ส�ำนกพมพกรงเทพธรกจ : เลขท 1854 ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรงเทพฯ 10260 โทรศพท 0-2338-3385, www.bangkokbiznews.comเจำของ : ผพมพผโฆษณา บรษท กรงเทพธรกจ มเดย จ�ากดออกแบบปก : จกรพงษ ศรสนทรรปเลม : ธเนศกตต นธเมธอครคณพสจนอกษร : อปษรภทร เกตพนพมพท : บรษท ดบบลวพเอส ประเทศไทย จ�ากด เลขท 167/5 หม 4 ถนนบางนา-ตราด กม.29.5 ต�าบลบางบอ อ�าเภอบางบอ จงหวดสมทรปราการ 10560 โทรศพท 0-2313-4411-4 โทรสาร 0-2313-4415จดจ�ำหนำยโดย : บรษท ซเอดยเคชน จ�ากด (มหาชน) อาคารเนชนทาวเวอร ชน 19 เลขท 1858/87-90 ถนนบางนา-ตราด แขวงบางนา เขตบางนา กรงเทพฯ 10260โทรศพท 0-2739-8222, 0-2739-8000 โทรสาร 0-2739-8356-9, www.se-ed.comบรหำรงำนขำยโดย : บรษท เนชนอนเตอรเนชนแนล เอดดเทนเมนท จ�ากด (มหาชน)

ขอมลทำงบรรณำนกรมของหอสมดแหงชำตNational Library of Thailand Cataloging in Publication Dataจกรกฤษ เพมพล. Nation way หลกจรยธรรมของคนขาวเครอเนชน (ผดจากนไมใชเรา) ._ _ กรงเทพฯ : กรงเทพธรกจ, 2554. 116 หนา. 1. นกขาว. 2. นกขาว -- จรรยาบรรณ. I. ชอเรอง.

070.43092ISBN 978-616-7536-08-8

© สงวนลขสทธ พ.ศ.2554 โดยบรษท กรงเทพธรกจ มเดย จ�ำกด - หำมลอกเลยนแบบสวนหนงสวนใดของหนงสอเลมน รวมทง กำรจดเกบ ถำยทอด ไมวำรปแบบหรอวธกำรใดๆ ดวยกระบวนกำรทำงอเลกทรอนกส กำรถำยภำพ กำรบนทก หรอวธกำรอนใดโดยไมไดรบอนญำต - หำกพบหนงสอมปญหำหนำตด หนำสลบ หนำซ�ำ หรอหนำหำย สำมำรถขอเปลยนใหมไดจำกรำนททำนซอ หรอตดตอส�ำนกพมพ โทรศพท 0-2338-3385, 0-2338-3333

[ [

ผดจำกนไมใชเรำ

คนท�าสอในเครอเนชนมความตระหนกอยางลกซงวา สงคมคาดหวงมาตรฐานจรยธรรมของคนท�าขาวสงกวาผคนในหลายอาชพ และเราในฐานะทอาสามาเปนผเสาะแสวงหาขอมลขาวสารมออาชพ ถอวาไมมอะไรมคากวา “ความนาเชอถอ” ของสงคมโดยสวนรวม และ “ความนาเชอถอ” ทยงยนถาวรยอมมาจากการยดมนในหลกปฏบตทมจรยธรรมทถอเอาความถกตอง, เทยงธรรม, ยตธรรมและความรอบดานของการท�าหนาทของเราอยางมงมน, โปรงใส, และสอดคลองกบท�านองคลองธรรมแหงสอมวลชนทอสรเสรและรบผดชอบ กตกาทระบไวอยางชดเจนทกรายละเอยดส�าหรบคนขาวในเครอเนชนในคมอเลมน ถอเปนพนธสญญาแหงวชาชพกบผคนทงสงคม เพอยนยนในความสจรตจรงใจและจรงจงแหงภารกจทจะท�าหนาทเปนทง “สนขเฝาบาน” กบ “ยามเฝาประต” และ “กระจกสองสงคม” อยางไมลดละในทกกรณ เราเชออยางมนคงวาเมอเราเรยกรองสทธและหนาทในอนทจะท�าหนาทตรวจสอบความไม

ชอบมาพากลของความเปนไปในสงคม สงคมกยอมมสทธและหนาทในอนทจะตรวจสอบผท�าหนาทสอสารมวลชนไดเชนกน ทกบรรทดในคมอแหงจรยธรรมเลมนจงเปนค�าปฏญาณของคนขาวในเครอเนชนทกคน ทจะด�ารงไวซงมาตรฐานแหงวชาชพทไมมวนสนคลอน หวนไหว ในหนาท ไมวาจะตองเผชญกบอปสรรคหรอแรงกดดนเพยงใด ...เพอสะทอนความคดอานรอบดาน, ความเหนอนหลากหลาย, ขอเทจจรงแหงเหตการณทกแงทกมมทเปนธรรมกบทกฝายทเกยวของ,โดยปราศจากอคต, ความแปลกแยกททบซอนความถกตองเปนธรรม และวาระซอนเรนทขดแยงกบผลประโยชนอนเปนของสวนรวม จงประกาศไวเปนสจธรรมกบผอาน, ผฟง, ผชมและผรวมกระบวนการแหงขอมลขาวสารของเครอเนชนวา “ผดจากนจงมใชเรา”

ดวยจตคารวะสทธชย หยน

บรรณาธการอ�านวยการเครอเนชน

บรรณาธการอ�านวยการ

วสยทศนและพนธกจของเนชน มลตมเดย กรป .๑๑

กฎหมายวชาชพและจรยธรรมสอมวลชน..........๑๓

Nation Way – ผดจากนไมใชเรา......................๓๖

หมวดท ๑ : จรยธรรมของผประกอบวชาชพสอ ...๓๙

หมวดท ๒ : จรยธรรมของสอในเครอเนชน ......๔๓

หมวดท ๓ : ความรบผดชอบตอผอาน ............๔๗

หมวดท ๔ : ภาระผกพนทมตอวชาชพสอมวลชน

และองคกร ................................๕๑

หมวดท ๕ : หลกการท�าขาวและการปฏบต

ตอแหลงขาว ..............................๕๓

๕.๑ ผสอขาวตองเคารพตอกฎหมาย..............๕๕

๕.๒ การสรางความสมพนธกบแหลงขาว ...๕๖

๕.๓ การอางแหลงขาวทไมเปดเผยชอ .......๕๗

๕.๔ ความสมพนธทอาจน�าไปสความขดแยง .๕๙

๕.๕ การเปน“นกเขยนรวม”หรอ“นกเขยนเงา”.๖๐

หมวดท ๖ : สทธพเศษและผลประโยชนทบซอน

(Conflict of Interest)..................๖๑

๖.๑ การรบเชญไปท�าขาวตางจงหวด

หรอตางประเทศ ................................๖๒

๖.๒ งานเลยงสงสรรค และการเลยง

ในเทศกาลตางๆ ................................๖๓

๖.๓ ของขวญทมมลคา .............................๖๕

๖.๔ การแสดงหรอการแขงขนทตองเสย

คาบตรผานประต ..............................๖๗

๖.๕ สทธพเศษเปนสมาชกสโมสรหรอ

องคกรตางๆ......................................๖๗

๖.๖ ขอเสนอใหคาตอบแทนหรอสทธพเศษอนๆ

เพอการท�าขาว .................................๖๘

๖.๗ การขอยมใชอปกรณ หรอมผเสนอ

ใหทดลองหรอยมใช ...........................๖๘

๖.๘ การเขยนค�าชมสนคาหรอบรการ ........๖๙

๖.๙ การแขงขนกบผสอขาวจากองคกรอน .๗๐

๖.๑๐ การรวมกลมท�าขาวรวมกบสออน .....๗๐

๖.๑๑ การสงผลงานเขาแขงขนชงรางวล

และการประกวด .............................๗๐

๖.๑๒ หลกเลยงการอางองบรษทเพอประโยชน

สวนตวหรอเพอใหไดสทธพเศษ ........๗๑

๖.๑๓ การปฏบตเกยวกบการลงทน

ในตลาดหลกทรพย ..........................๗๑

หมวดท ๗ : การมสวนรวมทางการเมองและ

กจกรรมชมชน ...........................๗๕

๗.๑ กจกรรมทางการเมอง ........................๗๖

๗.๒ กจกรรมชมชนและกจกรรมทางสงคม .๗๗

หมวดท ๘ : การปฏบตตอฝายโฆษณาฝายการตลาด

และฝายขาย ...............................๗๙

หมวดท ๙ : ลขสทธในผลงาน และ

การรบงานภายนอก ....................๘๑

๙.๑ การเปนเจาของลขสทธ ......................๘๒

๙.๒ การรบเชญไปเปนวทยากร

ภายนอกองคกร ................................๘๒

๙.๓ การรบ “งานนอก” .............................๘๓

๙.๔ การไปปรากฏตวในสออนๆ ................๘๔

หมวดท ๑๐ : กฎเฉพาะส�าหรบผสอขาวดานตางๆ..๘๗

๑๐.๑ ผสอขาวการเมอง ...........................๘๘

๑๐.๒ ผสอขาวกฬา .................................๘๙

๑๐.๓ ผสอขาววฒนธรรม/อาหาร/แฟชน ....๘๙

๑๐.๔ ผสอขาวศลปะ/รปภาพ/เทคโนโลย ...๙๐

๑๐.๕ ผสอขาวรถยนต อปกรณตางๆ

เพอการทดสอบเพอเขยนวจารณ .....๙๑

๑๐.๖ ผสอขาวการทองเทยว .....................๙๑

๑๐.๗ ผสอขาวดานอนๆ ...........................๙๓

๑๐.๘ นกขาวอสระ(สตรงเกอร)

และชางภาพอสระ(ฟรแลนซ) ..........๙๓

๑๐.๙ บคลากรของฝายขาว ......................๙๔

หมวดท ๑๑ : การแกไขขอผดพลาด ...............๙๕

หมวดท ๑๒ : การรายงานเกยวกบกจกรรม

ของบรษทและการรายงาน ........๙๙

ขาวเกยวกบสอภายนอก.........๑๐๑

หมวดท ๑๓ : หลกปฏบตและจรรยาบรรณ

Nation Social Media ...........๑๐๓

๑๐

วสยทศนและพนธกจ

ของ เนชน มลตมเดย กรป

วสยทศน ผสานสอทหลากหลายเพอเขาถง ทกครวเรอน

พนธกจ ใหขอมลขาวสาร ความร ความบนเทง และสรางแรงบนดาลใจ ดวยความนาเชอถอ ทนเหตการณ อยางสรางสรรค

๑๑

๑๒

กฎหมายวชาชพ

และจรยธรรมสอมวลชน

ไมเพยงความเปนมออาชพในดานการรายงานขาว การใชเครองมอสอสารสมยใหม อนเทอรเนต เฟซบค และทวตเตอร ในการสงขาวและภาพเทานน หากสงส�าคญทนกสอสารมวลชน หรอนกขาวทดจะตองม กคอความรบผดชอบในการปฏบตหนาทดวย โดยเฉพาะวชาชพสอมวลชนยงตองตระหนกถงความรบผดชอบตอผรบสารและสงคมมากเปนพเศษ การทนกขาวจะปฏบตหนาทตามบทบาทท

๑๓

จกรกฤษ เพมพล

ไดรบมอบหมายจากสงคมอยางสมบรณ ครบถวน หากปราศจากจตส�านกในเชงจรยธรรมแลว กไมอาจเรยกไดวาเปนนกสอสารมวลชนมออาชพได ในขณะเดยวกนนกขาว ผประกาศขาว รวมทงผทเกยวของในการผลตเนอหาขาว จะตองตระหนกและรบรถงความรบผดชอบทงในทางกฎหมายและจรยธรรมดวย บทบาทของนกขาว ทเรยกกนวา หมาเฝาบาน หรอสนขเฝายาม มหนาทพทกษ ปกปอง ผลประโยชนของประชาชน รวมทงการตรวจสอบการท�างานของรฐบาล การทนกขาวจะท�าหนาทในการเปนกระจกสะทอนสงคมไดอยางถกตอง แทจรง จ�าเปนตองมอสระในการแสดงออก สามารถรายงานและวพากษวจารณไดเตมท ปลอดจากอทธพลและการคกคามจากกลมนกการเมอง กลมผมอทธพล กลมคนเสอ มสตางๆ ในสงคม อยางไรกตามการใชเสรภาพเชนน กตองใชในขอบเขตทจ�ากด และไมไปละเมดสทธของบคคลอน มฉะนน อาจจะถกรฐจ�ากดหรอลดรอนสทธได รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.๒๕๕๐ วาดวยเสรภาพในการแสดงความคดเหน

๑๔

ของบคคลและสอมวลชน บญญตรบรองเรองเสรภาพ ในมาตรา ๔๕ ไววา บคคลยอมมเสรภำพในกำรแสดงควำมคดเหน กำรพด กำรเขยน กำรพมพ กำรโฆษณำ และกำรสอควำมหมำยโดยวธอน การจ�ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท�ามได เวนแตโดยอาศยอ�านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายเฉพาะเพอรกษาความมนคงของรฐ เพอคมครองสทธ เสรภาพ เกยรตยศ ชอเสยง สทธในครอบครวหรอความเปนอยสวนตวของบคคลอน เพอรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน หรอเพอปองกน หรอระงบความเสอมทรามทางจตใจหรอสขภาพของประชาชน การสงปดกจการหนงสอพมพ หรอสอมวลชนอน เพอลดรอนเสรภาพตามมาตราน จะกระท�ามได การหามหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนเสนอขาวสารหรอแสดงความคดเหนทงหมดหรอบางสวน หรอการแทรกแซงดวยวธการใดๆ เพอลดรอนเสรภาพตามมาตรานจะกระท�ามได เวนแตโดยอาศยอ�านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย ซงไดตราขนตามวรรคสอง

