บทท 4

ทฤษฎพฤตกรรมของผบรโภค (The Theory of Consumer Behavior)

เปนทฤษฎทอธบายถงเบองหลงความเปนมาของอปสงคสวนบคคล (Individual

Demand) ในสนคาและบรการของผบรโภค ทฤษฎทจะนาไปใชเพอการอธบายพฤตกรรมของ ผบรโภคดงกลาวมอยหลายทฤษฎ ในทนจะพจารณาเพยง 2 ทฤษฎ คอ

- ทฤษฎอรรถประโยชน (Cardinal Utility Theory)

- ทฤษฎเสนความพอใจเทากน (The Indifference Curve Theory)

1. ทฤษฎอรรถประโยชน (Utility Theory)

ทฤษฎอรรถประโยชน (Utility Theory) เปนทฤษฎทพยายามอธบายใหเหนวา ในสถานการณหนงๆ ทผบรโภคเผชญอย ดวยเงนจานวนจากดและระดบราคาสนคาทเปนอย ผบรโภคจะจบจายใชสอยเงนซอสนคาจานวนเทาใด และถาพวกเขาจาเปนตองเลอกใชเงนเพอซอสนคามากกวา 1 ชนด เขาจะจดสรรการใชเงนอยางไร เพอใหเกดความพอใจสงสด

1.1 ขอสมมตพนฐานของทฤษฎ (Basic Assumption)

1. ผบรโภคสามารถบอกความพอใจออกเปนหนวยนบได เรยกวา Util เชน ดมนา 1 แกวพอใจ 20 หนวย

2. ความมเหตผล (Rational) ผบรโภคเปนผมเหตผลในการเลอกซอสนคามาบรโภค เพอใหไดความพอใจสงสด ภายใตงบประมาณทจากด

3. ความเปนอสระของอรรถประโยชน (Independence of Utility) หมายความวา อรรถประโยชนในการบรโภคสนคาชนดหนงเปนอสระจากการบรโภคสนคาชนดอน เชน การดมนา ไมทาใหความพอใจในการรบประทานขาวแกงเปลยนแปลง

EC 111 103

4. สนคาทซอขายสามารถแบงเปนหนวยยอยๆ ได สนคาแตละหนวยมคณสมบตเหมอนกนทกประการ

5. อรรถประโยชนเพมลดนอยถอยลง (Diminishing Marginal Utility) หมายความวา เมอผบรโภคไดรบสนคาจานวนมากกวาหนวยเดม อรรถประโยชนเพมของสนคาหนวยหลงจะนอยกวาหนวยแรกๆ บางครงเรยกขอสมมตวา กฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนเพม (Law of Marginal Utility)

ขอสงเกตบางประการเกยวกบอรรถประโยชน

1. คาวา อรรถประโยชน กบคณประโยชน ไมใชสงเดยวกน สนคาบางอยาง เชน ยาบา บหร เหลา เปนตน อาจกอใหเกดอรรถประโยชน แตไมมคณประโยชน

2. สนคาชนดเดยวกน จานวนเทาๆ กน อาจกอใหเกดอรรถประโยชนแตกตางกน สาหรบผบรโภคแตละคน ทงนขนอยกบ

รสนยม : บางคนชนชอบในสนคานจะไดรบอรรถประโยชนมากกวาคนไมชอบ

เวลา : ในเวลาทตองการจะมอรรถประโยชนมากกวาเวลาทไมตองการ

สถานท : นาในทะเลทราย จะมอรรถประโยชนมากกวานาในสถานทอนๆ

1.2 แนวคดของอรรถประโยชน (Concept of Utility)

อรรถประโยชน (Utility)

ในความหมายทางเศรษฐศาสตรทใชกนโดยทวไป หมายถง ความพอใจทผบรโภคไดรบจากสนคาและบรการชนดใดชนดหนง ณ เวลาใดเวลาหนง อรรถประโยชนจะมากหรอนอยขนอยกบปรมาณความตองการของผบรโภค ซงมกจะแตกตางกนไปตามเวลา สถานท และความจาเปน ตามทฤษฎนสมมตใหความพอใจทไดรบดงกลาวสามารถวดหรอกาหนดเปนตวเลขได โดยมหนวยของความพอใจ เรยกวา ยทล (Util)

EC 111 104

2. ความหมายและความสมพนธระหวาง “อรรถประโยชนรวม” และ “อรรถประโยชนเพม

อรรถประโยชนรวม (Total Utility : TU)

คอความพอใจทงหมดทไดรบจากการบรโภคสนคาและบรการชนดใดชนดหนงในระยะเวลาหนง

อรรถประโยชนเพม (Marginal Utility : MU)

