Linh mc Nguyn Hu L

TI PHI SNGBt K

Nm Qu Mi 2003

Knh Dng Ln M Vit Nam Vi tm tnh Vng C Hng

ovv

Tng Nh Hng Hn Cha M nh n Sinh Thnh Dng Dc Anh Linh cc ngi anh ng Vn Tip Trnh Tiu Lm Thnh Vn nh thi gian trong tri t Thanh Cm Vong Linh ngi em Thanh Bnh (Bnh Thanh) nh tnh anh em kt ngha trong t Nhng ngi nm xung trong cuc chin tng tn trn qu hng. chia s qung i bt hnh

Ly Cha! Xin cho li con nguyn cu. Ta hng thm bay ln tn nhan Cha

ovv

TAThng 6 nm nay (2003), t Tn Ty Lan, linh mc Nguyn Hu L gi in thoi v ng mun ti vit li ta cho cun bt k Ti phi sng" m ng va hon tt. Ti nhn li khng mt cht n o v coi l mt vinh d. Tc phm ny, t lu ti vn mong c c v chnh bn thn ti cng mun lm mt cng vic tng t nhng khng gp iu kin thun li thc hin. Sau khi nhn bn tho, ti lao vo c cun bt k mt cch m say, khng ngng ngh. Tri di trn hn 400 trang giy, tc phm ny c chia thnh 11 chng. Mi chng gm mt s bi vit c vc dng nh nhng bi lun vn c trau chut tn tnh qung b nhng dng suy ngh cn ph bin. Dc theo chiu di ca tp bt k, nhng tnh cnh o le v nhng trng hung him ngho, bi t, trong cc tri t cng sn c tc gi thut li sng ng v trung thc, vi mt vn phong nh nhng v t nhin nh hi th. Mc du khng phi l mt pho truyn trinh thm nhng ngi c lun lun trong trng thi nn nng v mun bit tc gi vit g thm trong nhng trang k tip. Cc liu lng h, n, ai, lc c phn b hi ha v s dng mt cch cn nhc trnh cho ni dung tc phm s nhm chn thng gp. Lc qua nhng dng vit tm tnh ta c bit tc gi sinh ra v ln ln ti mt vng qu thuc tnh Vnh Long. Gia nh theo o Cng Gio v c ng trong vng ai ca ngi thnh ng nh trong lng c tn l nh th Bng Trng. Ngy tc gi m mt cho i l ngy t nc ang b chin tranh tn ph. Ting bom n v nhng xc cht tri sng, i vi tc gi cng nh i vi cc bn cng la tui, l nhng m thanh v cnh tng quen thuc hng ngy. Kip sng lm than, c cc v hon ton thiu an ninh ca ngi dn thn d lm mi lng ngi thanh nin mi ln giu lng bc i. Ta hy c nhng dng vit sau y ca tc gi khi ng chun b bc vo i. Ti ngh ti con ng lm linh mc nm ti 20 tui sau khi hc xong ban trung hc. Ci nhn ca ti v hon cnh x hi lc by gi... nh hng ti s la chn ca ti. Ti quyt nh chn i linh mc v ti bit trong cng v ti s phc v ngi dn thp c b ming hu hiu hn. ( trang 51 ).

Th phong linh mc nm 1970, lc va trn 27 tui, tc gi hng say lm cng vic cu nhn th, nhng khng may, cha c bao lu, th ha cng sn sp xung min Nam, v chnh bn thn ng cng b cun vo vng lao l nh hng triu ngi cng dn v ti khc ca ch Vit Nam Cng Ha.

ovv

Sau ngy 30 thng T en ca nm nh mnh 1975, ng l gt chn, ht nh t ny n tri giam khc, t Nam ch Bc, chu kip a y m nhng ngi cng sn Vit Nam nhn tm p dng i vi ng bo rut tht, trong va tr th va trnh hu ha sau ny cho ci ch su dn mt nc. Tm mu khng xy ra sau khi min Nam b cng sn cng chim bng v lc, nhng nhng g m c gi cm nhn sau khi c cun bt k ca linh mc Nguyn Hu L, s cn gh tm, thm c v c nghit gp triu ln. Mt phn bt k Ti Phi Sng" t li ci khung cnh hi hng ca 13 nm t cng sn. V phi tip gip hng ngy vi thn cht trong sut qung i c cc y nn tc gi xung quyt tm phi tn ti lm nhn chng sng cho mt giai on cc k thm thng ca t nc v thay i quan im sai lm ca mt phn dn tc v mt th ch ngha ngoi lai li thi v i vo st rc ca lch s. Nhng chng trong bt k lin quan n h thng tri t ca cng sn Vit Nam c tc gi ghi li vi mt bt php tuyt vi, vi mt mc chnh xc cha tng thy v vi mt tm lng tha th, bao dung him c ngay c i vi nhng ngi rp tm tiu dit bn thn mnh. c tc phm ny, nu c gi khng phi l ngi mau nc mt th cng s rng mnh gh s v xt thng cho s phn ca nhng con ngi Vit Nam b chnh ng bo mnh y a xung y tng ca a ngc trn gian. Mc c c v tn nhn khng thua km g nhng holocaust" c Quc X dnh cho ngi Do Thi trong Th Chin th hai. Ch t trong x hi cng sn Vit Nam l sn phm ca mt chnh sch hy dit du tay kinh tm ngoi sc tng tng ca con ngi. Vi mt thi gian giam gi v hn nh gia bn bc tng kin c ca cc tri t hi hm thit lp ti nhng ni thm sn cng cc, chnh sch ny bin con ngi thnh con vt. Bng php thut khng b t tng n to nn nhng tn phn thy phn Cha, phn li l tng mnh theo ui. Bng ch trng "b i" n a dn t nhn ti ch git nhau ch v mt ming cm hay mu bnh. Thm ch n thc y con ngi ngh c n vic n tht ng cnh sng cn. Tc gi Nguyn Hu L thut li nhng "chuyn kh tin nhng c tht" vi nhng git nc mt chy ngc vo tim v chnh ng l nn nhn ca nhng hin tng kinh hong va ni. Mc d vy sau khi xp sch li chng ta mi cm nhn c ht s chan ha vi tm tnh yu mn qu hng v dn tc ca mt Linh mc t nhn, chng nhn v l nn nhn ca bao nhiu tnh cnh au thng. Tc gi kt lun: Hy cho bng ti i qua v cng nhau hng v ngun sng ca bnh minh dn tc "X hi t ca CSVN l hnh nh thu hp ca mt x hi ln hn: x hi Vit Nam sau ngy 30 thng t en ti. Mi ba nm di ng ng, vi thin chc ca mt v linh mc, tc gi thnh cng trong vic cm ha v ci t quy chnh rt nhiu i

ovv

tng mt ht tnh ngi v chnh sch tri giam ca cng sn. Mong rng tc gi cng s thnh cng mt ln th hai khi tr li i sng bnh thng, cho ng vi c nguyn ca ng lc ban u, cho dn tc c hng khng kh t do v cho t quc c iu kin vn ln cng nhn loi vn minh. Maryland ngy 20 thng 6 nm 2003 Nguyn Cao Quyn

ovv

Cuc i v Bng enVo ChuynChic xe ca ng nght hnh khch dng li mt trm trn ng ph chnh ca th H Ni bn cnh mt cng vin. Nhiu hnh khch chen nhau bc xung xe. Nhm chng ti gm ba ngi t va c tha sng hm nay t tri Nam H, cng bc xung. Trong nhm c thy K, mt chng sinh min Bc lm hng dn vin, cn anh Nguyn c Khun v ti l dn min Nam b a ra Bc t, v c hai mi t chn xung t H Ni ln u nn ch bit ro bc theo sau thy K. Khi va i c mt on, ti b chong ngp bi s thay i khung cnh qu nhanh. Mi sng nay ti cn tri t Nam H vng lng v bun thm, th m x tra c mt trn con ng chnh ca th H Ni n o no nhit, y xe c v ngi i li. Tuy H Ni khng c nhiu xe -t nh Si Gn trc kia, a s l xe my v xe p, nhng cnh xe c lu thng ti lui tp np cng lm ti chong ngp. Trong 11 nm t ti min Bc, c bn ln ti cng c dp i ngang qua H Ni, nhng ton l v m v b cng tay trn cc chuyn xe di chuyn t t tri ny ti tri khc. Ln u tin khi ti b a ra Bc vo thng T nm 1977 trn tu Sng Hng, ln bn Hi Phng v t i xe ca ngang qua H Ni vo tri Nam H. Ln th hai trong m Ging Sinh 1977, khi nhm 20 ngi chng ti t tri Nam H b a ln Cng Tri cng i qua H Ni trong m. Tm thng sau, t tri Cng Tri chuyn v tri Thanh Cm, chng ti gh qua tri Vn Ha ngoi thnh H Ni ngh qua m. Ln cui cng, khi nhm t chnh tr min Nam v mi ngi t Trung Quc cn st li tri Thanh Cm chuyn v tri Nam H cng i ngang qua H Ni khi ph ln n. Ln ny ti mi chnh thc t chn ti H Ni gia bui x tra nng m trong tm trng ca mt ngi t do. Ti dng hai ch t do vi mt s d dt, v t ra trong ngi ti cng c mnh giy ra tri c ng du v k tn hn hoi. Mnh giy, du n t do ca 13 nm t ang c ti cn thn nht vo ci ti may bn trong o pha trc ngc v ci li bng 2 ln kim bng. Ti khng th no t giy mu nu bng cht liu giy rt km ny mt i c. l t giy duy nht hp php m ti c c sau mt thi gian rt di, ngoi ra ti chng c mt th giy t g trong ngi. T giy ra tri ny chng minh cho mi ngi bit ti l ai, v d nhin l trnh rc ri trong lc ti va mi chn t chn ro bc ra khi nh t v ang c nh l s lu li thm ving min Bc mt thi gian chng hai tun l trc khi xui tu v Nam.

