9
รูปแบบการเรียนการสอนแบบ Inquiry Cycles (5Es) แนวคิด ทฤษฎีที ่เกี ่ยวข้องกับรูปแบบการเรียนการสอนแบบ Inquiry Cycles (5Es) 1. ปรัชญาวิทยาศาสตร์แนวใหม่ คือ ความรู ้วิทยาศาสตร์ เป็นความรู ้ที่เกิดจากการสรรสร้าง ของแต่ละบุคคล ซึ่งมีอิทธิพลมาจากความรู ้เดิม และสิ่งแวดล้อมหรือบริบทของสังคม 2. แนวคิดของเพียเจต์ ( Piaget) เกี่ยวกับพัฒนาการทางสติปัญญาและความคิด คือ การทีคนเรามีปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมตั ้งแต่แรกเกิด และการมีปฏิสัมพันธ์อย่างต่อเนื่องระหว่างบุคคลกับ สิ่งแวดล้อมนี ้มีผลทาให ้ระดับสติปัญญาและความคิดมีการพัฒนาขึ ้นอย่างต่อเนื่องอยู ่ตลอดเวลา กระบวนการที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาทางสติปัญญาและความคิดมี 2 กระบวนการ คือ การปรับตัว (Adaptation) และการจัดระบบโครงสร้าง (Organization) การปรับตัวเป็นกระบวนการที่บุคคลหาหนทาง ที่จะปรับสภาพความไม่สมดุลทางความคิดให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมที่อยู ่รอบ ๆ ตัว และเมื่อบุคคลมี ปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมรอบ ๆ ตัว โครงสร้างทางสมองจะถูกจัดระบบให้มีความเหมาะสมกับ สภาพแวดล้อม มีรูปแบบของความคิดเกิดขึ้น กระบวนการปรับตัวประกอบด ้วยกระบวนการที่สาคัญ 2 ประการ คือ 1) กระบวนการดูดซึม (Assimilation) หมายถึง กระบวนการที่อินทรีย์ซึมซาบประสบการณ์ ใหม่ เข้าสู ่ประสบการณ์เดิมที่เหมือนหรือคล้ายคลึงกัน แล้วสมองก็รวบรวมปรับเหตุการณ์ใหม่ให้เข้ากับ โครงสร้างของความคิดอันเกิดจากการเรียนรู ้ที่มีอยู ่เดิม 2) กระบวนการปรับขยายโครงสร้าง ( Accommodation) เป็นกระบวนการที่ต่อ เนื่องมาจากกระบวนการดูดซึม คือภายหลังจากที่มีการซึมซาบของเหตุการณ์ใหม่เข้ามา และปรับเข้าสู โครงสร้างเดิมแล้ว ถ้าปรากฏว่าประสบการณ์ใหม่ที่รับเข้ามามีสมบัติเหมือนกับประสบการณ์เดิม ประสบการณ์ใหม่จะถูกซึมซาบและปรับเข้าหาประสบการณ์เดิม คือ ทาให้ประสบการณ์เดิมมีความ สมบูรณ์ยิ่งขึ้น แต่ถ้าไม่สามารถปรับปรับประสบการณ์ใหม่ที่ได้รับการซึมซาบเข้ามา ให้เข้ากับ ประสบการณ์เดิมได้ สมองก็จะสร้างโครงสร้างใหม่ขึ ้นมาเพื่อปรับให้เข้ากับประสบการณ์ใหม่นั้น 3. ทฤษฎีการเสริมสร้างความรู ้ (Constructivism) ซึ่งเชื่อกันว่านักเรียนทุกคนมีความรู ้ความ เข้าใจเกี่ยวกับบางสิ่งบางอย่างมาแล้วไม่มากก็น้อย ก่อนที่ครูจะจัดการเรียนการสอนให้เน้นว่าการเรียนรู เกิดขึ้นด ้วยตัวของผู ้เรียนรู ้เอง และการเรียนรู ้เรื่องใหม่จะมีพื้นฐานมาจากความรู ้เดิม ดังนั ้น ประสบการณ์ เดิมของนักเรียนจึงเป็นปัจจัยสาคัญต่อการเรียนรู ้เป็นอย่างยิ่ง กระบวนการเรียนรู ้ (Process of Learning) ที่แท้จริงของนักเรียนไม่ได้เกิดจากการบอกเล่าของครูหรือนักเรียนเพียงแต่จดจาแนวคิดต่าง ๆ ที่มีผู ้บอกให้ เท่านั้น แต่การเรียนรู ้วิทยาศาสตร์ตามทฤษฎี Constructivism เป็นกระบวนการที่นักเรียนจะต้องสืบค้น เสาะหา สารวจตรวจสอบ และค้นคว้าด้วยวิธีการต่าง ๆ จนทาให้นักเรียนเกิดความเข้าใจและเกิดการรับรู ความรู ้นั ้นอย่างมีความหมาย จึงจะสามารถสร้างเป็นองค์ความรู ้ของนักเรียนเอง และเก็บเป็นข้อมูลไว้ใน