คอความพอใจทผบรโภคไดรบเพมขนจากการบรโภคสนคาเพมขน 1 หนวย

MU = Q

TU

ΔΔ

อรรถประโยชนรวม (TU) = ผลบวกของ MU ของการบรโภคสนคาตงแตหนวยแรก จนถงหนวยท n

TUn = MU1 + MU2 + MU3 + . . . + MUn

TUn = ∑=

n

1iiMU

TUn = ผลรวมของอรรถประโยชนของสนคา n หนวย

MU1 + MU2. . .MUn = อรรถประโยชนของสนคาหนวยท 1, 2,. . .จนถง n

EC 111 105

3. กฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนเพม (The Law of Diminishing Marginal Utility)

กลาววา เมอผบรโภคไดบรโภคสนคาชนดใดชนดหนงเพมขนเรอยๆ อรรถประโยชนท ผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคาเพมขนแตละหนวยจะลดลงตามลาดบ

4. ตารางและเสนอรรถประโยชน (Utility Schedule and Curves)

จากแนวคดของทฤษฎอรรถประโยชน ทวาอรรถประโยชนทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคาและบรการ สามารถวดคาออกมาเปนตวเลขได ดงนน เมอเราทราบวาการท ผบรโภคไดรบอรรถประโยชนจากการบรโภคสนคาและบรการในจานวนตางๆ เปนตวเลขเทาใดแลว นามาเขยนในรปตาราง เรยกวา ตารางอรรถประโยชน และเมอนาคามา plot กราฟ จะไดเสนอรรถประโยชน

ตารางท 4.1 แสดงอรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพม

ปรมาณสนคา อรรถประโยชนรวม

(Total Utility)

อรรถประโยชนเพม

(Marginal Utility)

0

1

2

3

4

5

6

7

0

10

18

24

26

26

23

16

−

10

8

6

2

0

-3

-7

EC 111 106

จากตาราง 4.1 จะเหนวา อรรถประโยชนรวม (TU) จะเพมขนในอตราลดนอยถอยลง ดงนน อรรถประโยชนเพม (MU) จงมคาลดลงเมอบรโภคสนคาเพมขน และอรรถประโยชนรวม (TU) ส งสด อรรถประโยชน เ พม (MU) เปน 0 และอรรถประโยชนรวม (TU) ลดลง อรรถประโยชนเพม (MU) มคาตดลบ

5

10

15

20

25

0

TU

TU

1 2 3 4 5 6 7 ปรมาณ

25 20 15 10

5

1 2 3 4 5 6 7 ปรมาณ 0

MU

MU

รปท 4.1 เสนอรรถประโยชนรวมและเสนอรรถประโยชนเพม

EC 111 107

5. ดลภาพของผบรโภค

หมายถงระดบความพงพอใจสงสดทผบรโภคไดรบ

5.1 ถาหากเปนกรณทไมมขอจากดของดานการเงนทจะใชซอสนคา หรอกรณสนคาไรราคา (Free Goods) ผบรโภคจะไดรบความ พอใจสงสด เมอบรโภคสนคาจนถงหนวย

TU สงสด MU = 0

5.2 ในกรณทสนคามราคาและรายไดอนจากดของผบรโภคเขามาเปนขอจากด ผบรโภคจะตองปฏบตอยางไรในการใชเงนอนจากดนไปซอสนคา เพอใหไดความพอใจสงสด โดยจะพจารณาจากดลยภาพของผบรโภคในกรณตอไปน

(1) กรณทบรโภคสนคาชนดเดยว สมมตวาเปนสนคา X ดลยภาพของผบรโภค คอ

MUX = PX

และหมดเงนพอด

(2) ในกรณทบรโภคสนคามากกวา 1 ชนด

สมมตวา n ชนด และตองบรโภคจนหมดเงน (I)

(2.1) ในกรณราคาสนคาทกชนดเทากน (Pa = Pb = . . . = Pn)

ดลยภาพของผบรโภค

MUa = MUb = …………….= MUn

PaQa + PbQb + …………….+PnQn = I

EC 111 108

(2.2) ในกรณสนคาแตละชนดราคาไมเทากน

(Pa ≠ Pb ≠ . . . ≠ Pn)

ดลยภาพของผบรโภค

n

n

b

b

a

a

P

MU

P

MU

P

MU=== ΚΚ

PaQa + PbQb + …………….+PnQn = I

ตวอยาง การหาดลยภาพของผบรโภคในกรณบรโภคสนคาชนดเดยว อรรถประโยชนเพมในตารางท 4.1 ซงแสดงการบรโภคสนคาชนดเดยว ดงน

ปรมาณสนคา (X)