๑๕

การใหน�าขาวหรอบทความไปใหเจาหนาทตรวจกอนน�าไปโฆษณาในหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนจะกระท�ามได เวนแตจะกระท�าในระหวางเวลาทประเทศอยในภาวะสงคราม แตทงนจะตองกระท�าโดยอาศยอ�านาจตามบทบญญตแหงกฎหมายซงไดตราขนตามวรรคสอง เจาของกจการหนงสอพมพ หรอสอมวลชนอนตองเปนบคคลสญชาตไทย การใหเงนหรอทรพยสนอน เพออดหนนกจการหนงสอพมพหรอสอมวลชนอนของเอกชน รฐจะกระท�ามได ถงแมรฐธรรมนญจะรบรองเสรภาพของสอ แตในเรองสทธและเสรภาพในการท�างานของนกขาวนน มกจะมค�าถามถงความรบผดชอบ ทงในเชงกฎหมายและจรยธรรมอยมาก โดยเฉพาะปญหาเรองจรยธรรม ทเปนเพยงสงทบอกวา อะไรด หรอไมด เทานน สงใดคอมาตรฐานทจะเปนเครองมอชวดวา อะไรทเรยกวาด และอะไรทไมด การกระท�าอยางไรเปนการท�างานตามบทบาททางวชาชพโดยชอบธรรม หรอเปนการใชสทธและเสรภาพเกนขอบเขต ยอมเปนประเดนค�าถามทตองมค�าตอบชดเจน

๑๖

มสทธยอมมหนำท มสทธตองมควำมรบผดชอบ ลอส ดบ เ บลย . ฮอดจ ส (Lou is W. Hodges) นกวชาการดานการสอสารอเมรกน ใหความหมายของค�าวา “ความรบผดชอบ” วา “การน�าเสนอขอมล ขาวสารทสงคมจ�าเปนตองรบร โดยสาธารณชนคาดหวงวาจะมการน�าเสนอขอมล ขาวสารนนอยางเหมาะสม ตามขอก�าหนดอนพงปฏบตทผกพนมากบภาระหนาทของผสอขาว” นยามความหมายของค�าวาความรบผดชอบมอยหลากหลาย แตความหมายโดยสรปของค�าวา “ความรบผดชอบ” นาจะหมายถง การท�าหนาทรายงานขาวตามวชาชพ ดวยจตส�านกเพอประโยชนสาธารณะ และตระหนกรถงผลกระทบและความเสยหายอนอาจจะเกดขนกบบคคลอน จากการรายงานขาวนน ควำมรบผดชอบของนกขำว ในการปฏบตงานขาวทกแขนงยอมมโอกาสเกดความผดพลาดไดทกขนตอนของกระบวนการท�างาน ในการน นกขาวพงตองมความรบผดชอบควบคไปกบสทธเสรภาพในการเสนอขาวสาร ตองค�านงถงความรบผดชอบทส�าคญอยางนอย ๒ ประการ คอ

๑๗

๑.ควำมรบผดชอบทำงกฎหมำย ในฐานะทนกขาวเปนนายประตขาวสาร หรอเปนดานแรกในการท�างานขาว ควรจะตองศกษากฎหมายตางๆ ทเกยวของกบการท�างาน เชน พระราชบญญตจดแจงการพมพ ประมวลกฎหมายอาญาวาดวยความผดฐานหมนประมาท โดยเฉพาะความผดฐานหมนประมาทดวยการโฆษณา ประมวลกฎหมายอาญาวาดวยความผดเกยวกบสถาบนพระมหากษตรย พระราชบญญตความผดเกยวกบคอมพวเตอร พระราชบญญตวาดวยคดเดกและเยาวชน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย วาดวยความผดฐานละเมดตอชอเสยง เกยรตยศ และทางท�ามาหาได รวมทงรางพระราชบญญต คมครองสทธเสรภาพ และ สงเสรมมาตรฐานผประกอบวชาชพสอมวลชน ทอยระหวางยกราง ทงนเพราะความรบผดชอบทางกฎหมายเปนขอจ�ากด ในการใชสทธเสรภาพประการหนง ภายใตหลกประกนสทธ เสรภาพในการแสดงความคดเหนของประชาชน ตามบทบญญตรฐธรรมนญ ส�าหรบความผดทางกฎหมายทนกขาว หรอ

๑๘

บรรณาธการจะตองเผชญอยเสมอ คอความผดฐานหมนประมาท ละเมดตอชอเสยง เกยรตยศ และทางท�ามาหาไดของบคคลอน ละเมดอ�านาจศาล นกขาวจงตองระมดระวงในการใชถอยค�า การรายงานขาวทตองเคารพหลกการพดความจรง ๒.ควำมรบผดชอบทำงจรยธรรม ความรบผดชอบทางจรยธรรม เปนความรบผดชอบทตองใชจตส�านก พจารณาและใครครวญถงผลกระทบทจะเกดขนกบผทเปนขาว ญาตพนอง และครอบครว ในแงของการก�ากบ ดแลและควบคมผประกอบวชาชพสอสารมวลชน ใหอยในกรอบของจรยธรรมนน สภาการหนงสอพมพแหงชาต จะเปนองคกรหลกในการควบคมการท�างานของผประกอบวชาชพหนงสอพมพ ในขณะทสภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทย จะเปนองคกรหลกในการควบคมการประพฤตปฏบตของผประกอบวชาชพวทยและโทรทศน โดยมขอบงคบวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพก�าหนดไวเปนลายลกษณอกษร เพอใหสมาชกใชเปนแนวทางปฏบตในการท�างาน รวมทงแนวปฏบตในการใชสอสงคมออนไลนของสอมวลชน ทสภาทงสองใหการรบรองเปนหลกปฏบตดวย นอกจาก

๑๙

นน องคกรสอบางแหง เชน กลมเนชน กไดตราขอก�าหนด แนวทางประพฤตปฏบตในเรองจรยธรรมเปนลายลกษณอกษร เพอใหพนกงานในสงกดใชเปนหลกในการท�างานดวย ประเดนปญหาทางจรยธรรมทมการพดถงกนอยเสมอ ไดแก การรายงานขาวทมผลกระทบตอบคคลอน ถงแมบางเหตการณจะมคณคาขาวทควรน�าเสนอ แตขาวกอาจกอใหเกดผลกระทบตอบคคลอนทงทเกยวของและไมเกยวของในเหตการณ ดวยสไตลการเขยน การเขยนเนอขาวและความน�า การใหหวขาวหรอการใชภาพประกอบทอาจสรางความเจบปวดซ�าๆ ใหแกผเคราะหรายทเปนขาวได หลายครงทสอมวลชนถกวพากษวจารณ และมเสยงเรยกรองใหใชจตส�านกชงน�าหนกระหวางสทธในการรบรขอมลขาวสาร และผลกระทบทจะเกดขนกบบคคล นกขาวจงตองใชวจารณญาณในการคดเลอก และรายงานขาวดวย ในหนงสอคมอจรยธรรม ส�าหรบทกสอ ในเครอเนชน Nation Way ผดจากนไมใชเรา

๒๐

หมวดท ๒ วาดวยจรยธรรมของสอในเครอเนชน ขอ ๒.๑๐ เขยนไววา ในการเสนอขาวหรอภาพใดๆ ตองหลกเลยงการลวงละเมดศกดศรความเปนมนษยของบคคลทตกเปนขาว โดยเฉพาะอยางยงตองใหความคมครองอยางเครงครดตอสทธมนษยชนของเดก สตร และผดอยโอกาส ตวอยางเชน นายต�ารวจคนหนง น�าผตองหาคดยาเสพตดมาแถลงขาว โดยมการเขยนขอความตงวางไวหนาผตองหาวา “อมนษย” ซงแปลวา ผทไมใชคน หมายถงภตผปศาจ การกระท�าของต�ารวจนายนนถอวาเปนการละเมดศกดศรความเปนมนษยของผตองหา เชนเดยวกบ หวขาวของหนงสอพมพ เมอมการจบกมตวผกระท�าความผดอาญา หนงสอพมพ กใชหวขาวตดสนความผดของเขาทนท เชน พาดหว หรอบรรยายภาพวา ไอโหด เดนนรก ทงทในทางกฎหมาย ผตองหาหรอจ�าเลยตองสนนษฐานไวกอนวา เขาเปนผบรสทธ จนกวาจะมค�าพพากษาของศาลวา เขาเปนผกระท�าผดจรง ฉะนน นกขาวหรอบรรณาธการ พงหลกเลยงทจะตกเปนเครองมอในการละเมดศกดศรความเปนมนษยเชนนน

๒๑

ในหนงสอคมอจรยธรรม หมวดเดยวกน ขอ ๒.๑๑ ตองไมเสนอภาพทอจาด ลามกอนาจาร นาหวาดเสยว หรอทอาจละเมดศลธรรม และขนบธรรมเนยมประเพณของสงคม ในชวงเรมตนของ คม ชด ลก มขอตกลงรวมกนประการหนงวา หนงสอพมพหวสฉบบน จะไมมภาพทสยอง และสยว ค�าวาไมสยอง หมายถง หนงสอพมพจะไมตพมพภาพคนตาย ซงเคยเปนขนบของหนงสอพมพหวสยคกอนนน ทนยมน�าภาพศพทแสดงถงสภาพนาอเนจอนาถ มาตพมพไวทหนา ๑ เพอจงใจใหคนอานตดสนใจซอหนงสอพมพ สวนค�าวา ไมสยว หมายถงหนงสอพมพฉบบน จะไมมภาพโป อนาจาร หรอภาพทสอไปในทางเพศ นกเปนหลกส�าคญอกขอหนงในเรองจรยธรรม ในการน�าเสนอขาว วธการหาขาว ในการท�าขาว นกขาวควรตองค�านงถงวธการไดมาซงขอมลขาวสารนน เชน การบกรกเขาไปในบานของแหลงขาว การดกฟงหรอแอบบนทกเสยงการตดตอ สนทนาของผอน การสะกดรอย

๒๒

ตดตาม และแอบถายดวยอปกรณทใชเทคโนโลยสง การลอบถายเอกสารขอมลขาวสารสวนบคคล เปนวธการทไมเปนธรรม ทเขาไปละเมดสทธสวนบคคลของบคคลอน รวมทงการไมแสดงตววา เปนนกขาวขณะปฏบตหนาท คมอจรยธรรมของสอในเครอเนชน หมวดท ๑ ขอบงคบวาดวยจรยธรรมของผประกอบวชาชพสอ ขอ ๑.๖ เขยนวา “ตองใชวธทสภาพและสจรตในการหาขอมล ขาวสาร และภาพตางๆ ขอ ๑.๘ ละเวนการลวงละเมดสทธสวนบคคล เวนแตกรณทพสจนไดวาเปนการกระท�าไปเพอประโยชนของสาธารณะ อคตสวนตวของนกขาว นกขาวกเปนเชนเดยวกบคนทวไป คอ อาจมความเชอ หรอทศนคตในเรองตางๆ เชน แนวคดทางการเมอง ศาสนา หรอมความรสกไมพงพอใจแหลงขาว ไมถกชะตา หรออารมณ ความรสกตางๆ นอกเหนอเหตผล ซงในการท�าขาว นกขาวจะตองแยกแยะอคตสวนตวออกจากการรายงานขาว สทธสวนบคคล สทธสวนบคคล (Right to Privacy) เปน

๒๓

เรองทคาบเกยวระหวางกฎหมายและจรยธรรม บอยครงทนกขาวจะถกวพากษวจารณวา น�าเสนอขาวทเปนเรองสวนตวของบคคลตางๆ ในสงคม โดยเฉพาะคนทมชอเสยง หรอบคคลสาธารณะ (Public Figure) เชน นกการเมอง ดารานกแสดง นกรอง นกขาวมกจะเฝาตดตามเสนอขาว ทงทเรองราวสวนตวของเขาไมเปนประโยชนตอสาธารณะเลย เรองของสทธสวนบคคล นบวาเปนปญหาใหญมากขน เนองจากปญหาการตความวา แคไหน เพยงใดทนกขาวจะน�าเสนอไดในฐานะบคคลสาธารณะ เพราะความเปนบคคลสาธารณะจะท�าใหความเปนสวนตว (Privacy) นอยลง แตโดยหลกจรยธรรม บคคลเหลานกยงไดรบความคมครองในการใชชวตสวนตวอยด ดงนนนกขาวตองแยกใหออกระหวางขอบเขตสทธสวนบคคลกบสทธในการรบรของประชาชน โดยนกขาวตองยดถอหลกการรายงานขาวดวยความรบผดชอบทางจรยธรรม คอ มความยตธรรมตอบคคลทตกเปนขาว ขอมลและขอเทจจรงทน�าเสนอในขาวตองมความถกถวน และตองเปดโอกาสใหอกฝายหนงชแจงโดยเทาเทยมกน หากไมสามารถเสนอขอเทจจรงทงสองดานในเวลา

๒๔

เดยวกนได จะตองแสดงขอความใหปรากฏวา ไดมความพยายามตดตอ หรอใหโอกาสอกฝายหนงชแจงแลว

จรยธรรมในกำรสอขำวและกำรเขยนขำว ในการสอขาวและการเขยนขาว ภาระหนาทของนกขาวในฐานะผแจงขาวสาร คอการน�าเสนอขอเทจจรงสสาธารณชน (The duty of journalists is to serve the truth) ดงนน นกขาวควรตองมจรยธรรมในการสอขาว และเขยนขาว ดงน ๑.ควำมเทยงธรรมและควำมเปน ภววสยในกำรรำยงำนขำว ตามหลกการสอขาวไดมขอก�าหนดเกยวกบคณสมบตขาวทดไววา จะตองมความเปน ภววสย ปราศจากอคตและความรสกสวนตวของนกขาว ขาวทน�าเสนอจะตองเสนอเฉพาะขอเทจจรง มความเทยงธรรม สมดล ในกรณทมการ ขดแยงเกดขน ตองใหโอกาสในการชแจง และแสดงขอเทจจรงทงสองฝาย ไมวานกขาวจะเหนพองกบฝายหนงฝายใดหรอไมกตาม ทงนเพอความเปน กระจกเงาสะทอนภาพสงคมทชดเจน เทยงตรง ไม