Phn Mt

ovv

Chic Ni Dn Tc

Ti ln ting gi v ni thy K cho ngi ngh mt cht v thy trong ngi hi mt. Chng ti r vo bn chic gh cng vin ngay ngi chn, va nhn cnh nhn nhp ca giao thng trn ng ph th . Lc ngi ta lng vo thnh gh cng vin, ti c dp quan st ngi dn H Ni, ngi ngi xe cng nh khch b hnh trn ng ph. iu ti ghi nhn u tin l dn chng H Ni n mc rt gin d, khng mu m chi chut. a s mc qun en o trng, n ng cng nh n b. Phn ng ci u lm li bc i nh nhng ngi mang tm trng chn chng, mt mi. H thng i l loi mt mnh, c khi snh bc tng nhm vi ba ngi, nhng ri cng mnh ai ngi y i, t khi thy h ci ni a ct nh hnh nh quen thuc ca h ph Si Gn m ti xa la hn chc nm qua. Ti on hu ht nhng ngi ang i xe gn my hoc xe p l gii cng nhn qua cch n mc gin d ca h. n ng phn nhiu i m ci v ph n u i nn l. Mt chi tit l th m ti thy lc by gi l gn nh tt c cc c gi H Ni u thon th, mnh mai v hi nh ngi. T nhin ti lin tng ti chic o di Vit Nam v ngh l tri sinh ra ngi con gi Vit Nam, nht l gi H Ni l mc o di! Mt lc sau bt u quen mt, ti cm thy d chu, ng dy xc ba-l ln vai v theo thy K dn li ti Nh Chung (Min Bc gi Ta Gim Mc l Nh Chung) H Ni. Ti nghe ni nhiu v H Ni vi 36 Ph Phng. Nhng bi ht truyn cm, nhng cu th tr tnh t cnh nn th ca H Ni. Nhng hm nay, ln u tin ti ang sng vi H Ni bng chnh i mt v con ngi t do ca ti. H Ni p lm! Mt nt p c knh v cht phc nhng thm trm. Ngay t giy pht u thy H Ni, ti nh b ting st i tnh lm m mn hn. Ti say m H Ni nh chng trai mi ln ln u tin nhn thy bng dng kiu dim ca ngi con gi trong mng v ri yu nng! H Ni khng lng ly kiu sa, nhng mang v trinh nguyn ca chic ni dn tc. Ti yu nt p c knh ca H Ni k t giy pht u tin . Thy K i u, mc b qun o mu xanh tri pht vi ti xch trn vai, Khun mang ba-l i nn vi bc theo sau. Nhn hai ngi bn ang hng hi bc i trc mt, t nhin ti bun ci khi ngh ti hnh nh ca nhm b ba tng s tng ny. Hai anh bn n mc k d qu khin ti ngh c l ngi khc nhn ti cng ni nh vy. Chng ti tht chng ging ai, nht l thy K! Ai no li mc b qun o t i nghnh ngang gia th vn hin nh th nh? Dng nh ai nhn vo cng bit y l ba anh t va mi c tha v. Bit u c ngi cn ngh y l ba anh t vt ngc khi thy thy K mc b qun o t vi chic o trn th che ngoi lp

ovv

con du Ci To ng sau lng khng chng! T nhin ti m ra bn khon xen ln mt cht kh chu. Ci ng thy K ny tht l k! Ai li i n mc nh th bao gi! Khng l chng cn b no khc hn hay sao? n mc nh th nh c ai nghi ng th li rc ri to. Mc d hi kh chu nhng khi thy thy K bng dng hn h v cho bit l sp ti ni, hn ti nh ha vo nim vui v qun i ni bn khon v thy. Thy K lc ngoi 40, c l cng xp x tui ti. Ngi nh th v nc da ngm en, mt c nhiu tn nhang v mn trng c, cng vi my chic rng ca b gy mt phn trn trng thy cng b rc hn! Tuy nhin, thy K l ngi tt tnh. Li sng vui v v c tnh khim tn lm tng thm nt d thng ni thy. V l tng i tu m thy b bt vo t ra khm khng bit bao nhiu ln. Thy K chung lp vi mt s Linh mc min Bc. S thy ln n t mi, bng khng cng tr thnh Linh mc t lu. Thy K quen bit hu ht cc tu s min Bc, t c Hng Y tr xung. Trong Nh Chung H Ni ny c hai bn hc cng lp vi thy K lm phng b (qun gia) cho c Hng Y. Lc ny, khi ro bc theo thy K, ti c cm tng nh ang bc theo sau mt "Thin thn" h mnh.

Nh Chung H Ni Va ti ng r vo Nh Chung, ti cm thy hi bn chn khi sp sa c gp v Hng Y m ti cha tng bao gi gp. Bt ng c mt ngi n ng nh th qung ngoi 50 xut hin. ng t mt ng st cnh hng ro Nh Chung bc ra chn chng ti li v hi: - Cho ti hi, c phi cc anh mi i tu ha xung ? Ti rt nhy trc cnh ny v bit ngay ngi n ng l ai. Thy K cha kp tr li, ti bnh thn ln ting: - Chng ti khng i tu ha, nhng ti sao bc hi th? - Ti i n ngi nh t min Nam ra, v trng cc anh c v ngi min Nam nn ti hi thm. Thy ngi cng-an chm ny c v trng tro, ti vn hi ngay: - C phi bc nghi chng ti l t vt ngc khng?

ovv

Ngi l mt t ra bi ri sau cu hi . Mt ng ta khc i v yn lng. Th ra ti on ng, ngi ngoi thy chng ti bit ngay l t. Hn na, thy cch n mc ca thy K h c quyn nghi thm hai ch vt ngc. Ti ni tip: - Bc lm ri, chng ti l t nhng khng phi vt ngc m mi c tha v t tri Nam H sng hm nay. Ngi cng-an chm ny khng chu thua: - Th cc anh nh v u? - D nhin l ti v Nam, nhng cha v ngay hm nay. - Cc anh nh u trong lc ny? - y, trong Nh Chung ny! Va ni ti va ch vo Ta Gim Mc H Ni. Ni xong cu , chng ti b i vo, mc cho ngi n ng l mt ng tr mt nhn theo. Ta Gim mc H Ni, hay thng c gi l Nh Chung H Ni, l mt khu vc kh rng vi nhiu dy nh ngang dc, nhng ta nh chnh, l nh hai tng kh di nm thng gc vi ng ci. Cch ta nh chnh ny mt i l thp ca Nh th Chnh ta c cy Thnh Gi vn cao. T cng i vo l sn kh rng v di su mi vo bn trong. Khu vc ny vi cy to bng mt v cc ta nh lu nm trng tht c knh. Lc va bc vo khun vin Nh Chung H Ni, ti tng nh mnh ang i vo mt khu bo tng, c gn gi cn thn v trang nghim. Thy K dn chng ti i su mi vo gn cui mi c bc thm bc vo khu nh pha tay phi. Lc khong hai gi chiu, c l l gi ngh nn c khu nh yn tnh v vng v, chng thy bng dng ai. Thy K quen bit ni ny nn i vo trong nh ngi nh. Anh Khun v ti t ba l xung bc thm xi mng ngi ngh mt. Mt lc sau thy K tr ra vi mt ngi n ng cao ln v trng tro, tc hi kiu u inh tc l c mi bng trn nh u. Ngi ny mc o s mi trng ngn tay, qun ty en, o b ngoi qun v chn mang xng-an. Ton din con ngi anh tot ra s sch s v gn gng ca mt con ngi lm vic vn phng, t khi c dp tip xc vi nh nng mt tri. Hnh nh ny tng phn vi thy K nh th, en i v b rc trong b t ang ci ni bc i bn cnh. Anh Khun v ti ng ln khi hai ngi ra ti ni.

ovv

Thy K gii thiu: - Tha cha, y l thy Trc, bn cng lp ca con v l ngi gip phng b ca c Hng Y. Ti a tay ra bt tay thy Trc, trong lc thy ni: - Con c thy K cho bit c cha v anh gh Nh Chung. Con xin cho. M i cha v anh vo. Thy Trc a c 3 vo phng n, va i va ni: - Gi ny c Hng Y cha xung vn phng. Cha v hai anh ngi ung nc v tm ngh, chc con ln trnh vi ngi. Ni xong thy Trc bc ra. Phng n ny kh ln c k mt bn di chnh gia v hai bn trn cch mt qung, c nhng chic gh ai xp chung quanh bn. Trong mt gc nh v cnh vch c b xa-lng v my chic bn nh sch bo. Ch no cng sch s tm tt. Mt lc sau thy Trc tr li, ti vn ngi yn c bo. Ti ngc nhin khi thy bc ti v cho ti ln na: - Cho cha, c phi cha L khng ? Ti ngc nhin v lc ny gii thiu ri, sao thy cn hi na?! Ti p li: - Vng... vng... Cha ni ht cu th thy K ci ln ting: - Tha cha, y l thy Trc, em sinh i ca thy Trc lc ny! - , ra th! Ti cht ph ln ci m khng dn c, mc d bit ci nh th l khng phi. kha lp ch h ca mnh, ti lin chng ch bng mt cu thn thin: - Tri i! Hai anh em ging nhau qu, ti nhn khng ra! Thy Trc vui v p: - Khng phi mt mnh cha lm u, c nhiu ngi lm hai anh em con. Chng con

ovv

ging nhau qu h cha? Chng ti li c trn ci thoi mi sau cu ni . Hai anh em ging nhau m li n mc nh nhau na th c tri mi bit ai l Trc v ai l Trc! Lc t nhin ti lin tng ti hai nhn vt sinh i Dupond v Dupont trong b truyn bng tranh Tintin et Milou ca Paul Herg, nhng ti khng dm ni ra. Sau khi chng ti ngi ni chuyn vui v, cht thy hi: - Trc khi vo Nh Chung, cha v cc anh c gp ai hi thm g khng? Ti ni c, v k li cu chuyn gp ngi n ng ngoi cng. Thy chia s: - Th cha i! Ngoi ny n vy y! Con kin cng chui khng lt ng ni chi con ngi. M ny cha v anh c giy t g a con i trnh. n cng an ngay cng vo Nh Chung cha! Chng ti mc ti ly giy t. Khi thy ti ln ti trong ti ngoi v qua hai ln kim bng mc mnh giy ra tri, thy Trc nhn ti mm ci lm ti xu h. Lc y ti c cm tng mnh ging nh mt b nh qu, giu my ng tin l su vo rut tng moi mi khng ra. Ti ci v ni cho ngng: - Cn tc v u thy ! - Phi th ch cha! Bn mc ti H Ni ny n ranh lm! Nht l lc i tu hay i xe, cha v cc anh phi cn thn y. Bn chng nhanh nh sc y! Cu ni ca thy Trc lm ti ngng. Thy cm ln c kh k cc mnh giy trong tay. Ti bit l ngoi l do i trnh giy, nhng ngi c trch nhim trong Nh Chung cng phi bit chc nhng ai bc vo khu nh ny. Mc d c s gii thiu coi nh bo m ca thy K, nhng ngi ngm ca ti lc by gi rt d cho ngi l nghi l Linh mc dm! Sau thy bc ra v dn ti ngi ngh thy i dn phng cho chng ti. Thy ni thm l gi ny c Hng Y cn trong nh nguyn, ti ba gi s vo vn phng lm vic v tip khch. Mt lc sau thy tr li bc vo nh n, nhng ti khng bit l Trc hay Trc! Thy mi ti ln phng, trong khi K v Khun ngi ch thy tr li a qua khu vc nh khch dnh cho cc thy. Ti ngh gi m ba anh em chng ti c chung mt

ovv

nh th vui hn, nhng nhp gia phi ty tc. Lc i cnh nhau ti vn cha bit ngi ny l Trc hay Trc! Ti mm ci vi ngh, gi m mt ng b cn th mang knh th d phn bit bit my! Ti c a vo mt phng khch trn lu rt sch s, rng ri v tin nghi. Ging tri chiu hoa v c qut trn. Phng m ca nhn xung sn t ng ci i vo v i din bn kia l nh Vn Ha. Ti t chic ba l hnh trang duy nht xung gh v bc vo nh tm ra mt. Sau khi lau ngi bng chic khn mt trng v thm tho, ti bc ra v ti ng lng nm di trn ging c chic gi trng tinh, dang rng tay chn trong t th thoi mi ln u sau 13 nm cuc i gi bi. Va nm xung ti but ming ni thnh li: i! i ng sng lm sao!. Ci cm gic ang t do v lm ch hon ton mt cn phng, cho d ch l mt phng khch ca Nh Chung H Ni v ch tm mt vi ngy lm ti lng lng hnh phc v nhn chn ra s thay i t ngt trong cuc i. Ti nm yn nhm mt v c tn hng giy pht him hoi ny, chng suy ngh g thm. Mt lc sau c ting g ca v thy phng b bc vo. Ti vn khng bit l Trc hay Trc, ch ln ting cho thy! Thy ni trnh c Hng Y, Ngi mng lm v hn ba gi ri thy a chng ti ln gp c Hng Y.

