THÔNG TIN Tir LIEU XÀ HÔI HOC - NGUON • • •

CÙA TRI THÛC XÀ HÔI HOC

HO HAÏ THUY

Chùng ta bàn bac vdi nhau vé mot hé thô'ng thông tin tu lieu xà hôi hpc dùng vào lue giao thdi thé' ky. Vây là chi cdn dùng bai thâp ky nùa, chùng ta dà phài hoàn thành công euôe công nghiêp hoà, bien dai hoà, dua nUde ta trd thành mot nUde phàt trièn. Dd là thdi dai eùa kinh tê' tri thùc ma mot trong nhûng dàe dièm eùa nd là viêc su dung chung càc nguon thông tin va tri thùc d dang ào, nhd dd ma viêc nàm bat thông tin nghièn eùu ciic ky nhanh châng va linb hoat.

Trong khi không quên nhùng công eu truyèn thô'ng nhu thU viên sàeh bào, tu lieu bàng an phàm, bâng tù, phim ành, vv..., chùng ta eân dàe biêt chu y viêc xây diing mot trung tâm (ào) thông tin xà hôi hpc trèn mang: mot dja chi Web. Trong thdi dai kinh tê' tri thùc (va Internet), khâ cô thé nôi trung tàm nào là ehuàn, là chinh thùc, là dôc quyén, là "trung tàm". Song bù vào dô, moi trung tàm lai ed khà nàng va cd quyén ghi rô nhùng lien kèt vdi càc trung tàm va dja chi khâc. Nhd vây, cd thé cù lày mot trung tàm nào dd làm "trung tâm", trèn ed sd dd cô kê hoach phàt trièn vài tham vpng bao trùm toàn bô tri thùc cô thé cô dên mot thdi dièm nào dô eùa mot ngành tri thùc - vdi chùng ta d dây là xà hôi hpc.

Dé duy tri dùde mot trung tâm (ào) thông tin tu lieu xà

485

hôi hpc (mot dja chi Web) thudng xuyên câp nhât, hùu ich,

eàn phài ed sU theo dôi câp nhât thudng xuyén nhùng phàt

trièn mdi eùa ngành khoa hpc này.

Viêc dàu tien eàn làm là xây dUng mot cài nén mông dé trèn dd. ngUdi ta chi cdn cd viêc dàp thèm cho phong pbù. dày dû. Công viêc này ed thê dxioc quan niêm bàng sU phàt trién lUdng pbàn càc loai cdng viêc nhu sau:

' ThU viên thiic ^' ' ThU viên ào (trèn mang)

Trong nUde Ngoài nUde

Chùng ta dà cd nhiéu kinh nghiêm xây diing hê thd'ng tU lieu thU viên thiic, chi cd dieu là vdi sU phàt trièn eùa cdng ngbê tin hpc, chùng ta cô thé dUa công viêc tim kièm tu lieu lèn mot trinh dp cao bdn: nhanh hdn, chinh xàe bdn.

Riêng ddi vdi thU viên ào, eàn xày diing mot hê thông pbàn loai tri thùc eùa ngành, tù dd viêc thu thâp thông tin mdi cd dja chi de càt giù. Câ thê tam hinh dung mot bàng pbàn loai nhu sau (de dUa ra trUng càu y kiên rông rài):

1. Càc Viên, càc Khoa va càc Trung tâm nghièn eùu

2. Câc Hôi va td chue

3. Thu mue càc ngudn tài lieu

4. Trao ddi: Nbdm tin. Danh sàeh thu tin, Trd ehuyên trèn mang, vv...

5. Cd sd du lieu va hd sd lUu trù . < j ,,

6. Ldp hpc, ehUdng trinh, giào trinh

7. Bào chi va Bàn tin

486

8. Càc ly thuyê't xà hôi hpc

9. Càc chuyén ngành xà hôi hpc

10. Càc lînh vUe hùu quan

11. Dja chi câc thU viên (thiic)

12. Câc phàn mém ehuyên dùng

13. Linb tinb

14. Tù dièn giài thich xà hôi hpc (tié'ng Viêt)

15. Tù dièn thuât ngù xà hôi hpc Anh-Viêt

(cô thé tham khâo mot trang web câ nhàn tai http://asia.cool.ne.jp/eonong, xem trang minh boa kèm theo).

Moi mue trèn dây, tuy chô, eàn cd sii pbàn biêt trong nUde va ngoài nUde. Va nàm trong moi mue déu cd trang tim kièm theo tù khoà.