MUX

0 1 2 3 4 5 6 7

- 10 8 6 2 0 -3 -7

ถาตองการหาดลยภาพของผบรโภค จะตองเลอกบรโภค ณ จดท

EC 111 109

MUX = PX

หมายความวา ถาราคาสนคา x ชนละ 10 บาท ผบรโภคจะซอสนคา X จานวน 1 ชน

Θ เปนจดท MUX = PX

ในทานองเดยวกน ราคาสนคา X (PX) ลดลงเปน 8 บาท ความตองการซอสนคา (X) เพมขนเปน 2 ชน เปนตน

จากตวอยาง ถาราคาสนคา X ชนละ 8 บาท ผบรโภคจะซอสนคา X จานวน 2 ชน เพราะเปนจด MUX = PX โดยจายเงนจานวน 16 บาท (8 x 2 = 16) แตความพอใจทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคา X จานวน 2 ชน = 10 + 8 = 18 บาท

ดงนนความพอใจทผบรโภคไดรบเกนกวาราคาสนคาทจาย = 18 – 16 = 2 บาท

ดงนนความพอใจสวนเกน = 2 บาท

สวนเกนของผบรโภค (Consumer Surplus)

หมายถง อรรถประโยชนทงหมดทผบรโภคไดรบเกนกวาจานวนเงนทจายจรง เพอใหไดมาซงสนคาจานวนหนง

การหาคาสวนเกนของผบรโภค โดยรปกราฟ

กาหนดใหเสน AB เปนเสนอปสงค ∴ พนท Δ OAB คอขอบเขตราคาทผบรโภค เตมใจจาย

EC 111 110

สวนเกนของผบรโภค

ราคา

A

P C

0 Q B ปรมาณ

ถาราคาสนคา = OP ผบรโภคจะซอสนคา OQ

ผบรโภคจะจายเงนซอ = พ.ท. OPCQ (คอ OP x OQ)

แตผบรโภคไดรบอรรถประโยชน = พ.ท. OACQ

∴ ผบรโภคไดรบอรรถประโยชนเกนกวาราคาทจายจรง = พ.ท. Δ PAC

สรปสวนเกนของผบรโภค = พ.ท. Δ PAC

สวนเกนของผบรโภคจะเพมขนเมอราคาลดลง และจะมคามากทสดเมอราคา = 0 หรอไมเสยเงน

ตวอยาง การหาดลยภาพของผบรโภค ในกรณทบรโภคสนคามากกวา 1 ชนด และราคาสนคาแตละชนดเทากน

คาถาม สมมตวา มเงนอย 12 บาท ราคาสนคา X และสนคา Y หนวยละ 1 บาท เทาๆ กน ผบรโภคจะเลอกบรโภคสนคา X และ Y อยางละกหนวย จงจะไดรบความพอใจสงสด และความพอใจทงหมดทไดรบเทากบเทาไร โดยสมมตวาตารางความพอใจของผบรโภคทมตอสนคา X และ Y ดงน

EC 111 111

ปรมาณสนคา MUX MUy

1 2 3 4 5 6 7 8

40 36 32 28 24 20 12 4

30 29 28 27 26 25 24 20

หลกในการพจารณา ผบรโภคจะบรโภคสนคา x และ y ไปเรอยๆ จนกวา MU ของ สนคาแตละชนดเทากน และหมดเงนพอด นนคอจะบรโภค ณ จดท

MUX = MUY และหมดเงนพอด

ดงนนผบรโภคจะเลอกซอสนคา X = 5 หนวย Y = 7 หนวย เพราะเปนจดท MUX = MUY = 24 และหมดเงนพอด ความพอใจทงหมดไดรบ = 40+36+32+28+24+30+29+28+27+26+25+24 = 349 หนวย

ตวอยาง การหาดลยภาพของผบรโภค ในกรณทบรโภคสนคามากกวา 1 ชนด และราคาสนคาแตละชนดไมเทากน

คาถาม สมมตวามเงน 30 บาท บรโภคสนคา 2 ชนด คอ X และ Y โดย PX= 4, PY= 2

ผบรโภคจะบรโภคสนคา X และ Y อยางละกหนวย จงจะไดรบความพอใจสงสด โดยสมมตให ตารางความพอใจของผบรโภคทมตอสนคา X และ Y ดงน