Hng Y Trnh Vn Cn T trc ti gi ti ch nghe tn v xem thy hnh, nhng cha bao gi c dp gp c Hng Y Trnh Vn Cn. Do , ti hi bn chn khi cng vi hai ngi anh em kia bc theo thy phng b trong hnh lang kh rng dn ti phng ca v chc sc cao cp nht ca Gio Hi Cng Gio Vit Nam. Phng ny nm khong gia lu hai trong ta nh chnh ca Nh Chung H Ni. Ti ni, thy phng b bc lui ba anh em ti vo. Khi nghe ting g ca, c Hng Y bc ra tn ni n chng ti. Hng Y Trnh Vn Cn, mt ngi kh cao ln, tui ngoi 60, nc da hng ho, tc bc trng, trn mi n n ci ti v dng v rt phc hu. Ngi mc o dng en c vin nh cc Gim mc vn mc, c cn trng chnh t v chn mang giy da en. Va thy ngi, ti ln ting: Tha c Hng Y, con l cha L, thuc gio phn Vnh Long, cng vi thy K v anh Khun, chng con xin cho c Hng Y. Ngi ti ci a tay phi ra, ti bt tay va nh qu gi hn nhn th Ngi ti dy, ko vo lng v qung tay tri m ti kh lu va ni: Cha L! Nghe tin cha v ti mng lm. T n Cha! T n Cha! Thi ca c Hng Y Trnh Vn Cn lm ti v cng cm ng. Sau ngi bt tay K v Khun, v cho hai ngi qu hn nhn. Ti gii thiu

ovv

Khun l mt gio dn, cn thy K th Ngi bit. c Hng Y a tay mi ba anh em ti vo phng. Ti i u, theo sau l thy K v anh Khun. Ngi tip chng ti rt nim n, cng chng ti ngi b gh xa-lng gia cn phng rt rng, n s v ngn np. Khi bt u cu chuyn, ti cm n c Hng Y gi qu cho cc Linh mc trong t v khi cc cha v ht th gi cho ti. Ngi ni c nh cha Mai lo vic v Ngi ngh l cc cha trong min Nam xa xi qu. y Ngi lm c g an i cc Linh mc trong lc t y th Ngi c gng lm. Trong cu chuyn Ngi cng nhc ti c cha Nguyn Vn Thun ang b giam lng Giang X v Ngi vn nh cha Mai lo gi qu, nhng ln va ri qu b tr li khin Ngi lo lng khng bit tnh trng c cha Thun by gi ra sao. c Hng Y Trnh Vn Cn c ging ni m, n s v truyn cm. Ngi hi ti v nhng Linh mc cn li trong t, cch thc thm nui lm sao, i sng tinh thn cc Linh mc v gio dn trong t th no. Ngi hi chuyn c ba ngi nhng nhiu nht l ti. Ti ni s Linh mc min Nam ra Bc t hn 10 nm qua th ti l ngi ra v cui cng. Nhng Linh mc min Bc mi b vo t sau ny th cn li ba ngi l cha Thi, cha Vnh thuc Gio phn Bi Chu v cha Hiu thuc Gio phn Bc Ninh. C trng hp cha Nguyn Vn L v cha L Vn Nghim thuc Tng Gio phn Hu mi b bt hai nm cng cn tri Nam H. Nh vy cn li 5 Linh mc trong tri t Nam H. Khi ti ni cc chi tit ny, c Hng Y ng ln bc li bn ly quyn s v bo ti nhc li Ngi ghi. Sau Ngi hi chng no chng ti v Nam v chng trnh nhng ngy ti ra sao. Ti cho bit l anh Khun s v trc cn ti s lu li min Bc na thng . Trc tin ti s i Bc Ninh thm c cha Phm nh Tng l Gim mc Bc Ninh v s nh ngi hng dn ti thm gia nh cha Hiu x Ng Kh trong gio phn ny. Cha Hiu sng chung mt i vi ti trong tri Nam H, khi ti ra v th cha Hiu cn li . Thi gian cn li ti s i mt vi ni c dp i thm ving v ghi nhn tt c nhng g c th ghi c, nht l v tnh trng Gio hi Cng Gio trong cc gio phn min Bc sau my chc nm di ch cng-sn, sau ny nu c dp ti s vit li nhng g ti thy v tm hiu. c Hng y rt tn thnh nh ca ti v ngi ni: Cha c i, nu cn gii thiu ti ch no ti s gii thiu. Hy coi Nh Chung ny l nh ca cha. Bt c lc no cha tr li cng c, v nu cn g c bo vi hai thy phng b. Ngi quay sang hi anh Khun v gia nh, v con v vic lm n sinh sng trong thi gian chng i t. c Hng Y tip chng ti qung na ting ng h. Sau , chng ti ng ln xin co lui ngi lm vic. Trc lc chng ti ra khi phng, ngi dn chng ti sang thm v cho c cha ph t l Gim mc Nguyn Vn Sang. Ti tr li l nh

ovv

thy phng b thng bo v chng ti s ti cho, ngay sau khi thm c Hng Y. Ti bc ra khi phng c Hng Y Trnh Vn Cn vi s cm xc v lng knh mn su xa. Ti rt mng v hnh din v Gio hi Cng Gio Vit Nam c c ngi lnh o nhn t, y lng bc i v quan tm ti tng hon cnh ca mi ngi nh th. V Gim Mc Ph T Chng ti i xung tr li ngang nh n v qua dy nh k bn ti phng Gim mc Nguyn Vn Sang nm ngay u nh. Ti cng ch nghe ni ti Gim mc Nguyn Vn Sang, nhng cha gp bao gi. Lc cn trong t ti nghe Linh mc L c Triu, tc nhc s Hoi c, cng l ngi gc Gio phn H Ni k chuyn. Nm 1954, Ngi di c vo Nam ri, nhng sau li tr ln ra Bc, khng hiu v l do g. Nghe nh th ti c s khm phc tinh thn ca Gim mc Nguyn Vn Sang chp nhn tr li min Bc di ch cng-sn, trong khi mt s ng gio s di c vo Nam. Sau cha Sang c chn lm Gim mc ph t Tng Gio phn H Ni mt vi nm g trc khi chng ti ti thm. Chng ti g ca khi Gim mc Sang ang ngi ti bn lm vic v ln ting mi chng ti vo. Ngi vn ngi yn ti ch khi ba anh em chng ti bc vo. Ti ln ting khi thy ngi: - Cho c cha, con l cha L Vnh Long cng vi hai anh em, thy K v anh Khun l mt gio dn min Nam. Chng con va mi ra khi t hm nay v ti cho c cha. Gim mc Sang vn ngi yn sau bn lm vic, ngng u ln v quay ngang nhn nhm chng ti: -Th , cm n, cm n! My anh em ngi i. Va ni v chc sc tn gio ngoi 50 tui ny ch tay v hng gh ai st trong vch, i din vi bn lm vic rt b bn ca Ngi. Ti va ngi xung va quan st rt nhanh Gim mc Sang. Gim mc Nguyn Vn Sang ng ngi hi thp, da mt bng lng, mp bo v trng tro. Tng mo Ngi biu hin mt s sung mn kh ton din. Ngi mc o dng en, khng c c trng, v Ngi khng ng ln nn ti khng bit mang giy dp g. Phng lm vic ca Gim mc Sang kh nh, ch bng phn na phng c Hng Y. Trong phng b bn nhng sch v v c nm v trt t, ngn ngang. S tng phn qu bt ng trong thi n tip gia Hng Y

ovv

Trnh Vn Cn v Gim mc Nguyn Vn Sang ti sng sng. Thy bu kh qu t nht, ti c ko di vic x dch gh v xoay i sa li my ln trc khi ngi yn, ra iu ti cha sn sng bt u cu chuyn m ti on bit trc l s rt nht nho. Nhng cui cng ri ti v hai anh bn cng ngi yn i din vi v Gim mc ph t Tng Gio phn H Ni. Ngi ngi khoanh hai tay li chng ln mt bn, c rt xung lm i vai nh cao. Trong cch ngi ny ti thy hnh dng ngi tr nn thp b trong cn phng b nh v b bn ca ngi. Gim mc Sang ngi yn nhn chng ti khng ni khng rng, gy cho ti cm tng l chng ti xut hin khng ng lc. Trong giy pht ti khng bi t tm trng thy K v Khun ra sao. Ti on l h cng thy ra v tha thi nh tm trng ca ti, nhng d sao h cng nh nhng hn v ti l ngi phi ng vai tr i din n ni. Trong mt giy, ti t ni vi mnh:Tri! Nu bit nh th ny th vo y m lm g?! Thy tnh th k d qu, khng l c ngi y m nhn nhau cho ti gi cm chiu, ti bn hi mt cu tha thi v rt l v duyn: - c cha c khe khng ? V chc sc tn gio c thn hnh trn tra ngi yn mt cht mi bt u ni nh rn: - Mi i ngh mt Sn v hm qua, nghe sao trong ngi khng c khe, c l nng ngoi to qu! Ti khng bit Gim mc Sang ni nhng li ni ging r r vi chng ti hay t than th vi chnh mnh. D vy ti buc lng phi hi thm cho c chuyn ni: -Th c cha mi i tm bin Sn v ? - Mnh mi v hm qua. - Con nghe ni a phn Hi Phng c nh ngh mt Sn, c phi c cha ra khng? - u c! Mnh nh ngh mt chnh ph. Mnh i l bn Mt Trn T Quc t chc mi mnh i m! Sau Gim mc Sang c thoi mt thi mt hi v cuc du h va ri, n lm sao, lm sao trong nh khch chnh ph. Ngi ngon k di dng v vic m khng mt cht thng hi cho 6 ci l tai ca 3 tn t khn kh mi c tha ra khi nh t

