tlhIngan Hol DaHaDrup’a’?

1

pIqaD

Części mowy

DIpmey (rzeczowniki)

wotmey (czasowniki)

chuvmey („wszysko inne”)

Części mowy

DIpmey (rzeczowniki):

tlhIngan(Klingon, tj. przedstawiciel rasy Klingonów)

Części mowy

DIpmey (rzeczowniki):

tlh I ng a n

Części mowy

DIpmey (rzeczowniki):

tlhIngan (Klingon)

tlhIngan Hol (klingoński język)

Części mowy

DIpmey (rzeczowniki):

tlhIngan (Klingon)

tlhIngan Hol (klingoński język)Human (człowiek)

Części mowy

DIpmey (rzeczowniki):

tlhIngan (Klingon)

tlhIngan Hol (klingoński język)Human (człowiek)

tera’ (Ziemia)

Części mowy

DIpmey (rzeczowniki):

tlhIngan (Klingon)

tlhIngan Hol (klingoński język)Human (człowiek)

tera’ (Ziemia)tera’ngan (Ziemianin)

Części mowy

DIpmey (rzeczowniki):

tlhIngan (Klingon)

tlhIngan Hol (klingoński język)Human (człowiek)

tera’ (Ziemia)tera’ngan (Ziemianin)

SuvwI’ (wojownik)

Części mowy

wotmey (czasowniki):

jatlh (mówić)HaD (studiować, uczyć się)

Suv (walczyć)

Części mowy

wotmey (czasowniki):

jatlh (mówić)

<tlhIngan Hol jatlh tlhIngan.><DIvI’ Hol jatlh tera’ngan.>

Części mowy

wotmey (czasowniki):

HaD (studiować, uczyć się)

<tlhIngan Hol HaD Human.><tlhIngan Hol DaHaDrup’a’?>

Części mowy

wotmey (czasowniki):

Suv (walczyć)

<Suv SuvwI’.>

Części mowy

chuvmey (wszystko inne, „resztki”):

Qapla’ (Powodzenia)

Części mowy

chuvmey (wszystko inne, „resztki”):

Qapla’ (powodzenia)nuqneH (czego chcesz)

Części mowy

chuvmey (wszystko inne, „resztki”):

Qapla’ (Powodzenia)nuqneH (Czego chcesz)

HIja’ (Tak)

Części mowy

chuvmey (wszystko inne, „resztki”):

Qapla’ (Powodzenia)nuqneH (Czego chcesz)

HIja’ (Tak)ghobe’ (Nie)

Części mowy

chuvmey (wszystko inne, „resztki”):

Qapla’ (Powodzenia)nuqneH (Czego chcesz)

HIja’ (Tak)ghobe’ (Nie)maj (Dobrze)

Części mowy

chuvmey (wszystko inne, „resztki”):

Qapla’ (Powodzenia)nuqneH (Czego chcesz)

HIja’ (Tak)ghobe’ (Nie)maj (Dobrze)

Qu’vatlh (K----!)

ZAIMKI

jIH ja (jestem)SoH ty (jesteś)ghaH on/ona/ono (jest)’oH on/ona/ono (jest)

maH my (jesteśmy)tlhIH wy (jesteście)chaH oni/one (są)bIH oni/one (są)

tlhIngan maH!(Jesteśmy Klingonami!)

’Iv jIH?

Human jIH.

’Iv jIH?

Human jIH. tera’ngan jIH.

’Iv jIH?

Human jIH. tera’ngan jIH.

’ISqu’ jIH.

’Iv jIH?

Human jIH. tera’ngan jIH.

’ISqu’ jIH.SuvwI’ jIH.

’Iv jIH?

Human jIH. tera’ngan jIH.

’ISqu’ jIH.SuvwI’ jIH.

verengan jIHbe’.

’Iv jIH?

Human jIH. tera’ngan jIH.

’ISqu’ jIH.SuvwI’ jIH.

verengan jIHbe’.romuluSngan jIHbe’.

’Iv jIH?

Human jIH. tera’ngan jIH.

’ISqu’ jIH.SuvwI’ jIH.

verengan jIHbe’.romuluSngan jIHbe’.

tlhIngan Hol HaDwI’ jIH/jIHbe’.

’Iv SoH?

tlhIngan SoH. (Jesteś Klingonem.)

tlhIngan SoH’a’?(Czy jesteś Klingonem?)

tlhIngan SoHbe’.(Nie jesteś Klingonem.)

’Iv SoH?

tlhIngan SoH. (Jesteś Klingonem.)

tlhIngan SoH’a’?(Czy jesteś Klingonem?)

tlhIngan SoHbe’, jay’!(Nie jesteś Klingonem.)

Qu’ 1: ’Iv SoH?

X: Human SoH’a’ ?

