Tırpan - Fakir Baykurt

8/14/2019 Trpan - Fakir Baykurt

1/321

TirpanFakir BaykurtGKIMENGkimen'i bilen azdir.Ankara'ya bagli bir kydr bu. Bir kk tepenin eteginde ellikadar ev, bir cami, bir dibek, bir esme, bir yunak, bir rk okul ve

elli kadar gbreliktir. Evler yan yana, birbirine bitisik ve toplucadir.Hepsinin yn gneyedir. Kyn ardinda ami, ardici tkenmis birdag durur. n yani aikliktir. Bu aiklikta Gkimen'in tarlalari serilir.Tarlalarin bir basindan bir basina kirk dakikada yrnr. Bu aikliginhepsi Gkimen'in degildir stelik. Evci kynn tarlalari gelirGkimen'in koltuguna sokulur. Bir yandan da Kayadibi kynntarlalari baslar.

Arkadaki dagdan belli belirsiz bir su ikar. Bkle bkle teki

kylerin topraklarina gider. Iki kiyisina sgt, kavak dikmislerdir.Bag bahe yapmislardir. Kimi yerler ayirliktir. Kyn camizi, sigiri,sipasi buralarda yayilir. Yaz gelince de kesilmez. Gkimen'in insanlarina,hayvanlarina yeter iyi kt.

Oysa ogu kylerin suyu kesilir. iek imen, yesermis ot, nevarsa yanar kavrulur yazin. evre kylerde bir inan vardir: "Gkimen'insuyu kesilmediginden, her yani ayir imendir. ayir imeninyesili kizlarin gzne yansir. Bu yzden gks olurlar. Eger avucunda kurusun var da kendine yeni bir kari almak istiyorsan, Gkimen'egit, kiz al!" derler.

Geen zamanlar bu inanci dogrulamis, evrenin varsillarini hiyaniltmamistir. Parayi kusagina doldurup gelen, istenen altinlari datakinca; begendigi kizi ata bindirip gtrms, gel demis imama, kiydirmisbir nikah, ondan sonra istedigi kadar alistirmis, istedigi kadarocuk dogurtmustur. Yillar geip Gkimenli kiz biraz kocayinca,onu bir kseye itmis, belki onun kazanciyla, Gkimen'e varip bir kizdaha almistir.

Karsidan bakarsan Gkimen'e ok para girer. Bu szn karsiligini

kyller syle verirler:"Canim, kiz parasi degil mi? Elde avuta eglesmez ki... Ttnegayfaya anca yeter..."

Analarinin, ebelerinin dedigi gibi, bu khne dnyanin zerindeolanlar hep Gkimenli kizlara olmaktadir! Sanki bir alin yazisidir bu.Degismez! Epeyce oluyor, erkekler Birinci Dnya Savasi'na gitti. Seferberlikoldu. Yunani kovdular. Cumhuriyet geldi. Ikinci Dnya Savasioldu. Neyin nesi, kimin fesi oldugu belirsiz bir demokrasi ikti.

Yarim yurum bir okul geldi. Kaymakam ugradi. Evlere antali, pilliradyolar girdi. Gene de dipli kkl bir degisme olmadi yasamda. Kizlarinalinip satilmasi gelenegi srd geldi. Daha da gidecek...ti!


2/321

Velikul'un Dr, geen mayista besi bitirdi. Vekil gretmen Kizilca'danfotografi getirtip resmini ektirdi. Resimli bir diplomaverdi Dr'ye. Diplomayi aldiktan sonra ggsleri kabarmaya basladikizin. On n bitirip on drt oldu yasi. Anasi salarini uzattihemen. Boyali iple, gk boncukla rd. "Dorum kizim, dsl kizim,

gks gzl kizim!.." diyerek oksadi.

"Dr, o yazi, ana babasinin yaninda, bagda bahede, topraklaugrasarak, burak yolarak, ekin bierek, dven srerek, saman ekerek,harman yeri sprerek geirdi. alisti, pisti. Gz geldi.

Gz geldi, unluk bugday yudular. Ardindan bulgur kaynattilar.ullari, cecimleri dam basina sermislerdi. Bulguru kurutuyorlardi.abuk kurusun diye sik sik karistiriyorlardi. Dr, eline bir ayvaalmis, kemiriyordu. Dr'nn yz, yanagi pembe, gzleri yesildi.Gkimen kynn yesiliydi tastamam. Ayva sariydi.

Dr dam basinda ayva kemirirken, at stnde bir "herif' belirdi.Evin nndeki yoldan geip gidecekti. Hizli sryordu ati. Birdenyavasladi. Sol elini basina gtrp sapkasini tuttu. Sag elinde kamisivardi. Gzn kizin stne yapistirdi bir sre. Sonra usulca, agir agirgeip gitti. "(Bu kizi Allah kendi yapip yaratmis! Uzun uzun ugrasmis!Elini yzn, kasini gzn kendi tamamlamis. Kalfalara filanhavale etmemis!.. Bylesini Cenabi Allah ancak kendisi basarabiiir!Bravo!..)" dedi.

Dr titredi. Elinde ayva, kalakaldi ylece. Agzindaki lokmayiyutamadi. Giden "herif'in ardindan fkeyle bakti. Bir sre sonra, hiayirdinda olmadan, "Kudurasi nalet! Tastamam bir nalet, baska neolacak!" dedi:

Anasi isitti: "Ne o gii? Kime "nalet" diyorsun?"

"Geip giden herife diyorum! Bakti bana!"

"Baksiiiiin! Ne varimis bakmayla?"

"Istemiyorum! Ona bak dedim mi?"

Havana korkuyla dogruldu. Gideni arastirdi: "Haaa!" dedi birden.Akli suya eriverdi, "Kabak Musdu gidiyor ay kizim! Hiyanet kpeginbiridir. Kusagi para doludur. Bakti mi kt bakar. Sen de ne

dikiliyordun saakta, elinde ayva? Th th! Grdn m simdi?"

Dr korktu: "Neden th ekiyorsun?"

Havana basini egdi. Bulguru karistirdi.


3/321

"Sylesene ana, neden th ekiyorsun?"

"Yok bir sey! Yok bir sey!" dedi Havana. Kabak Musdu'nun ardindanbir daha bakti. "Kudurasi nalet!" dedi.

Atin stnde paralanmis gibi duruyordu Kabak Musdu. Baglarin

arasina girdi. Agalarin arasinda yitti. Baglar bitince yeniden beliriyoryol. Havana, gzlerini dikip beklemeye basladi. Bir sre bekledi.Musdu ikmadi. "(Allah Allah, neden ikmadi bu?)" dedi. Belki atinbasini ekti, dsnyor orda. Yooo; beri yandan ikti birden! (Haynalet!..)" Dnp geri geliyor! "(Hay kudurup da yagli kursunlardangidesi!..) "

"Ieri gir Dr! Hemen ieri gir gzel kizim!"

Dr kostu ieri: "Kudurasi nalet!" dedi yeniden.

Ellisine geldi Kabak Musdu. "(Byle kizlari grnce, zaten yumusakolan yregim daha da yumusar. Ne hikmetse, sadeyag gibi eriyiverir!..

Bayilirim elini yzn Cenabi Allahin kendinin yaptigi kizlara!..)"dedi kendine.

Ankara'nin bu kylerinden koyun kuzu toplar, gtrr Et BalikKurumu'na, yada kasaplara satar. Vekillere, elilere mor lahana, bal,peynir gtrr. Petekli ogul bali bulur. Ankara'daki Amerikan pazarlarindanda mal alir, ierlere aktarir. ankaya kskne keklik, bildircin,av kusu gtrr. Ankara'da bir spor kulbnn onur yesi. Partininbaskan vekillerinden hovardalik arkadaslari var. Kabak kafa, sisgbek bir sey. Agzi fisek kapigi gibi, gms krom dolu. "(Insan bugzel dnyayi bir iki kariyla geirecek degil ya! Variyeti, dirayeti, hemde sansi olan herkes bakmali tekilerini de tadina, ne sakincasi var?)"diye dsnrd. Bir "Serkisof" saati, parmaginda kocaman bir yzgvar. Yeni yeni tirnak kesecekleri, akilari var. "(Gzel sevmek ayipdegil, yasak degil, gnah hi degil! Topragimizda parayi veren ddgaliyor ok skr; kariyi kizi tespih gibi diziyor. Dahi Ankara'da!..)"derdi. akmagi, tespihi, iinde balik resmi grnen anahtarligi

var. "(Kelami Kadimin, Cenabi Allahin, byk peygamberlerin,eskiyalarin hem de hocalarin dedigi, yaptigi bu degil mi? Nafakasinisaglayabildikten sonra, al alabildigin, sev sevebildigin kadar! Evet,yenilerini sevmekle, eskilerini de sefil ettigimiz yok skr!..)" derdi.Aynasi, drbn, tabancasi var. Cepleri aktar dkkani gibi. Her seyi var.(Yesil gzl, gks kizlara bayilip bitiyorum!)" derdi. Parasi da var...

Geldi kocakapinin nnde durdu:

"Giii Havanaaa!" dedi.

Havana seslenmedi.


4/321

"(Eger bu kapidan bir kismet varsa bize, yasadik yolun sonunadogru! Yonca yapragi gibi agzina tkrdgmn kizi! Su Cenabi Allahinne hnerleri var dnyada!)" dedi.

"Havana, gii! Velikul evde mi? Kuzu alacagim!.."

Havana yzn gzn topladi yazmasiyla:

"Bizde satlik kuzu yok Kabak Aga, git isine!"

"Baska is de konusacagim gi, yok mu Velikul?"

"Yok, dedim! Kizilca'ya gitti, dnmeyecek!"

"Gi o nasil laf? Kendi yoksa, evi var! A kapiyi!"

"Aamam! Sahibi olmayan evi nasil aarim?"

"Gi deli olma, hayirli bir is konusacagim!"

"Senin karninda hayir eglesmez! Aamam!"

"Allah Allah ve sphanallah!" dedi Musdu. "(Ulan ne kuduzkari! Sunun laflarina bak! Az nce grdm kocani bkecin basindaulan! Ama haydi! Neyse! Yzne furmayim yalanini! Saydigim yerlervar!..)" Atini ky iine srd.

Dr, kapinin araligindan basini uzatti: "Yilisik herif! Yok diyoruz,hala sirnasiyor! Def olup gitmiyor!"

Havana:

"Durdugumuz yerde, grdn m basimiza geleni ay kizim? Sende eline bir ayva alip ne dikilirsin o saaga ay Drm? Gider babanibulur simdi! Kendir bkyordu..."

Caminin dibinde yirmi kisi kadardilar. Velikul, kol eviriyor.

Drt bes komsu da, elinde birer kendir kolagi, eke eke gidiyorlar.Bu telleri birlestirip urgan yapacaklar.

Kabak Musdu indi attan. "(Sersem kari! Benim nasil temiz yrekli,ne kadar yumusak bir adam oldugumu sanki bilmiyor! Variyerimden,dirayetimden sanki haberi yok! Amiyor kapiyi! Hem sersem,hem cahil, ne olacak?)" Ati yedegine aldi. Yrd kendir bkenlerinyanina dogru:

"Selaaam! Va aleyna aleykmselam agalar!"

Dr ikti ierden: "Gitti mi o kudurasi, ana?"


5/321

Havana'nin ii altst. Elleri titriyor: "Gitti!" dedi. "Gitsin, birdaha dnp gelmesin insaallah!.."

"ok korkuyorum ana! Yregim gp gp furuyor!" Elini solggsnn stne koydu: "Suna bak!" dedi. Yuvarlacikti orasi. Gpgp gp. "Suna bak ana!.. '

"Ne bakayim deli? Benimki de furuyor!"

Adamlar saygi gsterip selam aldi. "Hayrola Kabak Aga? Nedendndn? Sormakta sakinca yok ya?"

"Ha... sey... yok! Sey, Veli'yle konusacagim. Yaniya Velikul'la!Satlik kuzusu oldugunu duydum da..."

"He hi sey..." deyip durusundan kuskulandilar.

Eski Muhtar Cemal sordu: "Koyun mu, kuzu mu?"

"Kuzu kuzu... sey!.. Istedigi parayi vermege hazirim! Bir grselimhemencik dedim."

Velikul, bkecin basinda, Kabak Musdu'yu gryor, ama konusulanlariduymuyor. Kol eviriyor habire.

"Velikul burda... ama?.." dedi Eski Muhtar. "Senin dedigin kuzununpazarligi nce iki ahbap arasinda ailir. Istersen alalim kendisinitenha bir yere gidelim. Istersen bize de gidebiliriz yaniya..."

Havana:

"(ok gz-n bir yere yapmis bu yikilasi evi yapan!)" dedi kendine."Hi insan getirir de ky iine ev kondurur mu? Syle bir kuytuyayapar... Eee; ne olacak simdi?)"

Dr, "Korkuyorum ana, ok korkuyorum!..." diye bir aglamatutturdu. "Anacigim... anacigim!.."

"Anaciginin adi batsin! Sen korkuyorsun da ben korkmuyormuyum kpegin enigi? Eline ayva alip agzini doldura doldura dikelmeseydinyolun annacina! Simdi de "Korkuyorum anacigim! Korkuyorumanacigim!" diyorsun! Korkmadan git! Baban olacak herif debkecin basindadir simdi!"

Kabak Musdu:

"ok memnun olurum Cemal! Eve gidersek haggaten iyolur!Velikul'a haber ver, tez gidelim! Yaniya ben bu ise birden karar vermis

degilim. Eski fikrim..." Elindeki kamiyi tozluklarina vurdu sap


6/321

sap: "(Soyka Havana, Kizilca'ya gitti diyor! Iste kistirdim kocani!..Grgsz kari, gel buyur dersin! Hos gelis edersin! ay pisireyim mi,alkama yapayim mi? dersin! Allahin buyruguyla, peygamberin karariylakizina msteri oluyoruz, ne suratini asiyorsun? Hi mertebe,hsn tabiyat yok mu sende? Bu edepsizliginle o gzel kizi nasil dogurdun,nasil byttn?)" Sokurdandi byle.

Velikul:

"Valla, isimizi bitirmeden nasil gideriz Cemal?" dedi. "Bitirelimondan sonra! Sorsana, ivmecesi neymis?"

"Ivmecesi neymis olur mu? nemli isi vardir! Alisverisi adam!Bir an nce cevabini alip gitmek ister: Olur olur, olmaz olmaz!.."

"Iyi ya, beklesin madem! Urgan bkyoruz!"

"Aksilik etme ulan; bkeci veriz komsulara! Tire sicimi olacakdegil ya senin danalarin ipi! Ha biz, ha onlar! Komsular yapiverir. Bizde gider konusuruz!"

