To Κέντρο UNESCO Ολοκληρωμένης και Διεπιστημονικής Διαχείρισης Υδατικών Πόρων (ΚΕΟΔΔΥΠ) του Α.Π.Θ. και ο ρόλος του στην επίτευξη

των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης (SDGs).

Dr. Ελπίδα Κολοκυθά, Αναπλ.καθηγήτρια , Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ.

• Η απαίτηση του πλανήτη για ζήτηση

πόρων είναι 68 % πιο υψηλή από ότι ο

πλανήτης μπορεί να στηρίξει.

•Ανεπάρκεια τροφής

•Επιδημίες

•Έλλειψη νερού & φυσικών πόρων

•Εξαφάνιση ειδών

•Ακραία καιρικά φαινόμενα-πλημμύρες

•Μαζικές μετακινήσεις μεταναστών

•Οικονομική κατάρρευση

•Κοινωνικές αναταραχές και φαινόμενα βίας

•Επιδείνωση της ποιότητας της ζωής κυρίως

για τους πιο ασθενείς

http://data.footprintnetwork.org

Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΕΡΑ…

http://www.worldometers.info/world-population/

Earth Overshoot Day: Η ημέρα στο

ημερολόγιο όταν η ανθρωπότητα έχει

χρησιμοποιήσει τους πόρους που η

φύση μπορεί να ανανεώσει σε ένα

ολόκληρο έτος.

Κάτω από τη συνήθη πορεία, η ανθρώπινη

ζήτηση για τα ‘οικοσυστήματα” της Γης

προβλέπεται να υπερβεί το όριο της

φυσικής δυνατότητας αναπαραγωγής κατά

περίπου 75% έως το 2020.

ΣΗΜΕΡΑ

https://www.overshootday.org/newsroom/country-overshoot-days/

Βιώσιμη Ανάπτυξη

“Η ανάπτυξη που ικανοποιεί τις ανάγκες της παρούσας γενιάς, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα των μελλοντικών γενεών να ικανοποιούν τις δικές τους.”

1972 Στοκχόλμη 1987 Έκθεση Brundtland 1992 Ρίο ντε Τζανέιρο (Agenda 21) 2000 Στόχοι της Χιλιετίας (MDGs) 2012 Ρίο + 20 2015 Agenda 23 (SDGs) The Future We Want

Πηγή:blogs.un.org

17 Παγκόσμιοι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης

Παγκόσμιοι

Αλληλοσυνδεόμενοι

Καθολικοί

• 2015 - 2030 • 17 Στόχοι • 169 Υποστόχοι • 193 Κράτη • 1 Σκοπός

Οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης του θεματολογίου 2030 Στόχος 1. Εξάλειψη της φτώχειας σε όλες της τις μορφές και παντού Στόχος 2. Εξάλειψη της πείνας, επίτευξη επισιτιστικής ασφάλειας, βελτίωση της διατροφής

και προώθηση της βιώσιμης γεωργίας Στόχος 3. Εξασφάλιση υγιούς ζωής και προώθηση της ευημερίας για όλους και σε όλες τις

ηλικίες Στόχος 4. Χωρίς αποκλεισμούς και ισότιμη ποιότητα της εκπαίδευσης και προώθηση των

ευκαιριών δια βίου μάθησης για όλους Στόχος 5. Επίτευξη της ισότητας των φύλων και χειραφέτηση όλων των γυναικών και

κοριτσιών Στόχος 6. Διασφάλιση της διαθεσιμότητας και της αειφόρου διαχείρισης του νερού και της

αποχέτευσης για όλους Στόχος 7. Διασφάλιση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτή, αξιόπιστη, βιώσιμη και

σύγχρονη ενέργεια για όλους Στόχος 8. Προώθηση της διαρκούς, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμης οικονομικής

ανάπτυξης, καθώς και της πλήρους και παραγωγικής απασχόλησης και της αξιοπρεπούς

εργασίας για όλους

Στόχος 9. Κατασκευή ανθεκτικών υποδομών, προαγωγή της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς

εκβιομηχάνισης και υποστήριξη της καινοτομίας Στόχος 10. Μείωση των ανισοτήτων τόσο εντός και όσο μεταξύ των διαφόρων χωρών Στόχος 11. Επίτευξη ασφαλών, ανθεκτικών, βιώσιμων και χωρίς αποκλεισμούς πόλεων και

