thoughts of god

น

อกษรธรรมอสานเปนเมอง หรอเรยกอกอยางหนงวคลายกนเปนเพราะอกษรธรรพฒนาการมาจากอกษรมอญโบอกษรตวธรรมทใชในภาคอสเมองในภาคเหนอ ซงทงอกษมอญโบราณทหรภญไชย นนเปนตนแบบของอกษรยวนภาค สาเหตทเชอวาอกษรธหลกฐานทางประวตศาสตรเปน(รวมถงภาคอสานบางสวน) และและความสมพนธทางสายเลอดอาณาจกรลานชางไดฟนฟและทเชยงใหมและมพระเถระผใหญโพธสาลราช (๒๐๖๓–๒๐๙๓และในสมยเดยวกนนพระเจาโพพระไตรปฎกจากเชยงใหมมาเผราช พระโอรสของพระเจาระยะหนงเพราะทางเชยงใหมขจงเสดจกลบไปครองอาณาจกรคมภร วรรณคด นกปราชญราทใชกนแพรหลายในอาณาจกรยงขนตามลาดบ ในระยะแรกๆลานนามาใชในอาณาจกรลานชเชน จารกฐานพระพทธรปวดสในพระอโบสถวดพระธาตพนดงกลาวมรปแบบสณฐานตวอ

๑ ธวช ปณโณทก. อกษรโ

แมเนจเมนท,๒๕๔๐, ๕๔ .

ความเปนมาของอกษรธรรมอสา

ตวอกษรทมรปลกษณะทกลมคลายกนกบอกษรธรรมลานนา หรอตวาอกษรยวนเปนอยางมาก จะแตกตางกนบางบางตวเทานน สาเหตทมอสานนนไดรบอทธพลและสบทอดมาจากอกษรธรรมลานนา ซงมราณดงทศาสตราจารยธวช ปณโณทก๑กลาววา เมอศกษารปแบบของานและลานชางแลวพบวามรปแบบคลายกบอกษรยวนหรออกษรตวรตวธรรมและอกษรตวยวนในภาคเหนอนนไดสบทอดมาจากอกษรคออกษรมอญหรภญไชย พทธศตวรรษท ๑๘ (ครสตศตวรรษท ๑๒) เหนอและอกษรธรรมอสาน รรมอสานไดรบอทธพลและสบทอดมาจากอกษรธรรมลานนาเพราะเครองยนยนทชดเจนโดยกลาวถงความสมพนธระหวางอาณาจกรลานชางอาณาจกรลานนาในสมยราชวงศมงราย ทงทางดานศาสนาศลปวฒนธรรมแหงเจาผปกครองอาณาจกรทงสอง กลาวคอในสมยพระเจาวชลราช แหงานบารงพระพทธศาสนาแบบลงกาวงศโดยไดรบการสบทอดมาจากจากลานชางมาศกษาพระธรรมวนยจากลานนาดวย ตอมาในสมยพระเจา) พระโอรสของพระเจาวชลราช ไดสมรสกบพระธดาเจาเมองเชยงใหมธสาลราชไดขอพระเทพมงคลเถระและบรวารพรอมทงคมภรยแผลานชางเมอ พ.ศ. ๒๐๖๖ อกดวย ตอมาในสมยพระเจาไชยเชษฐาธโพธสาลราชและเจาหญงเมองเชยงใหมไดเสดจไปครองเมองเชยงใหมอยาดผสบเชอสาย (พ.ศ.๒๐๙๑–๒๐๙๓) เมอพระเจาโพธสาลราชสวรรคตลานชาง และในการกลบมาครงนนพระองคคงจะไดนาเอาพระธรรมชบณฑตตลอดถงชางฝมอ กลบมาลานชางดวย ฉะนนตวอกษรลานนาลานนาในขณะนนกนาจะไดเขามามบทบาทตออาณาจกรลานชางมาก อกษรทง ๒ อาณาจกรนเปนอกษรแบบเดยวกนเพราะนาอกษรธรรมางชวงตนๆ ดงปรากฏในศลาจารกทพบในภาคอสานและลานชาง สะเกด เวยงจนทน (พ.ศ. ๒๐๓๓) จารกฐานพระพทธรปพระประธานม (พ.ศ. ๒๐๔๖) จารกวดถาสวรรณคหา (พ.ศ.๒๑๐๖) เปนตน จารกกษรเหมอนกนกบอกษรธรรมลานนาในชวงระยะเวลาใกลเคยงกน

บราณอสาน : อกขรวทยาอกษรตวธรรมและไทยนอย. กรงเทพฯ : สยามเพรส

เชน จารกฐานพระพทธรปวดเชยงมน จงหวดเชยงใหม (พ.ศ. ๒๐๐๘) ศลาจารกวดชางคา จงหวดนาน (พ.ศ. ๒๐๙๑) เปนตน ตอมารปแบบของตวอกษรลานนาและตวอกษรธรรมไดพฒนาแตกตางกนออกไปจนในปจจบนมรปแบบแตกตางกนบางบางประการ เชน ตวอกษรธรรมลานนา ไดเพมเสยงวรรณยกต เพมเครองหมายกากบเสยงตวพยญชนะ เปนตน สวนตวอกษรธรรมในลานชางไมไดเพมเตมอะไรมากและกนามาใชในภาคอสานของไทยสบตอมา สาเหตทชอวาตวอกษรธรรมนน เพราะใชตวอกษรชนดนในการบนทกเรองราวเกยวกบพระพทธศาสนาเชน พระไตรปฎก พระธรรมคมภรตางๆ เปนตน ซงถอวาเปนอกษรชนสง อกษรศกดสทธ ตวอกษรชนดนใชในประเทศลาวกเรยกวาตวธรรมลาว ใชในภาคอสานกเรยกวา ตวธรรมอสานตามแตละทองถนจะเรยกแตกคอตวอกษรชนดเดยวกนนนเอง