ovv

sng nay v ti cho ngi. Chng ti ti y khng c nghe chuyn du h Sn ca v Gim mc. Sau khng bit ti sao v vo lc no ngi li chuyn ti qua xe p Peugeot ca Php. V Gim mc ph t Tng Gio phn H Ni li c thoi mt trng v tnh u vit ca loi xe p ny v c ngi bn Php, hnh nh ni l cha Thit, mi gi v cho ngi 10 chic. Lc ti mun kiu t nhng khng bit lm sao. Ti mong cho c ting g ca hay ting ng g Gim mc Sang ct t cu chuyn v xe p Peugeot, nhng vn khng c ting g ca ti mong i. c mt lc, c th v nhn thy chng ti khng phi thuc loi thnh gi tt, Gim mc Sang bn ban cho chng ti mt n hu. ang ni na chng, ngi vt ngng li nhn ng h tay v ni: Ti phi c ci hn. Cu ni ngn gn gii thot cho c hai pha. Pha ba anh em ti khi phi tip tc ngi nghe nhng chuyn chng ti khng mun nghe, v pha ngi cng khi phi tip tc ngi i din vi 3 ngi khch bt c d trn tri ri xung. Ba anh em ti ng ln ri khi phng Gim mc Sang v i nhanh nh b ma ui, trong lc ngi vn ngi ti bn ngoi u ra ca nhn theo. Lc i ngang nh n, ti coi ng h, thy 4 gi 15, nh vy Gim mc Sang mt cho chng ti 15 pht, v ti cng thy mnh nh mt chng y thi gian mt cch v ngha! Ti cm thy mt ni chn chng lm nng tru tm can khi c ba anh em yn lng bc i bn nhau trong hnh lang c knh ca Nh Chung H Ni, c coi l con tim ca Gio hi Min Bc ny. Thy cn sm, v mi 6 gi chiu mi ti gi n, ti mun ln phng nm ngh chc lt nn tm chia tay anh em ln bung. Thy K dn vi theo: Cha nh xung nh cm trc nm mi pht, ng c Hng Y i, thy Trc dn con nh vy, v c Hng Y khng bao gi c kinh n cm trc lc c mt y mi ngi. Ti ln theo cu thang ln phng. Va bc vo ti thy trn bn c ci phong b mu trng tn ti. M phong b ra thy c mt s tin, km theo mnh giy nh vi huy hiu ca c Hng Y nm bn gc tri, ghi my ch: Cha L, cm t tin tiu. Sau cm chiu, mi cha i bch b trn sn thng. TVC. c xong ti a t giy ln mi hn. ti mun hn ln bn tay ca ngi vit my hng ch . Th ra c Hng Y chu o v quan tm ti ngi khc hn ti tng. S tin ngi cho tng ng vi mt v xe la t H Ni v Si Gn. Sau ti c bit thy K v Khun cng nhn c qu ca c Hng Y.

Nt Truyn Thng Cn 10 pht na ti 6 gi, ti c mt phng n. Lc sp bc vo phng ti c

ovv

ng l mnh ti sm, nhng khi vo phng thy kh ng cc cha cc thy, nhng ngi ti cha c gp. Thy K cng ang ng , ci ci ni ni vi nhng ngi chung quanh. Khi thy ti bc vo, thy K lm cng vic gii thiu ti vi nhng ngi khc. C khong chng 10 ngi va Linh mc va cc thy. Mt vi Linh mc rt ln tui. a s cc cha u mc o chng thm, cc thy mc bnh thng. Ti bt tay v cho hi lm quen vi tng ngi. Khi gn ti 6 gi, c thm my ngi na bc vo. Lc ti c tm Khun nhng khng thy u. Ti e ngi anh ti nh cm mun s rt bt tin nn hi K, v hai ngi chung khu nh bn kia. Hi ra mi bit v l gio dn nn Khun khng c ngi n chung vi cc Linh mc v cc thy, phi ngi n ring mt mnh mt mm di nh bp, mc d thc n y nh nhau. S hiu bit ny lm ti ngc nhin v nhn r hn s c knh ca Nh Chung H Ni ngay trong cc chi tit nh nh th . Vic ba anh em chng ti c chia lm hai khu vc nh khch khc nhau lm ti ngc nhin ri; by gi ti vic giai cp trong phng n li cng lm ti l lng hn, nht l trong khi nh n cn tha rt nhiu ch. Chng vi pht trc 6 gi, tt c ng vo ch ca mnh ch i. C khong nm Linh mc ng vo sau cc gh ai ca chic bn di ch cho mi ngi, cn cc thy ng vo hai bn trn k bn. Ti c xp ngi trn, pha tay tri ca c Hng Y, v mc d cn nh tui nhng ti chu chc trc, cc cha khc tuy gi nhng chu chc sau nn ngi di. ng 6 gi c Hng Y t trn lu i xung v bc thng vo ch ca Ngi gia u bn pha trong cng. Sau khi ng vo ch, Ngi cha bt u c kinh n cm v cn mt ch trng bn tay phi ca ngi m ti bit l ch ca c cha Sang. Tt c ng ch, k c c Hng Y cng ng yn ti ch v ci u ch i trong yn lng. Ti c cm tng thi gian lc qua i rt chm. Chng vi pht sau, ti nghe ting dp lp xp trong hnh lang t u nh pha bn cnh tri i li. Ting dp cng lc cng r hn. Khi gn ti, ti nghe ting bc chn kh vi v nh ca ngi ang c i nhanh ko nh chuyn tu. Mi ngi ng yn ch i v chc hn ai cng bit ch nhn ca nhng ting dp lp xp l ai. Gim mc Sang bc vo nh cm vi v nhanh nhn khc thng, u hi ci xung v i thng ti v ng vo ch bn tay phi ca c Hng Y. V Hng Y nhn t ngc mt ln nhn khp lt nh chc chn l khng cn thiu ai, lc Ngi mi bt u. Trc khi lm du c kinh, c Hng Y ln ting thay mt cho tt c mi ngi trong Nh Chung H Ni, cho mng ti v thy K cng vi anh Khun va c ra khi t sng hm nay v Ngi ni Nh Chung H Ni rt vui khi c chng ti gh thm. Thi ny ca v Hng Y cng lm ti cm ng v bit n. Trong khi c kinh, ng bn ny nhn qua ngi i din ti thy c ton din con

ovv

ngi Gim mc Sang ln u tin. Trng ngi thp v b nh hn ti tng. Nht l lc ng cnh bn Hng y Trnh Vn Cn, trng ging nh mt i a lch.

Vt Tch Thi Gian Sau ba n, ti bc theo c Hng Y ln sn thng ca ta nh ln. Sn thng ny rt rng, c l to hn sn qun vt, lt bng gch tu, loi gch mu , hnh vung mi cnh chng 4 tc bng t nung. Tri ma h nn gi cn sng, c Hng Y v ti snh vai i bch b. Trong lc i ngi k ti nghe hon cnh Gio hi min Bc v hi thm v gia nh, cha m anh ch em ti. Ngi quan tm c bit ti cuc sng cc Linh mc trong t, v hi ti nhiu iu v thi gian ti cc Linh mc b cm t. ang i, bt cht ngi quay li hi: - Cha L c thy ci g khc l trn sn thng ny khng? Ti ngc nhin trc cu hi bt ng , v a mt nhn quanh khp lt chng thy g l nn ni: - Con chng thy g l c! Ngi mm ci, t tn : - Cha phi nhn ra xa ti cui sn mi nhn ra c. Nhn xung chn khng thy u! Theo s gi ca ngi ti nhn ra xa ti cui sn. Cht ti thy mt ng vng hnh qu trm khng l nm gip b mt sn thng. Con ng ny c mu vng nht khc vi mu gch lt trn sn nh c ai mi ra ch xt ln . Ti nheo mt p: - Con thy hnh nh c hnh vng trn ai v trn sn gch. c Hng Y mm ci mt cch au kh, sau ging Ngi trm xung:

ovv

- Nh th l cha nhn ra ri. khng phi l ng v nhng l ng mn trn gch. cng l du tch ca c c Hng Y Trnh Nh Khu cn lu li. Trong hn hai mi nm b qun ch, c c Hng Y i bch b trn sn thng ny. V i b nhiu nm nn nhng bc chn ca Ngi to thnh ng mn hnh qu trm nh cha thy. Nghe cu chuyn ny ti bi hi xc ng v qu thng cho hon cnh c Hng Y tin khi ca Vit Nam v cho Gio hi Cng Gio min Bc lc by gi. Ln ti c c dp ni chuyn tm tnh v thn mt vi Hng Y Trnh Vn Cn, mt ngi m ti rt knh mn. m , sau khi c kinh ti chung trong nh nguyn, ti gh vo thm cha Sinh l cha B th Ta Tng Gim mc H Ni. Phng cha Sinh cch vn phng c Hng Y khng xa. Cha Sinh lc cn tr, qung chng va ngoi 30, trng tro p trai. Trong lc ang ngi chi ung nc v quan st ni n chn ca v Linh mc tr ny, ti lc u ngh thm: Ngay ci thi cc thnh ca ti v cc Linh mc min Nam trc kia, phng c ni ti cng khng bng mt gc nh ca phng cha Sinh. T trc ti vn c cm ngh l cc Linh mc min Bc sng ngho nn v thiu thn. iu ny c th ng i vi cc Linh mc min qu, nhng khng ng cht no vi v Linh mc tr gi chc v quan trng sng gia Th H Ni ny.

Cun Phim Quay Chm Sau khi thm cha Sinh, ti tr ln phng. Lc tuy mun nhng ti cha thy bun ng. Mt phn v tm trng chong ngp trc khung cnh mi, phn khc tra nay trc gi cm chiu ti c nm ngh c cht t. Tri v m nghe vng lng, ti ra hnh lang ta vo lan can nhn qua bn kia ng. Khng bit hm c dp g m c ng ngi t hp trong khun vin nh Vn Ha, a s l gii tr. C ban nhc sng v nhiu i ra khong sn trng khiu v khi c ting nhc. Lp tr t tp kh ng nhng khng n o. Khi nhc tri ln, tng cp bc ra sn khiu v, ht nhc li v ch ngi yn ch bn nhc khc. Ti ng coi m c cm tng y l nhng ngi my ang gii tr. Ti khng cm nhn c sc sng trong m ng khiu v v c cm tng l tay chn h nhp bc theo iu nhc, nhng sao chng c hn! T nhin ti cm thy thng cho lp tr ny. H vui chi nhy nht theo mt thi trang, nhng tm hn nh ang mang mt ni u

ovv

hoi kh t. Quay tr vo phng, ngi yn trn gh mt lc nh xc nh hin ti v nh li gi ny m qua din ra cnh chia tay y nc mt trong bung giam tri Nam H. Ti khng mun ngh tip, nn ly giy ngi vit vi th ngn cho ch Hai ti v nhng ngi thn min Nam bo tin ti c v, nhng cn li min Bc mt thi gian. Nhn ng h trn tng gn 10 gi m, ti tt n v ln ging nm. Cn phng vn m nh sng vng nh phn chiu ca n ng. Thnh thong cn gi nh lm ca mnh nhng nhnh cy ang yn gic. Ti nhm nghin mt li v hi tng nhng nm thng qua. i ngi nh mt gic chim bao. Mi m mi my nm qua i ri, mi my nm bun vui ln ln trong kip sng ca mt Linh mc t nhn. Ti nh li mt bui chiu no, ti t gi m gi gt nc mt ra i, nay m ti cht mi mt nm ri nhng cha ln no ti c nhn thy m ca m. Nh ti y hai hng nc mt ti chy di xung gi v c hng ti nghn cng li. Ti nh li chuyn xe l Minh Chnh ca mt bui chiu tt nng nm xa trn qung ng quc l 4, t Ng Ba Trung Lng i Si Gn. Chic xe a ti vo ng r cuc i. Lc , ngi trn xe trong tm trng ri bi, ti t nh: T y, mnh bc vo mt tng lai v nh. Chng bit cuc i ri s ra sao. Nhng nu nh mnh an bi v mnh cn sng, chc hn mnh s vit li v kch ng i m mnh tri qua, v chic xe l Minh Chnh hm nay s l mn u.