οικισμών Στόχος 12. Διασφάλιση μεθόδων βιώσιμης κατανάλωσης και παραγωγής Στόχος 13. Ανάληψη επείγουσας δράσης για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και

των επιπτώσεών του* Στόχος 14. Διατήρηση και αειφόρος χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων

πόρων στο πλαίσιο της βιώσιμης ανάπτυξης Στόχος 15. Προστασία, αποκατάσταση και προαγωγή της αειφόρου χρήσης των χερσαίων

οικοσυστημάτων, βιώσιμη διαχείριση των δασών, καταπολέμηση της απερήμωσης,

ανάσχεση και αντιστροφή της υποβάθμισης του εδάφους και ανάσχεση της απώλειας

της βιοποικιλότητας Στόχος 16. Προώθηση ειρηνικών και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνιών για την αειφόρο

ανάπτυξη, παροχή πρόσβασης στη δικαιοσύνη για όλους και οικοδόμηση

αποτελεσματικών, υπεύθυνων και χωρίς αποκλεισμούς θεσμών σε όλα τα επίπεδα Στόχος 17. Ενίσχυση των μέσων εφαρμογής και αναζωογόνηση της παγκόσμιας σύμπραξης για

τη βιώσιμη ανάπτυξη

Οι στόχοι βιώσιμης ανάπτυξης του θεματολογίου 2030

https://www.unric.org/el/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=36&Itemid=71

• Universality

Integration Ολοκλήρωση

Transformation Αλλαγή

πιο ανθεκτικές κοινωνίες και οικονομίες για να παράσχουν μακροπρόθεσμα οφέλη που θα συνεχιστούν μετά το 2030.

https://sustainabledevelopment.un.org/topics

Τι είναι καινούργιο στους 17 στόχους της Β.Α. (SDGs)?

Καθολικότητα

Η επιτυχής εφαρμογή τους θα απαιτήσει από όλους τους παίκτες να γίνουν οι πρωταγωνιστές αυτής της ατζέντας.

Ban Ki-moon,United Nations Secretary-General

Αυτοί οι στόχοι ισχύουν για κάθε έθνος ... και για κάθε τομέα. Πόλεις, επιχειρήσεις, σχολεία, οργανώσεις, όλοι να δράσουμε. Παγκόσμιοι

Αναγνωρίζεται ότι οι στόχοι είναι όλοι αλληλοσυνδεδεμένοι, σε ένα σύστημα. Δεν μπορούμε να επιδιώξουμε να πετύχουμε

μόνο ένα στόχο. Πρέπει να τους επιτύχουμε όλους.

Ολοκληρωμένη προσέγγιση

Χρειαζόμαστε

Αλλαγή-μετάβαση σε νέα κουλτούρα για τα υδατικά θέματα

Η εκπαίδευση είναι το πιο ισχυρό εργαλείο μας για τη δημιουργία αυτής της αλλαγής.

• Μόνον η Παιδεία, μέσα από τη δύναμη της επιστημονικής γνώσης, μπορεί να διαμορφώσει ένα νέο μοντέλο μιας πραγματικά βιώσιμης ανάπτυξης.

H βελτίωση της νομοθεσίας H προώθηση της συνοχής και της διασύνδεσης των πολιτικών H κινητοποίηση των οικονομικών πόρων H ευαισθητοποίηση του κοινού καθώς και η εξωτερική δράση της χώρας, τα μέσα εφαρμογής των SDG.

6.6 Eco-

systems

6.1 Πρόσβαση σε πόσιμο

νερό

6.5 Διαχείριση

νερού

6.2 Εγκαταστά

σεις Υγιεινής

6.3 Βελτίωση

της ποιότητας

νερού 6.4

Αύξηση της αποδοτικότ

ητας της χρήσης νερού

6.A & 6.A

Συνεργασία

&

Συμμετοχή

Διασφαλίζουμε τη διαθεσιμότητα και τη βιώσιμη διαχείριση του νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής για όλους

