประเมน Ballard score) ไดแก Term, Preterm, Late preterm, Post term และตามนาหนกตวได เชน low birth weight, very low birth weight, Extremely low birth weight

4.40 0.89 มาก

จากตารางท 3 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกดประกอบดวยสมรรถนะทงหมดจานวน 7 ขอ สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมากทสด 6 ขอ (ลาดบท 1-6) สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมาก 1 ขอ (ลาดบท 7)

71

ตารางท 4 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 1 ใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอน

ในระยะแรกเกดได เชน อณหภมกายไมคงทภาวะนาตาลในเลอดตา เปนตน

5.00 0.00 มากทสด

1 บอก Newborn Warning signs และรายงานแพทยเมอพบทารกมอาการผดปกตไดอยางถกตอง รวดเรว

5.00 0.00 มากทสด

1 ใหการพยาบาลทารกทมน าหนกลดมากกวา 7% ไดอยางถกตองตามแนวทางปฏบต

5.00 0.00 มากทสด

1 ใหการพยาบาลทารกปวยใน5 อนดบทพบบอยไดอยางมประสทธภาพไดแก Preterm, Neonatal jaundice, Neonatal sepsis, Pneumonia และ Hypoglycemia

5.00 0.00 มากทสด

1 ใหการพยาบาลทารกเพอการสงเสรมใหทางเดนหายใจโลง และออกซเจนในเลอดอยในระดบทเหมาะสม

5.00 0.00 มากทสด

1 ใชอปกรณหรอเครองมอทางการแพทยไดอยางมประสทธภาพไดแก Incubator, Infant warmer, Infusion pump, Syringe pump, Phototherapy, Pulse Oximetor, Suction

5.00 0.00 มากทสด

1 บรหารยาไดอยางมประสทธภาพตามคมอการบรหารยาหอผปวย

5.00 0.00 มากทสด

1 ใหการชวยเหลอทารกทมภาวะขาดออกซเจนและปฏบตการชวยฟนคนชพแกทารกไดอยางมประสทธภาพ

5.00 0.00 มากทสด

72

ตารางท 4 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด (ตอ)

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 9 ปฏบตการพยาบาลพนฐานแกทารกไดอยาง

ถกตอง ไดแก ชงน าหนก วดรอบหว รอบอก ความยาว การอาบนา เชดตา เชดสะดอ การใหอาหาร

4.80 0.45 มากทสด

9 ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตามแนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง

4.80 0.45 มากทสด

9 ประเมนอาการตวเหลองของทารกใหการรกษาตาม CPGไดอยางมประสทธภาพ

4.80 0.45 มากทสด

9 ใหการดแลทารกโดยใชหลกการปองกนการตดเชอและแพรกระจายโรค

4.80 0.45 มากทสด

9 เลอกใชอปกรณในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ

4.80 0.45 มากทสด

9 มความรเรองกลไกการออกฤทธของยาการเกบรกษา อายการใชงาน การคานวณขนาดยาอาการขางเคยงจากการใชยา ยาsmall dose ในเดก และยา high alert drug

4.80 0.45 มากทสด

9 ใหการพยาบาลทารกทไดรบสารนาหรอสารอาหารทางหลอดเลอดดาหรอทางสายสวนทางสะดอไดอยางมประสทธภาพ

4.80 0.45 มากทสด

16 ฉดวคซนปองกนวณโรคและไวรสตบอกเสบบแกทารกแรกเกด พรอมใหคาแนะนาการดแลทารกหลงไดรบวคซนแกมารดาไดอยางถกตอง

4.60 0.55 มากทสด

16 ตรวจวดสญญาณชพและประเมนผลคาผดปกตพรอมใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง

4.60 0.55 มากทสด

  

73

ตารางท 4 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด (ตอ)

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 16 จดสภาพแวดลอมแกทารก เพอปองกน

ภาวะแทรกซอนไดอยางเหมาะสม 4.60 0.55 มากทสด

16 สงตรวจและอธบายผลการตรวจคดกรองผลการตรวจทางหองปฏบตการของทารกทมภาวะตวเหลอง เลอกวธใหการ สองไฟรกษาไดอยางถกตองเหมาะสม

4.60 0.55 มากทสด

16 อธบายและเลอกวธการบรหารออกซเจน และดแลทารกทไดรบการรกษา โดยการใหออกซเจนประเภทตางๆไดอยางถกตอง

4.60 0.55 มากทสด

16 เตรยมทารกกอนการผาตดและใหการพยาบาลหลงการผาตดไดอยางถกตอง

4.60 0.55 มากทสด

16 ดแลทารกขณะเคลอนยายหรอสงตอไดอยางมประสทธภาพ

4.60 0.55 มากทสด

23 ดแลทารกในระยะสดทายของชวตดวยหวใจของความเปนมนษย ดแลดานจตใจบดา มารดาและครอบครวเพอคลายความวตกกงวล

4.60 0.55 มากทสด

24 ดแลทารกใหไดรบการตรวจคดกรอง ไดแก การตรวจคดกรองภาวะปญญาออนจากภาวะพรองไทรอยดฮอรโมน การตรวจคดกรองการไดยน การตรวจคดกรองโรคหวใจ การตรวจคดกรองการตดเชอ HIV จากแมสลก

4.40 0.55 มาก

24 สามารถบอกคาผลการตรวจทผดปกตทางหองปฏบตการ ใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตองและรายงานแพทยไดในเวลาทเหมาะสม

4.40 0.89 มาก

  

74

ตารางท 4 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด (ตอ)

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 26 เตรยมอปกรณและชวยแพทยในการทาหตถการ

ไดถกตอง เชน การถายเปลยนเลอด การเจาะนาไขสนหลง เปนตน

4.20 0.84 มาก

27 ใหการดแลดานการเจรญเตบโตของทารกสามารถคานวณจานวนแคลอรและสารอาหารไดอยางถกตอง

4.00 0.00 มาก

28 ใหการพยาบาลเพอสงเสรมพฒนาการของทารกและปฏบตกจกรรมพยาบาลตอทารกดวยความนมนวล

3.80 0.84 มาก

จากตารางท 4 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกดประกอบดวยสมรรถนะทงหมดจานวน 28 ขอ สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมากทสด 23 ขอ (ลาดบท 1-23) สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมาก 5 ขอ (ลาดบท 24-28)

75

ตารางท 5 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 1 ระบตวทารกตามแนวทางปฏบตกอนใหการพยาบาล

ทกครง 5.00 0.00 มากทสด

1 ระบสงสงตรวจ/อปกรณของทารก กอนนาสงทกครง

5.00 0.00 มากทสด

3 รระบบการจดการบรหารความเสยง และการพฒนาคณภาพของหนวยงาน

5.00 0.00 มากทสด

4 มความรและปฏบตตามแนวทางการปองกนความเสยง เชน ทารกถกทอดทง ทารกถกลกพาทารกพลดตก ตกเตยง เปนตน

4.60 0.55 มากทสด

5 การรบและสงมอบทารกถกตอง ปลอดภย 4.60 0.50 มากทสด 6 เรยกขอความชวยเหลอ เมอมเหตการณฉกเฉน

ไดอยางถกตอง เชน code 9 เมอมทารกตองชวยฟนคนชพ

4.40 0.89 มาก

7 ดแลอปกรณการแพทยทใชกบทารก รวมถงสามารถประเมนปญหาและแกไขเบองตน เมออปกรณขดของหรอเกดปญหา

4.20 1.10 มาก

8 แนะนาบดามารดาทราบถงการปองกนอนตรายทอาจเกดกบทารกได

4.20 0.80 มาก

จากตารางท 5 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 8 ขอ สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมากทสด 5 ขอ (ลาดบท 1-5) สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมาก 3 ขอ (ลาดบท 6-8)

76

ตารางท 6 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 1 สอนมารดาดแลทารกทวไป ไดแก การอาบนา

เชดตา เชดสะดอ การใหนม การทาความสะอาดหลงการขบถาย

4.60 0.90 มากทสด

2 จดเตรยมเอกสารทจาเปนของมารดาทารกไดแก ใบนด สมดสขภาพเดก การมารบวคซน การเยยมบานของเจาหนาทสาธารณสข อธบายใหมารดาเขาใจและสามารถปฏบตไดถกตอง

4.60 0.89 มากทสด

3 เตรยมความพรอมของบดามารดากอนการจาหนายทารกดวยการวเคราะหปญหาและความตองการการชวยเหลอและวางแผนตงแตแรกรบอยางเหมาะสมบนพนฐานความตองการของครอบครว

4.40 0.89 มาก

4 ใหการชวยเหลอและสนบสนนโดยใหขอมลทจาเปนและเหมาะสมไดอยางมประสทธภาพ

4.40 0.90 มาก

5 ใหคาปรกษาทางตรง/ทางโทรศพทอยางถกตองดวยมตรไมตร

4.20 0.84 มาก

6 แนะนาแหลงประโยชนทบดามารดาสามารถขอความชวยเหลอไดอยางสะดวกปลอดภย

4.00 1.00 มาก

จากตารางท 6 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 6 ขอ สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมากทสด 2 ขอ (ลาดบท1-2) สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมาก 4 ขอ (ลาดบท3-6)

77

ตารางท 7 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการสอสารและการใหขอมล

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 1 เสรมสรางพลงอานาจใหแกมารดาโดยให

มารดาและทารกไดใกลชดกนสรางสายสมพนธตงแตแรกคลอดและฝกเลยงทารกดวยตนเอง

4.60 0.55 มากทสด

2 ใหขอมลทเปนประโยชนตอการดแลทารกเชนอาการเจบปวยของทารก สทธการรกษาเปนตน

4.60 0.55 มากทสด

3 บนทกทางการพยาบาลถกตองครอบคลมทกปญหาของทารกและมการประเมนปญหาทางการพยาบาลซาเมอทารกมอาการเปลยนแปลง

4.40 0.89 มาก

4 มทกษะการสอสาร การปรกษาเชนการรายงานแพทยขณะตรวจเยยมผปวย การรบ-สงเวร การตดตอสอสารและการปรกษากนระหวางบดามารดา รวมทงการตดตอประสานงานกบหนวยงานตางๆอยางมประสทธภาพ

4.20 0.80 มาก

5 สงเสรมและสนบสนนใหบดาและมารดามสวนรวมในการดแลทารกขณะอยโรงพยาบาล

4.00 0.70 มาก

จากตารางท 7 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการสอสารและการใหขอมล ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 5 ขอ สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมากทสด 2 ขอ (ลาดบท 1-2) สมรรถนะทผทรง-คณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมาก 3 ขอ (ลาดบท 3-5)

78

ตารางท 8 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 1 มความรและทกษะเกยวกบการเลยงลกดวยนมแม

อธบาย ชวยเหลอและใหคาปรกษาแกมารดาไดอยางถกตอง ครบถวน

4.8 0.45 มากทสด

2 ประเมนสภาพความพรอมของทารกและมารดาในการเลยงลกดวยนมแมได

4.4 0.55 มาก

2 ประเมนปญหาอปสรรคของมารดา และทารกในการใหนมแม และเลอกวธการชวยเหลอไดอยางเหมาะสมเชนมารดาหวนมบอดบม ทารกม Tonque tie, Cleft lip Cleft palate

4.4 0.50 มาก

2 แนะนาแหลงใหการชวยเหลอ เมอมปญหาการเลยงลกดวยนมแมหลงจาหนายแลว

4.4 0.50 มาก

2 มความรเกยวกบนโยบาย ความสาคญและประโยชนของการเลยงลกดวยนมแม ทงในทารกปกต และทารกปวย (10 steps breast feeding in Newbornand Sick Newborn)

4.4 0.50 มาก

6 สรางเสรมพลงอานาจและสรางความมนใจใหแกมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจโดยการใหความรทจาเปนเกยวกบประโยชนของน านมแม การกระตนใหมน านมและสาธตวธการใหนมแม ทถกตอง (Position and Latch on)

4.2 0.45 มาก

6 ชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจในกรณมารดากบทารกตองแยกกนหลงคลอด

4.2 0.84 มาก

6 มทกษะในการสอสารเพอใหคาปรกษาและชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจ

4.2 0.40 มาก

79

ตารางท 8 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม (ตอ)

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 9 ประเมนการไดรบนมแม (Test weight)ไดอยาง

มประสทธภาพและใหการพยาบาลถกตองตามปญหาทพบ

4.00 0.70 มาก

10 มทกษะในการใชอปกรณชวยเหลอมารดาทมปญหาการเลยงลกดวยนมแม เชน การใชประทมแกว Nipple puller, Breast shield, เครองปมนม เปนตน

3.60 0.89 มาก

11 แนะนาและชวยเหลอเพอสนบสนนมารดา ททางานนอกบานใหมนานมเลยงทารกไดอยางเพยงพอเชน การประคบเตานม การบบเกบนานม การปอนนมดวยถวย เปนตน

3.60 0.89 มาก

จากตารางท 8 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 11 ขอ สมรรถนะทผทรง-คณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมากทสด 1 ขอ (ลาดบท 1) สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมาก 10 ขอ (ลาดบท 2-10)

80

ตารางท 9 คะแนนเฉลย และความคดเหนของผทรงคณวฒตอระดบสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความจาเปน 1 ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาค ยอมรบ

ความแตกตางความตองการ และความเชอของครอบครวสทธมนษยชนและเคารพในสทธสวนบคคล

4.40 0.55 มาก

2 ใหขอมลแกบดามารดาเพออนญาต และเซนยนยอมกอนทาการรกษา และการทาหตถการทารก

4.40 0.89 มาก

3 ใหการพทกษสทธของทารก และตอบสนองความตองการของบดามารดาอยางเหมาะสม

4.20 0.40 มาก

3 เจรจาตอรองและเปนตวแทนพทกษประโยชนของทารกและบดามารดาของทารก

4.20 0.80 มาก

3 ใหบดามารดารวมหาทางเลอกในการรกษาทารกในภาวะวกฤตโดยใหขอมลทครอบคลมและเปนประโยชนตอทารก

4.20 0.80 มาก

6 ใหบดามารดาเปนผรวมกาหนดในการยตการรกษาในทารกทไมสามารถรกษาได

4.20 0.84 มาก

7 อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ

4.00 0.71 มาก

8 อธบายเกยวกบสทธการรกษาทผปวยควรไดรบและตดตามจนสาเรจ

3.60 0.55 มาก

จากตารางท 9 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 8 ขอ สมรรถนะทผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวามระดบความจาเปนมาก 8 ขอ (ลาดบท 1-8)

81

ตารางท 10 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน การแปลผลระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครจาแนกตามรายดาน

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ1 ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 4.50 0.09 สงมาก 2 ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 4.45 0.18 สง 3 ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง 4.39 0.14 สง 4 ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด 4.34 0.12 สง 5 ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 4.31 0.15 สง 6 ดานการสอสารและการใหขอมล 4.31 0.09 สง 7 ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด 4.14 0.27 สง

จากตารางท 10 พบวาผลการประเมนระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ระดบสงมาก คอ ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมคาเฉลย 4.50 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.09 และสมรรถนะทจาเปนระดบสงคอ ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด ดานความปลอดภย และการบรหารความเสยง ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด ดานการสอสารและการใหและ ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด คาเฉลย 4.45, 4.39, 4.34, 4.31, 4.31 และ 4.14 สวนเบยงเบน-มาตรฐาน 0.18, 0.14, 0.12, 0.15, 0.09 และ 0.27 ตามลาดบ

82

ตารางท 11 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ1 ประเมนการไดรบนมแม (Test weight) ไดอยาง

มประสทธภาพและใหการพยาบาลถกตองตามปญหาทพบ

4.68 0.54 สงมาก

2 แนะนา และชวยเหลอ เพอสนบสนนมารดาททางานนอกบานใหมน านมเลยงทารกไดอยางเพยงพอ เชน การประคบเตานม การบบเกบนานม การปอนนมดวยถวย เปนตน

4.64 0.50 สงมาก

3 แนะนาแหลงใหการชวยเหลอเมอมปญหาการเลยงลกดวยนมแมหลงจาหนายแลว

4.59 0.59 สงมาก

4 ประเมนสภาพความพรอมของทารกและมารดาในการเลยงลกดวยนมแมได

4.50 0.55 สงมาก

4 ชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจ ในกรณมารดากบทารกตองแยกกนหลงคลอด

4.50 0.54 สงมาก

6 มทกษะในการสอสาร เพอใหคาปรกษา และชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจ

4.50 0.66 สงมาก

7 มความรและทกษะเกยวกบการเลยงลกดวยนมแม อธบาย ชวยเหลอและใหคาปรกษาแกมารดาไดอยางถกตอง ครบถวน

4.45 0.55 สง

7 สรางเสรมพลงอานาจและสรางความมนใจใหแกมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจโดยการใหความรทจาเปนเกยวกบประโยชนของน านมแม การกระตนใหมน านมและสาธตวธการใหนมแม ทถกตอง (Position and Latch on)

4.45 0.63 สง

83

ตารางท 11 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ9 มทกษะในการใชอปกรณชวยเหลอมารดาทม

ปญหาการเลยงลกดวยนมแม เชน การใชประทมแกว Nipple puller, Breast shield, เครองปมนม เปนตน

4.45 0.66 สง

10 มความรเกยวกบนโยบาย ความสาคญ และประโยชนของการเลยงลกดวยนมแมท งในทารกปกตและทารกปวย

4.39 0.63 สง

11 ประเมนปญหาอปสรรคของมารดาและทารกในการใหนมแมและเลอกวธการชวยเหลอไดอยางเหมาะสมเชนมารดาหวนมบอดบม ทารกมTonque tie ,Cleft lip Cleft palate

4.39 0.69 สง

จากตารางท 11 พบวาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดาน การสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 11 ขอ สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดประเมนตนเองอยในระดบสงมาก 6 ขอ(ลาดบท 1-6) สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสง 5 ขอ(ลาดบท 7-11)

84

ตารางท 12 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ1 เตรยมความพรอมของบดามารดากอนการ

จาหนายทารกดวยการวเคราะหปญหาและความตองการการชวยเหลอและวางแผนตงแตแรกรบอยางเหมาะสมบนพนฐานความตองการของครอบครว

4.64 0.51 สงมาก

2 สอนมารดาดแลทารกทวไป ไดแก การอาบนา เชดตา เชดสะดอ การใหนม การทาความสะอาดหลงการขบถาย

4.55 0.59 สงมาก

3 ใหการชวยเหลอและสนบสนนโดยใหขอมลทจาเปนและเหมาะสมไดอยางมประสทธภาพ

4.52 0.63 สงมาก

4 จดเตรยมเอกสารทจาเปนของมารดาทารกไดแก ใบนด สมดสขภาพเดก การมารบวคซน การเยยมบานของเจาหนาทสาธารณสข อธบายใหมารดาเขาใจและสามารถปฏบตไดถกตอง

4.48 0.63 สง

5 แนะนาแหลงประโยชนทบดามารดาสามารถขอความชวยเหลอไดอยางสะดวกปลอดภย

4.36 0.69 สง

6 ใหคาปรกษาทางตรง/ทางโทรศพทอยางถกตองดวยมตรไมตร

4.14 0.71 สง

จากตารางท 12 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 6 ขอ สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสงมาก 3 ขอ (ลาดบท 1-3) สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสง 3 ขอ (ลาดบท 4-6)

85

ตารางท 13 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ1 การรบและสงมอบทารกถกตอง ปลอดภย 4.57 0.54 สงมาก 2 ระบตวทารกตามแนวทางปฏบตกอนใหการ

พยาบาลทกครง 4.50 0.54 สงมาก

3 ระบสงสงตรวจ/อปกรณของทารก กอนนาสงทกครง

4.50 0.55 สงมาก

4 มความรและปฏบตตามแนวทางการปองกนความเสยงเชน ทารกถกทอดทงทารกถกลกพาทารกพลดตก ตกเตยง เปนตน

4.41 0.55 สง

5 แนะนาบดามารดาทราบถงการปองกนอนตรายทอาจเกดกบทารกได

4.39 0.57 สง

6 ดแลอปกรณการแพทยทใชกบทารก รวมถงสามารถประเมนปญหาและแกไขเบองตน เมออปกรณขดของหรอเกดปญหา

4.32 0.71 สง

7 เรยกขอความชวยเหลอเมอมเหตการณฉกเฉนไดอยางถกตอง เชน code 9 เมอมทารกตองชวยฟนคนชพ

4.25 0.91 สง

8 รระบบการจดการบรหารความเสยง และการพฒนาคณภาพของหนวยงาน

4.16 0.77 สง

จากตารางท 13 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 8 ขอ สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสงมาก 3 ขอ (ลาดบท 1-3) สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสง 5 ขอ (ลาดบท 4-8)

86

ตารางท 14 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ1 ใหการพทกษสทธของทารก และตอบสนอง

ความตองการของบดามารดาอยางเหมาะสม 4.49 0.55 สง

2 ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาค ยอมรบความแตกตางความตองการ และความเชอของครอบครว สทธมนษยชน และเคารพในสทธสวนบคคล

4.47 0.55 สง

3 ใหขอมลแกบดามารดาเพออนญาต และเซนยนยอมกอนทาการรกษาและการทาหตถการทารก

4.45 0.59 สง

4 ใหบดามารดารวมหาทางเลอกในการรกษาทารก ในภาวะวกฤตโดยใหขอมลทครอบคลมและเปนประโยชนตอทารก

4.37 0.69 สง

5 อธบายเกยวกบสทธการรกษาทผปวยควรไดรบและตดตามจนสาเรจ

4.28 0.67 สง

6 อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ

4.26 0.58 สง

7 ใหบดามารดาเปนผรวมกาหนดในการยตการรกษาในทารกทไมสามารถรกษาได

4.23 0.81 สง

8 เจรจาตอรองและเปนตวแทนพทกษประโยชนของทารกและบดามารดาของทารก

4.19 0.63 สง

จากตารางท 14 พบวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 8 ขอ สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสง 8 ขอ (ลาดบท 1-8)

87

ตารางท 15 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ

1 สงเกตและเฝาระวงอาการผดปกตทพบไดบอยในระยะแรกเกด เชน สญญาณชพ ลกษณะสผว การรบนม การขบถาย การเคลอนไหวของรางกาย

4.58 0.50 สงมาก

2 หลงรบแจงอาการทารกแรกเกดสามารถประเมนความตองการการพยาบาล และจดเตรยมอปกรณไดอยางถกตอง ครบถวน

4.33 0.61 สง

3 ประเมนการเปลยนแปลงภาวะวกฤต และวนจฉยไดทนทเมอมสญญาณชพ และอาการแสดงทผดปกต

4.33 0.68 สง

4 นาขอมลเกยวกบประวตมารดา ไดแก อาย อาชพ การศกษา ศาสนา ประวตการตงครรภประวตการคลอด ความเจบปวยของมารดา ยาทมารดาไดรบ ผลการตรวจทางหองปฏบตการ และบอกไดวาขอมลนนมผลตอทารกแรกเกดอยางไร

4.30 0.60 สง

5 นาผลจากการจาแนกและประเมนความเสยงของทารกตามอายครรภและตามน าหนกตวมาวางแผนการพยาบาลไดอยางเหมาะสม