ovv

1

Bc Ngot Cuc iT gi Thnh, anh bn Linh mc thn nht, ti bc ln chic xe l Minh Chnh ti ng ba Trung Lng ln Si Gn. Lc by gi tri v chiu. Chic xe hm cht nh nm. Hnh khch phn ng l cc ch em bn hng ngi chen ln vi cc bao b, ti ci cng phng, c nht vo ch no trong xe m ngi ta c th nht c. Ti c xp ngi chen vo gia anh ti x v mt ngi n ng ng tui, v ti chng c hnh l g ngoi ci ti eo vai ch nng chng hn k-l. Trong v tr , c l ti l hnh khch chim t khong trng nht trn chuyn xe c gi v ng hng ny. Chic xe ti ang i l loi xe Hoa K hnh dng rm r, to v di nh mt con knh ng bng st. Hai ci n trc u xe nh i mt tht ln v ui l cp n li rm r vnh ln cao. Khng k bng ti x, xe cn hai bng ngang pha sau, v mt khong trng kh rng dng ch hng ha v cui xe l ci bng cao 50 phn chn ngang. Kiu xe ca thp nin 60 ny c tung ra th trng c l nhm vo nhu cu ca cc gia nh ng ngi. Tuy nhin, khi qua ti Vit Nam xe c ci bin li cho ph hp chuyn ch hnh khch nn c gi l xe 'l', bi ch 'location' trong ting Php. Loi xe l ny a rc khch trn nhng tuyn ng ngn, trn di trm cy s, nhm vo nhng ngi cn i gp. Xe chy rt nhanh so vi xe bnh thng. Mc d gi v t hn xe ln v trn xe phi chen ln cht chi, nhng xe l rt tin dng v ng gi nn lc no cng ng khch. Thng thng xe c ch cho tm ngi, k c ti x, nhng khi bin thnh xe l, c th nht ti 15 ngi hoc hn na. Ring khong trng pha sau, c th cha nm su ngi ngi bt xung sn xe quay mt t pha. Khi cn, ci bng cui xe cng c h xung c th ch thm vi ba ngi ngi nhn ngc v pha sau. Ni tm li, h cn ch trng l c nht, cng nhiu ngi cng tt, c khi ngi ny ngi ln i ngi khc cng khng ai ly th lm phin. C iu hay l, khi xe cht nch c ngi ln hnh l, nhng h c khch n, xe vn ngng v cn ch cho khch mi. Ti phc ti thu xp v ming mm kho ni ca my anh ti x xe l. Hu nh anh no cng tr trung vui tnh, lc no cng ci ti khi xp ch km theo cu ni:Chu kh ngi cht cht nghe b con, sp ti ni ri! V lc no cu ni y cng c hiu nghim. on xe l

ovv

Minh Chnh hot ng song song vi nhng hng xe ln khc trn tuyn ng Si Gn - M Tho, v cch mi pht l c mt chuyn ri bn, trong khi xe ln phi i ti na gi hoc hn. Trn quc l 4 ni lin Si Gn v cc tnh min Ty vo bui chiu t ny, ng bt u vng, xe c tha tht, nn xe ti chy rt nhanh. Ngi yn trn xe mt lc, s mt nhc v chn chng chong ngp, nh bin ti thnh ngi mng du. Ti lng nhn v pha trc, cnh vt vn vt chy ngc chiu khi chic xe c ngon trn nut ngn on ng. Ti nhn nhng dng nh chng thy g v cng chng bun ti ting ci ni n o t pha sau. Bt thn, ti c cm gic l nh ngi va ung ly ru mnh, nn ta u vo thnh gh, xoay ngi tm t th thoi mi, trong ci hc nh xu gia hai con ngi. Ti nhm mt v c gt nhng tng vn vt ri bi ang ln qun trong u, nhng no c qun c d dng. Qu kh li v ly ti. Nhng thng ngy v lm nhim v Linh mc trong tnh Bn Tre cha c bao lu, nhng sao c qu nhiu vic xy ra, v dng nh t chuyn ln ti chuyn nh u gp phn dn a ti n bc ng ny. Cu chuyn gia anh ti x v cc c cc b pha sau cng lc cng no nhit. H ci ni huyn thuyn, nhng ti chng ch nghe c chuyn g ra chuyn g. Ngi n ng ngi cnh ti pha ngoi c dng khc kh, gng mt sm nng, ra dng mt ngi nng dn hn l ngi lm vic trong bn giy. Nhn xt ny lm ti cm thy d chu, v thi bui by gi ti rt d dt khi phi tip xc vi ngi l, nht l nhng ngi no c v cn b th cng phi gi k nhiu hn. Ngi n ng ny, khng c v g l cn b v cng t ra khng ho hng gp chuyn vi anh ti x v b con pha sau. Ti ngi lng yn, m mng nh li nhng ngy thng qua... Gn mt nm trc y, ti c b nhim v lm cha s h o La M, thuc huyn Ging Trm tnh Bn Tre. Vng ny, trc kia c tn l Bu Di, mt ni ngho nn, dn c tha tht. Ti u thp nin 50, y c xy ra hin tng c M hin ra, khin ni vng v ny c nhiu ngi bit ti v dn dn tr nn mt trung tm hnh hng kh sm ut, sau c nng ln thnh gio x. Theo li k li, mt hm c ngi n b i m c di sng, nht c mt khung nh c ln nhng khng cn thy hnh nh g. C l khung nh ny chm di nc lu. Ngi c c khung nh cng chng bit lm g vi n, nn a v nh, chn vo vch l che ma che gi. Mt hm, tnh c mt ngi c o trong vng ti chi v thy khung nh, ngh trc kia c th l nh th phng nn xin v trn bn th trong gia nh. Thi trong vng c chin tranh. Ngy n c cuc hnh qun trn sng ca binh lnh Php. Tu Php bn sng ln, sng nh, lm h hi v sp nhiu nh ca ca dn chng. Trong cn la n, gia nh c khung nh lo s vi chui xung di bn th np v cu

ovv

nguyn xin Cha v c M che ch. iu rt ngc nhin, l sau khi m ting sng, ngi nh b ra v nhn ln bn th th thy khung nh m c trc kia l ra hnh c M Hng Cu Gip mt cch kh t tng! S kin c trnh cho gio quyn n chng nhn v lp bin bn. Tin lnh n ra, v cng ngy cng c nhiu ngi tin tng ti knh ving v cu nguyn vi c M. D nhin gio quyn khng chnh thc cng nhn, nhng cng khng ngn cm lng sng knh ca gio dn. C rt nhiu ngi ti y knh ving, cu xin v c n. Chng tch ny cn lu li trong cc bia T n gn kh nhiu trong nh th. Vng Bu Di ho lnh trc kia, nay tr thnh mt trung tm hnh hng thu ht nhiu ngi t phng xa ti knh ving. ng s c sa sang v mt s dn cc ni khc v y sinh sng. Ti nm 1953, khch hnh hng dng cng tin xy mt ngi nh th, tuy nh nhng rt khang trang, c c cc dy nh cho khch hnh hng tm tr. Ni ny c Gim mc Ng nh Thc nng ln thnh h o, ting min Bc l gio x, ly tn l h o La M knh nh gio Rma. Nm 1960 Mt Trn Gii Phng Min Nam (MTGPMN) ra i, to nn mt giai on mi trong lch s chnh tr Min Nam. Tnh trng an ninh ngi dn c hng nhng nm u ca Chnh quyn Ng nh Dim dn dn gim i, theo nhp hot ng v s ln mnh ca MTGPMN. Ring tnh Bn Tre, c tn l Qu Hng ng Khi, ni m MTGPMN hot ng mnh m, lm cho tnh hnh cng ngy cng cng thng hn. Nhng nm tip theo, cuc giao tranh Quc - Cng cng lc cng leo thang v bnh trng ti nhiu ni, c bit trong tnh Bn Tre ni chung v ti h o La M ny ni ring. Trong tnh th , mt s ng gio dn trong h o tn c lnh nn. Khch hnh hng cng tha tht, v h o dn dn tr nn tiu iu. V gio dn tn c lnh nn gn ht, nn nm 1961 cha s h La M cng rt i, ch cn my D phc dng Mn Thnh Gi Ci Mn v mt s rt t gio dn li trng coi nh th v vn tc. T , cha s h o Ci Bng, cch 6 cy s, ln xung dng l v ph trch mt tinh thn cho gio dn. nh c M Hng Cu Gip m gio dn cc ni thng v knh ving cng c a v nh th Ci Bng cho an ton hn. Chin tranh cng ngy cng leo thang. Trong thi chin, Nh th La M tr thnh ni tr n v dung thn cho cn b cngsn trong vng. Ai cng bit pha quc-gia khng bn ph hoc gii bom cc c s tn gio, nn cc ni l im tr n an ton cho dn chng v cn b khi c cuc hnh qun. cho danh chnh ngn thun, mt s cn b MTGPMN c ln trong vng, xin chu php Ra ti v np di bng o dng ca cc Linh mc v cc D phc, che mt c quan an ninh pha quc-gia. Nu khng trnh c m phi b bt, th cng chnh cc Linh mc v cc D phc l nhng ngi h chy ti trc

ovv

tin. Tnh trng ny ko di trong nhiu nm to nn s gn b kh mt thit gia cc Linh mc, cc D phc vi cc cn b ca MTGPMN trong vng. Cho ti ngy 30 thng T nm 1975, min Nam ri vo tay cng-sn. Lc by gi, ti ang phc v ti Nh th Chnh ta Vnh Long. i vi rt nhiu ngi, ngy 30 thng T nm 1975 l mt cuc i i. C nhn ti cng nhn thy r iu . Sau ngy 30 thng 4 nm 1975, cuc chin tranh bom n chm dt, nn khp ni, ngi dn tn c lnh nn trong thi k chin tranh, bt u thu xp tr v sinh sng ni qu xa chn c. Ti h o La M cng vy, s gio dn tn c lnh nn trong thi k chin tranh nay cng ln lt quay v. Trong mt thi gian ngn, s gio dn tr nn cng lc cng ng, nn c nhu cu cn mt Linh mc ph trch. Ti c c Gim mc Nguyn Vn Mu, Gim mc Vnh Long ch nh vo nhim v cha s h o ny. Lc by gi, tnh th hon ton thay i. Nhng cn b cng sn nm vng tng np bng cc Linh mc v cc D phc trc y, by gi l nhng k chin thng v mt vi ngi trong s ang nm quyn a phng ny. Lc ti ti, h o cn c hai D phc thuc dng Mn Thnh Gi Ci Mn, v mt Ban qu chc, ting min Bc gi l Hi ng Gio x, m a s trong l nhng cn b hoc gia nh cn b. Ti l ngi t tnh khc mi i v v l mt gng mt mi, hon ton xa l vi tt c mi ngi trong gio x v trong vng. Mc d c gng ti a sng ha ng vi mi ngi, nhng dn dn ti cng tr thnh ngi b nghi k v b ch theo di, ngay c trong s nhng ngi gn gi nht vi ti trong h o. ng khc, trong cng v mt cha s, ti khng th im lng trc mt th t thuyt v thn v thi chng bng tn gio mt cch qu trng trn ca mt s ngi trong chnh quyn a phng. Ti cng khng th lm ng trc s can thip vo ni b tn gio v p bc tn gio mt cch ngang ngc ca hng ngi ang b ln cn st thi cuc. H gy nn khng bit bao nhiu au kh v ut c cho nhng ngi tht th v thi cuc i thay. Nhng kinh nghim au lng ca bui giao thi ny ti khng bao gi qun. Trong bi cnh , ti c gp kh khn v p lc t nhiu pha v nhiu ngi cng khng phi l chuyn kh hiu.