ตวอยางอกษรธรรมอสาน
ศลาจารกวดถาสวรรณคหา (พ.ศ. ๒๑๐๖)
อ.สวรรณคหา จ.หนองบวลาภ บานทาขอนยาง

ตวอยางอกษรธรรมอสานในเอกส

ศลาจารกวดมหาผล (พ.ศ.๒๔๐๓)

ต.ทาขอนยาง อ.กนทรวชย จ.มหาสารคาม

ารใบลานในปจจบน

อกขรวธของอกษรอกขรวธของอกษรธรรมอสานจไวรอบพยญชนะตน คอดานหพยญชนะตวสะกดและพยญชนะรป ซงเรยกวา “ตวเฟอง” หรอ “

พยญชนะอกษรธร ๑. พยญชนะตวเตมเปนพยญชนะตน เขยนไวบนบร ๒. พยญชนะตวเฟพยญชนะทเขยนครงรป หรอคร

พยญชนะตวเตม และ ตวเฟอง งตวสะกดและพยญชนะควบกลา รปพยญชนะตวอกวรรค ก

ก ข ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ต

d D -

วรรค จ จ ฉ

ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ต

0 ⅜ จ ⅛ C

วรรค ฏ

อกขรวธอกษรธรรมอสาน

ธรรมอสานแตกตางจากอกขรวธของอกษรไทยปจจบนบางอยาง โดยะวางพยญชนะตนซงเปนพยญชนะตวเตมไวบนบรรทด และวางสระนา ดานหลง ดานบน ดานลางเหมอนอกขรวธไทยปจจบน สวนตวควบกลา จะวางไวใตบรรทด โดยใชรปพยญชนะครงตวหรอครงตวหอย” สวนพยญชนะตวสะกดทไมมรปครงตว จะเขยนดวยตวเตม

พยญชนะ

รมอสานแบงออกเปน ๒ ประเภท คอ คอ พยญชนะทเขยนเตมรปตามรปแบบปกต ม ๓๗ รป ทาหนาทรทด อง หรอ ตวหอย (บางทเรยกวา “ตวเชง” เหมอนอกษรขอม) คอ งตว โดยเขยนไวใตบรรทด ยกเวน ตวเฟอง ร ( W˜ ) จะวางไวหนา

\ (ไมองแลน) จะวางไวบนพยญชนะ ทาหนาทเปนพยญชนะ

ษรธรรมอสาน แบงตามวรรคแบบภาษาบาล มดงน

ค ฆ ง วเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง

_ 8 * S ˜ฆ ' ˜ \ "

ช/ซ ฌ ญ วเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง

ฉ = + ? ฌ ¯ฑ P ¯

ฎ ฐ ฑ/ด ฒ ณ ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง

ฏ ผ ฯ ต f F < ¯ I ณ

วรรค ต ต ถ ท ธ น

ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง

9 ( 5 ต m M T ¯ ? o N

วรรค ป บ/ป ผ ฝ พ ฟ


[ ¯พ z ¯ / ¯ r ต a ¯

ภ ม ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง

4 ภ , B

เศษวรรค ย ร ล ว ส


p ¯ย i W¯ ] ¯ } ¯ ↕ ; ¯ : l ¯ป

ห ฬ อ ฮ อย ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง ตวเตม ตวเฟอง

s ห > ¯ v U V ¯ ¯Z

หมายเหต ๑. พยญชนะทมไวสาหรบเขยนภาษาบาลไมนยมนามาเขยนภาษาอสาน ไดแก ฆ ฉ ฌ ญ ฏ ฐ ณ ฬ (เพราะมเสยงซากบ ค ส ช ย ต ถ น ล)

๒. ตว ฑ จะใชแทนเสยง ด ในภาษาอสาน ๓. ตว อย หรอ หยอหยาดนา ใชแทนเสยง หย (ห นา ย)

๔. พยญชนะทเพมเขามานอกเหนอจากภาษาบาลเพอใชเขยนภาษาอสาน ไดแก ฝ ฟ ฮ อย ซงอาจเรยกวาพยญชนะนอกวรรคกได สวน ซ ด ป จะใชรปเดยวกนกบ ช ฑ และ บ

๕. ฉ ในภาษาอสาน สวนมากจะใช ส แทน

พยญชนะทม ห นา

พยญชนะทม ห นาในอกษรธรรมอสานนนม ๕ ตว คอ ง, น, ม, ย, ล, ว เมอตามหลง ห จะเปลยนเปนรปตวเฟอง อยใต ห ดงน

s (ห) นา ' (ง) มรปเปน s"

s (ห) นา o (น) มรปเปน sN

s (ห) นา , (ม) มรปเปน sB

s (ห) นา p (ย) มรปเปน sq

s (ห) นา ] (ล) มรปเปน s} , s|

s (ห) นา ; (ว) มรปเปน s:

ะ

สระอกษรธรรมอสาน แบงออกเปน ๑. สระลอย คอ สระทสามารถเขยนทาหนาทแทน อ และสระดวย

สระลอย ม ๘ รป ดงน

v vk ด ก 1

อะ อา อ อ อ

ตวอยางการใชสระลอย เชน

vob0)k (อนจจา) vklyย (อาศย) ดW

สร
๒ ประเภท คอ สระลอย และสระจม ไดเลย โดยไมตองไปอาศยพยญชนะมาประกอบ โดย
! เ 1ฤฤk

อ เอ เอา

oMu (อนทรย) 1mAD (อทก) Gv;kF (โอวาท)

๒. สระจม คอ สระทตองอาศยพยญชนะมาประกอบเทานนจงจะใชได โดยเขยนไวรอบพยญชนะตวเตม คอ ดานหนา เรยกวา สระหนา ดานหลง เรยกวา สระหลง ดานบน เรยกวา สระบน ดานลาง เรยกวา สระลาง