๒๕

๒๖

บดเบยว ในสวนของความเปนภววสย หรอความเปนกลางนน มใชความเปนกลางในเชงคณตศาสตร คอตองเสนอขาวในพนทเทาๆ กน ลงภาพในขนาดเทากน หรอใหเวลาในการแพรภาพออกอากาศ หรอกระจายเสยงเทาๆ กน แตตองน�าเสนอขาวดวยจตใจทไมล�าเอยง คอไมมอคตกบฝายใด ๒.ควำมเปนสวนบคคลกบสทธในกำรรบรของผบรโภคขำวสำร ปญหาความเปนสวนตวกบสทธในการรบรของผรบสาร นกขาวมกถกทวงตงจากสงคมวา ปฏบตหนาทลวงล�าความเปนสวนตวของผอน หรออาจจะเปนความรสกทเขาไปเกยวของกบเหตการณในลกษณะมองตางมมระหวางสงคม กบนกขาว ซงนกขาวควรมวจารณญาณในการไตรตรอง ชงน�าหนกในความเหมาะควรขณะปฏบตงานอยเสมอวา การเสนอขาวและภาพผถกคกคามทางเพศ หรอการระบชอบคคลทมความสมพนธเปนญาตมตรท�าใหสามารถเขาใจไดวา ผถกคกคามทางเพศเปนใคร การน�าเสนอภาพเปลอยของผตาย หนงสอพมพยกษใหญ ๒ ฉบบ ฉบบหนงเสนอภาพเปลอยของหญงสาวทถกขมขนในท

๒๗

เกดเหต ภาพเปลอยเดวด คาราดน ดาราฮอลลวดทฆาตวตายในตเกบเสอผาโรงแรมปารคนายเลศ อกฉบบหนงเสนอภาพเปลอยหญงชาวตางชาตถกคลนสนาม พดพาขนไปคางอยบนกงตนโกงกางในลกษณะทอจาดตา นกเปนการละเมดศกดศรความเปนมนษยถงแมวาเธอและเขาจะเสยชวตแลว ๓.กำรใชแหลงขำวปด บางครงนกขาวอาจตองใชแหลงขาวปด กรณทเปนขาวเชงสบสวนสอบสวน ซงไมสามารถเปดเผยคณลกษณะ (Identification) ของแหลงขาวได เนองเพราะอาจสงผลตอความปลอดภยของแหลงขาวและครอบครว ซงหากนกขาวละเมดสทธของเขาในการปองกนตวเองเทากบท�าผดหนาท แตในขณะเดยวกน การใชแหลงขาวปดมากจนเกนไป อาจถกตงขอสงเกตหรอวพากษวจารณจากคนอานได วาอาจน�าไปสการบดเบอน หรอท�าใหการน�าเสนอขาวคลาดเคลอนจากความเปนจรงได เพราะคนอานไมแนใจวา แหลงขาวนนมตวตนอยจรงหรอไม ในอกแงมมหนง แหลงขาวอาจมเจตนาใหขอมล หรอความเหนทบดเบอนเพอประโยชน

สวนตว หรอใหรายแกผอน ในกรณเชนน อาจมผลถงความนาเชอถอได เพอไมใหสญเสยความนาเชอถอ นกขาวจงไมควรเสนอขาวทเลอนลอย ปราศจากทมา ขาวลอหรอแผนปลว ควรระบชอบคคลทใหสมภาษณหรอใหขอมลอยางชดเจน เวนแตจะมเหตอนควรปกปดเพอสวสดภาพและความปลอดภยของแหลงขาว โดยขาวสารนนเปนประโยชน และสทธในการรบรขาวสารของสาธารณชนดวย หรออาจใชวธอธบายภมหลงของแหลงขาว เพอใหผอาน ผชมและผฟงทราบความสมพนธ หรอบทบาท ทศนคต แนวความคดของแหลงขาว ตอเหตการณหรอบคคลทเกยวของ คมอจรยธรรมของสอในเครอเนชน หมวดท ๒ ขอ ๒.๘ เขยนวา “ตองไมเสนอขาวอยางเลอนลอยปราศจากแหลงทมาทชดเจน ขาวลอหรอขาวจากแผนปลว พงระบชอบคคลทใหสมภาษณ หรอบคคลทใหขอมลอยางเปดเผย เวนแตจะมเหตอนควรปกปด เพอสวสดภาพ และความปลอดภยของแหลงขาว และตองเปนประโยชนตอสทธในการรบรขาวสารของสาธารณชน

๒๘

ขอ ๒.๙ “ตองปกปดชอและฐานะของบคคลทใหขาวไวเปนความลบ หากไดใหค�ามนแกแหลงขาวนนไว เชนเดยวกบตองปกปดชอจรงของ ผใช “นามปากกา” หรอ “นามแฝง” ในการเขยนหรอรายงานดวย” การเปดเผยชอและฐานะของบคคลทใหขาว ในบางกรณ อาจมผลถงสวสดภาพและความปลอดภยของเขาได เชน เขาเปนพยานส�าคญในคด การเปดเผยชอ อาจท�าใหจ�าเลยหรอฝายตรงขามถกปองรายได หรอในบางกรณ การปกปดชอจะท�าใหเขาไมตองเดอดรอน กรณทขอมล ค�าใหสมภาษณจะเปนผลตออาชพการงานของเขา ๔.กำรรบของขวญจำกแหลงขำว แมวาการรบของขวญจากแหลงขาว จะเปนสงทนกขาวสวนใหญเหนวา เปนการกระท�าทผดหลกจรยธรรม แตกมขอถกเถยงกนวา ของขวญมมลคาเทาใดควรปฏเสธ องคกรขาวบางแหง เชน กลมเนชน เขยนชดเจนในประมวลจรยธรรมวา ปฏทน ดนสอ พวงกญแจ เปนของขวญทมคาทางเงนเลกนอย สามารถรบได เพราะการปฏเสธอาจท�าใหผใหรสกกระอกกระอวนใจ แตถาเปน

๒๙

๓๐

ของขวญทมราคาสง ควรสงคนทนท พรอมอธบายถงหลกปฏบตและนโยบายของบรษทอยางสภาพ อยางไรกตาม นกขาวตองใชวจารณญาณ และสามญส�านกของการเปนสอมวลชนทตองท�าหนาทเพอสงคมมากกวาหวงประโยชนสวนตว คมอจรยธรรมของสอในเครอเนชน หมวดท ๖ วาดวยสทธพเศษและผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interest) ขอ ๖.๓ การรบของขวญทมมลคา เขยนไววา ผสอขาวไมควรรบของขวญทมมลคาสง หรอเรยกรองการยกเวนคาทพก หรอขอราคาพเศษในการซอสนคา หรอการใชบรการ หรอรองขอสทธพเศษอนใดทประชาชนทวไปไมไดรบ อยางไรกดหากเปนของช�ารวยทแจกตามงานแถลงขาวทมลคาไมสง เชน พวงกญแจ ทใสดนสอ ปฏทน และอนๆ อาจจะรบไวได แตตองใชวจารณญาณและสามญส�านกของการเปนสอมวลชน ทตองท�าหนาทเพอสงคมมากกวาหวงประโยชนสวนตน ๕.กำรไมแสดงตววำเปนนกขำวขณะปฏบตหนำท หรอแสดงตวเปนนกขำวเพอใชอภสทธ หลกเลยงควำมผด

๓๑

แมวาการไมแสดงตววาเปนนกขาว ขณะก�าลงท�าขาวจะเปนขอยกเวน ในกรณทจะตองมการรวบรวมขอมลขาวสาร ในการท�าขาวเชงสบสวน สอบสวน เนองจากการเปดเผยตวตอแหลงขาวอาจท�าใหไมไดรบความรวมมอ หรออาจเกดอนตรายได แตตามหลกจรยธรรมในการท�าขาวแลวไมวานกขาวจะก�าลงท�าขาวลกษณะใดกตาม นกขาวตองแนะน�าตวเองและแจงถงวตถประสงค ของการสมภาษณใหแหลงขาวทราบ ไมควรท�าใหแหลงขาวประหลาดใจวา ท�าไมค�าพดของเขาจงไปปรากฏเปนขาวได ในอกกรณหนง การแสดงตวเปนนกขาว เพอใชอภสทธในการไดรบบรการสาธารณะกอนบคคลอนๆ หรอการใชความเปนนกขาวอวดอางหรออาศยต�าแหนงหนาท เพอเรยกรองสทธหรอผลประโยชนใดๆ ทไมชอบธรรม กถอวาเปนการกระท�าทขดกบหลกจรยธรรมดวย ๖.กำรขดกนในดำนผลประโยชน/สทธพเศษและผลประโยชนทบซอน ปญหาการท�าขาวโดยมการแอบแฝงในเรองผลประโยชนทงทางตรงและทางออม หรอเรยกวา

๓๒

ผลประโยชนทบซอน (Conflict of Interest) มกจะถกทวงตงจากสงคมเรองความเปนกลางในการน�าเสนอขาวของนกขาวอยบอยครง ไมวาจะเปนการรบเชญไปท�าขาวตางจงหวดหรอตางประเทศ ตามค�าเชญของแหลงขาว การไดขอเสนอเปนหนราคาพารหรอหนราคาถกเปนคาตอบแทน การเขยนค�าชมสนคาหรอบรการ หรอกรณทนกขาวมความสมพนธเกยวของกบบคคลในแวดวงตางๆ เชน การเมอง เศรษฐกจ โดยการเปนสมาชก กรรมการ หรอผถอหน แนวทางในการปฏบตของนกขาวในเรองน คอ ในการรายงานขาวหรอบทความอนสบเนองจากการทไดรบเชญจากแหลงขาว ในการรายงานขาวควรมการระบใหชดเจนไวทายบทความ หรอรายงานชนนนวา ขอมลมาจากทใด และใครเปนผจดการในการเดนทางครงนน หรอกรณทไดรบมอบหมายใหไปท�าขาวทนกขาวมความสมพนธเกยวของดวย บรรณาธการอาจเปลยนใหนกขาวคนอนไปท�าขาวแทน ๗.ควำมสงสำร หรอเหนใจในกำรน�ำเสนอขำว ปญหาอกประการหนงทกระทบตอจรยธรรม

๓๓

ในการสอขาวและเขยนขาว คอ ความอดอดใจของนกขาวกบแหลงขาวทสนทสนมหรอใกลชด หรอการขอรองใหปกปดหรอไมใหระบชอตนเอง ญาตมตร หรอเพอนพองทตกเปนขาวซงตายโดยผดธรรมชาต หรอการกระท�าทนาละอายมใหปรากฏเปนขาว เพราะกลววาจะท�าใหตนเองเสอมเสยชอเสยงหรออบอาย โดยนกขาวเองกรสกอดอด และเกดความขดแยงตอภาระหนาทของตน ขณะเดยวกนกกลววา หากไมกระท�าตามทแหลงขาวขอรอง ตอไปอาจจะไมไดรบความรวมมอในครงตอไปอก แนวทางแกไขคอ นกขาวควรปรกษากบบรรณาธการ เพอใหนกขาวคนอนท�าขาวนนแทน ๘.กำรน�ำเสนอขอมลทกระทบกระเทอนควำมมนคงของชำต เศรษฐกจ พระราชบญญตขอมลขาวสาร พ.ศ.๒๕๔๐ เปดโอกาสใหสาธารณชนเขาตรวจสอบเอกสารราชการได แตขอมลความลบของราชการ หากเปดเผยอาจมผลตอความมนคงของชาตได หรอการรขอมลการลดคาเงนบาท และน�าไปเผยแพรกอนประกาศกระทรวงการคลง ท�าใหมการใช

๓๔

ขอมลภายในไปเปนประโยชนในการเกงก�าไรอตราแลกเปลยน ๙.กำรเสนอขำวทพำดพงถงสถำบนกษตรย สถาบนกษตรยส�าหรบประเทศไทย เปนสถาบนสงสดทผคนใหการเคารพเทดทน การเสนอขาวสารเกยวกบสถาบนพระมหากษตรย จงเปนเรองทออนไหวอยางยง และสงผลกระทบตอจตใจของคนในวงกวาง การเสนอขาวเกยวกบสถาบนพระมหากษตรยทไมระมดระวง ไมเพยงมผลใหตองถกด�าเนนคดตามกฎหมายเทานน หากยงน�ามาซงความแตกแยกของคนในชาต จรยธรรมในการสอขาวและเขยนขาว เปนเรองทนกขาวตองใชวจารณญาณและส�านกของตนเอง ชงน�าหนกระหวางความเหมาะควร กบสทธเสรภาพทไดรบ ดวยเหตวา การกระท�าผดทางจรยธรรมไมมการก�าหนดบทลงโทษไวอยางชดเจน แตนกขาวทไมมจรยธรรมมกจะถกต�าหนจากสาธารณชน และผรวมวชาชพ

๓๕

๓๖

ตลอดระยะเวลา ๔๐ ปทผานมา เครอเนชนไดยดหลก จรยธรรมแหงวชำชพของสอมวลชน เปนประเพณปฏบตอยางเครงครด ซงเปนเหตผลส�าคญทท�าใหสอและผปฏบตงานของสอตางๆ ในเครอ ไดรบความเชอถอและศรทธาจากสงคมมาอยางตอเนอง แมในยามคบขนหรอในชวงทมแรงกดดนทางการเมองเรากสามารถท�าหนาทของสออยางแนวแนโดยไมละทงหลกการ