6.1.1 Ασφαλής διαχείριση υπηρεσιών πόσιμου

νερού

6.2.1 Ασφαλής διαχείριση υπηρεσιών υγιεινής

6.3.1 Ασφαλής διαχείριση αποβλήτων

6.3.2 Καλή ποιότητα υδάτων

6.4.1 Αποδοτική χρήση νερού

6.4.2 Επίπεδο υδατικής σπανιότητας Level of water

stress

6.5.1 Ολοκληρωμένη διαχείριση υδατικών

πόρων

6.5.2 Διασυνοριακές υδρολογικές λεκάνες-

Συνεργασία

6.6.1 Προστασία Υδατικών οικοσυστήματων

6.A Βελτίωση διεθνούς συνεργασίας για τα

υδατικά συστήματα

6.B Συμμετοχή των τοπικών φορέων

Διασφαλίζουμε τη διαθεσιμότητα και τη βιώσιμη διαχείριση του νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής για όλους

O SDG6 συνδέεται έντονα με όλους τους άλλους στόχους και με διάφορους τομείς, τη μείωση της φτώχειας, την ισότητα και τη διακυβέρνηση [1, 10, 16], Τη γεωργία [2], Την υγεία [3], Την εκπαίδευση [4], φύλο [5], Την ενέργεια [7], την οικονομία και τις υποδομές [8-12], την κλιματική αλλαγή και την ανθεκτικότητα [13] και το περιβάλλον [14, 15].

Επιτυγχάνοντας τον SDG 6 συμβάλλουμε στην πρόοδο όλων των στόχων

• ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

ΑΝΘΡΩΠΟΙ

• ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Ο ΠΛΑΝΗΤΗΣ

• ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΕΥΗΜΕΡΙΑ

ΚEΝΤΡΟ UNESCO ΟΛΟΚΛΗΡΩΜEΝΗς ΚΑΙ

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚHς ΔΙΑΧΕIΡΙΣΗς ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ Α.Π.Θ. Ένα παράθυρο στον κόσμο

ΦΕΚ 4545/ ΤΕΎΧΟς Α' 99/08.06.2018

https://en.unesco.org/themes/water-

security/centres

UNESCO Water Family

Europe &

North America

• 23 Chairs

• 11 Centres

Arab States

• 5 Chairs

• 5 Centres

Latin America &

the Caribbean

• 9 Chairs

• 6 Centres

Asia and the Pacific

• 13 Chairs

• 11 Centres

Africa

• 6 Chairs

• 4 Centres

Experimental Basins, Categorization of Large

Floods, World Water Balance

IHP-VIII 2014

IHP-VII 2008

IHP-VI 2002

IHP-V 1996

IHP-IV 1990

IHP-III 1984

IHP-II 1981

IHP-I 1975 International Hydrological Decade (IHD)

1965

Water Security: Responses to Local,

Regional, and Global Challenges

Water Dependencies: Systems under Stress and Societal Responses

Water Interactions: Systems at Risk and Social Challenges

Hydrology and Water Resources Development in Vulnerable Environment

Hydrology and Water Resources Sustainable Development in a

Changing Environment

International Cooperation

in Hydrological Sciences

Evolution of IHP: From Hydrological Science to Integrated Science,

Policy, and Society

Water Security, Addressing Local, Regional and Global Challenges

IHP-VIII 2014-2021

Οι παγκόσμιοι στόχοι και ο SDG 6 πρέπει να ενσωματωθούν στις εθνικές πολιτικές και να υλοποιηθούν σε τοπικό επίπεδο

Synthesis Report SDG6

(Ιούλιος 2018)

Έρευνα σε θέματα διαχείρισης υδατικών πόρων στο Α.Π.Θ.: Μια διεπιστημονική προσέγγιση

Γεωπονία

Βιολογία

Γεωλογία

Χημικών Μηχανικών

Χημεία

Πολιτικών Μηχανικών

Δασολογία και Επιστήμη Φυσικού Περιβάλλοντος

Μηχανολόγοι Μηχανικοί

Ιστορία-Αρχαιολογία

Ιατρική

Φυσική

Χωροτακτών και Πολεοδομίας

ΚΈΝΤΡΟ UNESCO ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΈΝΗς ΚΑΙ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉς ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗς

ΥΔΑΤΙΚΏΝ ΠΌΡΩΝ ΤΟΥ Α.Π.Θ.