TMB13 Inquiry

Embed Size (px)

DESCRIPTION

what is inquiry ?

Citation preview

Page 1: TMB13 Inquiry

รปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycles (5Es)

แนวคด ทฤษฎทเกยวของกบรปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycles (5Es) 1. ปรชญาวทยาศาสตรแนวใหม คอ ความรวทยาศาสตร เปนความรทเกดจากการสรรสรางของแตละบคคล ซงมอทธพลมาจากความรเดม และสงแวดลอมหรอบรบทของสงคม 2. แนวคดของเพยเจต (Piaget) เกยวกบพฒนาการทางสตปญญาและความคด คอ การทคนเรามปฏสมพนธกบสงแวดลอมตงแตแรกเกด และการมปฏสมพนธอยางตอเนองระหวางบคคลกบสงแวดลอมนมผลท าใหระดบสตปญญาและความคดมการพฒนาขนอยางตอเนองอยตลอดเวลา กระบวนการทเกยวของกบการพฒนาทางสตปญญาและความคดม 2 กระบวนการ คอ การปรบตว (Adaptation) และการจดระบบโครงสราง (Organization) การปรบตวเปนกระบวนการทบคคลหาหนทางทจะปรบสภาพความไมสมดลทางความคดใหเขากบสงแวดลอมทอยรอบ ๆ ตว และเมอบคคลมปฏสมพนธกบสงแวดลอมรอบ ๆ ตว โครงสรางทางสมองจะถกจดระบบใหมความเหมาะสมกบสภาพแวดลอม มรปแบบของความคดเกดขน กระบวนการปรบตวประกอบดวยกระบวนการทส าคญ 2 ประการ คอ 1) กระบวนการดดซม (Assimilation) หมายถง กระบวนการทอนทรยซมซาบประสบการณใหม เขาสประสบการณเดมทเหมอนหรอคลายคลงกน แลวสมองกรวบรวมปรบเหตการณใหมใหเขากบโครงสรางของความคดอนเกดจากการเรยนรทมอยเดม 2) กระบวนการปรบขยายโครงสราง (Accommodation) เปนกระบวนการทตอเนองมาจากกระบวนการดดซม คอภายหลงจากทมการซมซาบของเหตการณใหมเขามา และปรบเขาสโครงสรางเดมแลว ถาปรากฏวาประสบการณใหมทรบเขามามสมบตเหมอนกบประสบการณเดม ประสบการณใหมจะถกซมซาบและปรบเขาหาประสบการณเดม คอ ท าใหประสบการณเดมมความสมบรณยงขน แตถาไมสามารถปรบปรบประสบการณใหมทไดรบการซมซาบเขามา ใหเขากบประสบการณเดมได สมองกจะสรางโครงสรางใหมขนมาเพอปรบใหเขากบประสบการณใหมนน 3. ทฤษฎการเสรมสรางความร (Constructivism) ซงเชอกนวานกเรยนทกคนมความรความเขาใจเกยวกบบางสงบางอยางมาแลวไมมากกนอย กอนทครจะจดการเรยนการสอนใหเนนวาการเรยนรเกดขนดวยตวของผ เรยนรเอง และการเรยนรเรองใหมจะมพนฐานมาจากความรเดม ดงนน ประสบการณเดมของนกเรยนจงเปนปจจยส าคญตอการเรยนรเปนอยางยง กระบวนการเรยนร (Process of Learning) ทแทจรงของนกเรยนไมไดเกดจากการบอกเลาของครหรอนกเรยนเพยงแตจดจ าแนวคดตาง ๆ ทมผบอกใหเทานน แตการเรยนรวทยาศาสตรตามทฤษฎ Constructivism เปนกระบวนการทนกเรยนจะตองสบคน เสาะหา ส ารวจตรวจสอบ และคนควาดวยวธการตาง ๆ จนท าใหนกเรยนเกดความเขาใจและเกดการรบรความรนนอยางมความหมาย จงจะสามารถสรางเปนองคความรของนกเรยนเอง และเกบเปนขอมลไวใน