EC 111 112

ปรมาณ MUX MUy

1 2 3 4 5 6 7 8

32 28 24 20 16 12 8 4

22 20 18 16 14 12 10 8

วธทา ดลยภาพของผบรโภคจะอย ณ ระดบ

X

X

P

MU =

Y

Y

P

MU และหมดเงนพอด

PX= 4 PY= 2 PX= 2 PX= 7 Q MUX MUY MUX / PX MUY / PY MUX / PX MUX / PX

1 2 3 4 5 6 7 8

32 28 24 20 16 12 8 4

22 20 18 16 14 12 10 8

8 7 6 5* 4 3 2 1

11 10 9 8 7 6 5* 4

16 14 12 10 8 6 4 2

32/7 4 24/7 20/7 16/7 12/7 8/7 4/7

จากตาราง ดลยภาพของผบรโภค คอ

5P

MU

P

MU

Y

Y

X

X == และหมดเงนพอด

EC 111 113

นนคอ บรโภค X = 4 Y = 7 โดยใชเงน จานวนเงน 30 บาท

PXQX + PYQY = 30

(4)(4) + (2) (7) = 30

30 = 30

- คาถาม ถาราคาสนคา x ลดลงเหลอ 2 บาท โดยทงบประมาณ และ Py คงท

- คาตอบ ดลยภาพของผบรโภค คอ

X

X

P

MU =

Y

Y

P

MU = 4 และหมดเงน

นนคอ บรโภค X = 7

Y = 8

- คาถาม ถาราคา PX เพมขนเปน 7 บาท โดยทงบประมาณและ PY คงท

- คาตอบ ดลยภาพของผบรโภคคอ

4P

MU

P

MU

Y

Y

X

X == และหมดเงนพอด

นนคอ บรโภค X = 2

Y = 8

เมอนาคา PX และ QX มาหาความสมพนธจะไดตารางดงน PX QX

2 4 7

7 4 2

และเมอนามา plot กราฟ จะไดเสนอปสงคของสนคา X

EC 111 114

QX 2 4 7

2

4

7

D

0

PX

6. ทฤษฎเสนความพอใจเทากน (The Indifference Curve Theory)

แนวการวเคราะหพฤตกรรมของผบรโภค มขอสมมตเบองตนวา

1. ความมเหตผล (Rationality) ทฤษฎนจะสมมตวา ผบรโภคแสวงหาความพอใจสงสด ภายใตเ งอนไขราคาและรายไดอนจากด และผบรโภคมความรอยางสมบรณตอภาวะการณของตลาด

2. ความพอใจสามารถเรยงลาดบไดวา ในสถานการณใดไดรบความพอใจมากกวาหรอนอยกวาในสถานการณใด

3. ความพอใจทผบรโภคไดรบขนอยกบจานวนสนคาทจะใชอปโภคและบรโภค

4. สนคาทกชนดสามารถแบงแยกเปนหนวยได ทาใหไมมขอจากดเกยวกบจานวนทจะซอ

7. ความหมายของเสนความพอใจเทากน

7.1 เสนความพอใจเทากน (Indifference Curve)

คอเสนทแสดงสวนประกอบ (Combination) ตางๆ ของสนคา 2 ชนดททาใหผบรโภคพอใจเทากน

EC 111 115

ตารางท 4.2 แผนการซอสนคา x และ y ในระดบตางๆ ทกอเกดความพอใจเทากน

สวนประกอบ จานวนสนคา x จานวนสนคา y a b c d e f

1 2 3 4 5 6

16 11 7 4 2 1

Y

16

11

7

4

1 2

1 2 3 4 5 6 X

a b

c

d

e

f

IC

รปท 4.2 แสดงเสนความพอใจเทากน

EC 111 116

7.2 ลกษณะและคณสมบตของเสนความพอใจเทากน

ก. เปนเสนททอดลงจากซายไปขวา มความชนเปนลบ

ข. เสนความพอใจเทากนจะตดกนไมได แตจะขนานกน เสนทอยสงกวาจะไดรบความพอใจมากกวา

ค. จากขอสมมตวา สนคาสามารถแยกเปนหนวยยอยๆ ได ดงนนเสนความพอใจ เทากน จะเปนเสนทมความตอเนองไมขาดตอน

ง. ในกรณทสนคาทง 2 ชนดทดแทนกนไดไมสมบรณ เสนจะเวาเขาหาจดเรมตน

ถาทดแทนกนอยางสมบรณ เสนความพอใจเทากนจะเปนเสนตรง

ถาทดแทนกนไมได เสนจะหกเปนมม

7.3 อตราการทดแทนหนวยสดทายของสนคา 2 ชนด (Marginal Rate of Substitution)

หมายถง อตราการลดลงของการบรโภคสนคาชนดหนง เมอบรโภคสนคาอกชนดหนงเพมขน 1 หนวย

ตวอยางท 4.3 แสดงอตราการทดแทนหนวยสดทายของสนคา x และ y

สวนประกอบ จานวนสนคา y จานวนสนคา x MRSxy MRSyx

a b c d e f

16 11 7 4 2 1

1 2 3 4 5 6

-5 -4 -3 -2 -1

-1/5 -1/4 -1/3 -1/2 -1

EC 111 117

MRSXY = X

Y

ΔΔ

−

MRSYX = Y

X

ΔΔ

−

8. เสนงบประมาณ (Budget Line or Price Line)