Zorla kalkti Velikul. Yerine bir adam oturttular. Eski MuhtarCemal de kendi yerine birini buldu. Kabak Musdu'nun yanina vardilarbirlikte. Saygilica durdular nnde.

Musdu: "Merhabalar olsun Velikul!" dedi.

VelikuI kisaca, "Merhaba!" diye aldi selami.

birlikte yrdler.

Arkalari sira Sakir Hafiz da geldi. "Sayet bir sakincasi yoksa bende geleyim!.." diye agiz yapti bir de. "Hayirli konusmalarda bulunmayiseverim!"

Kabak Musdu bakti: "(Istemez, kal ulan!)" diyecekti, dsncesinidegistirdi: "(Is yokusa agarsa yardimi dokanir!)" diye geirdi iinden.Sonra: "Yok canim, ne sakincasi olsun! Daha faydan dokanir; gel gel!" dedi.

Yrdler.

Dibegin basina bir kme kari toplanmis. Ikisinin elinde sokuvar. Keskek dvyorlar. Sokulari indirip kaldirdika "Hik!" ediyorlar.Kurumus kocakarilar. Otuzundan yukardan. "(Gen olacaklardi da


7/321

sokuyu salladika turunlarini grecektik! Gerdire gerdire patlatirlargmleklerinin ggsn!)" Elinde kalbur, uval tutan karilar usulca arkalarinidnd. "Birkai: "Ne nalet herif! Yiyecek gibi bakiyor kynkarilarina!" dedi. Ama bu szler, dilleriyle dudaklarinin arasindanancak bir fisilti kadar iktigindan, kimse uymadi, anlamadi.

"(Ki dnd soykalar!.. Kari kismi kocayinca iste byle ki dnyor.Dnn ulan! Adamin kusagi dolu olunca genci bulunur bunun!Genci, hemi de koklanmadik dormurcuk gl de bulunur!..)"

Cemal'in kocakapinin nnde bir dut agaci. Fidanini ziraattanyedi buuk liraya almisti. Asiliydi. Epeyce boylanmisti bes yilda. Dibindekazlar var. Mal masat zarar vermeyecek sertlige gelmis. "(Dutagaci dut verir!)" dedi Musdu. Iinden ayni seyi Cemal de geirdi. "(Yapragini kit verir! Oglan byk... kiz kk... Sarilmasi tat verir!)"

Cemal yan gzle Kabak Musdu'ya bakti. "(Ayi!..)" dedi iinden."(Ayi, ayi!.. Tadi tuzu olmaz bu isin, ayi!.. Biri bir tel, ince bir ayir!br kooskoca bir ayi!..)"

Kpek ayaklandi.

"Suuuuust!" dedi Cemal. "Yat asagi!.."

Kpek yatti asagi. Musdu'nun atini sayvana bagladilar: Heybesiniindirdiler. Sakir Hafiz oraya, duvarin dibine su dkt. Sonra iktilaryukari, Cemal'in konuk odasina.

"(Aaah; olanak!)" dedi Cemal iinden. "(Bunun da miyadidoldu, benimkinin!.. Azicik olanak olsa; aah!..)" Sonra yksek sesle,"Kalk bize birer alkama yap Gssn!" dedi. Karisi, teknenin basina

oturmus tarhana kariyordu.

Gssn'n yaninda grmcesi var. Yardim ediyor. "Hemen kalkayim,siz gein!" dedi.

Geip dseli odaya oturdular. Ierisi ayva kokuyor. Yklgnalti ayva dolu. Sari bir misir asmagi damin mertegine baglanmis. Duvardabir de pazen entari sallaniyor. Kirmizi kocaman gller var entarininher yaninda...

"(Ille de su ayva kokusu yarabbim! Ulan bu drz Velikul'un kizindane var byle, birden furdu beni? Allah Allah ve sphanallah!..Pek de birden sayilmaz ama? Iste... Canim, tutup da tadina mi baktik?Gene birden sayilir...)"

Dibegin basindaki karilar:

" bir olmus, Sakir Hafiz'i da almis, acap ne yapmaga gidiyorlar


8/321

drz Cemal'in evine? Velikul, koyun kuzu, dana dve mi satacak?Yoksa petekli ogul bali mi verecek Almanlar, Amerikanlar yesindiye?"

Kendir bkenler:

"Kivratin agalar kivratin Velikul'un ipini! Simdi dseli odayagirip pazarliga oturdular. Velikul, paragzn biri. Sakir Hafiz derseniz

ara bulmayi sever. Kabak Musdu kendi aikgzn teki oldugundanbu is biter bugn! Eski Muhtar Cemal'a gelinceee!.. Cemal'a gelince...Ulan senin ne ikarin var da alip gtrdn bunlari evine ay kara dinlidrz?.."

Kahveci Koca Linlin geiyordu:

"Enayi enayi soruyorsunuz!" dedi. "Bu kyde Sisgbegin esasbok yedicibasi kim? Eski Muhtar Cemal! Dr'nn pazarligi kesildide pey verildi mi, Cemal belki de Velikul'dan daha ok kazanir dolayliolaraktan..."

Dr, kapandi aglamaya. Hayat duvarinin dibine kt, kalkmadi:"Ben de Elmali'ya kaar, Haa teyzemin yanina saklanirim!Gelmem geriye! Benim gibi bir kiziniz yok derim! Haber yollasanizda gelmem!.."

"Erisikli baban bilmez senin oraya gittigini de saklanirsin! Hemdur bakalim, kim birakiyor Elmali'yada kalkip gidiyorsun ay deli?"

"Giderim! Ruhunuz duymaz! Bugnden giderim!"

"Birak zirlamayi essegin dl! Belki baban keser atar, "Benim buise rizam yoktur; hemi de kizim daha kktr!" der, bin yilin basindaadam gibi bir laf eder..."

Dr: "(Seklim sphem kalmadi artik! Anam da benim gibi korkuyor!)"

dedi. Daha ok aglamaya basladi: "ileli basim! Kadersiz basiiim!Kara yazili basiiiim! Onmadik basiiiim!.."

Havana'nin bir glecegi geldi: "(Tirnak kadar sey! ok gzel yaslargrenmis! ok da ufacik! Ben buna nasil dayanirim ay gzel Allahim?)"

:

KABAK MUSDU

Velikul, epeydir gelmiyor Cemal'in evine. Yerler bir sr hayvan

postuyla kapli. Duvarda bir tfek, bir fiseklik, bir de av antasi asili."(Ayran, alkama diye uzatacaklar!.. Bkeci ele emanet edip geldik!..)"dedi kendine.


9/321

"Cemal yegen! Durumu biliyorsun! Ayrani alkamayi bosver!Sag ol yaniya! Ben konuyu anlayip hemen gideyim! Kendiri, bkecibirakip geldim yaniya!.."

"Konuyu..." dedi Cemal. "Ben de bilmiyorum!"

Velikul, Kabak Musdu'ya bakti.

Sakir Hafiz: "Konugu sikbogaz etme Velikul! Adam rahatcanabir ayran isin hi olmazsa!"

"Yok canim!" dedi Musdu... "Nasil olsa konusacagiz!"

Cemal: "Urgan iin tasalanma canim, bkerler!" dedi.

"Pekey, benden ne istiyorsunuz sormak ayip olmasin?"

Eski Muhtar Cemal sustu. Sakir Hafiz da sustu.

"Bir alisveris konusu var!" dedi Kabak Musdu. Bogazini kazidi."Yaniya hayirli bir konu..."

Basina bir ugultu girdi Velikul'un. Kulaklari inlamaga basladi."Nasil yaniya? Ne gibi bir hayirli konu? Yaniya bende bal yok, peyniryok! Pekmezim var, o da satmaga yaramaz! Mal davar da yok satilik!"Dr'y diyecekti, titredi. "(Yok canim! Yok! Bu degildir! Kattiyen!Kabili mi var?)" Yutkundu: "Anlayalim ne ise? Aik konus kardasimMusdu Efendi..."

"Yaniya bunda saklanacak bir sey yok Velikul! Aik konusalimsunun surasinda! Nasil olsa konusacagiz. Allahin buyurdugu bir seyikonusmak ayip degildir. Abes de olamaz..." ksrd. Iinde balik

resmi grnen anahtarligini ikarip oynadi: "Peygamberimizin debuyrugu budur. Benim gayem, insanlik grgsne uyarak, hemi de

sunun surasinda bir komsu kyz, her zaman siki iliskimiz var.Cemal de ok siki ahbabim oldugundan, birbirimizi iyi taniriz..."

Velikul diz degistirdi.

Kabak Musdu biraz aildi:

"Bu nedenle, lafi uzatmakta hi fayda yok Velikul! Allahin buyrugudur!Benim kocakari hastaligi iyice ilerletti. Sizidan sancidan elibir ise varmadigi gibi, belini dogrultup kendi zaruretini bile gideremiyor!Evimi de az ok bilirsin. Gelen giden evidir. Deveciyle konustugumuzdan,

kapimizi byk yaptirdik. ayimi orbami pisirip sunanyok. Ahbaplarimin karsisinda mahup oluyorum. Geen gn bu halimisezdi kocakari. Simdi kendi yok, Allahi var. Kamile, haggaten


10/321


11/321

her gelis geisimde dikkatle bakarim, yaniya size nasil vasfedeyim,Havana kadin, melek gibi bir kanciktir! Helbet kizini da kendi gibiyetistirmistir. Ne demisler? Anasina bak kizini al, kenarina bak bezini.Hemi de Sakir Hafiz daha iyi bilir, Kuran szdr, Hazreti PeygamberimizeArafat daginda nazil olmustur: "Analar gmstr, kizlar somaltin!" Dedim: "Yahu Musdu, ne sallanip duruyorsun? Dikkat et su

Velikul'un kizina! Var mi dari tanesi kadar kusuru? Anasinda babasindabir leke?"

Cemal:

"Estagfurullah!" dedi. "Kymzn hanedan adami!"

Sakir Hafiz da, "Tastamam yledir?" diye pekistirdi.

"Bunun zerine cevap verdim kendime: Yoktur! Bunca yildir

gelir geerim, Havana'yi kizligindan bilirim, ayirda yalnayak kosupzipladigi gnleri grmsmdr, haggaten yoktur! Deral gittim kocakariya:"Kamile hatun, gzlerin aydin! Aradigimizi buldum!" dedim."Kim?" diye sordu. Syle bir iki baska ad syledim Elmali'dan, Erikli'den.Simdi sizden saklasam Allah biliyor. Gkimen'den de syledimbir iki ad. Yahu arkadas, hibirini tutmadi benim kocakari! Tutmadiginida agzini simsiki yumup susmasiyle belli etti. Karalayici kinayicisz sylemez kimse hakkinda. ok mertebelidir. Tam, "AtakiVeli"nin, yani Velikul'un kizi..." der demez. "Dur!" dedi. "Hanedanslaledir! Biraz yoksuldur ama, asaletine diyecek yoktur, orda dur!"dedi. "Velikul'un yle bir kizi var mi?" dedi. Gelip geerken birkakez grdgm anlattim. "Yalniz biraz yasa kk!" dedim. okmemnun oldu. "Bilakis iyidir! Aga yas iken egilir! Yalniz iyice birdaha bak! Gzn tutsun, gnln sevsin. Ondan sonra karar ver. Bendenyana tamam. Ben olurumu korum bu ise..." dedi. Iste bununzerine, bugn Kayadibi'nden dnyordum, Koreli Hsn'de birazalacagim vardi, drzy evinde bulamadim, fkeylen dnp gidiyordum,tam Velikul'un evin nne geldim, geip gidecegim; Allah tarafindan,Velikul'un ev halki da damin basinda bulgur kurutmuyormu? Kalbime hibir ktlk getirmeden bir kez daha bakip kararimiverdim. Sonra srdm ati gidiyordum. Dsncemi degistirip dndm.

Baglarin arasindan. Geldim Velikul'un kocakapiyi furdum. Havana:

"Velikul evde yok!" dedi. ok terbiyeli konustu, memnunoldum! Sonra bkecin basina geldim. Dedim: "Simdi bunun uygunudegil, nce kocakarinin gelip grsmesi geregidir, benim daha sonraikmam iyolur, ama... Canim ortada hsniyet olduktan sonra ne farkeder? Hazreti Peygamberimiz, hem de Tanri'nin byk aslani HazretiAli Efendimiz, kendi dnrlklerini kendileri yapti. "Sen de kendinyap, byklerin yolundan yr Kabak Musdu!" dedim kendime. "Velikulolgun adamdir. Halk iinde konusmayi da bilir, susmayi da! Iki

olgun arkadas daha al yanina, kendin a konuyu!" dedim."

"Valla ok gzel demisin!" dedi Eski Muhtar Cemal.


12/321

"Pravo!" dedi Sakir Hafiz.

Ama Velikul susuyor.

"Simdi, ama iyi ettik, ama kt! Bir kusur varsa bagislarsin Velikul!

Aik konusmak ayip sayilmaz! Sen de aik konus! ok memnunolurum..."

"Tabii, tabii..." dedi Cemal. "Olacaksa olacak, olmayacaksa olmayacak!Her zaman aik konusmali. Bir de ne var: Hemencecik kesilipatilamaz. Hesap edilecek, dsnlecek yanlari vardir..."

Velikul susuyor yle.

Hafiz: "yle uzun boylu dsnlecek yani yoktur bunun!" dedi.

"Sadece bir ufak nokta var, o da Dr'nn yasi. ok kk grnyor.Ama besi bitirdi geen yil. Sonra gryorum, yasitlarindan ncegelisti. Evet... Zaten ne demisler, kiz evladi on ne basti mi, ya erdedir,ya evde... Eveeet!.."

"Eveeet!" dedi Cemal. "Benim dsnlecek dedigim yanlari, olmazinadegil, oluruna! Yaniya ne gibi? Canim dsnsene MusduAgayi bu evrede: Variyetine, servetine ikacak var mi? Yas farkinemli degil. Bir deli oglana veriz kizlari ogun. Yoksul mu yoksuldur.Ne kadir kiymet bilir, ne de usul mamele! Kamil adamin mamelesibaskadir! Bahusus birka yil da kollayiverir Dr'y, tasa kayayaalmayiverir, tamam, oturur evinin hanimi olur! Astir ekmektir, onlariKamile yengem dndrr. Hep byle sizili kalacak degil ya! Doktorabaktirir Kabak Aga! Efendime syleyim, yarin iki de ocuk dogurdu mu,Dr'den kiymetlisi olmaz..."

Velikul susuyor.

