12
ANG ITIM NA LASO AY SUMISIMBOLO SA PAKIKIISA NG THE TORCH PUBLICATIONS SA PAGKUNDENA LABAN SA PAGSIKIL SA KARAPATAN NG PAMAMAHAYAG AT KAWALANG HUSTISYA SA MGA NASAWING MAMAMAHAYAG NG AMPATUAN MASSACRE. TOMO 64 BILANG 5 NOV. and DEC. 2011 ISSUE Merging of classes continue without student evaluation SG President and SR Ar- nold-John Bulanadi was disap- pointed to the administration for having failed to conduct a semestral student evalua- tion regarding the merging of classes despite the fact that the Board of Regents (BOR) sug- gested that there should be an evaluation immediately aſter the first semester to determine its viability in the academe. “We just have to wait for the result of the evaluation of every department/college which will be presented to the BOR meeting on December 5,” said Vice President for Aca- demic Affairs Dr. Adelaida Gines. Dr. Gines stated that the large class, as what she prefers to call the program, is primarily a research for innovation on peda- gogical approach and not a result of PNU budget crisis. She also said that the future teachers need to be exposed to large classes be- cause this is a reality which awaits them in the public school system. As part of the evaluation, the administration must have met the following conditions – conducive classrooms, space for teaching in- novative instructional techniques/ strategies (i.e. use of technology), and only competent or quality fac- ulty members shall handle large classes. According to Bulanadi, aside from these conditions, the evaluation from the faculty and students must be conducted in order to see the pros and cons of the pro- gram, to know if they have met the main objectives and to make use of the things that work and to abolish the things that did not work. “Yung effects ng merging of classes ay hindi akma sa objec- tives, parang nagiging bagong problema lang kasi hindi na natu- tuto at madalas nagdadaldalan na lang ang mga estudyante. Tapos wala ring matibay na batayan ng grades ang mga prof dahil halos di kami makilala sa sobrang dami namin at ang tanging nagiging batayan na lang nila ay ang finals na hindi naman namin sigu- rado kung maipapasa da- hil wala naman kaming INSIDE Walang Kalidad EDITORYAL p.3 NCTE: The other side of glory HERSTORY p.6-7 Undergrad specialization delayed due to budget cut NEWS p.8 Mendiola: NO ENTRY! NEWS p.9 PITIK B Andito na naman ako para magpapansin at pitikin sa *toot* ang pasawayzzz, nakakainerzzz at epic fail na people, bagay o lugar. PHOTO ESSAY “DO NOT CROSS THE YELLOW LINE” p. 10 PHOTO by Kenneth Roland A. Guda on Dec 7 2011. 5 ISSUE Zhen Lee N. Ballard natutunan,” shared by some first year students under merged classes.

The Torch Publications 5th Issue

Embed Size (px)

DESCRIPTION

The Torch Publications 5th Issue

Citation preview

Page 1: The Torch Publications 5th Issue

ANG ITIM NA LASO AY SUMISIMBOLO SA PAKIKIISA

NG THE TORCH PUBLICATIONS

SA PAGKUNDENA LABAN SA PAGSIKIL SA KARAPATAN

NG PAMAMAHAYAG AT KAWALANG HUSTISYA

SA MGA NASAWING MAMAMAHAYAG NG AMPATUAN MASSACRE.

TOMO 64 BILANG 5NOV. and DEC. 2011 ISSUE

Merging of classes continue without student evaluation

SG President and SR Ar-nold-John Bulanadi was disap-pointed to the administration for having failed to conduct a semestral student evalua-tion regarding the merging of classes despite the fact that the Board of Regents (BOR) sug-gested that there should be an evaluation immediately after the first semester to determine its viability in the academe.

“We just have to wait for the result of the evaluation of every department/college which will be presented to the BOR meeting on December 5,” said Vice President for Aca-demic Affairs Dr. Adelaida Gines.

Dr. Gines stated that the large class, as what she prefers

to call the program, is primarily a research for innovation on peda-gogical approach and not a result of PNU budget crisis. She also said that the future teachers need to be exposed to large classes be-cause this is a reality which awaits them in the public school system.

As part of the evaluation, the administration must have met the following conditions – conducive classrooms, space for teaching in-novative instructional techniques/strategies (i.e. use of technology), and only competent or quality fac-ulty members shall handle large classes. According to Bulanadi, aside from these conditions, the evaluation from the faculty and students must be conducted in order to see the pros and cons of the pro-gram, to know if they have met the main objectives and to make use of the things that work and to abolish the things that did not work.

“Yung effects ng merging of classes ay hindi akma sa objec-tives, parang nagiging bagong problema lang kasi hindi na natu-tuto at madalas nagdadaldalan na lang ang mga estudyante. Tapos wala ring matibay na batayan ng grades ang mga prof dahil halos di kami makilala sa sobrang dami namin at ang tanging nagiging batayan na lang nila ay ang finals na hindi naman namin sigu-rado kung maipapasa da-hil wala naman kaming

INSIDE

WalangKalidadEDITORYALp.3

NCTE: The other side of gloryHERSTORYp.6-7

Undergrad specialization delayed due to budget cutNEWSp.8

Mendiola: NO ENTRY!NEWSp.9

PITIK BAndito na naman ako para magpapansin at pitikin sa *toot* ang pasawayzzz, nakakainerzzz at epic fail na people, bagay o lugar.

PHOTO ESSAY“DO NOT CROSS THE YELLOW LINE”p. 10

PHOTO by Kenneth Roland A. Guda on Dec 7 2011.

5ISSUE

Zhen Lee N. Ballard

natutunan,” shared by some first year students under merged classes.

Page 2: The Torch Publications 5th Issue

EDITORIAL 3INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE!

Para sa inyong insulto, puna, komento, love notes o kahit anupaman basta maka-react lang, i-email kami sa:

[email protected] Torch Publications 2011-2012Donnadette S.G. Belza Editor-in-Chief Joanna Marie R. Tabafunda Associate Editor Geraldine Grace G. Garcia Managing Editor Ethel Diana G. Jordan Assistant Managing Editor Elaine I. Jacob News Editor Ma. Cherry P. Magundayao Features Editor Ivy Claire L. Aquit Literary Editor April Mae G. Carvajal Research Editor Jether-Koz B. Roxas, Joan Christi D. Sevilla Staff Cromwell C. Allosa, Erickson P. Avila, Zhen Lee M. Ballard, Ian Harvey A. Claros, Robert Gabriel N. Cosme, Vincent D. Deocampo, Richelle B. Diaz, Jerahlene E. Matibag, Gimyma M. Medina, Ronalyn A. Tungcul,Maren Laborte, Maguillita Tulipas, Dannielle Marie, Kevin Campana, Don James Indefenzo, John Omar Brillo, John Carlette Roy, Paolo Gonzales, Rod Cuera Correspondents Lloyd Christian R. Estudillo, Constantine S. Capco, John Paul A. Orallo, Franklin A. Amoncio, Emmanuel T. Barrameda Visual Artists Melie Rose E. Cortes, Graphic Artists Chino A. Batoctoy Photojournalist Kiko Espinoza Layout Artist Dr. Jennie V. Jocson Language Critic in English Prof. Patrocinio V. Villafuerte Language Critic in Filipinio and Technical Adviser

MEMBER: COLLEGE EDITORS GUILD OF THE PHILIPPINES (CEGP) PROGRESIBONG LUPON NG MGA MANUNULAT NG PNU (PLUMA PNU)

INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE!

Maingay, masikip, mainit at ma-gulo.

Para sa mga estudyante, ganito ang karaniwang larawan ng isang merged class. Kung susuriin, halos wala talagang magandang epekto ang merging of classes sa pagtuturo at pagkatuto dahil sa kakulangan natin sa pasilidad, teknolohiya, budget at iba pa.

Walang kahandaan at biglaan ang nasabing programa ng administrasyon kaya’t hindi nagkaroon ng konsultas-yon sa hanay ng mga estudyante bago ito ipinatupad. Sa kasalukuyan, nagpa-patuloy pa rin ang merging of classes kahit na walang naganap na semestral student evaluation na dapat ipakita ng administrasyon dahil ito ang ma-giging batayan kung ipagpapatuloy o hindi ang programa. Ito ang pata-karang itinakda ng Board of Regents (BOR) sa huling miting at iniatas ito sa Administrative Council ng PNU.

Bunga nito, walang maipakitang semestral evaluation ang adminis-trasyon. Sinasabing mayroon silang faculty evaluation ngunit hindi nito maipapakita ang kabuuang epekto ng merging of classes sa isang semes-tre. Hindi ito kumpleto kung walang partisipasyon mula sa mga estudy-ante na kabilang sa programa at isa sa mga naaapektuhan nito. Ang pali-wanag ng administrasyon, may mga bagay na hindi na dapat ikonsulta pa sa mga estudyante dahil nasa man-agement level ito at hindi maiintindi-han. Ngunit, bilang direktang maaa-pektuhan ng mga kautusang dapat maging patas at maayos na marinig ang boses ng mga estudyante na ma-jor stakeholders din ng pamantasan sa mga ganitong klase ng desisyon.

Dagdag pa rito, hindi nasusu-

nod ang ibang guidelines na nakasaad sa konseptong papel ng programa tulad na lang ng conducive at well-ventilated classrooms, at pagkakaroon ng OHP, LCD projector, lapel o mi-kropono sa kadahilanang wala namang sapat na pasilidad ang pamantasan. Magkataon pang tatlo o higit pang mga klase ang pinagsasama tulad na lang ng sa Filipino, English, at pati ang mga first year.

Sa kasalukuyan, in-aprubahan itong muli ng Administrative Council bago ang BOR meeting sa ika-5 ng Disyembre dahil sa bahagi ng fakulti, mga puno ng kagawaran at mga dekano na kinonsulta, maayos ang pro-grama ngunit sa katotohanan ay hindi. Para sa administrasyon, hindi naman umano budget cut ang da-hilan kung bakit may merging of class-es, bagkus ay para ito sa innovative pedagogic strategy. Ang paniniwala nila ay kailangang matuto ang mga guro na humawak at magkaroon ng epektibong teaching strategy sa isang klase na umaabot sa 45 hanggang 100.

Realia ba ang metodolohiya na ginagamit nila? Napakasaklap naman dahil hindi matututo ng ta-mang estratehiya ang mga estudy-ante kung ang mismong propesor ay walang estratehiya. Iyan ang realidad.

Sa katotohanan ay unti-unting nawawala ang kalidad ng edukasyon, lalo na sa PNU dahil sa hindi magan-dang epekto ng merging of classes at hindi kailangang itanggi na isa ito sa mga epekto ng budget cut. Isa-isa na nating nakikita ang mga resulta:

nawawalan ng pambayad sa mga guro, panandaliang pagtatanggal ng espesyalisasyon, may kakulangan sa pagbabayad ng tubig at kury-ente, at walang mapagkunan ng bud-get para sa “matitinong” programa.

Kung tutuusin, mabigat ang kinakaharap ng PNU ngayon dahil sa pagkakaltas ng budget, sa mababang budget dulot ng zero research out-put, at ang mga palpak na polisiya na iniwan ng nakaraang administrasyon ng PNU. Datapwat, hindi pa rin dapat mabawasan ang kalidad ng edukasyon para sa mga susunod na guro ng bayan. Hindi masama ang pagbabago. Ma-sama kung pilit ang pagbabago at hindi sinang-ayunan ng nakararami.

Walang Kalidad

“Realia ba ang metodolohiya na

ginagamit nila? Napak-asaklap naman dahil

hindi matututo ng ta-mang estratehiya ang mga estudyante kung

ang mismong propesor ay walang estratehiya.

Iyan ang realidad.”

“ ““

Para sa administras-yon, hindi naman umano budget cut ang dahilan kung bakit may merging of classes, bagkus ay para ito sa innovative peda-gogic strategy. Ang pani-niwala nila ay kailangang matuto ang mga guro na humawak at mag-karoon ng epektibong teaching strategy sa

isang klase na umaabot sa 45 hanggang 100.

Sa katotohanan ay unti-unting nawawala

ang kalidad ng edu-kasyon, lalo na sa PNU

dahil sa hindi magan-dang epekto ng merg-ing of classes at hindi kailangang itanggi na isa ito sa mga epekto ng budget cut. Isa-isa

na nating nakikita ang mga resulta: nawawalan

ng pambayad sa mga guro, panandaliang

pagtatanggal ng espe-syalisasyon, may kaku-langan sa pagbabayad

ng tubig at kuryente, at walang mapagkunan ng budget para sa “matiti-

nong” programa.

NEWS2 TOMO 64, BLG. 5

Ika-7 anibersaryo ng HL masaker, ginunita

Sa ikapitong anibersaryo ng masaker sa Hacienda Luisita (HL) na may pitong manggagawang-bukid ang napaslang, hindi pa rin nakakamit ng mga pamilya ng mga biktima ang katarungan.

Bilang paggunita, nagmartsa mula Morayta hanggang Mendiola ang mga kamag-anak at kaibigan ng mga biktima. Nagdaos ng maikling pro-grama ng pakikiisa sa laban ng magsa-saka at manggagawang-bukid ang iba’t ibang progresibong organisayon tulad ng Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP), AMIHAN-National Federation of Peasant Women, GABRIELA, ANAK-BAYAN, MIGRANTE-International, ACT Teachers, NNARA-Youth (Nation-al Network of Agrarian Reform Advo-cates –Youth), ANAKPAWIS, at iba pa.

Lulan ng caravan patungong HL, sa harap ng Gate 1 ng Central Azucarera de Tarlac sa loob ng asyenda, nagsaga-wa sila ng programa bago tumungo sa Brgy. Mapalacsiao upang ipagpatu-loy ang kanilang programa ng pagsu-porta sa mga manggagawang-bukid.

Kung matatandaan, Nobyembre 16, 2004 nang maganap ang malagim na masaker na ikinasugat ng mahig-it-kumulang 300 katao. Dahil dito, nagsampa ng kasong maramihang

pagpatay ang mga kaanak ng mga biktima sa Office of the Ombudsman laban sa 50 sundalo at ilang sibilyan na umano’y may kinalaman sa masa-ker. Kabilang dito sina Jose Cojuangco, incorporator ng Hacienda Luisita Inc. (HLI), dating Labor Secretary Patri-cia Sto. Tomas at Pangulong Benigno Aquino, isa sa mga may-ari ng HLI at noo’y kinatawan ng naturang distrito. Ngunit ayon kay Atty. Jobert Pahilga, abogado ng mga manggagawang-bukid, noong 2008 tinanggal ni dating Ombudsman Merceditas Gutierrez ang kaso nina Cojuangco, Sto. To-mas at Pangulong Aquino. Nakapag-sumite na rin umano ang mga ito ng counter-affidavit kaugnay ng kaso.

Iginiit pa ni Pahilga na dapat may managot sa kaso. “Pero sa ngayon hindi pa nareresolba ang kaso. Ka-hit na nag-file na kami ng motions for speedy resolution, napakata-

gal magdesisyon ng Ombudsman sa ilalim ni Gutierrez noon,” aniya.

“Hindi mangyayari ang masaker na ito kung ang gobyerno ay nagsusu-long ng tunay na repormang agraryo para sa mga magsasaka. Ang lupa ay para sa mga nagbubungkal nito at hindi sa iilan,” paggigiit naman ni Joseph Canlas, Tagapangulo ng Aly-ansa ng Magbubukid sa Gitnang Luzon.

Sanggunian:Santos, Soliman A. Wala pa ring Hus-

tisya Sa Masaker sa Luisita. Retrieved No-vember 19, 2011 <www.pinoyweekly.org>

2nd anniv of Maguindanao massacre: End Impunity!

“The eyes of the whole world are on the Philippines because of this crime and especially be-cause until now, there is no jus-tice and the killings, enforced disappearances and other hu-man rights violations continue.”

- Nestor Burgos, Chairman of the National Union of Journal-ists of the Philippines (NUJP)

Wearing black, relatives of the victims of Maguindanao massacre joined the journalists, human rights advocates and supporters converged in front of University of Santo To-mas and marched toward Mendiola

to demand PNoy to end impunity and marked the second year anniversary of the massacre, last November 23.

The Maguindanao massacre claimed the lives of 57 individuals, in-cluding 32 journalists and media practi-tioners. To date, one family still awaits theremains of their kin. Suspects are members of the influential Am-patuan clan of Maguindanao who are known rivals of the Mangundadatus.

“For the first time, we are com-memorating the first International Day to End Impunity. This is not an honor. Of all the days, the international media watchdogs selected this day to be the

International Day to End Impunity,” Bur-gos said in his speech during the rally.

Along the way, media practitio-ners, journalism students and other sympathizers made “a trail of impu-nity,” outlining human bodies on the asphalted road while members of CEGP made a symbolic action wore masks and white cape painted with red hands to picture a dead hope.

According to Freedom Fund for Filipino Journalists (FFFJ), ten jour-nalists have been killed since the Am-patuan massacre, six of whom were murdered under the new Aquino ad-ministration. Record also shows that

a number of community journalists have been threatened, sued for libel on the flimsiest grounds, barred from attending interviews and press con-ferences, and physically assaulted. The group also cited the recent burn-ing of a Catholic Church-owned radio station in Occidental Mindoro. “All are indicative of a state of mind among those who want to silence the press that could, in the present circum-stances, lead to murder,” FFFJ stated.

Meanwhile, the human rights group Karapatan reported that a re-cord of 71 cases of extrajudicial kill-ings since November 23 of last year

based on the record of the alliance against impunity in Maguindanao. The statistics show a significant rise in the number of victims. the media cries for justive as the Aquino ad-ministration proves to be another lameduck in the call to end impunity.

*To define, impunity is an exemp-tion or freedom from punishment.

Source: Olea, Ronalyn V. On 2nd anniversary of Am-

patuan massacre: Aquino told to end impunity. Re-trieved on November 24,2011.http://bulatlat.com/main/2011/11/24/on-2nd-anniversary-of-ampat-uan-massacre-aquino-told-to-end-impunity/

DAPAT BAWIIN. Higit sa anupamang pagpanig ng Korte Suprema at pag-angal ng pangulong panginoong maylupa, ang mga magsasaka at manggagawang-bukid ng Hacienda Luisita ang mapagpasiya sa pagbawi sa lupang matagal nang ipinagkait sa kanila.Pyudalismo ang pinakamatandang suliranin ng bansa. Ito rin ang dahilan kung bakit sa panitikan man o sa larawan ay hindi nawawala ang pulang silangan at ginintuang palayan.

“Leaders who do not act dialogically, but insist on imposing their decisions, do not organize the people--they manipulate them. They do not liberate, nor are they liberated: they oppress.”

--PAULO FREIRE, PEDAGOGY OF THE OPPRESSED

http://www.isyungpnu.wordpress.com

ANG SULO

2012ABANGAN!

Ethel Diana G. Jordan

Elaine I. Jacob

Page 3: The Torch Publications 5th Issue

EDITORIAL 3INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE!

Para sa inyong insulto, puna, komento, love notes o kahit anupaman basta maka-react lang, i-email kami sa:

[email protected] Torch Publications 2011-2012Donnadette S.G. Belza Editor-in-Chief Joanna Marie R. Tabafunda Associate Editor Geraldine Grace G. Garcia Managing Editor Ethel Diana G. Jordan Assistant Managing Editor Elaine I. Jacob News Editor Ma. Cherry P. Magundayao Features Editor Ivy Claire L. Aquit Literary Editor April Mae G. Carvajal Research Editor Jether-Koz B. Roxas, Joan Christi D. Sevilla Staff Cromwell C. Allosa, Erickson P. Avila, Zhen Lee M. Ballard, Ian Harvey A. Claros, Robert Gabriel N. Cosme, Vincent D. Deocampo, Richelle B. Diaz, Jerahlene E. Matibag, Gimyma M. Medina, Ronalyn A. Tungcul,Maren Laborte, Maguillita Tulipas, Dannielle Marie, Kevin Campana, Don James Indefenzo, John Omar Brillo, John Carlette Roy, Paolo Gonzales, Rod Cuera Correspondents Lloyd Christian R. Estudillo, Constantine S. Capco, John Paul A. Orallo, Franklin A. Amoncio, Emmanuel T. Barrameda Visual Artists Melie Rose E. Cortes, Graphic Artists Chino A. Batoctoy Photojournalist Kiko Espinoza Layout Artist Dr. Jennie V. Jocson Language Critic in English Prof. Patrocinio V. Villafuerte Language Critic in Filipinio and Technical Adviser

MEMBER: COLLEGE EDITORS GUILD OF THE PHILIPPINES (CEGP) PROGRESIBONG LUPON NG MGA MANUNULAT NG PNU (PLUMA PNU)

INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE!

Maingay, masikip, mainit at ma-gulo.

Para sa mga estudyante, ganito ang karaniwang larawan ng isang merged class. Kung susuriin, halos wala talagang magandang epekto ang merging of classes sa pagtuturo at pagkatuto dahil sa kakulangan natin sa pasilidad, teknolohiya, budget at iba pa.

