1

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

1

(LGS)TÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme ve Değerlendirme Merkezi

1

6. SINIFTÜRKÇE

EKLER

BURSA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ ÖLÇME DEĞERLENDİRME MERKEZİ

Sabahattin DÜLGER Ekrem KOZ Mehmet KÖYLÜ Bursa İl Milli Eğitim Müdürü Bursa İl Milli Eğitim Müdür Yardımcısı ÖDM Ekip Sorumlusu

Şule ATEŞ Branş Koordinatörü

Soru/Etkinlik Yazarları Hasan Gülten Dilek AKGÜN Mehtap BAYRAKOĞLU Cevher HACIOĞLU Harun ÖZDEMİR

Burcu UYSAL - Tasarımcı

2

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

1. Aşağıdaki sözcüklerin aldığı ekleri inceleyerek bu eklerin yapım eki mi çekim eki mi olduğunu bulunuz. İlgili kutuyu boyayınız.

2. Aşağıdaki soruları verilen bilgilere göre cevaplayınız.

Eklendiği sözcüğün yapısını ve anlamını değiştirir.

Eklendiği sözcüğün cümlede farklı görev ve yerlerde kullanılmasını

sağlar.

Yapım Ekleri Çekim Ekleri

EK

davulcu heceler gençlik ağaçta yapıt

Yapım eki Yapım eki Yapım eki Yapım eki Yapım eki

Çekim eki Çekim eki Çekim eki Çekim eki Çekim eki

• Altı çizili sözcüklerden hangisi farklı bir ek almıştır?

A) Aylık kazancının yarısını bu işe yatırmıştı. B) Yarın bakıcı hasta olduğu için gelmeyecek.C) Yumuşakçalar suda yaşayan, kabuklu hayvanlardır.D) Arkadaşımın dünyalar kadar kitabı vardı.

• Aşağıdaki dizelerin hangisinde, hem yapım eki hem çekim eki almış bir sözcük kullanılmıştır?

A) Tanıştığım günden beri enginleB) Bir taşın üstünde hayale daldım.C) Bulacaksın koymuş gibi elinle.D) Ben nerde doğmuşsam o yerde kaldım.

3. Türkçede kişi ekleri 6’ya ayrılır. Bu ekler isimlere gelerek varlığın o kişiye ait olduğunu bildirir. Aşağıdaki kırmızı renkte verilmiş eklere aynı zamanda iyelik ekleri de denir.

Aşağıdaki cümlelerde bulunan iyelik eklerini bulup örnekteki gibi yazınız.CÜMLELER EK KİŞİ

1-Kitaplarınız nerede? - ınız 2 Çoğul Kişi2-Gemlik’ten misafirleri geldi.3-Ödevimi yapmadan sizinle gelemem.4-Deden de pazara gelecek mi?5-Arkadaşı dün kaybolmuş.6-Okul evinize çok uzak mı?

Ben 1. Tekil Kişi mSen 2. Tekil Kişi nO 3. Tekil Kişi i

Biz 1. Çoğul Kişi imizSiz 2. Çoğul Kişi inizOnlar 3. Çoğul Kişi leri

EKLER

BURS

A İL

MİL

Lİ E

ĞİT

İM M

ÜDÜ

RLÜ

ĞÜ

3

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

BURS

A İL

MİL

Lİ E

ĞİT

İM M

ÜDÜ

RLÜ

ĞÜ

Yapım ekleri eklendiği kelimeden yeni kelime türetir. Kelime türeten ek, ortaya çıkan kelimenin türüne göre isim alır.

Bak, fiiline gelen -ım eki fiilden yeni bir kelime türetmiş.

Göz, ismine gelen -le eki isimden yeni bir kelime türetmiş.

Simit, ismine gelen -çi eki isimden yeni bir kelime türetmiş.

Helal, ismine gelen -leş eki isimden yeni bir kelime türetmiş.

-ım eki fiilden isim yapan yapım eki

-le eki isimden fiil yapan yapım eki

-çi eki isimden isim yapan yapım eki

-leş eki isimden fiil yapan yapım eki

bak

göz

simit

helal

-ım

-le

-çi

-leş

bakım

gözle

simitçi

helalleş

5. İlgi eki, (-ın/ -in) eklendiği ismi başka isimlerle ilişkilendirir. Elif’in kalemi bizde kalmış, cümlesinde kalemin Elif ile olan ilgisini –in eki sağlamıştır. Ancak bu ek, ben ve biz zamirlerinde –ım/-im şekline dönüşür.Hangisinde farklı bir ilgi ekiyle isimler arasında ilişki kurulmuştur?

A) Annemin kurabiyesinin üzerine başka lezzet tanımam.B) Dün okulun kütüphanesinde yazarlarla buluştuk.C) Bizim köyün muhtarı da dernek yönetimine girdi.D) İlçenin girişindeki nüfus tabelası değiştirilmiş.

6. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerdeki eklerden hangisinin işlevi diğerlerinden farklıdır?

A) Duygu Hoca, yine hülyalara dalmıştı.B) Bıyık altından gülen adamın ayağı burkuldu.C) Ağaçtan düşen serçe yavrusu yaralanmıştı.D) Apartmanda yönetici olan Ali Bey de gelmiş.

4. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları, verilen bilgilere göre cevaplayınız.

• Aşağıdakilerden hangisinde farklı bir yapım eki kullanılmıştır?A) yolsuz B) güzellik C) gözle D) ütücü • Hangi kelimede birden fazla yapım eki kullanılmıştır?