สระจม ม ๒๗ รป ดงน

− t −k −b −u −7 −n −6 −

อ อา อ อ อ อ อ อ

g− t g− c− t c− G− t G− g−kt − U

เอะ เอ แอะ แอ โอะ โอ เอาะ ออ

− A:t − A: g− yยt g− yย g− nUt g− nU g− bt g− b

อวะ อว เอยะ เอย เออะ เออ เออะ เออ

−e w− g− Ak

อา ไอ เอา หมายเหต

สระทมตวเฟอง ว และ อ อยใตบรรทด เมอประกอบกบพยญชนะควบกลาจะเปลยนรปไปโดยเขยนเปนรปพยญชนะตวเตมในบรรทดเดยวกนกบพยญชนะตน เชน

− A: เปลยนเปน − y; เชน s↕y; (หลว)

g− nU เปลยนเปน g− nv เชน gs↕nv (เหลอ)

สระพเศษ อก ๕ ตว คอ

๑. -K สระ อา สง ใชเขยนกบ ว เพอใหแตกตางจาก ต เชน ;K , ว (วา หรอ วา)

๒. –ย ตว ย เฟอง ใชเขยนแทนสระเอย เมอมตวสะกด dย; (เกยว), lย' (เสยง)

๓. -Z ตว หยอหยาดนา ใชเทากบเสยง สระออ สะกดดวย ย (ออย) เชน 8Z (คอย), oZ (นอย)

๔. 3 ฤ / ฤา ใชเขยนเหมอน ฤ ฤา ในภาษาไทย เชน 3=k ฤาชา

๕. g− k โอ ใชสาหรบเขยนภาษาบาล r6gmธk (พทโธ) l68g9k (สคะโต)

ตวสะกดในอกขรวธอกษรธรรมอสและเขยนไวใตบรรทด สวนพยญชนะทไมม

พยญชนะตวเตมเขยนไวใตบรรทด เชน vy9

เฟองทมรปตางจากพยญชนะตวเตมมทงหม

๑. ตว ง เฟอง ˜ \ (ไมองแล

" ใชเขยนใ

๒. ตว น เฟอง N ใชเขยนใ

๓. ตว ม เฟอง ¯ B ใชเขยนใ

๔. ตว ป เฟอง ¯พ ใชเขยนใ

๕. ตว ย เฟอง ¯ย ใชเขยนใ

๖. ตว ร เฟอง W¯ ใชเขยนห

๗. ตว ล เฟอง ¯ ↕ ¯ } ใชเขยนใ

๘. ตว ส เฟอง ¯ป ใชเขยนใ

๙. ตว อ เฟอง U ใชเขยนใ

๑๐. ตว จ เฟอง ⅜ จ ⅛ ใชเขยนใ

๑๑. ตว ช เฟอง + ? ใชเขยนใ

๑๒. ตว ฐ เฟอง ต ใชเขยนใ

๑๓. ตว ถ เฟอง ต ใชเขยนใ

๑๔. ตว ธ เฟอง ? ใชเขยนใ

ตวสะกด
านนน นยมสะกดดวยพยญชนะตวเฟอง หรอ ตวหอย ตวเฟองเมอทาหนาทเปนพยญชนะตวสะกดจะใชรป
(k (อตตา) m6d_k (ทกขา) เปนตน สวนพยญชนะตวด ๑๖ ตว ดงน

น) ใชเขยนบนตวพยญชนะ เชน -U\ (ของ) O\ (นาง)

ตพยญชนะ เชน xk" ( ปาง ) O" (นาง)

ตพยญชนะ เชน 9AN ( ตน ) 8AN (คน)

ตพยญชนะ เชน 0A ๆ( จม ) 9Aๆ (ตม)

ตพยญชนะ เชน dy{ ( กบ ) 0y{ (จบ)

ตพยญชนะ เชน l:ย ( สวย ) 5:ย (ถวย)

นาพยญชนะตน เชน Wr ( พระ )

ตพยญชนะ เชน s↕;" ( หลวง ) ╦(ทงหลาย)

ตพยญชนะ เชน WxgmX ( ประเทศ )

ตพยญชนะ เชน dU' ( กอง ) lU' (สอง)

ตพยญชนะ เชน l0), l0จ , l0? ( สจจะ )

ตพยญชนะ เชน v=+ , v=? (อชชะ)

ตพยญชนะ เชน iฏต (รฏฐะ )

ตพยญชนะ เชน ;9ต ( วตถ )

ตพยญชนะ เชน r6m? ( พทธะ )

๑๕. ตว พ เฟอง ต ใชเขยนใตพยญชนะ เชน lrต ( สพพะ )

๑๖. ตว ส เฟอง L (ส สองหอง) ใชเขยนภาษาบาล เชน 9L ( ตสสะ )

๑๗. ตว ญ เฟอง P ไมมรป เขยนตวเดยวเทากบ ญ ซอนกน ๒ ตว เชน xyPk (ปญญา)

หมายเหต ตงแตขอ ๑๐ - ๑๖ สาหรบใชเขยนคาทเปนภาษาบาล ถาเขยนเปนคาไทย จะใสไมซดกได

เชน ly0) ( สจจะ ) iyฏต (รฏฐะ ) vy=+ (อชชะ) lyr ต ( สพพะ ) 9yL ( ตสสะ) เปนตน

วรรณยกต

วรรณยกตในอกษรธรรมอสานไมมรป แตมเสยงวรรณยกตครบทง ๕ เสยงเหมอนภาษาไทย โดยทผอานตองฝนหาเสยงเอาเองตามความหมายของประโยคหรอขอความนนๆ เปนเกณฑในการพจารณา ซงวธการดงกลาวนคนโบราณอสานเรยกวา “หนงสอ หนงหา” คอหาความหมายเอาเองตามคาปรบททแวดลอมของคานน ดงตวอยางเชน

xwfx,kc9O

คาถายถอด “ปไดปมาแตนา” คาอาน “ปไดปมาแตนา” จะเหนไดวา ขอความขางตน สามารถอานไดหลายอยางตามแตจะใสวรรณยกตลงไป แตคาท