Hafiz gene konustu: "Evet! Nikah bir tre! Kiz kemalini bulduktansonra bu isin dsnecek yani yoktur. Hem de kesip atmak iyidir.Ben bu kyn imami olaraktan, diyecegimi derim. Erlik varliginan.

Varacaksan "var evi"ne var, "yok evi"ne varip sefil olma, demis. Vereceksenkizini "var evi"ne ver Velikul! Babasin! Babaligin vebali byk!"

"Nikah da eder..." dedi Cemal. "Eder ama, kizin yasi tutmaz.Geri kolayi var. Mahkeme aar byltrz yasini. Tanigin iyisi yirmibannot. Bu bir. Ikincisi, Kabak Aganin evine giden kiz rahat eder kardasim.Tarla isi yook, tapan isi yook! Orak yok, diken bimek yok!Alisverisilik temiz is, temiz kazan! Ayda bir kez Ankara'ya gtrptomafillere bindirir hazir. Genlik Bahesi'nde gazoz, surup iirir,Maras dondurmasi yedirir. Valla slalecek rahat edersiniz. Ne demis

"Varliklidan korkma" demis..."

"Ohooo!.." dedi Musdu. "Yaniya, yle gezdiririm ki! Attim mi


13/321

tomafile, bir ankaya, bir Baraj, bir ankaya, bir Baraj! Genlik Bahesiki haggaten grmlktr. Dondurma da yediririm tabii. Dahabunlar ne? Mehtap Lokantasi'nda yogurtlu kebap, Ankara tatlisi bileyediririm..."

Velikul hala susuyor.

Eski Muhtar Cemal gr gr atiyor:

"Bu isin tresine gelince: Onu da en uygununa baglariz. MusduAganin eli genis masaallah! Yaniya para konusmaya lzum yok. Paraylaessegi hana baglarlar. Hemi de senin sanin kadar, kendi sani ortada.Aar kesenin agzini. Geer fiyat bin mi? ikarir bes bin sayarKabak Aga! Para konusmak iyi degil uzun uzun. Altin bilezik takmagagelince: Bunlar da bas boydan olacak. En varsil drznn kizinatakilan kadar! Yani senin Dr'nn boynuyla bilegi singirdayacak ki

hibir Havva kizininki singirdamamis simdiyecek! Bunlarin byleyksekten tutulacagina, sana Kabak Aga adina sz veriyorum Velikul!"

Velikul susuyor.

Birden "h-ho!" dedi Kabak Musdu. Sesi atalli: Bir "h-ho!"daha ekip basladi: "Bunlarin kiymeti yok Cemal! Biz essek alim satimiyapmiyoruz adamim! Asil nemli olan, Velikul'un bize cevabidir.Yaniya, "Tamam agalar, aldim, kabul ettim!" mi diyecek, yoksa, hanisonradan grme bazi iy adamlar gibi ik mik mi edecek? Sayet "Kabulettim" der de bir olgunluk gsterirse, para kesimini, altin takma isinibana birakin! Treyi fazlasiyla yerine getirmezsem adam degilim! Konusmayinbunu! Darilirim! Benim iimden yle sylenmeyecek trelergeiyor. Yaniya, Velikul'un sade evini, evinin insanini degil, slalesinigreyim gzeteyim diyorum. Bir dgn yapayim, daglar kayalaroynasin! Ankara, Kizilca buraya tasinsin! Velikul da bes kurus harcamayapmasin. Parayi mezara mi gtrecegim? Nasil olsa kefenin cebiyok mina goyum! Yeter ki Velikul bize olumlu cevap versin..."

Velikul susuyor.

"Yoooo; hemen degil!" dedi Hafiz. "Bu dogru olmaz! Hem diyorsunuzessek alim satimi yapmiyoruz. Hem de bes dakikanin iindecevap istiyorsunuz! Olamaz! Sen kendin cevap verebilir misin KabakAga? Kim cevap verebilir? Izin ver, iki gn dsnsn. Hem de oluk

ocuguyla konussun. Evet, Velikul babasidir ama, bir de anasi Havanahatun vardir. Analik hakki vardir. Analik hakki kolay denebilir mi?"

"(Ulan ukala drz!)" dedi Cemal iinden. Sonra: "Dogrusun

Sakir Hafiz!" diye grledi. "Ama uzatip durmanin ne lzumu var?Gene danisir Havana'ya usulen! Ve lzum gryorsa! Ama bir kizinalinip verilmesi nce babasindan sorulur. Babanin evet dedigi yere ne


14/321

kizi hayir deyebilir, ne de anasi! Topragimizin grenegi budur, dikkatedelim! Iimize naylon adetler sokmayalim!"

Kizdi, "Topragimizin grenegini ben senden iyi bilirim Cemal!"dedi Hafiz. "Zaten syledigim, dogrudan dogruya topragimizin grenegidir!Oldugu gibi onu konusuyorum! Kitabimizin buyrugunu!"

Kabak Musdu, elini serte kaldirdi:

"Istoop!" dedi. "ok konustunuz! Kim dedi size bu is konusulurken,benim nmde tartisin? Susun da Velikul konussun! Yok, egerbiraz dsneyim, evime varip, karima marima danisayim diyorsa,hayhay, izin verelim. O da son derece uygundur. Yalniz, yrek serinletmekiin bize bir szck sylesin. Ama onu da gnl bilir. Sikistirmayalim!"

"Grgl adamin hali baskadir!" dedi Hafiz.

"Haggaten baskadir!.." dedi Cemal de.

Ama Velikul susuyor.

Kabak Musdu birden kalkti: "Siz dsnn! Bana msade!" dedi."ok isim var. Hemen gitmem gerekiyor! Ankara'dan bir kamyon dolusumal gelecek: Yeni Amerikan mallarindan... Bir saate kadar kydebulunmaliyim..."

tekiler de kalkti.

"Bir saate kalmazsin, atin var!" dedi Cemal.

"Her neyse, adamin isi var, gidecek!.." dedi Hafiz.

"Atim sahin! Ama hemen gitmem sart!.." dedi Musdu.

Birlikte hayata iktilar. Kabak Musdu gge bakti: "A a a!.." Bune?" dedi. "Hava kararmis! Islanacak miyiz yoksa?"

Cemal, "Valla yagacak!" dedi."Haggaten!" dedi Hafiz. "Isin olmasa da kalsan!"

"nemli isim var! Hele ki naylon yagmurlugu alip heybeye koymusumsabahtan! Basligi da var mina goyum! Yagmur bana vizgelir.Bir arkadasim Amerika'dan getirdi. Yaniya ok gzel bir yagmurluktur!

Ince cam gibi! Hem de naylon!.."

Indiler asagiya. Cemal heybenin gzn aip yagmurlugu ikardi:"Ulan valla tevatr!" dedi.


15/321

Hafiz imrenmeyle bakti yagmurluga. Sonra alip tuttu, KabakMusdu giysin...

"Begendinizse size de bulurum birer tane!"

"Hay yle bir is yapsan?" dedi Hafiz, yutkundu.

"Kendiniz kiymetli, istediginiz ucuz! Simdi yagmur yagmasabunu birakirdim. Ankara'da ok var..."

"Bana bir tane getirirsen memnun olurum! Ama yerlisindendegil, Amerikan olsun!"

"Sana da, Cemal'e de!.. Yagmurluk dediginiz ne? Feda olsun..."Durdu, yutkundu. "Dahi Velikul'a da getiririm..."

Ati ektiler. Cemal heybeyi ata atti.

Kocakapiyi da Velikul ati usulca.

"Bineyim hemen! Yollar civimadan ky tutayim. Hava iyice

inmis! Simdi bosanacak..."

Bindirdiler. Kamisini salladi Kabak Musdu. "Haydi ismarladikagalar!" dedi hepsine. "Cemal, ismarladik, gardasim! Hafiz, ismarladik!Ismarladik Velikul!.." Epeyce uzaklasinca, dnp el salladi.

Naylon yagmurlugun iinde bir "cam adam" gibi grnyor.Gk devrilse islanmayacak.

Velikul gge bakti: "Urgan bitti mi acap?"

"Canim yagsa da senin urgana bir zarar gelmez. ikip oturalimcimicik!.." dedi Cemal.

"Yok yok, gidip bakayim!"

"Beri bak Velikul!" dedi Hafiz. "Iyi dsn bu konuyu! Tepileceknimet degil kardasim! Olurundan dsn!.."

Cemal, elini "hastir" eker gibi salladi.

"Olmaz yanindan dsnebilir mi ulan? Basina gpgzel bir kuskonuyor! Baksana, herif yagan yagmuru iplemiyor! Naylon yagmurluguniinde, sisede gibi gidiyor! Sen isem, urgan bklyor, yagmuryagacak diye deli oluyorsun! Gel haydi gel! Ben bir uval vereyim de

biegini iine kat, geir basina!.." Hemen ieri girdi, atmanin stndekikil uvallardan birini aldi, verdi VeIikul'a.


16/321

"Bir uval da bana getir madem!" dedi Sakir Hafiz. "Geireyimkafama, ben de gideyim! Dahi sen de gel. Velikul'un urgana yardimedelim..."

"yle mi dersin? Baska ise de bakamadik bugn!" Atma'nin altindan

iki uval daha getirdi Cemal.

Daha yagmur yok. uvallari alip bkecin basina yrdler.

"Simdi kyn bosbogazlari baslar: "Ne yaptiniz kuzu pazarligini?Sz kestiniz mi?" Uygun bir cevap verelim!.." dedi Hafiz.

"Helbet! "Konustuk ama sz kesmedik!" deriz."

"yle diyelim amanin!" dedi Velikul. Ilk kez konustu. "Dmbrddk etmeyelim hemen!"

"Tamam!" dedi Cemal. "(Gnl var drznn! Yani uuyor!Ama masus susuyor ki, nazlanacak biraz!.. Parayi fazla koparmakiin... ok paragzdr bu drz, oook!..)"

Kabak Musdu, atini drtnala srp geti evin yanindaki yoldan.Ati tanimasalar, naylon yagmurlugun iinde kimin getigini bilmeyecekler.

"Hem de bu kez bakmadi kr olasi gzlerini dikip dikip!" dediHavana. "Kudurasi nalet!.."

"Ana gii, o mu?" diye sordu Dr.

"O devrilesi!" dedi Havana fkeyle.

Dr gld: "Ne onun sirtindaki gii?"

"Sirti kapansin! Takmis bir sey, kimbilir ne?"

Adamlar, bklms urgani Velikul'un eline verdiler. "Al, gle

gle kullan! Sonunda bununla asil insaallah!" dediler."Bak simdi!" dedi Velikul. "Sag olun, var olun! Bkp gelep etmissiniz;ama bu beddua ne?"

"Asilacagin zaman ip aramaga gitme, kt m?"

"Drzler!" dedi Velikul. "Ben asilacagima siz asilin!" Sesi bayagifkeli. Neden byle konustuguna kendisi de sasti.

Kahveci Koca Linlin: "Neyse!" dedi. "Yarim teneke helva alip bir

ziyafet ekersin arkadaslara! Bak, ko kes demiyoruz. Erke demiyoruz.Yarim tenekecik helva diyoruz..."


17/321

"Bktkleri bir urgan be!" dedi Cemal. Velikul'u arkaladi biraz.

"Onun da yarisini biz bktk!"

"Urgan degil yalniz!" dediler. "Kuzu alim satiminin da serefine!

Alim satimin haberini siz gelmeden duyduk. Kabak Musdu atin stndeyzgl gibi agardi gitti hosnutlugundan!.."

"Daha bir alim satim yok!" dedi Hafiz.

"Neyse! Biz helvamizi isteriz!"

Olgun adamdi kyn iinde Kahveci Koca Linlin. Yanik, ezgin.Byle sakalari yapmaz. Yapanlari sevmez. Nasil yaptigina kendi desasti. Usulca ieri girdi.

Elinin stne ilk damla dsnce telaslandi Havana: "Su herifikip gelmedi! Bulgur islanacak!.."

"Gelmezse kendimiz aliriz ana!" dedi Dr.

"Nasil aliriz koca uvallari?"

"Ellesiriz..."

"Ellesirsin! ulun st dolu!"

Birka damla birden dst.

Damin kuru yz noktalandi.

Dr: "Ana yagmur geliyor!"

"Koos!.." dedi Havana. ulun ulariyla bulguru rtt. Birinirtt, teki ul yarimina, kilime gitti. "Koos Dr, kos rt-rtver!Th, islanacak bulgur, nere gideyim?" dedi.

Iyi kt rttler bulgurun stn.

"Tut ana, nce bunu alalim ieri!"

Ierden bir ocuk aglamasi geldi. Kk Evsen uyandi.

"Iyi tut!" dedi Havana. "Yatti yatti, aglayacak zaman buldu buessegin sipasi da!"

ul yarimlarinin birini tasidilar. Yagmur hizlandi. Ikinci yarimi

aliyorlardi, sagnak basladi. teki yarimlari ancak hayata ekebildiler.Dr'nn kolu yoruldu. Parmak ileri acidi. Gene de kosup uvallarayapisti anasiyla. Ellesip kaldirdilar. Drt adim gittiler, kolu kopacak


18/321

gibi oldu. Parmaklari dayanmadi. Birakiverdi. Dst uval. "Nalet!"diye bagirdi Havana. "Hani ellesiyordun?"

"ok yukari kaldirdin! Tutamadim!"

"Yok mu baska zrn? Tutamamis! Neden tutamadin? Yediginarpa ekmegi mi? Tutuversen ya!" Yeniden yumuldu uvala. "Detut!.."

O uvali g bela aldilar hayata. tekileri almanin olanagi yok.Yagmur dami oyuyor. Ana kiz durup bakmaya basladi.

"Su ierdeki de zir zir ne aglar bilmem!"

Dr kostu yagmurun altina saskinlikla.

"Gel, gel! Bulgur islandi, sen bari islanma!"

Dr geri geldi. Sakirdaya sakirdaya yagiyor. Sular damlarda,yerlerde birikmeye, yagmur bulgurlasmaya basladi. Evsen agliyor atlayacakgibi. Havana kosup ieri girdi. Sasirdi ne yapacak. Isik birazbacadan, biraz camdan geliyor. Cam kck. Havana, "Ne agliyorsungeberesi!" dedi, kiina vurdu ocugun. Kolundan tutup kaldirdi.Eliyle etegini yokladi: "Ohooo!.. Dulkutmus!" dedi. "Hi ben bilmem mi?"Beline, basina, rastgele yapistirdi. "Ayi kadar oldun, dahaiseyecek misin?" dedi. "Bak bir de agliyorsun! Sus bakayim!" Iki daha

yapistirip disari ikardi. "Ocaktan irbigi getir!" dedi Dr'ye.