Triên khai công viêc trèn dây không hé ddn giân. Dà là cà mot dii an Idn dôi hdi phài câ ngUdi giâm dôc dii an ed trinh dp xà hôi hpc cao, uyên bâc. Nè'u ngUdi giâm dôc du an dong thdi cd thé làm công viêc eùa ngUdi ehù trang Web (webmaster) thi thât là mot dieu ly tUdng. Nè'u không thî ngUdi giâm dôc phài thuè mot webmaster thành thao vé mang va thié't kè' trang Web, bié't thiè't kè' ra nhùng con "bot" di lùng suc khâp mpi trang Web trèn Internet dé thu nhât thông tin cô lien quan ma ta phài chùng di tim theo nhùng tiéu ehuàn tim kièm ma ta dà dât sàn; ddng thdi ngUdi webmaster eùng eàn cô dôi chût hiéu biét vé xà hôi hpc.

Dieu dàng quan tàm nhât hiên nay là mang tit lieu trong nitâc, vi tim kièm tu lieu nUde ngoài - nhàt là bàng tié'ng Anh -không khô làm. Vài càc phUdng tien hiên dai bien cô, nêu cô dû tien hoàc quyen, mot hê thông tu lieu thU viên xà hôi hpc

487

cô thé dupe xày dUng trong vông 2 dê'n 3 nàm. Công viêc thu thâp tu lieu trong nUde cô thé nàm trong mày loai nhu ;viu:

- Tân dung càc bàn dânb mày trên mày vi tinb (tài lieu so

hoà) eùa nhùng xuà't bàn phàm xà hôi hpc dé dUa vào cae

trang web khàc nhau.

- Ddi vdi nhùng sàeh kbdng cdn bàn dành mày vi tinh, cd thé td chue quét chup (scan) de bien càc trang giày thành tài lieu sd hoà, cd thé dUa lèn mang. Vdi câc pbàn mém nhàn dang ehù Viêt bien nay, cdng viêc này eùng không khd, song cô phàn hdi tdn kém (nhung it ra eùng rè d\i(5c 30% so vdi công dành mày).

- Lien hê vdi bô phân thu lupm tu lieu xâ hôi eùa càc thU viên t itc dé dành mày dUa càc tu lieu này lén mang.

.vv...

Ông cha ta xUa cô càu "Cô bôt mai gôt nên ho". Néù hd là tri thUc thi chinh bôt là thông tin. Không thé hiéu dUpe (tri thùc) sU ngbèo dôi nôi chung eùa mot dja phUdng néu không cô càc sd lieu (thông tin) vé ngUdi ngbèo, tinh trang nghéo, cd sd ha tàng ngbèo, w.. .

Vé tri thùc, chùng ta dà bàn bac d càc hôi tbào khàc, trong hôi tbào này, chùng ta thu thâp bôt (thông tin) de cho càc nhà xà hôi hpc gôt nén ho (tri thùc). Càc sô' lieu xà hôi hpc thu thâp qua dieu tra. thàm chi dUa lèn bàng thô'ng kè, vàn chi là bôt. Phài nbào nân, qua ky nàng eùa nhà xà hôi hpc, mdi trd thành tri thùc xà hôi hpc. Chùng ta dang eàn tri thùc xà hôi hpc, chinh vi vây eàn phài cbàm lo thu thâp phong pbù câc thông tin tu lieu va lUu trU sàn chùng d càc dang dé truy cip,

488

tîm kiê'm nhâ't.

Mot trang web câ nhân vé tu lieu xâ hôi hpc (dé tham khào):

• Câc Viên. càc Khoa

• Câc Hôi va to chûc

• Thu mue càc nguon tài lieu

• Trao doi: Newsgroups.

Listservs, Chats, IRCs

• Câc trung tâm nghièn cûu

• Càc ehuyên ngành xà hôi hoc

• Dia chî càc thu viên (thUc)

• Cd sô dû lieu va ho sd lUu trû

• Lâp hoc, chUdng trinh. giào

trinh

• Bào chf va Bàn tin

• Câc ly thuyet

• Càc phân mém

• Linh tinh

• Câc lînh vUc hûu quan

Tir dién giài thich xâ hôi hoc (tiéng Viêt)

Tir dién thuât ngîr xâ hôi hoc Anh-Viêt

Kiéu tim: 1

Sâp xê'p theo: '

CcsôdOliêu: 1

Tim: 1

•

Tra t im or ThU

Khuôn dang: '

3

Sear :h Tra eiuD

viên ào

3

489