Nation Way ‘ผดจำกนไมใชเรำ’

๓๗

หลกปฏบตกองบรรณาธการ (Nation Way) เลมนรางขนมาเพอก�าหนดหลกจรยธรรมแหงวชาชพใหเปนแนวปฏบตทเปนรปธรรมรวมกนส�าหรบพนกงานทกระดบของกองบรรณาธการของทกสอในเครอ โดยมเนอหาครอบคลมทงจรรยาบรรณเบองตนในการปฏบตหนาทของ “คนท�ำขำว” ในทกระดบ ตลอดจนการวางตวในสงคมและความประพฤตทงระหวางปฏบตหนาทและนอกเวลางาน พนกงำนฝำยขำวของทกสอในเครอ ตองยดหลกปฏบตตอไปนอยำงเครงครดโดยไมมขอยกเวนเพอทเรำจะไดชวยกนธ�ำรงไวซงควำมนำเชอถอและศรทธำทสงคมมตอสอในเครอเนชนตอไป

๓๘

หมวดท

๓๙

ขอบงคบวำดวยจรยธรรมของผประกอบวชำชพสอ

หมวดท

๔๐

หมวดท ๑ขอบงคบวำดวยจรยธรรมของ

ผประกอบวชำชพสอ

เพอใหผสอขาว ชางภาพ ฝายผลตและฝายอนๆ ในกองบรรณาธการของทกสอในเครอเนชน มมาตรฐานทางดานจรยธรรมแหงวชาชพและเพอธ�ารงไวซงความนาเชอถอและความรบผดชอบของเครอเนชน ทมตอสงคม จงก�าหนดขอบงคบวาดวยจรยธรรมแหงวชาชพของสอในเครอเนชน ดงน ๑.๑ ตองไมประพฤตหรอปฏบตการใดๆ อนจะน�ามาซงความเสอมเสยเกยรตศกดแหงวชาชพ ๑.๒ ตองไมอวดอางหรออาศยต�าแหนงหนาท เพอเรยกรองสทธหรอผลประโยชนใดๆ ทไมชอบธรรม ๑.๓ ตองละเวนการรบอามสสนจางหรอผลประโยชนใดๆ เพอใหกระท�าการหรอไมกระท�าการใดอนจะขดตอการปฏบตหนาทเพอ

๔๑

ใหประชาชนไดรบขอมลขาวสารอยางถกตองรอบดาน ๑.๔ ละเวนการรบอภสทธ หรอต�าแหนงหรอการตอบแทนในรปแบบใดๆ เพอใหกระท�าการหรอไมกระท�าการใด อนจะขดตอการปฏบตหนาทเพอใหประชาชนไดรบขอมลขาวสารอยางถกตองรอบดาน ๑.๕ การเสนอขาวและภาพของสอตางๆ ในเครอเนชน พงตระหนกถงความส�าคญของขาวและภาพตอสาธารณชน ไมเสนอขาวหรอภาพในท�านองชวนเชอในเรองทไมเปนประโยชนตอสาธารณะ ๑.๖ ตองใชวธทสภาพและสจรตในการหาขอมลขาวสาร รวมถงภาพตางๆ ๑.๗ การแสดงความคดเหนใดๆ ไมวาจะเปนในรปแบบของบทความ ความเหน หรอบทวเคราะห พงกระท�าโดยบรสทธใจ และไมมพนธกรณอนใด นอกจากมงปฏบตหนาทเพอสาธารณชน โดยไมยอมใหอทธพลหรอผลประโยชนอนใดมาครอบง�าความคดเหน ๑.๘ ละเวนการลวงละเมดสทธสวน

๔๒

หมวดท

บคคล เวนแตกรณทพสจนไดวากระท�าไปเพอประโยชนสาธารณะ ๑.๙ เสนอขาวดวยความระมดระวงและรอบคอบใหอยในขอบเขตของศลธรรมและวฒนธรรม พงระวงไมใหตกเปนเครองมอของการเผยแพรขอมล หรอประกาศโฆษณาทนาสงสยวาจะเปนภยแกสงคมหรอสาธารณชน ๑.๑๐ หลกเลยงการเผยแพรประกาศ หรอ โฆษณา ทมเหตใหนาเชอวาเจาของประกาศโฆษณานน มเจตนาท�าใหผอานหลงเชอในสงทงมงาย ๑.๑๑ ภาษาทใชในขาว บทความ ความเหน หรอบทวเคราะห พงหลกเลยงค�าทไมสภาพ มความหมายเหยยดหยาม สรางความรสกเกลยดชงหรอความรสกแตกแยกในสงคม

๔๓

จรยธรรมของสอในเครอเนชน

หมวดท

๔๔

หมวด ๒จรยธรรมของสอในเครอเนชน

ในการปฏบตหนาทของสอมวลชนทกสอในเครอเนชน ตองยดขอบงคบตอไปนอยางเครงครด ๒.๑ การรายงานขาว ตองเสนอเฉพาะขอเทจจรงใหครบถวน รอบดาน และตองตรวจสอบความถกตองกอนตพมพ ผสอขาวตลอดจนบรรณาธการขาวทเกยวของตองแสดงความพยายามในการใหความเปนธรรมแกทกฝายทเกยวของ ๒.๒ การพาดหวขาว และโปรย ตองไมใชค�าพดจนเกนจากขอเทจจรงในขาว ๒.๓ ขาวทกเรองตองน�าเสนอเพอประโยชนของสาธารณะเปนส�าคญ หามใชเปนเครองมอเพอแสวงหาผลประโยชนสวนตนหรอหมคณะ ๒.๔ ตองไมแตงเตมเนอหาสาระของขาวจนคลาดเคลอนหรอเกนเลยจากความเปนจรง และภาพทกภาพทจะน�าลงตพมพหรอออกอากาศ ตองเปนภาพทไดจากสถานทหรอเหตการณจรงเทานน ภาพหรอขาวจะเปนภาพทมการตดตอ ตอเตม หรอตกแตงไมวาจะเปนการท�าดวยมอ หรอกระบวนการคอมพวเตอรกราฟฟกใดๆ ไมไดโดยเดดขาด

๔๕

๒.๕ ไมเสนอขาวหรอภาพดวยความล�าเอยง หรอมอคตสวนตนเปนทตงหรอแอบแฝง ๒.๖ ตองไมสอดแทรกความคดเหนสวนตวลงในขาว ๒.๗ การเสนอขาวหรอภาพทมการพาดพง อนอาจเกดความเสยหายแกบคคล คณะบคคล หรอองคกรใดๆ ตองพยายามใหฝายทถกกลาวหาไดมโอกาสชแจงและแสดงขอเทจจรงดวย ๒.๘ ตองไมเสนอขาวอยางเลอนลอยปราศจากแหลงทมาชดเจน ขาวลอหรอขาวจากแผนปลว พงระบชอบคคลทใหสมภาษณหรอใหขอมลอยางเปดเผย เวนแตจะมเหตอนควรปกปดเพอสวสดภาพและความปลอดภยของแหลงขาว และตองเปนประโยชนตอสทธในการรบรขาวสารของสาธารณชน ๒.๙ ตองปกปดชอและฐานะของบคคลทใหขาวไวเปนความลบ หากไดใหค�ามนแกแหลงขาวนนไว เชนเดยวกบการตองปกปดชอจรงของผใช “นามปากกา” หรอ “นามแฝง” ในงานเขยนหรอรายงานดวย ๒.๑๐ ในการเสนอขาวหรอภาพใดๆ ตองหลกเลยงการลวงละเมดศกดศรความเปนมนษยของบคคลทตกเปนขาวโดยเฉพาะอยางยง ตองใหควำมคมครองอยำงเครงครดตอสทธมนษยชนของเดก สตรและผดอยโอกำส

๔๖

หมวดท

๒.๑๑ ตองไมเสนอภาพทอจาด ลามกอนาจาร นาหวาดเสยว หรอทอาจละเมดศลธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณของสงคม ๒.๑๒ ในการแสดงความคดเหนหรอการวพากษวจารณ ตองใหควำมเปนธรรมแกฝำยทถกพำดพงและทกฝำยทเกยวของโดยเทำเทยมกน ๒.๑๓ ขอความทเปนประกาศโฆษณา ทปรากฏอยในหนงสอพมพ หรอทออกอากาศ ตองแสดงใหเหนชดวาเปนประกาศโฆษณา จะแอบแฝงเปนการเสนอขาวหรอความคดเหนมได ๒.๑๔ เมอคดลอกขอความจากหนงสอพมพ สงพมพ หรอแหลงขอมลอนๆ ตองบอกทมาขอความนน การเสนอขาวตองไมเปนการซ�าเตมความทกข หรอโศกนาฏกรรมอนเกดแกผทตกเปนเหยอหรอผเสยหาย ขาวทเกยวของกบศาสนาหรอมผลถงลทธความเชอของคนกลมใดกลมหนง จะตองผานการตรวจสอบขอเทจจรงอยางถถวนกอนตพมพ หากไมสามารถกระท�าได พงงดเวนการเสนอขาวนน เมอมการเสนอขาวผดพลาด ตองแกไขขอผดพลาดดงกลาวโดยไมชกชา

๔๗

ควำมรบผดชอบตอผอำน ผฟงและผชม

หมวดท

๔๘

หมวดท ๓ ควำมรบผดชอบตอผอำน

ผฟงและผชม

หนาททส�าคญทสดของสอในเครอเนชน (ตอไปนจะเรยกวา “สอในเครอ”) คอหนาทตอผอาน ผฟง และผชม เพราะฉะนนตองปฏบตหนาทเพอผอาน ผฟง ผชมและสงคมเปนหลก ดวยการรายงานขาวดวยความเปนธรรมและดวยความรบผดชอบ ผสอขำวทกคนจะตองรำยงำนขอเทจจรงตำงๆ อยำงสมบรณทสดเทำทไดรบมำ และหำกมขอผดพลำดใดๆ เกดขนตองแกไขขอผดพลำดนนทนท สอในเครอ มหนาทโดยวชาชพทจะตองน�าเสนอขาวสารขอมลเพอประโยชนของผอาน ผฟง และผชมเปนหลก ตองไมใชสถานภาพของการเปนผสอขาวแสวงหาผลประโยชนใหตวเองหรอผอนโดยเดดขาด ผสอขำวคนใดตงใจเขยนหรอรำยงำนขำวทไมจรง ถอวำไมมควำมรบผดชอบตอผอำน

๔๙

ผฟง ผชม และตอวชำชพ ถอเปนควำมผดทจะตองไดรบโทษทำงวนยตำมขอบงคบของบรษท นอกจากนนในการปฏบตตวตอผอาน ผฟง และผชม ทกคนจะตองเปนไปอยางสภาพ ออนนอม รายงานขาวดวยความโปรงใสเปนธรรมตอทกฝาย ไมละเลยความคดเหนหรอขอเสนอแนะทผอานสงมาทกองบรรณาธการ ไมวาจะเปนจดหมาย โทรศพท โทรสาร อเมล ฯลฯ และควรมการตอบรบอยางเหมาะสมและทนทวงท

๕๐

หมวดท

ภำระผกพนทมตอวชำชพสอมวลชนและองคกร

๕๑

หมวดท

๕๒

หมวดท

หมวดท ๔ภำระผกพนทมตอวชำชพ

สอมวลชนและองคกร

ชอเสยงของสอทกประเภทในเครอเนชน ไมวาจะเปนหนงสอพมพ ทว วทย หรอสออเลกทรอนกส ไมไดเปนของใครคนใดคนหนง ดงนนจงไมมใครมสทธน�าชอเสยงของเครอเนชน ไปใชเพอประโยชนสวนตว พนกงานของเครอเนชน ทกคน โดยเฉพาะสอ ตองไมใชสทธพเศษเพอการใดๆ ทไมเกยวของกบการท�างานตามขอบเขตทไดรบมอบหมายจากกองบรรณาธการ รวมถงไมควรใชบตรพนกงานหรอบตรนกขาวไปเรยกรองขอสทธพเศษใดๆ จากองคกร หนวยงาน หรอบรษทตางๆ

๕๓

หลกกำรท�ำขำวและกำรปฏบตตนตอแหลงขำว

หมวดท

๕๔

หมวดท ๕หลกกำรท�ำขำวและกำรปฏบตตน

ตอแหลงขำว

สอในเครอ ควรปฏบตตอแหลงขาวเปนมาตรฐานเดยวกน และดวยความเปดเผยเชนเดยวกบทปฏบตตอผอาน ผสอขาวจะไมน�าเสนอขาวทเปนเรองสวนตวของบคคลใดๆ โดยไมมเหตผลหรอไมใชเพอประโยชนของสวนรวม ตองไมแสดงอาการหรอค�าพดขมขหากแหลงขาวไมตองการใหขอมล ไมใหค�าสญญาวาจะเขยนขาวใหหากไดรบความรวมมอจากแหลงขาวหรอใหค�าสญญาใดๆ วาจะลงขาวเมอไร รวมทง ไมใหแหลงขำวตรวจดตนฉบบ ตลอดจนจะไมจายคาตอบแทนใหแหลงขาวส�าหรบการสมภาษณใดๆ ผสอขาวควรแนะน�าตวใหชดเจนแกผทใหสมภาษณ ไมวาจะเปนการสมภาษณแบบตวตอตว การสมภาษณทางโทรศพทหรอการสมภาษณผานทางอเมล แตถาเปนขอมลทประชาชนทวไป