ถกคอ “ปไดปมาแตนา” โดยเฉพาะคาวา ป กบ ป เขยนเหมอนกน แตเมอดปรบทแวดลอมของประโยคจะบงคบใหอานตางกนจงจะไดความหมาย ถาไมอานตางกนหรออานแตกตางจากนกไมไดความหมาย

เครองหมาย

เครองหมายในอกษรธรรมอสานมดงน

๑. ¯ y ไมซด ใชเปนตวสะกดแทน ก เชน 0y (จก) syk (หาก) fUy (ดอก)

ใชเปนไมหนอากาศ เชน vyN (อน) oyN (นน)

ใชประกอบกบคาทประสมดวยสระ เอะ เอ ทมตวสะกด เชน gxyN (เปน) gsyF (เหต)

ใชประกอบกบสระ เอย ทไมมตวสะกด เชน glyย (เสย) g,yย (เมย)

๒. ¯ Y นคหต ใชเปน ง สะกดเมอเขยนภาษาบาล และประกอบกบสระเสยงสนคอ อะ อ อ

เทานน เชน ดmY (อทง) db Y (กง) dk96Y (กาตง)

ใชแทนเสยงสระ ออ ทไมมตวสะกด เมอเขยนภาษาอสาน เชน [Y (บ) rY (พอ) dY (ก)

๓. ¯ A ไมกง หรอไมกม ใช เขยนแทนสระโอะ ลดรป เชน 8AB (คม) 9AN (ตน)

๔. ๒ ไมยมก ใชเลข ๒ (๒) ใชเขยนซาคาหรอซาความ เชน 9k" ๒ (ตางๆ) O ๒ (นานา)

๕. ใชเปนตวสะกดแทน ก เชน dy (กก) xu (ปก)

ตวเลข

ตวเลขในอกษรธรรมอสานม ๑๐ รป เหมอนภาษาไทยปจจบน ดงน

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๐

๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๐

หมายเหต ๑. เลขหลกหนวยเขยนตามปกต เหมอนอกขรวธไทยปจจบน ๒. เลขหลกสบ จะเขยนจานวนเตมสบแลวตามดวยจานวนเศษ (ยกเวน ๒๐ - ๒๙ บางครงใชคาวา ซาว หมายถง ๒๐ แทน) เชน

๑๐ (๑๐) ๒๐๕ หรอ =k: ๕ (๒๕) ๓๐๖ (๓๖) ๓. เลขหลกรอยขนไปจะใชตวหนงสอบอกจานวนเตม ตามดวยจานวนเศษ เชน

๑ VZ (๑๐๐) ๒ ryN ๕ VZ ๔๐๗ ( ๒,๕๔๗) ๘ sๆni ๔ ryN (๘๐,๔๐๐)

ษ

อกขรวธพเศษ หมายถง อกษรธรรมซงมรปรางแตกตางไปจากคาเดมหรอคาอานจะประหยดเวลาและแรงงาน ตลอดถงจานวบญญตศพทพเศษขนใช บางทกเพอแสดงภและจะตองจดจาเปนกรณพเศษ จงขอยกตวจดจาไวเพอเปนประโยชนในการอานอกษรธ

iu อนวา

Wf6k ดรา

]:ฤ ┐ แลว

]Nฤk แลนา

duF duf กด

dY_k กขา

[Bu บม

dMe กระทา

8ถk คาถา

8n:k คอวา

5n:k ถอวา

xu|k บาล

l|k ศาลา

O นา

fu} ดหล

อกขรวธพเศ

อสานทมวธประสมอกษรทแตกตางจากกฎเกณฑทวไป มาก ทงนอาจเปนเพราะคนอสานสมยโบราณตองการทน ขนาดและขอบเขตของใบลานทใชจารทานจงคดมความร ฉะนนจงเปนปญหามากสาหรบผเรมหดอาน อยางอกขรวธพเศษทพบอยบอยๆ เพอใหผเรมหดอานรรมอสานตอไปดงน

m}yk m|yk ทงหลาย

]ฤ g]ฤ แล

cm} แทแล

c=} c=}t g=ฤ} ซะแล

dBu กม

dY}k: กกลาว

[YBk บมา

wxyyU ไปบอก,บอกไป

d|k กาละ

=n:k ชอวา

zb:k ผวา

lb|k ศลา

c=Ne แชนา

OY นา,นา

]ukq ลลาย

ws|y' หลงไหล, ไหลหลง ws|kB ไหลหลาม

]ukย ลลาย wxYBk บไปบมา,บมาบไป

ruky พพาก wf ไดด

wfu ไดดด, ไดดไดด ,ykย มากมาย

2k อยาอย, อยอยา ,u8:k มคาวา

pnNk: ยนยาว gsyNf เหนเหต

wskย ใหหาย sNukย หนหาย

g-\Uk เขาของ wdYF กได

wlNe ใสนา ly"iU สงสอน

lA"kN สงสาร wlNq ใสสนอย

woxkd|\k:wr ในปากวางกลางไพร O\U นองนาง, นางนอง

หมายเหต นเปนสวนหนงของคาพเศษ ยงมคาพเศษอกจานวนมาก เมอผศกษาอานเอกสารใบลานมากขนกจะยงเหนมาก ตองพยายามอาศยการพจารณาตความหมายในประโยค การอานหรอเขยนอกษรธรรมนนไมสามารถยดหลกอกขรวธเปนมาตรฐานไมได คาๆ เดยวกนอาจเขยนแตกตางกนหรอเขยนไดหลายอยาง ผเขยนจะเขยนอยางไรกได ขอใหอานไดและเปนคาทตองการสอเทานน ดงจะพบเหนมากมายในเอกสารใบลานทคาๆ เดยวกนแตเขยนตางกนแมเปนคนเดยวกนเขยนกตาม