Walang kahandaan at biglaan ang nasabing programa ng administrasyon kaya’t hindi nagkaroon ng konsultas-yon sa hanay ng mga estudyante bago ito ipinatupad. Sa kasalukuyan, nagpa-patuloy pa rin ang merging of classes kahit na walang naganap na semestral student evaluation na dapat ipakita ng administrasyon dahil ito ang ma-giging batayan kung ipagpapatuloy o hindi ang programa. Ito ang pata-karang itinakda ng Board of Regents (BOR) sa huling miting at iniatas ito sa Administrative Council ng PNU.

Bunga nito, walang maipakitang semestral evaluation ang adminis-trasyon. Sinasabing mayroon silang faculty evaluation ngunit hindi nito maipapakita ang kabuuang epekto ng merging of classes sa isang semes-tre. Hindi ito kumpleto kung walang partisipasyon mula sa mga estudy-ante na kabilang sa programa at isa sa mga naaapektuhan nito. Ang pali-wanag ng administrasyon, may mga bagay na hindi na dapat ikonsulta pa sa mga estudyante dahil nasa man-agement level ito at hindi maiintindi-han. Ngunit, bilang direktang maaa-pektuhan ng mga kautusang dapat maging patas at maayos na marinig ang boses ng mga estudyante na ma-jor stakeholders din ng pamantasan sa mga ganitong klase ng desisyon.

Dagdag pa rito, hindi nasusu-

nod ang ibang guidelines na nakasaad sa konseptong papel ng programa tulad na lang ng conducive at well-ventilated classrooms, at pagkakaroon ng OHP, LCD projector, lapel o mi-kropono sa kadahilanang wala namang sapat na pasilidad ang pamantasan. Magkataon pang tatlo o higit pang mga klase ang pinagsasama tulad na lang ng sa Filipino, English, at pati ang mga first year.

Sa kasalukuyan, in-aprubahan itong muli ng Administrative Council bago ang BOR meeting sa ika-5 ng Disyembre dahil sa bahagi ng fakulti, mga puno ng kagawaran at mga dekano na kinonsulta, maayos ang pro-grama ngunit sa katotohanan ay hindi. Para sa administrasyon, hindi naman umano budget cut ang da-hilan kung bakit may merging of class-es, bagkus ay para ito sa innovative pedagogic strategy. Ang paniniwala nila ay kailangang matuto ang mga guro na humawak at magkaroon ng epektibong teaching strategy sa isang klase na umaabot sa 45 hanggang 100.

Realia ba ang metodolohiya na ginagamit nila? Napakasaklap naman dahil hindi matututo ng ta-mang estratehiya ang mga estudy-ante kung ang mismong propesor ay walang estratehiya. Iyan ang realidad.

Sa katotohanan ay unti-unting nawawala ang kalidad ng edukasyon, lalo na sa PNU dahil sa hindi magan-dang epekto ng merging of classes at hindi kailangang itanggi na isa ito sa mga epekto ng budget cut. Isa-isa na nating nakikita ang mga resulta:

nawawalan ng pambayad sa mga guro, panandaliang pagtatanggal ng espesyalisasyon, may kakulangan sa pagbabayad ng tubig at kury-ente, at walang mapagkunan ng bud-get para sa “matitinong” programa.

Kung tutuusin, mabigat ang kinakaharap ng PNU ngayon dahil sa pagkakaltas ng budget, sa mababang budget dulot ng zero research out-put, at ang mga palpak na polisiya na iniwan ng nakaraang administrasyon ng PNU. Datapwat, hindi pa rin dapat mabawasan ang kalidad ng edukasyon para sa mga susunod na guro ng bayan. Hindi masama ang pagbabago. Ma-sama kung pilit ang pagbabago at hindi sinang-ayunan ng nakararami.

Walang Kalidad

“Realia ba ang metodolohiya na

ginagamit nila? Napak-asaklap naman dahil

hindi matututo ng ta-mang estratehiya ang mga estudyante kung

ang mismong propesor ay walang estratehiya.

Iyan ang realidad.”

“ ““

Para sa administras-yon, hindi naman umano budget cut ang dahilan kung bakit may merging of classes, bagkus ay para ito sa innovative peda-gogic strategy. Ang pani-niwala nila ay kailangang matuto ang mga guro na humawak at mag-karoon ng epektibong teaching strategy sa

isang klase na umaabot sa 45 hanggang 100.

Sa katotohanan ay unti-unting nawawala

ang kalidad ng edu-kasyon, lalo na sa PNU

dahil sa hindi magan-dang epekto ng merg-ing of classes at hindi kailangang itanggi na isa ito sa mga epekto ng budget cut. Isa-isa

na nating nakikita ang mga resulta: nawawalan

ng pambayad sa mga guro, panandaliang

pagtatanggal ng espe-syalisasyon, may kaku-langan sa pagbabayad

ng tubig at kuryente, at walang mapagkunan ng budget para sa “matiti-

nong” programa.

NEWS2 TOMO 64, BLG. 5

Ika-7 anibersaryo ng HL masaker, ginunita

Sa ikapitong anibersaryo ng masaker sa Hacienda Luisita (HL) na may pitong manggagawang-bukid ang napaslang, hindi pa rin nakakamit ng mga pamilya ng mga biktima ang katarungan.

Bilang paggunita, nagmartsa mula Morayta hanggang Mendiola ang mga kamag-anak at kaibigan ng mga biktima. Nagdaos ng maikling pro-grama ng pakikiisa sa laban ng magsa-saka at manggagawang-bukid ang iba’t ibang progresibong organisayon tulad ng Kilusang Magbubukid ng Pilipinas (KMP), AMIHAN-National Federation of Peasant Women, GABRIELA, ANAK-BAYAN, MIGRANTE-International, ACT Teachers, NNARA-Youth (Nation-al Network of Agrarian Reform Advo-cates –Youth), ANAKPAWIS, at iba pa.

Lulan ng caravan patungong HL, sa harap ng Gate 1 ng Central Azucarera de Tarlac sa loob ng asyenda, nagsaga-wa sila ng programa bago tumungo sa Brgy. Mapalacsiao upang ipagpatu-loy ang kanilang programa ng pagsu-porta sa mga manggagawang-bukid.

Kung matatandaan, Nobyembre 16, 2004 nang maganap ang malagim na masaker na ikinasugat ng mahig-it-kumulang 300 katao. Dahil dito, nagsampa ng kasong maramihang

pagpatay ang mga kaanak ng mga biktima sa Office of the Ombudsman laban sa 50 sundalo at ilang sibilyan na umano’y may kinalaman sa masa-ker. Kabilang dito sina Jose Cojuangco, incorporator ng Hacienda Luisita Inc. (HLI), dating Labor Secretary Patri-cia Sto. Tomas at Pangulong Benigno Aquino, isa sa mga may-ari ng HLI at noo’y kinatawan ng naturang distrito. Ngunit ayon kay Atty. Jobert Pahilga, abogado ng mga manggagawang-bukid, noong 2008 tinanggal ni dating Ombudsman Merceditas Gutierrez ang kaso nina Cojuangco, Sto. To-mas at Pangulong Aquino. Nakapag-sumite na rin umano ang mga ito ng counter-affidavit kaugnay ng kaso.

Iginiit pa ni Pahilga na dapat may managot sa kaso. “Pero sa ngayon hindi pa nareresolba ang kaso. Ka-hit na nag-file na kami ng motions for speedy resolution, napakata-

gal magdesisyon ng Ombudsman sa ilalim ni Gutierrez noon,” aniya.

“Hindi mangyayari ang masaker na ito kung ang gobyerno ay nagsusu-long ng tunay na repormang agraryo para sa mga magsasaka. Ang lupa ay para sa mga nagbubungkal nito at hindi sa iilan,” paggigiit naman ni Joseph Canlas, Tagapangulo ng Aly-ansa ng Magbubukid sa Gitnang Luzon.

Sanggunian:Santos, Soliman A. Wala pa ring Hus-

tisya Sa Masaker sa Luisita. Retrieved No-vember 19, 2011 <www.pinoyweekly.org>

2nd anniv of Maguindanao massacre: End Impunity!

“The eyes of the whole world are on the Philippines because of this crime and especially be-cause until now, there is no jus-tice and the killings, enforced disappearances and other hu-man rights violations continue.”

- Nestor Burgos, Chairman of the National Union of Journal-ists of the Philippines (NUJP)

Wearing black, relatives of the victims of Maguindanao massacre joined the journalists, human rights advocates and supporters converged in front of University of Santo To-mas and marched toward Mendiola

to demand PNoy to end impunity and marked the second year anniversary of the massacre, last November 23.

The Maguindanao massacre claimed the lives of 57 individuals, in-cluding 32 journalists and media practi-tioners. To date, one family still awaits theremains of their kin. Suspects are members of the influential Am-patuan clan of Maguindanao who are known rivals of the Mangundadatus.

“For the first time, we are com-memorating the first International Day to End Impunity. This is not an honor. Of all the days, the international media watchdogs selected this day to be the

International Day to End Impunity,” Bur-gos said in his speech during the rally.

Along the way, media practitio-ners, journalism students and other sympathizers made “a trail of impu-nity,” outlining human bodies on the asphalted road while members of CEGP made a symbolic action wore masks and white cape painted with red hands to picture a dead hope.

According to Freedom Fund for Filipino Journalists (FFFJ), ten jour-nalists have been killed since the Am-patuan massacre, six of whom were murdered under the new Aquino ad-ministration. Record also shows that

a number of community journalists have been threatened, sued for libel on the flimsiest grounds, barred from attending interviews and press con-ferences, and physically assaulted. The group also cited the recent burn-ing of a Catholic Church-owned radio station in Occidental Mindoro. “All are indicative of a state of mind among those who want to silence the press that could, in the present circum-stances, lead to murder,” FFFJ stated.

Meanwhile, the human rights group Karapatan reported that a re-cord of 71 cases of extrajudicial kill-ings since November 23 of last year

based on the record of the alliance against impunity in Maguindanao. The statistics show a significant rise in the number of victims. the media cries for justive as the Aquino ad-ministration proves to be another lameduck in the call to end impunity.

*To define, impunity is an exemp-tion or freedom from punishment.

Source: Olea, Ronalyn V. On 2nd anniversary of Am-

patuan massacre: Aquino told to end impunity. Re-trieved on November 24,2011.http://bulatlat.com/main/2011/11/24/on-2nd-anniversary-of-ampat-uan-massacre-aquino-told-to-end-impunity/

DAPAT BAWIIN. Higit sa anupamang pagpanig ng Korte Suprema at pag-angal ng pangulong panginoong maylupa, ang mga magsasaka at manggagawang-bukid ng Hacienda Luisita ang mapagpasiya sa pagbawi sa lupang matagal nang ipinagkait sa kanila.Pyudalismo ang pinakamatandang suliranin ng bansa. Ito rin ang dahilan kung bakit sa panitikan man o sa larawan ay hindi nawawala ang pulang silangan at ginintuang palayan.

“Leaders who do not act dialogically, but insist on imposing their decisions, do not organize the people--they manipulate them. They do not liberate, nor are they liberated: they oppress.”

--PAULO FREIRE, PEDAGOGY OF THE OPPRESSED

http://www.isyungpnu.wordpress.com

ANG SULO

2012ABANGAN!

Ethel Diana G. Jordan

Elaine I. Jacob

Page 4: The Torch Publications 5th Issue

4 TOMO 64, BLG. 5

Elusive dreamTANODDONNADETTE S.G. BELZA

[email protected]

With the electoral sabotage laid upon by the Supreme Court to Gloria Macapagal-Arroyo (GMA), Filipinos are inclined to think that our jus-tice system stepped a little forward from the brink of its deterioration.

Yet, we will never forget, one of the most blatant display of impunity* in the country – the Maguindanao massacre.

It has been two years since the country was tagged as one of the most dangerous places for journalists since part of the 57 victims of the massacre were 32 journalists and media practi-tioners. Hence, November 23 becomes the International Day to End Impunity. The people can no longer wait to see the perpetrators, the Ampatuan clan, to be convicted of life imprisonment.

This single event in our his-tory proves a real test to our justice system. To date, only the father-son team of Ampatuan, Sr. and Am-patuan, Jr. was charged while the rest of the clan remains unpunished.

To an ordinary Juan dela Cruz, our justice system could not turn its wheel to favor the victims. The criminals can still smile, laugh and eat sumptuously while the families of the

victims are left doomed of injustice.On record, PNoy’s term is marred

with 55 reported cases of extrajudicial killings as of September 30 of this year. An example is the recent death of Fr. Fausto “Pops” Tenorio, an Ital-ian missionary who is against mining in Palawan and actively supporting the Lumad (indigenous group) school, the Alternative Learning Center for Agricultural and Livelihood Develop-ment (ALCADEV), branded as a com-munist front at the height of military operations in Lianga town, Surigao del Sur. Statistics also say that, 4,224 are victims of forced evacua-tion due to intense military opera-tions in urban and rural communities. Threats in the country side are also prevalent due to increased milita-rization as part of Oplan bayanihan (OpBay) – an operation to pacify ci-vilians, armed or unarmed, who at-tack the government and its policies.

Human rights are not the top priority of this administra-tion, the strong are becoming stronger ready to topple the man.

Political killings will not be put to an end if militarization

still exists. There is no war in the Philippines but it is the few-fa-vored interests which create war.

The action of the high court to-wards the fraudulent GMA is definitely not enough to change the deteriorating justice system in the country. The peo-ple direly wish that this would be the first phase of justice for the oppressed and the rest will follow very soon.

*Impunity – a condition when the lawbreakers are not punished.

The action of the high court towards the fraud-ulent GMA is definitely not enough to change

the deteriorating justice system in the country.

The people direly wish that this would

be the first phase of jus-tice for the oppressed and the rest will follow

very soon.

“Sawang-sawa na…CIEN AÑOS

JOANNA MARIE R. [email protected]

Kaliwa’t kanan ang pro-testa ngayon, maingay at de-terminado. Ngunit dito sa pamantasan, nakakabingi ang ka-tahimikan at pagsasawalang kibo.

Malinaw sa aking alaala ang pagtutol ni Pres. Ester Ogena sa bud-get cut noong naghahanap pa lang ng bagong presidente ang paman-tasan. Inakala ko at ng kalakhan nung napili siyang presidente ay siya na ang tatapos sa Dark Age na nangyari sa nakaraang administra-syon ngunit mahirap pa lang umasa.

Mayroon na namang budget cut sa ating pamantasan. Kung noong nakaraan ay maingay at malakas ang pagtutol, ngayon ay tahimik at maraming nagsasawalang kibo. Na-kaligtaan marahil na pumirma ang ating presidente sa pagkakaisa ng Phil. Association of State Universi-ties and Colleges (PASUC) kung saan iba’t ibang State Universities and Colleges (SUCs) laban sa budget cut.

Ayon nga sa paborito kong quote “Kasalanan ang pananahimik sa isang lipunan pinagkatian ng karapatan.” Sino ang dapat sisihin sa isyung ito? Hindi lang ang kasalukuyang mga estudy-ante ang pinagkaitan nila ng karapa-

tan kundi pati ang mga susunod pang mag-aaral at magiging guro ng bayan

Dpat pangunahan ni EBO ang pagkilos dito dahil siya ang univer-sity president—para siyang si inang pamantasan sa kanyang mga anak. Dapat alam niya ang nangyayari sa kanyang mga anak. Panindigan niya na para siya sa mga estudyante at hindi sa pamahalaang walang ibang alam na gawin kundi tapyasan ang budget sa edukasyon. Hindi nga pabor ang administrasyon sa pagkakaltas ng badyet ngunit wala namang konkre-tong pagsuporta na hinahanap ng mga estudyante. Wag naman sana tayo pabayaan ng ating ina sa labang ito.

Subalit maliban sa budget cut, patuloy pa rin ang mga di-makaestudyanteng proyekto ng administrasyon nariyan ang merg-ing of classes at moratorium of spe-cialization na hindi nagkaroon ng konsultasyon mula sa mga hanay ng estudyante na kung tutuusin ay parte ng PNU community kung kaya’t dapat ay kasama rin sila sa pagdede-sisyon sa pang-akademikong usapin.

Sunud-sunod ang dagok na nara-nasan ng PNU parang unti-unti itong nagbabalik sa Dark Age. Maari nating

gulantangin si EBO sa mga pangako niya noong nangangampanya pa siya. Ito ang panahon upang basagin natin ang katahimikan sa buong paman-tasan dahil sawang-sawa na tayo sa pang-aapi ng pamahalaan dahol sa misalokasyon ng badyet at higit sa la-hat, sa pananahimik at pagsasawalang kibo ng buong komunidad. Pare-pareho naman tayong nag-aasam ng mataas na pondo kaya hindi dapat na iilan lamang ang naninindigan para sa mataas na badyet sa edukasyon.

Lahat tayo ay parte ng paman-tasan at responsibilidad din nating itaas ang de kalidad na edukasyon bilang mga guro sa hinaharap. Lahat tayo - estudyante, fakulti, kawani, admin, at iba pang edukador na may malasakit sa edukasyon ng kabataan.

...tayo sa pananahimik.

Maari nating gulantangin si EBO sa mg pangako niya noong nangangampanya pa siya. Ito ang panahon upang basagin natin ang katahimi-

kan sa buong pamantasan dahil sawang-sawa na tayo sa pang-aapi ng pamahalaan at

higit sa lahat sa pananahimik at pagsasawalang kibo ng bu-ong komunidad. Pare-pareho naman tayong nag-aasam ng mataas na pondo kaya hindi

dapat na iilan lamang ang naninindigan.

“STATISTICSAccording to KARAPATAN ORG.KARAPATAN is an alliance of individuals, groups and organizations working for the promotion and protection of human rights in the Philippines. Its founders and members have been at the forefront of the human rights struggle in the Philippines since the time of Marcos’ martial law regime.

NOYNOY AQUINO OPLAN BAYANIHAN HUMAN RIGHTS VIOLATIONS

65VICTIMS OF EXTRAJUDICIAL KILLINGS

9VICTIMS OF ENFORCEDDISAPPEARANCE

51VICTIMS OF TORTURE

27CASES OF FRUSTRATEDKILLINGS

From July 2010 to October 2011, Karapatan also documented 343 illegal arrests, 51 detainees tortured, 4,376 victims of forced evacuation and 6,108 went homeless through demolitions of urban poor com-munities. The group also documented 27 cases of frustrated killings, 135 illegal arrests and detention, 11,593 cases of threat/harassment/intimida-tion, 5,052 cases of indiscriminate firing and 10,577 cases of use of schools, medical, religious and other public places for military purpose, among others.

SOURCE:

Bulalat.comKarapatan.org

OPINION“Despite the Joint Agreement on Safety and Immunity Guarantees (JASIG), the

government still violates this agreement by arresting, abducting consultants of the peace panel. This only shows that the government is not sincere in peace

negotiations,” --Rey Casambre of the Philippine Peace Center

Page 5: The Torch Publications 5th Issue

OPINIONINK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE! 5

Isang Pamantasan Dapat Lang na Patuloy na LumabanHABAGAT

RIO VIENNA AUSTRIAACT Teachers Partylist-PNU member

Nakaupo ako sa ilalim ng puno ng mangga nang makagat ako ng langgam. Tinignan ko ang aking kinauupuan at pinagmasdan kung paanong sabay-sabay na binubuhat ng nasabing mga nilalang ang isang tuyong dahon. Tulong-tulong, sama-sama sa iisang laban, ang laban upang mabuhay. Naalala ko tuloy si Inang Pamantasan at ang kanyang saril-ing laban: ang Laban sa Budget Cut.

Taong 2010 nang ideklara ng ad-ministrasyon Aquino ang 91.35 mily-ong pisong kaltas sa badyet ng Philip-pine Normal University para sa taong ito. Nagulantang sina Isko at Iska, hindi nila basta tinanggap ang pambubusab-os ng pamahalaan sa kanilang Ina. Kaya naman sa pangunguna ng PNU-SG, The Torch Publications, Anakbayan-PNU, Gabriela-Youth PNU, STAND-PNU at ACT Teachers Partylist-PNU, inilunsad ang malawakang laban sa budget cut na may temang: Isang Pamantasan, Isang Laban, at sama-samang tinungo nina Isko at Iska ang lansangan patun-gong Department of Budget and Man-agement (DBM), bumuo ng ingay at gu-mawa ng kasaysayan ang Pamantasan.

Ang nasabing pagkakaltas noong

nakaraang taon ay nagbunsod sa mga problemang kinakaharap ngayon ni Inang Pamantasan. Una na rito ang pagpapatupad ng merging of classes. Ito ay ang pagsasama ng dalawa o higit pang pangkat sa isang silid-aralan na may iisang asignatura. Ayon sa Pamantasan, ito raw ay isang “ex-perimental research,” isang research na mukhang mauuwi sa totohanan dahil na rin sa kawalan ng pondo. Ito’y nagsilbing paraan upang makatipid sa kuryente at pasahod sa mga guro.

