TÜRKİYE’DEGÜNEŞ ENERJİSİNDENELEKTRİK ÜRETME YÖNTEMLERİ

Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri

Dünya bir enerji dönüşümü yaşıyor. İklim değişikliği ile mücadelede fosil yakıtların yerini yenilenebilir enerjiler alıyor. Enerji tekellerine ve fosil yakıtlara bağlı kalmadan enerji üretmenin bir yolu da yenilenebilir enerji kooperatiflerinden geçiyor. Yurttaşların bir araya gelerek oluşturdukları yenilenebilir enerji kooperatifleri adil, temiz ve yerel enerji üretirken yerel düzeyde sosyal fayda yaratılmasına katkıda bulunuyor. Kooperatifler enerjinin tüketileceği yerde üretilmesini, enerjinin yerel toplulukların kontrolünde olmasını, sürdürülebilir yerel kalkınmayı destekleyerek enerji demokrasinin temelini oluşturuyor.

Güneş Enerjisi ile Elektriğinizi Kendiniz Üretin

Enerji üretimi giderek devletlerin ve tekellerin denetiminden çıkıyor. Yurttaşlar ve topluluklar yenilenebilir enerji kaynaklarına yöneliyorlar. Elektriğinizi yüksek maliyetli-çevre düşmanı fosil yakıtlardan elde etmek yerine güneşten elde edebilirsiniz. Öztüketiminiz için konutlarınızın çatı veya cephelerini yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanabilirsiniz. Fosil yakıtlara bağımlılığı azaltacak iklim dostu bir çözümlerden bir olan güneş enerjisinden elektrik üretilmesi kamu tarafından da teşvik ediliyor.

Bu yayın Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti’nin mali desteğiyle hazırlanmıştır. Bu yayının içeriğinden yalnızca Yeşil Düşünce Derneği sorumludur. Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.

Türkiye’de güneş enerjisi,konutların günlük enerji ihtiyacınıkarşılamak için iki farklı yöntem ile değerlendirilebilir.

1. Bireysel Üretim 2. Topluluk Bazlı Üretim

Yenilenebilir Enerji Kooperatifi

2

Kişilerin, konutlarında çatılara/cephelere konumlandıracakları paneller aracılığı ile güneş enerjisinden elektrik üretimini sağlamak için izlemeleri gereken 4 adım bulunmaktadır. Bu yöntem ile 10 KW’a kadar çatı tipi kurulumlar ile lisanssız elektrik üretimini gerçekleştirebilirsiniz.

1. Abone Olunan Dağıtım Firması ile İletişim KurmakElektrik aboneliğinizin bağlı olduğu şebeke firmasına başvurarak, bağlantı anlaşması oluşturmak için çağrı mektubu talep etmelisiniz. İzmir’de elektrik dağıtımını üstlenen şebeke firması GDZ Elektrik Dağıtım A.Ş.’dir. Şebeke firmasının merkez ofisine veya bölge şubelerine başvurabilirsiniz.

GDZ Elektrik İletişim Bilgileri: Tel: 0232 477 26 00 Faks: 0232 435 13 92 E-posta: bilgi@gdzelektrik.com.tr

2. Başvuru Belgelerinin Hazırlanması 10 KW güç ile sınırlanan güneş enerjisine dayalı lisanssız elektrik üretimi için gerekli belgelerin listesi aşağıdadır. Ayrıca GDZ Elektrik A.Ş’nin web sitesindeki şu adresten ulaşabilirsiniz: http://bit.ly/10KWEvrakListesi

A. Başvuru DilekçesiDeğerlendirme aşamasında yetkili kişi veya kurumlar dilekçenizde belirtmeniz gereken 3 temel bilgiyi talep etmektedir. Tesisin kurulacağı adres, tesisin kayıtlı olacağı abonenin tesisat numarası ve talep ettiğiniz bağlantı talep gücüne hazırlayacağınız dilekçede yer vermelisiniz.

B. Lisanssız Üretim Bağlantı Başvuru FormuBaşvuru formunun aslını dosyanıza eklemelisiniz. Formun fotokopisi yetkili kurum tarafından kabul edilmeyecektir. Formda yer alan ve doldurmanız zorunlu olan bazı teknik terimler yer almaktadır. Söz konusu terimlerin tanımlarını ve gerekli olan bilgiye nereden ulaşabileceğinizi aşağıdaki listede görebilirsiniz.