Page 2: TMB13 Inquiry

สมองไดอยางยาวนาน สามารถน ามาใชไดเมอมสถานการณใดๆ มาเผชญหนา ดงนน การทนกเรยนจะสรางองคความรได ตองผานกระบวนการเรยนรทหลากหลายโดยเฉพาะอยางยงกระบวนการสบเสาะความร (Inquiry Process) นกการศกษากลม BSCS (Biological Science Curriculum Study) ไดน าวธการสอนแบบ Inquiry มาใชในการพฒนาหลกสตรวชาวทยาศาสตร โดยเสนอขนตอนในการเรยนการสอนเปน 5 ขนตอน เรยกวา การเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle หรอ 5Es ไดแก Engage Explore Explain Elaborate และ Evaluate

สาขาชววทยา สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) จงตองการศกษารปแบบการเรยนการสอนทพฒนากระบวนการคดระดบสง วชาชววทยา ระดบมธยมศกษาตอนปลาย จงพฒนากระบวนการเรยนการสอนในแตละขนตอนการสอนของรปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle (5Es) ซงมขอบขายรายละเอยด ดงน 1. การสรางความสนใจ (Engagement) เปนการน าเขาสบทเรยนหรอเรองทสนใจ ซงอาจเกดขนเองจากความสงสยหรอความสนใจของตวนกเรยนเอง หรอเกดจากการอภปรายภายในกลม เรองทนาสนใจอาจมาจากเหตการณทก าลงเกดขนอยในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเพงเรยนมารมาแลวเปนตวกระตนใหนกเรยนสรางค าถาม ก าหนดประเดนทจะศกษา ในกรณทยงไมมประเดนใดนาสนใจ ครอาจะจะจด กจกรรมหรอสถานการณเพอกระตน ยวย หรอทาทายใหนกเรยนตนเตน สงสย ใครร อยากรอยากเหน หรอขดแยง เพอน าไปสการแกปญหา การศกษาคนควา หรอการทดลอง แตไมควรบงคบใหนกเรยนยอมรบประเดนหรอ

Page 3: TMB13 Inquiry

ปญหาทครก าลงสนใจเปนเรองทจะศกษา ท าไดหลายแบบ เชน สาธต ทดลอง น าเสนอขอมล เลาเรอง/เหตการณ ใหคนควา/อานเรอง อภปราย/พดคย สนทนา ใชเกม ใชสอ วสดอปกรณ สรางสถานการณ/ปญหาทนาสนใจ ทนาสงสยแปลกใจ 2. การส ารวจและคนหา (Explore) นกเรยนด าเนนการส ารวจ ทดลอง คนหา และรวบรวมขอมล วางแผนก าหนดการส ารวจตรวจสอบ หรอออกแบบการทดลอง ลงมอปฏบต เชน สงเกต วด ทดลอง รวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตางๆ 3. การอธบาย (Explain) นกเรยนน าขอมลทไดจากการส ารวจและคนหามาวเคราะห แปลผล สรปและอภปราย พรอมทงน าเสนอผลงานในรปแบบตางๆ ซงอาจเปนรปวาด ตาราง แผนผง ผลงานมความหลากหลาย สนบสนนสมมตฐานทตงไวหรอโตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไมเกยวของกบประเดนทก าหนดไว โดยมการอางองความรประกอบการใหเหตผลสมเหตสมผล การลงขอสรปถกตองเชอถอได มเอกสารอางองและหลกฐานชดเจน 4. การขยายความร (Elaborate) 4.1 ครจดกจกรรมหรอสถานการณ เพอใหนกเรยนมความรลกซงขน หรอขยายกรอบความคดกวางขนหรอเชอมโยงความรเดมสความรใหมหรอน าไปสการศกษาคนควา ทดลอง เพมขน เชน ตงประเดนเพอใหนกเรยน ชแจงหรอรวมอภปรายแสดงความคดเหนเพมเตมใหชดเจนยงขน ซกถามใหนกเรยนชดเจนหรอกระจางในความรทไดหรอเชอมโยงความรทไดกบความรเดม 4.2 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรม เชน อธบายและขยายความรเพมเตมมความละเอยดมากขน ยกสถานการณตวอยาง อธบายเชอมโยงความรทไดเปนระบบและลกซงยงขน หรอสมบรณละเอยดขน น าไปสความรใหมหรอความรทลกซงยงขน ประยกตความรทไดไปใชในเรองอนหรอสถานการณอน ๆ หรอสรางค าถามใหมและออกแบบการส ารวจ คนหา และรวบรวมเพอน าไปสการสรางความรใหม 5. การประเมนผล (Evaluate) 5.1 นกเรยนระบสงทนกเรยนไดเรยนรทงดานกระบวนการและผลผลต 5.2 นกเรยนตรวจสอบความถกตองของความรทได เชน วเคราะหวจารณแลกเปลยนความรซงกนและกน คดพจารณาใหรอบคอบทงกระบวนการและผลงาน อภปราย ประเมนปรบปรง เพมเตมและสรป ถายงมปญหา ใหศกษาทบทวนใหมอกครง อางองทฤษฎหรอหลกการและเกณฑ เปรยบเทยบผลกบสมมตฐาน เปรยบเทยบความรใหมกบความรเดม 5.3 นกเรยนทราบจดเดน จดดอยในการศกษาคนควา หรอทดลอง