8.1 เสนงบประมาณ

คอเสนทแสดงสวนประกอบตางๆ ของสนคา 2 ชนดทผบรโภคสามารถซอไดดวยจานวนเงนเทากน

ตวอยาง สมมตผบรโภคมเงน 100 บาท ซอสนคา 2 ชนด คอ X และ Y สนคา X ราคา (PX) = 10 บาท สนคา Y ราคา (PY) = 5 บาท ผบรโภคสามารถซอ X และ Y ไดดงน

ตารางท 4.4 แสดงสดสวนของการเลอกซอสนคา 2 อยาง ภายใตงบประมาณจากด

สนคา X สนคา Y 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0

EC 111 118

หรอเขยนเปนสมการจะได

I = PXQX + PYQY

100 = 10 QX + 5QY

ปท 4.3 แสดงเสนงบประมาณ

Slope ของเสนงบประมาณ =

Y

ร

YPXP

−

2 4 6 8 10 X

2 4 8 10

12 14 16 18 20

1010

100

PX

==Ι

5

100==Ι 20

PY

EC 111 119

8.2 การเปลยนแปลงเสนงบประมาณ

เสนงบประมาณเสนหนงๆ จะมลกษณะอยางไร ขนอยกบจานวนงบประมาณและราคาน นด ดงนนถาตวแปรใดตวหนงหรอ ยนแปลง เสนงบประมาณจะ ยนแปลงไปจากเสนเดมได ลกษณะของการเปลยนแปลงพจารณาไดดงน

) ราคาสนคาชนดใดชนดหนงเปลยนแปล

รปท 4.4 แ สนคาชนดใดชนดหนงเปลยนแปลง

จากร

PX เพมขน เสนงบประมาณจะลดลงเปน AD

จากรป 4.4 (b) เดมเสนงบประมาณ คอ AB

PY ลดลง เสนงบประมาณจะเพมเปน BC

PY เพมขน เสนงบประมาณจะลดลงเปน BD

ส คา 2 ช หลายตวเปลเปล

(1 ง โดยทปจจยอนๆ คงท

สดงการเปลยนแปลงเสนงบประมาณเมอราคา

ป 4.4 (a) เดมเสนงบประมาณ คอ AB

PX ลดลง เสนงบประมาณจะเพมเปน AC

D B C สนคา X

สนคา Y คา Y สน

A

สนคา x

C

A

D

B

ราคาสนคา X เปลยนแปลง (b) ราคาสนคา Y เปลยนแปลง (a)

EC 111 120

(2) งบประมาณเปล

ยนแปลง โดยทราคาสนคาคงท

เมองบประมาณเพมขน เสนงบประมาณจะเลอนไปทางขวามอเปน CD และถางบประม

9. ดล m)

จสงสด จากการใชจายเงนงบประมาณของตนไปในการซ สนคาและบรการ

นวการวเคราะหจากทฤษฎเสนความพอใจเทากน

สนคา Y

A

C

E

0 F B D สนคา X

รปท 4.5 แสดงการเปลยนแปลงเสนงบประมาณ

เดมเสนงบประมาณคอ AB

าณลดลง เสนงบประมาณจะเลอนไปทางซายมอ เปน EF

ยภาพของผบรโภค (Consumer Equilibriu

คอ สภาวะทผบรโภคไดรบความพอใอ

แ

ลยภาพผบรโภคจะเกดขน ณ จดท ด

EC 111 121

(1) เสนความพอใจเทากน สมผสกบเสนงบประมาณ

) Slope ของเสนความพอใจเทากน เทากบ slope ของเสนงบประมาณ

(3) M

(2

RSXY = Y

X

P

P−

ด E คอดลยภาพของผบรโภค

ผบรโภคจะบรโภคสนคา x = Ox1

สนคา y = Oy1

สนคา y

A

y

รปท 4.6 ดลยภาพของผบรโภค

จ

สนคา x 0 x1

1

IC1

IC B

E

EC 111 122

10. กา

ย

ลยนแปลง

รายไดทแทจรงเปลยนแปลง

-

รเปลยนแปลงดลยภาพของผบรโภค

ดล ภาพของผบรโภคจะเปลยนแปลงได ถา

- ราคาสนคาชนดใดชนดหนงเป

-

เมอราคาสนคาชนดใดชนดหนงเปลยนแปลง แตราคาสนคาอกชนดหนงและรายได คงท

ผลของการเปลยนแปลงจะทาใหเสนงบประมาณเปลยนแปลง แต ขนานกบเสนเดม

ไม

ตอมาราคาสนคา X ลดลงเปน P2 เสนงบประมาณจะเปน AB1 ดลยภาพของ ผบรโภคจะเ

าเราลากเสนเชอมตอจดดลยภาพ จะไดเสนแนวทางการบรโภคเมอราคาสนคาเปลยนแปล (Price Consumption Curve : PCC)