ovv

Vng Bng en Lc by gi v thi cuc i thay v cuc sng c nhiu p lc t mi pha nn ti rt bun phin. Trong vai tr mt cha s, mt mt ti lo chnh n li i sng ca h o sau bao nhiu nm chin tranh tn ph, mt khc ti phi thng xuyn ng u vi nhng vn do mt chnh quyn v thn lun chng bng v tm ht mi cch trit h tn gio gy nn. Trong tnh th , ti c sng nhn nhc ch cho cn st thi cuc qua i, ti c th sng yn thn phc v dn chng trong vng ni chung, v cch ring l gio dn trong h o thuc v trch nhim ca ti. Trong cuc sng bnh d ca mt Linh mc trong x o nh qu, thc ra chng bn rn g nhiu. Hng ngy ti lm l vo bui chiu, v sng ngy dn chng cn bn i lm rung hay lm c. Ti dnh phn ln thi gi trong ngy i thm ving gio dn v b con trong vng ni chung, khng phn bi t tn gio. Ti khng th t chc cc lp hc gio l, v nh nc cm, nhng dy gio l di hnh thc nhng ln tp trung tr con v thanh nin ti gip tng gia sn xut, bng vic trng rau, trng khoai m, trng ma... chung quanh nh th. Ngoi cc vic bn phn trong h o, lc rnh ri ti tm cch gii su bng hai cch: cu c v hc n Vng C. Ti m cu c ngay t nh, bi ti c sinh ra v ln ln rung ng c nhiu sng rch v tm c vng ng bng sng Cu Long. Ci mu cu c n nm sn trong huyt qun ti t nhng nm cn th u, cn chy nhy tung tng rung ng nh qu. Sau ny khi ln ln ri cng vy. Ngay c sau khi lm Linh mc ri, mi khi c dp cm cn cu trong tay ngi bn b sng l ti qun ht s i. Nu c ngi trn chic thuyn ang th neo gia dng sng rng mnh mng m cu c th khng cn g th v hn. Vng La M ni ti lc l vng nc l, cn gi l nc "pha ch, khng mn m cng khng ngt hn, v l nhnh sng st gn ngay bin. Khc sng ny c rt nhiu tm c, nht l c ngt l loi c khng vy v c ba gai, hai ci hai bn mang v mt gia lng. Nu ai v b c ngt m phi th ch cn nc ngi m ku tri. C ln chnh ti l mt nn nhn b gai c ngt m vo ngn tay, nc c trong gai c hnh ti au nhc khng chu thu v ln cn st sut mt ngy. Cnh tay b c m sng to ln gn bng bp i! Mc d vy, khi cnh tay va ht sng l ti li xung sng cu c. C nhng ln cu c rt nhiu c ti phi mang ti cho gio dn v b con trong vng. Ni chung, cu c l th gii tr thanh tao v v thng v pht, d vy c ln ti sut b rc ri to v cu c.

ovv

Mt hm ti ang ngi trn chic tam bn, ting min Bc gi l thuyn, th neo di bn nh th cu c. Bng t xa c mt ngi l mt, i m tai bo khn rn qun c, cho chic xung nh hng v pha ti. Cch n mc m tai bo, khn rn qun c l ci mt thi thng lc by gi. Nhn thy hnh nh thi, cng cho ti bit, hoc on bit ngi l ai, v trong lng ti bt u nghi ngi. Ti ni anh ta cp ghe vo hi ti: - Anh l ai v ngi lm g y? Ti ly lm l v cu hi , nhng cng tr li: - Ti l cha s nh th La M, ti ang cu c. Ngi l mt hi tip, ging thc mc: - Anh cu c, m cn cu anh u? Ti ngc nhin qu, hay anh ny mun gin chi. Nhng cch anh ta ni rt nghim tc, v li anh ny l ngi ti mi gp ln u th lm g c chuyn a gin. Ti tr li : - Anh hi g vy, th ti ang cm cn cu y anh khng thy ? Ngi l mt l v ngc nhin, nhn trng trng vo cn cu my ti ang cm trong tay, anh ch cn cu v hi: - Ci loi my c cn ng-ten v ''dy tri'' ny, c ku c my bay B52 khng? Ti nm cn cu ln thuyn ngc nhin ku ln: - Anh ni ci g? Ci g m c... B52 trong ny? Anh ta ng lng thinh t v nghi ng, lm ti bit ngay l anh ta cha bao gi c dp trng thy ci m ngi ta gi l cn cu my. Gi l cu my nhng thc ra n ch l ci trc, qun dy cc vo v th dy cc ra bn trong nhng ci khoen bng st chy di theo cn cu kh di, bng cht nha do, th xung sng cu c. Bit nh vy ti vi quay nhanh dy cc ln, ch cho anh thy cui u dy c cc ch v li cu, mc vo lng con tm ang qu ru qu cng dng lm mi cu c ngt! Chng anh mi tin l ci m ti ang cm trong tay khng phi l cy ngten ca mt loi my truyn tin hin i vi dy tri c th gi ... B52! Cng may l

ovv

anh hi trc tip ti, nu anh m thm bo co loi... my ny ln cp trn v ni ti c dng c gi pho di bay B52 chc l i ti khn nn sm hn ri! Th gii tr th hai ca ti l hc n Vng C. Lc gn nh th c mt thanh nin ngoi gio m mt tn l Tm Chnh. Tuy khng c o nhng anh hay ti nh th chi. Anh Tm Chnh c bit ti n Vng C rt hay v anh dy cho nhiu ngi, nhng ch dy vn ngh thi ch khng ly tin. Ti thng mi anh ti nh x chi n ht v dy ti nh n c nhc, lu ngy ri hai ngi thn nhau. Tm Chnh rt vui tnh, thch tm hiu v hi ti v nhiu chuyn, t chnh tr, tn gio, x hi. Ti rt thng ngi bn chng may b m la ny. Ti nghe k li, lc cn nh cho ti lc 3 tui, anh Tm Chnh l a tr bnh thng nh bao nhiu tr con khc cho ti lc anh b au mt. Lc s hiu bit v y hc ca dn chng trong vng ny cn th s. Khng hiu ti sao c ngi by vi gia nh anh ly ca g trng mi ra ho vi nc v nh vo mt s khi bnh. Khng ng sau khi nh vo mt, chng nhng khng khi bnh m cht nc y cn lm n tung c hai trng con mt ca anh. By gi trn mt anh ch cn li hai ci h su hom, thay v hai trng con mt, v m mt anh lc no cng nhy lin hi. Nghe qua chuyn ti cng thng anh nhiu hn. Nh c ln anh hi mt cu lm ti qu cm ng. Lc ti c nui mt con ch Bc Kinh nh, tn l ch His. Ln no ti chi anh Tm Chnh cng m nng ch His v n rt hin v d thng, c ln va vut lng n, anh hi ti: - Ch His mu g h cha? Ti p: - Mu trng c m mu vng. Anh suy ngh mt lc hi tip - Mu vng l th no h cha? Bng nhin ti ty tt nghn c khi thng cho hon cnh ngi bn tt nguyn khng thy c mu sc l v p ca cuc i. Thy ti yn lng anh hi tip. - Cha, ni cho con nghe i, mu vng ra sao h cha? Ti c tr li ting c ting mt. - Ti khng gii thch c anh Tm !

ovv

Va ni ti va chp nhanh m mt. Tnh bn chng ti cng ngy cng su m v anh Chnh tn tnh ch dy ti cc ngn n, tc l k thut chi n Vng C. C ln trong mt bui tt dt, ti hi anh: - Anh Tm ny, sao ting n ca anh nghe no n, hay qu l hay, cn ti nh n nh c nghe rm rm nh ting v thng thic, tp hoi hng c? Anh Tm tr li mt cu lm ti nn lng: - Mun c ting n nh con, cha phi mc hai mt ca cha ling i. Th ra ngi bn m ca ti gi ht tm t u bun ca kip ngi bt hnh vo ting n ca mnh. Anh c sng tc ra 6 cu Vng C, c tn l Chuyn i ti, din t tm trng u bun trong kip sng lng l m thm ca anh. Mi ln ngi nghe anh va n va ht bn Vng C , ti xc ng v cng. Nhng anh ch ca bn ch ring t v khng bao gi ca khi c ng ngi, cho d yu cu cch my anh cng khng nhn li. C nhng ln ti ti nh thm anh, trong lc mi ngi i vng, anh Tm Chnh ngi nh n mt mnh cc say sa khng bit c ti ng bn. Lc ti bt gic ni mt mnh: "Anh Tm ni ng, ngi c i mt sng khng th no c c ting n ny! Ti rt thch th iu m nhc Vng C, v sau ny ti cng bit a s cc ngi min Nam cng u thch nh ti. Nht l khi anh Tm Chnh dy ti nh n vng c v chi c cht t th cng say m hn. Nh li thi gian c i ba ln ti cng phi i o t lm thy li chung vi b con trong vng. V i o thy li kh xa trong my ngy lin nn chng ti mang theo go nu cm. Ban ngy o t, chiu li, ti v mt s thanh nin tp trung ti sn nh mt ngi dn no trong vng nu n v sau ngi quy qun nhau n ht c nhc trc lc i ng. Nu m c trng na th cng nn th! Kh ni, ti thch Vng C m li khng bit ht, mc d vy nghe nhng ngi ht Vng C tht mi c ch lm ti rng rng nc mt. C my ngi chc ti l mt t, ngha l d khc, nhng khng hiu sao khi nghe mt vi bi Vng C thng tm ti khng cm lng c. Lc ti mi v h o La M, l lc m cn st thi cuc ln cao ngt tng my. C nhng con ngi b sn st thi cuc hnh cng qu khng chu ni, h phi lm ht mi cch chng t mnh l ngi "cch mng. Thm ch c k tm cch trit h

ovv

ngi khc, m h cho l khng cch mng, chng t mnh l ngi cch mng. C ln, ti i xe gn my t Bn Tre v h o, khi gn ti nh b my anh du kch cch mng chn li trn ng. Mt anh mt my en a, mang sng AK, i m tai bo, khn rn qun c, bc ti git ly ci m li trai ti ang i nm xung t, gin d qut: - Ti lc ny m anh cn i kt ca thng K ? Ti chng hiu anh ta mun ni g, nn hi li: - Anh ni g ti khng hiu, y l kt ca ti mua ch ca thng K no? Anh du kch bc mnh, ch vo mt ti e da: - y l loi kt i try ca thng Nguyn Cao K n i anh hiu cha? B anh mun bt chc thng K h? Ti cht hiu ra v ng Nguyn Cao K c ln i kt en ging nh vy, nn ci loi kt ng nhin tr thnh i try! Ti chng hi thm g, ch ng yn mt cch ngn ngm v chu trn cho anh du kch mng nhic mt hi v cho ti i. Lc n my xe chy i ri, ti mi mm ci ngh thm l mt ci kt en, ti vn cn may mn. Nu anh cch mng lc ny ni ci qun ti ang mc l qun ca...thng K, chc l hm ti gp chuyn ngng ngng cht ngi! Nhng s i, h ci g ln qu cao ri cng c lc cng phi xp xung. Cn st thi cuc trong vng La M ny cng theo quy lut . Sau khng lu, trong x pht ng t hc tp ng ngha v, v tt c mi ngi ai c vn c rung u phi ti hc tp. H o cng c my cng t vn trng da, nn ti cng phi c mt. iu ti ghi nhn rt r l cn st thi cuc lm cho nhiu ngi tr thnh in lon my thng trc y t nhin tr thnh cn gi bng sau t hc tp ng ngha v ny. t hc tp bt ngi dn ng thu, nhng c gi ci tn p l ng ngha v ny, c t chc ngay trong mt lp ca trng hc h o ca ti. C my cn b cp tnh xung gip cho chnh quyn a phng, dy cho ngi dn bit cch ng ngha v th no cho n tt. Sau t hc tp, vi nhiu bi thuyt ging trng giang i hi, mi gia nh c rung c vn c cch mng ban ch tiu ng thu ct c. Mt ch tiu ng thu nng cha tng thy. Ngay c trong ch m ngi ta gi l M Ngy cng cha bao gi b con trong vng ny phi ng thu vn thu rung vi ch tiu ct c nh th.