Yagmur, alabildigine veristiriyor.

Asagidan kocakapi takirdadi. "Iyi ki su uvali verdi Cemal!" dediVelikul. "Yoksa kt islanacakmisim!" Yeni bklen urgan koltugununaltinda. uvali da kepenek gibi basina geirmis. Kostugu iinsoluk soluga kalmis: "Ulan Dr!.. Havanaaaa!.."

"eneeeeen!.." dedi Havana. "Syleee!.."

"Islandim ulan!.."

"Iyi etmisin! Burda da bulgur islandi!"

Kosup merdivenleri ikti. Hayata geldi:

"Neden almadiniz peki ieri? Neden islattiniz?"

Havana elindeki ocugun etegini yikiyor. Dr su dkyor. Havanakarsilik vermedi kocasina.


19/321

Dr: "Yagmur birden bastiriverdi baba!" dedi usulca.

"Birden bastiriverdi olur mu? Gznz aaydiniz! Islattiniz

hazir kurumus bulguru!"

"Artik eksik konusma Velikul!" dedi Havana. "Canim burnumdanikiyor! Nasil alalim o kadar bulguru? Kiminle alalim?"

Velikul, bir Havana'ya, bir Dr'ye bakti: "Bu ne oluyor! Alsaydinizberaber?"

Havana ocugun etegini yuyup sikti: "Gc yetmedi!" dedi.

"uvallar agir!.."

"Bir yillik yiyecegimiz! Dam kuruyup, yeniden serinceye kadarkizisirsa yandik!.." Velikul, koltugunun altindaki urgani atti hayata.Basindaki uvali direkteki iviye asti. Yagan yagmurun altinda islananuvallara bakti: "Insanin yreginde gayret olmali, gayreeeet!" dedi.Gayret olmayinca kurumus bulguru islatir byle!.."

Havana mosmor oldu fkeden:

"Pekey, sen neredeydin simdiyece?"

"Ne "Neredeydin"i gi? Urgan bktk!"

"Ka urgan bktn? Bir bu degil mi?"

"Biraz da Cemal'in eve gittik..."

Yregi harp etti Havana'nin. "Ne yaptiniz orda?"

"Grstk biraz. Is konustuk..."

"Ne isi konustunuz?"Anlatirim sonra! Hayirli bir is konustuk. Kabak Musdu Aga sesletmisbeni. Ama siz bu bulguru islatmayacaktiniz! Bir haber salsaniz,kosar gelirdim! Th th!.."

Havana'nin yregine bir sanci kt:

"Anacigim!.." diye inledi iinden.

Dr, Evsen'i alip ieri kati.

Velikul: "Haydi, tut bakalim!" dedi karisina.


20/321

Yagan yagmurun altinda, ellesip ieri almaga basladilar uvallari,ul yarimlarini. Yagmur, ggn karni yarilmis gibi yagiyor. Damlardeliniyor, hasir ul islaniyor.

:

KIZ ANASI

"Sz vermedim canim!" dedi Velikul.

Havana, elindeki bulasik bezini atti:

"Su budalaya bak! Bir de sz m verecektin?"

"Canimi sikma Havana! Ohhooo!.. Ben, her is yntemiyle olsundiyorum. Sen ise stme geliyorsun! Ben dsnelim, danisalim deyip

savusturuyorum herifi! Sen beni sulu gryorsun! Kuru kabugumdakurutma beni Havana! Alirim ayagimin altina, ignerim valla! Tepemintasini attirma, bak!.."

Bagirdi Havana: "Tepen batsin Kepekulaaak! Hi insan her agrildigiyere gider mi? Baktin Kabak Musdu agirtiyor, gitme! Bilmiyormusun o Sisgbegin iinde ka trl pazar kurulur? Bilmiyormusun o Toprak Soyulcanin eli para, cebi para, kusagi para! Parayisaydi mi her cavirligi becerir? Her yokusu dz eder? Parali drzlerinedepsiz oldugunu bilmiyor musun Velikuul?!."

"Siarim Kabak Musdu'nun parasina gii! Kim takar onun parasini?Ama agrildigim yere de giderim! Neden? nk kendimden korkum

yok. Ne korkum olsun? Ekmegimi Kabak Musdu vermiyor!Sonra ulan, birdenbire ne bilirim onun bu is iin agirttigini? yleya, bu Dr daha el kadar ocuk. Ben onun kadin oldugunu bile bilmemdaha. Ay hali, gn hali; yok haberim! Nasil bilirim drz benikiz iin agirtiyor, ayak direrim gitmem? Ben sandim haggaten kuzupazarligi yapacak. Buna gittim. Sonra, ok muhterem arkadaslar var

arada. Eski Muhtar Cemal'i kiramam. Sakir Hafiz var iyi kt. Birktlklerini grmedim bugnece! Gidip konustum..."

"Vay! Eski Muhtar Cemal!.. Vay vaay!.. Sakir Hafiz! Bir de ItOmar!.. O da var miydi? Hepicigi onun bok yidicileri! Onlar adamiiyi ise agirir mi? Dsnsene, biri muhtar, biri imam, biri de ItOmar! Kimden yana rer bunlar? Oldum bittim beyinsizsin Velikul!Olacaklari olmadan dsnemezsin. Insan azcik dsnr. Azcik kafayorar..."

"Suna bak! Ulan benim kafamda drbn m var, bakip da yedi

gn ilerisini greyim? Ben bir yanlislik yapmadim. Ama sen yapiyorsunsimdi! Korkarim bana da yaptiracaksin. Byle elisik lsk konusarak,kizi Evci kynn ayisina verdireceksin. Bak, dikkatli konus!


21/321


22/321

"pz kym ama baksana olanlara!"

"Olanlara bakma sen, kendine bak da dik dur! Gevsek konusma!Benim ere verilecek kizim yok arkadas de! Ufak daha o de! Kestir at!Dsnelim danisalim ne demek? Ne dsneceksin, kime danisacaksin?

Kariya mi? Kariya tenezzl ettigin var mi senin? Karinin akliniakildan saydin mi mrnde?"

"Yahu gene baslama Havana! Gene baslayip dinimi imanimi kurutmabenim! Elimden bir kaza ikmasin aksam aksam. agir kizi.Kendin de otur. Iki lokma yeyip birakalim. Iimin samanlari atesaldi, ttyor. Karnim ggsm duman doldu. Infilak edip patlayacagimsimdi!.."

"Patla kurtul Kepekulaaak! Bir kendi yanip tttgn biliyorsun!

Bizi hi dsnmyorsun! Bir an nce patla, sen kurtul, biz dekurtulalim, akilsiz Velikul!.."

fkesini iinde bogmaya alisarak:

"Dr!" diye bagirdi Velikul. Dr, bzld disarda.

Havana ikti: "Haydi yavrum!" dedi. kt basina. Eliyle omzunupit pit etti. "Haydi girelim ieri!"

Dr hikirdi, daha ok bzld. Atti kollarini yere. Hikirahikira aglamaga basladi.

"Mahanaya mi bakiyordun kahpenin kizi?" dedi Havana. "Birakaglayip buzlamayi! Birak Dr gibi olmaz olasi! Olmaz olaydin keskede, bana da bu zulmleri gstermeyeydin! Bir sepet ariyi basima dkmeyeydin!Kalk iki sokum yiyelim..."

Velikul, aga kasikla nndeki orbayi karistirip bekledi.

Dr'nn aglamasi ky sardi. Kpekler ayaga kalkti. "KalkDr gibi yer yutasi!" dedi Havana.

Velikul kalkti birden. Firladi kapidan: "Gir ieri! Dr gibi!.."dedi. Bir tekme savurdu, Havana'ya degdi o da.

Havana, kucagina atildi Velikul'un: "Seni gidi koca budala seni!Seni gidi Kepekulak seni! Katil mi olacaksin? O nasil tekme?! Iininkanlarini mi bosandiracaksin ocugun?"

Velikul tartindi. Savurup atti karisini. Yumuldu, kolundan kavradi

Dr'y. ekti ieri. Oturttu sofranin basina. Kizin yz gzyasiylayunup yikanmis. Parlamis. Kirmizilasmis yaniyor. Yazmasinin.ulari islanmis. Salari bozulmus, her yeri altst olmus. Velikul,


23/321

omuzlarindan tutup kaldirdiginda, ellerinin etine gmldgn, kemiginedegdigini anladi. Kemikleri sertelmemis sanki. Mum gibi yumusak.ok ocuk daha. Ii ezildi gitti. fkesi dagildi birden.

Havana kapandigi yerden kalkti. Hikirarak ieri girdi kocasininardindan. Oturdu sofranin basina. Velikul'un gnl gidip geliyor.

Kalkip kamayi dsnyor kahveye hi olmazsa. Fakat kimden kaacak?Biri bir kadin, elsiz ayaksiz. Biri bir ocuk, daha kemiklerisertelmemis...

"Baslayin ikiser sokum yiyelim! Sonra kaldiralim sofrayi! Gelipgiden olur. Kalmasin anak tabak ortada!.."

amasir selesinin dibine bzlms, olup bitenleri korkuyla izleyen,hem de parmagini emerek vakit geiren Evsen'i grd Velikul.Uzatti kolunu. Onu da aldi sofraya.

"Ben biraz gayfaya ikiyorum!" dedi sonra.

Eski ceketini takti sirtina. Kapiyi vurup ikti. Islak merdivendenindi. Kocakapiyi aip kapadi. Yerler yunmus. Gbre kokulari silinipgitmis. Toz toprak arinmis sokaklardan. Kyn ii kumsal biraz. Yazkis amur olmaz. Biraz da bayir dser.

Koca Linlin'in kahvenin isiklari disarlara vuruyor. Yemekler yenmis,yatsilar oktan kilinip bitmis. Kahve dolmus. Herkes gelip yerinitutmus, oyuncular oyuna, seyirciler seyire dalmis. Eski MuhtarCemal'le Sakir Hafiz ocaga yakin oturmuslar. Kapidan girince Velikul'uagirdilar:

"Ooo!.. Buyur buyur!.."

Cemal, Koca Linlin'i sesledi:

"Bak bizim Velikul'a, ne iecek?"

"ay getir!" dedi Velikul usulca.It Omar oyun seyrediyordu, birakti:

"Bir ay da bana syle Cemal!" dedi.

Cemal: "aylar iki olsun Linliiin!"

It Omar, Velikul'un dizine vurdu:

"Eee, hayirli olsun bakalim Velikul!"

Velikul bozuldu. Sesini ikarmadi bir an. Cemal'le SakirHafiz'in nnde ne diyecek bu It'e? Sag ol dese, kabul etmis olacak:


24/321

"yle bir sey yok ulan!" dese, konustular, dsnelim danisalim dediler."(Ne diyecegim ben bu It'e simdi Allahim?)"

"Ne o, kizdin mi Velikul?" dedi It Omar.

"Kizilir mi?" dedi Sakir Hafiz. "Oglan everip kiz gelin etmek

mrvvettir bu yalan dnyada! Allah cmle kullarina gstersin..."

"Ben de o amala syledim!" dedi It Omar. "Ama Velikul fkelendi.Istemiyorsan gideyim arkadas! ayi da Cemal syledi zaten. Bir

ayimi ier Omar diye korkma sakin!"

"Agzinin ortasina bir tane yapistirmak" geti Velikul'un iinden.Fakat ne var ortada yapistiracak?

"Senin canin sikiliyor!" dedi It Omar. "Bosver, iini rahat tutbiraz! Bugnk gnde kiz alacaksan varsil yerden al. Vereceksen varsilyere ver. Yoksulluk zorlu pehlivan! Yoksullukla gresilmiyor! Engl pehlivanlari yeniyor yoksulluk. Valla benim haberim yoktu.Demin namazdan ikarken duydum, memnun oldum. Kabak MusduAga kendi adamimiz sayilir surda! Evci ky ka adimlik yol? Bir eliyagda, bir eli balda. Altinda at. Kusaginda para. Her hafta Kizilca'da,Ankara'da! ankaya kskne keklik, eliliklere bal veriyor. Mor lahana,krpe kuzu, taze yag, trl peynirler, ky isi oraplar, islemelicepkenler, seymen urbalari, her sey... anladin mi? Bissr de mlkvar. Ortaga verip ektiriyor. Sgtleri, kavaklari fazladan! Para kpherif! Yarin sade sana degil, hepimize faydali olur. Byle bir adam,senin kizina msteri olmus, sen dsnyorsun! Aklina yanayim! Bosver,kaldir kafani syle! Kaldir yzmze bak! Haydi hayirli olsun!Hayirli islerin ok olsun!.."

"Sag ol ama..." dedi Velikul. "Daha kesin konusmadik!"

"Canim kesin konusup daa... Kahpem Velikul!.. KarsindakiKabak Musdu senin be!.."

"Olsun!" dedi Velikul. "Gene de dsnmek gerek!.."

"Helbet gerek!" dedi It Omar. "Yalniz, byle kus herkesin basinakonmaz, anladin mi? Adim Velikul deye magrurlanma! Piradak uuverirbakarsin..."

"(Keske usa!)" diye geirdi iinden. Ama bu gider, bir baskasialar kapisini. Kabak Musdu'dan iyisi mi, kts m alacak kimbilir?"(Yahu bu sidikli Havana neye birden ira gibi parladi? Ne biimkafa bununki? Ulan dsnsene, sen bir iplak kulsun! Bu gidenin en

varsil herifi, en byk alisverisisi kizina alici ikiyor, daha neistiyorsun? Inadindaan... Valla hep inadindan soykanin! Ulan, oglun varevereceksin, kizin var gelin edeceksin! , bes bes, alacaksin parasini,


25/321

vereceksin kizini! Tre bu! Kim bunun disinda kalabilir de evermeyebiliroglunu kizini? Sen kendin yapabildin mi? Ben kendim yapabildim mi?Oglumuz kizimiz da uyacak bizim uyduklarimiza...)"

aylari getirip birakti Linlin. "(Kavatlar!..)" dedi.

Sakir Hafiz, Velikul'un kafasini okumus gibi pufladi:

"Kari kisminin bu islere akli ermez hi!" dedi. "Bu nedenle ilkinbiraz mirin kirin ederler. Ama sonra senden istekli olurlar. Eger simdiHavana olmazlaniyorsa, elleme olmazlansin! Birka gn sonra kesindegisir..."

Eski Muhtar Cemal, az sekerli bir kahve syledi kendisine:

"Kabak Musdu'nun akari yok, kokari yok VeIikul, deli olma!