4.30 0.67 สง

6 ประเมนทารกแรกรบถกตองครอบคลมทกระบบตามแบบประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด

4.21 0.77 สง

7 จาแนกทารกและประเมนความเสยงของทารกตามอายครรภ (การประเมน Ballard score)ไดแก Term, Preterm, Late preterm, Post termและตามน าหนกตวได เชน low birth weight, very low birth weight, Extremely low birth weight

4.10 0.71 สง

88

จากตารางท 15 พบวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 7 ขอ สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสงมาก1 ขอ (ลาดบท 1) สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสง 6 ขอ(ลาดบท 2-7) ตารางท 16 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการสอสารและการใหขอมล ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ

1 เสรมสรางพลงอานาจใหแกมารดาโดยใหมารดาและทารกไดใกลชดกนสรางสายสมพนธตงแตแรกคลอดและฝกเลยงทารกดวยตนเอง

4.39 0.54 สง

2 สงเสรมและสนบสนนใหบดาและมารดามสวนรวมในการดแลทารกขณะอยโรงพยาบาล

4.36 0.66 สง

3 มทกษะการสอสาร การปรกษาเชนการรายงานแพทยขณะตรวจเยยมผปวย การรบ-สงเวร การตดตอสอสารและการปรกษากนระหวางบดามารดา รวมทงการตดตอประสานงานกบหนวยงานตางๆอยางมประสทธภาพ

4.34 0.61 สง

4 ใหขอมลทเปนประโยชนตอการดแลทารกเชนอาการเจบปวยของทารก สทธการรกษาเปนตน

4.32 0.73 สง

5 บนทกทางการพยาบาลถกตองครอบคลมทกปญหาของทารกและมการประเมนปญหาทางการพยาบาลซาเมอทารกมอาการเปลยนแปลง

4.16 0.66 สง

จากตารางท 16 พบวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ดานการสอสารและการใหขอมล ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 5 ขอ สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสง 5 ขอ (ลาดบท 1-5)

89

ตารางท 17 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ

1 ปฏบตการพยาบาลพนฐานแกทารกไดอยางถกตองไดแก ชงน าหนก วดรอบหว รอบอก ความยาว การอาบน า เชดตา เชดสะดอ การใหอาหาร

4.55 0.58 สงมาก

2 ตรวจวดสญญาณชพและประเมนผลคาผดปกตพรอมใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง

4.51 0.67 สงมาก

3 ใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดภาวะแทรก ซอนในระยะแรกเกดได เชน อณหภมกายไมคงท ภาวะนาตาลในเลอดตา เปนตน

4.48 0.67 สง

4 ใหการพยาบาลเพอสงเสรมพฒนาการของทารกและปฏบตกจกรรมพยาบาลตอทารกดวยความนมนวล

4.46 0.51 สง

5 ใหการดแลทารกโดยใชหลกการปองกนการตดเชอและแพรกระจายโรค

4.46 0.55 สง

6 สงตรวจและอธบายผลการตรวจคดกรองผลการตรวจทางหองปฏบตการของทารกทมภาวะตวเหลอง เลอกวธใหการสองไฟรกษาไดอยางถกตองเหมาะสม

4.39 0.67 สง

7 ใหการพยาบาลทารกทมน าหนกลดมากกวา 7% ไดอยางถกตองตามแนวทางปฏบต

4.39 0.55 สง

8 ประเมนอาการตวเหลองของทารกใหการรกษาตามCPGไดอยางมประสทธภาพ

4.34 0.62 สง

9 ดแลทารกใหไดรบการตรวจคดกรอง ไดแก การตรวจคดกรองภาวะปญญาออนจากภาวะพรองไทรอยดฮอรโมน การตรวจคดกรองการไดยน การตรวจคดกรองโรคหวใจ การตรวจคดกรองการตดเชอ HIV จากแมสลก

4.31 0.60 สง

90

ตารางท 17 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด (ตอ)

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ10 จดสภาพแวดลอมแกทารกเพอปองกนภาวะ

แทรกซอนไดอยางเหมาะสม 4.29 0.68 สง

11 เลอกใชอปกรณในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ

4.25 0.80 สง

12 ฉดวคซนปองกนวณโรคและไวรสตบอกเสบบแกทารกแรกเกด พรอมใหคาแนะนาการดแลทารกหลงไดรบวคซนแกมารดาไดอยางถกตอง

4.23 0.83 สง

13 ใหการพยาบาลทารกเพอการสงเสรมใหทางเดนหายใจโลงและออกซเจนในเลอดอยในระดบทเหมาะสม

4.23 0.80 สง

14 บอก Newborn Warning signs และรายงานแพทยเมอพบทารกมอาการผดปกตไดอยางถกตอง รวดเรว

4.20 0.61 สง

15 สามารถบอกคาผลการตรวจทผดปกตทางหอง ปฏบตการใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตองและรายงานแพทยไดในเวลาทเหมาะสม

4.14 0.80 สง

16 ใชอปกรณหรอเครองมอทางการแพทยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Incubator, Infant warmer, Infusion pump, Syringe pump, Phototherapy, Pulse Oximetor, Suction

4.12 0.90 สง

17 ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตามแนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง

4.10 0.74 สง

17 ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตามแนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง

4.10 0.74 สง

  

91

ตารางท 17 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด (ตอ)

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ18 ใหการพยาบาลทารกปวยใน 5 อนดบทพบบอย

ไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Preterm, Neonatal jaundice, Neonatal sepsis, Pneumonia และ Hypoglycemia

4.09 0.83 สง

19 อธบายและเลอกวธการบรหารออกซเจน และดแลทารกทไดรบการรกษาโดยการใหออกซเจนประเภทตางๆไดอยางถกตอง

4.07 0.96 สง

20 บรหารยาไดอยางมประสทธภาพตามคมอการบรหารยาของหอผปวย

4.07 0.76 สง

21 ดแลทารกขณะเคลอนยายหรอสงตอไดอยางมประสทธภาพ

4.01 1.0 สง

22 มความรเรองกลไกการออกฤทธของยาการเกบรกษา อายการใชงาน การคานวณขนาดยาอาการขางเคยงจากการใชยา ยา small dose ในเดก และยา high alert drug

3.96 1.0 สง

23 ใหการชวยเหลอทารกทมภาวะขาดออกซเจนและปฏบตการชวยฟนคนชพแกทารกไดอยางมประสทธภาพ

3.91 0.92 สง

24 ใหการพยาบาลทารกทไดรบสารนาหรอสารอาหารทางหลอดเลอดดาหรอทางสายสวนทางสะดอไดอยางมประสทธภาพ

3.80 1.15 สง

25 ดแลทารกในระยะสดทายของชวตดวยหวใจของความเปนมนษย ดแลดานจตใจบดา มารดาและครอบครวเพอคลายความวตกกงวล

3.76 1.25 สง

  

92

ตารางท 17 คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด (ตอ)

ลาดบ สมรรถนะ x SD ระดบความสามารถ26 ใหการดแลดานการเจรญเตบโตของทารกสามารถ

คานวณจานวนแคลอร และสารอาหารไดอยางถกตอง

3.73 1.09 สง

27 เตรยมอปกรณและชวยแพทยในการทาหตถการไดถกตอง เชน การถายเปลยนเลอด การเจาะนาไขสนหลง เปนตน

3.64 1.23 สง

28 เตรยมทารกกอนการผาตดและใหการพยาบาลหลงการผาตดไดอยางถกตอง

3.55 1.18 สง

 

จากตารางท 17 พบวา สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ประกอบดวย สมรรถนะทงหมดจานวน 28 ขอ สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสงมาก 2 ขอ (ลาดบท 1-2) สมรรถนะทพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ประเมนตนเองอยในระดบสง 26 ขอ(ลาดบท 3-28)

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) ในลกษณะของการวจยแบบสนทนากลม โดยใชกระบวนการจดการความรตามแบบจาลองเซก ในการถายทอดแลกเปลยนเรยนรขณะทาสนทนากลมเพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ดวยขนตอนการวจยแบบสนทนากลม 5 ขนตอน (ชาย โพธสตา, 2553 ) ไดแก 1) กาหนดปญหาการวจย 2) กาหนดประชากรเปาหมาย 3) สรางแนวคาถามสาหรบการสนทนา 4) จดการสนทนากลม และ 5) จดการขอมล ผรวมกลมสนทนา ประกอบดวย พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดระดบหวหนาหอผปวยจานวน 4 คน พยาบาลผปฏบตงาน จานวน 4 คน จากหอผปวย 4 หอ โดยหวหนาหอผปวยแตละหอเปนผเลอก และกมารแพทยผเชยวชาญดานทารกแรกเกด จานวน 2 คน รวมทงสน 10 คน รวมทงผจดบนทกการสนทนา (Note taker) 1 คนและผชวย (Assistant) 1 คน โดยผวจยทาหนาทเปนผดาเนนการสนทนากลม การจดประชมกลมสนทนาแลกเปลยนเรยนรผวจยใชแนวคาถามทผานการเหนชอบและปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ 5 คน ประกอบดวยแพทยหวหนากลมงานกมารเวชกรรม โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ หวหนาฝายการพยาบาล โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ อาจารยประจาภาควชาการพยาบาลกมารเวชศาสตร คณะพยาบาลศาสตรเกอการณย มหาวทยาลยนวมนทราธราช หวหนาพยาบาลหอผปวยทารกแรกเกดปวยและคลอดกอนกาหนด โรงพยาบาลตากสน สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร และพยาบาลหวหนาศนยนมแม โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษกลมตวอยางไดแกพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทมระยะเวลาปฏบตงาน 3 ปขนไป ทปฏบตงาน ณ.หอผปวยสตกรรม

94

หลงคลอดจานวน 13 คน หอผปวยสตนรเวชกรรมจานวน 10 คน หอผปวยพเศษ 20 (สตกรรม) จานวน 11 คน หอผปวยทารกแรกเกดปวยจานวน 10 คน รวมทงสน 43 คน ซงเปนประชากรทงหมด เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลประกอบดวย แนวคาถามทใชเปนคมอในการสนทนากลมทง 3 ครง ซงประกอบดวยแนวคาถามหลก คาถามรองและคาถามเจาะลก เปนแนวคาถามทผวจยสรางขน นาเรยนปรกษาอาจารยทปรกษาเพอปรบปรงใหถกตองและเหมะสม เสนอตอผทรงคณวฒทง 5 ทาน เพอใหแสดงความคดเหน และใหขอเสนอแนะผรวมวจยนามาปรบปรงใหถกตองเหมาะสมตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ภาคผนวก จ) หลงการประชมแลกเปลยนเรยนรแตละครงจะบนทกผลใน แบบบนทกการสนทนากลม (ภาคผนวก จ) เมอเสรจสนการสนทนากลมทง 3 ครง จะไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดประกอบดวย 7 ดาน ดงน 1) ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 7 ขอ 2) ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 28 ขอ 3) ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม จานวนขอคาถาม 11 ขอ 4) ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง จานวนขอคาถาม 8 ขอ 5) ดานการสอสารและการใหขอมล จานวนขอคาถาม 5 ขอ 6) ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 5 ขอ และ 7) ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 8 ขอ รวมจานวนขอคาถาม ทงสน 73 ขอ ไดรบการพจารณาผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาของเครองมอ (Content validity) และความถกตองของการใชภาษาจากผทรงคณวฒจานวน 5 คน ดวยวธการหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามกบคานยามตวแปร (Index of Item-Objective Congruence: IOC) โดยไดคา IOC 0.97 และทาการตรวจสอบความความเทยงของเครองมอ (Reliabity) โดยผวจยนาแบบสอบถามทผานการตรวจสอบความตรงตามเนอหาแลวนาไปใหกลมตวอยาง คอพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทมประสบการณการทางานตงแต 3 ป ขนไปจานวน 43 คน ประเมนความสามารถของตนเองเพอยนยน ทาการตรวจสอบหาความเทยงกบกลมตวอยาง แลวนาผลทไดมาคานวณหาความเทยงของเครองมอดวยคอมพวเตอรโปรแกรมสาเรจรป SPSS โดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coeficienet) ในงานวจยครงนไดคาความเทยงหรอความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.95 เมอจาแนกสมรรถนะแตละดานมคาความเทยงของแบบสอบถามระดบสมรรถนะทตรงกบการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดดงนดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด .94 ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด .97 ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม .96 ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง .94 ดานการสอสารและการใหขอมล .94 ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด .94 และดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด .94

95

สรปผลการประเมนของผทรงคณวฒทแสดงความคดเหนตอระดบความจาเปนของ

สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ ตงแตระดบมากขนไปทง 73 ขอ สมรรถนะทมความจาเปนระดบมากทสด 40 ขอ และสมรรถนะทมความจาเปนระดบมาก 33 ขอ เรยงลาดบความจาเปนจากมากไปนอยดงน ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด ดานการสอสารและใหขอมล ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม และ ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด สวนผลการประเมนระดบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทตรงกบการปฏบตงานของตนเองของกลมตวอยาง 43 คน พบวาระดบสมรรถนะทไดตรงกบการปฏบตงานของตนเองทงหมด 73 ขอ สมรรถนะทมระดบสงมาก 15 ขอ และสมรรถนะทมระดบสง 58 ขอ เรยงลาดบความสมรรถนะทมระดบสงมากไปนอย ไดแก ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด ดานการสอสารและใหขอมล และดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด

อภปรายผล ผลการศกษาวจยครงน ผวจยไดประยกตรปแบบของการวจยแบบสนทนากลมดวยขนตอนการวจยแบบสนทนากลม 5 ขนตอน (ชาย โพธสตา, 2553) ไดแก 1) กาหนดปญหาการวจย 2) กาหนดประชากรเปาหมาย 3) สรางแนวคาถามสาหรบการสนทนา 4) จดการสนทนากลม และ 5) จดการขอมล โดยใชกระบวนการจดการความรตามแบบจาลองเซก ในการถายทอดแลกเปลยนเรยนรขณะทาสนทนากลมเพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครสรปผลไดดงน กาหนดปญหาการวจยไมวาจะเปนการวจยแบบใดสงแรกทจะตองทากคอ การกาหนดปญหาหรอหวขอรวมทงคาถามทตองการหาคาตอบและจดมงหมายของการศกษาทงสามอยางนเกยวของกน และตองกาหนดใหมความชดเจนและเจาะจงพอสมควร ถาปญหายงไมชดเจนกยงไมควรตดสนใจวาจะใชวธการแบบการสนทนากลมหรอแมแตวธการใดกตาม (Stewart and Shamdasani, 1990) การกาหนดปญหาเรมจากการคนควาการศกษาทมอยกอน (ทบทวนวรรณกรรม) ในการวจยครงนผวจยไดทบทวนวรรณกรรมของประเทศไทยทเกยวของจานวน 5 เรอง ไดแก อรฐน รปงาม (2548) เรอง “ศกษาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพประจาหองคลอดโรงพยาบาลทวไป” รจรา

96

เจรญวงศ (2550) เรอง “ศกษาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทดแลทารกแรกเกดวกฤตในหอผปวยหนกทารกแรกเกด สมศร เชตะวน (2553) เรอง “ศกษาการพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลผดงครรภวชาชพในหนวยคลอด โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม ทเกยวของกบสมรรถนะดานการดแลทารกแรกเกดภายใน 24 ชวโมงแรก” ผองแผว พมศรนล (2553) เรอง “การวเคราะหตวประกอบสมรรถนะพยาบาลทารกแรกเกดระยะวกฤตในโรงพยาบาลของรฐ ระดบตตยภม” และสายสวาท กนธวง (2555) เรอง “การพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในแผนกเดกออนโรงพยาบาลเชยงใหมราม” ซงจากการทวนพบวามสวนทแตกตางกนในบรบทขององคกร จงควรนามาประยกตเพอใหตรงกบบรบทของโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ และจากการปฏบตงานในหอผปวยทมทารกแรกเกดยงพบปญหาความผดพลาดของการใหการพยาบาลทารกอยเสมอ ซงการดแลทารกใหมคณภาพในเกณฑมาตรฐานและมประสทธภาพนนยอมขนกบผปฏบตงานเปนสาคญ ผปฏบตงานจะมความสามารถในการปฏบตงานใหไดผลงานทดมคณภาพสงนนจาเปนจะตองไดรบการพฒนาความร ทกษะหรอสมรรถนะในการทางาน (บญใจ ศรสถตยนรากร, 2551; เพญจนทร แสนประสานและคณะ, 2549) การวจยครงนจงมวตถประสงคเพอกาหนดสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร โดยดาเนนการวจยแบบสนทนากลม กาหนดประชากรเปาหมาย การกาหนดประชากรเปาหมายของการวจยแบบสนทนากลมมกจะกาหนดใหมความเจาะจงและตองสอดคลองกบหวขอเรองและคาถามในการวจยคอตองเปนประชากรทจะใหขอมลทดทสดสาหรบทาความเขาใจปญหาในการวจย (Knodel, 1993) กลมตวอยางในการวจยครงนประอบดวย พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดระดบหวหนาหอผปวยจานวน 4 คน พยาบาลผปฏบตงาน จานวน 4 คนจากหอผปวย 4 หอ โดยหวหนาหอผปวยแตละหอเปนผเลอก และกมารแพทยผเชยวชาญดานทารกแรกเกด จานวน 2 คน รวมทงสน 10 คน กลมตวอยางมอายระหวาง 33-58 ป อายเฉลย 45.5 จานวนมากทสดมอายระหวาง 41-50 ป จานวน 5 คนคดเปนรอยละ 50 ระดบการศกษาสงสดปรญญาตร จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 80 ตาแหนงพยาบาลวชาชพชานาญการ จานวน 8 คน คดเปนรอยละ 80 บรหารงานตาแหนงหวหนาพยาบาลหอผปวยจานวน 4 คน คดเปนรอยละ 40 พยาบาลผปฏบตงาน จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 40 ระยะเวลาในการปฏบตงานตงแต 10-37 ป คาเฉลย 22.9 จานวนระยะเวลาในการปฏบตงานมากทสดอยในชวง 16-21 ป จานวน 4 คน คดเปนรอยละ 40 ปฏบตงานในแผนกสตกรรมมากทสด จานวน 6 คน คดเปนรอยละ 60 (ตารางท 1) สรางแนวคาถามสาหรบการสนทนา แนวคาถามสาหรบการสนทนากลมเปนรายการของสงทผดาเนนการสนทนาจะยกมาเปนหวขอการสนทนา แนวคาถามประกอบดวย แนวคาถามหลก

97

คาถามรอง และคาถามเจาะลก เปนแนวคาถามทผวจยสรางขนสาหรบเปนแนวทางในการสนทนาทง 3 ครง ซงมความแตกตางกนตามวตถประสงคของการสนทนากลมแตละครงกอนนามาใชสนทนากลมผวจย นาเรยนปรกษาอาจารยทปรกษา เพอปรบปรงใหถกตองและเหมาะสมเสนอตอผทรงคณวฒ 5 คน เพอใหแสดงความคดเหนและใหขอเสนอแนะ หลงจากนนนามาปรบปรงใหถกตอง เหมาะสมตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ภาคผนวก จ) จดการสนทนากลม การดาเนนการสนทนากลมในการวจยครงนเพอกาหนดสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดโดยใชกระบวนการจดการความรตามแบบจาลองของเซก ในการถายทอดแลกเปลยนเรยนรขณะทาสนทนากลมซงจดใหมการสนทนากลมทงหมด 3 ครง คอ ครงท 1 วนท 4 ธนวาคม 2557 ครงท 2 วนท 25 ธนวาคม 2557 และครงท 3 วนท 17 กมภาพนธ 2558 มผรวมประชมกลมสนทนาจานวน 10 คนทกครง ประกอบดวย พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดระดบหวหนาหอผปวยจานวน 4 คน พยาบาลผปฏบตงาน จานวน 4 คน จากหอผปวย 4 แหง โดยหวหนาหอผปวยแตละหอเปนผเลอก และกมารแพทยผเชยวชาญดานทารกแรกเกด จานวน 2 คน รวมทงสน 10 คน รวมทงผจดบนทกการสนทนา (Note taker) 1 คน และผชวย (Assistant) 1 คน โดยผวจยทาหนาทเปนผดาเนนการสนทนากลม การจดประชมกลมสนทนาแลกเปลยนเรยนรผวจยใชแนวคาถามทผานการเหนชอบและปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ 5 คน ดงรายละเอยดดงน สรปผลจากการจดกลมสนทนาครงท 1 และ 2 ทาใหผเขารวมจดกลมสนทนามการคนควาขอมล มการแลกเปลยนเรยนร อภปรายโตตอบกนโดยมการอางองหลกฐานเชงประจกษ จากตาราวชาการ และประสบการณทประสบผลสาเรจ เกดการนาความรมาใช ทาใหขอมลนาเชอถอและไดสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดผานการแสดงความคดเหนของผทรงคณวฒและนามาปรบปรงแกไขในการสนทนากลมครงท 3 และเลอกขอสมรรถนะทมคะแนนเฉลย=3.50 ขนไป สรปเปนสมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ทสามารถนาไปใชจรงได ประกอบดวยสมรรถนะ 7 ดาน รวมขอคาถามทงสน จานวน 73 ขอ ดงน ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด ประกอบดวย จานวนขอคาถาม 7 ขอ ไดแก 1) หลงรบแจงอาการทารกแรกเกดสามารถประเมนความตองการการพยาบาลและจดเตรยมอปกรณไดอยางถกตอง ครบถวน 2) นาขอมลเกยวกบประวตมารดา ไดแก อาย อาชพ การศกษา ศาสนา ประวตการตงครรภ ประวตการคลอด ความเจบปวยของมารดา ยาทมารดาไดรบ ผลการตรวจทางหองปฏบตการ และบอกไดวาขอมลนนมผลตอทารกแรกเกดอยางไร 3) จาแนกทารกและประเมนความเสยงของทารกตามอายครรภหรอจากการประเมน Ballard score ไดแก Term, Preterm,