Page 4: TMB13 Inquiry

มาถงตอนนเรากทราบทงเรองเกยวกบแนวคด ทฤษฎ และรปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry เปนทเรยบรอยแลว ครานกมาถงเรองส าคญทจะเปนกระจกสะทอนใหเกดการพฒนาตอไปอยางตอเนองเกยวกบกระบวนการเรยนรของเดกไทย เรองส าคญทวากคอ ผลการวจย 1. กระบวนการเรยนการสอน ขนตอนการสอนของรปแบบการเรยนการสอนแบบ 5Es สวนมากครด าเนนการในชนตอนการสรางความสนใจ (Engage) การส ารวจและคนหา (Explore) การอธบาย (Explain) สวนขนตอนการขยายความร (Elaborate) และการประเมนผล (Evaluate) ครด าเนนการนอยมาก การเรยนการสอนสวนมากบทบาทอยทคร โดยครเปนผน าอภปรายตงค าถามใหนกเรยนตอบ ใชค าถามกระตนใหนกเรยนสงสยใครรและคด แตค าถามสวนมากเปนค าถามวดความจ า และความเขาใจ และใชวธสอนแบบแกปญหาโดยออม กจกรรมการเรยนการสอนสวนมากเปนกจกรรมใหคดและปฏบตตามแนวทางทก าหนดให และใหนกเรยนปฏบตงานกลมโดยมครเปนทปรกษาชแนะ กระตน 2. ความสามารถในการใชความคดระดบสงของนกเรยน ระหวางการเรยนการสอน นกเรยนไมไดแสดงออกถงความสามารถในการอธบายใหชดเจนหรอใหเหตผลในการตอบหรอลงขอสรปผลการสงเกตหรอทดลองอยางสมเหตสมผล หรอไมไดอภปรายผลการทดลองและมกจะตอบสนๆ ไมครบประเดน และผลการทดสอบกอนและหลงสอน พบวา ความสามารถในการคดวจารณญาณ นกเรยนสวนมากยงคงมความคดวจารณญาณนอยในระดบการวเคราะหขอมลเบองตนเชงระบบอยางมเหตผล รองลงมานกเรยนพฒนาขนเปนระดบการคาดคะเน หรอคาดเดาอยางสมเหตสมผล ความสามารถในการแกปญหานกเรยนสวนมากยงไมเขาใจปญหาและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนลดลงจากเดม และความสามารถในการคดสรางสรรคหลงจากไดรบการสอนแลวนกเรยนสวนมากมความคดสรางสรรคอยในระดบการระดมความคด และเมอพจารณาระดบการพฒนา พบวานกเรยนสวนมากมความคดสรางสรรคพฒนาขนจากระดบเดม และจากการวเคราะหค าตอบของนกเรยนจากแบบทดสอบ พบวา นกเรยนสวนมากเขยนตอบสนๆ ไมชดเจน ไมครบประเดน ไมอธบายบรบท ไมเชอมโยงขอมลกบความรเดมหรอหลกการทางวทยาศาสตร ไมคอยใหเหตผล ขาดความรพนฐาน การเรยบเรยงค าบรรยายสบสน 3. ปญหาและอปสรรค 3.1 ปญหาเกยวกบคร - พนฐานความรของครในเนอหาสาระบางเรองยงมพนฐานไมเพยงพอ - สถานการณทครใชไมสามารถน าไปสปญหาทตองการใหนกเรยนสบเสาะหาความร - ครขาดการเชอมโยงเนอหาสาระทตองการใหนกเรยนรกบสงทนกเรยนสบเสาะหาความรได