อกขรวธของอกษรธรรมอสานทกลาวมาขางตนนเปนกฎเกณฑโดยทวไปทผศกษาสามารถนามาเปนบรรทดฐานในการอานและเขยนอกษรธรรมอสาน และอปสรรคอกอยางหนงทมปญหามากสาหรบผศกษาใหมกคอลายมอของแตละคนทจารไมเหมอนกน แตเรากตองอาศยรปแบบตวหนงสอทพบโดยสวนมากเปนบรรทดฐาน เมออานบอยๆ พบเหนหลายๆ ลายมอเรากจะคนเคยไปเองไมวาจะเปนลายมอแบบไหนกสามารถจะอานได

(แจแบบฝกหดอานตอไปน จะใชพ

อสานไดฝกหดอานใหเขาใจ และพยญ การแจกสระ

dt๒ dk db

กะ กา ก

gdt gd cd

เกะ เก แกะ

dy:t dy: gdyย

กวะ กว เกยะ

de wd gdAk

กา ไก เกา หมายเหต

สาหรบ o + k (น + า) จะม

การแจกพยญชนะตวสะกด แม กก

dyD dkD

กก กาก

d6d dd

กก กก

๒ สระอะ โดยทวไปไมตองประกอบกบพยญ

แบบฝกหดอานท ๑

กแม ก กา และตวสะกด) ยญชนะ ก เปนตวอยางในการแจก เพอใหผเรยนอกษรธรรม

ชนะตวอนๆ กแจกเหมอนกน ดงน

du d7 dn d6 d

ก ก ก ก ก

t cd Gdt Gd gdkt dU

แก โกะ โก เกาะ กอ

t gdyย gdnUt gdnU gdbt gdb

เกย เกอะ เกอ เกอะ เกอ

รปเปน O จะไมเปน ok o + e (น+ำ )จะมรปเปน OY

dbD duD d7D dnD

กก กก กก กก

gdyD gdD cdyD cdD

เกก เกก แกก แกก

ชนะ แตอานออกเสยง อะ ไดเลย เหมอนภาษาบาล ก อานวา กะ เปนตน

dAD GdD dUd d:d dยd gdnUd

กก โกก กอก กวก เกยก เกอก

gdbD

เกก

การแจกพยญชนะตวสะกด แม กด

dyF dkF dbF duF d7F dnF

กด กาด กด กด กด กด

d6f df gdyF gdF cdyF cdF

กด กด เกด เกด แกด แกด

dAF GdF dUf d:f dยf gdnUf

กด โกด กอด กวด เกยด เกอด

gdbf

เกด

การแจกพยญชนะตวสะกด แม กบ

dy{ dk{ db{ du{ d7{ dn{

กบ กาบ กบ กบ กบ กบ

d6[ d[ gdy{ gd{ cdy{ cd{

กบ กบ เกบ เกบ แกบ แกบ

dA{ Gd{ dU[ d:[ dย[ gdnU[

กบ โกบ กอบ กวบ เกยบ เกอบ

gdb{

เกบ

การแจกพยญชนะตวสะกด แม กง

dy" dk" db" du" d7" dn"

กง กาง กง กง กง กง

d6' d' gdy" gd" cdy" cd"

กง กง เกง เกง แกง แกง

dA" Gd" dU' d:' dย' gdnU'

กง โกง กอง กวง เกยง เกอง

gdb"

เกง การแจกพยญชนะตวสะกด แม กน

dyN dkN dbN duN d7N dnN

กน กาน กน กน กน กน

d6i di gdyN gdN cdyN cdN

กน กน เกน เกน แกน แกน

dAN GdN dUi d:i dยi gdnUi

กน โกน กอน กวน เกยน เกอน

gdbN

เกน หมายเหต สาหรบตวสะกดแมกน เมอมสระหรอพยญชนะควบกลาอยใตพยญชนะตวเตม จะเขยนบน

บรรทดเดยวกนกบพยญชนะตวเตมและเปลยนจาก o (น) เปน i (ร) การแจกพยญชนะตวสะกด แม กม

dyB dkB dbB duB d7B dnB

กม กาม กม กม กม กม

d6, d, gdyB gdB cdyB cdB

กม กม เกม เกม แกม แกม

dAB GdB dU, d:, dย, gdnU,

กม โกม กอม กวม เกยม เกอม

gdbB

เกม

การแจกพยญชนะตวสะกด แม เกย

dyย dkย dbย duย d7ย dnย

กย กาย กย กย กย กย

d6p dp gdย Gdย dUp d:p

กย กย เกย โกย กอย กวย

gdnUp gdbย

เกอย เกย

การแจกพยญชนะตวสะกด แม เกอว

dkซ dbซ duซ gdซ cdซ dย;