98

Late preterm, Post term และสามารถวางแผนการพยาบาลไดอยางถกตอง 4) จาแนกและประเมนความเสยงของทารกตามน าหนกตวได เชน low birth weight, very low birth weight, Extremely low birth weight และวางแผนการพยาบาลไดอยางเหมาะสม 5) ประเมนทารกแรกรบถกตองครอบคลมทกระบบตามแบบประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 6) สงเกตและเฝาระวงอาการผดปกตทพบไดบอยในระยะแรกเกด เชน สญญาณชพ ลกษณะสผว การรบนม การขบถาย การเคลอนไหวของรางกาย 7) ประเมนการเปลยนแปลงภาวะวกฤตและวนจฉยไดทนทเมอมสญญาณชพและอาการแสดงทผดปกต ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 28 ขอ ไดแก 1) ใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอนในระยะแรกเกดได เชน อณหภมกายไมคงท ภาวะน าตาลในเลอดตา เปนตน 2) ฉดวคซนปองกนวณโรคและไวรสตบอกเสบบ แกทารกแรกเกด พรอมใหคาแนะนาการดแลทารกหลงไดรบวคซนแกมารดาไดอยางถกตอง 3) ตรวจวดสญญาณชพและประเมนผลคาผดปกตพรอมใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง 4) ปฏบตการพยาบาลพนฐานแกทารกไดอยางถกตอง ไดแก ชงน าหนก วดรอบหว รอบอก ความยาว การอาบนา เชดตา เชดสะดอ การใหอาหาร 5) ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตามแนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง 6) จดสภาพแวดลอมแกทารกเพอปองกนภาวะแทรกซอนไดอยางเหมาะสม 7) ดแลทารกใหไดรบการตรวจคดกรองไดแกการตรวจคดกรองภาวะปญญาออนจากภาวะพรองไทรอยดฮอรโมน การตรวจคดกรองการไดยน การตรวจคดกรองโรคหวใจ การตรวจคดกรองการตดเชอ HIV จากแมสลก 8) บอก Newborn Warning signs และรายงานแพทยเมอพบทารกมอาการผดปกตไดอยางถกตอง รวดเรว 9) ประเมนอาการตวเหลองของทารกใหการรกษาตาม CPG ไดอยางมประสทธภาพ 10) สงตรวจและอธบายผลการตรวจคดกรองผลการตรวจทาหองปฏบตการของทารกทมภาวะตวเหลอง เลอกวธใหการสองไฟรกษาไดอยางถกตองเหมาะสม 11) ใหการพยาบาลทารกทมน าหนกลดมากกวา 7% ไดอยางถกตองตามแนวทางปฏบต 12 )ใหการพยาบาลเพอสงเสรมพฒนาการของทารกและปฏบตกจกรรมพยาบาลตอทารกดวยความนมนวล 13) ใหการดแลทารกโดยใชหลกการปองกนการตดเชอและแพรกระจายโรค 14) ใหการพยาบาลทารกปวยใน5 อนดบทพบบอยไดอยางมประสทธภาพไดแก Preterm, Neonatal jaundice, Neonatal sepsis, Pneumonia และ Hypoglycemia 15) ใหการพยาบาลทารกเพอการสงเสรมใหทางเดนหายใจโลงและออกซเจนในเลอดอยในระดบทเหมาะสม 16) อธบายและเลอกวธการบรหารออกซเจนและดแลทารกทไดรบการรกษาโดยการใหออกซเจนประเภทตางๆ ไดอยางถกตอง 17) เลอกใชอปกรณในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ 18) ใชอปกรณหรอเครองมอทางการแพทยไดอยางมประสทธภาพไดแก Incubator, Infant warmer, Infusion pump, Syringe pump, Phototherapy, Pulse

99

Oximetor, Suction 19) บรหารยาไดอยางมประสทธภาพตามคมอการบรหารยาของหอผปวย 20) มความรเรองกลไกการออกฤทธของยาการเกบรกษา อายการใชงาน การคานวณขนาดยาอาการขางเคยงจากการใชยา ยา small dose ในเดก และยา high alert drug 21) ใหการพยาบาลทารกทไดรบสารนาหรอสารอาหารทางหลอดเลอดดาหรอทางสายสวนทางสะดอไดอยางมประสทธภาพ 22) ใหการดแลดานการเจรญเตบโตของทารก สามารถคานวณจานวนแคลอรและสารอาหารไดอยางถกตอง 23) สามารถบอกคาผลการตรวจทผดปกตทางหองปฏบตการ ใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง และรายงานแพทยไดในเวลาทเหมาะสม 24) ใหการชวยเหลอทารกทมภาวะขาดออกซเจนและปฏบตการชวยฟนคนชพแกทารกไดอยางมประสทธภาพ 25) เตรยม อปกรณและชวยแพทยในการทาหตถการไดถกตอง เชน การถายเปลยนเลอด การเจาะน าไขสนหลง 26) เตรยมทารกกอนการผาตดและใหการพยาบาลหลงการผาตดไดอยางถกตอง 27) ดแลทารกขณะเคลอนยายหรอสงตอไดอยางมประสทธภาพ และ 28) ดแลทารกในระยะสดทายของชวตดวยหวใจของความเปนมนษย ดแลดานจตใจบดา มารดาและครอบครวเพอคลายความวตกกงวล ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง จานวนขอคาถาม 8 ขอ ไดแก 1) ระบตวทารกตามแนวทางปฏบตกอนใหการพยาบาลทกครง 2) ระบสงสงตรวจ/อปกรณของทารกกอนนาสงทกครง 3) มความรและปฏบตตามแนวทางการปองกนความเสยงเชน ทารกถกทอดทงทารกถกลกพาทารกพลดตก ตกเตยง เปนตน 4) การรบและสงมอบทารกถกตอง ปลอดภย 5) ดแลอปกรณการแพทยทใชกบทารก รวมถงสามารถประเมนปญหาและแกไขเบองตนเมออปกรณขดของหรอเกดปญหา 6) แนะนาบดามารดาทราบถงการปองกนอนตรายทอาจเกดกบทารกได 7) เรยกขอความชวยเหลอเมอมเหตการณฉกเฉนไดอยางถกตอง เชน code 9 เมอมทารกตองชวยฟนคนชพ และ 8) รระบบการจดการบรหารความเสยงและการพฒนาคณภาพของหนวยงาน ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 6 ขอ ไดแก 1) เตรยมความพรอมของบดามารดากอนจาหนายทารกดวยการวเคราะหปญหาและความตองการการชวยเหลอและวางแผนตงแตแรกรบอยางเหมาะสมบนพนฐานความตองการของครอบครว 2) สอนมารดาดแลทารกทวไป ไดแก การอาบนา เชดตา เชดสะดอ การใหนม การทาความสะอาดหลงการขบถาย 3)ใหการชวยเหลอและสนบสนนโดยใหขอมลทจาเปนและเหมาะสมไดอยางมประสทธภาพ 4) จดเตรยมเอกสารทจาเปนของมารดาทารกไดแก ใบนด สมดสขภาพเดก การมารบวคซน การเยยมบานของเจาหนาทสาธารณสข อธบายใหมารดาเขาใจ และสามารถปฏบตไดถกตอง 5) แนะนาแหลงประโยชนทบดามารดาสามารถขอความชวยเหลอไดอยางสะดวกปลอดภย และ 6) ใหคาปรกษาทางตรง/ทางโทรศพทอยางถกตองดวยมตรไมตร

100

ดานการสอสารและการใหขอมล จานวนขอคาถาม 5 ขอ ไดแก 1) เสรมสรางพลงอานาจใหแกมารดาโดยใหมารดาและทารกไดใกลชดกนสรางสายสมพนธตงแตแรกคลอดและฝกเลยงทารกดวยตนเอง 2) สงเสรมและสนบสนนใหบดาและมารดามสวนรวมในการดแลทารกขณะอยโรงพยาบาล 3) มทกษะการสอสาร การปรกษาเชนการตรวจเยยมรวมกนการประชมปรกษาเกยวกบทารกการประเมนปญหาการตดตอสอสารและการปรกษากนระหวางบดามารดารวมทงการตดตอประสานงานกบหนวยงานตางๆ อยางมประสทธภาพ 4) ใหขอมลทเปนประโยชนตอการดแลทารก เชน อาการเจบปวยของทารก สทธการรกษา เปนตน และ5) บนทกทางการพยาบาลถกตองครอบคลมทกปญหาของทารกและมการประเมนปญหาทางการพยาบาลซาเมอทารกมอาการเปลยนแปลง ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม จานวนขอคาถาม 11 ขอ ไดแก 1) มความรเกยวกบนโยบาย ความสาคญและประโยชนของการเลยงลกดวยนมแมทงในทารกปกตและทารกปวย (10 steps breast feeding in Newborn and Sick Newborn) 2) มความรแลทกษะเกยวกบการเลยงลกดวยนมแมอธบายชวยเหลอและใหคาปรกษาแกมารดาไดอยางถกตองครบถวน 3)ประเมน ประเมน ประเมนสภาพความพรอมของทารกและมารดาในการเลยงลกดวยนมแมได 4) ประเมนปญหาอปสรรคของมารดาและทารกในการใหนมแมและเลอกวธการชวยเหลอไดอยางเหมาะสม เชนมารดาหวนมบอดบม ทารกม Tonque tie, Cleft lip Cleft palate 5) สรางเสรมพลงอานาจและสรางความมนใจใหแกมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจโดยการใหความรทจาเปนเกยวกบประโยชนของน านมแม การกระตนใหมน านมและสาธตวธการใหนมแม ทถกตอง (Position and Latch on) 6) มทกษะในการใชอปกรณชวยเหลอมารดาทมปญหาการเลยงลกดวยนมแม เชน การใชประทมแกว Nipple puller, Breast shield, เครองปมนม เปนตน 7) ประเมนการไดรบนมแม (Test weight) ไดอยางมประสทธภาพและใหการพยาบาลถกตองตามปญหาทพบ 8) ชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจในกรณมารดากบทารกตองแยกกนหลงคลอด 9) แนะนาและชวยเหลอเพอสนบสนนมารดาททางานนอกบานใหมน านมเลยงทารกไดอยางเพยงพอเชน การประคบเตานม การบบเกบน านม การปอนนมดวยถวย เปนตน 10) มทกษะในการสอสารเพอใหคาปรกษาและชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจ และ 11) แนะนาแหลงใหการชวยเหลอเมอมปญหาการเลยงลกดวยนมแมหลงจาหนายแลว ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด จานวนขอคาถาม 8 ขอ ไดแก 1) ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาคยอมรบความแตกตางความตองการและความเชอของครอบครวสทธมนษยชนและเคารพในสทธสวนบคคล 2) ใหการพทกษสทธของทารกและตอบสนองความตองการของบดามารดาอยางเหมาะสม 3) เจรจาตอรองและเปนตวแทนพทกษประโยชนของทารกและบดามารดาของทารก 4) อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรม

101

ของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ 5) อธบายเกยวกบสทธการรกษาทผปวยควรไดรบและตดตามจนสาเรจ 6) ใหขอมลแกบดามารดาเพออนญาตและเซนยนยอมกอนทาการรกษาและการทาหตถการทารก 7) ใหบดามารดารวมหาทางเลอกในการรกษาทารกในภาวะวกฤตโดยใหขอมลทครอบคลมและเปนประโยชนตอทารก และ8) ใหบดามารดาเปนผรวมกาหนดในการยตการรกษาในทารกทไมสามารถรกษาได ผทรงคณวฒแสดงความคดเหนระดบความจาเปนของสมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ ตงแตระดบมากขนไปทง 73 ขอ สมรรถนะทมความจาเปนระดบมากทสด 40 ขอ และสมรรถนะทมความจาเปนระดบมาก 33 ขอ ซงผวจยนามาอภปรายโดยภาพรวมดงน ผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวา ระดบสมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทมความจาเปนมากทสด ไดแก สมรรถนะดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด คาเฉลย=4.86 ซงสอดคลองกบ มณภรณ โสมานสรณ (2553) ทกลาววาพยาบาลทใหการดแลทารกแรกเกดจะตองประเมนภาวะสขภาพของทารก และใหการพยาบาลตามปญหาเฉพาะอยางไดเหมาะสม เพราะการมชวตของทารกเปนสวนหนงในการกาหนดภาวะสขภาพของประชากร และเปนสงสาคญทบงชถงระดบคณภาพของประชากร พยาบาลจาเปนตองมความรเกยวกบสภาพของทารกแรกเกดและกระบวนการพยาบาล ซงการประเมนสภาพทารกแรกเกดทาใหสามารถวนจฉยทางการพยาบาลไดวาทารกมปญหา หรอโอกาสเสยงทจะไดรบอนตราย นาไปสการวางแผนการพยาบาลใหสอดคลองกบการวนจฉยการพยาบาลทารกแรกเกดและสอดคลองกบ กนกวรรณ ฉนธนะมงคล (2554) ทใหความเหนของการประเมนทารกแรกเกดวา การดแลทารกแรกเกดโดยทวไปจะตองมการประเมนทารกครงแรก (Initial assessment) เมอแรกเกดทนทท 1 นาท และ 5 นาท ดวยคะแนนแอพการ และหลงจากนนกมารแพทยจะประเมนอายครรภ (Gestational age) ของทารกแรกเกดภายใน 2 ชวโมงแรกของชวต สวนการประเมนทสลบซบซอนมากขนมกจะตองประเมนใหเสรจสมบรณภายใน 24 ชวโมงหลงคลอด ซงบทบาทของพยาบาลในการดแลทารกแรกเกดปกตจะตองใชกรอบแนวคดทางการพยาบาลบรณาการเขากบทกษะปฏบตการพยาบาลในการประเมนสขภาพทารกแรกเกดใหแลวเสรจภายใน 24 ชวโมงแรกของชวต สวนดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด คาเฉลย=4.69 ตรงกบ มาล เอออานวย, เนตรทอง นามพรม และปรศนา สนทรไชย (2553) ทกลาวถงบทบาทของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดวาพยาบาลผใหการดแลทารกจงควรมความร และความเขาใจถงสาเหต พยาธสรรภาพ ลกษณะอาการทางคลนก การปองกน และการรกษาของภาวะเจบปวยทพบบอยในทารกแรกเกด เพอสามารถวนจฉยปญหาทางการพยาบาลไดตงแตแรกเรม และนาความรไปใหการ

102

พยาบาลแบบองครวมแกทารกแรกเกดทมภาวะเจบปวยไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนยงตองมความรเกยวกบการควบคมอณหภมรางกายทารก รหลกของการปรบอณหภมสงแวดลอม สามารถใชเครองใหความอบอนแผรงส และตอบเดกไดอยางถกตอง มความรในเรองการใหสารอาหารทารก ทงการใหนมและการใหสารอาหารทางหลอดเลอด พยาบาลจะตองสามารถใหนมทางสายลงกระเพาะหรอลงลาไสเลกไดอยางปลอดภย สามารถใหสารน าและเกลอแรทางหลอดเลอดดาไดอยางปลอดภย และสามารถใหการพยาบาลควบคมและแกไขใหทารกมภาวะกรดดางหรอระดบเกลอแรในเลอดไดอยางสมดล สามารถประเมนและเฝาระวงสงเกตอาการผดปกตตางๆไดอยางรวดเรว เชน อาการผดปกตทางระบบหายใจหรอหวใจ อาการของการตดเชอ ความผดปกตทางสมองและความผดปกตทางเมตาบอลซม สามารถชวยแพทยทาหตถการเฉพาะสาหรบทารก มทกษะในการชวยฟนคนชพทารกแรกเกดปฏบตกจกรรมพยาบาลทจาเปนในการชวยระบบไหลเวยนหรออาจใหยาฉกเฉนตามความเหมาะสม มทกษะในการตดตอประสานงานกบแพทยและหนวยงานอนทเกยวของและดานความปลอดภยและการบรหารความเสยงมคาเฉลย=4.63 ผทรงคณวฒมความคดเหนสอดคลองกนวาสมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทมความจาเปนระดบมากไดแก ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด คาเฉลย=4.44 สอดคลองกบ เกรยงศกด จระแพทย (2554) ทกลาววา พยาบาลมบทบาทสาคญในการดแลทารกแรกเกด และชวยบดามารดาใหประสบผลสาเรจในการเปลยนแปลงบทบาทของบดามารดา โดยการสงเสรมปฏสมพนธระหวางบดามารดาและทารก และการใหความรการดแลทารก การใหคาแนะนาลวงหนาเพอการดแลทารกทบานไดอยางตอเนอง สวนดานการสอสารและการใหขอมลคาเฉลย=4.36 ซงสอดคลองกบเปาหมายความปลอดภยทสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล (2543) ทมแนวคดวาการตดตอสอสารเปนกระบวนการสงผานขอมลระหวางบคคล ทมผสงสาร ผานตามชองทางถงผรบสาร ซงตองมความชดเจน และเขาใจถกตองตรงกนทงในสวนของผปวยเดกและครอบครวและผรวมงาน จงกาหนดใหมกลยทธเพมประสทธภาพในการสอสารระหวางผใหบรการ สวนดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมคาเฉลย=4.20 สอดคลองกบ กรรณการ วจตรสคนธ (2550) ใหขอคดเหนวาพยาบาลเปนผทมบทบาทสาคญในการสงเสรม สนบสนน ชวยเหลอ และใหการปรกษาเพอใหมารดาประสบความสาเรจในการเลยงลกดวยนมมารดาไดยาวนานทสด และดานการพทกษสทธของทารกแรกเกดคาเฉลย=4.15 สอดคลองกบแนวคดการพยาบาลเดกในปจจบนทเนนใหการพยาบาลโดยยดหลกครอบครวเปนศนยกลาง และการดแลรกษาทไมกอใหเกดความทกขทรมาน แกเดกและครอบครว (Fowler,1980; Keller and Weir, 1994) จากผลสรปการวจยครงนสอดคลองกบ วไล เลศธรรมเทว (2550) ทกลาววาพยาบาลควรใหการดแลทารกตามหลกการพยาบาลทารกแรกเกด ไดแก 1) การดแลดานการหายใจ 2) การควบคมอณหภมของรางกายใหอย

103

ในระดบปกต 3) การดแลใหอาหารและน าอยางเพยงพอ 4) การปองกนการตดเชอ 5) การสงเสรมความผกพนใกลชดระหวางมารดาบดาและทารก 6) การสงเสรมความปลอดภย 7) การตรวจคดกรองในทารกแรกเกด (newborn screening tests) และ 8) การจาหนายทารกแรกเกดและการตดตามเยยมทบาน นาสมรรถนะพยาบาลวชาชพทไดใหพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดประเมนระดบสมรรถนะทตรงกบการปฏบตงานของตนเองเพอยนยนผลการวจย ผลการประเมนพบวา ระดบสมรรถนะทไดตรงกบการปฏบตงานของตนเองทงหมด 73 ขอ สมรรถนะทมระดบสงมาก 15 ขอ และสมรรถนะทมระดบสง 58 ขอ ซงผวจยนามาอภปรายโดยภาพรวมดงน ผลการประเมนตนเองเกยวกบระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของตนเองของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดพบมสมรรถนะระดบสงมากมเพยงดานเดยวและเปนอนดบแรก คอ ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมคาเฉลย=4.50 ซงแตกตางจากผลทไดจากการสนทนากลมทสอดคลองกบความคดเหนของผทรงคณวฒวา เปนสมรรถนะทมความจาเปนในอนดบท 6 ซงสามารถอธบายไดวา เนองจากโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษไดรบการประเมนใหเปน โรงพยาบาลสายสมพนธแหงครอบครว ตงแต ป 2535 และไดรบการประเมนเปนโรงพยาบาลสายใยรกแหงครอบครวระดบทองตงแตป 2552 พยาบาลทใหการพยาบาลทารกแรกเกดจะไดรบการฟนฟความรและทกษะเรองการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมทก 2 ป และปจจบนโรงพยาบาลเปนสถานฝกสอนการเลยงลกดวยนมแมแกบคลากรภายนอก พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดจงตองมความรความสามารถในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมมาเปนอนดบแรก มณภรณ โสมานสรณ (2553) กลาววาบทบาทของพยาบาลในการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมทสาคญ คอ การปรบแกเจตคตทไมถกตองของมารดา และจงใจใหตดสนใจเลยงบตรดวยนมของตนเอง ควรอธบายใหตระหนกถงขอเทจจรงทวาน านมมารดาเปนอาหารธรรมชาตทดทสดสาหรบบตร เหมาะกบการเจรญเตบโตของบตรจงเหมาะสมทสดสาหรบใชเลยงบตร สอดคลองกบ ธดารตน วงศวสทธ (2553) ทกลาววาบทบาทของพยาบาลในการชวยเหลอมารดาและลกทมปญหาการเลยงลกดวยนมมารดาเปนบทบาททสาคญตองอาศยความรเฉพาะทาง เชน กายวภาคสรรวทยาและกลไกการสรางการหลงของน านม ทาอม การแกปญหาหวนม เตานมผดปกต การตอบสนองความตองการและอารมณของลก การใหคาแนะนามารดาเกยวกบ อาหาร การพกผอน

สวนผลการประเมนตนเองเกยวกบระดบสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของตนเองของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทมสมรรถนะระดบสง จานวน 6 ดาน ไดแก ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด ดานความปลอดภยและการบรหาร

104

ความเสยง ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด ดานการสอสารและใหขอมล และดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ซงแตกตางจากผลทไดจากการสนทนากลมทสอดคลองกบความคดเหนของผทรงคณวฒวา เปนสมรรถนะทมความจาเปนในอนดบท 4, 3, 7, 1, 5, และ 1 ตามลาดบ ซงจากการวจยครงนผวจยจะไดนาเสนอตอผบรหารการพยาบาลเพอวางแผนการพฒนาพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ ตอไป ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช

จากกระบวนการวจยและผลการวจยครงน ในลกษณะการวจยแบบสนทนากลมและใชกระบวนการถายทอดแลกเปลยนเรยนรของสมาชกสนทนากลม ทาใหสามารถกาหนดสมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษไดเปนอยางด ผวจยจงมขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใชดงน 1. ผบรหารควรนาผลการวจยทพบจากการประเมนระดบความสามารถในการปฏบต งานของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทแตกตางจากระดบสมรรถนะทจาเปนจากการสนทนากลมมาวางแผนในการจดทารปแบบนเทศการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพตอไป 2. ควรนาการจดการความรมาเปนเครองมออยางหนงในการพฒนาคณภาพองคการ 3. เพอใหเปนองคการแหงการเรยนร และทาใหเปนสวนหนงในการปฏบตงานประจาของหนวยงาน 4. นาสมรรถนะทไดไปเปนแนวทางในการคดสรรพยาบาลวชาชพทจะมาปฏบตงานในหอผปวยทมทารกแรกเกด 5. ใชผลการวจยเปนเกณฑในการประเมนผลการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด 6. ใชสมรรถนะทไดกาหนดเนอหาความร ทกษะ ในการปฐมนเทศพยาบาลวชาชพใหมและนามาพฒนาพยาบาลในระดบตางๆ ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป 1. ใชรปแบบในการวจยนเพอกาหนดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในสาขาอนๆ 2. ตอยอดงานวจย เพอจดทารปแบบการประเมนสมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกดตอไป

บรรณานกรม ภาษาไทย

กรรณการ วจตรสคนธ. (2550). การเลยงลกดวยนมแม. ใน บญจางค สขเจรญ, วไล เลศธรรมเทว และศรสมบรณ มสกสคนธ (บรรณาธการ), ตาราการพยาบาลเดก. กรงเทพฯ: พร-วน. กนกวรรณ ฉนธนะมงคล. (2554). การพยาบาลทารกแรกเกด. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: จามจร- โปรดกท. เกรยงศกด จระแพทย, และวณา จระแพทย. (2551). การประเมนภาวะสขภาพทารกแรกเกด. พมพ ครงท 2. กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. เกรยงศกด จระแพทย. (2554). Lesson learned from real situation. ใน พมลรตน ไทยธรรมยานนท (บรรณาธการ), Essential Issues in Newborn Nursery. กรงเทพฯ: ธนาเพลส. เกษมสงห เฟองฟ. (2551). การสนทนากลม (Focus Group Discussion). คนเมอวนท 10 มกราคม 2558, จาก http://www.nb2.go.th/kmcdata/uploadq/120.ppt กลมภารกจดานขอมลขาวสารคณภาพ. (2556). สถตประชากรป 2554. สานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข. จรประภา อครบวร. (2549). สรางคนสรางผลงาน. กรงเทพฯ: ก. พลพมพ. ชาย โพธสตา. (2553). ศาสตรและศลปแหงการวจยเชงคณภาพ. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง. ณรงควทย แสนทอง. (2550). มารจก Competency กนเถอะ. กรงเทพมหานคร: เอชอารเซนเตอร. ทองพนชง พงษวารนทร. (2552). การพฒนา 10 ความสามารถหลกเพอกาวสสดยอดหวหนางาน. กรงเทพฯ: ไอดซอนโฟดสทรบวเตอรเซนเตอร. ทศนา บญทอง. (2543). ปฏรประบบบรการพยาบาลทสอดคลองกบระบบบรการสขภาพไทยทพง ประสงคในอนาคต. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: ศรยอด. ธดารตน วงศวสทธ. (2553). องคประกอบสาคญในการแกไขปญหาการใหนมแม. ใน พมลรตน ไทยธรรมยานนท (บรรณาธการ), Optimized Care in Newborn. กรงเทพฯ: ธนาเพลส. ธารงศกด คงคาสวสด. (2549). Competency ภาคปฏบต......เขาทากนอยางไร? . กรงเทพฯ: สมาคม

สงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน).