Page 5: TMB13 Inquiry

- การเรยงล าดบเนอหาในการสอน ยงขาดความตอเนอง - ครขาดความมนใจในขนตอนการสอนของรปแบบการเรยนการสอนแบบ 5Es - ครขาดเทคนคในการตงค าถามทมประสทธภาพ - ครไมคอยเปดโอกาสใหเวลานกเรยนคดเทาทควร - ครไมคอนสนใจค าตอบของนกเรยน 3.2 ปญหาเกยวกบนกเรยน - ความรพนฐานหรอความรเดมของนกเรยนไมเพยงพอทจะเชอมโยงความรใหม หรอท าการส ารวจตรวจสอบ - นกเรยนขาดความมนใจในการตอบค าถามคร - นกเรยนตอบค าถามของครแบบสนๆ ไมชดเจน ไมสมบรณ - นกเรยนไมแสดงออกถงความสามารถในการอธบายและลงขอสรปสงทไดจากการสบเสาะหาความรอยางสมเหตสมผล - ค าตอบของนกเรยนอาจจะไมไดจากการส ารวจ สงเกต หรอทดลอง แตไดจาก การดหนงสอตอบหรอใบความร ขอเสนอแนะ 1. การเตรยมความพรอมใหคร ครควรไดรบการฝกอบรมใหมความเขาใจเกยวกบรปแบบการเรยนการสอนแบบ Inquiry Cycle (5Es) มากกวาน และความรเกยวกบการพฒนาความคดระดบสง ครควรไดรบการฝกใหใชค าถามเพอกระตนความคด ไดรบการพฒนาใหมความกาวหนาในการสอนอยางมวจารณญาณ และควรไดรบการฝกการวเคราะหและประเมนผลงานนกเรยน เพอน าไปใชในการพฒนากระบวนการเรยนการสอน 2. ครควรจดท าแผนการสอน ตามรปแบบการเรยนการสอนดงกลาว รวมทงจดเตรยมสอวสดอปกรณใหพรอม 3. ครควรสอดแทรกทกษะการคด ลกษณะการคด และกระบวนการคดในกระบวนการเรยนการสอน ซงเปนองคประกอบทกอใหเกดประสทธภาพในการคด และสงทควรเนน คอ ในการปฏบตงานควรใหนกเรยนวเคราะหและอภปรายแลกเปลยนความคดเหนกนมากกวาน ใหนกเรยนเปนผน าอภปรายและมบทบาทมากกวาน ความหมายและแนวคดเกยวกบการสอนแบบสบเสาะหาความร (Inquiry Method) การสอนแบบสบเสาะหาความรมผใหความหมายและแนวคดหลากหลาย ดงน อนนต จนทรกว (2523) กลาววา การสอนแบบสบเสาะหาความรเปนวธการสงเสรมใหนกเรยนรจกคดดวยตนเอง รจกคนควาหาเหตผล และสามารถแกปญหาได โดยการน าเอาวธการตางๆ ของ