Sakin olmazlanip herifi caydiralim deme! Elini sallasa ellisi onun! Istersebir gnn iinde bes kizi birden alabilir sehirden. Adam kydenolsun, namuslu olsun diyor. Gz yalniz bende olsun diyor. Hem deserveti kavi! Yarin lm olur, kalim olur. Kalirsa burda kalir malimlk. Zaten ka ocugu var nceki avradindan? Iki mi, m? Ikide bundan. Drt. Drt ocuk, Kabak Musdu gibi adama ok mu?Valla hi! Hayirli olsun kardasim!"

"Hayirli olsun, hayirlii!.." dedi Sakir Hafiz. "Benim bir kizimolacakti, Kabak Aga gelip iki arkadasimin nnde alici ikacak da,ben byle somurtacaktim! Yanayim senin aklina Velikul! Birak somurtmayiarkadasim!..."

"Kizim ok kk daha!" diyebildi Velikul. Camin nnden alipgtrrken ellerinin omzuna gmlsn, yumusacik kemiginineline gelisini dsnd. Sertelmemis daha. "ok kk, hemen evlenemez!.."

"Aklina yanayim!" dedi It Omar. "Derede im biter, kayada bildircinter, agildaki oglaktan erken byr kiz dedigin! Benim Akif'lenDr ayni hafta dogdu. Bu yil on drdne bastilar..."

"Ohhooo!.." dedi Sakir Hafiz. "Hazreti Peygamberimizin kadim

lafi: "Kiz kismi on nde ocuk dogurur!" Sen ne diyorsun? Bahusus,kylk yeri bunun burasi! Sanip banarken, biri arpar geer! Ozaman, keske verseydim istedikleri zaman dersin; ama is isten geipgitmis olur. Haydi hi dsnme, hayirli olsun!"

Iki kisi sokuldu yanlarina:

"Hayirli olsun Velikuuul!" dediler.

"Arkadaslarin ayini sen syle artik!" dedi Cemal. "Ben de syleyebilirimama sana yakisir. Sen varken bana ayip olur..."


26/321

"Arkadaslara ay getir Linlin!.." dedi usulca.

Sesi karcimisti. Kahvedekilerin dikkatini ekti. Oyuncular da, seyircilerde basini evirip bakti. Birkai, kiindan elini ekip, bir grevduygusuyla Velikul'un oturdugu masaya geldi. Oturup, "Hayirli

olsun!" dedi. Velikul onlara da ay syledi.

En son Koca Linlin gelip kulagina, "Hayirli olsun Vela! Bir ayda ben ieyim mi, ne dersin?" diye sordu.

Velikul basini kaldirip bakti: Ona saygisi oktu. Gnln kiricibir sz diyemezdi.

"I bakalim Koca Linlin! Bir sen eksiktin!" dedi glerek.

ayi iip bitirdikten sonra, birka kisi sordu:

"Hayirlisiyla dgn ne zaman Velikul?"

"Dgn konusmadik daha..." dedi.

Basini ne egip dudaklarini kemirdi. "(Bizim ky benden nce,kizi verdi bile! Havana evde boyuna sokurdansin bana karsi!)" Sonraikarip bir onluk uzatti Koca Linlin'e:

"Iilen aylarin parasini al!" dedi.

:

EVCI'DE BIR KUL

Evci ky Gkimen'e bir saat. Atla kirk dakika. Kabak Musduagir, srer, ezmez atini. Agir srdg halde az eker iki kyn arasi.Gkimen'den daha ufak, yanik, kavlak bir kydr. Insanlarinin oguAnkara'ya gmstr: Ankara'ya genlerin yarisi Almanya'ya, Hollanda'yagemislerdir. Genlerin de, kalanlarin da mlk yoktur.

Ufak kydr. Mlkn tm Musdu'nundur. Parasiz kalirlar. Cahil

kalirlar. ekip giderler sonra. Ykleri bir kagniyi doldurur, doldurmaz.Bir kk "kondu" odasina sigar Ankara'da. Ama kalan kalir.ileye dayancasi olan Evci'de kalir.

Bir bayirin etegindedir. am, hemen stndedir. Yukari dogruyrrken nce biraz tarla gelir. Sonra alilar, dikenli ardilar baslar.alilarin, ardilarin arasinda sari amlar yer alir. Kesile kesile

seyrelmistir amlar. Ama baska kylerin bu kadar da yoktur. Tavsan, keklik,tilki, bildircin, ok av bulunur amlarin alilarin arasinda. Saklikoyaklardir buralar. Ne Ankarali bilir, ne Amerikalilar. Sapa yerlerdir.


27/321

Yol vermez her zaman. Taak tuuk, paat kt, avci grltleri olmaz.Her cumartesi pazar, kyn dolayini yabanci heriflerle kopaylari, tazilarievirmez. Kendi halinde, eli yz kapali, kale gibi bir kydr...

Alt yanindan Erikli'nin suyu geer. Iki yani elma baheleridir.

Yeni kurulmustur baheler. Yer ierler. Bu kadarina izin verir KabakMusdu. Bu yzden Evci'nin imami yesi, "Agamiz iyidir valla!" diyesik sik vg dzer.

Ama yenilip iildikten sonra kalan elmalari toplatip satmakMusdu'nun hakkidir. Kamyonlarla gtrr Ankara'nin haline. Kamyonlarkabzimallarin, elmalar Musdu'nun. Kar kazan ok olur.Musdu yz elliye verir, teki de yze satar. "Parasi olan kazanir.Sermayenin gc!" der Musdu. "Kamyonlar olmasa gtrp satamazsin.Kamyonlar dnya para! Ben ki bu kadar paranin iindeyim. Yzyorum

desem yalan olmaz. Benim yok bes tane kamyonum. Sizlerinnasil olacak? Ankara halindeki Haci Refik sznde durursa bu yilbir Reo ekecegim! Ordu mali. Kullanilmistir, ama yenisinden gerikalmaz. Neyse, kamyon olmazsa nasil gtrr satarsin elmalari? Esseklemi? Geti o dnemler! Yklesen yklesen yetmis kilo yklersinesege. Ankara gnlk yol. Birak Ankara'yi, Kizilca'ya varamazsinbre yegenim! Kfnlerin iinde birbirini yaralar, sonra da rr o elmalar.Ille de kamyonlarin olacak. Ykledigin gibi, iki saatin iindeulastiracaksin. Lekelemeden, kiz gibi ikaracaksin mali pazara. Kizgibi. Al yanakli. yle elmalar ki, istersen buuk, drt liradan sat...Yani kiz gibi elmalar..."

"(Kiiiz!..)" dedi iinden. "(Kiz gibisi var mi dnyada be? mrmz

daha fazla rtmenin lzumu yok bu cinli kariyla! Para dersen

var. Mal dersen gani. Vcudum da yerinde hamdolsun! Neye almayacakmisim?

Deral alip bugnk gnlerimin degerini bilmeli, tadini ikarmaliyim!Yoksa, dnya geer gider oglum Kabak Musdu! Geer

gider ki, gelmez geri! Parayi vapurlara doldursan da ise yaramaz o

zaman. Ille de vaktinde. Demir tavinda, gzel aginda demis. Sen de

aginda seveceksin. Velikul'un kizi gl m, smbl m? Yoksa menevse

iegi mi, ne boktur anlayamadim! Bir grste arpti beni.

Ulan su gelge dnyada epey kancik sinadim. Bunun gibi birden furani


28/321

olmadi hi. Ahududu likr olmus namussuz! Ayvayi almis agzina.

ikmis damin basina. Isiriyor! Dislerini seveyim! Yiyem yiyem! Salari

boncuk rl daha. Olsun. Dgn davul derken biraz daha tavlanir.

Kavun karpuz bile gn nce ham iken, drt gn sonra eriveriyor.

Hele bir davul gelsin! Davul sesini duyduka byr kiz kismi.Dr de byr. Tyl tyl yzn, sari salarini, gks gzlerini seveyim!Yiyem yiyem! Onu bu evin hanimi edeyim. Onu sehire gtrpgmme banyolarin iinde imdireyim. Isterse hi getirmeyeyimoralardan. Genlik Bahesi'nin iindeki sallangelere bindireyim.Maras dondurmalari alip yedireyim. Taksi tomafillerinin iinde, birankaya, bir Baraj, bir ankaya, bir Baraj, boyuna gezdiyerim...Cinli Kamile otursun burda!..)"

"Kamileee!" diye bagirdi.

"Ne var Musdu?" dedi Kamile bulasiklarin basindan.

"(Dilini essek arisi soksun! "Ne var Musdu?" Ulan bir buyur dersincinli cenabet!)" dedi iinden. Disindan bir sey demedi. Dese neyeyarayacak? Olmamis olmamis, simden sonra mi olacak? Bekle olur!.."Bir gayfa yap gel de karsima otur! Konusacak szm var! Az sekerliolsun! Canin istiyorsa kendine de yap! Beraber ieriz!"

abuk gelsin diye beklemege basladi avradini.

Kamile bulasiklari boyadi becerdi. Ikilik cezveyi srd bir yandan."Anam anam anam!.." dedi egilip kalkarken. "Cavir sizilar ktrmetti beni kirkima basmadan! Anam anam anam!.." Tepsiyi bir

daha sildi, kuruladi. Fincanlari parlatti. Cezveyi tasirmadan aldi ocaktan,

yrd Musdu'nun yanina. "Anam anam anam!.." nce cezveyikoydu, sonra tepsiyi, yere. Kpgyle doldurdu gzelce. "Su da istermisin Musdu?" diye sordu.

"Isterim! Bir de su getir, keyfim tam olsun!"

"Getireyim..." dedi. "Anam anam anam!.." Inledi gidip gelirken,

"Anam anam anam!.." Suyu getirdi. "Buyur!"

Musdu iti: "Bir de sigara yakayim, ates getir!"


29/321

Kamile, kirilip dklerek atesi de getirdi.

"k gayri kocakari!" dedi Musdu. "Otur dizimin dibine! Sanasz konusacagim! Sigara vereyim mi? Haydi vereyim de yak! Biliyorumimiyorsun ama, simdi i, iyi gelir! Szgelilerden verecegim

hem. Amerikan sigarasidir. Sizilarina, sinirine faydasi olur..."

"Imem ben sigara!". dedi Kamile. "Ben sigara ien avratlardanmiyim? Sizima sinirime de karisip durma fazla! Bu dnyada bir benmiyim sizili, sinirli?"

"Karistigimdan degil ulan! Sz konusacagiz. Birden parlamayasindiye byle sylyorum. Ama daha sz amadan agzimi bagladin.Ulan bir aksi avratsin ki! Beri bak, valla yatirir keserim seni! Kitir kitirkeserim, adin gazetelere geer. Szm saga sola ekip zihnimi dagitma

benim. Dediklerimi iyi dinle. Ben Gkimen'den kiz aliyorum!"

"Neeeh!.."

Kamile, yanina yildirim dsms gibi sarsildi. Kahvesinden ilkyudumu alacakti. Eli havada kaldi. Ama belli etmedi sarsildigini. Iyikt iti kahvesini. Basini yere egip bekledi kocasi ne diyecek? Yillardiriyice kosullanmisti her baskiya, her kskye...

"Fena bir kiz degil! Anasi babasi aksoylu! Damin basinda grdmbiliyor musun? Anasi bulgur sermis. Bu da bir ayva almis eline.Yiyor. Bak, kizma Kamile! Valla kurtulamadim arkadaslarin, ahbaplarindilinden: "Evlen, evlen!.." Basimin etini yediler: "Yeter artik herisi Kamile yengemizin basina yiktigin! Yordun yiprattin hatunu! Yoksulolsan haydi neyse! Ama degilsin. Paran var! Servetin hakeza! Lortgibi adamsin hamdolsun! Senin gibi adama evin iinde ift hanimgerek. Dul gelin filan alayim deme sakin!" dediler. "Kiz al, ne grrsesende grsn! Kamile yengem alistirir gzelce! Kocaligin nndegenligin sonunda bir sefa sr Kabak Musdu!" dediler. "Kefenin cebiyok arkadas! Raki imedikten, ttn imedikten, eski karinin stne

yeni kari almadiktan sonra ne yapacaksin parayi?" dediler. Iste byle!ikamadim szlerinden. Seni emekliye sevk etmeye karar verdim!Tabii bunu sirf senin iyiligin iin yapiyorum! Rahat yasayacaksin mrnnburasinda. Arkadaslar diyor ki: "Yengemiz o sizilari sinirlerihep senin kapida buldu! ok eziyetli bir evin var! Gelenin gidenin

ok! Tek avrat dnyada dndremez o koca evi! Kamile yengemizinyanina bir yardimci sart!" Ne zamandir sylerler bunu. Ben de he hider geerim. En son bugn Gkimen'den geerken damin basindakizi grdm, kararimi verdim. Tabii sen de ok mennun oldun buna.

Memnun oldun ki, hemen gidip kizi greceksin. Begeneceksin. Sonradgn iin hazirlik yapacaksin. Bana kalsa dgn mgn istemem,mina gorum, dgn neyimis? Ama ayip olur. Adimiz byk. Kabak


30/321

Musdu dedin mi herkes ayaga kalkiyor. Devecilerle konustugumuzdankapiyi byk yaptirmisiz. Dgne gelenleri agirlayacaksin. Bende senin hatirin iin tamalgi furduracagim. gn, gece aldiracagim.Hemi Evci'de, hemi Gkimen'de sofralar kurulacak... nkbu bir kizdir. Dgn ona gerekli. Bundan sonra seni rahat ettirecegimKamile! Elini sicaktan soguga aldirmayacagim! Oturtacagim ocagin

basina, yn hirkani geydirecegim, sabah kalkinca, "Su syle olacak,bu byle olacak!" diyeceksin, tamam! Buyucacaksin, o yapacak!"

Agzini aip szck konusmuyor Kamile.

"Eski Muhtar Cemal'in evine agirtip konustuk babasiyla. ImamSakir Hafiz da vardi. It Omar yoktu yalniz. Tabii bu ilk konusma."Verdim arkadas, al hayrini gr!" demez kimse. Fakat vermem de demedi.ok yumusak konustu. Cemal'le Sakir Hafiz da grev aldi.Iyice sikilayacaklar herifi. Basaracaklarina gvenim ok. Bunu basardilar mi,birer naylon yagmurluk alacagim kendilerine. Tabii onlarinki

yerlisinden olur. Ucuz. Benimkini ikarip giydim nlerinde.Hafiz'in agzinin suyu akti biliyor musun? Erlik varliginan avrat!