สมมตวา ราคาสนคา Y คงท รายไดคงท ราคาสนคา X คอ P1 ดลยภาพของ ผบรโภคจะอยทจด E ผบรโภคจะบรโภคสนคา X = OX1 สนคา Y = OY1

ลอนมาเปนจด E1 ผบรโภคจะบรโภคสนคา X เพมขนเปน OX2 ซอสนคา Y ลดลงเปน OY2

ถง

EC 111 123

รปท 4.7 แสดงเสนแนวทางการบรโภค เมอราคาสนคาเปลยนแปลง

Y1

เสนอปสงคสวนบคคล

จากการศกษาเสนแนวทางการบรโภค เมอราคาสนคา X เปลยนแปลง เรานาความสมพนธระหวางราคาสนคา X กบปรมาณการเสนอซอสนคา X เพอใหไดรบความพอใจสงสด จ

ปสงคทแสดงความสมพนธระหวางราคากบปรมาณในท ลว

-

ะไดเสนอปสงค

จากรปท 4.7 เมอราคาสนคา x เปลยนแปลง โดยทปจจยอนๆ คงท โดยราคาสนคา ลดลงจาก P1 เปน P2 ปรมาณการบรโภคจะเพมขนจาก OX1 เปน OX2 เมอนาความสมพนธระหวางราคาและปรมาณมา plot กราฟ จะไดเสนอ

ศทางตรงขาม ดงทเคยศกษามาแ

เมอรายไดทแทจรงเปลยนแปลง

รายไดทแทจ รงเปลยน อาจเกดจากราคาสนคาคงท รายไดท เปนตวเ งนเปลยนแปล

ทแทจรงเปลยนแปลง ทาใหเสนงบประมาณเปลยนแปลงไปจากเสนเดม และขนานกบเสนเดม

ง หรออาจเกดจากราคาสนคาเปลยน แตรายไดทเปนตวเงนคงท

การทเสนงบประมาณเปลยนแปลง เนองจากรายได

0 X1 X2 B B1 สนคา X

Y2 PCC

IC

E1 E

A

สนคา Y

IC1

EC 111 124

สมมตวา รายไดทแทจรงเพมขน จะทาใหเสนงบประมาณเลอนไปทางขวามอของเสนเดมจากเสน AB เปน A1BB1 ผลจะทาใหดลยภาพของผบรโภคเปลยนแปลงจาก E เปน E1 ถาเราเชอมตอจดดลยภาพของผบรโภค จะไดเสนแนวทางการบรโภคอนเนองมาจากรายไดเปลยนแปลง (Income Consumption Curve : ICC)

สนคา Y

E E1

IC

IC1

ICC

A1

A

Y2

Y1

0 X1 X2 B B1 สนคา X

รปท 4.8 เสนแนวทางการบรโภค เมอรายไดเปลยนแปลง

เสนเองเกล (Engel Curve)

แสดงถงความสมพนธระหวางรายไดกบปรมาณการเสนอซอ โดยสมมตใหปจจยอนๆ คงท จากการศกษาพบวา เมอรายไดเพมขน จะบรโภคสนคา X เพมขน

EC 111 125

Engle Curve

B

C

รายได

0 X1 x2 สนคา x

รปท 4.9 เสนเองเกล

EC 111 126

แบบฝกหดบทท 4

สวนท 1 จงเลอกคาตอบทถกทสด

1. อรรถประโยชน หมายถง

(1) ประโยชนของสนคา (2) ความพอใจในสนคา

(3) ประโยชนทางออมของสนคา

(4) ความพอใจทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคา (5) ถกทกขอ

2. สนคาตอไปน สนคาใดทไมมอรรถประโยชน

(1) ขาว (2) ยาบา

(3) บหร (4) ยารกษาโรค

(5) ผดทกขอ

3. อรรถประโยชนจะมคามากหรอนอยขนอยกบ

(1) ความจาเปนของสนคา (2) เวลา

(3) สถานท (4) จานวนของสนคาทบรโภค

(5) ถกทกขอ

4. Law of Diminishing Marginal Utility เปนกฎทแสดงถงความเกยวของระหวาง

(1) ปรมาณสนคากบราคา (2) ราคากบปรมาณเสนอขาย

(3) ปรมาณสนคากบความพอใจ (4) ราคากบความพอใจ

(5) ความพอใจกบรายรบรวม

EC 111 127

5. เมอผบรโภคบรโภคสนคาไปเรอยๆ จน MUX = 0 แสดงวา

(1) ผบรโภคไมไดรบความพอใจจากการบรโภคสนคาทงหมด

(2) ผบรโภคไดรบความพอใจรวมจากการบรโภคสนคาสงสด

(3) ผบรโภคไดรบความพอใจรวมจากการบรโภคสนคาลดลง (4) ผบรโภคไดรบความพอใจเพมจากการบรโภคสนคาลดลง (5) ผบรโภคไดรบความพอใจเฉลยจากการบรโภคสนคาสงสด