106  

นพรตน โพธศรทอง. (2550). รปแบบสมรรถนะของหวหนาศนยพฒนาเดกเลก องคกรปกครอง สวนทองถนกรมสงเสรมการปกครองทองถน กระทรวงมหาดไทย . วารสารวจยและ พฒนาวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภม, 2(3), ก.ย-ธ.ค. เนตรทอง นามพรม, และพชร วรกจพนผล. (2553). Newborn: บทบาทของพยาบาลในการสราง เสรมสขภาพ. สบคนเมอวนท 10 มกราคม 2558, จาก http://www.cmnb.org/cmnb/index.php/newborn บญใจ ศรสถตยนรากร. (2551). ภาวะผนาและกลยทธการจดการองคการพยาบาลในศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. _________. (2553). ระเบยบวธการวจยทางพยาบาลศาสตร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: ยแอนดไอ อนเตอรมเดย. ประคอง กรรณสต. (2542). สถตเพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. (พมพครงท 3). กรงเทพมหานคร: ดานสทธา ประชด ศราธพนธ. (2555). สมรรถนะพยาบาล. สบคนเมอวนท 10 กรกฏคม 2558 จาก www.ns.mahidol.ac.th/english/TH/alumni/doc ผองแผว พมศรนล. (2553). การวเคราะหตวประกอบสมรรถนะพยาบาลทารกแรกเกดระยะวกฤตใน โรงพยาบาลของรฐระดบตตยภม. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. พรทพย ศรบรณพพฒนา และคณะ. (2555). การพยาบาลเดกเลม 1 (ฉบบปรบปรง).กรงเทพฯ: ธนา- เพรส. เพญจนทร แสนประสาน, และคณะ. (2549). การจดการทางการพยาบาลสการเรยนร. พมพครงท 1 กรงเทพฯ: สขมวทการพมพ. พชร วรกจพนผล. (2554). คมอการฝกปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด. กรงเทพฯ: สานกงานกองทน สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.). มาล เอออานวย, เนตรทอง นามพรม, และปรศนา สนทรไชย. (2553). ภาวะเจบปวยทพบบอยใน ทารกแรกเกดและการพยาบาล. ในมาล เอออานวย, สธศา ลามชาง, และจรสศร เยนบตร (บรรณาธการ), การพยาบาลผปวยเดก (หนา 79-103). เชยงใหม: นนทพนธ. มณภรณ โสมานสรณ. (2553). การพยาบาลสตศาสตรเลม 2. กรงเทพฯ: ยทธรนทรการพมพ. รตนะ บวสนธ. (2551). วจยเชงคณภาพทางการศกษา. กรงเทพมหานคร: สานกพมพคาสมย. รจรา เจรญวงศ. (2550). สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทดแลทารกแรกเกดวกฤตในหอผปวยหนก ทารกแรกเกด. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

107  

วรวรรณ วาณชยเจรญชย. (2550). การจดการความรทางการพยาบาล. วารสารพยาบาลศาสตร, 25(1). วรนธยา เฝาทรพย. (2556). การศกษาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในหนวยงานกมารเวชกรรม โรงพยาบาลระดบตตยภม. วารสารเกอการณย, 20(1), มกราคม-มถนายน. วจารณ พาณช. (2548). การจดการความร SECI Model ฉบบพสดาร. วารสารสโมสรของ สคส., 5 สงหาคม 2548. วไล เลศธรรมเทว. (2550). การพยาบาลทารกแรกเกด. ใน บญจางค สขเจรญ, วไล เลศธรรมเทว และศรสมบรณ มสกสคนธ (บรรณาธการ), ตาราการพยาบาลเดก. กรงเทพฯ: พรวน วรวธ มาฆะศรานนท. (2549). องคการเรยนรสองคการอจฉรยะ . พมพครงท 5. กรงเทพฯ: เอกซ เปอรเนท สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล. (2549). มาตรฐานโรงพยาบาลและบรการสขภาพ ฉบบฉลองสรราชสมบตครบ 60 ป. กรงเทพฯ: สถาบนพฒนาและรบรองคณภาพ โรงพยาบาล. สายสวาท กนธวง. (2555). การพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในแผนกเดกออนโรงพยาบาล เชยงใหมราม. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. สานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน. (2548) . การปรบใชสมรรถนะในการบรหารทรพยากร มนษย. เอกสารประกอบการสมมนาเรองสมรรถนะของขาราชการ เมอวนท 31 มกราคม 2547. สานกการพยาบาลกรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข. (2548). หนาทความรบผดชอบหลกและ

สมรรถนะพยาบาลวชาชพ (ฉบบราง). นนทบร: สานกการพยาบาลกรมการแพทยกระทรวงสาธารณสข.

สกญญา รศมธรรมโชต. (2549). แนวทางการพฒนาศกยภาพมนษยดวย Competency Based Learning. กรงเทพฯ: ศรวฒนาอนเตอรพรนท. สมศร เชตะวน. (2553). การพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในหนวยคลอดโรงพยาบาล มหาราชนครเชยงใหม. วทยานพนธปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม. สวมล วองวาณช. (2550). การวจยประเมนความตองการจาเปน .กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. อรฐน รปงาม. (2548). สมรรถนะของพยาบาลวชาชพประจาหองคลอดโรงพยาบาลทวไป. วทยานพนธ ปรญญาพยาบาลศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

108  

อาภรณ ภวทยพนธ. (2553). Competency- based training road map. กรงเทพฯ: เอชอารเซนเตอร. อรณ ออนสวสด. (2551). ระเบยบวธวจย. (พมพครงท 3). ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

ภาษาองกฤษ Boam, R. and Sparrow, P. (1992). Designing and Achieving Competency. McGraw-Hill: Reading. Boyatzis, R.E. (1982). Competence at work: Motivation and society. San Francisso: Jossey-Bass Debus, M. (1995). The Handbook for Excellence in Focus Group Research. Washington, DC: Academy for Educational Development/HEALTHCOM. Fey, M. K., & Miltner, R.S. (2000). A competency-based orientation program for new graduate nurses. Journal of Nursing Administration, 30(3), 126-32. Fowler, W. (1980). Infant and child care. St. Louis: Allyn and Bacon. Green, j. and Hart, L. (1999). The Impact of Context 0n Data. In R. S. Barbour and J. Kitzinge (Eds.), Developing Focus Group Research: Politics, Theory and Practice. London: Sage Keller, L. and Weir, A. (1994). Pediatric nursing. Singapore: McGraw-Hill. Knodel. J. (1993). The Design and Analysis of Focus Group Studies: A Practical Approach in D. L. Morgan (Ed.), Successful Focus Group: Advancing the State of the Art. Newbury Park, CA: Sage. Krueger, R,A. (1994). Focus Group: Practical Guide for Applied Research, (Second Edition). Thousand Oaks, CA: Sage. Madriz, E. (2000). Focus Group in Feminist Research. In N. K. Denzinand Y.S. Lincoin (Eds.), Handbook of Qualitative Research, Second Edition. Thousand Oaks, CA:Sage. McClelland, David C. (1999). Identifying Competencies with Behavioral – event interviews

Psychological Science, 9cs. Retrieved December 9,20010, from www.eiconsortium.org/research/business_case_for_ei.htm

Morgan, D. L. (1988) .Focus Groups as Qualitative Research. Newbury Park, CA: Sage. Nonaka, I. and Takeuchi, H. (1995). The Knowledge-Creating Company, New York, New York: Oxford University Press. Spencer, L. M and Spencer, S. M. (1993). Competence at work: Models for Superiors Performance. New York: John Wiley & Son

109  

Stewart, D. W. and Shamdasani, P.N. (1990). Focus Groups: Theory and Practice. Newbury Park, CA: Sage. Scottish Neonatal Nurses’ Group. (2005). The Competency Framework and Core Clinical Skill for

Neonatal Nurses 2005. Retrieved from http://www.snng.org.uk/publications/ datafiles/SNNG%20Competency%20Framework.PDF

Taylor, K. (2000). Tackling the issue of nurse competency. Nursing Management, 31(9), 34-38. Vermont Department of Health, New England; United States. (1999). Competency items and validation techniques. Retrieved from http://www.vnavt.com Wong, D. L. (2001).Essentials of pediatric nursing (4thed.). St. Louis: Mosby.

 

                   

ภาคผนวก

 

ภาคผนวก ก รายนามผทรงคณวฒ

112  

รายนามผทรงคณวฒ

1. นายแพทยศภรช สวฒนพมพ นายแพทยชานาญการพเศษ หวหนากลมงานกมารเวชกรรม โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร 2. นางสาวนลาวรรณ มศยาอานนท พยาบาลวชาชพชานาญการพเศษ หวหนาพยาบาลฝายการพยาบาล โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร 3. นางนศารตน ชชาญ อาจารยประจาภาควชาการพยาบาลกมารเวชศาสตร คณะพยาบาลศาสตรเกอการณย สงกดมหาวทยาลยนวมนทราธราช 4. นางอรญญา งามวทยาพงษ พยาบาลวชาชพชานาญการ หวหนาพยาบาลหอผปวยทารกแรกเกดปว ย และคลอดกอนกาหนด โรงพยาบาลตากสน สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร 5. นางสาวพรปวร พลสวสด พยาบาลวชาชพชานาญการ หวหนาพยาบาลศนยนมแม โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

 

ภาคผนวก ข เอกสารการพทกษสทธกลมตวอยาง

114  

คาชแจงการพทกษสทธผเขารวมวจย

ดฉนนางสรรตน ฟองจานรรจ นกศกษาหลกสตรพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขา- วชาการบรหารการพยาบาล มหาวทยาลยครสเตยน กาลงทาวจยเรอง “การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลระดบตตยภมแหงหนง สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร” โดยมวตถประสงคเพอ กาหนดสมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานครซงผลของการวจยจะเปนขอมลใหผบรหารทางการพยาบาลและหวหนาหอผปวยนาไปเปนแนวทางการคดสรรพยาบาลวชาชพทจะมาปฏบตงานในหอผปวยทมทารกแรกเกด เปนเกณฑในการประเมนผลการปฏบตงานของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด และนาไปกาหนดเนอหาความร ทกษะ ในการปฐมนเทศพยาบาลวชาชพใหมหรอใช เพอการพฒนาพยาบาลวชาชพในระดบตางๆ ได

เนองจากทานเปนผปฏบตงานในหอผปวยทมทารกแรกเกด มความรทกษะ และมประสบการณในการใหการพยาบาลทารกแรกเกดจงมความเหมาะสมทจะตอบแบบสอบถามความคดเหนตอสมรรถนะทตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของตนเอง ขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถามจะไมมผลกระทบใดๆตอทาน ผวจยจะนาขอมลมาวเคราะหในภาพรวมและใชเพอการศกษาวจยเทานน ทานมสทธทจะตอบรบหรอปฏเสธการเขารวมวจยหรอหากภายหลงทานเปลยนใจทานมสทธถอนตวจากการรวมวจยไดตามทตองการ

หากทานตองการทราบขอมลเพมเตมหรอมขอสงสยใดๆ เกยวกบการวจยสามารถสอบถามผวจยไดตลอดเวลาทหมายเลขโทรศพท 08 1682 6978 ขอขอบพระคณเปนอยางสงทกรณาใหความรวมมอในการวจยครงน

สรรตน ฟองจานรรจ ผวจย

สาหรบผตอบแบบสอบถาม

ขาพเจาไดรบคาชแจงตามรายละเอยดขางตนและยนดทจะเขารวมการวจยในครงน ลงชอ………………………………… (.........................................................) วน/เดอน/ป………/…………/……….

115  

116  

ภาคผนวก ค เครองมอทใชในการวจย

118

แนวคาถามในกานจดสนทนากลม แนวคาถามในการจดสนทนากลมครงท 1

ประเดนทตองการ แนวคาถาม

(คาถามหลก) แนวคาถาม (คาถามรอง)

แนวคาถาม (คาถามเจาะลก)

ความเหนของผทรงคณวฒ ขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ เหนดวย ไมเหนดวย

1. แนะนาตวผวจย ชแจงเกยวกบวตถประสงคและขนตอนในการทาวจย บทบาทหนาทของผเขารวมสนทนากลม

1.1 ทานมความเขาใจ วตถประสงคในการสนทนากลมในครงนหรอไม อยางไร

1.1.1 หวขอในการวจยนตรงกบบทบาทหนาทของทานหรอไมอยางไร

1) ทานคดวา ทานมบทบาทหนาทอะไรในการเขารวมสนทนากลมในครงน

2. ผรวมสนทนากลมม ความรและเขาใจเกยวกบการวจยแบบสนทนากลมกระบวนการ การจดการความร และใหความรวม มอในการสนทนากลมเพอพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด

2.1 ทานมความเขาใจ เกยวกบกระบวนการสนทนากลม และ กระบวนการการจด การความรหรอไมอยางไร

2.1.1 ทานตองการ เพมเตมความรใน เรองใดบาง

1) ทานเคยเขารวมวจยหรอเขารวมสนทนาแลกเปลยนเรยนร ในเรองอะไรมาบาง 2) ทผานมาทานม บทบาทอยางไร ในการสนทนาแลกเปลยนเรยนร

118

119

แนวคาถามในการจดกลมสนทนา ครงท 1 (ตอ)

ประเดนทตองการ แนวคาถาม

(คาถามหลก) แนวคาถาม (คาถามรอง)

แนวคาถาม (คาถามเจาะลก)

ความเหนของทรงคณวฒ ขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ เหนดวย ไมเหนดวย

3. ดงความรฝงลกทมอย ของผรวมสนทนาแตละคนคนหาปญหา อปสรรคในการใหการรกษาพยาบาลทารกแรกเกดเลอกประเดนทมความสาคญมารวบรวมไวเปนขอมลในการกาหนดสมรรถนะ

3.1 ในการปฏบตงาน ดานการรกษาพยาบาลทารกแรกเกด ทานพบ ปญหาและอปสรรคอะไรบาง

3.1.1 หนวยงานของทานมตวชวดทไมไดตามเปาหมายหรอไม เชน - อตราตายทารก - อตราการตดเชอใน โรงพยาบาล - อตราการเจบปวย 5 อนดบทพบบอย - อตราการยายเขา ICU โดยไมไดวางแผน - อตราการกลบมารกษา ดวยโรคเดมภายใน 28 วน - อตราการเกดภาวะ เสยงทางคลนก

1) เมอพบปญหาหรออปสรรคในการปฏบต งานทานบรหารจดการอยางไร 2) บทบาทหนาทของ พยาบาลทใหการพยาบาลทารกแรกเกดทสาคญควรมความรความสามารถ และทกษะในดานใดบาง

119

120

แนวคาถามในการจดกลมสนทนา ครงท 1 (ตอ)

ประเดนทตองการ แนวคาถาม

(คาถามหลก) แนวคาถาม (คาถามรอง)

แนวคาถาม (คาถามเจาะลก)

ความเหนของทรงคณวฒ ขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ เหนดวย ไมเหนดวย

4. สรปประเดนสาคญ ในการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ทไดจากการสนทนาแลกเปลยนเรยนรรวบรวมเปนหมวดหมและแนะนาแหลงเพอไปศกษาคนควาเพมเตมทงจากเอกสาร ตารา งานวจยตางๆ เพอนามารวมสนทนากนในครงตอไปและนดหมายวน เวลาในการประชมครงท 2

4.1 ทานคดวาขอมลเกยวกบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดของโรงพยาบาลอนๆ ทมบรบทใกลเคยงกนหรอจากตาราวชาการตางๆ จะชวยสนบสนนสมรรถนะทผรวมสนทนาไดแลกเปลยนเรยนรกนหรอไมอยางไร

4.1.1 ทานเคยรบทราบหรอไมวาขอมลเกยวกบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดของโรงพยาบาลอนๆ ทมบรบทใกลเคยงกนหรอตาราวชาการทเกยวของสมารถคนควาไดจากทใดบาง

1) งานวจยทเกยวของนาจะมเรองอะไร คนควาไดจากทใดบาง 2) ตาราวชาการ เรองอะไรทเกยวของ

120

121

แนวคาถามในการทากลมสนทนา ครงท 2

ประเดนทตองการ แนวคาถาม

(คาถามหลก) แนวคาถาม (คาถามรอง)

แนวคาถาม (คาถามเจาะลก)

ความเหนของทรงคณวฒ ขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ เหนดวย ไมเหนดวย

1. สมรรถนะพยาบาล วชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดแตละดาน ทกาหนดตามผลสรปของขอมลปญหาแลอปสรรคจากการสนทนาแลกเปลยนเรยนรครงท 1 นามาจดหมวดหมเปนสมรรถนะ แตละดาน

1.1 ทานคดวา สมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดควรมอะไร บางจงจะทาใหทารกปลอดภยไมเกดภาวะเสยงหรอภาวะวกฤต

1.1.1 พฤตกรรมบงชในสมรรถนะแตละดานควรเปนอยางไร

1) กจกรรมการพยาบาลทสอดคลองกบสมรรถนะแตละดานมอะไรบาง

2. สมรรถนะพยาบาล วชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดแตละดาน ทไดจากความรฝงลก และความรจากการคนความาบรณาการรวมกน

2.1 ทานมหลกฐาน เชงประจกษจาก แหลงใดบางเนอหาเปนอยางไร

2.1.1 งานวจยทเกยวของกบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดมของผใดบางผลสรปเปนเชนไร

1) จากการสงเคราะหงานวจยสมรรถนะทจาเปน ประกอบดวยอะไรบาง

121

122

แนวคาถามในการจดกลมสนทนา ครงท 2 (ตอ)

ประเดนทตองการ แนวคาถาม

(คาถามหลก) แนวคาถาม (คาถามรอง)

แนวคาถาม (คาถามเจาะลก)

ความเหนของทรงคณวฒ ขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ เหนดวย ไมเหนดวย

3. ไดสมรรถนะพยาบาล วชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษเปนสมรรถนะรายดานครอบคลมการดแลทารกแรกเกดปกตทารกทมภาวะเสยง และทารกปวยรวมทงกาหนดรายละเอยดของงานในสมรรถนะ แตละดาน

3.1 สมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเ ก ด ในโร งพย าบ าลเจรญกรงประชารกษ มอะไรบาง

3.1.1 สมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดปกตมดานใดบางทารกแรกเกดทมภาวะเสยงมดานใดบางและทารกแรกเกดปวยมดานใดบาง

1) พฤตกรรมบงช สมรรถนะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทมอาการปกตมอะไรบาง ภาวะเสยงมอะไรบาง และทารกปวยมอะไรบาง

122

123

แนวคาถามในการจดกลมสนทนา ครงท 3

ประเดนทตองการ แนวคาถาม

(คาถามหลก) แนวคาถาม (คาถามรอง)

แนวคาถาม (คาถามเจาะลก)

ความเหนของทรงคณวฒ ขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ เหนดวย ไมเหนดวย

1. สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษทปรบปรงและแกไขตามความคดเหนของผทรงคณวฒ

1.1 ปรบปรงสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดอยางไร เพอใหสอดคลอง และตรงกบความคดเหนของผทรงคณวฒ

1.1.1 สมรรถนะใดบางทมความตรงของเนอหามากทสดจากการตรวจสอบของผทรงคณวฒ

2. ไดสมรรถนะพยาบาล วชาชพในการพยาบาลทารกแรกทมความเทยงตรง

2.1 นาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดไปใชทใดและตดตามผลอยางไร

2.1.1 พยาบาลวชาชพ ทจะไปสอบถามควรมประสบการณการทางานเทาใด

123

124

แบบบนทกการสนทนากลม

เรอง การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาล เจรญกรงประชารกษสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ครงท 1 เมอวนท 4 ธนวาคม 2557 เวลา 10.00 น.- 12.00 น.