Paran olunca elin isliyor. Elin isleyince kafan isliyor. Hamdolsun durumumok iyidir. Iyidir ama, gene de bir tedarik grmem sart. Sagdakisoldaki alacaklari toplayacagim mahanayla Kayadibi'ne gidipKoreli Hsn'y bulacagim yarin. Yedi yz lirayi alip gitti, bir dahagrnmedi. Oysa bin lira getirecekti drz! Neyse, sen birka gnsonra kalkar, biraz teberiyle, kizi grmege gidersin. Ben Ankara'danalirim ne gerekliyse! Ne susuyorsun ulan, mennun olmamis gibi? Beribak, agzini a, iki szck konus! Valla kirarim kemiklerini!.." DrttKamile'ye: "Konus!" dedi yeniden.

"Ne konusayim Kabak Musdu?" dedi Kamile. "Kendin konusuyorsunya iste!.."

"Kendim konusuyormusum! Ulan ben seni agirdim, danisayimdiye. Danisan dagdan asar demis atalar. Ama kabahat bende ki geldimsana danisiyorum! Sen de agzini aip szck sylemiyorsun. EskiMuhtar Cemal diyor ki, yengem bu ise ok sevinir. Dahi Sakir Hafiz,

o da byle sylyor...""Agzina siayim o kei sakalli naletin! O Cemal olacak essegin deagzina siayim! Uzun kulakli naletin! Elimden o kadar ekmek as yediler.Bana bunu mu yapacaklardi sonunda? Anam anam anam!.. Hergelen drzye hizmet ediyorum adam sanip! Bundan sonra etmem!..Etmeeem!.. Neye edeyim byle olacak olduktan sonra? Anam anamanam!.."

"Etmezsin etmezsin!" dedi Musdu. "Sende kafa yok bir kez!

Kafan olsa byle konusmazsin! Ulan onlar sana ktlk degil, iyilikediyor bilirsen! Ulan dsnsene ben yz okkayim kara okkayla! Canincinin kalmadi be! Neyse!.."


31/321

Bosalan fincanlari alip ikti Kamile.

Kabak Musdu bagirdi ardindan:

"Byle kararip kararip kafami bozma Kamile Bayan! Edebinle

otur, kalk! Ne diyorsam onu yap! Zaten hoca nikahiyla duruyorsunzerimde. Daha olmadi bir izik ekerim, kalirsin yetim cin gibi! Yenisinide hkmet nikahi yaparim zerime, tamam! Takir tukur alimsatip durma bana karsi!.."

Iinde balik grnen anahtarligini salladi:

"(Kari kismina fazla yz vermege hi gelmiyor be Musdu!)" dedikendine. "(Yz verdin mi astar istemege kalkiyor. Bas edemiyorsun.Onun iin ok dikkatli ol aslanim!)"

Paketini aip bir szgeli sigara yakti. Kalkti sonra. Elektrik fenerinialdi. Paltosunu takti sirtina. Asagiya indi. Oglu Tuncer'le konustubiraz. Tuncer Reo'yu ne zaman alacagini sordu yeniden. "Yakindaalirim patlama bakalim!" dedi. Sonra alacak verecek defterlerini ikarip

okuttu. Kime gidecek? Kimi agirtacak? Neler alip satacak? lpbiti, yeni tasarilar yapti. Sonra yukari ikti. Serilip hazir edilmisyataga atti kendini:

Bundan sonra Cinli Kamile'yi almiyorum koynuma!" dedi."Taze mis gibi Dr kizi bastiracagim bagrima, anladin mi? Saracagimbelinden, onunla yatacagim! Yeyecegim dudaklarini, memiklerini!Yeyip tketecegim valla..."

:

"ULUGUS"

"Nineee!.. Aaay Ulugus nineee!.."

Kapisini bir daha, bir daha dvdler."Gii Ulugus nineee!.." Bir daha bagirdilar.

Ulugus'un evi kyn kiyisinda, uta. itli avlunun iinde, bakimsiz.Sahipsiz gibi. Ama temiz. Tas toprak, gbre, saman yok ayakaltlarinda. Tavuk pisIigi, kedi kpek ls, kz esek kemigi yok.Ulugus yalniz basina oturuyor. Issiz daglarin iinde, Gkimen'de yapayalniz

bir kocakari. On iki yil nce ld kocasi. "Ulugus" asil kocasinin

adiydi. Kocasi lnce o ad kendine kaldi. Simdi Ulugus asagi,Ulugus yukari... ok masal biliyor. Kuslardan; kanatlanip uan, kurtulanyoksullardan sz ediyor.


32/321

Bir ocuk daglarda kaliyor rnegin. Anasini ariyor beylerin kairdigi.Kahyalar alip kesmege gtryor yavruyu. Bir ulu kus havadanizliyor onu. Yoruluyor gide gide. Yatiyor bir kayanin glgesine. alilarindibinde ieklerle, bceklerle oynuyor ocuk. Kahyalar horluyor.Ulu kus inip kapiyor ocugu. Uuruyor kanadinda. Yum diyor gzn.

Yumuyor ocuk. A diyor gzn. Aiyor... ocuk ossaat anasinindizi dibinde buluyor kendini!.. Beyleri ldrd sonra o ulu kus.Alip ikip gtrd anasini da, bebesini de. Bir topragin stnde bagbahe evirdi. Bir yoksul obanla evlendi avrat. Toprak yle bol verdi,koyunlarin yle bol yn, peyniri oldu, ari kovanlari yle doldu; kurtuldularyoksulluktan. Kurtuldular kulluktan. Ne kul oldular, ne kulaldilar. Onun iin o ulu kusu unutmadilar. Yemini suyunu koydulardamin basina. Diledigi zaman geldi yedi, diledigi zaman geldi iti...

Kocasinin bildigi btn masallari biliyor. Bildiklerini retiyor.Anlattigi masallar hatirina oban Ahmet'e "Ulugus" diyorlardi. ldkten

beri de karisina diyorlar.

Yeniden bagirdilar: "Ulugus nineee!.."

Ses vermedi Ulugus. Kapisi kapali.

"Yok galiba evinde!" dedi kizlar.

"Yok!.. Yok!.. Olsa aardi!.."

Dnd, gidiyorlar. Caminin yanindaki esmede Ulugus'u grverdiler."Nine, nine, nerdesin?" Su doldurmus kaplarina. Eline yznesu arpmis. Ak salari islak biraz. Almis kaplari eline. Tam yryecekti,bastirdilar.

"Nerdesin sen ninemiz?"

"Sucaz doldurdum! Siz nerdesiniz?"

Biri kostu bakraci aldi. br toprak ibrigi.

"Dr'y Kabak Mustu istemis gi ninee!"

Babasi verici olmus gi Ulugus ninee!"

"Anasi i-ih diyormus Ulugus ninee!.."

"Herifin agzi altin gms gi ninee!.."

"Ulugus nine, neye bizim kyn kizlari hep yabana gider?"

"Ulugus nine, bizi de byle moruklara mi verecekler?"


33/321

"Ulugus nine, ne zormus Gkimen'de kiz olmak!"

"Kiz olmaktan kolay imis ocaklarda kz olmak!"

"Ulugus nine, aksam oldu, atamadim torbami!"

"Torbami atip iemedim orbami..."

"Ulugus nine, anlat bize azicik..."

"Bizim isler lnce de byle mi?"

"Bakraci kapliga koy Zakey, kapliga!" dedi Ulugus. "Irbigi da igdenindibine dkelim. Sulansin igdecez. teki bakrala bunu da alin,bir daha kapip geliverin! abuk gelin, size masal skeyim..." Kosturdukizlari.

"(Dr gitti, Dr gitti, Dr de gitti!)" dedi kendine. "(HazretiHacer gnnden beri beser onar, yzer, biner, yanar kizlar! Yanarkmr kesilir! Bu kara yazilar bize kudretten yazilmis, sileriz silerizikmaz. Silsek de, kizsak da ikmaz... Dr gitti, Dr'cez de gitti, neyapayim?..)

Kizlar geldi. Dkmsler bakrataki sularin yarisini. Uarak, kosarakgelmisler.

"Aceleniz neydi, uarak geldiniz? Uarak gidiyorsunuz aglayacaginizgnlerin stne!"

"Hayiiir Ulugus nine, bize byle deme!"

"Gkimenli degil misiniz, olacaginiz o!"

"Hayiiir hayir Ulugus nine, bize demee!.."

"Hayir hayir deyin, avunun siz! Elin adami saydi mi paralari,atir atir ayirir yarin sizin de bacaklarinizi!"

"Abuuuuuuoov!.." dedi, korktu kizlar.

Ulugus, ocagin iki basina minderler atti. "Oturun!" dedi. Kendide kuru yere oturdu. "Demek babasi verici olmus da, anasinin gnlolmamis? Olur yakinda!.. Olmasa da... Kim takar ana gnln?Kadin o! Kim takar kadini, kleyi? Kadin ev klesi! Kadin dogurur,yener lm. Koskocaman lm yener de, yazgisini yenemez. Btnkyn karisi, kizi birlik olup Kabak Musdu'yu yenemez! Yener amayenemez! Gres bilse, yener. Gres bilmez. Gresmek istemez. Peseder. Kendi gnlyle yatar alta... Anlatiyorum dinleyin:

"Kizin birini, bir sandiga koyup kitlemisler! Atmislar irmaga! Bebeymis


34/321

daha. Irmak, sandigi alip gtrms. alkanmis sandik denizlerde.Orasi burasi; varip bir kiyiya ulasmis. Denizi bimege gelenlerkosmus. "Tamam!" demisler. "Hazine bulduk! Varsil olduk!" Itipkakmislar basinda. Kirmizi sakalli bir herif var imis ilerinde. BizimGmen Osman gibi bir herif, bildiniz mi? Demis: "Durun! Usulcanaaalim! Belki para degildir!" Bu olmaz olasi paralar her yerde byle yarani

yoldasi birbirine dsrrms! Ee, bosuna mi demisler: Anayi kizdanayiran para! Ocagi batasi para!.. Itisip kakismayi birakip amislarsandigi. Amislar ki ne grsnler? Ne grmsler? Bilin bakalim?.."

"Kiiz! Kiz grmsler sandigin iinde!"

"Kilitli sandigin iinde kiz var tabii! Ne bildiniz?"

"Dedin ya, kizi sandigin iine koyup kitlemisler!"

"omak iksin aklima! Kitlemisler dedim, unutuverdim! Sonra

demisler: "Biz bu kizi ne yapalim?" ok da gzel! Ay parasi! okayaz ortalik. Gn dogunca daha da beyazlanmis kiz. Ama hibiri almayatamahlanmamis. Ne yapsinlar simdi bunu? Ilerinden en yoksulbirine verip, yollamislar evine. Alti tane kizi var imis herifin. "Bir debunu gtr, yedi olsun arkadas!" demisler. Alip gtrms evine:"Canli balik tutup geldim avraaaat!" diye bagirmis karisina: "Disibalik tutup geldim!" Bebeyi grnce kiz diye kararmis avradi. "Kararma!"

demis. "Sen alti tane bulup geldin, ben sesimi ikarmadim. Benbir tanecik getirdim, sen de ikarma!.." Katmis bunu da tekileriniine..."

"Eee; byt abuk! Byt abuk Ulugus nine!"

"Ivmeceniz, aceleniz ne? Ne yapacaksiniz abuk bytp de? Birkabak daha ikar. Sayar parayi. Alir gider on drdne basmadan!.. Ellemeyin,biraz oynasin ocuk yasitlarinin arasinda!.."

:

HAVANA'NIN HALLERI"Hayirli olsun Havana!

"Hayirli ugurlu olsun giii!.."

"Dr'mz masaallah, serpiliverdi!"

"Kaderi var imis! Varsil eve gidiyor!"

"Srnmez yasami boyunca insaallah!.."

"Eeee, kader bu! Dr'mz tuttu gtryor bakalim, nereye


35/321

konduracak, nereye dndrecek? Gldrecek mi, aglatacak mi? Belliolmaz! Kabak Musdu'nun ka gnlk mr kalmis surda? Hkmetnikahi yaptirin da yesin mallarini drznn!"

"Parali herife dst, paralii!.. Askolsun Dr'ye!.."

"Parasi da batsin, mali da! Yeter ki yz glsn yavrumuzun!Onunkiyle birlikte sizinki de glsn insaallah!.."

"Hayirli olsun Havana! Hayirli ugurlu olsuuuun!"

"Eee, dgn ne zaman bakalim Havanaaa?.."

Sirtinda uvaliyla bagdan geliyor. uvali yaprak dolu. Asma yapraklarini,elma, armut, zerdali yapraklarini doldurup geliyor. "Telefolmasin... Mal masat yesin..." diyor. Iinin bir yerleri cayir cayir yaniyor.Dumani basindan ikiyor. Herkes byle, "Hayirli olsun Havana!..

Hayirli ugurlu olsun Havanaaa!.." dedike yaniyor. Is olmasaikmayacakti disari. Eve de geliyorlar. Elinden gelse bir kuyu esecek,girecek iine, ikmayacakti dibinden. "Agzi fisek kapikli drzye mikaldi benim kizim? Emsali mi onun? Ne zevksiz, edepsiz avratlar bunlar?Dengi mi kizim onun? Hi dsnmyorlar! "Malli!.. Parali!.." diyorlar.Kpek yesin malini, parasini!.." Sokaklardan kurtulup eve gelenece,yz kanciga laf anlatmak zorunda kaliyor. ogunu

duymuyor. Duymayacak ama, "Sisiniyor baksaniza! Para delisi kancik!Kizimi varsila veriyorum diye uuyor orospu! Git anam giit! Bizseni byle bilmezdik! Mali parayi grnce sen de degistin! Degismeyenmi var? Sadece delilerle ller degismezmis. Sen de degistin Havanaa!..Anayi kizdan ayiran para, degistirdi!.." diyorlar. Deyip gnahinagiriyorlar.

"Benim ierim yaniyor! ok canim sikiliyor bu ise avratlar! Ben

o Sisgbek canavari, ben o Toprak Soyulcani grnce nefretimdensapsari oluyorum! Tosba simali herif? Elim ayagim titriyor. Titriyorum.Zenzele gibi bir avrat oluyorum. Ne yapar, nasil bas eder geceleri

benim Dr'm onunla! Yilan elinde kalmis sere kusu gibi irpinmaz miyavrucagim? Bulgur serdik de karistiriyorduk damin basinda!Kayadibi'nden geliyormus devrilesi! occam eline bir ayva almis isiriyordu.ocuk o daha, ne bilsin? Besi bildir bitirdi. Atin stndengrms, ayvayi isirirken! Atmaca kusu gibi kavrayip almis gzylealak! ok dedim kuzuma sonradan. Ama ne are? Hi insan gelipgeen heriflere karsi, damin basina ikar da ayva yer mi ay kizim? Senbir kizsin! Elmastan altindan kiymetlisin! Gln yapragindan, igdeminieginden naziksin! Neden eline bir ayva alip dikelirsin daminbasina? Aaaah; tekine mi demisler, pederin peder olacagina, kaderinkader olsun diye?.."