ovv

Cn st thi cuc trong vng ti, ngy hm , vt xp i nh bnh xe bm cng, b cn phi inh. Nhiu gia nh cch mng qu phn ut, chi ra tm lum v ci ch tiu ng ngha v chng mt va mi c cch mng u i ban cho. C my b m chin s ln tui, ming nhai tru bm bm, n ni rt bo mm bo ming. V bc qu chu khng ni nn chi thng, theo ci kiu ngi ta thng v : tru gi khng s dao phay. C b phng mang, trn m ng chi gia m ng ai nghe th nghe: "o m chng by ! Nu tao bit nng ni ny th ngy trc tao m ch c thm m cha chp ti by trong nh tao!" Sau ti bit, b con bc th chi cho h hi cn ngha v th vn phi ng . V ng thu khng cch mng s c bin php khc, v khng ai mun ri vo bin php , cho d l nhng gia nh cch mng, hoc nhng ngi vn ngh l mnh c cng vi cch mng! Tnh trng gia ti v chnh quyn a phng cng ngy cng tr nn cng thng. Do , ti bit s c mt ca ti lc by gi l mt chng ngi v l ci gai trong con mt ca nhiu ngi, ngay c nhng ngi c mt trong h o trc ti. Sau gn mt nm, ti cm thy khng th sng v lm vic hu hiu ti gio x. Hn na, m ti ang au m nng, nn ti trnh by hon cnh vi Gim mc v c chp thun cho ti c ra khi h o. Ti c lnh bn giao h o li cho cha Quang, cha s h o Ci Bng v nh qu lo lng cho m gi. Cha Quang tng ph trch h o ny trc khi cng sn chim min Nam, cha Quang l anh ca cha Thnh, ngi bn Linh mc thn nht ca ti, lc by gi ang lm cha s h o Qui Sn cng thuc tnh Bn Tre. Thnh v ti cng tui. Chng ti chi thn ngay t nhng nm cn hc Tiu Chng-vin Vnh Long. Nm 1963 chng ti ln Si Gn v hc chung lp trong by nm ti i Chng vin Thnh Giuse, s 6 ng Cng . i Chng vin Thnh Giuse l chng vin min, o to linh mc cho 7 a phn min Nam, v lc by gi cc a phn, ting min Bc l gio phn, cha c i Chng-vin ring. Sau khi mn kha, Thnh v ti cng c th phong Linh mc vo nm 1970, v c hai v lm vic ti a phn Vnh Long v chng ti thuc v a phn ny. V a d, a phn Vnh Long bao gm bn tnh: Vnh Long, Tr Vinh, Bn Tre v Sa c vi khong trn di 150.000 gio dn. Thnh c b nhim lm cha ph Nh th Chnh ta Vnh Long, cn ti lm ph x Sa c, cch nhau 20 cy s. Thnh thong chng ti ti lui thm nhau v tnh bn cng thm thm thit. Tuy l i bn thn, nhng cuc i ca Thnh v ti rt khc bit nhau. Thnh c cuc sng trm lng, tnh tnh ha du v vc dng m yu. Tuy th cuc i u i anh v nhiu phng din. Sau hai nm lm cha ph Nh th Chnh ta, Thnh c b nhim lm cha s h o Qui Sn, gn cu bc Rch Miu, trong tnh Bn Tre vo u nm 1973. Khi cng-sn chim min Nam, Thnh vn ang . Ti ngh l

ovv

Thnh s cn Qui Sn lu di, v t ngy chim c min Nam, nh nc cngsn trng trn can thip vo ni b cc tn gio, khng cho cc Gim mc c quyn thuyn chuyn cc Linh mc. Mun i mt Linh mc no phi c s ng ca chnh quyn, ni chung l ai ang u c . Phn ti khc hn vi Thnh, cuc sng ti y thng trm v nhiu bin ng. ng l s kip ca mi con ngi. D ai khng mun tin cng phi tin rng trn i mi ngi u c mt ci s m vn ho Nguyn Du ni ln t lu: Bt phong trn phi phong trn, Cho thanh cao mi c phn thanh cao. iu tht tr tru, sau khi bn giao h o cha cha Quang xong, chnh quy n s ti, x Hip Hng, li khng cp cho ti giy i ng. H khng cho ti ri khi x, ly l do l sau khi bu c Quc Hi kha 6, l Quc Hi chung cho c nc, c lnh khng cho ai ri khi a im c tr. Ti hiu ngay vic g s xy ra cho ti sau li gii thch ny v ti chun b sn sng n nhn nhng tnh hung xu nht c th xy ra. Hm sau, ti tr li y ban Nhn dn x Hip Hng xin giy i ng mt ln na v qu thm m ti ang au nng. Qua thi cng rn quyt lit ca ti, h buc lng phi cp cho ti gip php i ng ch c hiu lc trong 3 ngy. Qu ti tnh Vnh Long, cch Bn Tre hn trm cy s v phi qua 2 ln bc, ting min Bc gi l ph, bc Rch Miu ni lin hai tnh Bn Tre - M Tho v bc M Thun trn ng t Si Gn xung cc tnh min Ty.

ovv

Vng K Nim Ngy ti ri gio x ra i, sau khi t gi mi ngi, ngi trn xe gn my trn con ng t h o La M ln tnh Bn Tre trong nh nng ban mai, lng ti bun v hn. Lc ti t hi khng bit mnh c cn c dp tr li con ng ny na hay khng. Mc d trc kia vng ny xa l i vi ti nhng trong gn mt nm qua k t khi v lm cha s h La M , ti i li nhiu ln trn con ng si loang l ny v thm qu hay gh qua thm Thnh, v con ng tr nn quen thuc lc no ti cng chng hay. Chng t gi ra i mi thy thng thy nh. Khi cn cch tnh chng 6 cy s ti phi a xe xung chic xung my ch qua sng Cht Sy l mt nhnh sng kh ln nc chy mnh nh thc v ch ny gn sng ci. Trc y c cy cu st bc ngang qua sng, nhng trong thi chin tranh, nhng cy cu c bc ngang sng ny t khi no th qu vi nm. Va bc cu ln b Vit cng ph hoi hoc git mn cho sp i. C khi cu bc cha xong cng b git sp. y l cy cu nm trn con ng huyt mch ni lin tnh Bn Tre v cc qun Ging Trm, Ba Tri, M Cy v Thnh Ph nm pha st b bin. V th mt bn c gng xy dng trong lc bn kia ra sc ph hoi th khng c g l kh hiu. Pha Quc Gia c gng gi cch g cng khng li. Vit cng ph hoi cu bng nhiu cch khc nhau, c nhng cch rt tinh vi ngon mc nh trong ln h ph cy cu ny khng lu trc ngy mt min Nam. Ti nghe k li, v pha Quc gia bit l cy cu huyt mch ny trc sau g ri cng s b git sp nn vo nhng nm sau ny tng cng thm lnh canh gc bo v cy cu chin lc ny rt cn mt ngy m. C c bin php phng ngi nhi ln t mn di mt nc v c cch ngn chn th mn tri theo cc d lc bnh, bng cch ng hng ro cn chung quanh chn cu st. Nh c hng ro cn ny nn khng mt ghe thuyn, hoc ngi nhi hay d lc bnh no c th ng chm c chn cu. Nh mt thi gian kh lu cy cu ny c yn thn v dn chng trong vng i li thun tin thoi mi. Nhng i h v qut dy th c mng tay nhn. Nhng u c linh hot ca ngi cng sn ngh ra k sch ph cu ngon mc lm pha Quc gia b tay, c thy trc cng khng lm cch g chn c ch cn nc ngi m ku tri. S l vng Bn Tre c rt nhiu da v khi nc rng th sng

ovv

Cht Sy chy vun vt nh thc ra sng ci. Nhng k ph hoi li dng iu kin o v khai dng sc mnh ca nc. Trc tin h n tht nhiu cy da to v di, kt thnh b v ct giu mt ni trong cc vng h kim sot. Ch ng con nc rng chy xit h ct dy neo b. Mt chic b da khng l n hng trm cy b li xui dng nc vn vt lao xung cng lc cng nhanh. Khi nhng ngi lnh canh trng thy ci b da khng l l l hin ra vi la hong ln bo ng. Nhng lc by gi ch c tri mi c th cu c s phn ca cy cu ng thng bng thp lnh ang ng gng mnh ch cht. Tt c lnh canh nghe bo ng ta ra x sng ln sng nh bn vo chic b da. Nhng ch bn cho sng tay v lu ngy khng c dp bn, cn chic b da khng l vn c lm cng vic ca n l ang m thm tin ti mc tiu vi tc khng khip ca... b da! Khi chic b da chm hng ro cn chung quanh chn cu, pht ra mt m thanh m du ko di ging nh ting ngi ta bp vn mnh bnh a va nng xong trong lng bn tay. Sau chic b da cng theo trn lng, mt phn thn th ca ngi bn bng thp di ngong, lng l tin ra vng nc mnh mng ca dng Cu Long mun i vn chy! Chic cu st v tri v gic t yn phn, c kh chng l cuc sng ca ngi dn trong vng, trong c ti.