Isa pang naging dulot ang tuluy-ang pagtatanggal sa mga specializa-tion courses ng Pamantasan para sa undergraduate students. Talamak din ang kakulangan sa mga pasilidad. Ang dating functioning aircons ng College of Education (CED), ngayon display na lang. Ang dating mangilan-ngilang cubicles na may flush sa CR ng mga babae sa Main Building ay tuluya nang nawala, ngayo’y “de tabo” na lang. Laspag na rin ang LCD ng Student Government. Lahat ng ito’y dulot ng P0 funding para sa Capital Outlay, ang pondong para sana sa pag-papaayos ng mga pasilidad at pambili ng bagong pasilidad na makatutulong

sa Pamantasan at kina Isko at Iska. Pati sina Sir at Ma’am ay naa-

pektuhan. Mababa ang kanilang sahod sa kabila ng kanilang hirap at pagod. Ang ilan pa sa kanila’y hindi maregu-larize at nananatiling part-time pa rin.

Nagkaroon din ng mga incon-sistency of fees noong nakaraang enrollment. May mga bayaring bi-gla na lamang lumitaw na noong nakaraang mga sem ay wala. May-roon ding ibang estudyante na mas mataas ang ibinayad kumpara sa iba.

Naturingan pa namang National Center for Teacher Education si Inang Pamantasan pero wala naman ang pri-bilehiyong kaakibat sana ng kanyang pangalan; sa halip, binubusabos pa nga siya. Iyon ngang ipinangakong pondo ng pamahalaan na nakasaad sa NCTE Law tulad ng P250 million sa unang taon ng pagpapatupad nito ay wala pa rin pagkatapos may budget cut pa.

Sa kasalukuyan, muling si-nusubok ng rehimeng Aquino ang pamantasan, binabalak na naman nilang kaltasan ang badyet ng P12.8 M. Isa na namang pagsubok na maaring magdulot ng mas malalak-ing problema sa darating na taon.

Naturingan pa na-mang National Center for Teacher Education si Inang Pamantasan pero wala naman ang

pribilehiyong kaakibat sana ng kanyang pangalan; sa halip,

binubusabos pa nga siya.

“ “And the winner is…KA BUTE

HERMIE FUNGEA COCKINEA

Malay mo, malay ko, malay natin, MALAYSIA!Hindi sa iyo, hindi sa akin, hindi sa atin, KENYA!Pak! Pak! Pak! PAKISTAN!Monggol pencil #1, monggol pencil #2, monggol pencil #3, MONGOLIA!

OMG! may hangover pa ata ako sa mga nagdaang kung anek anek na beauty contest this past few weeks. Andyan ang Miss Universe, Miss World, Miss International, Miss Gay, pero isang contest talaga ang uber nagpakabog sa akin, di nga lang beauty contest, kundi contest ng pagiging baliw! Yes, truelalu, para sa mga baliw na toooooooooot! Ay naku noh! Super lala na ng epidemya ng kabaliwan d2 sa ating iskul, akala ko si Pitik # 3 na suki sa Pitik B ang certified na may hawak ng korona pero may karibal pala siya! But in fairness, marami naman ta-lagang baliw dito – Prof,studes,admin (ako na lang ata ang matino, hehehehe)

Akalain mo, hindi lang sa ayos ng hair mababatid ang kanyang kabali-wan (kasi noh parang di uso sa kanya ang salamin at suklay), pati rin pala sa usapin ng akademya. FAD sa kanya

ang pagbibigay, este pagpapaulan ng INC… INCOMPLETE! Talent na niya ang gawaing ito kaya din nakapag-tataka kung bakit siya rin ang winner sa Best in Talent. Ang dami niya pang chorvang dahilan kung bakit siya nag-INC. Kesyo kulang daw ng isang quiz, yes isang quiz lang, etc. Wow! dahil kabog ang mga sagot niya sa question and answer portion, dahil ayaw niyang magpatalo at dahil todo explain siya masabi lang na wala siyang kasalanan, siya tuloy ang trending topic sa FB at sa lahat ng social networking sites. Pero pagtsinek mo naman ang record niya, may grade naman ung mga bata, pasado pa nga at ung iba mataas pa. Ano bang trip niya! Hmp! Feel na feel niya ang pagkapanalo niya sa contest kaya naman todo effort siya sa pagtsa-charity work, ang pagbibigay ng INC.

Wait, wait, class, let us explain it further and let us analyze it (woohhhh, feeling ko nasa demo teaching ako). Ang problema kasi nagre-release lang siya ng classcards one sem after you had taken the subject (Certified out of this world). Akala ko flights lang ang nade-delay, pati pala grades. Paano mo pa magagawang mag-file ng com-pletion form, mga teh, kung one sem

lapsed na. Grabecious talaga! And take note ang hirap pa niyang hagi-lapin (invisible). Kawawang mga bata, ni hindi na napasok sa klase para maa-sikaso ang grades nila. Kung sino-sino na ang kinausap, eh di naman sila call center agents na iba-iba ang kausap maya’t maya. Kung saan-saang office na sila nagpupunta. Napatambay na sila sa dating aquarium ni Fish at sa kuwadra ni gurlalush. Mga problema-do pa sila kasi apektado rin ang isang subject nila, pre-requisite kasi mga tol.

Talaga nga namang to the maxi-mum level ang kanyang partisipasyon sa nasabing patimpalak. Kung sa bagay, kung ganung patimpalak ba na-man ang kanyang sasalihan, screening pa lang, panalo na siya agad, pak! Pero kung sa patimpalak kaugnay ng pagsu-sulong ng karapatan ng mga estudy-ante, at mga estudyante ang judges, ay naku! Magpapasa pa lang siya ng re-quirements, ligwak na agad siya! Mas malala, ban na siya agad panigurado. Ay basta, kung ganyang mga kandidato lang din ang masasaksihan ko sa isang patimpalak, huwag na lang noh! Never will I support those kind of candidates!

… Mongolia!

Akala ko flights lang ang nade-delay, pati

pala grades.

“ “INK YOUR PEN,

SERVE THE PEOPLE

“Everywhere in the country, women and their families are standing up for the right to fight poverty, land-lessness and injustice because they have been denied their right to live free from poverty and indignity. But as they stand up for their rights, so does the government brandish its sword of rights violations and injustice. Aquino should do better than make an utter mockery of the people’s right to dissent,” -- Lana Linaban, Secretary General of Gabriela

ENDIMPUNITY!

STOPKILLINGJOURNALISTS!

JUSTICEFOR FATHER

POPS

University of the Philippines - Diliman students Sherlyn Cadapan and Karen Empeno

4 TOMO 64, BLG. 5

Elusive dreamTANODDONNADETTE S.G. BELZA

[email protected]

With the electoral sabotage laid upon by the Supreme Court to Gloria Macapagal-Arroyo (GMA), Filipinos are inclined to think that our jus-tice system stepped a little forward from the brink of its deterioration.

Yet, we will never forget, one of the most blatant display of impunity* in the country – the Maguindanao massacre.

It has been two years since the country was tagged as one of the most dangerous places for journalists since part of the 57 victims of the massacre were 32 journalists and media practi-tioners. Hence, November 23 becomes the International Day to End Impunity. The people can no longer wait to see the perpetrators, the Ampatuan clan, to be convicted of life imprisonment.

This single event in our his-tory proves a real test to our justice system. To date, only the father-son team of Ampatuan, Sr. and Am-patuan, Jr. was charged while the rest of the clan remains unpunished.

To an ordinary Juan dela Cruz, our justice system could not turn its wheel to favor the victims. The criminals can still smile, laugh and eat sumptuously while the families of the

victims are left doomed of injustice.On record, PNoy’s term is marred

with 55 reported cases of extrajudicial killings as of September 30 of this year. An example is the recent death of Fr. Fausto “Pops” Tenorio, an Ital-ian missionary who is against mining in Palawan and actively supporting the Lumad (indigenous group) school, the Alternative Learning Center for Agricultural and Livelihood Develop-ment (ALCADEV), branded as a com-munist front at the height of military operations in Lianga town, Surigao del Sur. Statistics also say that, 4,224 are victims of forced evacua-tion due to intense military opera-tions in urban and rural communities. Threats in the country side are also prevalent due to increased milita-rization as part of Oplan bayanihan (OpBay) – an operation to pacify ci-vilians, armed or unarmed, who at-tack the government and its policies.

Human rights are not the top priority of this administra-tion, the strong are becoming stronger ready to topple the man.

Political killings will not be put to an end if militarization

still exists. There is no war in the Philippines but it is the few-fa-vored interests which create war.

The action of the high court to-wards the fraudulent GMA is definitely not enough to change the deteriorating justice system in the country. The peo-ple direly wish that this would be the first phase of justice for the oppressed and the rest will follow very soon.

*Impunity – a condition when the lawbreakers are not punished.

The action of the high court towards the fraud-ulent GMA is definitely not enough to change

the deteriorating justice system in the country.

The people direly wish that this would

be the first phase of jus-tice for the oppressed and the rest will follow

very soon.

“Sawang-sawa na…CIEN AÑOS

JOANNA MARIE R. [email protected]

Kaliwa’t kanan ang pro-testa ngayon, maingay at de-terminado. Ngunit dito sa pamantasan, nakakabingi ang ka-tahimikan at pagsasawalang kibo.

Malinaw sa aking alaala ang pagtutol ni Pres. Ester Ogena sa bud-get cut noong naghahanap pa lang ng bagong presidente ang paman-tasan. Inakala ko at ng kalakhan nung napili siyang presidente ay siya na ang tatapos sa Dark Age na nangyari sa nakaraang administra-syon ngunit mahirap pa lang umasa.

Mayroon na namang budget cut sa ating pamantasan. Kung noong nakaraan ay maingay at malakas ang pagtutol, ngayon ay tahimik at maraming nagsasawalang kibo. Na-kaligtaan marahil na pumirma ang ating presidente sa pagkakaisa ng Phil. Association of State Universi-ties and Colleges (PASUC) kung saan iba’t ibang State Universities and Colleges (SUCs) laban sa budget cut.

Ayon nga sa paborito kong quote “Kasalanan ang pananahimik sa isang lipunan pinagkatian ng karapatan.” Sino ang dapat sisihin sa isyung ito? Hindi lang ang kasalukuyang mga estudy-ante ang pinagkaitan nila ng karapa-

tan kundi pati ang mga susunod pang mag-aaral at magiging guro ng bayan

Dpat pangunahan ni EBO ang pagkilos dito dahil siya ang univer-sity president—para siyang si inang pamantasan sa kanyang mga anak. Dapat alam niya ang nangyayari sa kanyang mga anak. Panindigan niya na para siya sa mga estudyante at hindi sa pamahalaang walang ibang alam na gawin kundi tapyasan ang budget sa edukasyon. Hindi nga pabor ang administrasyon sa pagkakaltas ng badyet ngunit wala namang konkre-tong pagsuporta na hinahanap ng mga estudyante. Wag naman sana tayo pabayaan ng ating ina sa labang ito.

Subalit maliban sa budget cut, patuloy pa rin ang mga di-makaestudyanteng proyekto ng administrasyon nariyan ang merg-ing of classes at moratorium of spe-cialization na hindi nagkaroon ng konsultasyon mula sa mga hanay ng estudyante na kung tutuusin ay parte ng PNU community kung kaya’t dapat ay kasama rin sila sa pagdede-sisyon sa pang-akademikong usapin.

Sunud-sunod ang dagok na nara-nasan ng PNU parang unti-unti itong nagbabalik sa Dark Age. Maari nating

gulantangin si EBO sa mga pangako niya noong nangangampanya pa siya. Ito ang panahon upang basagin natin ang katahimikan sa buong paman-tasan dahil sawang-sawa na tayo sa pang-aapi ng pamahalaan dahol sa misalokasyon ng badyet at higit sa la-hat, sa pananahimik at pagsasawalang kibo ng buong komunidad. Pare-pareho naman tayong nag-aasam ng mataas na pondo kaya hindi dapat na iilan lamang ang naninindigan para sa mataas na badyet sa edukasyon.

Lahat tayo ay parte ng paman-tasan at responsibilidad din nating itaas ang de kalidad na edukasyon bilang mga guro sa hinaharap. Lahat tayo - estudyante, fakulti, kawani, admin, at iba pang edukador na may malasakit sa edukasyon ng kabataan.

...tayo sa pananahimik.

Maari nating gulantangin si EBO sa mg pangako niya noong nangangampanya pa siya. Ito ang panahon upang basagin natin ang katahimi-

kan sa buong pamantasan dahil sawang-sawa na tayo sa pang-aapi ng pamahalaan at

higit sa lahat sa pananahimik at pagsasawalang kibo ng bu-ong komunidad. Pare-pareho naman tayong nag-aasam ng mataas na pondo kaya hindi

dapat na iilan lamang ang naninindigan.

“STATISTICSAccording to KARAPATAN ORG.KARAPATAN is an alliance of individuals, groups and organizations working for the promotion and protection of human rights in the Philippines. Its founders and members have been at the forefront of the human rights struggle in the Philippines since the time of Marcos’ martial law regime.

NOYNOY AQUINO OPLAN BAYANIHAN HUMAN RIGHTS VIOLATIONS

65VICTIMS OF EXTRAJUDICIAL KILLINGS

9VICTIMS OF ENFORCEDDISAPPEARANCE

51VICTIMS OF TORTURE

27CASES OF FRUSTRATEDKILLINGS

From July 2010 to October 2011, Karapatan also documented 343 illegal arrests, 51 detainees tortured, 4,376 victims of forced evacuation and 6,108 went homeless through demolitions of urban poor com-munities. The group also documented 27 cases of frustrated killings, 135 illegal arrests and detention, 11,593 cases of threat/harassment/intimida-tion, 5,052 cases of indiscriminate firing and 10,577 cases of use of schools, medical, religious and other public places for military purpose, among others.

SOURCE:

Bulalat.comKarapatan.org

OPINION“Despite the Joint Agreement on Safety and Immunity Guarantees (JASIG), the

government still violates this agreement by arresting, abducting consultants of the peace panel. This only shows that the government is not sincere in peace

negotiations,” --Rey Casambre of the Philippine Peace Center

Page 6: The Torch Publications 5th Issue

Mal

a-pa

rais

ong

tana

win

sa

ta

bi n

g W

est

Phili

ppin

e Se

a, 8

,650

ek

tary

ang

lupa

in,

at

saga

nang

pa

nani

m t

ulad

ng

pala

y, g

ulay

, at

ba

lingh

oy.

Ilan

lam

ang

ito s

a m

ga

kata

ngia

n ng

pi

naka

mal

awak

na

ha

cien

da

sa

bans

a na

na

kaam

ba

na r

ing

mag

ing

sent

ro n

g tu

rism

o –

ang

Haci

enda

Loo

c sa

Nas

ugbu

,

Bata

ngas

.

Grou

ndbr

eaki

ng: P

agbu

ngka

l sa

Kasa

ysay

an n

g Ha

cien

da L

ooc

N

asa

pagm

amay

-ari

ng p

am-

ilya

Dol

or a

ng m

alak

ing

plan

tasy

on n

g ha

cien

da n

oon

suba

lit i

pina

mba

yad

nila

ito

sa k

anila

ng u

tang

sa

Dev

elop

-m

ent

Bank

of

the

Phili

ppin

es (

DBP

). Tu

luya

n na

ito

ng

napa

saka

may

ng

go

byer

no s

a ila

lim n

i dat

ing

Pang

ulon

g Fe

rdin

and

Mar

cos

noon

g 19

73 d

ahil

isa

raw

iton

g pa

ntur

ism

ong

luga

r. Sa

ila

lim n

g ba

tas

mili

tar,

nagk

aroo

n ng

re

porm

ang

agra

ryo

sa h

acie

nda

kung

sa

an i

pina

mah

agi

ang

1,282

ekt

ary-

ang

lupa

in s

a 83

1 ben

epis

yary

o. B

ase

ito s

a ka

sund

uang

pin

irmah

an n

g D

e-pa

rtm

ent

of A

grar

ian

Refo

rm (

DAR)

at

Ass

ets

Priv

atiz

atio

n Tr

ust

(APT

), is

ang

ahen

sya

ng g

obye

rno

na n

akat

a-la

gang

mag

bent

a ng

lupa

sa

mga

kor

-po

rasy

on a

t m

ayay

aman

g in

dibi

dwal

. N

oong

198

7, in

ilipa

t ng

DBP

ang

ka-

buua

ng lu

pa n

g H

acie

nda

Looc

sa

APT

.

Busi

ness

Per

mit:

Mak

asar

iling

In

tere

s ng

Goby

erno

at

mga

Neg

osya

nte

A

ng H

acie

nda

Looc

ay

na-

haha

ti sa

apa

t na

bar

anga

y: C

alay

o,

Bulih

an, P

apay

a at

Loo

c. N

oong

1987

, na

pasa

ilalim

ito

sa

Co

mpr

ehen

sive

A

grar

ian

Refo

rm

Prog

ram

(C

ARP

), is

ang

bata

s na

nag

tata

laga

ng

pag-

papa

mah

agi

ng

goby

erno

ng

m

ga

lupa

ng a

grik

ultu

ral

sa m

ga m

agsa

-sa

ka, s

a pa

naho

n ni

dat

ing

Pang

ulon

g Co

razo

n Aq

uino

. Bu

nga

nito

, no

ong

1991

, na

glab

as a

ng D

AR

ng 2

5 Ce

r-tifi

cate

of

La

nd

Ow

ners

hip

Awar

d (C

LOA

) sa

mga

mag

sasa

ka n

a su

-m

asak

op

sa

3,98

1 ek

tary

ang

lupa

.

Suba

lit m

akal

ipas

ang

dal

a-w

ang

taon

, nag

karo

on n

g pu

blic

bid

-di

ng a

ng A

PT p

ara

sa lu

pain

ng

Hac

ien-

da L

ooc n

a hin

di sa

kop

ng C

ARP

. Nan

alo

ang

Belle

vue

Prop

ertie

s Inc

. na p

agm

a-m

ay-a

ri ng

pam

ilya

ni H

enry

Sy.

Nai

l-ip

at n

aman

ito

sa M

anila

Sou

thco

ast

Dev

elop

men

t Co

rpor

atio

n (M

SDC)

na

siya

ng p

agm

amay

-ari

rin n

g pa

mily

a Sy

at

ng is

ang

Sing

apor

ean

natio

nal

na n

agm

amay

-ari

rin n

g G

ouco

Lan

d.

Noo

ng

1995

, pu

mirm

a ng

ka

sund

uan

ang

MSD

C at

Fil-

Esta

te

Prop

ertie

s In

c. (F

EPI),

isan

g m

alak

ing

real

sta

te a

gent

, par

a pa

unla

rin a

ng

1,269

ekt

arya

ng lu

pa p

ara

sa t

uris

mo

at li

bang

an n

g m

ayay

aman

na

tinaw

ag

na

Har

bort

own

Gol

f an

d Co

untr

y Cl

ub.

Bala

k ito

ng p

atay

uan

ng a

pat

na g

olf

cour

ses,

dal

awan

g da

unga

n ng

mga

yat

e, i

sang

five

-sta

r ho

tel,

isan

g ek

sklu

sibo

ng b

each

res

ort,

at

subd

ibis

yon.

Mal

inaw

na

paki

kina

ban-

gan

lam

ang

ito n

g m

ga m

ayay

aman

at

hin

di n

g m

ga m

agsa

saka

ng m

ata-

gal

nang

nag

bubu

ngka

l sa

mga

lup

a.

Bu

kod

pa

dito

, m

apap

an-

sin

ang

lant

aran

g pa

gsup

orta

di

to

ng g

obye

rno

dahi

l sa

pag

baw

i ng

10

sa 2

5 CL

OA

s o

may

kab

uuan

g 1,2

19

ekta

rya

sa

431

mag

sasa

ka

noon

g 19

96,

ayon

na

rin s

a bi

sa n

g D

OJ

Opi

nion

44

kung

saa

n hi

ndi

kasa

ma

sa

repo

rman

g ag

rary

o an

g m

ga

lupa

ng

hind

i gi

naga

mit

pans

aka.

Mak

ikita

di

to

na

nag-

ing

ahen

te p

a an

g go

byer

no u

pang

m

apas

akam

ay

ng

iilan

g m

ayay

a-m

an a

ng l

upai

n sa

hal

ip n

a ip

ama-

hagi

at

paki

naba

ngan

ng

mag

sasa

ka.

Cons

truc

tion:

Pan

iniil

sa m

ga

Mag

sasa

ka sa

Kan

ilang

Lup

a

Ay

on

kay

Fort

unat

e D

a-vi

d, i

sang

res

iden

te n

g Br

gy.

Looc

, pu

mup

unta

ang

mga

tag

a-M

SDC

sa

kani

lang

lug

ar a

t pi

nipi

lit b

ilhin

ang

is

ang

ekta

ryan

g lu

pain

sa

hala

gang

P2

mily

on k

ahit

hind

i na

man

nila

ito

ip

inag

bibi

li.

“Hin

di

nam

in

pwed

eng

iben

ta it

o da

hil d

ito n

akas

alal

ay a

ng

ikin

abub

uhay

ng

akin

g pa

mily

a,” a

niya

.

Dag

dag

pa, m

ariin

din

g pi

ni-

pilit

ng

goby

erno

ang

pag

kaka

roon

ng

hatia

n sa

pag

itan

ng m

ga m

agsa

saka

at

mga

kap

italis

ta k

ung

saan

haw

ak n

g m

ga n

egos

yant

e an

g ko

ntro

l sa

lupa

in

dahi

l sa

kani

la m

agm

umul

a an

g ka

pi-

tal

at m

ga k

agam

itan

sa p

agsa

saka

.