A) gözlük B) bakış C)koştur D) yazıcı

• Aşağıdaki cümlelerin hangisinde –lık ekiyle türetilmiş sözcük yer bildirmektedir?

A) Başlık bir yazının özeti gibi olmalıdır. B) Yarın çamlığa pikniğe gideceğiz.C) Kışlık salçamızı da yaptık köyde.D) Çocukluk anıları büyüsek de unutulmaz

EKLER

BURS

A İL

MİL

Lİ E

ĞİT

İM M

ÜDÜ

RLÜ

ĞÜ

4

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

7. Tablodaki kelimelerin eklerini, türettiği kelime açısından inceleyerek ekin çeşidini yazınız.

SÖZCÜKLER EK Ekin Çeşidi SÖZCÜKLER EK Ekin ÇeşidiHediyelik -lik İsimden isim yapan yapım eki Döndür

Bencil SevgiKitaplık KüskünBakıcı DokutKiracı OrmancıSula Saygı

8. Öğretmen ve öğrencileri “Kelime Türetme Oyunu” oynayacaklardır. Öğretmen boş oyun kartlarını öğrencilerine vermiş ve öğrencilerinden yukarıdan aşağı doğru kelime türetmelerini istemiştir. Öğrenciler, türettikleri her kelime için 10 puan alacaktır.

kan

gör

göz

oku

kandır

görüş

gözlük

okut

kandırıl

görüşül

gözlükçü

okuttur

kandırılma

görüşülmedi

gözlükçülük

okutturul

kandırılmadı

okutturulmadım

Harun

Özlem

Bilge

Kağan

Aşağıdaki soruları yukarıdaki “Kelime Türetme Oyunu” kartlarına göre cevaplayınız.

• Hangi öğrencinin kartında yanlışlık vardır? _________________________

• En fazla puan alan öğrenci kimdir? _________________________

• Eşit puan alan öğrenciler hangileridir? _________________________

EKLER

BURS

A İL

MİL

Lİ E

ĞİT

İM M

ÜDÜ

RLÜ

ĞÜ

5

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

BURS

A İL

MİL

Lİ E

ĞİT

İM M

ÜDÜ

RLÜ

ĞÜ

İsimlere gelerek onların başka kelimelerle ilişki kurmalarını ve cümle içinde farklı görevler almalarını sağlayan eklere isim çekim ekleri denir.

Hal Ekleri

Belirtme Hali Eki:

-ı/-i/-u/-ü

YönelmeHali Eki:

-e/-a

Bulunma Hali Eki:-de/-da

Ayrılma Hali Eki:

-den/-dan

9. Aşağıdaki kelimelerin her birini hal eklerini alacak şekilde doldurunuz.

10. Çoğul ekleri eklendiği ismin birden fazla sayıda olduğu anlamını verir. Ancak bazı cümlelerde saygı, abartma, benzerlik, aile, gibi anlamlarda kullanıldığı da görülür.

Çoğul eklerinin cümleye kattığı anlamları yandaki kutulardan seçerek eşleştiriniz

okul balon bardak gömlekokul-u

balon-a

bardak-ta

gömlek-ten

Aile

Abartma

Çokluk

Saygı

Benzerlik

• Öğrenciler sırayla sınıflarına girdi.

• Bu millet nice Ömer Halisler yetiştirdi.

• Dünyalar kadar özlemim var güzel günlere.

• Vali Beyler okulumuza gelecek.

• Ahmetler köylerine gitmiş anne.

EKLER

BURS

A İL

MİL

Lİ E

ĞİT

İM M

ÜDÜ

RLÜ

ĞÜ

6

6. SINIFTÜRKÇE

Bursa İl Milli Eğitim Müdürlüğü Ölçme Değerlendirme Merkezi

EKLER

CEVAP ANAHTARI

BURS

A İL

MİL

Lİ E

ĞİT

İM M

ÜDÜ

RLÜ

ĞÜ

1. Davulcu- yapım ekiHeceler- çekim ekiGençlik -yapım ekiAğaçta çekim ekiYapıt-yapım eki

2. 1-D 2-A

3.misafirleri: 3. Çoğul Kişiödevimi: 1. Tekil Kişideden:2. Tekil Kişi arkadaşı:3. Tekil Kişievinize: 2. Çoğul Kişi

4. 1.D 2.D 3.B

5. C6. D

7. Bencil: isimden isim yapan yapım eki Kitaplık: isimden isim yapan yapım ekiBakıcı: fiilden isim yapan yapım eki Kiracı: isimden isim yapan yapım eki Sula: isimden fiil yapan yapım ekiDöndür: fiilden fiil yapan yapım eki Sevgi: fiilden isim yapan yapım eki Küskün : fiilden isim yapan yapım eki Dokut: fiilden fiil yapan yapım eki Ormancı: isimden isim yapan yapım ekiSaygı: fiilden isim yapan yapım eki

8. 1- Harun. 2- Kağan 3- Bilge, Özlem

9. Okulu, okula, okulda, okuldanBalonu, balona, balonda, balondanBardağı, bardağa, bardakta, bardaktanGömleği, gömleğe, gömlekte, gömlekten

10. 1. Cümle: Çokluk 2. Cümle: Benzerlik3. Cümle: Abartma 4. Cümle: Saygı 5. Cümle: Aile