TKANKI - PODSUMOWANIE
KARTA PRACY I - charakterystyczne cechy tkanek cznychTKANKA
CZNAKOMRKI
SUBSTANCJA MIDZYKOMORKOWASUBSTANCJA PODSTAWOWA WKNA
KOLAGENOWE
ELASTYCZNE
RETIKULINOWE
CHARAKTERYSTYKA WKIENTyp wkna Waciwoci chemicznePo zagotowaniu w
wodzie przeksztacaj si w elatyn Nierozpuszczalne w wodzie zbud. z
kolagenu zbud. z elastyny
Waciwoci fizyczneOdporno na rozerwanie
WystpowanieKoci Chrzstki cigna
Kolagenowe
Spryste (elastyczne)
Elastyczne (rozcigliwe) Niewielka odporno na zerwanie
ciany naczy krwiononych Chrzstki spryste
Retikulinowe Barwi si azotanamisrebra (srebrochonne,
argentofilne) zbud. z retikuliny
Bardzo delikatne
Zrb wtroby i ledziony
Tkanki czne - klasyfikacjaTKANKA CZNAWACIWAWIOTKA ZBITA
KOSTNA
OPOROWA
KREW I LIMFACHRZSTNA
SIATECZKOWATATUSZCZOWA ZARODKOWA
KARTA PRACY II - tkanka czna waciwaCech charakterystyczn tkanek
cznych waciwych jest: Brak substancji twardych w istocie
midzykomrkowej Due moliwoci regeneracyjne Znaczny udzia w
metabolizmie ustroju
Typ tkanki cznej waciwej wiotka
Charakt. Gwna funkcja biologiczna cechy budowy Wkna argentofilne
Tworzenie zrbu (wypenienia) narzdw, umoliwiajc wnikanie nerww i
naczy krwiononych
Wystpowanie
Przegrody cznotkankowe i zrbu puc, trzustki, linianek i
wtroby
zbita
Wkna kolagenowe
Odporno na zerwanie (regularny ukad wkien) Umoliwia silne
odksztacenia (nieregularny ukad wkien)Zrb narzdw limfopoetycznych i
szpiku kostnego
cigna, torebki stawowe, bony cigniste (tk. . wknista) Skra
waciwan. limfopoetyczne (wzy chonne, grasica, ledziona i grudki
chonne uk. Pokarm.) szpik kostny uk siateczkowordbonokowy (rola
obronna i przemiany hemoglobiny, wyst. ledziona, wtroba, szpik
kostny )
siateczkowa Bogato ta unaczyniona, komrki gwiadziste
(retikulocyty), wkna retikulinowe
Typ tkanki cznej waciwej tuszczowa
Charakterystyczne cechy budowy W centralnej czci komrki dua
kropla tuszczu (tk. t. ta) lub w komrce znajduj si liczne drobne
kuleczki (tk. t. brunatna) Komrki zwane adipocytami brak wkien,
komrki gwiadziste (fibroblasty)
Gwna funkcja biologiczna Rezerwa metaboliczna ustroju (magazyn
substancji energetycznych) Ochrona przed utrat ciepa Ochrona przed
urazami mechanicznymi zdolno wytwarzania wszystkich rodzajw komrek
tkanki cznej (totipotencjalno)
Wystpowanie
Tkanka podskrna Torebka tuszczowa nerki
zarodkowa
Okres zarodkowy
KARTA PRACY III - tkanka chrzstnaCharakterystyczne cechy tkanki
chrzstnej: brak unaczynienia brak unerwienia
TKANKA CHRZSTNAIstota midzykomrkowa (chondromukoid) zawiera wkna
Komrki chrzstne (chondocyty) lece w jamkach chrzstnych
Podzia kanki chrzstnej
szklista
sprysta
wknista
TKANKA CHRZSTNA SZKLISTATyp wkien w substancji midzykomrkowej:
kolagenoweOdporna na cieranie Wystpowanie: u wszystkich krgowcw
tworzy szkielet w okresie zarodkowym i podowym U dorosych:
powierzchnie stawowe, przymostkowe czci eber, nagonia, oskrzela,
cz. chrzstna nosa
Rys. Tkanka chrzstna szklista. 1-torebka chrzstna, 2-chondrocyt
, 3-substancja podstawowa i 4-substancja midzyterytorialna
TKANKA CHRZSTNA SPRYSTATyp wkien w substancji midzykomrkowej:
elastyczne Waciwoci: nie ulega mineralizacji; waciwoci spryste
wykorzystywane w ukadach zwizanych z rezonansem akustycznym
Wystpowanie: maowina uszna, trbka Eustachiusza, cz chrzstek krtani
i nagoni
TKANKA CHRZSTNA WKNISTATyp wkien w substancji midzykomrkowej:
kolagenoweWaciwoci: wytrzymaa na rozerwanie, podoe powstawania koci
dugich Wystpowanie: miejsca przyczepu cigien i wizade do koci,
tarczki midzykrgowe, spojenie onowe
Rys. Tkanka chrzstna wknista. 1-torebka chrzstna, 2-chondrocyt i
3-wkna kolagenowe.