Page 6: TMB13 Inquiry

กระบวนการทางวทยาศาสตรไปใช นอกจากนยงเปนการเรยนเพอพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรดวย สวฒน นยมคา (2531) กลาววาการสอนแบบสบเสาะหาความรเปนการสอนทสงเสรมใหนกเรยนเปนผ คนควา หรอสบเสาะหาความรเกยวกบสงใดสงหนงทนกเรยนยงไมเคยมความรในส งนนมากอน โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนเครองมอ ดวงเดอน เทศวานช (2535) กลาววา การสอนแบบสบเสาะหาความรเปนรปแบบการสอนทเนนทกษะการคดอยางมระบบ โดยค านงถงความสมพนธระหวางเหตและผล ซงตองมหลกฐานสนบสนน วธน เปนวธทนกเรยนพจารณาเหตผล สามารถใชค าถามทถกตองและคลองแคลวสามารถสรางและทดสอบสมมตฐานดวยการทดลอง และตความจากการทดลองดวยตนเอง โดยไมขนอยกบค าอธบายของคร เปนวธการทชวยใหนกเรยนมระบบวธการแกปญหาในทางวทยาศาสตรดวยตนเอง สมจต สวธนไพบลย (2541) กลาววา หลกการสอนแบบสบเสาะหาความรผ เรยนจะตองเปนผคนควาหาความร จะโดยทางตรงหรอทางออมกตาม สวนครจะเปนผอ านวยความสะดวกแนะน าและใหความชวยเหลอเทาทจ าเปน ประกอบดวยกระบวนการทส าคญ ไดแก การส ารวจ และการสรางองคความร มนมนส สดสน (2543) สรปความหมายของการสอนแบบสบเสาะหาความรไววาการสอนแบบสบเสาะหาความรเปนวธการหนงทมงสงเสรมใหผ เรยนรจกคนควาหาความร คดและแกปญหาไดดวยตนเองอยางมระบบของการคด ใชกระบวนการของการคนควาหาความร ซงประกอบดวยวธการทางวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและเจตคตทางวทยาศาสตร ครมหนาทจดบรรยากาศ การสอนใหเออตอการเรยนร คดแกปญหาโดยใชการทดลอง และอภปรายซกถามเปนกจกรรมหลกในการสอน ชลสต จนทาส (2543) สรปความหมายของการสอนแบบสบเสาะหาความรไววาการสอนแบบสบเสาะหาความรเปนวธการทมงสงเสรมใหนกเรยนรจกคนควาหาความรดวยตนเอง โดยใชกระบวนการแสวงหาความร ซงครมหนาทเพยงเปนผคอยใหความชวยเหลอ จดเตรยมสภาพการณและกจกรรมใหเออตอกระบวนการทฝกใหคดหาเหตผล สบเสาะหาความร รวมทงการแกปญหาใหไดโดยใชค าถามและสอการเรยนการสอนตาง ๆ เชน ของจรง สถานการณ ใหนกเรยนลงมอปฏบตการส ารวจ คนหาดวยตนเอง บรรยากาศการเรยนการสอนใหนกเรยนมอสระในการซกถาม การอภปรายและมแรงเสรม อาจกลาวไดวาเปนการสอนใหนกเรยนคดเปน ท าเปน และแกปญหาไดนนเอง กด (Good. 1973) ไดใหความหมายของการสอนแบบการสบเสาะหาความรวาเปนเทคนคหรอกลวธอยางหนงในการจดใหเกดการเรยนรเนอหาบางอยางของวชาวทยาศาสตร โดยกระตนใหนกเรยนมความอยากรอยากเหน เสาะแสวงหาความรโดยการถามค าถาม และพยายามคนหาค าตอบใหพบดวยตนเอง นอกจากนยงใหความหมายของการสอนแบบสบเสาะหาความรอกอยางหนงวาเปนวธการเรยนโดยการแกปญหาจากกจกรรมทจดขน และใชวธการทางวทยาศาสตรในการท ากจกรรม ซงปรากฏการณใหม ๆ