๕๕

มสทธรบรอยแลว ผสอขาวกไมจ�าเปนตองแนะน�าตววาเปนผสอขาว ระหวางท�าขาวผสอขาวไมควรแอบอางวาเปนบคคลทมอาชพอน เชน อางวาเปนต�ารวจ ทนายความ นายแพทย นกธรกจหรออาชพใดกตาม ยกเวนหากเปนกรณจ�าเปน กรณการท�าขาวเชงสบสวนสอบสวน เฉพาะหนาหรอฉกเฉนทเกยวของกบสวสดภาพและความปลอดภยของนกขาว แตตองแจงใหผบงคบบญชาทราบหลงจากนน ๕.๑ ผสอขำวตองเคำรพตอกฎหมำย ในการปฏบตหนาทผสอขาวตองเคารพกฎหมายอยางเครงครด ซงหมายความวาจะตองไมกระท�าการใดๆ ทเสยงตอการละเมดกฎหมายเพอใหไดขอมล เชน บกรกเขาไปในอาคารหรอทพกอาศยของผอน การขโมยขอมล เอกสาร หรอทรพยสนอนๆ รวมทงขอมลอเลกทรอนกส อาท ฐานขอมล อเมลและขอมลเสยง หามดกฟงโทรศพท ขโมยขอมลจากคอมพวเตอร หรอแอบฟงการสนทนาของแหลงขาว

๕๖

๕.๒ กำรสรำงควำมสมพนธกบแหลงขำว การสรางความสมพนธอนดกบแหลงขาวเปนสงจ�าเปน ถอเปนทกษะทผสอขาวจะตองฝกฝน แตตองพงระลกไวเสมอวาจะตองไมฝกใฝฝายใดและรกษาความเทยงธรรมตอทกฝายเสมอ และขณะทตองสรางความสมพนธอนดกบแหลงขาว ผสอขาวตองมวนยในตวเองอยางมากทจะรกษาระยะหางกบแหลงขาวใหเหมาะสมไปพรอมกนดวย การไปรบประทานอาหารหรอรวมงานสงสรรคกบแหลงขาว สามารถกระท�าไดในกรณทปฏบตหนาทโดยตรง ไดรบการมอบหมายจากผบงคบบญชาหรอบรรณาธการ แตพงวางตวใหเหมาะสมไมเสนอแนะหรอเรยกรองในสงทเกนความพอด การอยกบแหลงขาวสองตอสอง ในสถานทรโหฐานหรอทลบตา ตองค�านงถงความปลอดภยผสอขาว ทอาจถกละเมดสทธสวนบคคลหรอลวงเกนทางเพศดวย หากผสอขาวรสกวาตวเองมความใกลชดกบแหลงขาว รวมถงกรณทผสอขาวตองท�าขาวท

๕๗

เกยวกบญาตพนอง หรอผทมผลประโยชนเกยวของกนทางใดทางหนง ควรปรกษาบรรณาธการหรอหวหนา เพอหลกเลยงการท�าขาวนน หรอตองใชขอมลจากแหลงขาวประเภทน หากไมสามารถหลกเลยงได ควรแจงใหบรรณาธการขาวทราบ และในทางกลบกนเพอรกษาความไมฝกใฝฝายใดของขาว หาก บก.ขาวเลงเหนวาผสอขาวคนใดมความใกลชดกบแหลงขาวมากเกนขดความสมพนธระหวางผสอขาวกบแหลงขาว บรรณาธการควรตกเตอนโดยอธบายถงนโยบายทไมฝกใฝฝายใดขององคกรใหผสอขาวทราบอยางชดเจน ๕.๓ กำรอำงแหลงขำวทไมเปดเผยชอ ในการรายงานขาวทมความเสยงตอสวสดภาพของแหลงขาว หรอในกรณทแหลงขาวไมประสงคใหเปดเผยชอ ผสอขาวพงระวงและปกปดแหลงขาวจากผสอบถาม ยกเวนผบงคบบญชาโดยตรงหรอบรรณาธการมสทธขอใหผสอขาวเปดเผยแหลงขาวไดในกรณจ�าเปน แตตองชวยรกษาชอ ต�าแหนงและขอมลของแหลงขาวเปนความลบ

บรรณาธการสามารถสงวนสทธทจะไมลงขาวของผสอขาวทปฏเสธจะเปดเผยชอของแหลงขาว ในกรณทมขอสงสยถงความนาเชอถอของขอมลและแหลงขาว การปกปดแหลงขาวดวยเหตผลทางดานสวสดภาพและความปลอดภยของแหลงขาวถอเปนหนาทส�าคญของผสอขาวเพอสรางความมนใจและความศรทธาใหกบแหลงขาวตอการปฏบตหนาทของสอในเครอ ในปจจบนเรมมค�าถามมากขนเกยวกบความนาเชอถอของ “แหลงขำวทไมเปดเผยชอ” ในบางกรณมค�าถามวาแหลงขาวทอางถงมตวตนจรงหรอไม หรอแหลงขาวทอางถงรขอมลทแทจรงแคไหน หรอแหลงขาวทอางถงมเจตนาใหขอมลหรอความเหนทบดเบอนเพอประโยชนสวนตวหรอใหรายแกผอนหรอไม เพราะฉะนนในการอางแหลงขาวทไมเปดเผยชอในกรณทเปนเหตการณทมความส�าคญ มผลกระทบสงหรอเปนประเดนทก�าลงเปนทถกเถยงของสงคม ขอใหยดหลกปฏบตดงตอไปน

๕๘

๕๙

- อธบายภมหลงของแหลงขาวเพอใหผอาน หรอผชมทราบถงความสมพนธหรอบทบาทของแหลงขาวดงกลาวในเหตการณทเกดขน - อธบายใหชดเจนวาแหลงขาวทไมเปดเผยชอนนมทศนคตหรอแนวความคดสวนตวตอเหตการณทเกดขนหรอตอตวบคคลทเกยวของอยางไร ขอยกเวนส�าหรบแนวปฏบตดงกลาวจะมไดกตอเมอไดรบความเหนชอบจากผบงคบบญชาและบรรณาธการทเกยวของเทานน และตองเปนกรณเฉพาะเทานน ๕.๔ ควำมสมพนธทอำจน�ำไปสควำมขดแยง ผสอขาวไมควรเขยนขาว ถายภาพ หรอ ท�าการตดสนใจดานขาว เกยวกบบคคลทมความสมพนธใกลชดกบตน เชน บดามารดา บตรธดา คสมรส พนอง รวมถงเพอนสนท หากไดรบมอบหมายใหท�าขาวเกยวกบบคคลทมความสมพนธใกลชดดงกลาวขางตน ผสอขาวควรปรกษากบบรรณาธการเพอใหผสอขาวคนอนท�าขาวแทน

๖๐

หมวดท

๕.๕ กำรเปน “นกเขยนรวม” หรอ “นกเขยนเงำ” ในทนหมายถงผสอขาวไมควรเปนนกเขยนรวม หรอนกเขยนเงา (ghost writer) ใหกบแหลงขาวทเคยสมภาษณรวมไปถงไมควรเกยวของกบการใหค�าปรกษาในการเขยนหรอรายงานขอมลใดทเออตอประโยชนของแหลงขาวดงกลาว

๖๑

สทธพเศษและผลประโยชนทบซอน(Conflict of Interest)

หมวดท

๖๒

หมวดท ๖สทธพเศษและผลประโยชน

ทบซอน (Conflict of Interest)

๖.๑ กำรรบเชญไปท�ำขำวตำงจงหวดหรอตำงประเทศ ผบงคบบญชาโดยตรงหรอบรรณาธการจะเปนผตดสนใจและมอบหมายใหผสอขาวเดนทางไปท�าขาวหรอสารคดทงในและนอกประเทศตามค�าเชญของแหลงขาวตามความเหมาะสม ผสอขาวไมสามารถตกลงรบเชญเองได ผสอขาวจะเรยกรอง ขอรองหรอตงเงอนไขใดเพอใหองคกร บรษท หรอหนวยงานภายนอกสงค�าเชญมาทตวเองไมไดโดยเดดขาด หรอเกบหมายงานไวจนใกลวนเดนทางแลวจงคอยแจง ผบงคบบญชาทราบเพอใหตวเองไดเปนผรบเลอกไป หรอในทางกลบกน หวหนา หรอ บก.เรยกรอง หรอถอสทธในการรบเชญหมายทงทควรเปนผใตบงคบบญชาทเหมาะสมกวาไปโดยไมมเหตอนควรกถอเปนขอหามทพงละเวนโดย

๖๓

เดดขาดเชนกน ในกรณทมการรายงานขาวหรอบทความสบเนองจากหมายทไดรบเชญจากแหลงขาวในรายงานขาว ควรระบใหชดเจนไวทายบทความหรอรายงานชนนนวา ขอมลดงกลาวไดมาจากทใดหรอใครเปนผจดการเดนทางครงนนใหผอาน ผฟง หรอผชมทราบดวย กรณการรบหมายเชญไปตางจงหวดหรอตางประเทศแตละกองบรรณาธการควรมคณะกรรมการพจารณาและจดสรรผทไดรบมอบหมายในแตละครงเพอความโปรงใส เหมาะสมและไมใหเกดการผกขาดการรบเชญโดยผสอขาวกลมใดกลมหนงหรอสายขาวใดสายขาวหนง นอกจากนการรบเชญควรมจดหมายตอบรบอยางเปนทางการจากกองบรรณาธการทกครงโดยมขอความระบไวชดเจนวาจะไมมขอผกมดใดๆ หรอค�ามนสญญาใดๆ กบผเชญวานกขาวตองกลบมาเขยนรายงานหรอขาวใหในภายหลง๖.๒ งำนเลยงสงสรรค และกำรเลยงในเทศกำลตำงๆ ผสอขาวสามารถไปรวมงานเลยงสงสรรค

หรองานเลยงในเทศกาลตางๆ ทจดขนโดยแหลงขาวหรอบรษทหางรานตางๆ เฉพาะในกรณทเปนสวนหนงของการปฏบตหนาทเทานน ไมควรไปรวมงานเพราะความสนทสนมเปนการสวนตวกบผจดงานหรอโดยไมไดรบเชญ ควรหลกเลยงงานเลยงทจดขนเพอเปนการขอบคณสอมวลชน (Thank you press party) ยกเวนในกรณทเกยวพนกบการปฏบตหนาทเทานน เชนเดยวกบการไปรวมงานวนเกดหรองานฉลองในโอกาสตางๆ ทนกการเมองหรอนกธรกจจดขน ในกรณทเปนงานเลยงทนกการเมองหรอพรรคการเมองจดขนในตางจงหวด กองบรรณาธการควรเปนผรบผดชอบคาใชจายตางๆ ของนกขาว เชน คาพาหนะ คาทพก คาอาหาร และเบยเลยง ในการเดนทางไปรวมงานนนเองทงหมด ในกรณทไปรวมงานดงทกลาวขางตน นกขาวตองวางตวใหเหมาะสมและไมเรยกรองใดๆ เปนกรณพเศษ และจะตองไมรวมกจกรรมทอาจขดตอจรยธรรมหรอแนวปฏบตของกอง

๖๔

บรรณาธการ เชน การรวมจบสลากของรางวล ขนเวทรองเพลง รวมรองเพลง หรอขนเวทกลาวค�าอวยพรเจาของงาน๖.๓ กำรรบของขวญทมมลคำ ผสอขาวไมควรรบของขวญทมมลคาสง สนคาตวอยาง เรยกรองการยกเวนคาทพก บรการ ขอลดราคา หรอขอซอสนคาราคาพเศษ รวมถงสทธพเศษอนใดทประชาชนทวไปไมไดรบ หากเปนของช�ารวยทแจกตามงานแถลงขาวทมลคาไมสง (ของ premium) เชน พวงกญแจ ทใสดนสอ ปฏทน และอนๆ อาจจะรบไวได ทส�าคญคอตองใชวจารณญาณและสามญส�านกของการเปนสอมวลชนทตองท�าหนาทเพอสงคมมากกวาเพอประโยชนสวนตน ตวอยางท ๑ : ผบรหารของบรษทมอถอรายหนงมอบโทรศพทมอถอรนใหมลาสดจ�านวน ๔ เครองใหผสอขาวทเขารวมทศนศกษาเทคโนโลยมอถอ โดยกลาววาใหไปลองใชด แตแททจรงหวงจะใหเปนของขวญและตองการซอใจ ในกรณเชนนผสอขาวตองปฏเสธการรบของนน โดยใชค�าพดทสภาพ หรอหลงจากนน

๖๕

๖๖

รางวลทมมลคาสงจะตองถกสงคนไปยงบรษททมอบให พรอมกบค�าอธบายถงนโยบายของบรษท ถาหากไมสามารถสงของขวญนนคนได บรษทจะน�าของขวญนนไปบรจาค ผสอขาวตองไมขอผลตภณฑใดๆ จากแหลงขาวมาใชเพอประโยชนสวนตวหรอกจกรรมในองคกร หากไดรบของขวญ ประเภทเครองดมทมแอลกอฮอล เชน ไวน เบยร สรา หรอสนคาประเภทน ผสอขาวไมควรเกบไวเปนของตวเอง ควรน�าไปมอบใหเจาหนาทฝายกองทนเพอน�าไปใชในงานสงสรรคของสวนรวมตอไป ตวอยางท ๒ : บรษทแหงหนงระบในจดหมายเชญผสอขาวไปรวมงานแถลงขาวเกยวกบความส�าเรจของบรษทวา หลงจากเสรจสนการแถลงขาวแลวจะมการจบสลากมอบรางวลใหผสอขาวโดยรางวลทหนง เปนเงนสด ๕๐,๐๐๐ บาท และอกหลายรางวล ในกรณนแมตองไปท�าขาวกไมควรเขารวมกจกรรมโดยเดดขาด และควรแจงใหเจาของงานทราบดวยวา การกระท�าดงกลาวถอเปนการละเมดตอจรยธรรมของสอมวลชนและเปนการดถกสอมวลชนอยางรายแรง