กาว กว กว เกว แกว เกยว

๒

ในการหดอานหดเขยนอกษรธรบทเบองตนในการสอน เพราะปญญาบมาใชไดอยางครบถวน ถาสามารถอานธรรมอสานไดโดยไมยาก อกทงปญญาบนาบทปญญาบารมมาเปนบทเรมตนในกทเคยปฏบตสบๆ มา อกทงผเขยนยงไดในการฝกอานภาษาบาลอกโสดหนงดวย

og,k 9L9ต ๚ xPkp6gxg9

Tugik gpk g]kdOg5k

นโม ตสสตถฯ ปญายเปโต วตราโคนะโม ตสสตถฯ ปญญายเปโต วตะราโ

sb99ตY ; 0bgo(o so(;Ko xkx

หตตถ ว จนเตน หนตวาน ปาป สคหตตถง วะ จนเตนะ หนตะวานะ ปา

แบบฝกหดอานท
(วธเขยนภาษาบาล)
********** รมอสาน โบราณาจารยอสานในอดตมกจะนาปญญาบารมเปนารมนนสามารถนาเอาทงสระและพยญชนะของอกษรธรรมอสานและเขยนปญญาบารมไดคลองแลวกสามารถอานและเขยนอกษรารมเปนบทเสรมใหผศกษามพลงแรงใจในการเรยน ผเขยนจงไดารฝกหดอานและเขยนอกษรธรรมอสานตามแบบโบราณาจารยเขยนคาอานทงภาษาบาลและภาษาไทยไวดวยเพอเปนประโยชนดงตอไปน

xPk[ki,u

ปญาปารม ปญญาบารม

[AFo,LdkN

ปทนมสสการ บทนมสการ

k ;u9ikg8k 4klkp glgdk ;bTxPkp

ภาสาย เสโก วธปญาย ธโร โย โลกนาโถ ค ภาสายะ เสโก วธะปญญายะ ธโร โย โลกะนาโถ

Y l689Y lbilk o,k,b ๚

ต สรสา นมามฯ ปง สคะตง สระสา นะมามฯ

๑ฬ mkoxki,u ขvisYไ

๑. ทานปารม (อรห) ๑. ทานะปาระม (อะระหง)

ด9bxb glk 48;K mkoxki,ul,{gON

อตป โส ภควา ทานปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา ทานะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K mko1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา ทานอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา ทานะอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K mkoxi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา ทานปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา ทานะปะระมตถะปาระมสมปนโน

r6gm?k lrตP69(PkgIk voO(mb86Il,xgON 8g9k glk 48;K

พทโธ สพพตตญาโณ อนนตาทคณสมปนโน คโต โส ภควา พทโธ สพพญตตะญาโณ อะนนตาทคณะสมปนโน คะโต โส ภะคะวา

ด9bxb visY ;9 glk 48;K viso(Y liIY 80ฉk,b

อตป อรห วต โส ภควา อรหนต สรณ คจฉาม อตป อะระหง วะตะ โส ภะคะวา อะระหนตง สะระณง คจฉาม

viso(Y lbilk o,k,b๚

อรหนต สรสา นมามฯ อะระหนตง สระสา นะมามฯ

๒ฬ lu]xki,u ข l,Bkl,ต@gm?k ไ

๒. สลปารม (สมมาสมพทโธ) ๒. สละปาระม (สมมาสมพทโธ)

ด9bxb glk 48;K lu]xki,ul,{gON

อตป โส ภควา สลปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา สละปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K lu]1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา สลอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา สละอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K lu]xi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา สลปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา สละปะระมตถะปาระมสมปนโน

r6gm?k lrตP69(PkgIk voO(mb86Il,{gON 8g9k glk 48;K


ด9bxb l,Bkl,ต@gm?k ;9 glk 48;K l,Bkl,ต@mY? liIY 80ฉk,b

อตป สมมาสมพทโธ วต โส ภควา สมมาสมพทธ สรณ คจฉาม อตป สมมาสมพทโธ วะตะ โส ภะคะวา สมมาสมพทธง สะระณง คจฉาม

l,Bkl,ต@mY? lbilk o,k,b๚

สมมาสมพทธ สรสา นมามฯ สมมาสมพทธง สระสา นะมามฯ

๓ฬ god_,Bxki,u ข ;b=+k0iIl,{gON ไ

๓. เนกขมมปารม (วชชาจรณสมปนโน) ๓. เนกขมมะปาระม (วชชาจะระณะสมปนโน)

ด9bxb glk 48;K god_,Bxki,ul,{gON

อตป โส ภควา เนกขมมปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา เนกขมมะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K god_,B1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา เนกขมมอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา เนกขมมะอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K god_,Bxi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา เนกขมมปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา เนกขมมะปะระมตถะปาระมสมปนโน



ด9bxb ;b=+k0iIl,{gON ;9 glk 48;K ;b=+k0iIl,{oNY liIY 80ฉk,b

อตป วชชาจรณสมปนโน วต โส ภควา วชชาจรณสมปนน สรณ คจฉาม อตป วชชาจะระณะสมปนโน วะตะ โส ภะคะวา วชชาจะระณะสมปนนง สะระณง คจฉาม

;b=+k0iIl,{oNY lbilk o,k,b๚

วชชาจรณสมปนน สรสา นมามฯ วชชาจะระณะสมปนนง สระสา นะมามฯ

๔ฬ xPkxki,u ข l68g9k ไ

๔. ปญาปารม (สคโต) ๔. ปญญาปาระม (สคะโต)

ด9bxb glk 48;K xPkxki,ul,{gON

อตป โส ภควา ปญาปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา ปญญาปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K xPk1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา ปญาอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา ปญญาอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K xPkxi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา ปญาปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา ปญญาปะระมตถะปาระมสมปนโน



ด9bxb l68g9k ;9 glk 48;K l689Y liIY 80ฉk,b

อตป สคโต วต โส ภควา สคต สรณ คจฉาม อตป สคะโต วะตะ โส ภะคะวา สคะตง สะระณง คจฉาม

l689Y lbilk o,k,b๚

สคต สรสา นมามฯ สคะตง สระสา นะมามฯ

๕ฬ ;bibpxki,u ข g]kd;bm ไ

๕. วรยปารม (โลกวท) ๕. วรยะปาระม (โลกะวท)

ด9bxb glk 48;K ;bibpxki,ul,{gON

อตป โส ภควา วรยปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา วรยะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K ;bibp1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา วรยอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา วรยะอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K ;bibpxi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา วรยปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา วรยะปะระมตถะปาระมสมปนโน