Bung

a na

rin

ng m

akas

arili

ng

inte

res n

g m

ga n

egos

yant

e, p

ati b

uhay

ng

mga

mag

sasa

ka a

y na

sa p

anga

nib

na. G

abi-g

abin

g pa

ikot

-ikot

na

nagm

a-m

anm

an s

a ap

at n

a ba

rang

ay n

g ha

ci-

enda

ang

mga

priv

ate

guar

d ng

MSD

C na

may

kab

uuan

g bi

lang

na

134.

Ayo

n ka

y M

andy

Le

mita

, ta

gapa

ngas

iwa

sa B

rgy.

Cala

yo, “

baw

al n

ang

lum

abas

di

to p

ag g

abi k

asi b

aka

bigl

a ka

na

lang

ba

rilin

ng

mga

sec

urity

gua

rd n

a yu

n.”

Ka

ugna

y di

n ni

to,

sa p

agi-

tan

ng 1

997-

2000

, may

lim

ang

mag

-sa

saka

nan

g bi

naril

ang

mga

sec

urity

HERS

TORY

HERS

TORY

Mga

Gus

ali s

a Gi

tna

ng K

apar

anga

n:

Ang

Bant

a ng

Kom

ersy

alis

asyo

n sa

Hac

iend

a Lo

oc

The

back

vie

wKu

ng s

usur

iing

mab

uti a

ng n

ilala

-m

an n

g RA

964

7, s

a ha

lip n

a m

od-

erni

sasy

on a

t ek

span

syon

, lal

o pa

ng

pina

kitid

at n

ilim

ita n

g N

CTE

ang

ory-

enta

syon

at p

apel

ng

PNU

na

tutu

gon

na la

man

g sa

mga

tec

hnic

al s

uppo

rt,

data

base

res

earc

hes

and

case

stu

d-ie

s, a

ssis

tanc

e an

nual

pre

sent

atio

ns,

at e

duca

tion

polic

y at

res

earc

h de

-ve

lopm

ent.

Isan

g ak

syon

g la

long

m

agpa

paba

ba

ng

kalid

ad

ng

edu-

kasy

on s

a pa

man

tasa

n at

kal

auna

’y

maa

arin

g m

agre

sulta

sa

pa

glim

ita

kung

hin

di m

an tu

luya

n ng

pag

tang

gal

ng u

nder

grad

uate

at

post

gra

duat

e ed

ucat

ion

na b

inib

igay

ng

PNU

bila

ng

isan

g un

iber

sida

d tu

ngo

sa p

agig

ing

isan

g tip

ong

‘cent

er’ n

a la

man

g pa

ra

sa

rese

arch

at

te

chni

cal

supp

ort.

Ayon

sa

ka

twira

n ng

es

tado

ku

ng b

akit

gaga

win

na

lam

ang

NCT

E an

g PN

U,

sa h

alip

na

kom

preh

en-

sibo

ng

pala

wak

in

at

paun

larin

an

g ed

ukas

yon

ay

tinut

ugun

an

na

daw

ito

ng

UP

at

ng ib

a’t

iban

g pr

ibad

ong

unib

ersi

dad

at k

oleh

iyo

sa b

ansa

ang

(n

a ka

rani

wa’

y pr

ofit

orie

nted

at

ha-

wak

ng

mga

prib

adon

g ko

rpor

asyo

n)

ang

pagb

ibig

ay

ng

sapa

t at

na

ra-

rapa

t na

edu

kasy

on p

ara

sa b

ansa

. M

ula

dito

, m

atut

ungh

ayan

ang

pa

g-ab

ando

na a

t pa

glih

is n

g es

tado

sa

dap

at s

ana’

y re

spon

sibi

lidad

sa

pam

publ

ikon

g ed

ukas

yon

upan

g m

agbi

gay

daan

sa

pa

gpas

ok

ng

prib

adon

g se

ktor

na

mag

dada

la n

g pr

ivat

izat

ion,

co

mm

erci

aliz

atio

n at

un

ti un

ting

pagk

awal

a ng

mga

pam

-pu

blik

ong

serb

isyo

dah

il sa

pag

igin

g pr

ofit-

orie

nted

ng

mga

uni

bers

idad

. Sa

ka

bila

ng

band

a,

kung

su

-su

ndin

nam

an a

ng b

atas

sa

appr

o-pr

iatio

n ng

NCT

E, h

awak

na

dapa

t ng

PN

U s

a ka

salu

kuya

n an

g ka

buua

ng

P450

M b

adye

t pa

ra s

a pa

gpap

atu-

pad

ng m

ga p

rogr

ama

nito

. N

guni

t ku

ng t

iting

nan

sa k

asal

akuy

an,

wal

a pa

ng

naga

gam

it ka

hit

anon

g ba

-dy

et

mul

a di

to

ang

pam

anta

san.

Sa

hal

ip n

a 20

09, t

aong

201

0 la

-m

ang

naib

igay

sa

PNU

ang

P11

5M n

a pr

obis

yon

para

sa

capi

tal o

utla

y na

iti-

nadh

ana

ng R

A 9

647,

ngun

it sa

kas

alu-

kuya

n, hi

ndi p

a nag

agam

it an

g nas

abin

g po

ndo

dahi

l pan

g IR

R o

mas

ter

plan

an

g N

CTE

haba

ng a

ng n

atiti

rang

per

a m

ula

sa P

450M

ay

hind

i pa

naib

ibig

ay.

Dag

dag

pa r

ito, s

a ha

lip n

a m

ag-

dagd

ag ng

pon

do, la

lo p

ang

naba

was

an

ng b

adye

t an

g pa

man

tasa

n da

hil

sa

dala

wan

g m

agka

suno

d na

bud

get

cut

na ip

inat

aw n

g ad

mis

tras

yong

Aqu

ino

sa p

aman

tasa

n. D

alaw

ang

mag

kasu

-no

d na

zer

o bu

dget

sa

capi

tal o

utla

y at

baw

as a

ng b

adye

t par

a sa

ang

PS

at

MO

OE.

Nag

karo

ong

hum

igit

kum

ulan

g P9

2M ka

ltas n

g ad

min

istr

asyo

ng A

qui-

no p

ara

sa t

aong

201

1 sa

man

tala

ng

P12M

nam

an a

ng n

akat

akda

ng ik

alta

s pa

ra s

a ta

ong

2012

. Sam

anta

lang

lalo

na

man

g tu

maa

s an

g po

ndo

para

deb

t-se

rvic

ing

at A

FP n

a na

nana

tilin

g ko

rap

at w

alan

g ba

gong

san

data

ng n

abib

ili.

Sa h

alip

na

mag

dagd

ag n

g ba

-dy

et o

kay

a’y

ibig

ay a

ng b

adye

t na

ta-

laga

ng n

akal

aan

para

sa

pam

anta

san,

la

lo p

ang

bina

was

an a

ng k

akar

ampo

t na

po

ndon

g da

pat

sana

’y

gaga

mi-

tin p

ara

sa p

agpa

paun

lad

ng m

ga

susu

nod

na g

uro

para

sa

hina

hara

p.

Dah

il sa

kaw

alan

ng

pond

o ng

PN

U-N

CTE,

m

apip

ilita

ng

lum

apit

ang

pam

anta

san

sa m

ga p

ribad

ong

sekt

or

upan

g m

aisa

katu

para

n an

g la

yuni

n at

pr

ogra

ma

nito

. A

ksyo

n na

sa

ka

laun

a’y

mag

dudu

lot

ng

prib

atis

asyo

n at

ko

mer

syal

isas

yon.

Sa

pa

g-ira

l pr

ibat

isas

yon

at

kom

ersy

alis

asyo

n, t

ataa

s an

g m

atri-

kula

ng

m

aram

ing

pam

publ

ikon

g pa

man

tasa

n na

m

agre

resu

lta

ng

patu

loy

na p

aglo

bo n

g bi

lang

ng

mga

es

tudy

ante

ng h

indi

tap

os n

a m

agtu

-tu

lak

din

ng p

aglo

bo n

g bi

lang

ng

mga

Pi

lipin

ong

wal

ang

trab

aho.

Dah

il di

to,

daan

-daa

ng O

FW p

a an

g m

adad

agda

g sa

bila

ng n

g m

ga lu

mal

abas

sa

bans

a na

kal

auna

’y m

aaar

ing

mak

aran

as d

in

ng ib

a’t i

bang

uri

ng d

iskr

imin

asyo

n at

pa

gsas

aman

tala

. Sam

anta

la, t

itind

i rin

an

g kr

isis

sa

kaw

alan

at k

akul

anga

n ng

m

ga g

uro

sa h

inah

arap

kun

g iir

al a

ng

gani

tong

sis

tem

a sa

PN

U, m

agdu

du-

lot

ito n

g pa

gbab

a ng

bila

ng n

g m

ga

mag

-aar

al n

a gu

ston

g m

agin

g gu

ro s

a pa

man

tasa

n da

hil s

a ta

as n

g m

atrik

ula

na m

agbu

buns

od p

a ng

lalo

ng p

agba

ba

ng k

alid

ad n

g ed

ukas

yon

sa h

inah

arap

.

*

*

*

Hin

di s

apat

ang

pre

stih

iyo

upan

g m

alam

an o

ipa

kita

ang

silb

i ni

to. S

a pa

gtan

ggap

ng

isan

g tit

ulo,

ka

rang

alan

o b

agon

g tu

ngku

lin,

mar

apat

na

mal

aman

at

alam

in m

una

kung

mag

dudu

lot

ba it

o ng

kab

utih

an

hind

i la

ng s

a iil

an k

undi

sa

mar

ami.

Bila

ng N

CTE,

hin

di s

apat

na

mag

-in

g m

alig

aya

o ko

nten

to n

a la

man

g an

g la

hat

dahi

l nab

igya

n ng

gan

itong

tit

ulo

ang

pam

anta

san.

Hin

di r

in s

a-pa

t na

ala

min

lang

nat

in a

ng k

abut

i-ha

n ib

inib

igay

ng

mga

pro

bisy

on n

ito.

Kaila

ngan

nat

ing

surii

n at

ala

min

hin

di

lang

ang

dah

ilan

kung

bak

it ib

inig

ay

ang

titul

ong

ito m

agin

g an

g ka

hihi

t-na

n ng

pam

anta

san

sa m

ga s

usun

od

pang

pan

ahon

. Hin

di p

a rin

sap

at a

ng

na s

inur

i o in

alam

nat

in a

ng m

ga k

a-m

alia

n at

pan

git

na p

robi

syon

nito

m

agin

g an

g m

ga k

akab

it ni

tong

isyu

, ba

gkus

kai

lang

an n

atin

g um

aksy

on a

t ip

agla

ban

kung

ano

tala

ga a

ng p

ara

sa

pam

anta

san

at p

ara

sa m

ga P

NU

ans.

A

ng i

syu

ng N

CTE

mag

ing

ang

bung

a ni

to a

y hi

ndi

lam

ang

isyu

ng

iilan

. Isy

u ito

ng

adm

inis

tras

yon,

facu

l-ty

, est

udya

nte

mag

ing

ng b

uong

bay

an

at s

ecto

r ng

edu

kasy

on s

a hi

naha

rap.

D

ahil

dito

bila

ng p

arte

ng

pam

anta

san,

na

sa b

awat

isa

ang

resp

onsi

lbili

dad

at

solu

syon

par

a sa

pag

baba

go a

t hi

ndi

lang

sa

iilan

g m

ay a

lam

at

lum

alab

an.

6-7 F

EATU

RES

INK

YO

UR

PE

N, S

ER

VE

TH

E P

EO

PL

E!

NEW

Jeth

er-K

oz B

. Rox

as a

nd G

imym

a M

. Med

ina

Page 7: The Torch Publications 5th Issue

Mal

a-pa

rais

ong

tana

win

sa

ta

bi n

g W

est

Phili

ppin

e Se

a, 8

,650

ek

tary

ang

lupa

in,

at

saga

nang

pa

nani

m t

ulad

ng

pala

y, g

ulay

, at

ba

lingh

oy.

Ilan

lam

ang

ito s

a m

ga

kata

ngia

n ng

pi

naka

mal

awak

na

ha

cien

da

sa

bans

a na

na

kaam

ba

na r

ing

mag

ing

sent

ro n

g tu

rism

o –

ang

Haci

enda

Loo

c sa

Nas

ugbu

,

Bata

ngas

.

Grou

ndbr

eaki

ng: P

agbu

ngka

l sa

Kasa

ysay

an n

g Ha

cien

da L

ooc

N

asa

pagm

amay

-ari

ng p

am-

ilya

Dol

or a

ng m

alak

ing

plan

tasy

on n

g ha

cien

da n

oon

suba

lit i

pina

mba

yad

nila

ito

sa k

anila

ng u

tang

sa

Dev

elop

-m

ent

Bank

of

the

Phili

ppin

es (

DBP

). Tu

luya

n na

ito

ng

napa

saka

may

ng

go

byer

no s

a ila

lim n

i dat

ing

Pang

ulon

g Fe

rdin

and

Mar

cos

noon

g 19

73 d

ahil

isa

raw

iton

g pa

ntur

ism

ong

luga

r. Sa

ila

lim n

g ba

tas

mili

tar,

nagk

aroo

n ng

re

porm

ang

agra

ryo

sa h

acie

nda

kung

sa

an i

pina

mah

agi

ang

1,282

ekt

ary-

ang

lupa

in s

a 83

1 ben

epis

yary

o. B

ase

ito s

a ka

sund

uang

pin

irmah

an n

g D

e-pa

rtm

ent

of A

grar

ian

Refo

rm (

DAR)

at

Ass

ets

Priv

atiz

atio

n Tr

ust

(APT

), is

ang

ahen

sya

ng g

obye

rno

na n

akat

a-la

gang

mag

bent

a ng

lupa

sa

mga

kor

-po

rasy

on a

t m

ayay

aman

g in

dibi

dwal

. N

oong

198

7, in

ilipa

t ng

DBP

ang

ka-

buua

ng lu

pa n

g H

acie

nda

Looc

sa

APT

.

Busi

ness

Per

mit:

Mak

asar

iling

In

tere

s ng

Goby

erno

at

mga

Neg

osya

nte

A

ng H

acie

nda

Looc

ay

na-

haha

ti sa

apa

t na

bar

anga

y: C

alay

o,

Bulih

an, P

apay

a at

Loo

c. N

oong

1987

, na

pasa

ilalim

ito

sa

Co

mpr

ehen

sive

A

grar

ian

Refo

rm

Prog

ram

(C

ARP

), is

ang

bata

s na

nag

tata

laga

ng

pag-

papa

mah

agi

ng

goby

erno

ng

m

ga

lupa

ng a

grik

ultu

ral

sa m

ga m

agsa

-sa

ka, s

a pa

naho

n ni

dat

ing

Pang

ulon

g Co

razo

n Aq

uino

. Bu

nga

nito

, no

ong

1991

, na

glab

as a

ng D

AR

ng 2

5 Ce

r-tifi

cate

of

La

nd

Ow

ners

hip

Awar

d (C

LOA

) sa

mga

mag

sasa

ka n

a su

-m

asak

op

sa

3,98

1 ek

tary

ang

lupa

.

Suba

lit m

akal

ipas

ang

dal

a-w

ang

taon

, nag

karo

on n

g pu

blic

bid

-di

ng a

ng A

PT p

ara

sa lu

pain

ng

Hac

ien-

da L

ooc n

a hin

di sa

kop

ng C

ARP

. Nan

alo

ang

Belle

vue

Prop

ertie

s Inc

. na p

agm

a-m

ay-a

ri ng

pam

ilya

ni H

enry

Sy.

Nai

l-ip

at n

aman

ito

sa M

anila

Sou

thco

ast

Dev

elop

men

t Co

rpor

atio

n (M

SDC)

na

siya

ng p

agm

amay

-ari

rin n

g pa

mily

a Sy

at

ng is

ang

Sing

apor

ean

natio

nal

na n

agm

amay

-ari

rin n

g G

ouco

Lan

d.

Noo

ng

1995

, pu

mirm

a ng

ka

sund

uan

ang

MSD

C at

Fil-

Esta

te

Prop

ertie

s In

c. (F

EPI),

isan

g m

alak

ing

real

sta

te a

gent

, par

a pa

unla

rin a

ng

1,269

ekt

arya

ng lu

pa p

ara

sa t

uris

mo

at li

bang

an n

g m

ayay

aman

na

tinaw

ag

na

Har

bort

own

Gol

f an

d Co

untr

y Cl

ub.

Bala

k ito

ng p

atay

uan

ng a

pat

na g

olf

cour

ses,

dal

awan

g da

unga

n ng

mga

yat

e, i

sang

five

-sta

r ho

tel,

isan

g ek

sklu

sibo

ng b

each

res

ort,

at

subd

ibis

yon.

Mal

inaw

na

paki

kina

ban-

gan

lam

ang

ito n

g m

ga m

ayay

aman

at

hin

di n

g m

ga m

agsa

saka

ng m

ata-

gal

nang

nag

bubu

ngka

l sa

mga

lup

a.

Bu

kod

pa

dito

, m

apap

an-

sin

ang

lant

aran

g pa

gsup

orta

di

to

ng g

obye

rno

dahi

l sa

pag

baw

i ng

10

sa 2

5 CL

OA

s o

may

kab

uuan

g 1,2

19

ekta

rya

sa

431

mag

sasa

ka

noon

g 19

96,

ayon

na

rin s

a bi

sa n

g D

OJ

Opi

nion

44

kung

saa

n hi

ndi

kasa

ma

sa

repo

rman

g ag

rary

o an

g m

ga

lupa

ng

hind

i gi

naga

mit

pans

aka.

Mak

ikita

di

to

na

nag-

ing

ahen

te p

a an

g go

byer

no u

pang

m

apas

akam

ay

ng

iilan

g m

ayay

a-m

an a

ng l

upai

n sa

hal

ip n

a ip

ama-

hagi

at

paki

naba

ngan

ng

mag

sasa

ka.

Cons

truc

tion:

Pan

iniil

sa m

ga

Mag

sasa

ka sa

Kan

ilang

Lup

a

Ay

on

kay

Fort

unat

e D

a-vi

d, i

sang

res

iden

te n

g Br

gy.

Looc

, pu

mup

unta

ang

mga

tag

a-M

SDC

sa

kani

lang

lug

ar a

t pi

nipi

lit b

ilhin

ang

is

ang

ekta

ryan

g lu

pain

sa

hala

gang

P2

mily

on k

ahit

hind

i na

man

nila

ito

ip

inag

bibi

li.

“Hin

di

nam

in

pwed

eng

iben

ta it

o da

hil d

ito n

akas

alal

ay a

ng

ikin

abub

uhay

ng

akin

g pa

mily

a,” a

niya

.

Dag

dag

pa, m

ariin

din

g pi

ni-

pilit

ng

goby

erno

ang

pag

kaka

roon

ng

hatia

n sa

pag

itan

ng m

ga m

agsa

saka

at

mga

kap

italis

ta k

ung

saan

haw

ak n

g m

ga n

egos

yant

e an

g ko

ntro

l sa

lupa

in

dahi

l sa

kani

la m

agm

umul

a an

g ka

pi-

tal

at m

ga k

agam

itan

sa p

agsa

saka

.

Bung

a na

rin

ng m

akas

arili

ng

inte

res n

g m

ga n

egos

yant

e, p

ati b

uhay

ng

mga

mag

sasa

ka a

y na

sa p

anga

nib

na. G

abi-g

abin

g pa

ikot

-ikot

na

nagm

a-m

anm

an s

a ap

at n

a ba

rang

ay n

g ha

ci-

enda

ang

mga

priv

ate

guar

d ng

MSD

C na

may

kab

uuan

g bi

lang

na

134.

Ayo

n ka

y M

andy

Le

mita

, ta

gapa

ngas

iwa

sa B

rgy.

Cala

yo, “

baw

al n

ang

lum

abas

di

to p

ag g

abi k

asi b

aka

bigl

a ka

na

lang

ba

rilin

ng

mga

sec

urity

gua

rd n

a yu

n.”

Ka

ugna

y di

n ni

to,

sa p

agi-

tan

ng 1

997-

2000

, may

lim

ang

mag

-sa

saka

nan

g bi

naril

ang

mga

sec

urity

guar

d. N

agpa

patu

nay

lam

ang

ito

na h

anda

ng k

umiti

l ng

buh

ay a

ng

mga

ne

gosy

ante

m

akuh

a la

man

g an

g ka

nila

ng

inaa

sam

na

lu

pain

.

Sam

annt

ala,

na

gpat

ayo

ang

SM G

roup

of

Com

pani

es, n

ama-

mah

ala

sa M

SDC,

ng

eskw

elah

an s

a Br

gy. L

ooc

kahi

t hi

ndi i

to r

ehis

trad

o at

apr

ubad

o ng

Dep

artm

ent

of E

du-

catio

n (D

epEd

). M

atat

agpu

an

din

ang

isan

g da

ycar

e ce

nter

sa

kala

pit

na l

ugar

sa

ilalim

ng

pang

alan

din

ni

la.