๖๗

๖.๔ กำรแสดง หรอกำรแขงขนทตองเสยคำบตรผำนประต ผสอขาวทท�าหนาทวจารณการแสดง หรอท�าขาวเกยวกบการแขงขนหรอการแสดงใดๆ ทตองเสยคาบตรผานประต สามารถรบบตรผานประตทจดไวใหส�าหรบสอมวลชนไดในจ�านวนทเหมาะสมกบการปฏบตหนาทเทานน ผสอขาวคนอนทไมไดท�าขาวนนหรอกระทงตวบรรณาธการเอง ไมควรเรยกรองหรอรองขอบตรผานประตจากผจดงานโดยอาศยสถานภาพการเปนผสอขาวหรอเปนบรรณาธการของสอในเครอ๖.๕ ไมรบสทธพเศษเปนสมำชกสโมสรหรอองคกรตำงๆ ผสอขาวไมควรรบสวนลด หรอสทธในการเปนสมาชกสโมสรสวนตวหรอองคกรตางๆ ในกรณทการเปนสมาชกนนๆ เกยวของกบสถานภาพการเปนผสอขาวของหนงสอพมพทสงกด บรษทจะรบผดชอบคาใชจายในการสมครเปนสมาชกใหกบผสอขาว ในกรณทพจารณาแลววาการเปนสมาชกนน เปนประโยชนตอการท�าขาว

๖๘

๖.๖ ไมรบขอเสนอใหคำตอบแทนหรอสทธพเศษใดๆ เพอกำรท�ำขำว ผสอขาวตองไมรบคาตอบแทน รวมทงตองไมเรยกรองหรอรองขอคาตอบแทน หรอสทธพเศษใดๆ จากแหลงขาวเปนอนขาด ไมวาจะเปนคาตอบแทน หนราคาถก หนออกใหม (IPO) หรอสทธพเศษใดๆ เพอการท�าขาว หรอเกบไวเพอใชประโยชนสวนตว ผสอขาวตองไมรบคาตอบแทน รวมทงตองไมเรยกรองหรอรองขอคาตอบแทน หรอสทธพเศษอนใดจากแหลงขาวเพอแลกเปลยนกบการเขยนขาวใหเปนอนขาด๖.๗ กำรขอยมใชอปกรณ หรอมผเสนอใหทดลองหรอยมใช (สวนใหญน�ำมำใชเพอประกอบกำรเขยนวจำรณ หรอเพอถำยภำพประกอบสำรคด เชน หนงสอ โทรศพทมอถอ เสอผำ ฯลฯ) ผ สอขาวมกจะไดรบขอเสนอสนคาราคาพเศษ การยกเวนคาบรการ หรอคาสนคาทประชาชนทวไปไมไดรบ ผสอขาวไมควรใชประโยชนจากขอเสนอเชนนน หากมขอสงสย

๖๙

ควรปรกษาบรรณาธการเพอทบทวนนโยบายของบรษท ตวอยางของสนคา เชน กลองถายรป หรออปกรณในการถายรป รถยนต เรอ เครองตกแตงบาน อปกรณกฬา เครองใชตางๆ และเสอผา (และสวนใหญมกจะเปนของทมราคาสง) ผสอขาวสามารถใชอปกรณดงกลาวเพอการทดสอบ หรอประเมนคณภาพ ทงนเพอจดประสงคในการเขยนขาว หรอเพอการถายภาพไดภายในเวลาทก�าหนด ตองปรกษาและไดรบอนญาตจากบรรณาธการกอนเสมอ๖.๘ กำรเขยนค�ำชมสนคำหรอบรกำร นอกเหนอจากการเขยนบทวจารณใหหนงสอพมพหรอสอทสงกดแลว ผสอขาวไมควรใหสมภาษณหรอเขยนบทความในเชงสนบสนน หรอเขยนค�าชมใหกบหนงสอ ภาพยนตร รายการโทรทศน สนคา หรอการแสดงใดๆ ทขดตอวชาชพ หรอใหกบสอทเปนคแขงโดยตรงกบสอทสงกด เวนแตวาผสอขาวผนน เปนผเชยวชาญในเรองทไมเกยวกบหนาททตนรบผดชอบในกองบรรณาธการ แตทงน ตองไดรบความเหนชอบจากบรรณาธการอยางเปนทางการกอนทกครง

๗๐

๖.๙ กำรแขงขนกบผสอขำวจำกองคกรอน ผสอขาวตองแขงขนกบผสอขาวจากสอหรอ ส�านกพมพอนอยางตรงไปตรงมา ซอสตยและโปรงใส ไมสรางปญหาใหกบผสอขาวจากสออนโดยมเจตนาจะบนทอนความพยายามในการท�าขาวของผอน หากขาวทรายงานจ�าเปนตองใชขอเทจจรงทสออนนอกเครอเนชน เปนผรายงาน ตองบอกทมาของขอเทจจรงนนๆ ทกครง ๖.๑๐ ไมพยำยำมรวมกลมท�ำขำวกบสออนๆ โดยไมจ�ำเปน ผสอขาวไมควรรวมกลมกนท�าขาว หรอท�าขาวเพอประโยชนขององคกรใดองคกรหนง และไมควรรบคาตอบแทนในรปใดๆ กตามจากคแขงขน หรอหนวยงานดานประชาสมพนธใดๆ เพอแลกกบการเขยนขาว๖.๑๑ กำรสงผลงำนเขำแขงขนชงรำงวลและกำรประกวด ผสอขาวและชางภาพจะสงเรองหรอภาพทตพมพ หรอออกอากาศ ในสอทสงกด เพอเขาประกวดชงรางวลใดๆ ได ตองไดรบความเหนชอบ

๗๑

จากผบงคบบญชากอน เวนแตวางานประกวดนนจะเปนงานประกวดความเปนเลศดานงานขาวทจดโดยมลนธทไมหวงผลเชงพาณชย๖.๑๒ หลกเลยงกำรอำงองบรษทเพอประโยชนสวนตวหรอเพอใหไดสทธพเศษ พนกงานไมควรใชเครองเขยน (ซองจดหมาย กระดาษเขยนจดหมาย ฯลฯ) นามบตร หรอ แบบฟอรมตางๆ ของบรษทเพอจดประสงคอนใดทไมเกยวของกบบรษท ตวอยำงท ๑ : ผสอขาวเขยนค�ารองเรยนไปทหางราน หรอหนวยงานสาธารณะโดยใชกระดาษเขยนจดหมาย รวมทงซองจดหมายทมชอของหนงสอพมพทสงกดพมพตดอย หวงใจวาจะไดรบการตอบสนองอยางรวดเรว ในการรองเรยนเรองสวนตว กรณาหลกเลยงการอางอง หรอการพดเปนนยวาเปนตวแทนของหนงสอพมพ หรอขมขวาจะใชอ�านาจของสอทสงกดอยกดดนผทเกยวของหรอรายงานขาวในเรองนนๆ๖.๑๓ ขอปฏบตเกยวกบกำรลงทนในตลำดหลกทรพย

๗๒

ผท�ำหนำทสอมวลชนทกคนในเครอเนชน หำมใชประโยชนจำกขอมลภำยในขององคกรในตลำดหลกทรพย หรอขอมลเกยวกบกำรลงทน เรยกรองหรอรบหนออกใหม (IPO) หรอเรยกรองสทธประโยชนตำงๆ ซงท�ำใหเกดควำมไดเปรยบเสยเปรยบกบนกลงทนรำยอนในตลำดหลกทรพย เนองจากผสอขาวเปนอาชพทอยในฐานะทอาจไดประโยชนจากการซอขายในตลาดหลกทรพยและสามารถใหคณใหโทษตอภาวะการลงทน จงจ�าเปนตองมขอบงคบและขอหามเปนการพเศษเพอใหเปนไปตามจรยธรรมของผประกอบวชาชพสอ ดงน ๖.๑๓.๑ หามพนกงานหรอครอบครวหรอคนใกลชด แสวงหาประโยชนทางการเงนจากขอมลภายในของบรษทตางๆ ไมวาจะอยในตลาดหลกทรพยหรอไมกตาม โดยอาศยต�าแหนงหนาทการงาน กอนทจะมการเปดเผยขอมลนนๆ ตอสาธารณชน ๖.๑๓.๒ หามเขยนขาวหรอบทความอนจะมผลตอการปนราคาหน รวมไปถงการละเวนทจะ

๗๓

ไมเปดเผยขอมลส�าคญเนองจากมผลประโยชนทางการเงนอยางลกซงกบบรษทหรอธรกจนน ๖.๑๓.๓ พนกงานทกคนจะตองหลกเลยงพฤตกรรมทเปนการเกงก�าไร และการลงทนระยะสนในตลาดหลกทรพย โดยจะตองถอหลกทรพยนนไวอยางนอย 3 เดอน และตองแจงใหบรรณาธการทราบทกครงทมการซอ-ขาย ๖.๑๓.๔ หามนกขาว หวหนาขาว และบรรณาธการ ซอ-ขายหลกทรพยในธรกจหรออตสาหกรรมทอยในสายขาวทรบผดชอบ ๖.๑๓.๕ หามเรยกรบหรอยอมรบหนจองทมการจดสรรใหเปนพเศษเพอตนเองหรอบคคลอน การจองซอหนประเภทนจะตองเปนไปตามชองทางปกตเหมอนนกลงทนทวไปเทานน ๖.๑๓.๖ ในกรณทมการละเมดหลกเกณฑขางตนโดยไมตงใจ จะตองรบชแจงเหตผลตอบรรณาธการและด�าเนนการแกไขใหถกตองตามหลกปฏบตโดยเรว ๖.๑๓.๗ ผสอขาวตองไมแสดงตนเปนประชาสมพนธหรอผ แทน รวมถงการเปนพรเซนเตอรโฆษณาใหกบสนคา องคกรหรอ

๗๔

หมวดท

หนวยงานใดๆ อกทงไมควรเขารวมกจกรรมการประชาสมพนธทเกบคาเขารวมงาน แตสามารถใหความชวยเหลอ และใหค�าปรกษาแกโรงเรยนของบตรหลาน พพธภณฑ องคกรการกศลในชมชน หรอองคกรทเกยวกบศาสนาทตวเองนบถอไดโดยไดรบความเหนชอบและอนมตจากผบงคบบญชากอน นอกจากนยงไมควรเปนผจดการดานการเงน หรอใหค�าปรกษาดานการลงทนแกบรษทใดๆ แตสามารถชวยสมาชกในครอบครวในการวางแผนดานการเงนตามปกตไดเทานน

๗๕

แนวทำงปฏบตในเรอง กำรมสวนรวมทำงกำรเมอง

และกจกรรมชมชน

หมวดท

๗๖

หมวดท ๗แนวทำงปฏบตในเรองกำรมสวน

รวมทำงกำรเมองและกจกรรมชมชน

๗.๑ กจกรรมทำงดำนกำรเมอง การไมฝกใฝฝายใดทางดานการเมองเปนสงส�าคญอยางยงในอาชพการท�าขาว ซงหมายความวาพนกงานดานขาวของสอในเครอ จะตองไมเปนสมาชกกลมการเมองหรอพรรคการเมองใดๆ และจะตองไมเขารวมกจกรรมทางการเมองในฐานะเปนผสนบสนนของกลมการเมองหรอพรรคการเมองใดๆ ทงสน ในการปฏบตหนาท ผสอขาวตองรกษา “ระยะหาง” กบนกการเมอง กลมการเมองและพรรคการเมอง โดยหลกเลยงการมสมพนธพเศษหรอใกลชด เชนการไปรวมงานวนเกด การรบประทานอาหาร หรอมกจกรรมอนๆ รวมกบบคคลหรอกลมบคคลขางตน ยกเวนเปนสวนหนงของการปฏบตหนาท

๗๗

ในกรณทผสอขาวมญาตสนท หรอผมความสมพนธใกลชด เชน บดามารดา บตรธดา คสมรส พนอง ซงเปนสมาชกหรอเปนผสนบสนนองคกรทางการเมอง ควรแจงใหผบงคบบญชาทราบ โดยเฉพาะอยางยงในกรณทผสอขาวคนดงกลาวตองท�าขาวหรอตดสนใจเกยวกบขาวทมสวนเกยวของกบพรรคการเมองหรอองคกรเพอชมชนนนๆ เพอหลกเลยงความขดแยงดานผลประโยชนทอาจจะเกดขน ผสอขาวไมควรมภาพปรากฏในขาว หรอใบปดใดๆ ทเกยวของกบพรรคการเมอง หรอองคกรสาธารณะ เพราะการกระท�าดงกลาวไมวาจะโดยเจตนาหรอไม จะท�าใหเกดความเขาใจผดวา ผสอขาวมสวนไดสวนเสยกบพรรคการเมองหรอองคกรนนๆ๗.๒ กจกรรมชมชนและกจกรรมทำงสงคม ผสอขาวสามารถมสวนรวมกบองคกรทางสงคมหรอชมชนทไมเกยวของการเมองและมเปาหมายในการท�าประโยชนแกสาธารณะไดตามสมควร แตไมควรเปนผน�าในการหาเงน

๗๘

หมวดท

ทนใหกบองคกรใดๆ หากผสอขาวมขอสงสยควรปรกษาผบงคบบญชาหรอบรรณาธการกอน

กำรปฏบตตอฝำยโฆษณำฝำยกำรตลำดและฝำยขำย

๗๙

หมวดท

๘๐

หมวดท

หมวดท ๘กำรปฏบตตอฝำยโฆษณำฝำยกำรตลำดและฝำยขำย

บคลากรของสอในเครอ ตองปฏบตตอฝายโฆษณา ฝายการตลาดและฝายขาย ตลอดจน ฝายอนๆ ของบรษท โดยใชหลกการเดยวกนกบทปฏบตตอผอานและแหลงขาว โดยเนนความเปนธรรม และความเคารพในบทบาทของกนและกน ถงแมฝายขาวและฝายอนๆ จะมภารกจรวมกนในการปกปองรกษาผลประโยชนของบรษท แตตางฝายตางกมความรบผดชอบและหนาทเฉพาะของตวเอง โดยจะไมเขาไปกาวกาย ควบคมหรอพยายามชน�าการท�างานของกนและกน การรวมมอกนระหวางฝายขาวและฝาย อนๆ โดยเฉพาะฝายโฆษณา ฝายการตลาดและฝายขาย เปนสงทควรสงเสรมตราบใดทอยในกรอบของจรยธรรมและหลกการในการปฏบตหนาทของฝายขาว