ด9bxb g]kd;bm ;9 glk 48;K g]kd;bm6Y liIY 80ฉk,b

อตป โลกวท วต โส ภควา โลกวท สรณ คจฉาม อตป โลกะวท วะตะ โส ภะคะวา โลกะวทง สะระณง คจฉาม

g]kd;bm6Y lbilk o,k,b๚

โลกวท สรสา นมามฯ โลกะวทง สระสา นะมามฯ

๖ฬ -o(bxki,u ข vo69(gik ไ

๖. ขนตปารม (อนตตโร) ๖. ขนตปาระม (อะนตตะโร)

ด9bxb glk 48;K -o(bxki,ul,{gON

อตป โส ภควา ขนตปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา ขนตปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K -o(b1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา ขนตอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา ขนตอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K -o(bxi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา ขนตปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา ขนตปะระมตถะปาระมสมปนโน



ด9bxb vo69(gik ;9 glk 48;K vo69(iY liIY 80ฉk,b

อตป อนตตโร วต โส ภควา อนตตร สรณ คจฉาม อตป อะนตตะโร วะตะ โส ภะคะวา อะนตตะรง สะระณง คจฉาม

vo69(iY lbilk o,k,b๚

อนตตร สรสา นมามฯ อะนตตะรง สระสา นะมามฯ

๗ฬ l0จxki,u ข x6iblm,Blki5b ไ

๗. สจจปารม (ปรสทมมสารถ) ๗. สจจะปาระม (ปรสะทมมะสาระถ)

ด9bxb glk 48;K l0จxki,ul,{gON

อตป โส ภควา สจจปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา สจจะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K l0จ1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา สจจอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา สจจะอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K l0จxi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา สจจปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา สจจะปะระมตถะปาระมสมปนโน



ด9bxb x6iblm,Blki5b ;9 glk 48;K x6iblm,Blki5b YY liIY 80ฉk,b

อตป ปรสทมมสารถ วต โส ภควา ปรสทมมสารถ สรณ คจฉาม อตป ปรสะทมมะสาระถ วะตะ โส ภะคะวา ปรสะทมมะสาระถง สะระณง คจฉาม

x6iblm,Blki5b Y lbilk o,k,b๚

ปรสทมมสารถ สรสา นมามฯ ปรสะทมมะสาระถง สระสา นะมามฯ

๘ฬ vTbฏตkoxki,u ข l9ตk gm;,o6LkoY ไ

๘. อธฏฐานปารม (สตถา เทวมนสสาน) ๘. อธฏฐานะปาระม (สตถา เทวะมะนสสานง)

ด9bxb glk 48;K vTbฏตkoxki,ul,{gON

อตป โส ภควา อธฏฐานปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา อธฏฐานะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K vTbฏตko1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา อธฏฐานอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา อธฏฐานะอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K vTbฏตkoxi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา อธฏฐานปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา อธฏฐานะปะระมตถะปาระมสมปนโน



ด9bxb l9ตk gm;,o6LkoY ;9 glk 48;K l9ตk gm;,o6LkoY liIY 80ฉk,b

อตป สตถา เทวมนสสาน วต โส ภควา สตถา เทวมนสสาน สรณ คจฉาม อตป สตถา เทวะมะนสสานง วะตะ โส ภะคะวา สตถา เทวะมะนสสานง สะระณง คจฉาม

l9ตk gm;,o6LkoY lbilk o,k,b๚

สตถา เทวมนสสาน สรสา นมามฯ สตถา เทวะมะนสสานง สระสา นะมามฯ

๙ฬ g,9(kxki,u ข r6gm?k ไ

๙. เมตตาปารม (พทโธ) ๙. เมตตาปาระม (พทโธ)

ด9bxb glk 48;K g,9(kxki,ul,{gON

อตป โส ภควา เมตตาปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา เมตตาปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K g,9(k1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา เมตตาอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา เมตตาอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K g,9(kxi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา เมตตาปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา เมตตาปะระมตถะปาระมสมปนโน



ด9bxb r6gm?k ;9 glk 48;K r6mY? liIY 80ฉk,b

อตป พทโธ วต โส ภควา พทธ สรณ คจฉาม อตป พทโธ วะตะ โส ภะคะวา พทธง สะระณง คจฉาม

r6mY? lbilk o,k,b๚

พทธ สรสา นมามฯ พทธง สระสา นะมามฯ

๑๐ฬ 1gxd_kxki,u ข 48;K ไ

๑๐. อเปกขาปารม (ภควา) ๑๐. อเปกขาปาระม (ภะคะวา)

ด9bxb glk 48;K 1gxd_kxki,ul,{gON

อตป โส ภควา อเปกขาปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา อเปกขาปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K 1gxd_k1x{xki,ul,{gON

อตป โส ภควา อเปกขาอปปปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา อเปกขาอปปะปาระมสมปนโน

ด9bxb glk 48;K 1gxd_kxi,9ตxki,ul,{gON

อตป โส ภควา อเปกขาปรมตถปารมสมปนโน อตป โส ภะคะวา อเปกขาปะระมตถะปาระมสมปนโน

r6gm?k lrตP69(PkgIk Tg,Bk g]kd69(gik o;lg'ฆk ,8*z]g9ตk

พทโธ สพพตตญาโณ ธมโม โลกตตโร นวสงโฆ มคคผลตโถ พทโธ สพพญตตะญาโณ ธมโม โลกตตะโร นะวะสงโฆ มคคะผะลตโถ

ดg0)9Y i9o9(pY lbilk o,k,b เg9lY vko64kg;o lrตvo(ikpk

;bokLo(#9b๚

อจเจต รตนตตย สรสา นมาม เอเตส อานภาเวน สพพอนตรายา วนาสสนตตฯ อจเจตง ระตะนตตะยง สระสา นะมาม เอเตสง อานภาเวนะ สพพะอนตะรายา วนาสสนตตฯ