ณ หองประชมฝายการพยาบาล อาคาร72 พรรษามหาราชน ชน 9 โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ

ผเขารวมกลมสนทนา จานวน 10 ทาน ไดแก กมารแพทย หวหนาหอผปวยและพยาบาลทปฏบตงานในหอผปวยทใหการพยาบาลทารกแรกเกด วตถประสงค 1. คนหาปญหา อปสรรคในการใหการรกษาพยาบาลทารกแรกเกดเลอกประเดนท มความสาคญมารวบรวมไวเปนขอมลในการกาหนดสมรรถนะ 2. สรปประเดนสาคญในการกาหนดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทไดจากการแลกเปลยนเรยนรรวบรวมเปนหมวดหมและแบงหนาทผรวมวจยเพอไปศกษาคนควาเพมเตมจากเอกสาร ตารา งานวจยตางๆ เพอนามารวมแลกเปลยนเรยนรกนในครงตอไป และนดหมายวน เวลาในการประชมครงตอไป ประเดนทตองการ 1. แนะนาตวผวจย ชแจงเกยวกบวตถประสงค และขนตอนในการทาวจย บทบาทหนาทของผเขาประชมในฐานะผรวมกลมสนทนา 2. ผรวมสนทนามความรและความเขาใจเกยวกบการวจยแบบสนทนากลม การจดการความร และใหความรวมมอในการสนทนาแลกเปลยนเรยนรเพอจดทาสมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด 3. ดงความรฝงลกทมอยของผรวมสนทนาแตละคนคนหาปญหา อปสรรคในการใหการ รกษาพยาบาลทารกแรกเกดจากประสบการณทถายทอดออกมาซงจะสามารถแปลผลเปนสมรรถนะของพยาบาลวชาชพตามทตองการได 4. สรปประเดนสาคญในการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทไดจากการสนทนาแลกเปลยนเรยนรรวบรวมเปนหมวดหมและแนะนาแหลงขอมลทผรวมสนทนาสามารถไปศกษาคนควาเพมเตมทงจากเอกสาร ตารา งานวจยตางๆ เพอนามารวมสนทนาแลกเปลยนเรยนรกนในครงตอไปและนดหมายวน เวลาในการประชมครงตอไป

125

การสนทนา แนะนาตวและวตถประสงคของการสนทนากลม ผรวมสนทนาทกคนเคยผานการอบรมเรองการสนทนากลมและเรองการจดการความรททางโรงพยาบาลไดจดขน ในการสนทนาครงนผวจยดาเนนการตามขนตอนการวจยแบบสนทนากลม 5 ขนตอน (ชาย โพธสตา, 2550) ไดแก 1) กาหนดปญหาการวจย 2) กาหนดประชากรเปาหมาย 3) สรางแนวคาถามสาหรบการสนทนา 4) จดการสนทนากลม และ 5) จดการขอมล โดยใชกรอบแนวคดการจดการความรตามแบบจาลองเซกเปนแนวทางในการสนทนาแลกเปลยนเรยนร

ผลการสนทนา จากการสนทนาผรวมสนทนาไดเลาประสบการณการปฏบตงานของตนเองของแตละคนและผรวมสนทนาชวยกนอภปรายปญหา แนวทางแกไข ขอจากด ของแตละหอผปวยและรวมกนสรป ปญหา และอปสรรคในการปฏบตงานทยงพบของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด รายละเอยด ดงน 1. ขาดการเตรยมความพรอมในการรบทารกแรกรบ 2. ความสมบรณของประวตมารดาทเกยวของกบทารก 3. ความร ทกษะ ในการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 4. ความรและทกษะในการปฏบตการพยาบาลทารก 5 โรคสาคญ 5. ขาดความรและทกษะในการประเมนภาวะเสยง ภาวะปวยและภาวะวกฤต 6. การดแลทารกเพอปองกนภาวะแทรกซอน 7. ขาดทกษะในการประเมนWarning sing 8. การใหขอมลบดามารดายงไมครอบคลมเปนแนวทางเดยวกน 9. การเชอมโยงขอมลทารกกบทมทดแลยงไมชดเจน 10. การจดลาดบความสาคญของการรายงานแพทยและประเดนทตองรายงาน 11. ไมชานาญในการใชเครองมอและอปกรณทางการแพทยใหมๆ 12. การสงตรวจทางหองปฏบตการและสงตรวจวนจฉยอนๆยงพบขอผดพลาดในการสง เชน การสงตรวจ jaundice work up สงไมครบทกรายการ เปนตน 13. การเตรยมอปกรณในการทา และการชวยแพทยทาหตถการยงไมพรอมในบางกจกรรม เชน การถายเปลยนเลอด เปนตน 14. ทศนคตของพยาบาลและของมารดาตอการเลยงลกดวยนมแม ในดานลบกอใหเกด อปสรรคตอการสงเรมการเลยงลกดวยนมแม

126

15. ขาดความรและทกษะในการชวยเหลอมารดาในการใหนม โดยเฉพาะมารดาทม ปญหา 16. การปฏบตของมารดาเพอใหมนานมกรณทตองแยกแมลก 17. การใหขอมลเรองความสาคญของการไดรบนมโดยเรว การใหนมทถกวธ 18. การ Screening ของทารกแรกเกด ไทรอยด การตรวจการไดยน คดกรอง HIV 19. การวางแผนจาหนาย การใชสมดสขภาพ การไดรบวคซน การมาตรวจตามนด 20. ทกษะการสอสาร การใหคาปรกษาทางโทรศพท 21. การจดสงแวดลอมในหอผปวย อณหภม การปองกนการแพรกระจายตดเชอ 22. การดแลทวไป อาบนา เชดตา เชดสะดอ 23. การใหขอมลอาการผดปกตทควรมาพบแพทย 24. การวางแผนจาหนายไมมประสทธภาพทารกกลบมานอนโรงพยาบาลดวยโรคเดม 25. การรบรสทธของผปวยและการใหคาแนะนาไดไมถกตอง สรปประเดนการสนทนากลม 1. ผเขารวมสนทนาเขาใจเกยวกบวตถประสงคในการวจยและการเขารวมสนทนากลม 2. ผเขารวมสนทนามความรความเขาใจ ในเรองการวจยแบบสนทนากลม และการจดการความร 3. คนหาความรทมอยของผรวมกลมสนทนาและไดรบความรทเปนความรฝงลก 4. ไดขอเทจจรงทเปนปญหาและอปสรรคในการใหการพยาบาลทารกแรกเกด 5. ไดขอสรปสมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด 6. ผรวมสนทนาทราบวาตองมการคนควาหาความรจากเอกสาร ตารา งานวจยเพมเตม เพอนามาพฒนาสมรรถนะพยาบาลในการพยาบาลทารกแรกเกด

กลมสนทนาไดทาความตกลงใหมการประชมครงตอไป ในวนท 25 ธนวาคม 2557 เพอจะกาหนดรายละเอยดของสมรรถนะแตละดานโดยนาผลสรปทไดในครงนมาผสมผสานกบตาราวชาการและวรรณกรรมตางๆทผรวมสนทนาไดไปศกษา คนควา

127

แบบบนทกการสนทนากลม

เรอง การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาล

เจรญกรงประชารกษสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ครงท 2 เมอวนท 25 ธนวาคม 2557 เวลา 10.00 น.- 12.00 น.

ณ หองประชมฝายการพยาบาล อาคาร72 พรรษามหาราชน ชน 9 โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ

ผเขารวมกลมสนทนา จานวน 10 ทาน ไดแก กมารแพทย หวหนาหอผปวยและพยาบาลทปฏบตงานในหอผปวยทใหการพยาบาลทารกแรกเกด วตถประสงค 1. ไดสมรรถนะและรายละเอยดของสมรรถนะแตละดานของพยาบาลวชาชพ ในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ ทไดจากการผสมผสานสมรรถนะทสรปไดจากสนทนาแลกเปลยนเรยนรกบสมรรถนะทไดจากตาราวชาการ และจากการทบทวนวรรณกรรม 2. ไดสมรรถนะฉบบราง เพอนาไปขอความคดเหนและขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒตอสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรง-ประชารกษ ประเดนทตองการ 1. สมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ทกาหนดตามผลสรปจากการสนทนากลมครงท 1 นามาจดหมวดหมเปนสมรรถนะรายดานและรายละเอยดของแตละดาน 2. ผลการวเคราะหสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ทไดจากการศกษา คนควาของผรวมกลมสนทนา 3. ผรวมสนทนาไดใชประสบการณและความรทสะสมมาเปนเวลานานจนเชยวชาญมาผสมผสานกบความรจากตาราวชาการและวรรณกรรมของโรงพยาบาลอนๆ ไดเปนสมรรถนะทเหมาะสมกบบรบทของโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ

128

การสนทนา เรมดวยการสรปสงทไดจากการสนทนาครงท 1 ทผวจยนาไปรวบรวมเปนหมวดหมไดเปนสมรรถนะพยาบาลในการพยาบาลทารกแรกเกดทงหมด 7 ดาน ไดแก

1. สมรรถนะดานการประเมนสขภาพทารก 2. สมรรถนะดานการปฏบตการพยาบาล 3. สมรรถนะดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 4. สมรรถนะดานการบรหารความปลอดภยและการบรหารความเสยง 5. สมรรถนะดานการสอสารและใหขอมล 6. สมรรถนะดานการวางแผนจาหนายทารก 7. ดานการพทกษสทธทารก

ตอดวยการถามเกยวกบขอมล ตารา วชาการและงานวจยทผเขารวมสนทนาไดศกษาคนความารวบรวมไวได ดงน 1. อรฐน รปงาม (2548) ศกษาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพประจาหองคลอดโรงพยาบาลทวไปซงผลการศกษาทเกยวของกบสมรรถนะของพยาบาลทใหการดแลทารกแรกเกด 2. ผองแผว พมศรนล (2553) การวเคราะหตวประกอบสมรรถนะพยาบาลทารกแรก เกดระยะวกฤต 3. สมศร เชตะวน (2553) ศกษาการพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลผดงครรภ วชาชพในหนวยคลอดโรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม ทเกยวของกบสมรรถนะดานการดแลทารกแรกเกดภายใน 24 ชวโมงแรก 4. สายสวาท กนธวง (2555) การพฒนากรอบสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในแผนกเดกออนโรงพยาบาลเชยงใหมราม 5. เกรยงศกด จระแพทย, และวณา จระแพทย. (2552). การประเมนภาวะสขภาพทารกแรกเกด. 6. พรทพย ศรบรณพพฒนา และคณะ. (2555). การพยาบาลเดกเลม 1 (ฉบบปรบปรง).

สรปประเดนการสนทนา 1. ผรวมสนทนานาความรจากการคนความารวมแลกเปลยนเรยนร และรวมกนสรางสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ

129

2. นาความรทไดจากการจดสนทนากลมท งความรทมอย และความรทไดจากการคนความารวบรวมเปนขอมลในการพฒนาสมรรถนะของพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ 3. ไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรง-ประชารกษ เปนรายดานจานวน 7 ดาน ประกอบดวย ขอคาถามทงหมด 67 ขอ ดงรายละเอยด แตละดาน ดงน 3.1 สมรรถนะดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด ประกอบดวยขอคาถามจานวน 7 ขอ ดงน 3.1.1 อธบายขอมลเกยวกบขอมลประวตมารดา เชน อายอาชพ ประวตการตงครรภความเจบปวยของมารดายาทมารดาไดรบ ผลการตรวจทางหองปฏบตการ เปนตนและบอกไดวามผลตอทารกแรกเกดอยางไร 3.1.2 จาแนกและประเมนความเสยงของทารกตามอายครรภได เชน ทารกคลอดกอนกาหนด ทารกครบกาหนด ทารกคลอดเกนกาหนด 3.1.3 จาแนกและประเมนทารกแรกรบ ถกตองครอบคลมทกระบบตามน าหนกตวได เชน low birth weight, very low birth weight, Extremely low birth weight และวางแผนการดแลทารกไดอยางเหมาะสม 3.1.4 ประเมนทารกแรกรบถกตองครอบคลมทกระบบตามแบบประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 3.1.5 สงเกตและเฝาระวงอาการผดปกตทพบไดบอยในระยะแรกเกด เชน สญญาณชพการหายใจ อณหภมกาย การทางานของหวใจ ลกษณะสผว การรบ การขบถายการเคลอนไหวของรางกาย เปนตน 3.1.6 ประเมนการเปลยนแปลงภาวะวกฤตและวนจฉยไดทนท เมอมสญญาณชพทผดปกต 3.1.7 ประเมนอาการตวเหลองของทารกไดอยางมประสทธภาพ 3.2 สมรรถนะดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ประกอบดวย ขอคาถาม 22 ขอ ทารกแรกเกดปกต 3.2.1 ใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอนในระยะแรกเกดได เชนอณหภมกายไมคงท ภาวะนาตาลในเลอด ภาวะตวเหลอง เปนตน 3.2.2 สอนมารดาดแลทารกทวไป ไดแก การอาบนา เชดตา เชดสะดอ การใหนม การทาความสะอาดหลงขบถาย เปนตน

130

3.2.3 ฉดวคซนปองกนวณโรค และตบอกเสบ บ แกทารกแรกเกด พรอมใหคาแนะนาการดแลทารกหลงไดรบวคซนแกมารดาไดอยางถกตอง 3.2.4 ตรวจวดสญญาณชพและประเมนผล คาผดปกตพรอมใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง ทารกแรกเกดทมภาวะเสยง 3.2.5 ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตามแนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง 3.2.6 จดสภาพแวดลอมแกทารกเพอปองกนภาวะแทรกซอนไดอยางเหมาะสม 3.2.7 ดแลทารกใหไดรบการตรวจคดกรอง ไดแก การคดกรองเพอปองกนภาวะปญญาออน การตรวจคดกรองการไดยน การตรวจคดกรองโรคหวใจ การตรวจคดกรองการตดเชอ HIV แมสลก 3.2.8 บอก Newborn warning sign และรายงานแพทย เมอพบทารกมอาการผดปกตไดอยางถกตอง รวดเรว ทารกปวย 3.2.9 สงตรวจและอธบายผลการตรวจคดกรองผลการตรวจทางหองปฏบตการของทารกทมภาวะตวเหลอง เลอกวธใหการดแลรกษาพยาบาลไดอยางถกตอง 3.2.10 ประเมนการไดนมมารดาในทารกทมน าหนกลดมากกวา 7% และใหการพยาบาลไดอยางถกตองตามแนวทางปฏบต 3.2.11 ใหการดแลทารกโดยใชหลกการปองกนการตดเชอและแพรกระจายโรค 3.2.12 ใหการพยาบาลทารกปวยใน 5 อนดบทพบบอยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Preterm, Neonatal jaundice, Neonatal sepsis, Pnuemonia, และ Hypoglycemia 3.2.13 ใหการพยาบาลทารกเพอการสงเสรมใหทางเดนหายใจโลงและออกซเจนในเลอดอยในร ะดบทเหมาะสม 3.2.14 อธบายและเลอกวธการบรหารออกซเจนและดแลทารกทไดรบการรกษา โดยการใหออกซเจนประเภทตางๆ 3.2.15 เลอกใชอปกรณในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ 3.2.16 ใชอปกรณหรอเครองมอทางการแพทยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Incubator, Infusion pump, Syringe pump, Phototherapy, Pulse oximetor, OG tube

131

3.2.17 บรหารยาใหผปวยไดอยางมประสทธภาพตามคมอบรหารยาผปวย มความรเรองประสทธภาพของยา การเกบรกษา อายการใชงาน ผลขางเคยงยา small dose ในเดกยา hight aleart drug และสงทตองเฝาระวงเมอใหยา 3.2.18 ใหการพยาบาลทารกทไดรบสารน าหรอสารอาหารทางหลอดเลอดดา หรอทางสายสวนทางสะดอไดอยางมประสทธภาพ 3.2.19 ใหการดแลดานการเจรญเตบโตของทารก สามารถคานวณจานวนแครอร และสารอาหารไดอยางถกตองในการทาหตถการไดเชนการถายเปลยนเลอด การเจาะน าไขสนหลง เปนตน 3.2.20 สามารถบอกคาผลการตรวจทผดปกตทางหองปฏบตการ และใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง 3.2.21 ใหการชวยเหลอทารกทมภาวะขาดออกซเจนและปฏบตการชวยฟนคนชพแกทารกไดอยางมประสทธภาพ 3.2.22 เตรยมอปกรณและชวยแพทยในการทาหตถการได เชน การถายเปลยนเลอด การเจาะนาไขสนหลง เปนตน 3.2.23 เตรยมทารกกอนการผาตดและการพยาบาลหลงการผาตดไดอยางถกตอง ดแลทารกขณะเคลอนยายหรอสงตอไดอยางมประสทธภาพ 3.2.24 ดแลทารกในระยะสดทายของชวตดวยหวใจของความเปนมนษย 3.3 ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม ประกอบดวย พฤตกรรมบงช 7 ขอ 3.3.1 มความรเกยวกบนโยบาย ความสาคญของการเลยงลกดวยนมมารดา 3.3.2 มความรและทกษะในการเลยงลกดวยนมแมอธบายและใหคาปรกษาเกยวกบการเลยงลกดวยนมแมแกมารดาไดอยางถกตอง ครบถวน 3.3.3 ประเมนสภาพความพรอมของทารกและมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดาได 3.3.4 สรางเสรมพลงอานาจและสรางความมนใจใหแกมารดา ในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจโดยการใหความรทจาเปนเกยวกบประโยชนของน านมมารดา การกระตนใหมนานมและสาธตวธการใหนมมารดา (Position and latch on) ทถกตอง 3.3.5 ประเมนปญหาอปสรรคของมารดาและทารกในการใหนมมารดา และเลอกวธการชวยเหลอไดอยางเหมาะสม เชน มารดาหวนมบอดบม ทารกม Tonque tie, Clef lip Clef plalate

132

3.3.6 มทกษะในการใชอปกรณชวยเหลอมารดาทมปญหาการเลยงลกดวยนมแม เชน การใชประทมแกว เปนตน 3.3.7 แนะนาและชวยเหลอเพอสนบสนนมารดาททางานนอกบาน ใหมน านมเลยงทารกไดอยางเพยงพอ เชน การประคบเตานม การบบเกบนานม การปอนนมดวยถวย เปนตน 3.3.8 มทกษะในการสอสารเพอใหคาปรกษาและชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจ 3.4 ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง ประกอบดวย พฤตกรรมบงช 8 ขอ 3.4.1 ระบตวทารกตามแนวทางปฏบตกอนใหการพยาบาลทกครง 3.4.2 ระบสงสงตรวจ/อปกรณของทารกกอนนาสงทกครง 3.4.3 มความรและปฏบตตามแนวทางการปองกนทารกถกทอดทง และทารกถกลกพาทารกพลดตกตกเตยง เปนตน 3.4.4 การรบและสงมอบทารกถกตอง ปลอดภย 3.4.5 ดแลอปกรณการแพทยทใชกบทารก รวมถงสามารถประเมนปญหาและแกไขเบองตนเมออปกรณขดของหรอเกดปญหา 3.4.6 แนะนาบดามารดาทราบถงการปองกนทอาจเกดอนตรายแกทารกได 3.4.7 เรยกขอความชวยเหลอเมอมเหตการณฉกเฉนไดอยางถกตอง เชน code 9 เมอมทารกตองชวยฟนคนชพ code เขยว เหลอง แดง เมอเกดเหตเพลงไหม เปนตน 3.4.8 รระบบและจดการบรหารความเสยง และการพฒนาคณภาพการพยาบาลของหนวยงาน

3.5 ดานการสอสารและการใหขอมล ประกอบดวย ขอคาถาม 4 ขอ ไดแก 3.5.1 เสรมสรางพลงอานาจใหแกมารดาโดยใหมารดาและทารกไดใกลชดกน 3.5.2 สรางสายสมพนธตงแตแรกคลอดและฝกเลยงทารกดวยตนเอง 3.5.3 สงเสรมและสนบสนนใหบดา มารดา มสวนรวมในการดแลทารกขณะอยโรงพยาบาล 3.5.4 มทกษะการสอสาร การปรกษา เชน การตรวจเยยมรวมกน การประชม 3.5.5 ปรกษาเกยวกบทารก การประเมนปญหา การตดตอสอสาร และการปรกษากนระหวางบดา มารดารวมทงการตดตอประสานงานกบหนวยงานตางๆ อยางมประสทธภาพ 3.5.6 ใหขอมลทเปนประโยชนตอการดแลทารก เชน อาการเจบปวยของทารก สทธการรกษาเปนตน 3.5.7 บนทกทางการพยาบาลถกตองครอบคลมทกปญหาของทารก

133

3.6 ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด ประกอบดวย พฤตกรรมบงช 5 ขอ 3.6.1 เตรยมความพรอมของบดามารดากอนการจาหนายทารกดวยการวเคราะหปญหาและความตองการการชวยเหลอและวางแผนตงแตแรกรบอยางเหมาะสมบนพนฐานความตองการของครอบครว 3.6.2 ใหการชวยเหลอและสนบสนนโดยใหขอมลทจาเปนและเหมาะสมไดอยางมประสทธภาพ 3.6.3 จดเตรยมเอกสารทจาเปนของมารดาทารก ไดแก ใบนด สมดสขภาพเดก อธบายจนมารดาเขาใจสามารถปฏบตได 3.6.4 แนะนาแหลงประโยชนทบดามารดาสามารถขอความชวยเหลอไดสะดวก 3.6.5 ใหคาปรกษาทางโทรศพทอยางถกตองดวยมตรไมตร

3.7 ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกดประกอบดวยพฤตกรรมบงช 8 ขอ 3.7.1 ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาคยอมรบความแตกตางความตองการและความเชอของครอบครวสทธมนษยชนและเคารพในสทธสวนบคคล 3.7.2 ใหการพทกษสทธของทารกและตอบสนองความตองการของบดามารดาอยางเหมาะสม 3.7.3 เจรจาตอรองและเปนตวแทนพทกษประโยชนของทารกและบดามารดาของทารก 3.7.4 อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ 3.7.5 อธบายเกยวกบกฎหมายสทธผปวยความเสยงในการฟองรองและหนาทตามพระราชบญญตวชาชพ 3.7.6 ใหขอมลแกบดามารดาเพออนญาตและเซนยนยอมกอนทาการรกษาและการทาหตถการทารก 3.7.8 ใหบดามารดารวมหาทางเลอกในการรกษาทารกในภาวะวกฤตโดยใหขอมลทครอบคลมและเปนประโยชนตอทารก 3.7.9 ใหบดามารดาเปนผกาหนดในการยตการรกษาในทารกทไมสามารถรกษาได กลมสนทนาไดทาความตกลงจะนาสมรรถนะทไดใหผทรงคณแสดงความคดเหนตอสมรรถนะทจาเปนของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรง-ประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ตอไป และกาหนดนดประชมครงตอไปวนท 12 กมภาพนธ 2558

134

แบบบนทกการสนทนากลม

เรอง การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาล

เจรญกรงประชารกษสงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร ครงท 3 เมอวนท 12 กมภาพนธ 2558 เวลา 10.00 น.- 12.00 น.