Isa

itong

par

aan

upan

g m

asab

i la

man

g na

nag

lilin

gkod

sila

sa

mam

a-m

ayan

sa

kaka

untin

g “t

ulon

g” n

a ito

.

Mal

iban

pa

di

to,

nais

di

ng i

debe

lop

ng M

SDC

ang

5,80

0 ek

tary

ang

lupa

in n

g ha

cien

da p

ara

sa p

roye

kton

g H

amilo

Coa

st P

ico

De

Loro

Bea

ch a

nd C

ount

ry C

lub

at P

ico

De

Loro

Re

side

ntia

l Co

ndom

iniu

m

kung

saa

n na

ngan

gani

b na

maw

alan

ng

tira

han

at k

abuh

ayan

ang

mah

igit

10,0

00

pam

ilya

ng

mag

sasa

ka

na

umaa

sa l

aman

g sa

kan

ilang

lup

ain

upan

g m

abuh

ay n

a na

gmul

a pa

sa a

pat

na h

ener

asyo

n ng

kan

ilang

pam

ilya.

M

akik

ita d

ito a

ng k

awal

ang

paki

alam

ng

mga

neg

osya

nte

kahi

t maw

alan

ng

ikin

abub

uhay

an

g m

ga

mag

sasa

ka.

Ito

ay s

a ka

bila

ng

kato

toha

nang

ang

m

ga

mag

sasa

ka

ang

pang

unah

ing

prod

yuse

r ng

big

as s

a at

ing

bans

a.

Kahi

t na

mag

karo

on m

an n

g tr

abah

o an

g m

ga m

agsa

saka

sa

con-

stru

ctio

n ng

mga

gus

alin

g ip

apat

ayo,

hi

ndi i

to s

apat

sap

agka

t pa

nand

alia

n la

man

g ito

, hin

di t

ulad

ng

kabu

haya

n ni

la s

a pa

gsas

aka

na p

angm

atag

a-la

n na

at

sana

y na

sila

ng g

awin

ito

. Ri

bbon

-Cutt

ing:

Pag

puto

l sa

Map

agsa

man

tala

ng P

angg

igip

it sa

m

ga M

agsa

saka

Buns

od

nito

, na

kita

ng

m

ga

mag

sasa

ka

ang

haya

gang

pa

g-aa

band

ona

ng

goby

erno

sa

ha

nay

nila

. N

aisi

p ni

la a

ng p

anga

n-ga

ilang

pa

gtut

ol

at

pagp

utol

sa

di

-mak

atar

unga

n at

di

-mak

atw

i-ra

ng

pata

kara

n ng

pa

mah

alaa

n.

N

oong

Set

yem

bre

4, 1

996,

na

itata

g an

g U

gnay

an n

g M

amam

ayan

La

ban

sa P

angw

awas

ak sa

Lup

a ng

Ha-

cien

da Lo

oc (U

mal

pas-

Ka), i

sang

sam

a-ha

n ng

mga

mag

sasa

ka n

a na

kiki

pagl

a-

ban

upan

g m

anat

ili

ang

lupa

sa

kani

lang

ka-

may

at h

in-

di s

a m

ga

nego

syan

-te

ng

nais

ito

ng g

aw-

ing

kom

er-

syal

isad

o.

Sa

15

taon

ng

Um

al-

pas-

Ka,

nani

nind

i-ga

n an

g m

ga m

iyem

bro

nito

na

man

anat

ili sa

kani

la

ang

mga

lupa

in. “

Hin

di n

amin

ipi-

nagb

ibili

ang

lupa

nam

in. H

indi

ito

isan

g pa

nind

a na

pw

eden

g iti

nda

ng

goby

erno

sa

m

ayay

aman

g m

ay in

tere

s di

to,” a

yon

kay

Lem

ita.

Isa

sa m

ga h

akba

ng n

a gi

-na

gaw

a ng

mga

mag

sasa

ka a

y an

g pa

gmum

ulat

sa

mga

mam

amay

an

ng

Hac

iend

a Lo

oc

sa

map

agsa

-m

anta

lang

pan

ggig

ipit

ng m

ga m

a-la

laki

ng

kapi

talis

ta

dito

tu

lad

ng

pagp

apad

ala

ng m

ga s

ecur

ity g

uard

sa

kan

ilang

lug

ar,

pagp

apat

ayo

ng

mga

kom

ersy

alis

adon

g m

ga g

usal

i at

hind

i pag

papa

mah

agi n

g lu

pa s

a m

ga

mag

sasa

ka.

Hin

di

man

gman

g an

g m

ga m

agsa

saka

par

a hi

ndi

map

ag-

tant

o an

g m

ga p

anlil

inla

ng n

a ito

.A

ng

laba

n ng

U

mal

pas-

Ka

sa

Hac

iend

a Lo

oc a

y na

gsis

ilbin

g la

kas

ng m

ga m

agsa

saka

sa

iba

pang

ha-

cien

da n

a na

gigi

pit

din

sa p

are-

hong

ka

laga

yan.

Pa

tulo

y na

aa

lpas

ang

mga

mag

sasa

ka n

g H

acie

nda

Looc

ha

ngga

ng

mat

apos

ang

ban

ta n

g pa

gbili

at

pa

g-an

gkin

di

to n

g m

ga m

ayay

a-m

ang

nais

ito

ng

gam

itin

sa

pans

arili

ng

kapa

kina

bang

an.

Refe

renc

es:

Rona

lyn

V. O

lea.

Hac

iend

a Lo

oc fa

rmer

s fig

ht fo

r rig

ht t

o la

nd, c

all f

or h

alt

to c

onve

r-si

on.

Sept

erm

ber

16,

2011

. Bu

latla

t.com

Solim

an A

. Sa

ntos

. Ba

nta

sa H

aci-

enda

Loo

c. O

ctob

er 1

4, 2

011.

Pino

ywee

kly.o

rg

HERS

TORY

The

othe

r sid

e of

glo

ry(Is

ang

pagt

alak

ay sa

isyu

ng

NCTE

)

June

30,

200

9- n

agdi

wang

ang

ka-

lakh

an n

g Ph

ilipp

ine N

orm

al U

nive

rsity

ng

gan

ap n

g m

aide

klar

a an

g pa

man

-ta

san

bila

ng N

atio

nal C

ente

r for

Teac

h-er

Edu

catio

n (N

CTE)

. Isa

ng p

rest

ihiy

o at

kar

anga

lan

nga

nam

ang

mai

tutu

ring

para

sa is

ang

stat

e un

iver

sity

ang

mab

-ig

yan

ng g

anito

ng u

ri ng

titu

lo. N

guni

t sa

kab

ila n

g pr

estiy

o at

dan

gal s

a lik

od

ng p

anga

lan,

nak

akub

li an

g m

ga p

ro-

bisy

on a

t ba

tas

na d

i m

akat

arun

gan

para

sa m

ga su

suno

d na

gur

o ng

bay

an.

The

Faca

deSa

ila

lim

ng

Repu

blic

Ac

t N

o.

9647

, iti

nata

kda

ang

Pam

anta

sang

N

orm

al

ng

Pilip

i-na

s bi

lang

N

atio

nal

Cent

er

for

Teac

her

Educ

atio

n na

pin

irmah

an

nina

dat

ing

Pang

. G

loria

Mac

apa-

gal

Arr

oyo,

H

OR

Spea

ker

Pros

-pe

ro N

ogra

les

at S

enat

e Pr

es.

Juan

Po

nce

Enril

e no

ong

Hun

yo 3

0, 2

009.

Bila

ng N

CTE,

ang

PN

U a

y in

a-as

ahan

g tu

tugo

n sa

m

ga

sum

usu-

nod:

a)

tech

nica

l su

ppor

t; b)

bui

ld

and

deve

lopd

atab

ase;

c)

co

nduc

t re

sear

ches

, ca

se s

tudi

es a

nd o

ther

ap

prop

riate

met

hodo

logi

es;

d) p

ro-

vide

as

sist

ance

to

le

gisl

ator

s in

th

e de

sign

and

ana

lysi

s of

legi

slat

ive

prop

osal

s; e

) an

nual

pre

sent

atio

n sa

D

epEd

, CH

ED, H

ouse

and

Sen

ate

Com

-m

ittee

s on

Edu

catio

n at

bp.;

at f

) edu

ca-

tion

polic

y re

sear

ch a

nd d

evel

opm

ent.

Dag

dag

pa ri

to, n

akas

aad

sa P

hilip

-pi

ne N

orm

al U

nive

rsity

Mod

erni

zatio

n Pr

ogra

m n

a bi

lang

NCT

E, k

inak

aila

n-ga

n ng

pa

man

tasa

n na

m

agde

velo

p at

mag

-enh

ance

ng

mga

bag

ong

cur-

ricul

ar

prog

ram

s up

ang

mat

ugun

an

ang

pang

anga

ilang

an

ng

sekt

or

ng

eduk

asyo

n sa

ban

sa.

Nak

asaa

d di

n sa

pl

ano

na b

ilang

NCT

E, k

inak

aila

ngan

g m

agsa

gaw

a ng

m

ga

prog

ram

a an

g pa

man

tasa

n pa

ra s

a st

aff d

evel

opm

ent

kasa

ma

na a

ng p

agsa

saay

os n

g m

ga p

as-

ilida

d at

mga

kag

amita

n ng

pam

anta

san.

Sam

anta

la, u

pang

mai

saka

tupa

ran

ang

laha

t ng

ito

, mag

lala

an a

ng p

ama-

hala

an n

g P2

50M

na

dagd

ag s

a ca

pita

l ou

tlay

ng P

NU

, buk

od p

a sa

nak

alaa

ng

bady

et n

a pa

ra t

alag

a sa

Pam

an-

tasa

n. N

akas

aad

din

na b

ukod

sa

P250

M,

mag

kaka

roon

ng

da

g-da

g na

P20

0M p

ara

sa t

aong

20

10-2

011.

Sa k

abuu

an, i

na-

asah

an s

ana

na m

aka-

kaku

ha

ang

pam

an-

tasa

n ng

P4

50M

po

ndo

kung

sus

undi

n an

g m

ga

naka

tadh

anan

g ba

tas

sa N

CTE.

Kung

tit

ingn

an

mas

asab

ing

mag

anda

ang

mga

alo

k ng

na-

sabi

ng

bata

s,

ngun

it ku

ng

susu

riing

m

abut

i at

tit

ing-

na

n na

tin

ang

kasa

luku

yan,

ka

balig

tara

n ito

sa

tuna

y na

nan

gyay

ari.

The

back

vie

wKu

ng s

usur

iing

mab

uti a

ng n

ilala

-m

an n

g RA

964

7, s

a ha

lip n

a m

od-

erni

sasy

on a

t ek

span

syon

, lal

o pa

ng

pina

kitid

at n

ilim

ita n

g N

CTE

ang

ory-

enta

syon

at p

apel

ng

PNU

na

tutu

gon

na la

man

g sa

mga

tec

hnic

al s

uppo

rt,

data

base

res

earc

hes

and

case

stu

d-ie

s, a

ssis

tanc

e an

nual

pre

sent

atio

ns,

at e

duca

tion

polic

y at

res

earc

h de

-ve

lopm

ent.

Isan

g ak

syon

g la

long

m

agpa

paba

ba

ng

kalid

ad

ng

edu-

kasy

on s

a pa

man

tasa

n at

kal

auna

’y

maa

arin

g m

agre

sulta

sa

pa

glim

ita

kung

hin

di m

an tu

luya

n ng

pag

tang

gal

ng u

nder

grad

uate

at

post

gra

duat

e ed

ucat

ion

na b

inib

igay

ng

PNU

bila

ng

isan

g un

iber

sida

d tu

ngo

sa p

agig

ing

isan

g tip

ong

‘cent

er’ n

a la

man

g pa

ra

sa

rese

arch

at

te

chni

cal

supp

ort.

Ayon

sa

ka

twira

n ng

es

tado

ku

ng b

akit

gaga

win

na

lam

ang

NCT

E an

g PN

U,

sa h

alip

na

kom

preh

en-

sibo

ng

pala

wak

in

at

paun

larin

an

g ed

ukas

yon

ay

tinut

ugun

an

na

daw

ito

ng

UP

at

ng ib

a’t

iban

g pr

ibad

ong

unib

ersi

dad

at k

oleh

iyo

sa b

ansa

ang

(n

a ka

rani

wa’

y pr

ofit

orie

nted

at

ha-

wak

ng

mga

prib

adon

g ko

rpor

asyo

n)

ang

pagb

ibig

ay

ng

sapa

t at

na

ra-

rapa

t na

edu

kasy

on p

ara

sa b

ansa

. M

ula

dito

, m

atut

ungh

ayan

ang

pa

g-ab

ando

na a

t pa

glih

is n

g es

tado

sa

dap

at s

ana’

y re

spon

sibi

lidad

sa

pam

publ

ikon

g ed

ukas

yon

upan

g m

agbi

gay

daan

sa

pa

gpas

ok

ng

prib

adon

g se

ktor

na

mag

dada

la n

g pr

ivat

izat

ion,

co

mm

erci

aliz

atio

n at

un

ti un

ting

pagk

awal

a ng

mga

pam

-pu

blik

ong

serb

isyo

dah

il sa

pag

igin

g pr

ofit-

orie

nted

ng

mga

uni

bers

idad

. Sa

ka

bila

ng

band

a,

kung

su

-su

ndin

nam

an a

ng b

atas

sa

appr

o-pr

iatio

n ng

NCT

E, h

awak

na

dapa

t ng

PN

U s

a ka

salu

kuya

n an

g ka

buua

ng

P450

M b

adye

t pa

ra s

a pa

gpap

atu-

pad

ng m

ga p

rogr

ama

nito

. N

guni

t ku

ng t

iting

nan

sa k

asal

akuy

an,

wal

a pa

ng

naga

gam

it ka

hit

anon

g ba

-dy

et

mul

a di

to

ang

pam

anta

san.

Sa

hal

ip n

a 20

09, t

aong

201

0 la

-m

ang

naib

igay

sa

PNU

ang

P11

5M n

a pr

obis

yon

para

sa

capi

tal o

utla

y na

iti-

nadh

ana

ng R

A 9

647,

ngun

it sa

kas

alu-

kuya

n, hi

ndi p

a nag

agam

it an

g nas

abin

g po

ndo

dahi

l pan

g IR

R o

mas

ter

plan

an

g N

CTE

haba

ng a

ng n

atiti

rang

per

a m

ula

sa P

450M

ay

hind

i pa

naib

ibig

ay.

Dag

dag

pa r

ito, s

a ha

lip n

a m

ag-

dagd

ag ng

pon

do, la

lo p

ang

naba

was

an

ng b

adye

t an

g pa

man

tasa

n da

hil

sa

dala

wan

g m

agka

suno

d na

bud

get

cut

na ip

inat

aw n

g ad

mis

tras

yong

Aqu

ino

sa p

aman

tasa

n. D

alaw

ang

mag

kasu

-no

d na

zer

o bu

dget

sa

capi

tal o

utla

y at

baw

as a

ng b

adye

t par

a sa

ang

PS

at

MO

OE.

Nag

karo

ong

hum

igit

kum

ulan

g P9

2M ka

ltas n

g ad

min

istr

asyo

ng A

qui-

no p

ara

sa t

aong

201

1 sa

man

tala

ng

P12M

nam

an a

ng n

akat

akda

ng ik

alta

s pa

ra s

a ta

ong

2012

. Sam

anta

lang

lalo

na

man

g tu

maa

s an

g po

ndo

para

deb

t-se

rvic

ing

at A

FP n

a na

nana

tilin

g ko

rap

at w

alan

g ba

gong

san

data

ng n

abib

ili.

Sa h

alip

na

mag

dagd

ag n

g ba

-dy

et o

kay

a’y

ibig

ay a

ng b

adye

t na

ta-

laga

ng n

akal

aan

para

sa

pam

anta

san,

la

lo p

ang

bina

was

an a

ng k

akar

ampo

t na

po

ndon

g da

pat

sana

’y

gaga

mi-

tin p

ara

sa p

agpa

paun

lad

ng m

ga

susu

nod

na g

uro

para

sa

hina

hara

p.

Dah

il sa

kaw

alan

ng

pond

o ng

PN

U-N

CTE,

m

apip

ilita

ng

lum

apit

ang

pam

anta

san

sa m

ga p

ribad

ong

sekt

or

upan

g m

aisa

katu

para

n an

g la

yuni

n at

pr

ogra

ma

nito

. A

ksyo

n na

sa

ka

laun

a’y

mag

dudu

lot

ng

prib

atis

asyo

n at

ko

mer

syal

isas

yon.

Sa

pa

g-ira

l pr

ibat

isas

yon

at

kom

ersy

alis

asyo

n, t

ataa

s an

g m

atri-

kula

ng

m

aram

ing

pam

publ

ikon

g pa

man

tasa

n na

m

agre

resu

lta

ng

patu

loy

na p

aglo

bo n

g bi

lang

ng

mga

es

tudy

ante

ng h

indi

tap

os n

a m

agtu

-tu

lak

din

ng p

aglo

bo n

g bi

lang

ng

mga

Pi

lipin

ong

wal

ang

trab

aho.

Dah

il di

to,

daan

-daa

ng O

FW p

a an

g m

adad

agda

g sa

bila

ng n

g m

ga lu

mal

abas

sa

bans

a na

kal

auna

’y m

aaar

ing

mak

aran

as d

in

ng ib

a’t i

bang

uri

ng d

iskr

imin

asyo

n at

pa

gsas

aman

tala

. Sam

anta

la, t

itind

i rin

an

g kr

isis

sa

kaw

alan

at k

akul

anga

n ng

m

ga g

uro

sa h

inah

arap

kun

g iir

al a

ng

gani

tong

sis

tem

a sa

PN

U, m

agdu

du-

lot

ito n

g pa

gbab

a ng

bila

ng n

g m

ga

mag

-aar

al n

a gu

ston

g m

agin

g gu

ro s

a pa

man

tasa

n da

hil s

a ta

as n

g m

atrik

ula

na m

agbu

buns

od p

a ng

lalo

ng p

agba

ba

ng k

alid

ad n

g ed

ukas

yon

sa h

inah

arap

.

*

*

*

Hin

di s

apat

ang

pre

stih

iyo

upan

g m

alam

an o

ipa

kita

ang

silb

i ni

to. S

a pa

gtan

ggap

ng

isan

g tit

ulo,

ka

rang

alan

o b

agon

g tu

ngku

lin,

mar

apat

na

mal

aman

at

alam

in m

una

kung

mag

dudu

lot

ba it

o ng

kab

utih

an

hind

i la

ng s

a iil

an k

undi

sa

mar

ami.

Bila

ng N

CTE,

hin

di s

apat

na

mag

-in

g m

alig

aya

o ko

nten

to n

a la

man

g an

g la

hat

dahi

l nab

igya

n ng

gan

itong

tit

ulo

ang

pam

anta

san.

Hin

di r

in s

a-pa

t na

ala

min

lang

nat

in a

ng k

abut

i-ha

n ib

inib

igay

ng

mga

pro

bisy

on n

ito.

Kaila

ngan

nat

ing

surii

n at

ala

min

hin

di

lang

ang

dah

ilan

kung

bak

it ib

inig

ay

ang

titul

ong

ito m

agin

g an

g ka

hihi

t-na

n ng

pam

anta

san

sa m

ga s

usun

od

pang

pan

ahon

. Hin

di p

a rin

sap

at a

ng

na s

inur

i o in

alam

nat

in a

ng m

ga k

a-m

alia

n at

pan

git

na p

robi

syon

nito

m

agin

g an

g m

ga k

akab

it ni

tong

isyu

, ba

gkus

kai

lang

an n

atin

g um

aksy

on a

t ip

agla

ban

kung

ano

tala

ga a

ng p

ara

sa

pam

anta

san

at p

ara

sa m

ga P

NU

ans.

A

ng i

syu

ng N

CTE

mag

ing

ang

bung

a ni

to a

y hi

ndi

lam

ang

isyu

ng

iilan

. Isy

u ito

ng

adm

inis

tras

yon,

facu

l-ty

, est

udya

nte

mag

ing

ng b

uong

bay

an

at s

ecto

r ng

edu

kasy

on s

a hi

naha

rap.

D

ahil

dito

bila

ng p

arte

ng

pam

anta

san,

na

sa b

awat

isa

ang

resp

onsi

lbili

dad

at

solu

syon

par

a sa

pag

baba

go a

t hi

ndi

lang

sa

iilan

g m

ay a

lam

at

lum

alab

an.

Apr

il M

ae G

. Car

vaja

l

Mal

a-pa

rais

ong

tana

win

sa

ta

bi n

g W

est

Phili

ppin

e Se

a, 8

,650

ek

tary

ang

lupa

in,

at

saga

nang

pa

nani

m t

ulad

ng

pala

y, g

ulay

, at

ba

lingh

oy.

Ilan

lam

ang

ito s

a m

ga

kata

ngia

n ng

pi

naka

mal

awak

na

ha

cien

da

sa

bans

a na

na

kaam

ba

na r

ing

mag

ing

sent

ro n

g tu

rism

o –

ang

Haci

enda

Loo

c sa

Nas

ugbu

,

Bata

ngas

.