Rodzaje komrek chrzstnych Chondroblasty: produkuj znaczne iloci
skadnikw substancji midzykomrkowej podczas tworzenia chrzstki, a
nastpnie przeksztacaj si w chondrocyty Chondrocyty: komrki dojrzaej
chrzstki, produkuj niewielkie iloci skadnikw substancji
midzykomrkowej (wymiana) Chondroklasty: komrki chrzstkogubne, ktre
lokalnie rozpuszczaj chrzstk
KARTA PRACY IV charakterystyczne cechy tkanki kostnejTkanka
kostna powstaje z chrzstki szklistej w drodze kostnienia lub
bezporednio z tkanki cznej waciwej (kostnienie na podou
mezenchymatycznym, cznotkankowym; mniejszy udzia)
Charakterystyczne cechy tkanki kostnej: czynny zbiornik zapasowy
jonw, gwnie Ca2+ jest aktywna metabolicznie bogato unaczyniona
bogato unerwionaTKANKA KOSTNA
Istota midzykomrkowa zbudowana z osseomukoidu z wknami
osseinowymi (kolagenowymi)
Komrki kostne (osteocyty) lece w jamkach kostnych
SKAD KOCI
Zwizki organiczne (30-40%)
Zwizki mineralne (30-45%)
Woda (15-45%)
Gitko kociom nadaj zwizki organiczne, tj. osseomukloid (zwizek
biakowo-polisacharydowy)Twardo i wytrzymao kociom nadaj zwizki
nieorganiczne tj. uwodnione fosforany wapniowe (hydroksyapatyty),
wglany wapnia i magnezu. Z wiekiem ilo elementw organicznych
maleje, dlatego koci staj si kruche i amliwe.
KARTA PRACY V - tkanka kostnaPodzia tkanki kostnej
ZBITA
GBCZASTA (beleczkowata)
TKANKA KOSTNA ZBITA W tkance kostnej zbitej wystpuj blaszki
kostne.
Zwarty ukad blaszek wok kanau Haversa nazywamy osteonem.W kanale
Haversa i poprzecznych odgazieniach przebiegaj naczynia krwionone,
zaopatrujce ko w substancje odywcze i budulcowe.
Waciwoci / funkcja: naprzemienny przebieg wkien kolagenowych
(lewo- i prawoskrtny) zwiksza wytrzymao koci Wystpowanie: trzon
koci dugiej, zewntrzna warstwa koci paskich
TKANKA KOSTNA GBCZASTA W tkance kostnej gbczastej wystpuj
beleczki kostne, tworz je ciasno owinite wok siebie blaszki kostne.
Beleczki tworz przestrzenn sie, nieco przypominajc struktur gbki.
Uoenie beleczek zaley od kierunku dziaania obcie, takie uoenie
umoliwia amortyzacj uderze.
Przestrzenie midzy beleczkami wypenia tkanka czna siateczkowata
(tworzca czerwony szpik kostny gwne rdo krwinek w organizmie).
Wystpowanie: nasady koci dugich, wntrze koci paskich
Rodzaje komrek kostnych Komrki kociotwrcze osteoblasty obecne w
czasie powstawania koci i w czasie jej regeneracji, np. po zamaniu
Komrki kostne osteocyty pooone w jamkach kostnych w substancji
midzykomrkowej Komrki kociogubne osteoklasty produkuj enzymy
lizosomalne, ktre powoduj trawienie substancji midzykomrkowej i
obumarych osteonw przebudowa koci