6. สวนเกนผบรโภคหมายถง

(1) รายไดสวนทผบรโภคเหลอจากการใชจายในการบรโภคสนคา (2) ความพอใจทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคาทงหมด

(3) ความพอใจทผบรโภคไดรบเกนจากราคาสนคาทจายไปจรง (4) กาไรทไดรบเกนจากตนทนการผลต

(5) ผลตางระหวางอรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพม

7. เมออรรถประโยชนรวม (TU) มคาสงสด อรรถประโยชนเพม (MU) จะมคา

(1) มากกวาหนง (2) นอยกวาหนง

(3) เทากบหนง (4) เทากบศนย

(6) เปนลบ

8. สวนเกนของผบรโภคจะลดลง ถา

(1) ราคาสนคาสงขน (2) ราคาสนคาลดลง

(3) รายไดของผบรโภคสงขน (4) รายไดของผบรโภคลดลง

(5) รสนยมของผบรโภคเปลยนแปลง

EC 111 128

9. สนคาชนดหนงราคาหนวยละ 40 บาท ผบรโภคทตองการความพอใจสงสดจะซอสนคาถง หนวยท

(1) TU = 40 (2) MU > 40

(3) MU = 40 (4) P < 40

(5) TU > 40

10. ผบรโภคซอสนคา 2 ชนด ราคาแตกตางกน จดดลยภาพของผบรโภคจะเกดขน เมอซอ

(1) X

Y

Y

X

P

MU

P

MU= (2) MUX = MUY

(3) Y

Y

X

X

P

MU

P

MU= (4) MUX = 0 , MUY = 0

(5) MUX = PY , MUY = PX

11. กาหนดให MUX และ MUY มคาดงตอไปน Q MUX MUY

1 2 3 4 5

35 32 30 24 18

40 36 32 24 20

ถามเงน 8 บาท สนคา X และ Y หนวยละ 1 บาท ผบรโภคจะไดรบความพอใจสงสดเมอบรโภค X และ Y อยางละกหนวย