๛๛๛๛๛๛๛๛

แบบฝกหดอานท ๓

(วธเขยนภาษาไทย) **************

89bTy,BluNsk 0yk;yoNdeginU' xkcfDxklBY

คตธรรมศลหา จากวรรณกรรมเรองปลาแดกปลาสมอ

.srkdyNVยiV xkIk9b[kF

ใหพากนเฮยนฮ ปาณาตบาต

g;yN0yk dkN-klyFFGfยVkย sBkยwf0U\g;yN

เวนจาก การฆาสตวโดยฮาย หมายไดจองเวร

[k{oyN ,uGmX,ykoZ 9kBc9d[:i86i

บาปนน มโทษมากนอย ตามแตกระบวนคณ

lyFoyN ,u86is}kย fy"'y:8:kย=k"

สตวนน มคณหลาย ดงงวควายชาง

,yNmeOws my"d:ยน]kDcd มนทานาให ทงเกวยนลากแก

,yN,u 86imย'cm 8ANwfg[b"cp"

มนม คณเทยงแท คนไดเบงแยง

dbN86i┐ ly"g]AkdbN=bN9Ui

กนคณแลว สงเลากนซนตอน

dIkmYdZ ly"dbN=uN[Y]e8Z กรณาทอกอย สงกนซนบลาคอย

vmbONoyN 2k]y1Ak-U\mkN

อทนนานน อยาลกเอาของทาน

g;yN-G,ยwswf 9Ang0Ak2k1Ak

เวนขโมยใหได ตนเจาอยาเอา

2kgxyNVkย wslyF=nwow0

อยาเปนฮาย ใหสตยซอในใจ

9y"c9 g-yBg]yBfย; 2kwx1Ak8:ig;yN

ตงแต เขมเลมเดยว อยาไปเอาควรเวน

2kgxyNG0NVkย 9kBmk"pkFcp"

อยาเปนโจรฮาย ตามทางยาดแยง

1Ak-U\grbNsk" s:'w;[Yfu

เอาของเพนหาง หวงไวบด

c,N]yD 'y:8:kย=k" lyNfย;wsg;yNsk"

แมนลก งวควายชาง สนเดยวใหเวนหาง

[y"[ยf1Ak muwVOou gxyNVkย[k{g;yN

บงเบยดเอา ทไฮนาน เปนฮายบาปเวร

dkg,g;yN 2kwx=ABg,yยmkN

กาเมเวน อยาไปซมเมยทาน

2kwx lABgly{=Ui w0/yNdย;dkB cmoY

อยาไป สมเสพซอน ใจฝนเกยวกาม แทนอ

,bLk0kNou 8ndkNme=y:

มสสาจารน คอการทาชว

lABgly{= gxyNVkย[k{g;yN

สมเสพช เปนฮายบาปเวร

zy:grbNskB wsg;yNsk"sNuwd

ผวเพนหาม ใหเวนหางหนไกล

2kwx =b"1Akzy:g-Ak [k{g;yN=bOY9U\

อยาไป ซงเอาผวเขา บาปเวรซนาตอง

]yg,yย grbNs:'skB]ฤ: 2kwxG]{dkg, cmoY

ลกเมย เพนหวงหามแลว อยาไปโลภกาเม แทนอ

,yN0y gxyNwagzAk 0f]AnwogonU มนจก เปนไฟเผา จดลนในเนอ ,6lk;kFoyN 2kwf]kยmk"9A:t

มสาวาทนน อยาไดลายทางตวะ

,yNgxyN demk"ว0k xykgsByigxyNVkย cmoY

มนเปน กรรมทางวาจา ปากเหมนเปนฮาย แทเนอ

2kwfg;Ak xbNwxwxBk

อยาไดเวา ปนไปไปมา

g;Akws,uly0จ 0b"c,N8U\lbNdย;

เวาใหมสจจะ จงแมนคองศลเกยว

8:kBg;Akou gxyNpb"wa]AN

ความเวาน เปนยงไฟลน

2kwf verk"9A:t fy"c]NlU\]bN

อยาได อาพรางตวะ ดงแลนสองลน

0y,ug;iy"-U\ g5b"9ANVUicV"

จกมเวรงของ เถงตนฮอนแฮง

co:g=nUv7"grAk 8:kBg;Ak-kG9

แนวเชอองเพา ความเวาฆาโต

2kwf G;G;g;Ak 8:kB[uBskwl

อยาได โวโวเวา ความบมหาใส

w02k gsBnify"w, ,uf:',6iwo cmoY

ใจอยา เหมอนดงไม มดวงมนใน แทนอ

l6ikgs↕Ak g,iyqwsg;yN-kF สราเหลา เมรยใหเวนขาด

wzWx,kF lbN-You xyPkoZ5ZzPk

ใผประมาท ศลขอน ปญญานอยถอยผญา

l6ikou gxyNpkdbNg-Akc={ สราน เปนยากนเขาแซบ

mYว2kgxyN oyDg]y"-ugs↕Ak g,AkVkq[k{sNk

ทอวาอยาเปน นกเลงขเหลา เมาฮายบาปหนา

,yN0y gdbFGiDVkq gxhNlb"mUixyPk

มนจก เกดโรคฮาย เปนสงทอนปญญา

g0y{wow9r6\ rqkF5U\g5b"gonU

เจบในไตพง พยาธถองเถงเนอ

8ANdbNgs↕Ak g,Ak,A:┐Wx,kF คนกนเหลา เมามวแลวประมาท

8AN-ugs↕Ak dbN]:ฤWx,kF86i

คนขเหลา กนแลวประมาทคณ

๛๛๛๛๛๛๛๛

Documents

thoughts of god