50%

Η αποδοτική διαχείριση νερού απαιτεί περισσότερα και καλύτερα στοιχεία ‘Δεν μπορείς να διαχειριστείς ό,τι δεν

μπορείς να μετρήσεις’

• Αξιόπιστα (καλή ποιότητα), συνεκτικά και

αθροιστικά – αρκετός δρόμος…

• Αύξηση της διαφάνειας και της

υπευθυνότητας

• Διαθέσιμα και προσβάσιμα (sharing)

Λιγότερο από 50% των κρατών έχουν

συγκρίσιμα στοιχεία

Μέλλον: χρήση νέας τεχνολογίας

Synthesis Report SDG6

(in July 2018)

13 Τμήματα του

Α.Π.Θ.

Μπορούν να

επιβεβαιώσουν την

ολοκληρωμένη,

διεπιστημονική

προσέγγιση τοπικών

και διεθνών

προκλήσεων

σχετικών με το νερό.

Διαχείριση υδατικών πόρων

Υπόγεια Υδρολογία-υδρογεωλογία

Επιφανειακή υδρολογία

Ξηρασίες-Πλημμύρες

Πολιτική νερού

Διασυνοριακές υδρολογικές λεκάνες

Αρδεύσεις

Υδρευτικά δίκτυα/διαρροές

Προσομοίωση και μοντέλα

Διαχείριση δεδομένων: GIS, Tηλεμετρία

Ποιότητα νερού

Οικοσυστήματα

Εκπαίδευση

Στόχος : η επίτευξη καλής οικολογικής κατάστασης για όλα τα

υδάτινα σώματα έως το έτος 2015

Οδηγία 2000/60/ΕΕ

Εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης κάθε υδάτινου

σώματος

Aποκατάσταση των υδάτινων σωμάτων

Υψηλή

Καλή

Μέτρια

Ελλιπής

Κακή

Λίμνες της Ελλάδας Οδηγία 2000/60/ΕΕ

Υψηλή

Καλή

Μέτρια

Ελλιπής

Κακή

Κά

λυψ

η γ

ης

σύμ

φω

να μ

ε το

πρόγρ

αμ

μα

Co

rine

Lan

d C

ov

er 2

00

0

10.66

% Αστικές περιοχές 1.58 %

Αγροτικές περιοχές 33.69%

Λίμνη Καστοριάς

Εκτίμηση της τρωτότητας των υπόγειων νερών στην εξωτερική

ρύπανση. Οι παραγόμενοι Χάρτες τρωτότητας είναι χρήσιμο

εργαλείο για:

- την προστασία και διαχείριση των υδατικών πόρων:

- τον Χωροταξικό σχεδιασμό,

- τη Χάραξη ζωνών προστασίας υδροληπτικών έργων

- Τη λήψη μέτρων για την προστασία της ποιότητας των νερών

Εντοπισμός ζωνών υφαλμύρισης και μέτρα προστασίας

Μελέτες εφαρμογής τεχνητού εμπλουτισμού υπόγειων νερών

για την αύξηση των αποθεμάτων, τη βελτίωση της ποιότητας

κ.λπ.

Σούλιος, 2004

Προσομοίωση υπόγειων νερών για την πρόβλεψη της

συμπεριφοράς του στο μέλλον υπό το καθεστώς διαφόρων

διαχειριστικών σεναρίων, π.χ. μείωση βροχοπτώσεων,

αύξηση αντλήσεων κ.λπ.

Το πρόβλημα του Αξιού

Από την απόθεση αποβλήτων στον ποταμό δημιουργείται σημαντικό πρόβλημα ρύπανσης που καταλήγει στον Θερμαϊκό

Δεν υπάρχει διακρατική συμφωνία με τη FYROM

Δεν υπάρχει ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης των νερών του ποταμού

Καλή διακυβέρνηση είναι σημαντική στα θέματα του νερού

Synthesis Report SDG6

( July 2018)

«Έξυπνες» τεχνολογίες μπορούν να βελτιώσουν τη διαχείριση του νερού και την παροχή υπηρεσιών ύδατος

Synthesis Report SDG6

(July 2018)

• Στόχος του ΚΕ.Ο.Δ.Δ.Υ.Π είναι:

• η πρόοδος της γνώσης στην περιοχή της διαχείρισης του νερού μέσω της ανάπτυξης και εφαρμογής νέων μεθόδων, τεχνολογιών και συστημάτων.