Grou

ndbr

eaki

ng: P

agbu

ngka

l sa

Kasa

ysay

an n

g Ha

cien

da L

ooc

N

asa

pagm

amay

-ari

ng p

am-

ilya

Dol

or a

ng m

alak

ing

plan

tasy

on n

g ha

cien

da n

oon

suba

lit i

pina

mba

yad

nila

ito

sa k

anila

ng u

tang

sa

Dev

elop

-m

ent

Bank

of

the

Phili

ppin

es (

DBP

). Tu

luya

n na

ito

ng

napa

saka

may

ng

go

byer

no s

a ila

lim n

i dat

ing

Pang

ulon

g Fe

rdin

and

Mar

cos

noon

g 19

73 d

ahil

isa

raw

iton

g pa

ntur

ism

ong

luga

r. Sa

ila

lim n

g ba

tas

mili

tar,

nagk

aroo

n ng

re

porm

ang

agra

ryo

sa h

acie

nda

kung

sa

an i

pina

mah

agi

ang

1,282

ekt

ary-

ang

lupa

in s

a 83

1 ben

epis

yary

o. B

ase

ito s

a ka

sund

uang

pin

irmah

an n

g D

e-pa

rtm

ent

of A

grar

ian

Refo

rm (

DAR)

at

Ass

ets

Priv

atiz

atio

n Tr

ust

(APT

), is

ang

ahen

sya

ng g

obye

rno

na n

akat

a-la

gang

mag

bent

a ng

lupa

sa

mga

kor

-po

rasy

on a

t m

ayay

aman

g in

dibi

dwal

. N

oong

198

7, in

ilipa

t ng

DBP

ang

ka-

buua

ng lu

pa n

g H

acie

nda

Looc

sa

APT

.

Busi

ness

Per

mit:

Mak

asar

iling

In

tere

s ng

Goby

erno

at

mga

Neg

osya

nte

A

ng H

acie

nda

Looc

ay

na-

haha

ti sa

apa

t na

bar

anga

y: C

alay

o,

Bulih

an, P

apay

a at

Loo

c. N

oong

1987

, na

pasa

ilalim

ito

sa

Co

mpr

ehen

sive

A

grar

ian

Refo

rm

Prog

ram

(C

ARP

), is

ang

bata

s na

nag

tata

laga

ng

pag-

papa

mah

agi

ng

goby

erno

ng

m

ga

lupa

ng a

grik

ultu

ral

sa m

ga m

agsa

-sa

ka, s

a pa

naho

n ni

dat

ing

Pang

ulon

g Co

razo

n Aq

uino

. Bu

nga

nito

, no

ong

1991

, na

glab

as a

ng D

AR

ng 2

5 Ce

r-tifi

cate

of

La

nd

Ow

ners

hip

Awar

d (C

LOA

) sa

mga

mag

sasa

ka n

a su

-m

asak

op

sa

3,98

1 ek

tary

ang

lupa

.

Suba

lit m

akal

ipas

ang

dal

a-w

ang

taon

, nag

karo

on n

g pu

blic

bid

-di

ng a

ng A

PT p

ara

sa lu

pain

ng

Hac

ien-

da L

ooc n

a hin

di sa

kop

ng C

ARP

. Nan

alo

ang

Belle

vue

Prop

ertie

s Inc

. na p

agm

a-m

ay-a

ri ng

pam

ilya

ni H

enry

Sy.

Nai

l-ip

at n

aman

ito

sa M

anila

Sou

thco

ast

Dev

elop

men

t Co

rpor

atio

n (M

SDC)

na

siya

ng p

agm

amay

-ari

rin n

g pa

mily

a Sy

at

ng is

ang

Sing

apor

ean

natio

nal

na n

agm

amay

-ari

rin n

g G

ouco

Lan

d.

Noo

ng

1995

, pu

mirm

a ng

ka

sund

uan

ang

MSD

C at

Fil-

Esta

te

Prop

ertie

s In

c. (F

EPI),

isan

g m

alak

ing

real

sta

te a

gent

, par

a pa

unla

rin a

ng

1,269

ekt

arya

ng lu

pa p

ara

sa t

uris

mo

at li

bang

an n

g m

ayay

aman

na

tinaw

ag

na

Har

bort

own

Gol

f an

d Co

untr

y Cl

ub.

Bala

k ito

ng p

atay

uan

ng a

pat

na g

olf

cour

ses,

dal

awan

g da

unga

n ng

mga

yat

e, i

sang

five

-sta

r ho

tel,

isan

g ek

sklu

sibo

ng b

each

res

ort,

at

subd

ibis

yon.

Mal

inaw

na

paki

kina

ban-

gan

lam

ang

ito n

g m

ga m

ayay

aman

at

hin

di n

g m

ga m

agsa

saka

ng m

ata-

gal

nang

nag

bubu

ngka

l sa

mga

lup

a.

Bu

kod

pa

dito

, m

apap

an-

sin

ang

lant

aran

g pa

gsup

orta

di

to

ng g

obye

rno

dahi

l sa

pag

baw

i ng

10

sa 2

5 CL

OA

s o

may

kab

uuan

g 1,2

19

ekta

rya

sa

431

mag

sasa

ka

noon

g 19

96,

ayon

na

rin s

a bi

sa n

g D

OJ

Opi

nion

44

kung

saa

n hi

ndi

kasa

ma

sa

repo

rman

g ag

rary

o an

g m

ga

lupa

ng

hind

i gi

naga

mit

pans

aka.

Mak

ikita

di

to

na

nag-

ing

ahen

te p

a an

g go

byer

no u

pang

m

apas

akam

ay

ng

iilan

g m

ayay

a-m

an a

ng l

upai

n sa

hal

ip n

a ip

ama-

hagi

at

paki

naba

ngan

ng

mag

sasa

ka.

Cons

truc

tion:

Pan

iniil

sa m

ga

Mag

sasa

ka sa

Kan

ilang

Lup

a

Ay

on

kay

Fort

unat

e D

a-vi

d, i

sang

res

iden

te n

g Br

gy.

Looc

, pu

mup

unta

ang

mga

tag

a-M

SDC

sa

kani

lang

lug

ar a

t pi

nipi

lit b

ilhin

ang

is

ang

ekta

ryan

g lu

pain

sa

hala

gang

P2

mily

on k

ahit

hind

i na

man

nila

ito

ip

inag

bibi

li.

“Hin

di

nam

in

pwed

eng

iben

ta it

o da

hil d

ito n

akas

alal

ay a

ng

ikin

abub

uhay

ng

akin

g pa

mily

a,” a

niya

.

Dag

dag

pa, m

ariin

din

g pi

ni-

pilit

ng

goby

erno

ang

pag

kaka

roon

ng

hatia

n sa

pag

itan

ng m

ga m

agsa

saka

at

mga

kap

italis

ta k

ung

saan

haw

ak n

g m

ga n

egos

yant

e an

g ko

ntro

l sa

lupa

in

dahi

l sa

kani

la m

agm

umul

a an

g ka

pi-

tal

at m

ga k

agam

itan

sa p

agsa

saka

.

Bung

a na

rin

ng m

akas

arili

ng

inte

res n

g m

ga n

egos

yant

e, p

ati b

uhay

ng

mga

mag

sasa

ka a

y na

sa p

anga

nib

na. G

abi-g

abin

g pa

ikot

-ikot

na

nagm

a-m

anm

an s

a ap

at n

a ba

rang

ay n

g ha

ci-

enda

ang

mga

priv

ate

guar

d ng

MSD

C na

may

kab

uuan

g bi

lang

na

134.

Ayo

n ka

y M

andy

Le

mita

, ta

gapa

ngas

iwa

sa B

rgy.

Cala

yo, “

baw

al n

ang

lum

abas

di

to p

ag g

abi k

asi b

aka

bigl

a ka

na

lang

ba

rilin

ng

mga

sec

urity

gua

rd n

a yu

n.”

Ka

ugna

y di

n ni

to,

sa p

agi-

tan

ng 1

997-

2000

, may

lim

ang

mag

-sa

saka

nan

g bi

naril

ang

mga

sec

urity

HERS

TORY

HERS

TORY

Mga

Gus

ali s

a Gi

tna

ng K

apar

anga

n:

Ang

Bant

a ng

Kom

ersy

alis

asyo

n sa

Hac

iend

a Lo

oc

The

back

vie

wKu

ng s

usur

iing

mab

uti a

ng n

ilala

-m

an n

g RA

964

7, s

a ha

lip n

a m

od-

erni

sasy

on a

t ek

span

syon

, lal

o pa

ng

pina

kitid

at n

ilim

ita n

g N

CTE

ang

ory-

enta

syon

at p

apel

ng

PNU

na

tutu

gon

na la

man

g sa

mga

tec

hnic

al s

uppo

rt,

data

base

res

earc

hes

and

case

stu

d-ie

s, a

ssis

tanc

e an

nual

pre

sent

atio

ns,

at e

duca

tion

polic

y at

res

earc

h de

-ve

lopm

ent.

Isan

g ak

syon

g la

long

m

agpa

paba

ba

ng

kalid

ad

ng

edu-

kasy

on s

a pa

man

tasa

n at

kal

auna

’y

maa

arin

g m

agre

sulta

sa

pa

glim

ita

kung

hin

di m

an tu

luya

n ng

pag

tang

gal

ng u

nder

grad

uate

at

post

gra

duat

e ed

ucat

ion

na b

inib

igay

ng

PNU

bila

ng

isan

g un

iber

sida

d tu

ngo

sa p

agig

ing

isan

g tip

ong

‘cent

er’ n

a la

man

g pa

ra

sa

rese

arch

at

te

chni

cal

supp

ort.

Ayon

sa

ka

twira

n ng

es

tado

ku

ng b

akit

gaga

win

na

lam

ang

NCT

E an

g PN

U,

sa h

alip

na

kom

preh

en-

sibo

ng

pala

wak

in

at

paun

larin

an

g ed

ukas

yon

ay

tinut

ugun

an

na

daw

ito

ng

UP

at

ng ib

a’t

iban

g pr

ibad

ong

unib

ersi

dad

at k

oleh

iyo

sa b

ansa

ang

(n

a ka

rani

wa’

y pr

ofit

orie

nted

at

ha-

wak

ng

mga

prib

adon

g ko

rpor

asyo

n)

ang

pagb

ibig

ay

ng

sapa

t at

na

ra-

rapa

t na

edu

kasy

on p

ara

sa b

ansa

. M

ula

dito

, m

atut

ungh

ayan

ang

pa

g-ab

ando

na a

t pa

glih

is n

g es

tado

sa

dap

at s

ana’

y re

spon

sibi

lidad

sa

pam

publ

ikon

g ed

ukas

yon

upan

g m

agbi

gay

daan

sa

pa

gpas

ok

ng

prib

adon

g se

ktor

na

mag

dada

la n

g pr

ivat

izat

ion,

co

mm

erci

aliz

atio

n at

un

ti un

ting

pagk

awal

a ng

mga

pam

-pu

blik

ong

serb

isyo

dah

il sa

pag

igin

g pr

ofit-

orie

nted

ng

mga

uni

bers

idad

. Sa

ka

bila

ng

band

a,

kung

su

-su

ndin

nam

an a

ng b

atas

sa

appr

o-pr

iatio

n ng

NCT

E, h

awak

na

dapa

t ng

PN

U s

a ka

salu

kuya

n an

g ka

buua

ng

P450

M b

adye

t pa

ra s

a pa

gpap

atu-

pad

ng m

ga p

rogr

ama

nito

. N

guni

t ku

ng t

iting

nan

sa k

asal

akuy

an,

wal

a pa

ng

naga

gam

it ka

hit

anon

g ba

-dy

et

mul

a di

to

ang

pam

anta

san.

Sa

hal

ip n

a 20

09, t

aong

201

0 la

-m

ang

naib

igay

sa

PNU

ang

P11

5M n

a pr

obis

yon

para

sa

capi

tal o

utla

y na

iti-

nadh

ana

ng R

A 9

647,

ngun

it sa

kas

alu-

kuya

n, hi

ndi p

a nag

agam

it an

g nas

abin

g po

ndo

dahi

l pan

g IR

R o

mas

ter

plan

an

g N

CTE

haba

ng a

ng n

atiti

rang

per

a m

ula

sa P

450M

ay

hind

i pa

naib

ibig

ay.

Dag

dag

pa r

ito, s

a ha

lip n

a m

ag-

dagd

ag ng

pon

do, la

lo p

ang

naba

was

an

ng b

adye

t an

g pa

man

tasa

n da

hil

sa

dala

wan

g m

agka

suno

d na

bud

get

cut

na ip

inat

aw n

g ad

mis

tras

yong

Aqu

ino

sa p

aman

tasa

n. D

alaw

ang

mag

kasu

-no

d na

zer

o bu

dget

sa

capi

tal o

utla

y at

baw

as a

ng b

adye

t par

a sa

ang

PS

at

MO

OE.

Nag

karo

ong

hum

igit

kum

ulan

g P9

2M ka

ltas n

g ad

min

istr

asyo

ng A

qui-

no p

ara

sa t

aong

201

1 sa

man

tala

ng

P12M

nam

an a

ng n

akat

akda

ng ik

alta

s pa

ra s

a ta

ong

2012

. Sam

anta

lang

lalo

na

man

g tu

maa

s an

g po

ndo

para

deb

t-se

rvic

ing

at A

FP n

a na

nana

tilin

g ko

rap

at w

alan

g ba

gong

san

data

ng n

abib

ili.

Sa h

alip

na

mag

dagd

ag n

g ba

-dy

et o

kay

a’y

ibig

ay a

ng b

adye

t na

ta-

laga

ng n

akal

aan

para

sa

pam

anta

san,

la

lo p

ang

bina

was

an a

ng k

akar

ampo

t na

po

ndon

g da

pat

sana

’y

gaga

mi-

tin p

ara

sa p

agpa

paun

lad

ng m

ga

susu

nod

na g

uro

para

sa

hina

hara

p.

Dah

il sa

kaw

alan

ng

pond

o ng

PN

U-N

CTE,

m

apip

ilita

ng

lum

apit

ang

pam

anta

san

sa m

ga p

ribad

ong

sekt

or

upan

g m

aisa

katu

para

n an

g la

yuni

n at

pr

ogra

ma

nito

. A

ksyo

n na

sa

ka

laun

a’y

mag

dudu

lot

ng

prib

atis

asyo

n at

ko

mer

syal

isas

yon.

Sa

pa

g-ira

l pr

ibat

isas

yon

at

kom

ersy

alis

asyo

n, t

ataa

s an

g m

atri-

kula

ng

m

aram

ing

pam

publ

ikon

g pa

man

tasa

n na

m

agre

resu

lta

ng

patu

loy

na p

aglo

bo n

g bi

lang

ng

mga

es

tudy

ante

ng h

indi

tap

os n

a m

agtu

-tu

lak

din

ng p

aglo

bo n

g bi

lang

ng

mga

Pi

lipin

ong

wal

ang

trab

aho.

Dah

il di

to,

daan

-daa

ng O

FW p

a an

g m

adad

agda

g sa

bila

ng n

g m

ga lu

mal

abas

sa

bans

a na

kal

auna

’y m

aaar

ing

mak

aran

as d

in

ng ib

a’t i

bang

uri

ng d

iskr

imin

asyo

n at

pa

gsas

aman

tala

. Sam

anta

la, t

itind

i rin

an

g kr

isis

sa

kaw

alan

at k

akul

anga

n ng

m

ga g

uro

sa h

inah

arap

kun

g iir

al a

ng

gani

tong

sis

tem

a sa

PN

U, m

agdu

du-

lot

ito n

g pa

gbab

a ng

bila

ng n

g m

ga

mag

-aar

al n

a gu

ston

g m

agin

g gu

ro s

a pa

man

tasa

n da

hil s

a ta

as n

g m

atrik

ula

na m

agbu

buns

od p

a ng

lalo

ng p

agba

ba

ng k

alid

ad n

g ed

ukas

yon

sa h

inah

arap

.

*

*

*

Hin

di s

apat

ang

pre

stih

iyo

upan

g m

alam

an o

ipa

kita

ang

silb

i ni

to. S

a pa

gtan

ggap

ng

isan

g tit

ulo,

ka

rang

alan

o b

agon

g tu

ngku

lin,

mar

apat

na

mal

aman

at

alam

in m

una

kung

mag

dudu

lot

ba it

o ng

kab

utih

an

hind

i la

ng s

a iil

an k

undi

sa

mar

ami.

Bila

ng N

CTE,

hin

di s

apat

na

mag

-in

g m

alig

aya

o ko

nten

to n

a la

man

g an

g la

hat

dahi

l nab

igya

n ng

gan

itong

tit

ulo

ang

pam

anta

san.

Hin

di r

in s

a-pa

t na

ala

min

lang

nat

in a

ng k

abut

i-ha

n ib

inib

igay

ng

mga

pro

bisy

on n

ito.

Kaila

ngan

nat

ing

surii

n at

ala

min

hin

di

lang

ang

dah

ilan

kung

bak

it ib

inig

ay

ang

titul

ong

ito m

agin

g an

g ka

hihi

t-na

n ng

pam

anta

san

sa m

ga s

usun

od

pang

pan

ahon

. Hin

di p

a rin

sap

at a

ng

na s

inur

i o in

alam

nat

in a

ng m

ga k

a-m

alia

n at

pan

git

na p

robi

syon

nito

m

agin

g an

g m

ga k

akab

it ni

tong

isyu

, ba

gkus

kai

lang

an n

atin

g um

aksy

on a

t ip

agla

ban

kung

ano

tala

ga a

ng p

ara

sa

pam

anta

san

at p

ara

sa m

ga P

NU

ans.

A

ng i

syu

ng N

CTE

mag

ing

ang

bung

a ni

to a

y hi

ndi

lam

ang

isyu

ng

iilan

. Isy

u ito

ng

adm

inis

tras

yon,

facu

l-ty

, est

udya

nte

mag

ing

ng b

uong

bay

an

at s

ecto

r ng

edu

kasy

on s

a hi

naha

rap.

D

ahil

dito

bila

ng p

arte

ng

pam

anta

san,

na

sa b

awat

isa

ang

resp

onsi

lbili

dad

at

solu

syon

par

a sa

pag

baba

go a

t hi

ndi

lang

sa

iilan

g m

ay a

lam

at

lum

alab

an.

6-7 F

EATU

RES

INK

YO

UR

PE

N, S

ER

VE

TH

E P

EO

PL

E!

NEW

Jeth

er-K

oz B

. Rox

as a

nd G

imym

a M

. Med

ina

Page 8: The Torch Publications 5th Issue

NEWS8 TOMO 64, BLG. 4

Simula pa noong una at ikalawang semester ng 2011-2012, mayroon nang mga naital-ang kaso ng inconsistencies sa mga bayarin tuwing enrollment.

Noong unang semestre, isang nagmemedyor sa Filipino na nasa ika-lawang taon ang nagbayad ng tig-P180 para sa registration fee, medical/den-tal fee at library fee na binabayaran la-mang dapat ng P150 kada estudyante. Noon namang ikalawang semestre, isa ring nagmemedyor sa Filipino na nasa ikalawang taon ang nagbayad naman ng dalawang laboratory fees, isang laboratory fee na P150 at isa pang lab-oratory fee para sa EdTech/CED 9 na

binayaran niya din ng P150. Sa nabang-git na klase, may nagbayad naman ng P300 para sa laboratory fee saman-talang ang karamihan sa kanila ay nagbayad lamang ng P150. Ilan lamang ito sa mga kaso ng hindi magkakapare-hong bayarin (tingnan ang datos sa ka-liwa) kahit na magkatulad ang kinabib-ilangang seksyon at bilang ng mga yunit ng mga estudyanteng nabanggit.

Sa pagkakaiba-iba ng mga baya-rin, idinulog ng mga estudyante sa Registrar Office ang problema at sinabing ang Accounting Office ang tanungin dahil ito ang tangga-pang nag-aassess ng mga bayarin sa pamantasan. Nang ipaalam ito kay

G. Joseph Luceño, OIC ng Account-ing Office, sinabi niyang maaaring nagkaroon ng human error lamang sa encoding o MIS (Management In-formation System) error ang dahilan.

Inamin nina G. Luceño at Dr. Re-becca C. Nueva España, Vice-Presi-dent of Administration, Finance and Development (VPAFD), na may na-kakarating sa kanilang ganitong mga reklamo at tinukoy naman ni PNU President Dr. Ester Ogena na maaring system error nga ito. dagdag pa niya, papaimbestigahan niya ito at may posibilidad na palitan na ang lumang sistema ng pagkolekta ng mga bayarin.