ณ หองประชมฝายการพยาบาล อาคาร72 พรรษามหาราชน ชน 9 โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ

ผเขารวมกลมสนทนา จานวน 10 ทาน ไดแก กมารแพทย หวหนาหอผปวยและพยาบาลทปฏบตงานในหอผปวยทใหการพยาบาลทารกแรกเกด

วตถประสงค ปรบปรงสมรรถนะพยาบาลวชาชพการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรง-ประชารกษ ตามทผทรงคณวฒตรวจสอบและใหขอเสนอแนะ การสนทนา ปรบปรงสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญ-กรงประชารกษ ตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒโดยยดขอตกลงจากกลมสนทนา ประกอบกบหลกฐานเชงประจกษทไดรวบรวมไวจากการสนทนากลมมาบรณาการกบหลกฐานเชงประจกษไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกทงหมด 7 ดาน รวมขอคาถามทงหมด 67 ขอ หลงจากนามาปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒและความคดเหนของผรวมสนทนาไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกทงหมด 7 ดาน รวมขอคาถามทงหมด 73 ขอโดยเพมเตมขอคาถามทงหมดจานวน 6 ขอ ไดแก ดานท 2 ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกดจานวน 2 ขอ ดานท 3 ดานการเลยงลกดวยนมแมจานวน 3 ขอ และดานท 5 ดานการสอสารและการใหขอมลจานวน 1 ขอ สรปประเดนในการสนทนากลม 1. ไดสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรง- ประชารกษ ปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒเปนสมรรถนะรายดาน จานวน 7 ดานประกอบดวย ขอคาถามทงหมด 73 ขอ 2. จดทาแบบสอบถามสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด เพอให พยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด มมอายงานตงแต 3 ปขนไปประเมนระดบสมรรถนะทตรงกบการปฏบตงานของตนเอง

135

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ 1. ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด

1.1 อธบายขอมลเกยวกบประวตมารดา ไดแก อายอาชพ การศกษา ศาสนา ประวตการตงครรภประวตการคลอด ความเจบปวยของมารดา ยาทมารดาไดรบ ผลการตรวจทางหองปฏบตการ และบอกไดวาขอมลนนมผลตอทารกแรกเกดอยางไร

1.2 จาแนก และประเมนความเสยงของทารก ตามอายครรภได เชน ทารกคลอดกอนกาหนด ทารกครบกาหนด ทารกคลอดเกนกาหนด

1.3 จาแนก และประเมนความเสยงของทารก ตามนาหนกตวได เชน low birth weight, very low birth weight, Extremely low birth weight และวางแผนการดแลทารกไดอยางเหมาะสม

1.4 ประเมนทารกแรกรบถกตองครอบคลมทก ระบบตามแบบประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด

1. ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 1.1 เสนอแนะใหมการประเมนทารกตงแต

กอนรบ 1.2 อธบายขอมลเกยวกบประวตมารดา

ไดแก อาย อาชพ การศกษา ศาสนา ประวตการตงครรภ ประวตการคลอด ความเจบปวยของมารดายาทมารดาไดรบ ผลการตรวจทางหองปฏบตการ และบอกไดวาขอมลนนมผล ตอทารกแรกเกดอยางไร

1.3 จาแนกทารกและประเมนความเสยง ของทารกตามอายครรภ ไดแก Term, Preterm, Post term และสามารถวางแผนการพยาบาลไดอยางถกตอง เสนอแนะ อายครรภทไดจากประเมน Ballard score และเพม Late preterm

1. ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเก 1.1 หลงรบแจงอาการทารกแรกเกดสามารถ

ประเมนความตองการการพยาบาลและจดเตรยมอปกรณไดอยางถกตอง ครบถวน 1.2 อธบายขอมลเกยวกบประวตมารดา ไดแกอาย อาชพ การศกษา ศาสนา ประวตการตงครรภประวตการคลอดความเจบปวยของมารดายาทมารดาไดรบ ผลการตรวจทางหองปฏบตการ และบอกไดวาขอมลนนมผลตอทารกแรกเกดอยางไร

1.3 จาแนกทารกและประเมนความเสยงของ ทารกตามอายครรภ (การประเมน Ballard score) ไดแก Term, Preterm, Late preterm, Post term และตามนาหนกตวได เชน low birth weight , very low birth weight, Extremely low birth weight

135

136

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ

1.5 สงเกตและเฝาระวงอาการผดปกตทพบได บอยในระยะแรกเกด เชน สญญาณชพการหายใจ อณหภมกาย การทางานของหวใจ ลกษณะสผว การรบนม การขบถาย การเคลอนไหวของรางกาย 1.6 ประเมนการเปลยนแปลงภาวะวกฤตและวนจฉยไดทนท เมอมสญญาณชพทผดปกต 1.7 ประเมนอาการตวเหลองของทารกได อยางมประสทธภาพ

1.4 จาแนกและประเมนความเสยงของทารกตามน าหนกตวได เชน low birth weight, very low birth weight, Extremely low birth weight และวางแผนการพยาบาลไดอยางเหมาะสม 1.5 ประเมนทารกแรกรบถกตองครอบคลมทกระบบตามแบบประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 1.6 สงเกตและเฝาระวงอาการผดปกตทพบได บอยในระยะแรกเกด เชน สญญาณชพการหายใจ อณหภมกาย การทางานของหวใจ ลกษณะสผว การรบนม การขบถาย การเคลอนไหวของรางกาย 1.7 ประเมนการเปลยนแปลงภาวะวกฤตและวนจฉยไดทนท เมอมสญญาณชพทผดปกต (เพมและอาการแสดง)

1.4 จาแนกและประเมนความเสยงของทารก ตามน าหนกตวได เชน low birth weight, very low birth weight, Extremely low birth weight และวางแผนการพยาบาลไดอยางเหมาะสม 1.5 ประเมนทารกแรกรบถกตองครอบคลม ทกระบบตามแบบประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 1.6 สงเกตและเฝาระวงอาการผดปกตทพบได บอยในระยะแรกเกดเชน สญญาณชพการหายใจ อณหภมกาย การทางานของหวใจ ลกษณะสผว การรบนม การขบถายการเคลอนไหวของรางกาย 1.7 ประเมนการเปลยนแปลงภาวะวกฤตและ วนจฉยไดทนทเมอมสญญาณชพและอาการแสดงทผดปกต

136

137

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ

2. ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ทารกแรกเกดปกต 2.1 ใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดภาวะ

แทรกซอนในระยะแรกเกดได เชน อณหภมกาย ไมคงท ภาวะนาตาลในเลอดตา ภาวะตวเหลอง เปนตน 2.2 สอนมารดาดแลทารกทวไป ไดแก การ อาบนา เชดตา เชดสะดอ การใหนม การทาความสะอาดหลงการขบถาย (ไปไวดานการวางแผนจาหนาย) 2.3 ฉดวคซนปองกนวณโรคและตบอกเสบบ แกทารกแรกเกด พรอมใหคาแนะนาการดแลทารกหลงไดรบวคซนแกมารดาไดอยางถกตอง 2.4 ตรวจวดสญญาณชพและประเมนผลคาผด ปกต พรอมใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง

2. ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ทารกแรกเกดปกต

2.1 ใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดภาวะ แทรกซอนในระยะแรกเกดได เชน อณหภมกาย ไมคงท ภาวะนาตาลในเลอดตา เปนตน (ภาวะตวเหลองไปไวในทารกปวย) 2.2 ฉดวคซนปองกนวณโรคและตบอกเสบบแกทารกแรกเกด พรอมใหคาแนะนาการดแลทารกหลงไดรบวคซนแกมารดาไดอยางถกตอง 2.3 ตรวจวดสญญาณและประเมนผลคาผด ปกต พรอมใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง 2.4 ปฏบตการพยาบาลพนฐานแกทารกไดอยางถกตอง ไดแก ชงน าหนก วดรอบหว รอบอก ความยาว อาบนา เชดตวลดไข

2. ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ทารกแรกเกดปกต 2.1 ใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดภาวะ

แทรกซอนในระยะแรกเกดได เชน อณหภมกาย ไมคงท ภาวะนาตาลในเลอดตา เปนตน

2.2 ฉดวคซนปองกนวณโรคและตบอกเสบ บ แกทารกแรกเกด พรอมใหคาแนะนาการดแลทารกหลงไดรบวคซนแกมารดาไดอยางถกตอง

2.3 ตรวจวดสญญาณและประเมนผลคาผด ปกตพรอมใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง

2.4 ปฏบตการพยาบาลพนฐานแกทารกได อยางถกตองไดแก ชงน าหนก วดรอบหว รอบอก ความยาว อาบนา เชดตวลดไข

137

138

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ

ทารกแรกเกดทมภาวะเสยง 2.5 ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตามแนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง 2.6 จดสภาพแวดลอมแกทารกเพอปองกนภาวะแทรกซอนไดอยางเหมาะสม 2.7 ดแลทารกใหไดรบการตรวจคดกรอง ไดแกการตรวจคดกรองภาวะปญญาออน การตรวจคดกรองการไดยน การตรวจคดกรองโรคหวใจ ตรวจคดกรองการตดเชอ HIV จากแมสลก 2.8 บอก Newborn Warning signs และรายงานแพทยเมอพบทารกมอาการผดปกตไดอยางถกตอง รวดเรว

ทารกแรกเกดทมภาวะเสยง 2.5 ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตาม

แนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง 2.6 จดสภาพแวดลอมแกทารกเพอปองกน

ภาวะแทรกซอนไดอยางเหมาะสม 2.7 ดแลทารกใหไดรบการตรวจคดกรอง

ไดแกการตรวจคดกรองภาวะปญญาออน การตรวจคดกรองการไดยน การตรวจคดกรองโรคหวใจ การตรวจคดกรองการตดเชอ HIV จากแมสลก

2.8 บอก Newborn Warning signs และ รายงานแพทยเมอพบทารกมอาการผดปกตไดอยางถกตอง รวดเรว (แกบอกเปน อธบาย)

2.9 ประเมนอาการตวเหลองของทารกใหการ รกษาตาม CPGไดอยางมประสทธภาพ (เพม)

ทารกแรกเกดทมภาวะเสยง 2.5 ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตาม

แนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง 2.6 จดสภาพแวดลอมแกทารกเพอปองกน

ภาวะแทรกซอนไดอยางเหมาะสม 2.7 ดแลทารกใหไดรบการตรวจคดกรอง

ไดแกการตรวจคดกรองภาวะปญญาออน การตรวจคดกรองการไดยน การตรวจคดกรองโรคหวใจ การตรวจคดกรองการตดเชอ HIV จากแมสลก 2.8 อธบาย Newborn Warning signs และ รายงานแพทยเมอพบทารกมอาการผดปกตไดอยาง ถกตอง รวดเรว

2.9 ประเมนอาการตวเหลองของทารกใหการ รกษาตาม CPGไดอยางมประสทธภาพ

138

139

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ 2.9 สงตรวจและอธบายผลการตรวจคดกรองผลการตรวจทางหองปฏบตการของทารกทมภาวะตวเหลอง เลอกวธใหการดแลรกษาพยาบาลไดอยางถกตอง 2.10 ประเมนการไดนมมารดาในทารกทมน าหนกลดมากกวา 7% และใหการพยาบาลไดอยางถกตองตามแนวทางปฏบต 2.11 ใหการดแลทารกโดยใชหลกการปองกนการตดเชอและแพรกระจายโรค

2.10 สงตรวจและอธบายผลการตรวจคดกรอง ผลการตรวจทางหองปฏบตการของทารกทมภาวะตวเหลองเลอกวธใหการดแลรกษาพยาบาลไดอยางถกตอง 2.11 ประเมนการไดนมมารดาในทารกทมน าหนกลดมากกวา 7% และใหการพยาบาลไดอยางถกตองตามแนวทางปฏบต 2.12 ใหการพยาบาลเพอสงเสรมพฒนาการทารกและปฏบตกจกรรมดวยความนมนวล (เพม) 2.13 ใหการดแลทารกโดยใชหลกการปองกนการตดเชอและแพรกระจายโรค

2.10 สงตรวจและอธบายผลการตรวจคดกรองผลการตรวจทางหองปฏบตการของทารกทมภาวะตวเหลอง เลอกวธใหการดแลรกษาพยาบาลไดอยางถกตอง 2.11 ประเมนการไดนมมารดาในทารกทมน าหนกลดมากกวา 7% และใหการพยาบาลไดอยางถกตองตามแนวทางปฏบต 2.12 ใหการพยาบาลเพอสงเสรมพฒนาการทารกและปฏบตกจกรรมดวยความนมนวล 2.13 ใหการดแลทารกโดยใชหลกการปองกนการตดเชอและแพรกระจายโรค

139

140

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ

ทารกปวย 2.14 ใหการพยาบาลทารกปวยใน5 อนดบทพบบอยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Preterm, Neonatal jaundice, Neonatal sepsis, Pneumonia และ Hypoglycemia 2.15 ใหการพยาบาลทารก เพอการสงเสรมใหทางเดนหายใจโลง และออกซเจนในเลอดอยในระดบทเหมาะสม 2.16 อธบายและเลอกวธการบรหารออกซเจนและดแลทารกทไดรบการรกษา โดยการใหออกซเจนประเภทตางๆ ไดอยางถกตอง 2.17 เลอกใชอปกรณ ในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ 2.18 เลอกใชอปกรณในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ

ทารกปวย 2.14 ใหการพยาบาลทารกปวยใน5 อนดบทพบบอยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Preterm, Neonatal jaundice, Neonatal sepsis, Pneumonia และ Hypoglycemia 2.15 ใหการพยาบาลทารก เพอการสงเสรมใหทางเดนหายใจโลง และออกซเจนในเลอดอยในระดบทเหมาะสม 2.16 อธบายและเลอกวธการบรหารออกซเจนและดแลทารกทไดรบการรกษา โดยการใหออกซเจนประเภทตางๆไดอยางถกตอง 2.17 เลอกใชอปกรณ ในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ 2.18 เลอกใชอปกรณในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ

ทารกปวย 2.14 ใหการพยาบาลทารกปวยใน5 อนดบทพบบอยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Preterm, Neonatal jaundice, Neonatal sepsis, Pneumonia และ Hypoglycemia 2.15 ใหการพยาบาลทารก เพอการสงเสรมใหทางเดนหายใจโลงและออกซเจนในเลอดอยในระดบทเหมาะสม 2.16 อธบายและเลอกวธการบรหารออกซเจนและดแลทารกทไดรบการรกษา โดยการใหออกซเจนประเภทตางๆไดอยางถกตอง 2.17 เลอกใชอปกรณ ในการควบคมอณหภม กายทารกไดอยางมประสทธภาพ 2.18 เลอกใชอปกรณในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ

140

141

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ 2.19 ใชอปกรณหรอเครองมอทางการแพทยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Incubater, Infusion pump, Syringe pump,Phototherapy, Pulse Oximeter, OG tube 2.20 บรหารยาไดอยางมประสทธภาพ ตามคมอบรหารยาหอผปวย 2.21 เรองประสทธภาพของยา การเกบรกษา อายการใชงาน ผลขางเคยงยา small dose ในเดกยา high alert drug และสงทตองเฝาระวงเมอใหยา 2.22 ใหการพยาบาลทารกทไดรบสารน า หรอสารอาหารทางหลอดเลอดดา หรอทาสายสวนทางสะดอไดอยางมประสทธภาพ 2.23 ใหการดแลดานการเจรญเตบโตของทารกสามารถคานวณจานวนแครอรและสารอาหารไดอยางถกตอง 2.24 สามารถบอกคาผลการตรวจทผดปกตทางหองปฏบตการ และใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง

2.19 ใชอปกรณหรอเครองมอทางการแพทยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Incubater, Infusion pump, Syringe pump,Phototherapy, Pulse Oximeter, OG tube 2.20 บรหารยาไดอยางมประสทธภาพ ตามคมอบรหารยาหอผปวย 2.21 เรองประสทธภาพของยา การเกบรกษา อายการใชงาน ผลขางเคยงยา small dose ในเดกยา high alert drug และสงทตองเฝาระวงเมอใหยา 2.22 ใหการพยาบาลทารกทไดรบสารน า หรอสารอาหารทางหลอดเลอดดา หรอทาสายสวนทางสะดอไดอยางมประสทธภาพ 2.23 ใหการดแลดานการเจรญเตบโตของทารกสามารถคานวณจานวนแครอรและสารอาหารไดอยางถกตอง 2.24 สามารถบอกคาผลการตรวจทผดปกตทางหองปฏบตการ และใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง และรายงานแพทยไดในเวลาทเหมาะสม

2.19 ใชอปกรณหรอเครองมอทางการแพทยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Incubater, Infusion pump, Syringe pump,Phototherapy, Pulse Oximeter, OG tube 2.20 บรหารยาไดอยางมประสทธภาพ ตามคมอบรหารยาหอผปวย 2.21 เรองประสทธภาพของยา การเกบรกษา อายการใชงาน ผลขางเคยงยา small dose ในเดกยา high alert drug และสงทตองเฝาระวงเมอใหยา 2.22 ใหการพยาบาลทารกทไดรบสารน า หรอสารอาหารทางหลอดเลอดดา หรอทาสายสวนทางสะดอไดอยางมประสทธภาพ 2.23 ใหการดแลดานการเจรญเตบโตของทารกสามารถคานวณจานวนแครอรและสารอาหารไดอยางถกตอง 2.24 สามารถบอกคาผลการตรวจทผดปกตทางหองปฏบตการ และใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง และรายงานแพทยไดในเวลาทเหมาะสม

141

142

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ

2.25 ใหการชวยเหลอทารกทมภาวะขาดออกซเจนและปฏบตการชวยฟนคนชพแกทารกไดอยางมประสทธภาพ 2.26 เตรยมอปกรณและชวยแพทยในการทาหตถการได เชน การถายเปลยนเลอด การเจาะน าไขสนหลง เปนตน 2.27 เตรยมทารกกอนการผาตดและการพยาบาลหลงการผาตดไดอยางถกตอง 2.28 ดแลทารกขณะเคลอนยายหรอสงตอไดอยางมประสทธภาพ 2.29 ดแลทารกในระยะสดทายของชวตดวยหวใจของความเปนมนษย

2.25 ใหการชวยเหลอทารกทมภาวะขาดออกซเจนและปฏบตการชวยฟนคนชพแกทารกไดอยางมประสทธภาพ 2.26 เตรยมอปกรณและชวยแพทยในการทาหตถการได เชน การถายเปลยนเลอด การเจาะน าไขสนหลง เปนตน 2.27 เตรยมทารกกอนการผาตดและการพยาบาลหลงการผาตดไดอยางถกตอง 2.28 ดแลทารกขณะเคลอนยายหรอสงตอไดอยางมประสทธภาพ 2.29 ดแลทารกในระยะสดทายของชวต ดวยหวใจของความเปนมนษย ดแลดานจตใจบดา มารดาและครอบครว เพอคลายความวตกกงวล)

2.25 ใหการชวยเหลอทารกทมภาวะขาด ออกซเจนและปฏบตการชวยฟนคนชพแกทารกไดอยางมประสทธภาพ 2.26 เตรยมอปกรณและชวยแพทยในการทาหตถการได เชน การถายเปลยนเลอด การเจาะน าไขสนหลง เปนตน 2.27 เตรยมทารกกอนการผาตดและการพยาบาลหลงการผาตดไดอยางถกตอง 2.28 ดแลทารกขณะเคลอนยายหรอสงตอไดอยางมประสทธภาพ 2.29 ดแลทารกในระยะสดทายของชวต ดวยหวใจของความเปนมนษย ดแลดานจตใจบดา มารดาและครอบครว เพอคลายความวตกกงวล)

142

143

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ 3. ดานการสงเสรมการเลยงทารกดวยนมมารดา 3.1 มความร เ กยวกบนโยบายความสาคญและประโยชนของการเลยงลกดวยนมมารดา 3.2 มความร และทกษะเกยวกบการเลยงทารกดวยนมมารดา อธบายและใหคาปรกษาแกมารดาไดอยางถกตอง ครบถวน 3.3 ประเมนสภาพความพรอมของทารก และมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดาได 3.4 สรางเสรมพลงอานาจ และสรางความมนใจใหแกมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดา ใหสาเรจโดยการใหความรทจาเปนเกยวกบประโยชนของน านมมารดา การกระตนใหมน านม และสาธตวธการใหนมมารดา(Position and Latch on)ทถกตอง 3.5 ประเมนปญหาอปสรรคของมารดาและทารกในการใหนมมารดา และเลอกวธการชวยเหลอไดอยางเหมาะสม เชน มารดาหวนมบอดบม ทารกม Tonque tie ,Cleft lip Cleft palate

3. ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 3.1 มรเกยวกบนโยบาย ความสาคญและประโยชนของการเลยงลกดวยนมมารดา (เพม) ทงในทารกปกตและทารกปวย (10 steps BF in Newborn and Sick Newborn) 3.2 มความร และทกษะเกยวกบการเลยงทารกดวยนมมารดา อธบาย (เพม) ชวยเหลอ และใหคาปรกษาแกมารดาไดอยางถกตอง ครบถวน (เพม)ไดแก ทาอม การอมหวนม การประเมนความเพยงพอของนานม 3.3 ประเมนสภาพความพรอมของทารกและมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดาได 3.4 สรางเสรมพลงอานาจ และสรางความมนใจใหแกมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดา ใหสาเรจโดยการใหความรทจาเปนเกยวกบประโยชนของน านมมารดา การกระตนใหมน านม และสาธตวธการใหนมมารดา(Position and Latch on) ทถกตอง 3.5 ประเมนปญหาอปสรรคของมารดาและทารกในการใหนมมารดา และเลอกวธการชวยเหลอไดอยางเหมาะสม เชน มารดาหวนมบอดบม ทารกม Tonque tie ,Cleft lip Cleft palate

3. ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 3.1 มรเกยวกบนโยบาย ความสาคญและประโยชนของการเลยงลกดวยนมมารดา (เพม) ทงในทารกปกตและทารกปวย (10 steps BF in Newborn and Sick Newborn) 3.2 มความร และทกษะเกยวกบการเลยงทารกดวยนมมารดา อธบาย (เพม) ชวยเหลอ และใหคาปรกษาแกมารดาไดอยางถกตอง ครบถวน (เพม)ไดแก ทาอม การอมหวนม การประเมนความเพยงพอของนานม 3.3 ประเมนสภาพความพรอมของทารกและมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดาได 3.4 สรางเสรมพลงอานาจ และสรางความมนใจใหแกมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดา ใหสาเรจโดยการใหความรทจาเปนเกยวกบประโยชนของน านมมารดา การกระตนใหมน านม และสาธตวธการใหนมมารดา(Position and Latch on) ทถกตอง 3.5 ประเมนปญหาอปสรรคของมารดาและทารกในการใหนมมารดา และเลอกวธการชวยเหลอไดอยางเหมาะสม เชน มารดาหวนมบอดบม ทารกม Tonque tie ,Cleft lip Cleft palate

143

144

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ 3.6 มทกษะในการใชอปกรณชวยเหลอมารดาทมปญหาการเลยงทารกดวยนมมารดา เชน การใชประทมแกว

3.6 มทกษะในการใชอปกรณชวยเหลอมารดา ทมปญหาการเลยงทารกดวยนมมารดา เชน การใชประทมแกว (เพม) Nipple puller เครองปมนม เปนตน

3.6 มทกษะในการใชอปกรณชวยเหลอมารดา ทมปญหาการเลยงทารกดวยนมมารดา เชน การใชประทมแกว (เพม) Nipple puller เครองปมนม เปนตน

3.7 แนะนาและชวยเหลอเพอสนบสนนมารดา ททางานนอกบานใหมน านมเลยงทารกไดอยางเพยงพอ เชน การประคบเตานม การบบเกบน านม การปอนนมดวยถวย เปนตน 3.8 มทกษะในการสอสารเพอใหคาปรกษาและชวยเหลอมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดาใหสาเรจ

3.7 ประเมนการไดรบนมแม (Test weight) ไดอยางมประสทธภาพและใหการพยาบาลถกตองตามปญหาทพบ(เพม) 3.8 ชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจในกรณมารดากบทารกตองแยกกนหลงคลอด(เพม) 3.9 แนะนาและชวยเหลอเพอสนบสนนมารดา ททางานนอกบานใหมนานมเลยงทารกไดอยางเพยงพอ เชน การประคบเตานม การบบเกบนานม การปอนนมดวยถวย เปนตน

3.7 ประเมนการไดรบนมแม (Test weight) ไดอยางมประสทธภาพและใหการพยาบาลถกตองตามปญหาทพบ(เพม) 3.8 ชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจในกรณมารดากบทารกตองแยกกนหลงคลอด(เพม) 3.9 แนะนาและชวยเหลอเพอสนบสนนมารดา ททางานนอกบานใหมนานมเลยงทารกไดอยางเพยงพอ เชน การประคบเตานม การบบเกบนานม การปอนนมดวยถวย เปนตน