Page 7: TMB13 Inquiry

ทนกเรยนเผชญแตละครง จะเปนตวกระตนการคดกบการสงเกตกบสงทสรปพาดพงอยางชดเจน ประดษฐ คดคน ตความหมายภายใตสภาพแวดลอมทเหมาะสมทสด การใชวธการอยางชาญฉลาดสามารถทดสอบได และสรปอยางมเหตผล ซนดและโทรวบรดจ (Sun and Trowbridge. 1973) สรปลกษณะของการสอนแบบสบเสาะหาความรวา เปนการสอนทผ เรยนเปนศนยกลาง สรางมโนทศนดวยตนเอง และเปนการพฒนาความสามารถดานตางๆ ของนกเรยน เชน ความสามารถทางวธการ ทกษะทางสงคม ความคดสรางสรรค ซงตองใหอสระและใหผ เรยนมโอกาสคด และเปนการเรยนทเนนการทดลอง เพอใหผ เรยน คนพบดวยตนเอง และการเรยนแบบสบเสาะหาความรจะก าหนดเวลาส าหรบการเรยนร ซานดรา เค เอเบล (Sandra K. Abell. 2002) ไดกลาวถงความหมายของการสบเสาะหาความรตามท NSES และ AAAS นยามไว ดงน NSES (National Science Education Standards) ไดใหความหมายของการสบเสาะหาความรวาเปนกจกรรมทหลากหลายเกยวกบการสงเกต การถามค าถาม การส ารวจตรวจสอบจากเอกสารและแหลงความรอน ๆ การวางแผนการส ารวจตรวจสอบ การทดสอบตรวจสอบหลกฐานเพอเปนการยนยนความรทไดคนพบมาแลว การใชเครองมอในการรวบรวม การวเคราะห และการแปลความหมายขอมล การน าเสนอผลงาน การอธบายและการคาดคะเน และการอภปรายแลกเปลยนความคดเหนกนเกยวกบผลงานทได AAAS (American Association for the Advancement of Science) ไดใหความหมายการสบเสาะหาความรวา เรมตนดวยค าถามเกยวกบธรรมชาตพรอมทงกระตนนกเรยนใหตนเตนสงสยใครรใหนกเรยนตงใจรวบรวมขอมลและหลกฐาน ครเตรยมขอมลเอกสารความรตางๆ ทมคนศกษาคนความาแลว เพอใหนกเรยนเชอมโยงกบความรใหม หรอเพอใหมองเหนภาพไดชดเจนลกซงขนใหนกเรยนอธบายใหชดเจน ไมเนนความจ าเกยวกบศพททางวชาการ และใชกระบวนการกลม ดงนน กระบวนการสบเสาะหาความร (Inquiry Process) เปนกระบวนการเรยนรทใหผ เรยนสรางองคความรใหมดวยตนเอง โดยผานกระบวนการคดและปฏบต และใชกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนเครองมอ ระดบของการสบเสาะหาความร (Level of inquiry) แบงเปน 4 ระดบ คอ 1. การสบเสาะหาความรแบบยนยน (Confirmed Inquiry) เปนการสบเสาะหาความรทใหผ เรยนเปนผตรวจสอบความรหรอแนวคด เพอยนยนความรหรอแนวคดทถกคนพบมาแลว โดยครเปนผ ก าหนดปญหาและค าตอบ หรอองคความรทคาดหวงใหผ เรยนคนพบ และใหผ เรยนท ากจกรรมทก าหนดในหนงสอหรอใบงาน หรอตามทครบรรยายบอกกลาว 2. การสบเสาะหาความรแบบน าทาง (Directed Inquiry)