SAN JOSE, MA. RHEALYN Q.II-12 BSE FILIPINO

REGISTRATION FEEMEDICAL/DENTALLIBRARYCULTURALATHLETICS

1501501507575

ABANGAN, HANNAHRIESA LUNARIAII-12 BSE FILIPINO

REGISTRATION FEEMEDICAL/DENTALLIBRARYCULTURALATHLETICS

1801801809090

Name and Section Description of fee PaymentFIRST SEMESTER, AY 2011-2012

Name and Section Description of fee PaymentSECOND SEMESTER, AY 2011-2012

RAMOS, ANNE CELINEGUNDAYAOII-7 BEED

NO LABORATORY FEE 0

MALAPINGAN, CLAREANTONNETE PARII-11 BSE FILIPINO

LABORATORY-EDTECH/CED 9LABORATORY FEE

150150

NERY, MIKAELA ZOE SANTOSII-11 BSE FILIPINO

LABORATORY FEE 300

OLAYA, MARK STEPHENCAOAYANII-11 BSE FILIPINO

LABORATORY FEE 150

LUMIDO, SHARMAINE ALLAMII-7 BEED

LABORATORY-EDTECH 150

SPOT

THE

DIF

FERE

NCE

Undergrad specialization delayed due to budget cut

DALUYONG. Hindi lang espasyo tulad ng Mendiola ang pinagtutunggalian ng dominanteng kaayusan at ng isinasantabing mamamayan. Sa kasaysayan ng mga pagkilos, hindi bago ang mga kilusang “occupy” sa Pilipinas. Hindi ito nagsimula sa Amerika. Malaon na itong isinasagawa ng mamamayan mula sa pagtataguyod ng piketlayn at kampuhan hanggang sa mga “People Power” at hanggang sa mga pinalayang purok sa kanayunan. Ipinapaalala nito na ang daluyong ng mamamayan ay dudulo sa pagkamit ng nakararami ng politikal na kapangyarihan.

“Hindi in-abolish ang spe-cialization. It is just a morato-rium of specialization which means it is legally delayed.”

This was the statement of the Vice President for Academic Af-fairs Dr. Adelaida Gines in an inter-view with the PNU Student Gov-ernment and The Torch regarding the issue on specialization which is temporarily not offered even with no student consultation done.

“Hindi makatarungan ang walang nangyaring consultation sa mga estudyante sa pagpapaliban ng specialization. Maraming PNUans ang mawawalan ng oportunidad na makatapos sa kanilang specializa-tion. Dapat na ipaalam muna sa mga propesor at sa mga estudyante kung bakit wala munang specialization at hindi dapat na biglaan lamang mag-papasya sa ganitong usapin hinggil sa edukasyon ng maraming PNUan,” said ACT Teachers Partylist- PNU Chairperson John Javir Laserna.

Dr. Gines clarified, “There is no budget for undergraduate to have an additional slot, but we’re doing some interventions so both parties

(students and teachers) can benefit.”However, other specializations

like Reading and Women’s Study still accepted students for this semester because they are funded by their re-spective department. But Dr. Gines stated that the undergraduate stu-dents will be merged with graduate classes that are taking up the same specialization so that there will be no other schedule which the University needs to pay. “The instructor or the pro-fessor of a particular subject should change the way of teaching that any-one can go with the lesson,” she added.

Meanwhile, students who spe-cialize in Campus Writing and Advis-ing stated that they do not have any choice but to accept the moratorium, even if it is unfair on their part be-cause most of them are on the last stretch and are expected to gradu-ate by March 2011 with specialization.

Dr. Gines said that the special-ization is not really a requirement to get a degree; instead, it is just an ad-ditional certificate of achievement.

In contrast, Laserna expressed that it is not a valid reason that spe-cialization is not a requirement to get a degree because PNUans should not only focus on one skill but also on other skills that PNU offers especially now that its mandate includes it be-ing the NCTE. On another tone, if the administration’s reason for the mora-torium, then it should have acted to counter the government’s budget cut.

In addition, a manifesto of unity entitled “There’s Something Abnor-mal in Normal” released by the Office of the Student Regent and the PNU Student Government, criticized the delay in undergraduate specialization as one of the direct effects of the edu-cation budget cut. According to the statement, “More than just temporal solutions, it should be realized that the root of the problem is the fiscal and administrative crises of the uni-versity due to government subsidy

reduction and the lack of political will of the PNU administration to ad-dress the real cause of the problem.”

Moreover, SG President and SR Arnold-John Bulanadi suggested a way to solve this academic problem. It includes explanation on a sudden mor-atorium and that the special-i z a t i o n s should be opened for the graduat-ing students to let them take the re-maining units.

Inconsistencies sa mga bayarin, inireklamo

Ivy Claire L. Aquit

Vincent D. Deocampo and Joan Christi D. Sevilla

Page 9: The Torch Publications 5th Issue

NEWSINK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE! 9

NFPNUSL Convention held,consti ratified

For a better alliance, compre-hensive consultation, formulation, implementation and evaluation of the projects, all of the student orga-nizations under the PNU System be-came members of the Pambansang Pederasyon ng mga Lider-Estudy-ante ng Pamantasang Normal ng Pilipinas (PPLEPNP) together with the ratification of its constitution.

According to SG President and SR Arnold-John Bulanadi, the National Federation of Philippine Normal University Student Lead-ers (NFPNUSL) should now be called and be known as PPLEPNP to pro-vide consistency in using the same medium since the constitution is written in Filipino and that they are establishing a nationalistic, scien-tific and mass-oriented education.

TERRAIN OF STRUGGLE. Mendiola, a short thoroughfare located at the University Belt in Manila, has always been a contested space. For the government and the private sector, Mendiola is nothing but a site for transcience and business. But history has taught us that Mendiola is not just a mere locus but a political narrative authored by the majority of the Filipino people. A massacre and countless violent dispersals are manifestations of state-sponsored terrorism. There is nothing more shameful than a government that terrorizes its own people. But there is nothing more heroic than the people struggling to reclaim what is rightfully theirs.

“Ang pagbabago ng konsti-tusyon at officers ay kasabay rin ng pagbabago ng pananaw para sa PNUans,” Bulanadi stated.

The ratified consti will be more vigilant and clear. “Kung dati pang-autonomiya ang konstitusyon, ngayon ay pang-militante na. Nagkaroon na ng pangil ang ilang probisyon na nagtiti-yak ng duties and responsibilities ng PPLEPNP officers,” Bulanadi ended.

The consti was ratified by the committee members of the National Executive (the committee for planning the projects), Council (the committee for electing the National Executive), and Assembly (the highest committee in making policies) that are consists of different officers in the alliance.

PPLEPNP held its conven-tion with the theme, “Isang Paman-

tasan: Nagkakaisa at Naninindigan para sa Interes, Kapakanan at De-mokratikong Karapatan ng Sambay-anan,” at PNU Cadiz, October 23-29.

The agenda of the convention are the ratification of the constitu-tion, planning a higher budget for PNU, consultation of student lead-ers regarding PNU master planning, discussion of significant socio-polit-ical issues, training and workshops in basic technical skills for effective student leadership and counsel man-agement. Also, a build-up activity for PPLEPNP members was conducted and the accomplishment report of the office of the Student Regent (SR) and of the PPLEPNP executive offi-cers was discussed.

Also, PPLEPNP is using a new system-wide logo.

SILAB-PLUMA ’11 held,new set of officers elected

The Torch Publications’ writ-ers, artists, and editors from differ-ent PNU campuses (Agusan, Cadiz, Isabela, and Manila) gathered for the SILAB-PLUMA ’11 – 4th National Con-ventions of the Progresibong Lupon ng mga Manunulat ng Philippine Nor-mal University (PLUMA-PNU), a sys-tem-wide Alliance of Student Publi-cations and Writers Organization in the University. The week-long gath-ering is held at Pillerba’s Residence in Guinhawa North, City of Tagaytay.

Mainly, the alliance aims to up-hold campus press freedom by ac-tively linking the five campuses. With its theme “Pagsipat at Paglapat ng Papel at Panulat: Hakbang Tungo sa Panlipunang Pagkamulat”, the five-day convention aimed to empower and enlighten the student-writers on the principle of advocacy journalism, as well as to respond to the most current

issues and concerns in today’s society. Comprehensively, the seminar

provided trends and tips in campus journalism, leadership and manage-ment, and literary skills. Respected writers, professors, and alumni served as lecturers in the different categories.

Meanwhile, PLUMA-PNU Presi-dent 2010-2011, Mr. Wilmor Pacay III spearheaded the convention and chaired the election of the new set of officers which aims (1) to continue the annually-held conventions, (2) to work for the recognition of PLUMA by the University Administration, (3) to build progressive ties among the Department-based Organizations, (4) to publish newsletters, (5) to pro-duce quality projects which will be the gauge in proper use of budget, (6) and to serve as the link of all the campuses through continuous communication.

Mendiola: No Entry! Protesters remain vigilant, lambast state fascism

In an attempt to hold a peace-ful campout at Mendiola, students, teachers, workers, urban poor and other sectors, including students from the Philippine Normal Uni-versity (PNU) and ACT Teachers Partylist-PNU, were met by police violence last December 6 and 7.

Touted as “Kampuhan sa Men-diola Kontra Kaltas, Krisis at Kahi-rapan,” the campout is intended to voice out the various economic and political concerns of the people, among these are the recent education and health budget slashes, the ris-ing cost of commodity goods, the continuing human rights violations, and the “rotten system” perpetu-ated by the ruling few in the country.

“Fed up!” or “Sawang-sawa na!” has been the rallying tag that student and peoples organizations aired as they prepared for the campout sup-posed to be held from December 6 to 10 at Mendiola. But police battal-ions have already barricaded Men-diola on the morning of December 6 and the protesters were violently water cannoned at Recto Avenue.

According to Mr. Vencer Crisos-tomo, Chairperson of Anakbayan National, such state violence un-masks how desperate and insecure the Noynoy Aquino administration is with the growing clamour for just demands, genuine change, and an overhaul of the current political and economic system of the country.

Crisostomo added that a ruling few governs and decides for the whole country while majority of Filipinos suf-fer the ill effects of such failed system.

The protesters held a program at Recto Avenue and proceeded to Plaza Miranda to install the campout.

Last December 7, protesters in-tended to march from Plaza Miranda to Mendiola but were met with more state violence at Bustillos. Student leaders were dispersed and arrested while a number of protesters sus-tained wounds from police infliction.

The activist groups staged a pro-gram at Bustillos and branded Noynoy Aquino’s administration as fascist, inutile and human rights violator. They vowed to reclaim Mendiola.

PLUMA-PNU 2011-2012 OfficersJoanna Marie Tabafunda (PNU-Manila)

President

Rhea Ann Diaz (PNU-Cadiz) Vice President

Lyndon Patrick Cabarliza (PNU-Agusan)Secretary General

Kristine Maryknoll Taguba (PNU-Isabela)Education Development and Research Committee

Donnadette Belza (PNU-Manila) Treasurer

Madonna Olayres (PNU-Lopez) Auditor

THE TORCH PUBLICATIONS ONLINE. SOON!WE WILL OCCUPY YOUR VIRTUAL SPACE! WE KNOW YOU WANT TO! ANSABE!?

ONE DAY THE POOR WILL HAVE NOTHING LEFT TO

EAT BUT THE RICH--Occupy Movement

Rod Cuera

Elaine I. Jacob John Paul A. Orallo

NEWS8 TOMO 64, BLG. 4

Simula pa noong una at ikalawang semester ng 2011-2012, mayroon nang mga naital-ang kaso ng inconsistencies sa mga bayarin tuwing enrollment.

Noong unang semestre, isang nagmemedyor sa Filipino na nasa ika-lawang taon ang nagbayad ng tig-P180 para sa registration fee, medical/den-tal fee at library fee na binabayaran la-mang dapat ng P150 kada estudyante. Noon namang ikalawang semestre, isa ring nagmemedyor sa Filipino na nasa ikalawang taon ang nagbayad naman ng dalawang laboratory fees, isang laboratory fee na P150 at isa pang lab-oratory fee para sa EdTech/CED 9 na

binayaran niya din ng P150. Sa nabang-git na klase, may nagbayad naman ng P300 para sa laboratory fee saman-talang ang karamihan sa kanila ay nagbayad lamang ng P150. Ilan lamang ito sa mga kaso ng hindi magkakapare-hong bayarin (tingnan ang datos sa ka-liwa) kahit na magkatulad ang kinabib-ilangang seksyon at bilang ng mga yunit ng mga estudyanteng nabanggit.

Sa pagkakaiba-iba ng mga baya-rin, idinulog ng mga estudyante sa Registrar Office ang problema at sinabing ang Accounting Office ang tanungin dahil ito ang tangga-pang nag-aassess ng mga bayarin sa pamantasan. Nang ipaalam ito kay

G. Joseph Luceño, OIC ng Account-ing Office, sinabi niyang maaaring nagkaroon ng human error lamang sa encoding o MIS (Management In-formation System) error ang dahilan.

Inamin nina G. Luceño at Dr. Re-becca C. Nueva España, Vice-Presi-dent of Administration, Finance and Development (VPAFD), na may na-kakarating sa kanilang ganitong mga reklamo at tinukoy naman ni PNU President Dr. Ester Ogena na maaring system error nga ito. dagdag pa niya, papaimbestigahan niya ito at may posibilidad na palitan na ang lumang sistema ng pagkolekta ng mga bayarin.

SAN JOSE, MA. RHEALYN Q.II-12 BSE FILIPINO

REGISTRATION FEEMEDICAL/DENTALLIBRARYCULTURALATHLETICS

1501501507575

ABANGAN, HANNAHRIESA LUNARIAII-12 BSE FILIPINO

REGISTRATION FEEMEDICAL/DENTALLIBRARYCULTURALATHLETICS

1801801809090

Name and Section Description of fee PaymentFIRST SEMESTER, AY 2011-2012

Name and Section Description of fee PaymentSECOND SEMESTER, AY 2011-2012

RAMOS, ANNE CELINEGUNDAYAOII-7 BEED

NO LABORATORY FEE 0

MALAPINGAN, CLAREANTONNETE PARII-11 BSE FILIPINO

LABORATORY-EDTECH/CED 9LABORATORY FEE

150150

NERY, MIKAELA ZOE SANTOSII-11 BSE FILIPINO

LABORATORY FEE 300

OLAYA, MARK STEPHENCAOAYANII-11 BSE FILIPINO

LABORATORY FEE 150

LUMIDO, SHARMAINE ALLAMII-7 BEED

LABORATORY-EDTECH 150

SPOT

THE

DIF

FERE

NCE

Undergrad specialization delayed due to budget cut

DALUYONG. Hindi lang espasyo tulad ng Mendiola ang pinagtutunggalian ng dominanteng kaayusan at ng isinasantabing mamamayan. Sa kasaysayan ng mga pagkilos, hindi bago ang mga kilusang “occupy” sa Pilipinas. Hindi ito nagsimula sa Amerika. Malaon na itong isinasagawa ng mamamayan mula sa pagtataguyod ng piketlayn at kampuhan hanggang sa mga “People Power” at hanggang sa mga pinalayang purok sa kanayunan. Ipinapaalala nito na ang daluyong ng mamamayan ay dudulo sa pagkamit ng nakararami ng politikal na kapangyarihan.

“Hindi in-abolish ang spe-cialization. It is just a morato-rium of specialization which means it is legally delayed.”

This was the statement of the Vice President for Academic Af-fairs Dr. Adelaida Gines in an inter-view with the PNU Student Gov-ernment and The Torch regarding the issue on specialization which is temporarily not offered even with no student consultation done.

“Hindi makatarungan ang walang nangyaring consultation sa mga estudyante sa pagpapaliban ng specialization. Maraming PNUans ang mawawalan ng oportunidad na makatapos sa kanilang specializa-tion. Dapat na ipaalam muna sa mga propesor at sa mga estudyante kung bakit wala munang specialization at hindi dapat na biglaan lamang mag-papasya sa ganitong usapin hinggil sa edukasyon ng maraming PNUan,” said ACT Teachers Partylist- PNU Chairperson John Javir Laserna.

Dr. Gines clarified, “There is no budget for undergraduate to have an additional slot, but we’re doing some interventions so both parties

(students and teachers) can benefit.”However, other specializations

like Reading and Women’s Study still accepted students for this semester because they are funded by their re-spective department. But Dr. Gines stated that the undergraduate stu-dents will be merged with graduate classes that are taking up the same specialization so that there will be no other schedule which the University needs to pay. “The instructor or the pro-fessor of a particular subject should change the way of teaching that any-one can go with the lesson,” she added.

Meanwhile, students who spe-cialize in Campus Writing and Advis-ing stated that they do not have any choice but to accept the moratorium, even if it is unfair on their part be-cause most of them are on the last stretch and are expected to gradu-ate by March 2011 with specialization.

Dr. Gines said that the special-ization is not really a requirement to get a degree; instead, it is just an ad-ditional certificate of achievement.

In contrast, Laserna expressed that it is not a valid reason that spe-cialization is not a requirement to get a degree because PNUans should not only focus on one skill but also on other skills that PNU offers especially now that its mandate includes it be-ing the NCTE. On another tone, if the administration’s reason for the mora-torium, then it should have acted to counter the government’s budget cut.

In addition, a manifesto of unity entitled “There’s Something Abnor-mal in Normal” released by the Office of the Student Regent and the PNU Student Government, criticized the delay in undergraduate specialization as one of the direct effects of the edu-cation budget cut. According to the statement, “More than just temporal solutions, it should be realized that the root of the problem is the fiscal and administrative crises of the uni-versity due to government subsidy

reduction and the lack of political will of the PNU administration to ad-dress the real cause of the problem.”

Moreover, SG President and SR Arnold-John Bulanadi suggested a way to solve this academic problem. It includes explanation on a sudden mor-atorium and that the special-i z a t i o n s should be opened for the graduat-ing students to let them take the re-maining units.

Inconsistencies sa mga bayarin, inireklamo

Ivy Claire L. Aquit

Vincent D. Deocampo and Joan Christi D. Sevilla

Page 10: The Torch Publications 5th Issue

INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE! 11

Christian Bautista Raymond Palatino Antonio Tinio Rhian Ramos Vencer Crisostomo

“Mark is not gay. Ganun ang industry. Matagal na ito. It’s not new,

and Mark and Piolo have proven themselves time and time again. No matter merong isyu na ganito, they will survive. They have songs, they

have concerts.”

"Well, you know what, I don't know him well enough, kasi so far, all we

have in common is our sense of humor. So, you know, I just don't

know him enough to judge him. But I absolutely believe he's good person

and I know I'm not doing anything wrong because this was all meant to be funny, and some people just took it the wrong way, so it's blowing up."

“Sinabi ni President Noynoy na ang kanyang love life ay parang

Coke, from regular to light to zero. Sa totoo lamang, yung mga state

universities ang dapat gumamit ng metaphor na ‘yun... ang kanilang

capital outlay dati regular, panahon ni President Arroyo light at since

2011 and then the proposed budget of President Noynoy, zero capital

outlay."

“How can our teachers properly hone our students to become intel-ligent and responsible members of

our society if something as basic as a chalk fund is not sufficiently

provided by the government? Kawawa na nga ang ating mga guro dahil sa kakarampot na sahod, sila pa ngayon ang inaasahan na punan

ang kakulangan sa chalk at iba pang pangangailangan sa pagtuturo."

“Pinakikita lamang nito na desper-ado na ang gobyernong pigilin ang galit ng sanlaksang mamamayang lumalaban para sa tunay na pagba-bago, para sa isang makatarungang lipunang nagsisilbi sa nakararami.”

PITIK BPITIK B

Andito na naman ako para mag-papansin at pitikin sa *toot* ang pasawayzzz, nakakainerzzz at epic fail na people, bagay o lugar. Syem-pre! Lagi namang may sapul dito! Winner na naman kayo sa puso ng mga iskolar ng bayan dahil kayo ay unforgettable and irritating.

Pitik # 1 Pag sinabi bang teacher, nagtuturo agad hindi ba pwedeng nag-aattendance muna? Haha! Maram-ing ganyan dito, mapagpanggap na teacher. Kawawa naman ang estudy-anteng nagsasakripisyong pumasok at gustong matuto. Share your knowl-edge kung meron man! Wag po puro (monkey) business, teacher na entre-preneur pa. Wag po paupo-upo lang at puro reporting. Daig mo pa mam-sir-it si Juan Tamad ng Panitikang Filipino. Pitik # 2 Suki na siya ng Pitik B. Nasama pa nga sa Hall of Famers. Astiiig! Hays, nakakasawa na pero persistent pa rin kami hangga’t hindi siya nagba-bago (o part ito ng sarili niya). Ganun pa rin, marami pa ring isko at iska ang pinperwisyo niya. Akalain niyo daig pa ang exorbitant fees sa class niya dahil sa dami ng dapat bayaran, ipo-tox at bilhin. Sabi ba naman kay isko at iska dapat daw ay may sariling laptop at projector sa class at kanya-kanyang I-Pad o Tablet. Take note, nagpapadala ng laptop hindi naman marunong mag-operate. Whattda! Pitik # 3

Kailangan ata ng office na ito na magkaroon ng orientation. Hindi kasi nila alam kung anong oras ang office hours, breaktime at magsilbi sa estudyante. Napaka-importante pa naman ng office na ito especially for the students. Akalain mo 10:00 am pa lang breaktime na agad! Daig pa nila ang recess ng pre-school. At kailangan magaling kumatok ang estudyante dahil madalas walang tao sa bintana. Ooopss, nawawala ata na parang multo! Creepy!!! Buti sana kung libre eh hindi naman may money involved per transaction. Pitik # 4 Maliban sa racial discrimina-tion, mayroon na rin palang disabled discrimination! At sa taong hindi mo pa ineexpect. Kay mam-sir-it pa nang-galing ang masasalimuot na salita! Kawawa naman si student nainsulto at binastos ang kapansanan. Mam-sir-it hindi naman po lahat ng may ka-pansanan ay incapable, pare-pareho namang nag-PNUAT ang mga estudy-ante. At eto pa, nag-sermon class for 30 minutes converted to 1,800 seconds. Dyan siya magaling, mag-compute ng numero at manlait ng tao.