(1) X = 2 Y = 3 (2) X = 5 Y = 3

(3) X = 3 Y = 5 (4) X = 4 Y = 4

(5) X = 5 Y = 2

EC 111 129

12. จากโจทยขอ 11 ความพอใจทงหมดทผบรโภคไดรบจากการบรโภคสนคา

(1) 48 หนวย (2) 64 หนวย

(3) 121 หนวย (4) 132 หนวย

(5) 253 หนวย

13. เสนความพอใจเทากน คอ เสนทแสดงใหทราบถงองคประกอบตางๆ ของ

(1) สนคา 2 ชนดทใหความพอใจเทากน

(2) สนคา 2 ชนดทใหความพอใจเทากนและเสยคาใชจายเทากน

(3) สนคา 2 ชนดทใหความพอใจและไดความพอใจสงสด

(4) ปจจยการผลต 2 ชนดทใหความพอใจเทากน

(5) ถกทกขอ

14. เสนงบประมาณ (Budget Line) หมายถงเสนทแสดงความสมพนธระหวาง

(1) การเลอกผลตสนคา 2 ชนด ในสดสวนตางกนโดยใชงบประมาณเทากน

(2) การเลอกผลตสนคา 2 ชนด ในสดสวนตางกนโดยใชตนทนคงทจานวนหนง

(3) การเลอกบรโภคสนคา 2 ชนดในสดสวนตางกนโดยใชงบประมาณคงทจานวนหนง

(4) การเลอกบรโภคสนคา 2 ชนดในสดสวนตางกนโดยไดรบความพอใจเทากน

(5) การเลอกบรโภคสนคา 2 ชนดในสดสวนตางกนโดยตนทนคงทจานวนหนง

15. MRSXY = -5 หมายถง

(1) ถาเพม X = 1 หนวย จะตองเพม Y = 5 หนวย

(2) ถาเพม X = 1 หนวย จะตองลด Y = 5 หนวย

(3) ถาเพม Y = 1 หนวย จะตองเพม X = 5 หนวย

(4) ถาเพม Y = 1 หนวย จะตองลด X = 5 หนวย

(5) ถาเพม Y = 1 หนวย จะตองลด X = 1/5 หนวย

EC 111 130

16. เสนงบประมาณเปลยนแปลงไปในลกษณะขนานกบเสนเดมเกดขนจากสาเหตใด

(1) ราคาสนคาชนดหนงเพมขน (2) รายไดของผบรโภคเพมขน

(3) งบประมาณของผผลตลดลง (4) รสนยมของผบรโภคเปลยนแปลงไป

(5) ตนทนปจจยการผลตลดลง

17. ปจจยสาคญทอาจทาใหเสนงบประมาณของผบรโภคเปลยนไปทางขวาของเสนเดม คอ

(1) รายไดเพมขน (2) ราคาสนคาส งขน

(3) ทงรายไดและราคาสนคาสงขน (4) รสนยมดขน

(5) ถกทกขอ

18. ตามทฤษฎความพอใจเทากน ดลยภาพของผบรโภคจะเกดขนทจด ซงเสนความพอใจ เทากน......

(1) ตดกนเสนงบประมาณ (2) สมผสกบเสนงบประมาณ

(3) อยสงกวาเสนงบประมาณ (4) เปนเสนขนานกบเสนงบประมาณ

(5) เสนทอยสงสด

19. เสนทเชอมจดดลยภาพของผบรโภคซงเปนผลจากรายไดของผบรโภคเปลยนแปลงไป เรยกวา

(1) เสนอปสงค (Demand Curve)

(2) เสนแนวทางในการบรโภคอนเนองมาจากราคาสนคาเปลยนแปลง (Price-Consumption Curve)

(3) เสนความพอใจเทากน (Indifference Curve)

(4) เสนแนวทางในการบร โภคอนเ นองมาจากรายได เปลยนแปลง (Income-Consumption Curve)

(5) เสนงบประมาณ (Budget Line)

EC 111 131

20. เสนทแสดงความสมพนธระหวางรายไดกบปรมาณสนคาชนดหนงททาใหผบรโภคพอใจ สงสดคอ

(1) เสนอปสงค (Demand Curve)

(2) เสนความพอใจเทากน (Difference Curve)

(3) เสนเองเกล (Engle Curve)

(4) เสนแนวทางการบรโภคเมอรายไดเปลยนแปลง (Income Consumption Curve)

(5) ผดทกขอ

สวนท 2 จงตอบคาถามตอไปน

1. อรรถประโยชนคออะไร อรรถประโยชนเพม อรรถประโยชนรวมคออะไร มความสมพนธกนอยางไร

2. กฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชน คออะไร สามารถอธบายพฤตกรรมของ ผบรโภคไดอยางไร

3. ดลยภาพของผบรโภคคออะไร

4. กาหนดใหอรรถประโยชนของการบรโภคสนคามดงน

ปรมาณสนคา อรรถประโยชนรวม (TU)

อรรถประโยชนเพม (MU)

0

1

2

3

4

5

0

10

18

22

22

20

EC 111 132

ก. จงหาคาอรรถประโยชนเพม (MU)

ข. ผบรโภคจะบรโภคสนคากหนวยจงจะพอใจสงสด ความพอใจทงหมดทไดรบ

ค. ถาราคาสนคาหนวยละ 8 บาท ผบรโภคจะบรโภคสนคากหนวย จงจะไดรบความพอใจสงสด ความพอใจทงหมดทไดรบ

5. กาหนดให สนคาทตองการบรโภคม 2 ชนด คอ X และ Y โดยกาหนดให MU ของสนคาดงตารางตอไปน

Q MUX MUY

1

2

3

4

5

6

7

20

18

16

14

12

10

8

14

12

10

8

6

4

2

ก. ถามเงน 10 บาท PX = 2 PY = 2 ตองการบรโภค X และ Y อยางละกชนจงจะพอใจสงสด ความพอใจทงหมดทไดรบเทากบเทาไร

ข. ถามเงน 10 บาท ถา PX = 4 PY = 2 ตองการบรโภค X และ Y อยางละกชน จงจะไดรบความพอใจสงสด ความพอใจทงหมดทไดรบเทากบเทาไร

6. จงอธบายความหมายและลกษณะของเสนความพอใจเทากน (Indifference Curve) และเสนงบประมาณ (Budget Line) พรอมทงวาดรปประกอบ

7. ตามทฤษฎเสนความพอใจเทากน ดลยภาพของผบรโภคจะเกดขนไดอยางไร มปจจยอะไรบางททาใหดลยภาพของผบรโภคเปลยนแปลง จงอธบายพรอมทงวาดรปกราฟประกอบ

EC 111 133

8. จงอธบายความหมายของคาตอไปน

ก. MRSXY (Marginal Rate of Substitution X for Y)

ข. ICC (Income Consumption Curve)

ค. PCC (Price Consumption Cruve)

ง. เสนเองเกล (Engel Curve)

EC 111 134