1. BİREYSEL ÜRETİM

3

C. Başvuruyu Yapan Gerçek Kişinin Hazırlaması Gereken Belgeler

• Başvuru Sahibinin noter onaylı kimlik sureti veya aslı ile birlikte sunulacak fotokopisi

• Başvuru sahibinin noter onaylı imza beyanı veya aslı ile birlikte sunulacak fotokopisi

• Vekalet varsa vekaletname ve vekalet alanın imza beyanı/sirküleri (aslı veya noter onaylı suretleri veya aslı ile birlikte sunulacak fotokopisi)

D. Lisanssız üretim tesisini kuracağınız alan ile ilgili hazırlamanız gereken belgeler:

• Müstakil binalar için tapu belgesi /kira sözleşmesi• Apartman veya site benzeri yerleşkelerde bina/site yönetimi tarafından

başvuru sahibinin güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurabileceği hakkında alınan kararın yer aldığı karar defter sayfasının noter ile onaylanmış kopyası

Diğer gerekli belgeler:• Tesisin kurulabileceğine dair inşaat ruhsatı• Onaylı Elektrik Proje Kapağı (İç İhtiyaç Proje Kapağı)• Faaliyet Yasağına İlişkin Beyanname

3. Başvurunun DeğerlendirilmesiGüneş enerjisinden lisanssız elektrik üretimi için yapmış olduğunuz başvurular 30 gün içinde karara bağlanır. Başvuru sonuçları, yapmış olduğunuz başvuruyu takiben gelecek ayda bölgenizde yetkili olan GDZ Elektrik AŞ’nin resmi web sayfasında ilan edilecektir.

4

4. Başvurunun Sonucunun İlan EdilmesiEğer başvurunuz kabul edildi ise;

GDZ Elektrik A.Ş. 30 gün içerisinde size Çağrı Mektubu’nu iletmekle yükümlüdür.Mektup tarafınıza ulaştıktan sonra TEDAŞ Bölge Müdürlüğü’ne proje onayı için başvurmalısınız. Bu başvuruyu gerçekleştirmek için çağrı mektubunu aldıktan sonra 90 günlük bir süreye sahipsiniz, eğer bu süre zarfı içerisinde başvurunuzu TEDAŞ’a iletmezseniz kabul edilen bağlantı başvurusu dosyanız iptal edilecek ve hazırladığınız belgeler tarafınıza iade edilecektir. Eğer bu süre TEDAŞ’tan kaynaklanan bir sorun nedeniyle aşılırsa, ek süre talep etmek için GDZ Elektrik A.Ş.’ye ek süre talebinde bulunmalısınız. Bu aşamadan sonra ise GDZ Elektrik A.Ş. ile Bağlantı ve Sistem Kurulum Antlaşması imzalayacaksınız. Gerekli izinler sağlandıktan sonra 12 ay içinde kurulumu gerçekleştirmeniz gerekmektedir.

5

6

Topluluk temelli lisansız üretim faaliyetini gerçekleştirmek için izlemeniz gereken 10 temel adım bulunmaktadır ve bunun için şirket kurma ve lisans alma gibi işlemleri gerçekleştirmekle yükümlü değilsiniz. Bu senaryoda, tesis kapasitesinde, bireysel üretimden farklı olan değişken kuracağınız kooperatifin ulaştığı ortak sayısıdır. Kooperatifin sahip olduğu üye sayısı enerji üretim kapasitesindeki üst kotayı belirlemektedir.

1. Ortaklarİzmir, Bornova’da elektrik dağıtımı GDZ Elektrik A.Ş. tarafından gerçekleştirilir. Kuracağınız kooperatifin ortakları GDZ Elektrik A.Ş.’nin elektrik dağıtımı ile sorumlu olduğu bölgede abone olarak kayıtlı olmaları gerekmektedir. İzmir ve Manisa’da bulunan yaklaşık 47 ilçe GDZ Elektrik A.Ş.’nin sorumlu olduğu dağıtım alanını oluşturmaktadır. Bunun anlamı, kooperatif ortaklarınızı Manisa ilinden de seçebilirsiniz demektir. Bu ortaklar gerçek kişi veya tüzel kişilerden oluşabilir ve bir kooperatifi kurabilmek için en az 7 ortağa ihtiyacınız vardır.

Kuruluş aşamasında dikkat etmeniz gereken önemli bir konu ise ortaklarınızın abone profilinin dağıtım şirketinde ne olarak kayıtlı olduğudur. Bir kooperatifte ortakların tamamı konut tipi aboneliği ya da ticarethane tipi aboneliğe sahip olmalıdır. Ortaklarınızı karma bir profil oluşturacak abonelerden kurgulayamazsınız! Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, 5999-3 sayılı Kurul Kararı’nda yer alan bilgilere göre beş tip abone grubu mevcuttur: Konut, sanayi, ticarethane, tarımsal sulama ve aydınlatma grupları.1

2. Tüzük Bu aşamada, “Kooperatif Ana Sözleşmesi” için bir taslak oluşturmalısınız ve aşağıda sıralı olan temel bilgilerin söz konusu bu taslakta yer alması gerekmektedir.