Y: HIja’. Human jIH.Y: ghobe’. Human jIHbe’!

tlhIngan jIH.

verengan

romuluSngan

vulqangan

tlhIngan

SuvwI’

tlhIngan Hol HaDwI’

Qu’ 1: ’Iv SoH?

X: Human SoH’a’ ?

Y: HIja’. Human jIH.Y: ghobe’. Human jIHbe’,

jay’! tlhIngan jIH.

verengan

romuluSngan

vulqangan

tlhIngan

SuvwI’

tlhIngan Hol HaDwI’

tlhIngan Hol

około 2500 słów26 przyrostków rzeczownikowych28 przedrostków czasownikowych36 przyrostków czasownikowychtworzenie zdań prostychtworzenie zdań złożonychidiomy, przysłowia, powiedzenia

Przyrostki rzeczownikowe

not toj tlhInganpu’.(Klingoni nigdy nie blefują.)

Przyrostki rzeczownikowe

not toj tlhInganpu’na’.(Prawdziwi Klingoni nigdy nie blefują.)

not = nigdytoj = blefować-pu’ (ns 2: przyrostek liczby mnogiej)-na’ (ns 3: przyrostek kwalifikujący) = prawdziwy

Przyrostki rzeczownikowe

Typ 1 wielkość/ważność -’a’, -Hom, -oy

Typ 2 liczba -pu’, -Du’, -mey

Typ 3 kwalifikacja -qoq, -Hey, -na’

Typ 4 przynależność

-wIj, -lIj, -maj, -raj, -Daj, -wI’, -lI’, -ma’, -ra’, -chaj, -vam , -vetlh

Typ 5 wskażnik syntaktyczny-Daq, -vo’, -mo’, -vaD, -’e’

Przyrostki rzeczownikowe

tlhInganoypu’qoqlI’mo’(z powodu twoich tak zwanych Klingonków)

-oy (vs 1) przyrostek „pieszczotliwy”

-pu’ (vs 2) przyrostek liczby

-qoq (vs 3) przyrostek kwalifikujący = tak zwany-lI’ (vs 4) przyrostek dzierżawczy) = twój-mo’ (vs 5) wskaźnik syntaktyczny = z powodu

Przyrostki rzeczownikowe

Typ 1 wielkość/ważność -’a’, -Hom, -oy

Typ 2 liczba -pu’, -Du’, -mey

Typ 3 kwalifikacja -qoq, -Hey, -na’

Typ 4 przynależność

-wIj, -lIj, -maj, -raj, -Daj, -wI’, -lI’, -ma’, -ra’, -chaj, -vam , -vetlh

Typ 5 wskażnik syntaktyczny-Daq, -vo’, -mo’, -vaD, -’e’

Struktura czasownika

tlhIngan Hol DaHaDrup’a’?Czy (ty) jesteś gotowy uczyć się klingońskiego?

-rup (vs2) = być gotowym

-rup’a’ (vs9) = czy

Przyrostki czasownikowe Typ 1 wzajemność -’egh, -chuq

Typ 2 wola/predyspozycja-nIS, -qang, -rup, -beH, -vIp

Typ 3 zmiana -choH, -qa’

Typ 4 przyczyna -moH

Typ 5 podmiot nieokr./zdolność -lu’, -laH

Typ 6 kwalifikacja -chu’, -bej, -ba’, -law’

Typ 7 aspekt -pu’, -ta’, -taH, -lI’

Typ 8 respekt -neS

Typ 9 wskażnik syntaktyczny

-DI’, -chugh, -pa’, -vIS, -mo’, -meH, -bogh, -jaj, -’a’-wI’, -ghach

Typ R

(rover) „wędrujący’” -be’, -qu’, -Ha’, -Qo’

Przyrostki czasownikowe

tlhIngan Hol DaHaD’a’?Czy (ty) uczysz się klingońskiego?

SoH??

Przyrostki czasownikowe

tlhIngan Hol DaHaD’a’?Czy (ty) uczysz się klingońskiego?

tlhIngan Hol boHaD’a’?Czy (wy) uczycie się klingońskiego?

Da- ty–jego bo- wy–jego

Przyrostki czasownikowe

X: tlhIngan Hol DaHaD’a’?

Y: HIja’. tlhIngan Hol vIHaD.Y: ghobe’. tlhIngan Hol vIHaDbe’.

Da- ty–jego vI- ja–jego

Przyrostki czasownikowe

X: tlhIngan Hol boHaD’a’?

Y: HIja’. tlhIngan Hol wIHaD.Y: ghobe’. tlhIngan Hol wIHaDbe’.

bo- wy–jego wI- my–jego

Przedrostki czasownikowe

jI- ja–Ø ma- my–Ø

vI- ja–jego/ich wI- my–jego

qa- ja–ciebie DI- my–ich

Sa- ja–was pI- my–ciebie

re- my–was

pe- wy–Ø!

bI- ty–Ø yI- ty–Ø/jego! Su- wy–Ø yI- wy–jego!