"Ka altin takiyor Musdu, Havanaa?"


36/321

"On altin diye duyduk, dogru mu?"

"Cinli Kamile agridan sizidan inleyip durur: "Anam anamanam!.." Carti eker, erkenden lr yarin... O evler, o konaklar, obaglar baheler, onca mal, davar, aynali sandiklar, teyp, gramofon,radyo, pikap makineleri! Hacer Bulus'un, Zeki Mren'in, Mahzuni'nin

plaklari... hep Dr'ye kalir artik! ok tokgzdr Kabak Agamizok! Esirgemez parayi, mali... Parasinin dsmanidir: Kaderi varimis senin Dr'nn kaderi, askolsun! Askolsun, Kabak Musdu'yadst kizin!.."

:

GKIMEN'DEN GEERKEN

Kabak Musdu, atin basini eke eke geliyor baglarin arasindan.Dr camdan grd geldigini. Atti kendini yere. Kseye bzld:

"Yandim!.." dedi. "Eve gelirse yandim, mahvoldum!.." Kalkti abuk.Gpr gpr indi merdiveni. Ahira kostu. "Samanliktan atina samanalir!" Dnd avlunun iinde. "Nerlere gideyim Allahim? Nerlere sineyimTanrim?" Ahirin yaninda bir gz yer var. Evin taktuku konur.Dolu bir yer. Ama kapisi kirik. Khne. Kostu oraya. Szlp akti biryerinden. Hi isigi yok. "akmagini akar da grrse? Ne var ne yok,suraya bir bakayim derse?" Iyice bzld taktukun arasina. Gz alisti,

isidi evresi. "Nerden siziyor bunca isik bilmem ki?" dedi. Korktu."Toprak Soyulcan grrse beni?" Bzld. "Grr yakalarsa? Yakalarkolumu tutarsa?"

Kabak Musdu, Velikul'un damina karsidan yutacak gibi bakiyor.Gzleriyle kavriyor, kollariyla sariyor, koca evi, iinin tavugu ccgyle,Dr's perisiyle yutuyor. "Yreginde zerrece muhabbetinvarsa ik su damin basina Dr!.." diyor. "ik, gl yzn greyim!O sari ayvayi al gene eline! Isir ben varirken! Sana her gn o sariayvalardan yedireyim! Kisin da reelini! Szme ballar yedireyim sanaDr! Amerikalilara, elilere tasidigim yayla ballarindan yedireyimsana! Gelecek hafta askeriyeden bir Reo kamyonu aliyorum. Gr ne

kamyon! Ati kylere kullanacagim, onu Kizilca'ya, Ankara'ya inip ikarkenyollarda! Seni o Reo'nun nne oturtayim. Bir gn Kizilca,bir gn Ankara! Bir gn Kizilca, bir gn Ankara! Ankara'ya varincataksi tomofillere bindireyim. Bir ankaya, bir Baraj, bir ankaya, birBaraj! Gezdireyim durmadan. Genlik Bahesi'nin iinde yogurtlukebap, Maras dondurmalari yedireyim sana Dr! Bak szm szDr! Gllere, glsularina beleyeyim seni! Sen benim mrmn sondneminde ailmis goncamsin Dr! Sen beni bu Cinli Kamile'denkurtar olmaz mi? ok biktim bu mundar avrattan! Biktim, hi canimekmiyor Dr! Bunca zamandir ondan bundan geinmekten de biktim!Senin gibi bir suna istiyorum yatagimi isitan! Evimi silip spren.

Sobami yakan. ayimi koyan stne. Demleyen gzelce. Mis kokuluSeylan aylari bulup geleyim sana! Kaak maak! Ben gelince


37/321

doldur bardaga. Bardakta "Hos geldin" yazsin. Sekerini yanina koy.Kitlama ieyim anladin mi? Kitlama ieyim de bitmesin! Seni de ylekitlama gibi kidim kidim idare edeyim! Ama istersen on dokuz yasindabir hasari oglan gibi, sincap gibi acar olayim! Doymak kanmak bilmemben valla! Yaniya seni canim ok ekiyor Dr, ok, oook!.."

Bakiyor araya araya. Ama yok Dr. ikmiyor cama. ikmiyordudambasina, kapiya. Grnrde Velikul'la Havana da yok. Kapalikapilari. "Geip gideyim en iyisi! Varacagim yere bir an nce varayim.Aksama tez dneyim. Olmazsa Cemal'e sapayim biraz. Uygun olursaCemal'la birlikte gideriz Velikul'un evine..."

Daldi ky iine. Velikul'un evi kiyida. Velikul'un evini geti.Dr bzlyor taktukun iinde. Harman sprgesi, semer, boyunduruk,zm sepeti, bir tekne eskisi... Bzlyor aralarinda.

"Hayirli olsun Kabak Aga!.."

"Merhaba Bekir, sag ol!.."

"Hayirli olsun Musdu Aga!.."

"Sag ooool aslan yegenim!.."

"In de bir ay i Musdu Aga!.."

"Acele isim var Linlin, Kayadibi'ne gidiyorum!.."

"Hayirli olsun Kabak Aga, hayirli olsun bakalim!.."

"Sag oluuuun, berhudar olun aslan yegenlerim!"

Ky geti. Kayadibi'nden yandaki harimlarda lahana yoluyorlar.Yerelmasi, turp ikariyor, patates skyorlar. Kadin kiz dikelipbakiyor. Kambur erkekler, yorgun delikanlilar, kiskananlar, imrenenler,herkes dikelip bakiyor. Agir agir srd atini Musdu. Kara Ahmet

Kuyusu'nu getikten sonra, "Di!" dedi. zengiye basti. Drtnalakaldirdi ati. Ama gvdesi dayanmadi. ekti gemini. "(Agir agir srsunu Kabak Musdu!)" dedi kendine. "(Kayadibi iste! Bes dakika ncevaracagina, bes dakika sonra var, fark etmez!..)" dedi.

Srd agir agir.

:

SAKLAMBA GIBI

Kayadibi ky, koca bir kayanin dibinde. Sagi solu da kayalar,kayalar! Az tarlasi var. Mala davara vurmus bir ky. Yola bele uzak.


38/321

Cip, pikap ancak seimden seime ugrar. Uzak bir ky. Agasi da yok,pasasi da. Topraklari bitersiz. Kuzulari Kabak Musdu'ya verirler.Sekiz on kisi aricilik yapar. Eski yntemle kayirirlar ariyi. er drderkovan vardir her birinde. Kovanlari sepettir. Sepetlerin iini disinisigir mayisiyla sivarlar. Gene de bali iyi olur. igdem, iek, ardi,

am kokar. Karagan, mese, dagelmasi kokar. Ayri tadi, lezzeti vardir.Taze taze ikartir Kabak Musdu. Bes, altindan alir kilosunu. Gtrrotuzdan kirktan, tutturabildiginden satar. Ankara'daki Amerikalilar,"ambal", "yaylabal" diye diye kapisir. Eliliklerden isterler. "Parabol, para gl heriflerde! Onlarda para bol, bizde bal kit! Olmadi,fenni kovana alisamadi kyl efendiler! Beyinleri buz dolu ne olacak?Bir mor lahanayi ektiremedim bu kye! Ektiler, tutturamadilar. ilesiokmus! Bcekleniyormus! ok olur tabii ilesi! Bceklenir tabii!Avratlariniz ekerken, dikerken durmadan yellenirse, elbet bceklenirmor lahana! Tabiyatsiz kyller, ne olacak! Bir de sekiz lira istersinizbir kilo bala! Hemi de bor aldiginiz parayi getirip vermezsiniz

kendiliginden. Yedi yz lirayi bin liraya vermisim bir yilligina, ok mu ulankilli drzler! Gene de kabahat bende. Sizin gibi drzlere iyilik ediyorum.Koreli Hsn gibi zibidilere para veriyorum..."

Koreli Hsn, kyn genel helasina aptes bozup ikti. Elinin ibrigiyleyrd. Karsidan gelirken grd Kabak Musdu'yu. Kosupevine yetisemez. Yetisse de saklanamaz. Hemen sapitti yolunu. Hivakit yok. Gerisin geri helaya gitti. Ama helaya da giremez yeniden.Girip, Kabak Musdu gidenece tutuklu kalamaz. Sol bastan camininardina dolandi. Ordan Bilos suyu boyunca, sgtlerin arasindan sivisir.

Kabak Musdu srd atini. Sag bastan kavsirdi camiyi. enedekarsilastilar! Koreli Hsn, o degilden gibi indi akti dereye asagi. Okgibi kaiyor.

"Kama Hsn!.." diye bagirdi Kabak Musdu ardindan."Kama ulan bataki drz! Koreli, kama benden! Alip, da yediginparalari istiyorum! Bunun sonu sana agir olur, kama! Ne kaiyorsun?Sana sylyorum ulan irzi kirik Hsn!.."

Sgtlerin arasina girdi. ayca gidiyor Hsn. Ta Kore'den getirdigiRuzveltler var ayaklarinda. Akiyor su gibi. Ibrigimi de salliyorelinde.

"Tazidan hizli gidiyor namussuz! Suna bak!.. Iyi ama nereyekadar gideceksin? Ben seni simdi yakalarim! Ben atliyim, sen yayasin!Atim da... biliyorsun sahin! Ben seni simdi tavsan gibi avlarim! Sianolup yere girsen gene bulurum seni ulan Koreli deyyus!.."

Yenice gbre dklms tarlalarin arasindan srd atini. Tirisakaldirdi. Toz ikartti topraktan. Sonra drtnala bindirdi. Kesti

nn. Fakat sgtlerin arasi. Birden ati ok mu srd ne? YitirdiHsn'y! Yoksa temelli akti mi asagilara? Asagisi bir avlan. Nasilakacak?


39/321

"Neredeysen ik ortaya ulan bataki drz! ik gzelce! Bakvalla avradiyin basindaki pnezleri sker giderim! abuk ik, vallakendisini de atin terkesine atar gtrrm Evci'ye! Bin lirayi deyesiyekullanirim! Valla yaparim bunu! Kr olayim yaparim bak! Gzm

bile kirpmam!.." Bakindi oralara. Hsn!. Ulan Hsn gibiirzi kirik drz! Gzel avratli Hsn! Mina godumun Korelisi!.."

Baktigi yerlerde gremedi. Dndrd atini. Basini ekip agiragir srd. Hemi de taradi sgtlerin altini. Derenin oyuk yerleriniince elekten eledi. Ne bir karalti grebildi, ne bir kipirti.

"Hsn!.." diye yeniden bagirdi.

Yok Hsn! "Kasla gz arasinda yitti herif! Ulan gge mi ekildinyoksa? Ulan Hsn!.." Gzlerini kisip bakti. Sgtlerin altini

btn glgeleri bir bir yokladi. "Yoksa yer yarildi da yere mi girdinulan zilli avratli?"

Ynn Bilos suyuna dndrd. Atini geri bastirdi. Geri geri giderektenyz metre kadar aildi suyun kiyisindan. Sonra, camiyle avlaninarasini makasa alip gzlemeye basladi.

"Bak! Camiyle avlanin arasinda bir yerdesin Hsn! Bu kesin!Tavsan gibi siniyorsun! Bu da kesin! Ama ne zamanaca sineceksin? Birazdanacikirsin. O zaman ikarsin ortaya! Ben de ensenden yakalarim!Valla bak, belimde tabanca var. Simit Vesson! Bos degilim serefsizim!

ektim mi tetigi, gbeginden mihlarim seni! Evet bunu dabilirim ben! Dan dan dan! kursunla yikarim seni! Tanigin tapiginbulunmaz! Bu gidenin yarisi yilar benden Hsn! Savcilar, yargilarahbabim! Daha karakoldayken keserim nn. Baskan Aziz Bey banaalisir. Evraklar benden yana yazilir! Yedirdim mi paralari Serifavus'a, takar makineye kagidi, istedigim gibi yazar! Yazmayip da neyapacak? O da ana kuzusu! Ona da gsteririm tabancanin ucunu.Aziz Beye syledim mi, Bitlis'e srdrrm! Siirt, Batman, Maras,

Fevzipasa... daglar eskiya dolu! Bir kursun iki lira. Kislar alti ay sryor.Hele Sarikamis! oluk ocugu kirilir soguktan. Kimse tekerimetas koyamaz buralarda benim! Haydi iyisi mi ik disari! ik da verborcunu. Borcun iyisi vermek, derdin iyisi lmek Hsn! Bak sanaHsn diyorum. ik da iki taksite bleyim. ikmazsan yersin kursunu!Gbegini kursunla doldururum senin valla! Gzellikle ik ortaya!Hsn, ulan Koreli Hsn!.. Avradinin zillerine sinkaf ettigimHsn, ik ortaya!.."

ikardi belinden tabancasini. Kursun srd agzina. "Bak kursunsrdm! Gvenlikten de kurtardim. Sen bu isten ok zarar greceksin.

Madem ikmadin, ben de ekip kursunu, yakarim seni!.."

Camiyle avlanin arasini tarayip duruyor simsiki. "Lazim simdi


40/321

bu drzy adim adim izlemek! Inmek attan yere! ekmek lastik izmeleriayaga! Sol ele bir sopa, sag ele tabancayi almak! Oyuklara, kovuklara,alilarin, kafillarin iine, suyun avlan yaptigi yere, sgtlerin

arasina, tepelerine, dallarina baka baka aramak! Buldugun yerde gtnden

furmak drzy! Valla tam gtnden! Ne ulan?. Saka mi bu?Bin lira az para mi?.. Yada furmayip yakalamak! Gel bakalim ulan it!Kim dedi parayi al da harca, sonra stne yat? Para sahibi, eliyle verdiginiayagiyla aramak iin kalkip senin boklu kyne gelsin! Sen deeliyin ibrigiyla kyn genel helasindan dnerken gr, gerisin geri ka!Saklan sgtlerin arasina! Aferim ulan drzoglu drz! Ulan sen buuyuzluktan, sen bu cibilliktan kurtulamazsin! Senin daha kendi sahsinabir helan bile yok! Ondan sonra kalkmis, benden dn para aliyorsun,tehooo!.. Yedi yz lirayi bine aliyorsun! Tehooo!..