1) 31/12/2015 tarihli ve 29579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, 5999-3 sayılı Kurul Kararı http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/12/20151231M4-40.pdf

Elektrik Üretim Kapasitesi Ortak Sayısı

1 MW 7 - 100

2 MW 101 - 500

3 MW 501 - 1000

5 MW 1001 ve üstü

2. TOPLULUK BAZLI ÜRETİM

7

• Kooperatifin Adı• Kooperatif Merkezinin Yeri• Üretim Yapılacak Enerji Türü (Güneş)• Minimum sermaye miktarı• Ortaklık Şartları• Yönetim ve Denetleme Kurulu Üye Listesi

İlk yönetim kurulu belirlenir ve her yönetim kurulu üyesinden imza sirküleri alınır. Ticaret Odası kayıt beyannamesi hazırlandıktan sonra, MERSİS’e kayıt yaptırılır ve Kooperatif Ana Sözleşmesi noter huzurunda bütün kurucu ortaklar tarafından imzalanır. Kooperatif Ana Sözleşmesi örneğini Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü’nün web sitesinde aşağıdaki adreste bulabilirsiniz: http://bit.ly/AnaSozlesme

3. OnayBu aşamada ana sözleşme, Ankara’da bulunan Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü’ne Ticaret ve Gümrük Bakanlığı’nın onayını almak için yollanır. Onay yazısı bakanlık tarafından verildikten sonra, İzmir Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne tescil başvurusunu yapabilirsiniz. Bunun için İzmir Ticaret Odası’nın hazırladığı Ticaret Sicili Rehberi’nden yardım alabilirsiniz: http://bit.ly/TSRehberi

4. Tesis için Arsa Seçimi Güneş enerjisi üretim tesisini kuracağınız araziyi satın almanız veya en az 2 yıllığına kiralamanız gerekmektedir. Çatı tipi kurulum yapacaklar için bu süreç bir yükümlülük teşkil etmemektedir. Kooperatifler çatı kiralayabilirler. Araziyi seçerken aşağıdaki etkenlere dikkat etmeniz üretim potansiyelinizi verimli bir şekilde değerlendirmenizi sağlayacaktır.

• Arazi ortalama %10 eğimli olmalıdır.• Arazinin, doğu ve batı bölgelerinde güneş ışınlarını kıracak, bükecek veya

engelleyecek herhangi bir yapılanma (Ağaç/Bina/Tepe) olmamalıdır.• Arazi, iletim ve trafo hattına yakın olmalıdır • Tarımsal arazi kurulum için tercih edilmemelidir.

5. Arazi Sınıf TespitiArazi yeri belirlendikten sonra, İzmir İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nden marjinal tarım arazisi yazısı talep etmelisiniz. İl Müdürlüğü, arazinin vasfına uygun olarak İl Özel İdaresi ve Devlet Su İşleri’nden de onay isteyerek bu yazıyı hazırlar. Çatı uygulaması yapacak kooperatifler bu aşamadan muaftırlar.

8

6. Çevresel Etki Değerlendirme Kararı (ÇED)İzmir’de bulunan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü’ne başvurarak, ÇED gerekli değildir kararı almanız gerekmektedir. Çatı uygulaması için bu süreç gerekli değildir.

7. Dağıtım Şirketine BaşvuruBu aşamada bölgenizdeki dağıtım şirketi İzmir GDZ Elektrik A.Ş.’ye aşağıda sıralı olan belgelerle birlikte Çağrı Mektubu için başvuru yapmalısınız.

• Tapu veya Kira Kontratı• Marjinal Tarım Arazisi Yazısı• ÇED Muafiyet Yazısı• Kooperatifinizin Ticaret Sicil Kaydı

8. Proje OnayıÇağrı mektubu için yapmış olduğunuz başvuru olumlu olarak sonuçlandı ise mektubun tarafınıza tebliğ edildiği günden itibaren 90 gün içerisinde TEDAŞ’a üretim tesisi ve mevcutsa bağlantı hattı için çizilmiş proje iletilir. Size tanınan yasal süre içerisinde herhangi bir başvuru gerçekleştirmezseniz, çağrı mektubunuz iptal edilecek ve hazırladığınız belgeler tarafınıza iade edilecektir.

9. İmar İzniTEDAŞ tarafından projeniz onaylandıktan sonra belediyenize imar izni için başvuruda bulunmalısınız. İmar izni bölgede kurulacak tesisin tüm onay aşamalarından geçtiğini ve kurulmasında herhangi bir sakınca olmadığını ifade eder.

10. Kurulum Bu aşamada daha önce hazırlamış olduğunuz projeniz üzerinden kurulum işlemi yapacak firmalar ile görüşüp fiyat teklifi alabilir ve uygun gördüğünüz şirket ile anlaşıp santralinizin kurulumunu gerçekleştirebilirsiniz. Lisanssız bir yatırım olduğu için gerekli izinler alındıktan sonra 12 ay içinde kurulumu gerçekleştirmeniz gerekmektedir.

http://yesildusunce.org https://www.bornova.bel.tr