Oh em! Tapos na agad ang pag-pitik, kung nasaktan man sila (in-tentionally!) dapat lang! Kasi PAIN will teach you an experience. Haha! Bawal na bawal kasi i-violate ang students’ rights dahil sila ang ma-jor stakeholder ng pamantasan. Kaya para sa lahat, DON’T DARE! :p

S/HESAID CULTURE

POKUSPOKUS

SAY MO!: Ilang chance ang ibinigay ni KC Concepcion kay Piolo Pascual? GO!

WANTEDKADA ISYU NA LANG NA NILALABAS NAMIN LAGI KA NA LANG WANTED! MAKARAMDAM KA NAMAN NA NEED KA NAMIN FOREVER! CHAROT! WALA NA KASI KAMING MAILAGAY SA ESPASYO NA ITO KASI IKAW ANG KULANG! ANSABE!? GO! APPLY NA SA THE TEEERCHMGA BEBEH HINDI PA HULI ANG LAHAT GO LANG NG GO!

HEY! DAYDREAMER!

NATIONAL

LOCAL

“Pabor ka ba sa hindi pagpapala-bas ng bansa kay

GMA? Oo o Hindi?”

“Ano’ng masasabi mo sa pagpapatuloy ng merging of classes?”

>>OO. Nababagay lang yun sa kanya. Karma!

>> OO. Kasi baka tumakas lang siya.

>> HINDI. Lahat naman tayo may karapatan.

>> OO. Bakit kailangan pa niyang lumabas, eh marami namang magagaling na dok-tor dito.

>>OO. Mukha naman siyang walang sakit noh!

>>HINDI. Kasi may karapatan naman siyang magpagamot sa bansang gusto niya.

>>OO. Dapat niyang pana-gutan ang lahat ng kasalanan niya sa bayan.

>>OO. Panahon na upang harapin niya ang lahat ng pagkakautang niya sa taung-bayan.

>>Mainit, magulo, masikip!

>>Okay naman sana dahil nagkakakilala ang iba’t ibang sections, kaso hindi kami natututo sa sobrang dami namin.

>>Magulo lang lalo. Hindi kami nagkakaintindihan dahil puro daldalan lang.

>>Dapat may propor ventila-tion! Mainit kaya, mabaho!

>>Hindi kami dapat mag-share dahil pare-pareho naman kami ng binabayaran sa PNU.

>>Hindi kami magkaintindi-han lalo na mahina ang boses ng prof.

>>Maayos naman sa amin kasi hindi kami ganun karami sa klase.

>>Hindi kami makilala lahat ng prof dahil sa dami namin.

>>Epic fail! Nasaan ang quality education? NCTE daw???

>>Wala naman atang nagamit na innovative teaching strat-egy/ies. Hindi na nga ako nakapagreport eh.

>>Nakakabored kasi hindi na nakakapagfocus yun mga estudyante (pati ako).

>>Hindi healthy! Mainit na, maingay pa!

Hanggang ngayon hindi pa rin naibibigay ang badyet ng PNU bi-lang National Center for Teacher Ed-ucation (NCTE) dahil nananatiling walang Implementing Rules and Regulations (IRR) ang Pamantasan.

Makaraan ang dalawang pagpu-pulong para sa NCTE master planning ng PNU agad itong nasundan ng isang forum noong Agosto 27 patungkol sa drafting ng IRR na kapapalooban ng mga polisiyang ipatutupad sa loob

NCTE IRR, sinimulan na ng pamantasan kaugnay ng NCTE Law.

Dumalo sa forum sina PNU Presi-dent Dr. Ester Ogena, Vice President for Academic Affairs Dr. Adelaida Gines, Vice President for Administra-tion, Finance and Development Dr. Re-becca Nueva España, Vice President for Planning, Research and Extension Dr. Evangeline Golla, April Montes ( ACT Teachers Partylist ), Deans Dr. Marivic Diaz (COS), Dr. Danilo Villena (CED), Dr. Zenaida Reyes (CASS), at kinatawan

mula sa fakulti at mga estudyante.Sa ginanap na forum, nahati sa

apat na komite ang mga nagsidalo upang suriin ang iba’t ibang bahagi ng IRR: ang Government Sector na pinangunahan ni Dr. Ogena, Teacher Education Institutions ni Dr. Golla, Finance Committee ni Dr. Nueva España, at Structure, Organization and Staffing ni Dr. Gines. Ang Ad-ministrative Council and Manage-ment Committee at ang Board of

Regents naman ang gumagawa o nagdedesisyon sa lalamanin ng IRR.

Kinakailangang magkaroon muna ang isang pampublikong paaralan tu-lad ng PNU ng IRR upang mabigyan ng badyet kaya naman puspusan ang pagbubuo nito. Maliban sa IRR, kailangan ding malaman ang pagku-kunan ng badyet dahil hindi nakasaad sa NCTE Law kung saan ito kukunin.

“Handang makipagtulungan ang mga estudyante para sa pagba-

balangkas ng IRR at upang magkaroon ng badyet ang PNU bilang NCTE,” ani ni SG President at SR Arnold-John Bulanadi. Ayon pa sa kanya mukhang matatagalan pa ang magiging pros-eso ng pagsasaayos nito. Wala ring kongkretong petsa o kasiguradu-han kung kailan matatapos ang IRR.

NEWS

NEWS10

OFFCAMTOMO 64, BLG. 5

DO NOTCROSSTHEYELLOW

LINEANG SAGOT NG GOBYERNONG NOYNOY AQUINO SA LEHITIMONG PAGKILOS NG MAMAMAYANG PILIPINO

ANG DAAN PATUNGONG MENDIOLA’Y KALBARYO AT SAKRIPISYO. ANG GOBYERNONG NATATAKOT SA

KANIYANG MAMAMAYAN AY GOBYERNONG NALILIGALIG SA SARILING MULTO.

TINATALUNTON NG MAMAMAYANANG DAAN TUNGO SA ISANG BAGONG GOBYERNONG TUNAY NAMAGKAKALINGA SA PAGTATAGUYOD NG DEMOKRATIKONG KARAPATAN.

SA BAWAT HITIK NG LENTE, AT SA BAWAT LARAWAN NG MUKHA NG BAYAN AY MAYROONG ANGGULONG DAPAT MALAMAN ANG SAMBAYANAN. TUMATANGIS SA PAGSUSOG PALABAS NG KAHONG KUMUKUBLI SA PAGKAMULAT. ANG LENTE NG PAGKAMULAT AY ISANG PANIBAGONG SINING SA PAGGUHIT NG KASAYSAYAN MULA SA ESPASYO NG MGA NAGHAHARING URI.

PHOTO by Kenneth Roland A. Guda on Dec 7 2011.

Erickson P. Avila

Page 11: The Torch Publications 5th Issue

INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE! 11

Christian Bautista Raymond Palatino Antonio Tinio Rhian Ramos Vencer Crisostomo

“Mark is not gay. Ganun ang industry. Matagal na ito. It’s not new,

and Mark and Piolo have proven themselves time and time again. No matter merong isyu na ganito, they will survive. They have songs, they

have concerts.”

"Well, you know what, I don't know him well enough, kasi so far, all we

have in common is our sense of humor. So, you know, I just don't

know him enough to judge him. But I absolutely believe he's good person

and I know I'm not doing anything wrong because this was all meant to be funny, and some people just took it the wrong way, so it's blowing up."

“Sinabi ni President Noynoy na ang kanyang love life ay parang

Coke, from regular to light to zero. Sa totoo lamang, yung mga state

universities ang dapat gumamit ng metaphor na ‘yun... ang kanilang

capital outlay dati regular, panahon ni President Arroyo light at since

2011 and then the proposed budget of President Noynoy, zero capital

outlay."

“How can our teachers properly hone our students to become intel-ligent and responsible members of

our society if something as basic as a chalk fund is not sufficiently

provided by the government? Kawawa na nga ang ating mga guro dahil sa kakarampot na sahod, sila pa ngayon ang inaasahan na punan

ang kakulangan sa chalk at iba pang pangangailangan sa pagtuturo."

“Pinakikita lamang nito na desper-ado na ang gobyernong pigilin ang galit ng sanlaksang mamamayang lumalaban para sa tunay na pagba-bago, para sa isang makatarungang lipunang nagsisilbi sa nakararami.”

PITIK BPITIK B

Andito na naman ako para mag-papansin at pitikin sa *toot* ang pasawayzzz, nakakainerzzz at epic fail na people, bagay o lugar. Syem-pre! Lagi namang may sapul dito! Winner na naman kayo sa puso ng mga iskolar ng bayan dahil kayo ay unforgettable and irritating.

Pitik # 1 Pag sinabi bang teacher, nagtuturo agad hindi ba pwedeng nag-aattendance muna? Haha! Maram-ing ganyan dito, mapagpanggap na teacher. Kawawa naman ang estudy-anteng nagsasakripisyong pumasok at gustong matuto. Share your knowl-edge kung meron man! Wag po puro (monkey) business, teacher na entre-preneur pa. Wag po paupo-upo lang at puro reporting. Daig mo pa mam-sir-it si Juan Tamad ng Panitikang Filipino. Pitik # 2 Suki na siya ng Pitik B. Nasama pa nga sa Hall of Famers. Astiiig! Hays, nakakasawa na pero persistent pa rin kami hangga’t hindi siya nagba-bago (o part ito ng sarili niya). Ganun pa rin, marami pa ring isko at iska ang pinperwisyo niya. Akalain niyo daig pa ang exorbitant fees sa class niya dahil sa dami ng dapat bayaran, ipo-tox at bilhin. Sabi ba naman kay isko at iska dapat daw ay may sariling laptop at projector sa class at kanya-kanyang I-Pad o Tablet. Take note, nagpapadala ng laptop hindi naman marunong mag-operate. Whattda! Pitik # 3

Kailangan ata ng office na ito na magkaroon ng orientation. Hindi kasi nila alam kung anong oras ang office hours, breaktime at magsilbi sa estudyante. Napaka-importante pa naman ng office na ito especially for the students. Akalain mo 10:00 am pa lang breaktime na agad! Daig pa nila ang recess ng pre-school. At kailangan magaling kumatok ang estudyante dahil madalas walang tao sa bintana. Ooopss, nawawala ata na parang multo! Creepy!!! Buti sana kung libre eh hindi naman may money involved per transaction. Pitik # 4 Maliban sa racial discrimina-tion, mayroon na rin palang disabled discrimination! At sa taong hindi mo pa ineexpect. Kay mam-sir-it pa nang-galing ang masasalimuot na salita! Kawawa naman si student nainsulto at binastos ang kapansanan. Mam-sir-it hindi naman po lahat ng may ka-pansanan ay incapable, pare-pareho namang nag-PNUAT ang mga estudy-ante. At eto pa, nag-sermon class for 30 minutes converted to 1,800 seconds. Dyan siya magaling, mag-compute ng numero at manlait ng tao.

Oh em! Tapos na agad ang pag-pitik, kung nasaktan man sila (in-tentionally!) dapat lang! Kasi PAIN will teach you an experience. Haha! Bawal na bawal kasi i-violate ang students’ rights dahil sila ang ma-jor stakeholder ng pamantasan. Kaya para sa lahat, DON’T DARE! :p

S/HESAID CULTURE

POKUSPOKUS

SAY MO!: Ilang chance ang ibinigay ni KC Concepcion kay Piolo Pascual? GO!

WANTEDKADA ISYU NA LANG NA NILALABAS NAMIN LAGI KA NA LANG WANTED! MAKARAMDAM KA NAMAN NA NEED KA NAMIN FOREVER! CHAROT! WALA NA KASI KAMING MAILAGAY SA ESPASYO NA ITO KASI IKAW ANG KULANG! ANSABE!? GO! APPLY NA SA THE TEEERCHMGA BEBEH HINDI PA HULI ANG LAHAT GO LANG NG GO!

HEY! DAYDREAMER!

NATIONAL

LOCAL

“Pabor ka ba sa hindi pagpapala-bas ng bansa kay

GMA? Oo o Hindi?”

“Ano’ng masasabi mo sa pagpapatuloy ng merging of classes?”

>>OO. Nababagay lang yun sa kanya. Karma!

>> OO. Kasi baka tumakas lang siya.

>> HINDI. Lahat naman tayo may karapatan.

>> OO. Bakit kailangan pa niyang lumabas, eh marami namang magagaling na dok-tor dito.

>>OO. Mukha naman siyang walang sakit noh!

>>HINDI. Kasi may karapatan naman siyang magpagamot sa bansang gusto niya.

>>OO. Dapat niyang pana-gutan ang lahat ng kasalanan niya sa bayan.

>>OO. Panahon na upang harapin niya ang lahat ng pagkakautang niya sa taung-bayan.

>>Mainit, magulo, masikip!

>>Okay naman sana dahil nagkakakilala ang iba’t ibang sections, kaso hindi kami natututo sa sobrang dami namin.

>>Magulo lang lalo. Hindi kami nagkakaintindihan dahil puro daldalan lang.

>>Dapat may propor ventila-tion! Mainit kaya, mabaho!

>>Hindi kami dapat mag-share dahil pare-pareho naman kami ng binabayaran sa PNU.

>>Hindi kami magkaintindi-han lalo na mahina ang boses ng prof.

>>Maayos naman sa amin kasi hindi kami ganun karami sa klase.

>>Hindi kami makilala lahat ng prof dahil sa dami namin.

>>Epic fail! Nasaan ang quality education? NCTE daw???

>>Wala naman atang nagamit na innovative teaching strat-egy/ies. Hindi na nga ako nakapagreport eh.

>>Nakakabored kasi hindi na nakakapagfocus yun mga estudyante (pati ako).

>>Hindi healthy! Mainit na, maingay pa!

Hanggang ngayon hindi pa rin naibibigay ang badyet ng PNU bi-lang National Center for Teacher Ed-ucation (NCTE) dahil nananatiling walang Implementing Rules and Regulations (IRR) ang Pamantasan.

Makaraan ang dalawang pagpu-pulong para sa NCTE master planning ng PNU agad itong nasundan ng isang forum noong Agosto 27 patungkol sa drafting ng IRR na kapapalooban ng mga polisiyang ipatutupad sa loob

NCTE IRR, sinimulan na ng pamantasan kaugnay ng NCTE Law.

Dumalo sa forum sina PNU Presi-dent Dr. Ester Ogena, Vice President for Academic Affairs Dr. Adelaida Gines, Vice President for Administra-tion, Finance and Development Dr. Re-becca Nueva España, Vice President for Planning, Research and Extension Dr. Evangeline Golla, April Montes ( ACT Teachers Partylist ), Deans Dr. Marivic Diaz (COS), Dr. Danilo Villena (CED), Dr. Zenaida Reyes (CASS), at kinatawan

mula sa fakulti at mga estudyante.Sa ginanap na forum, nahati sa

apat na komite ang mga nagsidalo upang suriin ang iba’t ibang bahagi ng IRR: ang Government Sector na pinangunahan ni Dr. Ogena, Teacher Education Institutions ni Dr. Golla, Finance Committee ni Dr. Nueva España, at Structure, Organization and Staffing ni Dr. Gines. Ang Ad-ministrative Council and Manage-ment Committee at ang Board of

Regents naman ang gumagawa o nagdedesisyon sa lalamanin ng IRR.

Kinakailangang magkaroon muna ang isang pampublikong paaralan tu-lad ng PNU ng IRR upang mabigyan ng badyet kaya naman puspusan ang pagbubuo nito. Maliban sa IRR, kailangan ding malaman ang pagku-kunan ng badyet dahil hindi nakasaad sa NCTE Law kung saan ito kukunin.

“Handang makipagtulungan ang mga estudyante para sa pagba-

balangkas ng IRR at upang magkaroon ng badyet ang PNU bilang NCTE,” ani ni SG President at SR Arnold-John Bulanadi. Ayon pa sa kanya mukhang matatagalan pa ang magiging pros-eso ng pagsasaayos nito. Wala ring kongkretong petsa o kasiguradu-han kung kailan matatapos ang IRR.

NEWS

NEWS10

OFFCAMTOMO 64, BLG. 5

DO NOTCROSSTHEYELLOW

LINEANG SAGOT NG GOBYERNONG NOYNOY AQUINO SA LEHITIMONG PAGKILOS NG MAMAMAYANG PILIPINO

ANG DAAN PATUNGONG MENDIOLA’Y KALBARYO AT SAKRIPISYO. ANG GOBYERNONG NATATAKOT SA

KANIYANG MAMAMAYAN AY GOBYERNONG NALILIGALIG SA SARILING MULTO.

TINATALUNTON NG MAMAMAYANANG DAAN TUNGO SA ISANG BAGONG GOBYERNONG TUNAY NAMAGKAKALINGA SA PAGTATAGUYOD NG DEMOKRATIKONG KARAPATAN.

SA BAWAT HITIK NG LENTE, AT SA BAWAT LARAWAN NG MUKHA NG BAYAN AY MAYROONG ANGGULONG DAPAT MALAMAN ANG SAMBAYANAN. TUMATANGIS SA PAGSUSOG PALABAS NG KAHONG KUMUKUBLI SA PAGKAMULAT. ANG LENTE NG PAGKAMULAT AY ISANG PANIBAGONG SINING SA PAGGUHIT NG KASAYSAYAN MULA SA ESPASYO NG MGA NAGHAHARING URI.

PHOTO by Kenneth Roland A. Guda on Dec 7 2011.

Erickson P. Avila

Page 12: The Torch Publications 5th Issue

There is something ABNORMAL in NORMAL

Nowadays, it seems that there is hardly anything normal in Normal because of the university’s fiscal and administrative crises.

Barely a month after the second semestral opening, the Philippine Normal Uni-versity (PNU) is faced with a new wave of the ill effects of the dwindling education budget. As if the merging of classes is not enough suffer-ing for students and teachers alike, the demand to evaluate the large class experiment has not been met by Dr. Es-ter B. Ogena’s administration.

As if adding insult to injury, faculty members with addition-al teaching loads have been left unguaranteed for quite some time. This has caused undue stress to the academic com-munity. The temporary solu-tion being offered by the PNU administration to this problem is touted as “emergency load.”

Unsettling even more is the inconsistency in fees being col-lected from the students. Take for example dsicrepant figures in the collection of athletics fee which amounts to Php 75 but some students were charged Php 100. And in some cases, late enrolees were charged the amount of Php 200 while some students were charged Php 250. Up untill now offices con-cerned have not released any explanation regarding this mat-ter. Registration forms would attest to such irregularities.

It would be a disservice to the university to simply fol-low and accept Ogena’s logic that the PNU budget slash is due to the university’s zero research output. To start with, how can the university produce quality research output without enough and just government subsidy?

Administratively, PNU is wanting in the exercise of gen-uine democratic consultation and participation. Students are not regularly consulted

as regards matters affecting their rights and welfare such as the merging of classes and the delay in specialization. Student organizations are also demanding for fiscal autonomy.

It is therefore imperative for students to strenghten our ranks in order to forward our just and democratic demands. More that just temporal so-lutions, it should be realized that the root of the problem is the fiscal and administrative crises of the university due to government subsidy reduction and the lack of political will of the PNU administration to fight for greater state subsidy.

From last year’s 92 mil-lion budget cut in PNU, it is but only enraging that in the National Expenditure Pro-gram (or National Budget) for 2012, the administration of President Noynoy Aquino has proposed to slash the PNU budget by P12.8 million.

As a matter of fact, PNU’s proposed budget for 2012 is P754.9 million, but the Department of Bud-get and Management pro-posed and approved for PNU a P284.9 million allocation.

This issue concerns not only PNU students, but also faculty members, administra-tive workers and other employ-ees of the university, since the slash in PNU’s budget is in its maintenance and other oper-ating expenditures, personnel services (including salaries and promotion), research and instruction, and other such matters. The national govern-ment has also proposed a zero budget for capital outlay for PNU and all State Universi-ties and Colleges (SUC). This means that there is no fund al-location for the construction of buildings and other facilities.

PNU has been the bas-tion of new ideas and strate-gies in developing and uphold-ing the education system of the Philippines. But the bot-tom line is, can we brag to the world that we have met the so-called “World Class” standards that the famous universities are claiming for?

The history of budget cuts has seen how SUCs have been pushed to devise ways to aug-ment their meager budget. These usually take on the form of tuition increases, merging of classes, imposition of miscel-laneous and exorbitant fees, and collaboration with private entities and corporations.

The history of fiscal and ad-ministrative crises has shown us that it is only through our collective, millitant and vigilant actions that we can achieve our common goal and aspiration for the university and the country.

We vow to exercise all possible forms of action, from student parliamentary in the university to the par-liamentary of the streets.

We vow to intensify the fight for higher state sub-sidy to PNU, SUCs, education and health sectors, and to the other basic social services.

STATEMENT FROM PNU MANILA STUDENT GOVERNMENT