Page 8: TMB13 Inquiry

เปนการสบเสาะหาความรทใหผ เรยนคนพบองคความรใหมดวยตนเอง โดยครเปนผก าหนดปญหา และสาธตหรออธบายการส ารวจตรวจสอบ แลวใหผ เรยนปฏบตการส ารวจตรวจสอบตามวธการทก าหนด 3. การสบเสาะหาความรแบบชแนะแนวทาง (Guided Inquiry) เปนการสบเสาะหาความรทใหผ เรยนคนพบองคความรใหมดวยตนเอง โดยผ เรยนเปนผก าหนดปญหา และครเปนผ ชแนะแนวทางการส ารวจตรวจสอบ รวมทงใหค าปรกษาหรอแนะน าใหผ เรยนปฏบตการส ารวจตรวจสอบ 4. การสบเสาะหาความรแบบเปด (Open Inquiry) เปนการสบเสาะหาความรทใหผ เรยนคนพบองคความรใหมดวยตนเอง โดยใหผ เรยนมอสระในการคด เปนผก าหนดปญหา ออกแบบ และปฏบตการส ารวจตรวจสอบดวยตนเอง จตวทยาทเปนพนฐานของการเรยนรแบบสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร 1. การเรยนรวทยาศาสตรนนผ เรยนจะเรยนรไดดยงขนตอเมอผ เรยนไดเกยวของโดยตรงกบการคนหาความรนน ๆ มากกวาการบอกใหผ เรยนร 2. การเรยนรจะเกดไดดทสด เมอสถานการณแวดลอมในการเรยนรนนยวยใหผ เรยนอยากเรยน ไมใชบบบงคบผ เรยน และครตองจดกจกรรมทจะน าไปสความส าเรจในการคนควาทดลอง 3. วธการน าเสนอของคร จะตองสงเสรมใหผ เรยนรจกคด มความคดสรางสรรค ใหโอกาสผ เรยนไดใชความคดของตนเองมากทสด ทงนกจกรรมทจะใหผ เรยนท าการส ารวจตรวจสอบจะตองเชอมโยงกบความรเดม และผ เรยนมความรและทกษะเพยงพอทจะแสวงหาความรใหม โดยกจกรรมทจดควรเปนกจกรรมน าไปสการส ารวจตรวจสอบ หรอแสวงหาความรใหม บรรยากาศการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความร อาร พนธมณ (2540) กลาววา องคประกอบส าคญในการท าใหเกดบรรยากาศการเรยนการสอน คอ ครผ สอนและผ เรยน ผ สอนและผ เรยนตางมบทบาทในการสรางบรรยากาศ ครจะเปนผ รเรมสรางบรรยากาศ ผ เรยนเปนผตอบสนอง และเตมสสนใหกบบรรยากาศการเรยนการสอนใหเปนไปในรปแบบตาง ๆ กน บรรยากาศการเรยนการสอนทเปนอสระ ทาทาย ตนเตน ปลอดภยเปนประชาธปไตย ผสอนใหความอบอนทงทางกายและจตใจ สรางความรสกไววางใจใหกบผ เรยนผ เรยนไดรบความเขาใจเปนมตร เอออาทร หวงใย ตลอดจนใหความดแล ชวยเหลอ จะท าใหผ เรยนมความกลาและอยากเรยนรมากขน บรรยากาศการเรยนการสอนทมการยอมรบ มองเหนคณคาในตวผ เรยน ผ เรยนเปนบคคลส าคญ มคณคา

Page 9: TMB13 Inquiry

และสามารถเรยนได ผ สอนควรแสดงความรสกการยอมรบผ เรยนอยางจรงใจ กระตนผ เรยนใหยอมรบกนเองและเชอมนวาสามารถท าไดส าเรจ มสเซยลาส และคอคซ (Massialas and Cox. 1968) กลาววา หองเรยนทเปนแบบสบเสาะหาความร ควรจะมลกษณะดงน 1. หองเรยนตองเปนประชาธปไตย เปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความคดเหนอยางเตมท 2. ปญหาทน ามาอภปรายนาสนใจทจะขบคด และสามารถตดสนได ครมบทบาทเพยงกระตนใหกจกรรมการเรยนการสอนด าเนนไปดวยด 3. ทกคนในหองเรยนตองใหความรวมมอเปนอยางด จากการศกษาคนควาจากเอกสารและบทความตางๆ สรปไดวา บรรยากาศการเรยนการสอนแบบสบเสาะหาความรทเออตอการพฒนากระบวนการคด ควรมลกษณะดงน 1. บรรยากาศภายในหองเรยน 1.1 เปนบรรยากาศการโตตอบกนระหวางครกบนกเรยน และนกเรยนกบนกเรยน อยางสรางสรรค สมเหตสมผล 1.2 เปนบรรยากาศทนกเรยนรสกอบอนใจ ปลอดภย ปราศจากการต าหน วพากษ วจารณความคด ไมมการตดสนวาถกหรอผด 1.3 บรรยากาศตนเตน นาสนใจ สนกสนาน เพอใหการเรยนรเปนแบบสรางสรรคและอสระ 1.4 นกเรยนสนใจ กระตอรอรน ใหความรวมมอในการท ากจกรรม 2. ปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน 2.1 ครเปนกลยาณมตรกบนกเรยน เปนกนเอง ใหก าลงใจแกนกเรยน 2.2 ครใจกวาง ใหนกเรยนโตแยงได ยอมรบฟงความคดเหนของนกเรยน 2.3 ครใหค าปรกษา ชแนะ และชวยเหลอนกเรยน 3. ปฏสมพนธระหวางนกเรยนกบนกเรยน 3.1 รวมมอรวมใจในการท ากจกรรม ชวยกนคด ชวยกนท างาน ถอยทถอยอาศย 3.2 อภปรายซกถามแลกเปลยนความคดเหนกนและโตแยงกนอยางสรางสรรค

**************************************************