3.10 มทกษะในการสอสารเพอใหคาปรกษาและชวยเหลอมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดาใหสาเรจ 3.12 แนะนาแหลงใหการชวยเหลอ เมอมารดามปญหาหลงจาหนายแลว

3.10 มทกษะในการสอสารเพอใหคาปรกษาและชวยเหลอมารดาในการเลยงทารกดวยนมมารดาใหสาเรจ 3.12 แนะนาแหลงใหการชวยเหลอ เมอมารดามปญหาหลงจาหนายแลว

144

145

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ 4. ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง

4.1 ระบตวทารกตามแนวทางปฏบตกอน ใหการพยาบาลทกครง 4.2 ระบสงสงตรวจ/อปกรณของทารกกอน นาสงทกครง 4.3 มความร และปฏบตตามแนวทางการปองกนความเสยงเชน ทารกถกทอดทง ทารกถกลกพาทารกพลดตก ตกเตยง เปนตน

4.4 การรบและสงมอบทารกถกตองปลอดภย

4. ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง 4.1 ระบตวทารกตามแนวทางปฏบตกอน

ใหการพยาบาลทกครง 4.2 ระบสงสงตรวจ/อปกรณของทารกกอน นาสงทกครง 4.3 มความร และปฏบตตามแนวทางการปองกนความเสยงเชน ทารกถกทอดทง ทารกถกลกพาทารกพลดตก ตกเตยง เปนตน

4.4 การรบและสงมอบทารกถกตองปลอดภย

4. ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง 4.2 ระบตวทารกตามแนวทางปฏบตกอน

ใหการพยาบาลทกครง 4.2 ระบสงสงตรวจ/อปกรณของทารกกอน นาสงทกครง 4.3 มความร และปฏบตตามแนวทางการปองกนความเสยงเชน ทารกถกทอดทง ทารกถกลกพาทารกพลดตก ตกเตยง เปนตน

4.4 การรบและสงมอบทารกถกตองปลอดภย 4.5 ดแลอปกรณการแพทยทใชกบทารก

รวมถงสามารถประเมนปญหาและแกไขเบองตนเมออปกรณขดของหรอเกดปญหา

4.6 แนะนาบดามารดาทราบถงการปองกน อนตรายทอาจเกดกบทารกได

4.7 เรยกขอความชวยเหลอเมอมเหตการณ ฉกเฉนไดอยางถกตอง เชน code 9 เมอมทารกตองชวยฟนคนชพ

4.8 รระบบและจดการบรหารความเสยงและ การพฒนาคณภาพการพยาบาลของหนวยงาน

4.5 ดแลอปกรณการแพทยทใชกบทารก รวมถงสามารถประเมนปญหาและแกไขเบองตนเมออปกรณขดของหรอเกดปญหา

4.6 แนะนาบดามารดาทราบถงการปองกน อนตรายทอาจเกดกบทารกได 4.7 เรยกขอความชวยเหลอเมอมเหตการณ ฉกเฉนไดอยางถกตอง เชน code 9 เมอมทารกตองชวยฟนคนชพ

4.8 รระบบและจดการบรหารความเสยงและ การพฒนาคณภาพการพยาบาลของหนวยงาน

4.5 ดแลอปกรณการแพทยทใชกบทารก รวมถงสามารถประเมนปญหาและแกไขเบองตนเมออปกรณขดของหรอเกดปญหา

4.6 แนะนาบดามารดาทราบถงการปองกน อนตรายทอาจเกดกบทารกได

4.7 เรยกขอความชวยเหลอเมอมเหตการณ ฉกเฉนไดอยางถกตอง เชน code 9 เมอมทารกตองชวยฟนคนชพ

4.8 รระบบและจดการบรหารความเสยงและ การพฒนาคณภาพการพยาบาลของหนวยงาน

145

146

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ(ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ

5. ดานการสอสารและการใหขอมล 5.1 เสรมสรางพลงอานาจใหแกมารดาโดยให มารดาและทารกไดใกลชดกนสรางสายสมพนธตงแตแรกคลอดและฝกเลยงทารกดวยตนเอง

5. ดานการสอสารและการใหขอมล 5.1 เสรมสรางพลงอานาจใหแกมารดาโดยให มารดาและทารกไดใกลชดกนสรางสายสมพนธตงแตแรกคลอดและฝกเลยงทารกดวยตนเอง

5. ดานการสอสารและการใหขอมล 5.1 เสรมสรางพลงอานาจใหแกมารดาโดยให มารดาและทารกไดใกลชดกนสรางสายสมพนธตงแตแรกคลอดและฝกเลยงทารกดวยตนเอง

5.2 สงเสรมและสนบสนนใหบดาและมารดา มสวนรวมในการดแลทารกขณะอยโรงพยาบาล 5.3 มทกษะการสอสาร การปรกษา เชน การตรวจเยยม รวมกนการประชมปรกษาเกยวกบทารก การประเมนปญหา การตดตอสอสาร และการปรกษากนระหวางบดามารดา รวมทงการตดตอประสานงานกบหนวยงานตาง ๆ อยางมประสทธภาพ 5.4 ใหขอมลทเปนประโยชนตอการดแลทารกเชน อาการเจบปวยของทารก สทธการรกษา เปนตน 5.5 บนทกทางการพยาบาลถกตองครอบคลม ทกปญหาของทารก

5.2 สงเสรมและสนบสนนใหบดาและมารดา มสวนรวมในการดแลทารกขณะอยโรงพยาบาล 5.3 มทกษะการสอสาร การปรกษา เชน การตรวจเยยม รวมกนการประชมปรกษาเกยวกบทารก การประเมนปญหา การตดตอสอสาร และการปรกษากนระหวางบดามารดา รวมทงการตดตอประสานงานกบหนวยงานตาง ๆอยางมประสทธภาพ 5.4 ใหขอมลทเปนประโยชนตอการดแลทารกเชน อาการเจบปวยของทารก สทธการรกษา เปนตน 5.5 บนทกทางการพยาบาลถกตองครอบคลม ทกปญหาของทารก และมการประเมนปญหาทางการพยาบาลซาเมอทารกมอาการเปลยนแปลง

5.2 สงเสรมและสนบสนนใหบดาและมารดา มสวนรวมในการดแลทารกขณะอยโรงพยาบาล 5.3 มทกษะการสอสาร การปรกษา เชน การตรวจเยยม รวมกนการประชมปรกษาเกยวกบทารก การประเมนปญหา การตดตอสอสาร และการปรกษากนระหวางบดามารดา รวมทงการตดตอประสานงานกบหนวยงานตาง ๆอยางมประสทธภาพ 5.4 ใหขอมลทเปนประโยชนตอการดแลทารกเชน อาการเจบปวยของทารก สทธการรกษา เปนตน 5.5 บนทกทางการพยาบาลถกตองครอบคลม ทกปญหาของทารก และมการประเมนปญหาทางการพยาบาลซาเมอทารกมอาการเปลยนแปลง

146

147

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ(ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ 6. ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 6.1 เตรยมความพรอมของบดามารดากอน การจาหนายทารก ดวยการวเคราะหปญหา และความตองการการชวยเหลอและวางแผนต งแตแรกรบอยางเหมาะสม บนพนฐานความตองการของครอบครว 6.2 ใหการชวยเหลอและสนบสนนโดยใหขอมลทจาเปนและเหมาะสม มประสทธภาพ 6.3 จดเตรยมเอกสารทจาเปนของมารดาทารกไดแก ใบนด สมดสขภาพเดก อธบายใหมารดาเขาใจและสามารถปฏบตไดถกตอง 6.4 แนะนาแหลงประโยชนทบดามารดาสามารถขอความชวยเหลอไดอยางสะดวก

6. ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 6.1 เตรยมความพรอมของบดามารดากอน การจาหนายทารก ดวยการวเคราะหปญหา และความตองการการชวยเหลอและวางแผนต งแตแรกรบอยางเหมาะสม บนพนฐานความตองการของครอบครว 6.2 สอนมารดาดแลทารกทวไป ไดแก การอาบน า เชดตา เชดสะดอ การใหนม การทาความสะอาดหลงการขบถาย (เพม) 6.3 ใหการชวยเหลอและสนบสนนโดยใหขอมลทจาเปนและเหมาะสมมประสทธภาพ 6.4 จดเตรยมเอกสารทจาเปนของมารดาทารกไดแก ใบนด สมดสขภาพเดก (เพม) การรบวคซน การเยยมบานอธบายใหมารดาเขาใจและสามารถปฏบตไดถกตอง

6. ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 6.1 เตรยมความพรอมของบดามารดากอน การจาหนายทารก ดวยการวเคราะหปญหา และความตองการการชวยเหลอและวางแผนต งแตแรกรบอยางเหมาะสม บนพนฐานความตองการของครอบครว 6.2 สอนมารดาดแลทารกทวไป ไดแก การอาบน า เชดตา เชดสะดอ การใหนม การทาความสะอาดหลงการขบถาย 6.3 ใหการชวยเหลอและสนบสนนโดยใหขอมลทจาเปนและเหมาะสมมประสทธภาพ 6.4 จดเตรยมเอกสารทจาเปนของมารดาทารกไดแก ใบนด สมดสขภาพเดก การรบวคซน การเยยมบานอธบายใหมารดาเขาใจและสามารถปฏบตไดถกตอง

6.5 ใหคาปรกษาทางโทรศพทอยางถกตองดวยมตรไมตร

6.5 แนะนาแหลงประโยชนทบดามารดาสามารถขอความชวยเหลอไดอยางสะดวก 6.6 ใหคาปรกษาทางโทรศพทอยางถกตองดวยมตรไมตร

6.5 แนะนาแหลงประโยชนทบดามารดาสามารถขอความชวยเหลอไดอยางสะดวก 6.6 ใหคาปรกษาทางโทรศพทอยางถกตองดวยมตรไมตร

147

148

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ

7. ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด 7.1 ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาคยอมรบความแตกตางความตองการและความเชอของครอบครวสทธมนษยชนและเคารพในสทธสวนบคคล 7.2 ใหการพทกษสทธของทารกและตอบสนองความตองการของบดามารดาอยางเหมาะสม 7.3 เจรจาตอรองและเปนตวแทนพทกษประโยชนของทารกและบดามารดาของทารก

7. ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด 7.1 ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาคยอมรบความแตกตางความตองการและความเชอของครอบครวสทธมนษยชนและเคารพในสทธสวนบคคล 7.2 ใหการพทกษสทธของทารกและตอบสนองความตองการของบดามารดาอยางเหมาะสม 7.3 เจรจาตอรองและเปนตวแทนพทกษประโยชนของทารกและบดามารดาของทารก

7. ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด 7.1 ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาคยอมรบความแตกตางความตองการและความเชอของครอบครวสทธมนษยชนและเคารพในสทธสวนบคคล 7.2 ใหการพทกษสทธของทารกและตอบสนองความตองการของบดามารดาอยางเหมาะสม 7.3 เจรจาตอรองและเปนตวแทนพทกษประโยชนของทารกและบดามารดาของทารก

7.4 อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ 7.5 อธบายเกยวกบกฎหมายสทธผปวยความเสยงในการฟองรองและหนาทตามพระราชบญญตวชาชพ

7.4 อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ 7.5 อธบายเกยวกบกฎหมายสทธผปวยความเสยงในการฟองรองและหนาทตามพระราชบญญตวชาชพ

7.4 อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ 7.5 อธบายเกยวกบกฎหมายสทธผปวยความเสยงในการฟองรองและหนาทตามพระราชบญญตวชาชพ

148

149

สมรรถนะของพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด จากการปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ (ตอ)

สนทนากลม ผทรงคณวฒ สมรรถนะ 7.4 อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ 7.5 อธบายเกยวกบกฎหมายสทธผปวยความเสยงในการฟองรองและหนาทตามพระราชบญญตวชาชพ 7.6 ใหขอมลแกบดามารดาเพออนญาต และเซนยนยอมกอนทาการรกษาและการทาหตถการทารก 7.7 ใหบดามารดารวมหาทางเลอกในการรกษาทารกในภาวะวกฤตโดยใหขอมลทครอบคลมและเปนประโยชนตอทารก 7.8 ใหบดามารดาเปนผรวมกาหนดในการยตการรกษาในทารกทไมสามารถรกษาได

7.4 อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ 7.5 อธบายเกยวกบกฎหมายสทธผปวยความเสยงในการฟองรองและหนาทตามพระราชบญญตวชาชพ 7.6 ใหขอมลแกบดามารดาเพออนญาต และเซนยนยอมกอนทาการรกษาและการทาหตถการทารก 7.7 ใหบดามารดารวมหาทางเลอกในการรกษาทารกในภาวะวกฤตโดยใหขอมลทครอบคลมและเปนประโยชนตอทารก 7.8 ใหบดามารดาเปนผรวมกาหนดในการยตการรกษาในทารกทไมสามารถรกษาได

7.4 อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ 7.5 อธบายเกยวกบกฎหมายสทธผปวยความเสยงในการฟองรองและหนาทตามพระราชบญญตวชาชพ 7.6 ใหขอมลแกบดามารดาเพออนญาต และเซนยนยอมกอนทาการรกษาและการทาหตถการทารก 7.7 ใหบดามารดารวมหาทางเลอกในการรกษาทารกในภาวะวกฤตโดยใหขอมลทครอบคลมและเปนประโยชนตอทารก 7.8 ใหบดามารดาเปนผรวมกาหนดในการยตการรกษาในทารกทไมสามารถรกษาได

149

150  

แบบสอบถามการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

คาชแจงเกยวกบแบบสอบถาม

1. แบบสอบถามประกอบดวยคาถาม 2 สวน คอ สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล ประกอบดวย ขอคาถาม 5 ขอ สวนท 2 แบบสอบถามสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด

2. ผตอบแบบสอบถามคอพยาบาลวชาชพทใหการพยาบาลทารกแรกเกด มอายงานตงแต 3 ปขนไป (6 เดอนขนไปนบเปน 1 ป) ปฏบตงานในหอผปวยทารกแรกเกดปวย หอผปวย สตกรรมหลงคลอด หอผปวยสตนรเวชกรรม และหอผปวยพเศษ 20

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล

คาชแจง: ใหเตมขอความลงในชองวาง และโปรดกาเครองหมาย √ ลงในชอง ( ) ของแตละขอตาม ขอมลสวนบคคลของทานจนครบทกหวขอ 1. ปจจบนทานอาย...................................ป

2. ระดบการศกษาสงสด ( ) ปรญญาตรหรอเทยบเทา ( ) ปรญญาโท ( ) ปรญญาเอก

3. ตาแหนงงานทปฏบต ( ) พยาบาลวชาชพชานาญการ ( ) พยาบาลวชาชพปฏบตการ

4. ระยะเวลาในการปฏบตงาน....................ป

5. หนวยงานทปฏบตงาน ( ) หอผปวยทารกแรกเกดปวย ( ) หอผปวยสตกรรมหลงคลอด

( ) หอผปวยสต-นรเวชกรรม ( ) หอผปวยพเศษ 20

151  

สวนท 2 คาถามเกยวกบการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด

คาชแจง: โปรดอานขอความตอไปนและทาเครองหมาย ลงในชองระดบคะแนนของแตละขอ เกยวกบสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดทตรงกบความสามารถ ในการปฏบตงานของทานมากทสด โดยมรายละเอยดดงตอไปน คะแนน 5 หมายถง ขอความนตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของทานในระดบสงมาก คะแนน 4 หมายถง ขอความนตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของทานในระดบสง คะแนน 3 หมายถง ขอความนตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของทานในระดบปานกลาง คะแนน 2 หมายถง ขอความนตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของทานในระดบตา คะแนน 1 หมายถง ขอความนตรงกบความสามารถในการปฏบตงานของทานในระดบตามาก

รายการสมรรถนะ

ระดบคะแนน สาหรบผวจย 5 4 3 2 1

ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 1. หลงรบแจงอาการทารกแรกเกดสามารถ

ประเมนความตองการการพยาบาลและจดเตรยมอปกรณไดอยางถกตอง ครบถวน

2. ……………………………………………... 3. ……………………………………………. 4. …………………………………………… 5. ………………………………………….. 6. ………………………………………….. 7. ประเมนการเปลยนแปลงภาวะวกฤตและ

วนจฉยไดทนทเมอมสญญาณชพและอาการแสดงทผดปกต

ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด ทารกแรกเกดปกต 1. ใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดภาวะ

แทรกซอนในระยะแรกเกดได เชน อณหภมกายไมคงท ภาวะนาตาลในเลอดตา เปนตน

2. …………………………………………….

152  

รายการสมรรถนะ ระดบคะแนน สาหรบผวจย 5 4 3 2 1

3. …………………………………………….. 4. ปฏบตการพยาบาลพนฐานแกทารกไดอยาง

ถกตองไดแก ชงน าหนก วดรอบหว รอบอก ความยาว อาบนา เชดตวลดไข ทารกแรกเกดทมภาวะเสยง

5. ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตาม แนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง

6. …………………………………………. 7. …………………………………………. 8. ………………………………………… 9. ………………………………………….. 10. …………………………………………. 11. ………………………………………… 12. ………………………………………….. 13. ใหการดแลทารกโดยใชหลกการปองกน

การตดเชอและแพรกระจายโรค ทารกปวย

14. ใหการพยาบาลทารกปวยใน5 อนดบท พบบอยไดอยางมประสทธภาพไดแก Preterm, Neonatal jaundice, Neonatal sepsis, Pneumonia และ Hypoglycemia

15. ………………………………………….. 16. …………………………………………. 17. ……………………………………………. 18. …………………………………………… 19. …………………………………………….. 20. ………………………………………….. 21. …………………………………………..

153  

รายการสมรรถนะ ระดบคะแนน สาหรบผวจย 5 4 3 2 1

22. ……………………………………………. 23. …………………………………………… 24. ………………………………………….. 25. ………………………………………….. 26. ………………………………………….. 27. ………………………………………….. 28. ดแลทารกในระยะสดทายของชวตดวย

หวใจของความเปนมนษย ดแลดานจตใจบดา มารดาและครอบครวเพอคลายความวตกกงวล

ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 1. มความรเกยวกบนโยบาย ความสาคญและ

ประโยชนของการเลยงลกดวยนมแมทงในทารกปกตและทารกปวย(10 steps BF in Newborn and Sick Newborn)

2. …………………………………………. 3. ………………………………………… 4. ………………………………………… 5. …………………………………………. 6. ………………………………………… 7. ……………………………………….. 8. …………………………………………. 9. ……………………………………….. 10. ………………………………………… 11. แนะนาแหลงใหการชวยเหลอเมอม

ปญหาการเลยงลกดวยนมแมหลงจาหนายแลว

154  

รายการสมรรถนะ ระดบคะแนน สาหรบผวจย 5 4 3 2 1

ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง 1. ระบตวทารกตามแนวทางปฏบตกอน

ใหการพยาบาลทกครง 2. ……………………………………… 3. …………………………………….. 4. …………………………………….. 5. ……………………………………….. 6. ………………………………………… 7. ………………………………………. 8. รระบบการจดการบรหารความเสยงและ

การพฒนาคณภาพของหนวยงาน

ดานการสอสารและการใหขอมล 1. เสรมสรางพลงอานาจใหแกมารดาโดย

ใหมารดาและทารกไดใกลชดกนสรางสายสมพนธตงแตแรกคลอดและฝกเลยงทารกดวยตนเอง

2. ……………………………………… 3. ……………………………………… 4. …………………………………….. 5. รระบบการจดการบรหารความเสยงและ

การพฒนาคณภาพของหนวยงาน

ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 1. เตรยมความพรอมของบดามารดากอน

การจาหนายทารกดวยการวเคราะหปญหาและความตองการการชวยเหลอและวางแผนตงแตแรกรบอยางเหมาะสมบนพนฐานความตองการของครอบครว

2. ……………………………………….. 3. ………………………………………

155  

รายการสมรรถนะ

ระดบคะแนน สาหรบผวจย 5 4 3 2 1

4. ………………………………………. 5. บนทกทางการพยาบาลถกตอง

ครอบคลมทกปญหาของทารกและมการประเมนปญหาทางการพยาบาลซาเมอทารกมอาการ เปลยนแปลง

ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 1. เตรยมความพรอมของบดามารดากอน

การจาหนายทารกดวยการวเคราะหปญหาและความตองการการชวยเหลอและวางแผนตงแตแรกรบอยางเหมาะสมบนพนฐานความตองการของครอบครว

2. ……………………………………… 3. ……………………………………… 4. ………………………………………… 5. ……………………………………….. 6. ใหคาปรกษาทางตรง/ทางโทรศพทอยาง

ถกตองดวยมตรไมตร

ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด 1. ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาค

ยอมรบความแตกตางความตองการและความเชอของครอบครวสทธมนษยชนและเคารพในสทธสวนบคคล

2. ………………………………… 3. ………………………………….. 4. …………………………………. 5. …………………………………. 6. …………………………………… 7. …………………………………… 8. …………………………………….