"Fakat ayaklarimda izme yok simdi! EIimde sopa yok! En iyisiben bu drzy, caminin yanina varip bir daha rkteyim! "HistHsn hist!.." eke eke, avlana kadar ineyim. Buldum buldum, bulamadim miekip evine gideyim. Oturayim evine. Daha olmadi, keyimavradinin stne: "Gel ayikla bakalim su pirincin taslarini Selver!"deyim. Ya getirsin parami, yada buna razi olsun..."

Atini caminin oraya srd hizlica. Dibine varip basini ekti.Geri dndrd. Bu kez sgtlerin altindan altindan srd. ok yavasgidiyor. Her yere bakiyor. Ama yok. Yok grnrde. Mutlaka oralardabir yerde. Kstebek oldu da yeraltina mi girdi? Mutlaka camiyleavlanin arasinda bir yerde. "Hist Hsn! Hist ulaan Koreli!..Dinle bak ne diyorum? Bak, simdi avlana kadar inecegim. Eger ikmazsan,srecegim ati dogru senin evine! Aacagim kocakapiyi. Baglayacagimati ahira. Basina bir torba takip ikacagim yukari. Gel diyecegim

avradin Selver'e! Ayikla su pirincin taslarini! Bak, valla yapacagimbunu! Sonra Kizilca'ya gidip kaymakama sikat edecegim evinde helasi

yok diye! Eger byle yapmami istemiyorsan, adam gibi ik ortaya! ikkonusalim! Istedigin gibi taksite bleyim! Nasil olsa borcun! demedikekurtulus yok! Affederim diye bekleme. Ben enayi degilim! Benhkmet hi degilim bor affedecek! mgne basar, tikir tikir alirim!Hsn, hist Hsn!.. Ulan Hsn gibi avradini sinkaf ettigimin!iksana ortaya!.."

avlana kadar vardi. Bakti, aradi. Bakti, taradi. Yok, yok! Hibiryerde Hsn'ye benzer bir grnt yok. "Yok!" dedi. "Ya yok, ya benbulamiyorum! Ya beni avsunlayip yilan gibi zagdi gitti avlandanasagi! Ama nere giderse gitsin, evi burda! Evine dnp gelecek mutlaka!

Mutlaka ben de onu bir yerde kistiracagim! Kendini kistiramazsamSelver avucumun iinde!"


41/321

avlanin oralara uzun uzun bakti. Bir daha, bir daha bakti.Sonra dndrd atin basini. Ky iine geldi. Hep bakiniyor gelirken.Ati Hsn'nn eve dogru srd. Biliyor evini. ok girip ikti. oktuz ekmegini yedi. Is yaptilar birlikte. Ama dostluk baska, alisverisbaska; para dersen gene baska.

Varip kapiyi aldi uzun uzun:

"Selveeer!.. Aaay Selver!.." diye bagirdi. Bir zaman ses gelmedi

ierden. "Selveeer!.. Aay Selveeer!.. A kapiyi ulan killi bacakliSelveeeer!.. A kapiyi ulan Korelinin karisi!.."

Epeyce bagirdi. Epeyce bekledi kapinin dibinde.

Sonra bir kipirti oldu: "Kim o?" atalli bir ses geldi.

"Btn bunlar numara!" dedi Musdu. "Valla billa numara!.."Uyku mu ekiyor bu saatta? "Yoo! Neye soruyor geten ke kim odiye? Hep numaradan! Drz Hsn ikip geldi eve, ben de bastirdim.Biraz bekledi dnp gideyim. Ama gitmedim? Gider miyim?Alacagimi almadan neden gideyim? Gitmeyince, beni burda bekletipherifi savusturdu aha bu tilki Selver! Ulan kari-koca ikisi de okcin oglu cin olmus bunlar!.."

Tabancasini soktu beline.

Hastaliktan yeni kalkmis gibi ayaklarini srd geldi Hsn'nnkarisi. Ati kapiyi: "Aaa!.. Sen misin Kabak Aga?" dedi.

"Aaaa!.. Benim ya! Taniyamadin mi serseri?"

"Kusura bakma, Hsn yok! Kizilca'ya gitti!"

"Demek yok? Aferin! Eee! Ne zaman gelecek?"

"Dn gitti valla! Heralim yarin gelir?""Demek dn gitti, yarin gelir?"

"yle ya, dn gitti, yarin gelir!"

"Pekey su ati bagla bakalim ieri!"

"Ama, kendisi burda degil Kabak Aga!"

"Ne yapacagim kendisini? Bagla sen ati!"

Avradi ggsnden itti hafif. Ati ekti ieri. Kapiyi da kendisi kapatti:"Bagla abuk dedim Selver hatun!"


42/321

"Ama kendisi olmayinca ne yapacaksin evde?"

"Oturur biraz beklerim. Belki ikar gelir. Gelmezse, biraz pirincimvar, ayiklariz taslarini! Bir de gayfani ierim stne! Sonra geergiderim; olmaz mi?"

"Valla sen delisin Kabak Aga!" dedi Selver. Atin ilbirini aldiKabak Musdu'nun elinden. Ahira ekti. Bagladi yemlelerden birininbasina. ikip disariya sordu: "Torba takalim mi? Yoksam yelmece birsey mi verelim?"

"Canin nasil isterse yle yap!" dedi Musdu. "Terkisinde baglidiristersen torba tak! Istersen biraz samanla arpa dk!.. Arpa samani vardirdegil mi samanlikta? Sen gene saman ver. Biraz da arpa koynne! Kimse var mi yukarda? Ben de ikayim..."

"Dedim ya kimsecikler yok! Ev senin! Madem arzu ettin. ikbuyur Kabak Aga!.."

Kabak Musdu, elini kiina koyup ikti yukari. Hayatin tabantahtalari kaba kaba kesilip akilmis. Yariklardan asagisi grnyor.Iyice kizdi: "Tabiyatsiz drz!" dedi. "Syle agzi yz dzgn bir evyaptirmaz kendine! Alir paralari benden, hep helva yer! Bu avradin stnbasini da yapmaz dogru dzgn! ocuklarin karinlari ilbak!Burunlari smk... Git ulan, git ulan!.. Bir de Korelere varipgeldin grgsz drz!"

Ieri girdi. Ocakta ates yaniyor. Hsn'nn elindeki ibrik dekln stnde! "(Demedim mi?)" dedi. Yerde bir ul yayili. Yataklarinstnden bir minder alip atti yere. Oturdu stne. "(Vay budalaHsn!)" dedi. "Asker olup Kore topragina kadar gittin, Amerikan tayini dayedin, gene budalasin! Kariyi teslim ettin elime; katin! Ulanne kaiyorsun drz? Kaacagina karsila beni gzelce! Arz et halini!Elimde yok agam de. Bu kezcik daha hosgr, bir aresine bakayim de.Nasil olsa deyeceksin. Bortan kurtulus var mi ulan?" Uzatti ayaginiocaga dogru.

Selver ikip geldi.

"Gel bakaliiim Selver kancik!" dedi usulca. "Senin herif katibenden bugn! Elinin irbigiyla kati yahu! Ben de kovaladim dereboyu! Bak irbigi da getirip koymus ocaga: Valla adim Kabak Musdugibi biliyorum. Hi yalanim yok! Sen de yalan syleme. Beni kandiramazsin.Kapinin dibinde beni beklettin, damin ardindan kairdin herifi!Yada buraya bir yerlere sakladin! Ikisinden biri..."

Selver kipkirmizi oldu. Kimi disleri dklms. Gedik gedik glmeyealisti. "Su dsndgne bak Musdu Agam, olacak is mi?"dedi. "Valla dn Kizilca'ya gitti, biraz yapagi gtrd. Deri meri


43/321

vardi evin iinde, onlari gtrd. Satacak da para getirecek. Borcumuzharcimiz var diyordu. Ne kasin senden? Bir ktlgn grmedik ki!Dahi dnya kadar iyilik ettin. Bilmez mi bunlari?"

"Gi beni ocuk yerine koyma! Caminin ordan avlana kadar kovaladimkendisini! Atin stnde kovaladim! Aha bu gzlerimle grdm!

Sonra yitirdim alagi! Girdi bir yere, ikmadi! Fakat askolsun!Pire gibi herif? Kasla gz arasinda tyverdi! avlandan asagi yilangibi zagdi gitti! Sonra kyn ardindan dolandi. Dolanip eve geldi.Sana da askolsun, gmdn bir yere, yada ben girince savusturdun.Ikinize de bravo!"

"Yanlisin var! Kamanin geregi yok!"

"Ben de onu diyorum gi sakar! Kamasin, birka gn daha izinvereyim! Ben aslinda bu kadar da sikistirmam onu. Ama paraya ihtiyacim

var. Reo kamyon alacagim. Motorize olacagim artik buralarda.Daglari bayirlari her zaman at ile dolasmak zor. Ata sirf keyfim iinbinecegim. Bir de dgn edecegim kismetse! Cinli Kamile'den osandim.Takir tukur bir avrat oldu. Her yanlari sizliyor. "Anam anamanam!" Onunki bu! Bir kiz alacagim on drdnde! Gkimen'den!Velikul'un kizi. Adi Dr. Gks gz, sari sa, gzel bir kiz. El kadarbir ocuktu. Baktim, ele, bele gelir kancik olmus! Evlerinin nndengelip geerken grdm. teygn bir baktim... neyse! Bu isler iinpara lazim Selver. Byle olmasa sikistirmazdim. Simdi niyetim, seninherifteki bini almak, daha birka yerde byle takintilarim var, onlaritoplamak! Param ellerde serili kalacagina, biriktirip bir hizmete yatirayimdiyorum. Bosu bosuna neden durdurayim parayi? Bosu bosunadurduracak olduktan sonra, neden zahmetini ekeyim kazanmak iin?

"Hayirli olsun!"

"Sag ol Selver! Sag ol, ama bu senin herifin yaptigini affetmem!Bunun ne demek oldugunu bana sor. Bugn ok daha nemli islerimvardi. Kalkip burayaca geldim ki, bu isi greyim. Insan bozum oluyorSelver. Bana bunu neden yapti Hsn? Bir kez ben ona ktlkdegil, iyilik yapmisim. Iyiligime iyilik de istemiyorum. Yedi yz vermistim.

Bir yil kullanmis. Bir yil sonra bin istiyorum. Pazarligimiz var

nceden! Bu hayinligi hi affetmem, hi!.."

Selver, "Gel Sevki!" dedi ogluna. "Git Ramazan emmini agir."Eve misafir geldi! Babam da Kizilca'ya gitti, bize kadar buyuracaksin!"de..." Sonra duvardaki oymalarin birini aip fincan cezve ikardi.

"Aferim! Simdi de kalktin elibani agirtiyorsun!.."

"Yalniz sikilirsin dedim Kabak Aga!.." dedi Selver.

"Ne yalnizi? Sen varsin ya! Ben sana dolandim geldim! Daha derede


44/321

kocani kovalarken aklimdan geirdim! Gidip evine, avradinin basinakeyim dedim!"

"Tvbe tvbe! Kt laf bu! Agzindan yel alip gitsin! Hsnsenin z arkadasin! Alisveris yaptiniz beraber. Kazandiniz kaybettiniz.Insan arkadasinin avradina bunlari geirmez aklindan!"

"Arkadasim da madem, neden yapti bana bu oyunu? Karsidangrdg halde yolunu sapitti, zagip kati nmden?"

"Yanlisin var! Kizilca'ya gitti o! Hsn yolunu sapitmaz, aslakamaz senden!"

"Ben yalan sylyorum, yle mi?"

"Yok! Yalan sylemiyorsun, ama belki yanlis grmsndr.

Hayal grmsndr. Birisi gzne Hsn gibi grnmstr. HsnKizilca'ya gitti dn!"

"Allah belanizi versin ikinizin de! Su konustuklariniza bakin!Gel! Gel de su paltoyu al omzumdan. Al, bir yere as!"

Selver kalkip paltoyu aldi:

"Nasil Kamile abamgiller, gelinler iyiler mi?"

"Hepiciginin Allah belasini versin! Dedim ya, Kamile aban takirtukur! Gelinler de habire fink atar oglanlarla. Onlara gre hava hos!Olanlar bana oluyor. Paralari kaptirdik saga sola. Bin aliya takildikaldi yzlkler, bes yzlkler. Bir manga tahsildar lazim simdi toplamaya!Ata bindim, kendim toplamaga alisiyorum, onu da borlulargrr grmez yolunu sapitiyor..."

"Canin sag olsun! Bir gn hepicigini tam tm edersin. Dgnn dekurarsin hoplu toplu, atlas bayrakli..."

"Dgne daha ok var bu gidisle! O zamanaca nefsim kuruyacak!

Ona buna gidip gelmekten ok osandim Selver!""Byle sakalari eskiden yapmazdin Kabak Aga!"

"Arkadaslarim da yapmazdi eskiden!"

Sevki oglan ikip geldi soluyarak:

"Ramazan emmim Kizilca'ya gitmis!" dedi.

"Iste bu dogru bak!" dedi Kabak Musdu. Sonra oglana dnd:

"Git oyna sokakta ulan! Babani grrsen agir buraya! Grmezsen


45/321

bos ver! Oyununu tam btn oyna!" dedi. Azarlar gibi syledi.

ocuk ikip gitti.

"Su ceketimi de as Selver!"

Selver ceketi alip asti. Sonra kahveyi dkt fincana. Buyur etti.Koydu nne.

Bir eliyle kahveyi aldi, bir eliyle omzundan tuttu Selver'i KabakMusdu. Tutup basti: "Kaip gitme bakalim!" dedi. "Sen de geldingeiyorsun bak! Kairma kendini! Gel otur syle yani basima da, tadinabakayim azcik!"

Selver ekti kendini hisimla:

"Bu senin yaptigin ayip!" dedi.

"Senin budalanin yaptigi ayip degil mi? Kim dedi ona parayi alyat stne? Sonra sahibi gelirse ka? Bu ayip degil mi? Gel bakalimsyle!"

"Gelen gren olur! Adim ikar dillere!"

"Hi kimse gelemez! Hi kimse gremez! Aha tabanca! Kocanyklkteyse bir o grr. O duyar sesimizi, solugumuzu. Duyunca dayanamaz,firlar belkim disari! Yoksa keyfime dokanmasin!" Biraz dahaekti kendine. "Baska trl valla birakmam seni!" Tabancasini gsterdi.."Iste bak, belimde!"

Selver kivrandi biraz. Egildi, bzld.

Musdu, kahveyi koydu camin dibine. "nce pirinci ayiklayalim!"dedi. "Nefsim ok uyandi!.. Sen de hosuma gittin birden!.." Ikieliyle kavradi Selver'i. ekti kucagina. Basini tutup oksadi. Ggsnnstne aldi sonra. Sag elini, belinden asag

Documents

Tırpan - Fakir Baykurt