๘๑

แนวทำงปฏบตเรองลขสทธในชนงำนและกำรรบงำนนอก

หมวดท

๘๒

หมวดท ๙แนวทำงปฏบตเรองลขสทธ

ในชนงำนและกำรรบงำนนอก

๙.๑ กำรเปนเจำของลขสทธ ภายใตกฎหมายลขสทธ ผลงานทกชนทพนกงานไดท�าขนในชวงเวลาทเปนพนกงานของบรษทและอยในขอบขายของงานทบรษทไดวาจางมา ไมวาจะไดลงตพมพหรอไม ถอเปนงานทท�าขนเพอบรษทและเปนสทธของบรษทโดยสมบรณ ผลงานเหลานนพนกงานไมสามารถน�าไปขาย หรอจดลขสทธยกเวนไดรบความเหนชอบเปนลายลกษณอกษรจากผบงคบบญชาเทานน๙.๒ กำรรบเชญไปเปนวทยำกรใหองคกรอนๆ ถงแมการไปเปนวทยากร จะเปนการสนบสนนชอเสยงบรษทอกทางหนง แตผสอขาวควรปรกษาบรรณาธการทกครงกอนรบค�าเชญ หากบรรณาธการเลงเหนวา การไปเปนวทยากรนนอาจท�าใหเกดความขดแยงดานผลประโยชน

๘๓

กบกองบรรณาธการ หรอมผลกบภาพลกษณของการไมฝกใฝฝายใดของกองบรรณาธการ บรรณาธการควรแนะน�าใหปฏเสธค�าเชญนนดวยความสภาพ ผสอขาวทไดรบเชญใหไปเปนวทยากรควรระมดระวงในการกลาวถงกลมคนหรอเรองใดๆ ทเปนเรองละเอยดออน เชน เรองศาสนา ความเชอ การเมอง ฯลฯ หากองคกรหรอหนวยงานทเชญไปเปนวทยากรใหคาตอบแทนแกผสอขาวมากกวา ๓,๐๐๐ บาท ผสอขาวควรแจงเปนลายลกษณอกษรใหบรรณาธการทราบ๙.๓ กำรรบ “งำนนอก”’ ผสอขาว และชางภาพของเครอเนชน จะไมสามารถรบท�างานพเศษ ทเปนเรองในสายงานทตวเองท�าอย ใหองคกรอนถงแมจะไมไดเปนคแขงโดยตรงกบสอทสงกดอยกตาม ยกเวนในกรณทไดรบอนญาตจากบรรณาธการแลวเทานน การรบ “งานนอก” ไมควรเปนเหตใหเกดการขดแยงใดๆ ในสวนงานทรบผดชอบ รวมทงตองไมเปนงานทท�าใหตวเอง กองบรรณาธการท

สงกด และงานหลกทไดรบมอบหมายตองลาชาหรอเสยหาย การมสวนรวมในการโฆษณาประชาสมพนธ การเขารวมคณะผบรหาร หรอเปนกรรมการในองคกรการกศล หรอแมแตองคกรดานสงคมสงเคราะห ไมวาจะไดคาจางหรอไม ลวนมความเสยงทจะท�าใหเกดความขดแยงกบบทบาทการเปนสอ หรอสอทสงกด ผสอขาวไมควรรบต�าแหนงกรรมการอยางเปนทางการใหกบการประกวดใดๆ หากไดรบค�าเชญ หรอเสนอใหรบต�าแหนงใดๆ ควรปรกษาบรรณาธการหรอผบงคบบญชาโดยตรงกอน๙.๔ กำรไปปรำกฏตวในสออนๆ ผสอขาวไมควรไปปรากฏตว หรอใหขอมลแกสอตางๆ เวนแตวาจะไปในฐานะสมาชก หรอเจาหนาทของสมาคมทเกยวของกบสอมวลชน เชน สมาคมนกขาวนกหนงสอพมพแหงประเทศไทย สมาคมนกขาววทยและโทรทศนไทย สภาการหนงสอพมพแหงชาต สภาวชาชพขาววทยและโทรทศนไทย แตการไปปรากฏตวหรอใหขอมลดงกลาวตองผานความเหนชอบจากบรรณาธการ

๘๔

๘๕

กอน ซงจะตองพจารณาอนมตโดยดทผลประโยชน และภาพลกษณของเครอเนชน เปนหลก ไมควรใหใครไปปรากฏตวในสอ หรอกจกรรมใดกตามทจะสงผลใหภาพพจนขององคกรเสยหาย

ตวอยางงานหรอกจกรรมทควรหลกเลยง - การไปปรากฏตวในฐานะพธกรใหกบรายการโทรทศนหรอรายการวทยทเปนรายการทไมสงเสรมใหเกดประโยชนใหแกผชมและสงคมสวนใหญ - การไปปรากฏตวในฐานะผเชยวชาญดานตางๆ เชน การเมอง ศาสนา วทยาศาสตร การแพทย ละคร ทศนศลป ภาพยนตร กฬา ฯลฯ รวมถงการใหสมภาษณกอน ระหวางหรอหลงการแขงขนตางๆ

ตวอยางงานทผสอขาวควรไดรบอนญาตจากผบงคบบญชากอน - การไปปรากฏตวในสอโทรทศน และวทยซงบรรณาธการเหนวาเปนการสนบสนนชอเสยงและภาพลกษณของบรษท การอนญาตไป

๘๖

หมวดท

ท�างานประเภทนใหถอวาเปนเวลาท�างาน หากองคกรหรอหนวยงานทเชญไปใหคาตอบแทนทมมลคามากกวา ๓,๐๐๐ บาท ใหผสอขาวแจงแกบรรณาธการทราบดวย - การไปปรากฏตวในสอโทรทศน และวทยเพอตอบค�าถามทเกยวของกบเรองทมคณคาของขาว หรอเรองทเกยวของกบสอทสงกดโดยตรง เชน เรองทศทาง แนวทางของสอ - การไปปรากฏตวในสอโทรทศน และวทยชมชน หรอใหขอมลแกสงพมพทไมไดขายโฆษณา เชน สงพมพของมหาวทยาลย วารสารทางการศกษา ฯลฯ

๘๗

แนวปฏบตส�ำหรบผสอขำวดำนตำงๆ

หมวดท

๘๘

หมวดท ๑๐แนวปฏบตส�ำหรบผสอขำว

ดำนตำงๆ

นอกจากยดหลกจรยธรรมในการปฏบตหนาทแลว (หมวดท ๑ : จรยธรรมของผประกอบวชาชพสอ) ผสอขาวดานตางๆ ยงมแนวปฏบตเฉพาะดงตอไปน๑๐.๑ ผสอขำวกำรเมอง ผสอขาวการเมองมหนาทท�าขาวทางดานการเมอง แตไมมหนาทหรอความจ�าเปนทจะตองมความสมพนธพเศษหรอความใกลชดเกนพอดกบนกการเมองหรอพรรคการเมองใดๆ ทงสน การรกษา “ระยะหาง” ระหวางนกขาวกบนกการเมองและพรรคการเมองตางๆ จงเปนแนวปฏบตทส�าคญเปนอยางยง การพบปะหรอรวมสงสรรคหรอรวมรบประทานอาหารกบนกการเมองเฉพาะกลมหรอพรรคการเมองบางพรรคเปนประจ�าโดยไมมเหตผลทเกยวของกบการปฏบตหนาทการท�า

๘๙

ขาว เปนตวอยางของความสมพนธทควรจะหลกเลยง การรบสทธพเศษหรอของขวญทมราคาจากนกการเมองหรอพรรคการเมองกเปนการกระท�าตองหามเชนเดยวกน ไมมความจ�าเปนใดๆ ทงสนทผสอขาวจะตองไปรวมงานวนเกดหรองานเลยงฉลองต�าแหนงของนกการเมอง เวนเสยแตวาเปนสวนหนงของการปฏบตหนาท การปฏบตตอขาราชการและหนวยราชการกใหใชหลกการเดยวกนกบการปฏบตกบนกการเมองและพรรคการเมอง๑๐.๒ ผสอขำวดำนกฬำ หากผสอขาวกฬาไดรบบตรผานประต หรอไดรบเชญใหไปท�าขาวควรรายงานอยางชดเจนวา การเดนทางไปท�าขาวนนๆ ไดรบเชญจากบรษทหรอหนวยงานใด แตผสอขาวกฬาไมควรเรยกรอง หรอรองขอสทธพเศษอนใดนอกเหนอจากทผจดงานไดจดไวใหแกสอมวลชนทวไป๑๐.๓ ผสอขำวดำนวฒนธรรม/อำหำร/แฟชน ผสอขาวไมควรมสวนรวมในการพฒนาชนงานศลปะ หรอการโฆษณาและการตลาดของ

๙๐

งานศลปะใดๆ รวมถงไมควรแนะน�าหรอจดหา ผจดพมพ ผอ�านวยการสราง ตวแทน หรอหองแสดงผลงานใหกบนกเขยน นกเขยนบทละคร นกแตงเพลง หรอศลปนอนๆ รวมทงไมควรแนะน�าพอครวใหกบเจาของรานอาหาร หรอแนะน�า นกออกแบบเสอผาใหกบผผลตเสอผา ผสอขาวไมควรรบต�าแหนงทปรกษา กรรมการตดสนรางวล รวมทงไมควรรบรางวลใดๆ จากบคคล หรอกลมบคคลทท�าขาว อกทงไมควรรองขอหนงสอ เทปเพลง หรอสงของอนใดเปนพเศษนอกเหนอจากทไดรบมาเพอใชในการเขยนบทวจารณ๑๐.๔ ผสอขำวดำนศลปะ/รปภำพ/เทคโนโลย ชางภาพ บรรณาธการภาพ ผก�ากบศลป เจาหนาทหองปฏบตการ และบรรณาธการฝายเทคนค ไมควรรบของขวญ อปกรณ โปรแกรม หรอสงของใดๆ จากผขายหรอผผลต รวมทงไมควรใหค�ารบรองตวสนคา หรอใหค�าแนะน�าเรองการออกแบบตวสนคาแกบรษทผผลต ผสอขาวสามารถทดสอบสนคาได เมอบรรณาธการอนญาตเทานน และตองสงคนทนทททดสอบสนคาแลวเสรจ เวนเสยแตวาบรษทจะ

๙๑

ไดซอสนคานนไวแลว๑๐.๕ ผสอขำวรถยนต กำรใชอปกรณตำงๆ เพอกำรทดสอบและเขยนวจำรณ ผสอขาวสายยานยนตอาจไดรบขอเสนอใหรบรถยนตไปทดลองขบเพอจดประสงคในการเขยนขาว ซงผสอขาวตองแจงใหบรรณาธการทราบกอนทจะรบรถยนตนนมาทดลองขบ และตองดแลรกษารถยนตใหอยในสภาพเดยวกบตอนทไดรบมาจากบรษทผผลต หลงจากเสรจสนการทดสอบรถยนตเพอการวจารณแลว ผสอขาวควรสงรถยนตคนบรษทผผลตทนท ไมน�าไปใชสวนตวกอน หลกปฏบตนใชกบอปกรณอนๆ เชนกน ตวอยางท ๑ : ผสอขาวไดรบรถยนตใหมาทดลองขบโดยอสระ ไมจ�ากดเวลาและความรบผดชอบ เพอนนกขาวเหนวา ไดรถยนตมาขบฟร จงขอยมไปขบบางเพอไปงานเลยงสงสรรค ขากลบเกดอบตเหตจนรถยนตทรบมาเพอใชทดลองขบเสยหาย เหตการณเชนนท�าใหชอเสยงของสอมวลชนและองคกรทสงกดเสยหายไปดวย๑๐.๖ ผสอขำวดำนกำรทองเทยว ผสอขาวและบรรณาธการขาวไมควร

๙๒

เขารวมจบสลากชงรางวลทบรษทหรอองคกรทเกยวของกบการทองเทยวหรออนใดจดขน หากไดรบเชญจากบรษททองเทยว สายการบน องคกรของรฐ ฯลฯ ใหไปท�าขาว ไมควรมการเรยกรองบรการพเศษนอกเหนอจากทผจดเตรยมไวในรายการ คาใชจายอนใดทผสอขาวจ�าเปนตองใชเพอการท�าขาวใหกลบมาเบกกบบรษท และในการรายงานขาวจะตองบอกใหชดเจนวาไดรบเชญจากบรษทหรอหนวยงานใด (ตามหลกปฏบตหมวด ๖ ขอ ๖.๑) บรรณาธการขาวทองเทยวมกตองตดตอกบนกเขยนอสระ (ดหลกปฏบตหมวดท ๑๐ ขอ ๑๐.๘) ดงนนตองระวงเปนพเศษเพอใหนกเขยนอสระปฏบตตามหลกจรยธรรมและวชาชพเชนเดยวกบผสอขาวในเครอเนชน และหากทราบวานกเขยนอสระคนใดเรยกรองบรการพเศษจากองคกร หนวยงาน หรอบรษทใดๆ โดยอางวา เปนผสอขาวของเครอ ใหบรรณาธการงดเวนการมอบหมายงานใหโดยเดดขาดและแจงใหองคกรทเกยวของทราบดวย บรรณาธการขาวทองเทยวไมควรมอบหมายงานใหนกเขยนอสระทท�างานเปนฝาย