Da- ty–jego/ich tI- ty–ich/je! bo- wy–jego/ich tI- wy–ich!

cho- ty–mnie HI- ty–mnie! tu- wy–mnie HI- wy–mnie!

ju- ty–nas gho- ty–nas! che- wy–nas gho- wy–nas!

Ø- oni–Ø

Ø- on–Ø/jego/ich lu- oni–jego

mu- on–mnie mu- oni–mnie

Du- on–ciebie nI- oni–ciebie

nu- on–nas nI- oni–nas

lI- on–was lI- oni–was

Qu’ 2: DIvI’ Hol Dajatlh’a’?

X: ...... Hol Dajatlh’a’?

Y1: ghobe’. vIjatlhbe’.

Y2: HIja’. vIjatlh. Y2: HIja’. loQ vIjatlh. Y2: HIja’. vIjatlhchu’.

DIvI’ Hol = tzw. Federation Standard (język Federacji Zjednoczonych Planet)

loQ = trochę

-chu’ (vs 6) = doskonale

Qu’ 2: DIvI’ Hol Dajatlh’a’?

X: ...... Hol Dajatlh’a’?

Y: ghobe’. vIjatlhbe’.Y: HIja’. vIjatlh.

loQ vIjatlh. vIjatlhchu’.

loQ = trochę-chu’ (vs 6) = doskonale

tlhIngan Hol

DIvI’ Hol

romuluSngan Hol

? Hol

Przyrostki czasownikowe Typ 1 wzajemność -’egh, -chuq

Typ 2 wola/predyspozycja-nIS, -qang, -rup, -beH, -vIp

Typ 3 zmiana -choH, -qa’

Typ 4 przyczyna -moH

Typ 5 podmiot nieokr./zdolność -lu’, -laH

Typ 6 kwalifikacja -chu’, -bej, -ba’, -law’

Typ 7 aspekt -pu’, -ta’, -taH, -lI’

Typ 8 respekt -pu’, -ta’, -taH, -lI’

Typ 9 wskażnik syntaktyczny

-DI’, -chugh, -pa’, -vIS, -mo’, -meH, -bogh, -jaj, -’a’-wI’, -ghach

Typ R

(rover) „wędrujący’” -be’, -qu’, -Ha’, -Qo’

Struktura zdania

D – O – PDopełnienie-Orzeczenie-Podmiot

(O-V-S)(Object-Verb-Subject)

Struktura zdania

D – O – PDopełnienie-Orzeczenie-Podmiot

tlhIngan Hol jatlh ’ISqu’.

Co to jest?

nuq ’oH Dochvam’e’?

nuq ’oH Dochvam’e’?

taj Duj

betleH

HIq

nISwI’

Co to jest?

nóż statek

betleH

trunek

dyzruptor

nuq ’oH Dochvam’e’?

nuq ’oH Dochvam’e’?Co to jest?

(Dosł. Jeśli chodzi o tę rzecz, czym ona jest?)

Doch = rzecz, przedmiot -vam (vs4) ten/ta/to

-’e’ (vs5) wskazanie tzw. „tematu” zdania

nuq = co ’oH = ten/ta/to

Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?

X: pu’HIch ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: .....

Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?

X: pu’HIch ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: ghobe’. pu’HIch ’oHbe’. betleH

’oH.

Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?

X: HIq ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: ....

Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?

X: HIq ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: HIja’. HIq ’oH.

Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?

X: HIq ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: HIja’. HIq ’oH. ’Iw HIq ’oH.

’Iw HIq = (bloodwine) krwawe wino

Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?

X: taj ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: ....

Qu’ 3: nuq ’oH Dochvam’e’?

X: taj ’oH’a’ Dochvam’e’? Y: ghobe’. taj ’oHbe’. Duj ’oH.

Żarty językowe Okranda

tIn = być dużym [ang. tiny „maleńki”]

mach = być małym [ang. much „dużo”] lay’ = obiecywać [ang. lie „kłamać”]

Żarty językowe Okranda

’oy’ = ból, boleć

bIr = być zimnym [„Brrr!” ang. beer „piwo”] ’IH = być pięknym [ang. ick! „fuj!”]

tlhIngan Hol HaDwI’vaDThe Klingon Dictionary

Klingon for the Galactic Traveler

tlhIngan Hol HaDwI’vaD

Conversational Klingon

Power Klingon

tlhIngan Hol HaDwI’vaDThe Klingon Way

Hamlet

paghmo’ tIn mIS

ghIlghameS

Tao Te Ching

pItlh!(Dosł. Zrobione!)