• η ανάπτυξη έρευνας υψηλού επιπέδου η οποία θα έχει διεπιστημονικό χαρακτήρα φέρνοντας μαζί ερευνητές με μεγάλη εμπειρία σε διάφορες γνωστικές περιοχές.

• Η προώθηση της συνεργασίας μεταξύ του ακαδημαϊκού χώρου, των κρατικών φορέων, της βιομηχανίας, και ερευνητικών οργανισμών

• Η παροχή υπηρεσιών «συμβούλου», δίνοντας πρακτικές λύσεις σε προβλήματα αρμόδιων δημόσιων φορέων.

Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ)

Το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη (ΣΒΑ 8, 9, 12, 13) αποσκοπεί

στην κινητοποίηση 500 δισ. EUR πρόσθετων επενδύσεων στην

πραγματική οικονομία μέσω του έως το 2020.

Οι επενδύσεις σε διάφορους στρατηγικούς τομείς όπως η εκπαίδευση, η

ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, οι υδάτινοι πόροι, η ενέργεια, οι

μεταφορές και άλλες υποδομές, οι βιομηχανίες και η γεωργία, καθώς

και η προώθηση πρωτοβουλιών, όπως η ενέργεια από ανανεώσιμες

πηγές, η κυκλική οικονομία και ο μετριασμός των επιπτώσεων της

κλιματικής αλλαγής και η προσαρμογή σε αυτήν έχουν παίξει σημαντικό

ρόλο στην επιτυχία του πρώτου σταδίου του ΕΤΣΕ.

Η κυκλική οικονομία (ΣΒΑ 6, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15) αποτελεί μια

μεταρύθμιση με σημαντικές προοπτικές νέων θέσεων εργασίας και ανάπτυξης

και την ενθάρρυνση βιώσιμων μοντέλων κατανάλωσης και παραγωγής.

Η επικέντρωση γίνεται στην αποδοτικότητα ως προς τη χρήση των πόρων

και στην ελαχιστοποίηση των αποβλήτων με παράλληλη στροφή προς την

καινοτομία.

Η μετάβαση στην κυκλική οικονομία προσφέρει στην Ευρώπη την ευκαιρία

να εκσυγχρονίσει την οικονομία της, κάνοντάς την πιο ανθεκτική στις

μελλοντικές εξελίξεις, πιο πράσινη και πιο ανταγωνιστική.

Η κυκλική οικονομία συμβάλλει επίσης στη μείωση των επιπέδων εκπομπών

διοξειδίου του άνθρακα και στην εξοικονόμηση ενέργειας, καθώς και στον

περιορισμό της ρύπανσης του αέρα, του εδάφους και του νερού.

Κυκλική

οικονομία

GNOSIS

[Intelligence]

[Γνώση]

DOXA

[Interpretation]

[Κρίση]

PRAXIS

[Implementation]

[Πράξη]

Ι3

Θα είμαστε στην πρώτη γραμμή της προώθησης της επιστημονικής γνώσης και της εξέλιξης της

έρευνας αλλά και με μια ρεαλιστική αντιμετώπιση των άμεσων αναγκών της κοινωνίας.

Ε. VLACHOS Colorado State university, USA

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ

ΔΙΚΤΥΩΣΗ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΔΙΑΛΟΓΟΥ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΕΧΝΟΓΝΩΣΙΑΣ

“ΑΝ ΣΧΕΔΙΑΖΕΙΣ ΓΙΑ ΈΝΑ ΧΡΟΝΟ, φύτεψε ρύζι.

ΑΝ ΣΧΕΔΙΑΖΕΙΣ ΓΙΑ10 ΧΡΟΝΙΑ, φύτεψε δέντρα.

ΑΝ ΣΧΕΔΙΑΖΕΙΣ ΓΙΑ 100 ΧΡΟΝΙΑ, εκπαίδευσε τη νέα γενιά.”

KUAN CHUNG (7TH CENTURY BC)

Ευχαριστώ

www.auth.gr

keody@auth.gr