๙๓

ประชาสมพนธใหบรษททองเทยว หรอมสวนเกยวของกบบรษททองเทยว สายการบน หรอองคกรของรฐ แตอาจผอนผนใหนกเขยนอสระผนนรบงานได หากเปนผเชยวชาญเฉพาะดาน ผสอขาวและบรรณาธการขาวทองเทยวไมควรท�าขาวเกยวกบบรการการทองเทยว หรอ สนคาใดๆ ทญาตพนอง หรอบคคลทมความสมพนธใกลชดเปนผจด ผผลตหรอเปนผจ�าหนาย๑๐.๗ ผสอขำวสำยขำวอนๆ ใหยดแนวทางเดยวกนกบผสอขาวการเมอง คอการม “ระยะหาง” กบแหลงขาวเพอหลกเลยงปญหาความขดแยง หรอผลประโยชนทบซอน๑๐.๘ นกขำวอสระ (สตรงเกอร) และ นกเขยน หรอชำงภำพอสระ (ฟรแลนซ) นกขาวอสระ (สตรงเกอร) แมจะไมไดเปนพนกงานประจ�าของกองบรรณาธการใด แตกจ�าเปนตองมมาตรฐานในการท�างานและยดหลกการเดยวกนกบผสอขาวของกองบรรณาธการ เนองจากผอาน ผฟงหรอผชม สนใจเพยงมาตรฐานของกองบรรณาธการ ไมไดสนใจวาขาวนน เขยนโดยใคร หากนกขาว

๙๔

หมวดท

อสระท�างานต�ากวามาตรฐานหรอฝาฝนหลกการทกองบรรณาธการยดถอ กองบรรณาธการสามารถยกเลกการมอบหมายงานและไมรบงานจากนกขาวหรอชางภาพอสระผนนอกตอไป หากทราบวาสตรงเกอร หรอฟรแลนซ คนใด เรยกรองสทธหรอบรการพเศษจากองคกร หนวยงาน หรอบรษทใดๆ โดยอางวาเปน ผสอขาวของเครอเนชน ใหบรรณาธการยตการวาจางงานหรอการมอบหมายงานโดยทนท กอนมอบหมายงานขาว นกขาวและ ชางภาพอสระตองเซนสญญากบกองบรรณาธการกอนวาจะปฏบตตามหลกจรยธรรมของสอและหลกปฏบตของเครอเนชน๑๐.๙ บคลำกรของฝำยขำว นกขาว ชางภาพ และบคลากรอนๆ ของฝายขาวจะตองปฏบตตอแหลงขาวและบคคลภายนอกดวยความสภาพ เคารพตอสถานททไปปฏบตหนาท ตองแตงกายสภาพเรยบรอยและวางตวใหเหมาะสมกบสถานทและกาลเทศะ และไมเรยกรองสทธพเศษหรอการปฏบตทแตกตางจากผอน

๙๕

กำรแกไขขอผดพลำด

หมวดท

๙๖

หมวดท ๑๑กำรแกไขขอผดพลำด

พนกงานฝายขาวทกระดบ ตงแต บรรณาธการ นกขาว ชางภาพ ซบเอดเตอร ตองใชความระมดระวงและความรอบคอบเปนอยางยงในการท�างานเพอปองกนไมใหเกดขอผดพลาด ในการรายงาน การเขยน และการน�าเสนอเรองราว ไมวาจะเปน ขาว รายงาน บทความ สารคด ภาพประกอบขาว และไมวาสอใดกตาม โดยปฏบตตาม “บญญต ๑๐ ประการ” “คมอจรยธรรม ส�าหรบทกสอในเครอเนชน” และ “คมอแนวทางเขยนขาว” อยางเครงครด จะตองระลกเสมอวา ความถกตองของขอมลและความเปนธรรมในการเสนอขาวและบทความตางๆ เปนหวใจของความนาเชอถอของสอตางๆ ในเครอ อยางไรกตามในกรณทเกดขอผดพลาดขน ตองมการแสดงความรบผดชอบในทนท ดวยการตพมพ ออกอากาศค�าชแจง หรอ มขอความ

๙๗

ขออภยตอผอาน ผฟงหรอผชม ตอบคคลหรอองคกรทอาจไดรบความเสยหายโดยไมรอชา และโดยไมตองรอใหมผอานหรอบคคลจากภายนอกทวงถามเปนอนขาด ส�าหรบสอสงพมพแตละฉบบควรจะมคอลมนประจ�าในหนาใดหนาหนงในต�าแหนงทเดนชดเพอชแจงและแกไขความผดพลาดทเกดขนในแตละวน (เชนชอของแหลงขาว ต�าแหนง ตวเลขหรอขอมลอนๆ ทคลาดเคลอนหรออาจสรางความเขาใจผดตอผอาน) แตในกรณทเปนความผดพลาดทรายแรง เชนมการรายงานขาวหรอตพมพภาพทไมตรงกบขอเทจจรงทอาจสรางความเสยหายใหกบตวบคคล องคกร หรอสงคม จะตองมการตพมพขอความชแจงหรอการขออภยในหนาหนงสอพมพทเหมาะสมกบระดบของความเสยหายทเกดขนในวนรงขนทนท โดยบรรณาธการของแตละสอจะเปนผพจารณาตามความเหมาะสม ในกรณของสอโทรทศนและวทย ใหออกอากาศค�าชแจงหรอขอความขออภยทเหมาะสม

๙๘

หมวดท

โดยเรวทสด ถาหากความผดพลาดเกดจากความประมาทเลนเลอ ความสะเพราหรอความสบสนของฝายขาวเอง ค�าชแจงหรอขอความขออภยจะตองมความชดเจนไมออมคอมหรอมลกษณะแกตวเปนอนขาด พงระลกอยเสมอวาการแสดงความรบผดชอบดวยการรบผดเมอมความผดพลาดเกดขนเปนวธการลดระดบความเสยหายและรกษาไวซงความนาเชอถอของสอในเครอทดทสด ความผดพลาดทเกดขนในแตละครงจะตองไมปลอยใหผานไปโดยไมมการสอบสวนถงตนเหตและหาตวบคคลทรบผดชอบเพอตกเตอนหรอลงโทษตามระดบความเสยหายทเกดขนตามระเบยบของบรษท และทส�าคญทสดเพอเปนบทเรยนปองกนไมใหเกดความผดพลาดในลกษณะเดยวกนอก

๙๙

กำรรำยงำนขำว เกยวกบกจกรรมของบรษท

หมวดท

หมวดท ๑๒กำรรำยงำนขำว

เกยวกบกจกรรมของบรษท

การเสนอขาวเกยวกบกจกรรมและเหตการณทเกยวของกบบรษทและผบรหารของบรษทควรท�าดวยความระมดระวงเปนอยางยง ควรท�าเฉพาะกรณทจ�าเปนเทานนและตองไดรบความเหนชอบโดยตรงจากบรรณาธการของแตละสอกอนตพมพหรอออกอากาศ ในกรณทเปนขาวประชาสมพนธกจกรรมของบรษทกตองไดรบความเหนชอบจากบรรณาธการของแตละสอกอนเชนเดยวกน หามผสอขาวรบขอมลจากบคคลอนทงภายในและภายนอกบรษท เพอตพมพหรอออกอากาศโดยไมไดรบการอนมตจากบรรณาธการขาวหรอบรรณาธการบรหาร นอกจากนผ สอข าวตองหลกเลยง การเขยนขาวบทวเคราะหหรอความคดเหนทเกยวของหรอพาดพงถงบรษทโดยไมปรกษา

๑๐๐

๑๐๑

หรอไดรบอนมตจากบรรณาธการกำรรำยงำนเกยวกบองคกรสอภำยนอก ควรหลกเลยงการรายงานขาวหรอแสดงความคดเหนเกยวกบองคกรสอนอกเครอเนชน ไมวาจะเปนขาวหรอความเหนในเชงบวกหรอลบกตาม ในกรณทจ�าเปนตองขอความเหนชอบจากบรรณาธการกอนตพมพหรอออกอากาศ การรายงานขาวเกยวกบกจกรรมขององคกรสอนอกเครอเนชน โดยเฉพาะสอทเปนคแขงโดยตรง เชน การเปดตวสนคาหรอผลตภณฑใหม หรอการแนะน�าผบรหารตองไดรบความเหนชอบจากบรรณาธการเชนเดยวกน

๑๐๒

หมวดท

๑๐๓

หลกปฏบตและจรรยำบรรณ Nation Social Media

หมวดท

หมวดท ๑๓หลกปฏบตและจรรยำบรรณ

Nation Social Media

ภายใตหลกการของ Nation Way สอในเครอเนชนพงยดถอหลกปฏบตในการใช Social Media หรอสอสงคมออนไลน ดงนในหลกปฏบตและจรรยำบรรณ ฉบบน “Social Media หรอสอสงคมออนไลน” หมายความถง สอดจทลทเปนเครองมอในการสอสาร ผานอปกรณคอมพวเตอร เชน twitter facebook weblog Hi5 Youtube “จรยธรรมสอมวลชน” หมายความวา การประพฤตปฏบตทางวชาชพสอมวลชนทสงคมยอมรบ หรอหมายถงการปฏบตตามหลกการจรรยาบรรณของสอในเครอเนชน “ประเดนสำธำรณะ” หมายความวา ขอเทจจรงหรอสาระส�าคญทประชาชน มความชอบธรรมทจะแสดงความคดเหน หรอสาธารณชนสมควรรบรในเรองทเกยวกบประโยชนสาธารณะ

๑๐๔

“ประโยชนสำธำรณะ” หมายความวา สงทเปนผลดหรอเปนคณตอสาธารณชน “tweet” การเขยนขอความตางๆ บน twitter “follow” ตดตาม หรอเพมรายชอบคคลทตดตาม “following” ตดตามอานขอความ ทบคคลอนพมพไว “follower” ผทตดตามอานขอความของเรา “reply” การตอบขอความบน twitter “retweet (RT)” คดลอกและสงขอความของบคคลอนไปใหเพอน “avatar” รปส�าหรบใชแสดงตวตน

๑.หลกกำรและแนวปฏบตทวไป ๑.๑ สอในเครอเนชน สามารถใชสอสงคมออนไลน เปนเครองมอในการรายงานขาว และสามารถแสดงความเหนได โดยนกขาว สามารถทจะแสดงชอผใชงาน (twitter account) เปนชอเดยวกบการใชงานในฐานะบคคลธรรมดาได ทงน

๑๐๕

ตองแยกแยะใหเหนวา สวนไหนเปนขาว สวนไหนเปนความเหน ในกรณความเหนใหค�านงถงประโยชนสาธารณะดวย ๑.๒ ตองแสดงต�าแหนง หนาท สงกด ใหชดเจน เพอความนาเชอถอ และเพอให ผท follow สามารถใชดลพนจในการตดตามได ๑.๓ พงระมดระวง การใชถอยค�าและภาษา ทอาจเปนการดหมน หรอหมนประมาทบคคลอน และควรใชภาษาอยางมรสนยม ๑.๔ พงงดเวนการโตตอบ ดวยความรนแรง ในกรณทบคคลอน มความเหนแตกตางกน การละเวนไมโตตอบ จะท�าใหความขดแยงไมบานปลาย จนหาทสนสดไมได ๑.๕ พงงดเวนการใช twitter วพากษ วจารณ หรอแสดงความเหนในเรองทเปนขอมลภายในองคกร หรออาจสงผลกระทบตอองคกร ๑.๖ Avatar พงใชรปแสดงตวตนทแทจรง และพงงดเวนการน�ารปบคคลอน รปบคคลสาธารณะ มาแสดงวาเปนรปของตนเอง ยกเวน twitter ในนามของกลมบคคล องคกร หรอแผนกงานทสงกด อาจใชรปสญลกษณ หรอเครองหมาย

๑๐๖

แสดงสงกดได ๑.๗ พงระมดระวง การ tweet ทอาจ สงผลกระทบตอเดกและสตร หรอละเมดสทธ มนษยชน ๑.๘ การใชสอสงคมทแสดงสงกด ความเปนสอในเครอเนชน ไมวาในรปแบบใด ควรแจงใหผบงคบบญชาทราบทกครง

๒. หลกกำร RT ๒.๑ ควร RT เฉพาะบคคลทรจก หรอแสดงตวตน ต�าแหนง หนาทการงาน สถานะ ชดเจนเทานน ๒.๒ พงละเวนการ RT ขอความทมลกษณะเปนขาวลอ ขาวทไมปรากฏทมา หรอเปนเพยงการคาดเดา ๒.๓ พงงดเวน RT ขอความทเกยวของกบสถาบนทกกรณ ไมวาจะเปนขอความลกษณะใด ยกเวน ขอความซงเปนทเผยแพรตอสาธารณะแลว เชน พระราชด�ารส พระบรมราโชวาท ๒.๔ พงระลกเสมอวา การ RT ขอความทเปนเทจ หรอขอความทเจาของประสงคทจะ

๑๐๗

กระจายขาวสรางความสบสน วนวายในบานเมอง เทากบเปนเครองมอของบคคลเหลานน ๒.๕ ควรงดเวน การ RT เรองบคคลตาย ยกเวนไดตรวจสอบขอเทจจรงแลว ๒.๖ การ RT เรองเชญชวนกนไปชมนม หรอกระท�ากจกรรมทางสงคมใดๆ จะตองตรวจสอบขอเทจจรงใหแนชดเสยกอน

๓. หลกควำมรบผดชอบ ๓.๑ ควรแสดงความรบผดชอบ ดวยการขอโทษ หรอแสดงความเสยใจในทนท ทรวา tweet ผดพลาด หรอสงผลกระทบตอบคคลอน ๓.๒ ในกรณ RT ขอความทเปนขาวลอ หรอขาวทเปนเทจ จะตองแกไขถอยค�านนโดยพลน หากสามารถตรวจสอบขอเทจจรงได พงแสดงขอเทจจรงใหเปนทประจกษ

๑๐๘

บนทก

บนทก

บนทก