ภาคผนวก ง เอกสารขอเชญผทรงคณวฒตรวจสอบเครองมอวจย

และเอกสารขอความอนเคราะหในการเกบขอมลทาการวจย

157  

158  

159  

 

ภาคผนวก จ การหาคาความเชอมนของแบบสอบถาม

161  

แบบประเมนคณภาพเครองมอวจยดานความตรงตามเนอหาสาหรบผทรงคณวฒ

ชดท 1 แบบสอบถามขอมลสวนบคคล

ขอความ

ความคดเหนของ

ผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ. อ.4 อ.5

1. อาย.............................ป 1 1 1 1 1 1.0

2. ระดบการศกษา ( ) ปรญญาตรหรอเทยบเทา ( ) ปรญญาโท ( ) ปรญญาเอก

1 1 1 1 1 1.0

3. ตาแหนงงานทปฏบต ( ) พยาบาลวชาชพชานาญการ ( ) พยาบาลวชาชพปฏบตการ

1 1 1 1 1 1.0

4. ระยะเวลาในการปฏบตงาน........ป 1 1 1 1 1 1.0

5. หนวยงานทปฏบต ( ) หอผปวยทารกแรกเกดปวย ( ) หอผปวยสตกรรมหลงคลอด ( ) หอผปวยสต-นรเวชกรรม ( ) หอผปวยพเศษ 20 ( ) หออภบาลผปวยหนกทารกแรกเกด

1 1 1 1 1 1.0

จากเกณฑการตดสนพจารณาจากคาดชนความสอดคลอง โดยพจารณาดวยเกณฑดงน ถามคามากกวาหรอเทากบ 0.8 แสดงวาขอคาถามสามารถนาไปใชได จากผลการพจารณาของผทรงคณวฒ จานวน 5 ทาน พจารณาจากคาดชนความสอดคลอง พบวาคา IOC เฉลยของแบบสอบถามขอมลสวนบคคลจานวน 6 ขอ เทากบ1 (6/ 6= 1) ดงนนจงสรปวาแบบสอบถามขอมลสวนบคคลปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒแลวสามารถนาไปใชไดทกขอ

162  

ชดท 2 แบบสอบถามการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ.3 อ.4 อ.5

ดานการประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด 1. หลงรบแจงอาการทารกแรกเกดสามารถประเมนความตองการการพยาบาล และจดเตรยมอปกรณไดอยางถกตอง ครบถวน

1

1

1

1

1

1.0

2. นาขอมลเกยวกบประวตมารดา ไดแก อาย อาชพ การศกษา ศาสนา ประวตการตงครรภประวตการคลอด ความเจบปวยของมารดา ยาทมารดาไดรบ ผลการตรวจทางหองปฏบตการ และบอกไดวาขอมลนนมผลตอทารกแรกเกดอยางไร

1 1 1 1 1 1.0

3. จาแนกทารกและประเมนความเสยงของทารกตามอายครรภ (การประเมน Ballard score) ไดแก Term, Preterm, Late preterm, Post term และตามนาหนกตวได เชน low birth weight, very low birth weight, Extremely low birth weight

1 1 1 1 1 1.0

4. นาผลจากการจาแนกและประเมนความเสยงของทารกตามอายครรภ และตามนาหนกตวมาวางแผนการพยาบาลไดอยางเหมาะสม

1 1 1 1 1 1.0

5. ประเมนทารกแรกรบถกตองครอบคลมทกระบบตามแบบประเมนสภาวะสขภาพทารกแรกเกด

1 1 1 1 1 1.0

6. สงเกตและเฝาระวงอาการผดปกตทพบไดบอยในระยะแรกเกด เชน สญญาณชพ ลกษณะสผว การรบนม การขบถาย การเคลอนไหวของรางกาย

1 1 1 1 1 1.0

7. ประเมนการเปลยนแปลงภาวะวกฤต และวนจฉยไดทนท เมอมสญญาณชพและอาการแสดงทผดปกต

1 1 1 1 1 1.0

163  

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ.3 อ.4 อ.5

ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกดปกต 1. ใหการพยาบาลเพอปองกนการเกดภาวะแทรกซอนในระยะแรกเกดได เชน อณหภมกายไมคงท ภาวะนาตาลในเลอดตา เปนตน

1 1 1 1 1 1.0

2. ฉดวคซนปองกนวณโรค และตบอกเสบบ แกทารกแรกเกดพรอมใหคาแนะนาการดแลทารกหลงไดรบวคซนแกมารดาไดอยางถกตอง

3. ตรวจวดสญญาณ และประเมนผลคาผดปกตพรอมใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตอง

4. ปฏบตการพยาบาลพนฐานแกทารกไดอยางถกตอง ไดแก ชงน าหนก วดรอบหว รอบอก ความยาว อาบนา เชดตวลดไข

1 1 1 1 1 1.0

ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกดทมภาวะเสยง

1. ใหการพยาบาลทารกทมภาวะเสยงตามแนวทางปฏบตไดอยางถกตองและตอเนอง

1 1 1 1 1 1.0

2. จดสภาพแวดลอมแกทารกเพอปองกนภาวะ แทรกซอนไดอยางเหมาะสม

1 1 1 1 1 1.0

3. ดแลทารกใหไดรบการตรวจคดกรอง ไดแก การตรวจคดกรอง ภาวะปญญาออนจากภาวะพรองไทรอยดฮอรโมน การตรวจคดกรองการไดยน การตรวจคดกรองโรคหวใจ การตรวจคดกรองการตดเชอ HIV จากแมสลก

1 1 1 1 1 1.0

4. บอก Newborn Warning signs และรายงานแพทย เมอพบทารกมอาการผดปกตไดอยางถกตอง รวดเรว

1 1 1 1 1 1.0

5. ประเมนอาการตวเหลองของทารกใหการรกษาตาม CPGไดอยางมประสทธภาพ

1 1 1 1 1 1.0

164  

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ.3 อ.4 อ.5

1. สงตรวจและอธบายผลการตรวจคดกรองผลการตรวจทางหองปฏบตการของทารกทมภาวะตวเหลอง เลอกวธใหการดแลรกษาพยาบาลไดอยางถกตอง

1 1 1 1 1 1.0

2. ใหการพยาบาลทารกทมนาหนกลดมากกวา 7% ไดอยางถกตองตามแนวทางปฏบต

1 1 1 1 1 1.0

3. ใหการพยาบาลเพอสงเสรมพฒนาการของทารก และปฏบตกจกรรมพยาบาลตอทารกดวยความนมนวล

1 1 1 1 0 0.8

4. ใหการดแลทารก โดยใชหลกการปองกนการตดเชอ และแพรกระจายโรค

1 1 1 1 1 1.0

ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกดปวย 1. ใหการพยาบาลทารกปวยใน5 อนดบทพบบอยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Preterm, Neonatal jaundice, Neonatal sepsis, Pneumonia และ Hypoglycemia

1 1 1 1 1 1.0

2. ใหการพยาบาลทารก เพอการสงเสรมใหทางเดนหายใจโลง และออกซเจนในเลอดอยในระดบทเหมาะสม

1 1 1 1 1 1.0

3. อธบายและเลอกวธการบรหารออกซเจน และดแลทารกทไดรบการรกษา โดยการใหออกซเจนประเภทตางๆไดอยางถกตอง

1 1 1 1 1 1.0

4. เลอกใชอปกรณในการควบคมอณหภมกายทารกไดอยางมประสทธภาพ

1 1 1 1 1 1.0

5. ใชอปกรณหรอเครองมอทางการแพทยไดอยางมประสทธภาพ ไดแก Incubator, Infant warmer, Infusion pump, Syringe pump, Phototherapy, Pulse Oximetor, Suction

1 1 1 1 1 1.0

6. บรหารยาไดอยางมประสทธภาพตามคมอการบรหารยาหอผปวย

1 1 1 1 1 1.0

165  

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ.3 อ.4 อ.5 1. มความรเรองกลไกการออกฤทธของยา การเกบรกษา อายการใชงาน การคานวณขนาดยา อาการขางเคยงจากการใชยา ยาsmall dose ในเดก และยา high alert drug

1 1 1 1 1 1.0

2. ใหการพยาบาลทารกทไดรบสารนา หรอสาร- อาหารทางหลอดเลอดดา หรอทางสายสวนทางสะดอไดอยางมประสทธภาพ

1 1 1 1 1 1.0

3. ใหการดแลดานการเจรญเตบโตของทารกสามารถคานวณจานวนแคลอร และสารอาหารไดอยางถกตอง

0 1 1 1 1 0.8

4. สามารถบอกคาผลการตรวจทผดปกตทางหอง ปฏบตการใหการพยาบาลเบองตนไดอยางถกตองและรายงานแพทยไดในเวลาทเหมาะสม

1 1 1 1 1 1.0

5. ใหการชวยเหลอทารกทมภาวะขาดออกซเจนและปฏบตการชวยฟนคนชพแกทารกไดอยางมประสทธภาพ

1 1 1 1 1 1.0

6. เตรยมอปกรณและชวยแพทยในการทาหตถการไดถกตอง เชน การถายเปลยนเลอด การเจาะนาไขสนหลง เปนตน

1 1 1 1 1 1.0

7. เตรยมทารกกอนการผาตด และใหการพยาบาลหลงการผาตดไดอยางถกตอง

1 1 1 1 1 1.0

8. ดแลทารกขณะเคลอนยาย หรอสงตอไดอยางมประสทธภาพ

1 1 1 1 1 1.0

9. ดแลทารกในระยะสดทายของชวตดวยหวใจของความเปนมนษย ดแลดานจตใจบดา มารดาและครอบครวเพอคลายความวตกกงวล

1 1 1 1 1 1.0

 

166  

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ.3 อ.4 อ.5

ดานการสงเสรมการเลยงลกดวยนมแม 1. มความรเกยวกบนโยบาย ความสาคญและประโยชนของการเลยงลกดวยนมแมทงในทารกปกตและทารกปวย (10 steps breast feeding in Newborn and Sick Newborn)

1 1 1 1 1 1.0

2. มความรและทกษะเกยวกบการเลยงลกดวยนมแม อธบาย ชวยเหลอและใหคาปรกษาแกมารดาไดอยางถกตอง ครบถวน

1 1 1 1 1 1.0

3. ประเมนสภาพความพรอมของทารกและมารดาในการเลยงลก ดวยนมแมได

1 1 1 1 1 1.0

4. ประเมนปญหาอปสรรคของมารดาและทารกในการใหนมแมและเลอกวธการชวยเหลอไดอยางเหมาะสมเชนมารดาหวนมบอดบม ทารกมTonque tie ,Cleft lip Cleft palate

1 1 1 1 1 1.0

5. สรางเสรมพลงอานาจและสรางความมนใจใหแกมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจโดยการใหความรทจาเปนเกยวกบประโยชนของนานมแม การกระตนใหมนานมและสาธตวธการใหนมแม ทถกตอง(Position and Latch on)

0 1 1 1 1 0.8

6. มทกษะในการใชอปกรณชวยเหลอมารดาทมปญหาการเลยงลกดวยนมแม เชน การใชประทมแกว Nipple puller, Breast shield, เครองปมนม เปนตน

1 1 1 1 1 1.0

7. ประเมนการไดรบนมแม (Test weight)ไดอยางมประสทธภาพ และใหการพยาบาลถกตองตามปญหาทพบ

1 1 1 1 1 1.0

167  

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ.3 อ.4 อ.5 8. ชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจ ในกรณมารดากบทารกตองแยกกนหลงคลอด

1 1 1 1 1 1.0

9. แนะนาและชวยเหลอ เพอสนบสนนมารดาททางานนอกบานใหมน านมเลยงทารกไดอยางเพยงพอ เชนการประคบเตานม การบบเกบน านม การปอนนมดวยถวย เปนตน

1 1 1 1 1 1.0

10. มทกษะในการสอสาร เพอใหคาปรกษาและชวยเหลอมารดาในการเลยงลกดวยนมแมใหสาเรจ

1 1 1 1 1 1.0

11. แนะนาแหลงใหการชวยเหลอเมอมปญหาการเลยงลกดวยนมแมหลงจาหนายแลว

0 1 1 1 1 0.8

ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง 1. ระบตวทารกตามแนวทางปฏบต กอนใหการพยาบาลทกครง

1 1 1 1 1 1.0

2. ระบสงสงตรวจ/อปกรณของทารก กอนนาสงทกครง

1 1 1 1 1 1.0

3. มความร และปฏบตตามแนวทางการปองกนความเสยง เชน ทารกถกทอดทง ทารกถกลกพา ทารกพลดตก ตกเตยง เปนตน

1 1 1 1 1 1.0

4. การรบและสงมอบทารกถกตอง ปลอดภย 1 1 1 1 1 1.0 5. ดแลอปกรณการแพทยทใชกบทารก รวมถงสามารถประเมนปญหาและแกไขเบองตน เมออปกรณขดของหรอเกดปญหา

1 1 1 1 1 1.0

6. แนะนาบดามารดาทราบถงการปองกนอนตรายทอาจเกดกบทารกได

1 1 1 1 1 1.0

 

168  

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ.3 อ.4 อ.5 7. เรยกขอความชวยเหลอเมอมเหตการณฉกเฉนไดอยางถกตอง เชน code 9 เมอมทารกตองชวยฟนคนชพ

1 1 1 1 1 1.0

8. ระบบการจดการบรหารความเสยง และการพฒนาคณภาพของหนวยงาน

0 1 1 1 1 0.8

ดานการสอสารและการใหขอมล 1. เสรมสรางพลงอานาจใหแกมารดาโดยใหมารดาและทารกได ใกลชดกนสรางสายสมพนธตงแตแรกคลอด และฝกเลยงทารกดวยตนเอง

1 1 1 1 1 1.0

2. สงเสรมและสนบสนนใหบดาและมารดามสวนรวมในการดแลทารกขณะอยโรงพยาบาล

1 1 1 1 1 1.0

3. มทกษะการสอสาร การปรกษา เชน การรายงานแพทยขณะตรวจเยยมผปวย การรบ-สงเวร การตดตอสอสาร และการปรกษากนระหวางบดามารดา รวมทงการตดตอประสานงานกบหนวยงานตางๆ อยางมประสทธภาพ

1 1 1 1 0 0.8

4. ใหขอมลทเปนประโยชนตอการดแลทารก เชนอาการเจบปวยของทารก สทธการรกษา เปนตน

1 1 1 1 1 1.0

5. บนทกทางการพยาบาลถกตอง ครอบคลม ทกปญหาของทารก และมการประเมนปญหาทางการพยาบาลซาเมอทารกมอาการเปลยนแปลง

1 1 1 1 1 1.0

ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด 1. เตรยมความพรอมของบดามารดากอนการจาหนายทารกดวย การวเคราะหปญหาและความตองการการชวยเหลอและวางแผนต งแตแรกรบอยางเหมาะสมบนพนฐานความตองการของครอบครว

1 1 1 1 1 1.0

 

169  

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ.3 อ.4 อ.5 2. สอนมารดาดแลทารกทวไป ไดแก การอาบนา เชดตา เชดสะดอ การใหนม การทาความสะอาดหลงการขบถาย

1 1 1 1 1 1.0

3. ใหการชวยเหลอและสนบสนน โดยใหขอมลทจาเปนและเหมาะสมไดอยางมประสทธภาพ

0 1 1 1 1 0.8

4. จดเตรยมเอกสารทจาเปนของมารดาทารก ไดแก ใบนด สมดสขภาพเดก การมารบวคซน การเยยมบานของเจาหนาทสาธารณสข อธบายใหมารดาเขาใจและสามารถปฏบตไดถกตอง

1 1 1 1 1 1.0

5. แนะนาแหลงประโยชนทบดามารดา สามารถขอความชวยเหลอไดอยางสะดวกปลอดภย

0 1 1 1 1 0.8

6. ใหคาปรกษาทางตรง/ทางโทรศพทอยางถกตองดวยมตรไมตร

1 1 1 1 1 1.0

ดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด 1. ใหการพยาบาลดวยความเสมอภาค ยอมรบความแตกตางความตองการ และความเชอของครอบครวสทธมนษยชน และเคารพในสทธสวนบคคล

0

1

1

1

1

0.8

2. ใหการพทกษสทธของทารก และตอบสนองความตองการของบดามารดาอยางเหมาะสม

1 1 1 1 1 1.0

3. เจรจาตอรองและเปนตวแทนพทกษประโยชนของทารกและบดามารดาของทารก

1 1 1 1 0 0.8

4. อธบายเกยวกบการดแลทารกและครอบครวโดยคานงถงขนบธรรมเนยมวฒนธรรมของแตละทองถนรวมถงวฒนธรรมตางประเทศ

1 1 1 1 1 1.0

5. อธบายเกยวกบสทธการรกษาทผปวยควรไดรบและตดตามจนสาเรจ

1 1 1 1 1 1.0

170  

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

ขอเสนอ แนะในการปรบปรง

IOC=

N อ.1 อ.2 อ.3 อ.4 อ.5 6. ใหขอมลแกบดามารดาเพออนญาต และเซนยนยอมกอนทาการรกษา และการทาหตถการทารก

1 1 1 1 1 1.0

7. ใหบดามารดารวมหาทางเลอกในการรกษาทารกในภาวะวกฤต โดยใหขอมลทครอบคลมและเปนประโยชนตอทารก

1 1 1 1 1 1.0

8. ใหบดามารดาเปนผรวมกาหนดในการยต การรกษาในทารกทไมสามารถรกษาได

1 1 1 1 1 1.0

จากเกณฑการตดสนพจารณาจากคาดชนความสอดคลอง โดยพจารณาดวยเกณฑ ดงน ถามคามากกวาหรอเทากบ 0.8 แสดงวาขอคาถามสามารถนาไปใชได จากผลการพจารณาของผทรงคณวฒ จานวน 5 ทาน พจารณาจากคาดชนความสอดคลอง พบวาคา IOC เฉลยของแบบสอบถามการพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด ในโรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร เทากบ 0.973 (71/ 73=0.973) ดงนนจงสรปวาแบบสอบถามการประเมนสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกดหลงจากปรบปรงตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒแลวสามารถนาไปใชไดทกขอ

 

ภาคผนวก ฉ คาทางสถต

172  

คาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถาม การพฒนาสมรรถนะพยาบาลวชาชพในการพยาบาลทารกแรกเกด

Case Processing Summary

N %

Cases Valid 43 100.0

Excludeda 0 .0

Total 43 100.0

a. Listwise deletion based on all variables in the procedure.

ดานท 1

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

ดาน 1 ขอ 1 25.86 11.456 .812 .925

ดาน 1 ขอ 2 25.88 11.629 .775 .928

ดาน 1 ขอ 3 26.05 11.093 .752 .931

ดาน 1 ขอ 4 25.88 10.867 .863 .919

ดาน 1 ขอ 5 25.98 10.166 .890 .917

ดาน 1 ขอ 6 25.60 12.150 .792 .929

ดาน 1 ขอ 7 25.86 11.409 .714 .934

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.936 7

173  

ดานท 2

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

ดาน 2 ขอ 1 112.72 283.682 .781 .967 ดาน 2 ขอ 2 112.98 284.880 .578 .968 ดาน 2 ขอ 3 112.70 285.406 .704 .967 ดาน 2 ขอ 4 112.65 289.185 .612 .968 ดาน 2 ขอ 5 113.12 284.772 .652 .967 ดาน 2 ขอ 6 112.93 285.447 .686 .967 ดาน 2 ขอ 7 112.91 284.848 .795 .967 ดาน 2 ขอ 8 113.02 286.928 .694 .967 ดาน 2 ขอ 9 112.88 287.915 .638 .968 ดาน 2 ขอ 10 112.81 286.346 .661 .967 ดาน 2 ขอ 11 112.81 292.346 .482 .968 ดาน 2 ขอ 12 112.74 294.623 .391 .969 ดาน 2 ขอ 13 112.74 293.385 .423 .969 ดาน 2 ขอ 14 113.12 276.486 .884 .966 ดาน 2 ขอ 15 112.98 278.785 .836 .966 ดาน 2 ขอ 16 113.14 272.932 .880 .966 ดาน 2 ขอ 17 112.95 279.283 .810 .966 ดาน 2 ขอ 18 113.09 275.039 .867 .966 ดาน 2 ขอ 19 113.14 280.932 .789 .967 ดาน 2 ขอ 20 113.26 274.052 .848 .966 ดาน 2 ขอ 21 113.42 270.297 .792 .967 ดาน 2 ขอ 22 113.49 272.065 .792 .967 ดาน 2 ขอ 23 113.07 279.305 .788 .966 ดาน 2 ขอ 24 113.30 276.787 .781 .966 ดาน 2 ขอ 25 113.58 271.678 .703 .968 ดาน 2 ขอ 26 113.67 272.939 .701 .968 ดาน 2 ขอ 27 113.21 272.884 .842 .966 ดาน 2 ขอ 28 113.47 270.255 .730 .967

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.968 28

174  

ดานท 3

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.964 11

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

ดาน 3 ขอ 1 44.70 26.025 .829 .960

ดาน 3 ขอ 2 44.65 26.280 .916 .957

ดาน 3 ขอ 3 44.63 26.430 .889 .958

ดาน 3ขอ 4 44.77 25.040 .897 .958

ดาน 3 ขอ 5 44.72 25.968 .842 .960

ดาน 3 ขอ 6 44.74 25.719 .833 .960

ดาน 3 ขอ 7 44.53 26.636 .875 .959

ดาน 3 ขอ 8 44.74 27.623 .670 .965

ดาน 3ขอ 9 44.63 27.382 .780 .962

ดาน 3 ขอ 10 44.79 26.122 .777 .962

ดาน 3 ขอ 11 44.72 26.539 .802 .961

175  

ดานท 4

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

ดาน 4 ขอ 1 30.49 15.827 .811 .935 ดาน 4 ขอ 2 30.51 15.542 .879 .931 ดาน 4 ขอ 3 30.63 15.715 .834 .934 ดาน 4ขอ 4 30.49 15.875 .798 .936 ดาน 4 ขอ 5 30.77 14.849 .785 .936 ดาน 4 ขอ 6 30.72 15.777 .777 .937 ดาน 4 ขอ 7 30.88 13.486 .801 .941 ดาน 4 ขอ 8 31.00 14.190 .839 .933

ดานท 5

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total Correlation

Cronbach's Alpha if Item Deleted

ดาน 5 ขอ 1 17.33 5.034 .823 .925 ดาน 5 ขอ 2 17.30 5.216 .858 .916 ดาน 5 ขอ 3 17.53 5.350 .802 .927 ดาน 5ขอ 4 17.33 5.749 .853 .921 ดาน 5 ขอ 5 17.40 5.483 .846 .919

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.943 8

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.936 5

176  

ดานท 6

Reliability Statistics

Cronbach's Alpha N of Items

.936 6

Item-Total Statistics

Scale Mean if Item Deleted

Scale Variance if Item Deleted

Corrected Item-Total

Correlation Cronbach's Alpha if

Item Deleted ดาน 6 ขอ 1 22.60 7.626 .688 .942 ดาน 6 ขอ 2 22.12 8.391 .729 .934 ดาน 6 ขอ 3 22.30 7.264 .928 .909 ดาน 6 ขอ 4 22.26 7.576 .893 .914 ดาน 6 ขอ 5 22.47 7.350 .807 .925 ดาน 6 ขอ 6 22.33 7.463 .858 .918

ดานท7

Reliability Statistics Cronbach's Alpha N of Items

.936 8

Item-Total Statistics Scale Mean if

Item Deleted Scale Variance if

Item Deleted Corrected Item-Total

Correlation Cronbach's Alpha

if Item Deleted ดาน 7 ขอ 1 30.21 14.709 .751 .930 ดาน 7 ขอ 2 30.19 14.499 .803 .927 ดาน 7 ขอ 3 30.48 14.012 .793 .927 ดาน 7 ขอ 4 30.43 14.300 .814 .926 ดาน 7 ขอ 5 30.38 13.510 .852 .922 ดาน 7 ขอ 6 30.21 14.416 .758 .929 ดาน 7 ขอ 7 30.31 13.487 .829 .924 ดาน 7 ขอ 8 30.45 13.425 .688 .939

177  

สรปคาความเชอมนทงฉบบ = .97 แยกตามรายดานคอ ดานการประเมนสภาวะสขภาพ

ทารกแรกเกด .94 ดานการปฏบตการพยาบาลทารกแรกเกด .97 ดานการสงเสรมการเลยงลกดวย

นมแม .96 ดานความปลอดภยและการบรหารความเสยง .94 ดานการสอสารและการใหขอมล .94

ดานการวางแผนจาหนายทารกแรกเกด .94 และดานการพทกษสทธของทารกแรกเกด .94

178

ประวตผวจย

ชอ นางสรรตน ฟองจานรรจ

วน เดอน ป เกด วนท 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2501

ประวตการศกษา - ประกาศนยบตรพยาบาลอนามยและผดงครรภ วทยาลยพยาบาลเกอการณย พ.ศ. 2523

- วทยาศาสตรบณฑต วชาเอกสขศกษา มหาวทยาลยมหดล พ.ศ. 2529

- คหกรรมศาสตรบณฑต สาขาพฒนาการเดกและครอบครว มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. 2528

ปฏบตงานตาแหนง พยาบาลวชาชพชานาญการ หอผปวยทากแรกเกดปวย โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ สงกดสานกการแพทย กรงเทพมหานคร