Chuyn Ngang Ra khi tnh Bn Tre ti theo con ng ra bn bc Rch Miu (ting min Bc gi l ph), cch tnh l chng 10 cy s v vng ny c tn l Cu Bc. Khi dn xe gn my theo on ngi lm li bc ln bc qua tnh M Tho, cm gic chia ly li dng ln trong lng ti mnh lit hn. Bc Rch Miu ny ti i qua li nhiu ln v ghi nhn kh nhiu hnh nh kh qun. Nh li ln u tin ti c qua bc ny khi cn nh, ti khng nh nm no, lc h o Mai Php c t chc cuc hnh hng knh ving c M La M. Ln ti theo ch ti v mt s ng gio dn h o nh qu i hnh hng, ti mt ni m khng ng l sau ny ti v lm cha s. Ln on xe chng ti qua bc Rch Miu lc tri va sng. Ti khng nh c g nhiu v ti cn qu nh, ngoi tr hnh nh my chic tu chm cch khng xa. C chic gi ng khi, c chic gi nhng chic ct ln cao khi mt nc. Ti cha bao gi c thy qua chic tu chm, nn hnh nh ghi tht m nt trong tr nh

ovv

ca ti cho ti mi v sau ny. Lc ngi ln ni cho ti bit l tu Php b Nht b bom chm. Ti nghe m nghe, nhng ti chng h bit Php, Nht l ai v ti sao h li b bom nhau. Cho ti nm 1961, lc 18 tui, ti qua M Tho hc trng Rng ng mt thi gian. Chiu chiu ti hay th b ra bn tu khng xa bn bc M Tho bao nhiu, coi ngi ta cu c v nhn li nhng chic tu chm vn cn nm yn a ng khi ln tri ang thi gan cng tu nguyt. Mi ln nhn thy hnh nh ny ti li nh chuyn bc nm xa a thng b nh qu l chnh ti qua con sng ny, i hnh hng knh c M La M. Sau ny ln ln khi ti tr li vng ny vi thc y v nhn s vic ra s vic, ti ghi nhn thm nhiu hnh nh mi l v ci bc Rch Miu ny. Trc tin, chic bc a xe qua sng by gi l loi ln v chy nhanh hn, c hai tng, c gh bng ngi hn hoi, sch s v khang trang. Hnh nh mi l th hai l cnh ngi ta bun bn rt nhn nhp, c ngi bn c rem, tri cy, bnh m dn tht, thc n loi. Li c nhiu nhiu ngi n xin hot ng ro rit ku gi s ho tm ca hnh khch. Phn nhiu nhng ngi n xin l nhng ngi m, mt t ngi c tt chn hoc ct tay, ct chn m ti on h l nhng thng ph binh. C ngi i phi c a b dn ng, nhng cng c ngi i mt mnh. Phn nhiu h m n v ht loi nhc, nhng phn ng h ht Vng C l th loi m nhc ph bin v d i vo tm hn ngi dn min Nam, nht l nhng ngi vng qu nh ti. C ngi cn trang b c loi my khuch i m thanh loi cm tay cho ting ht vang xa v hay hn. Hot ng ca h to nn cnh sinh hot tng bng no nhit lc chic bc ang chy ngang sng. V c dp qua li nhiu nn ti quen thuc vi cnh ny v nht l ti bit mt hu ht nhng ngi n xin v ln no ti cng chun b mt s tin l gip cho nhng ngi bt hnh . Tuy s tin khng nhiu nhng ti vn cm thy thiu st mi khi c ngi ti xin m ti khng c cht g t vo tay h. Mc d vy ti vn ch ti mt ngi n ng m mt trc ngoi 30 tui, c l anh b m sau khi b u ma v mt anh c nhiu vt so ca chng bnh qui c ny. Anh c li ca Vng C rt hay v truyn cm qua mt my khuch i m thanh rt c k nhng ting ku cn tt. C mt em b gi chng 9 hoc 10 tui, hay ln hn mt cht i trc ct si dy ngang ngi ri ct vo tht lng cho anh i theo v lc no hai tay anh cng bn nh n ghi-ta. C b ny lc no cng lnh lng v

ovv

cm lng nh ngi bng sp, c lng thng bc i dn ngi n ng theo sau, khng bao gi thy em biu l mt nt g khc bit d vui hay bun trn khun mt l lem m ti ngh l em c nh vy. Ti khng bit em b l g ca ngi n ng, nhng cch c b lc no cng thn nhin v gng mt khng lc no by t cm xc ti ngh chc em chu ng cuc sng bt hnh ny lu ngy ri nn tr thnh chai l. Ngh nh vy ti cng thng em b ny nhiu hn. V d nhin ln no ti cng dnh mt s tin l kh hn cho ngi hnh kht v em b ny. Ngoi s thng cm ca ti v hon cnh hai ngi, ti cn rt thch cc bi ca Vng C ca anh na. C my ln ang nghe anh ht d dang mt bn Vng C thm tha m ti ni, lm ti tic r v cm thy sao hm nay chic bc ny chy qu nhanh. Lc khung cnh trn bc rt n o. Hnh nh hm nay khch i ng nhiu hn mi ngy, a s l nhng ngi n b tay xch ti ci cng phng v nng tru. Chung quanh ti ngi ta ci ni huyn thuyn. Ting nhng ngi rao bn hng rong nghe lanh lnh, ting nhng ngi n xin ca ht c m nhc ic tai, cng vi ting my ca chic bc ang chy. Tt c cc loi m thanh trn ln vo nhau lm thnh mt bn hp tu qu n o ln t ting ht trong my khuch m ca ngi hnh kht m v em b gi ang tin dn ti ch ti ang ngi. Ny gi, ti ch mong anh ti, mt phn v ti quen gp anh trn bc ny, phn khc, hm nay tm trng ti qu bun v mun c thng thc mt iu Vng C ca anh vi ln hi m ti rt mn chung. Ti th sn s tin l nhiu gp i cho anh v ti mun gip anh mt ln cui, khng bit ti cn c dp quay li trn chic bc vi ngi hnh kht vi em b gi dn ng quen thuc ny na hay khng. Cht ti nghe t xa vng li mt ging ht g rt l v chi tai, khng phi l nhng bi Vng C truyn cm ti vn nghe anh ht trc gi. Ti ngc nhin, lng tai nghe v tht kinh khi nghe mt ging oang oang t chic my khuch m m to ht c ca anh, mt cu ht Vng C lm ti sng st: C phi cuc chin tranh... ny, l do bn M... nguy... gy ra... ... Ti t nhin ni gin khi nghe cu Vng C sc mi chnh tr . Ti th tay ra b li ht s tin vo ti, ng bt dy nh mt ci my, vi bc ra xa khi phi nghe thm nhng g m ngi ngh s m tip tc gn c ln go tht. Va bc i ti va ra tm:Ci anh chng di dt, ngu i l ngu, n xin khng lo n xin cn m cch mng!

ovv

Qu tht vng v cm thy bc bi, ti ln bc xung tng di v i dn ra pha trc mi chic bc, ni khng c mi che. Ti ci ngi khoanh tay t ln lan can v nhn ra xa vi tm trng bun phin v bc tc. Mt ni bc bi t nhin chp ly ti m ti khng kp c th gi suy ngh ti sao mnh bun phin v bc tc nh vy. Lc ny, chic bc ang chy ngang Cn Phng, ch ng o Da lm cn c Thnh a vi nhiu hnh thc kin trc l mt, cc loi mu sc m mt thi thu ht nhiu ngi hiu k ti y. By gi c ngi vn cn nhng nghe ni hnh nh ng o Da, tc k s Nguyn Thnh Nam, khng cn na. Ti nghe ni l cng sn bt ng, nhng thc h th no ti khng bit r, ch bit l t ngy cng sn chim min Nam, Cn Phng tr nn hoang vng. Ti bun v c cm gic ngi ta lm nhc ngh thut Vng C tinh hoa ca mt b mn ngh thut m ti yu thch. Ti nghe k li, loi m nhc ny ra i my chc nm v trc bt u bng bn nhc c tn l D C Hoi Lang ca ngh s Su Lu. Bn nhc theo th loi m nhc c bit ny ngay lc u c nhiu ngi a thch. V sau iu nhc y c gi tri i l Vng C" ch yu l dng din t tm trng yu thng chan cha tnh cm ca ngi dn min Nam. Nhc Vng C pht trin mnh mt thi min Nam vi nhng on ht Ci Lng ni ting, lm thnh nt sinh hot vn ha c o ca min Nam. B mn Vng C cng gip cho mt s ngh s c tn tui sng vi thi gian nh t Tr n, Hu Phc, Hng Cng, t Bch Lan, Hng Lan, Thnh c, Ch Tm... v nhiu tn tui khc. By gi khi thi cuc i thay, ngi ta bt th loi m nhc ny phc v cho mt th chnh tr r tin, loi chnh tr nay cn mai mt. Li ca Vng C c ra i khng phi lm cng vic . N l loi m nhc mang li tnh yu thng si m tnh dn tc nhng by gi ngi ta dng n c v cho s hn th gia ngi vi ngi. Ti cm thy au n khi mt phn trong s nghip vn ha ca dn tc b nhng k m qung v tham vng chnh tr lm dng v xc phm.

Nhng Gi Tr Tinh Thn Trong cn tc bc , ti lin tng ti s kin khi cng sn chim c min Nam, h vi p t ln u ln c ngi dn min Nam mt cch th bo qua vic i

ovv

tn thnh ph Si Gn thn yu trong tim ngi dn min Nam bng mt ci tn sc mi chnh tr, m trc ngy 30 thng 4 nm 1975, c bit bao nhiu ngi min Nam phi git ny ngi khi nghe ti ci tn ! Nhng con ngi chnh tr trong mt cn say chin thng no , nhn tm dy v tm t thm kn ca ngi dn pha thua trn, bng cch cp i nhng gi tr tinh thn m h yu thng p . C nhng th thuc v gi tr tinh thn ca dn tc m khng mt th ch chnh tr no c th cp i c. Ti mng tng ra, nu trong mt tng lai xa gn no , khi ch ngha cng sn khng cn ng tr trn qu hng ti, nu chng may c mt th ch chnh tr m mui no tip theo sau, li em i tn H Ni thn yu trong lng ti thnh ra thnh ph Nguyn Vn A hoc thnh ph Nguyn Vn B... th cn g l gi tr tinh thn ca Chic Ni Dn Tc? Lc , s c bit bao nhiu ngi Vit Nam au bun v cm thy b xc phm, v chc chn l c ti trong s nhng ngi . Ti vn lun xc tn rng th ch chnh tr no ri cng s qua i, ch c dn tc l trng tn. Cn chuyn khc na, ti nh khi ngi cng sn va cp c chnh quyn min Nam, h li cp i lun... chic o di ca ngi ph n Vit Nam! Ti nghip cho chic o di tht tha l nt duyn dng truyn thng ca dn tc. N c thnh hnh qua hng ngn nm ca lch s v vn ha t im cho nt p ca ngi ph n Vit Nam, by gi, li b nhng con ngi Vit Nam ch bit nhm vo gi tr nht thi ca chnh tr li n ra hnh quyt! Chic o di tha tht, biu tng cho nt c o ca vn ha Vit Nam, ni ln tnh cht du hin ca ngi con gi Vit Nam , n u c ti tnh g? N u c phn ng? N u c l tn d ca M Ngy? N u c d phn vo nhng hot ng "phn cch mng?! Vy ti sao ngi ta li c tnh bc t n? Ti c mong nhng ngi no lm cng vic phn vn ha , c c nhng dng ny v cm thng cho tm trng au bun ca ti khi phi nhn cc c gio, cc n sinh, cc n cng chc t sau thng 4 nm 1975, mc nhng chic o ngn cn cn trn ngi lc i dy, i hc, i lm... Ti tht au lng xt d khi nhn cnh v cng au xt hn na cho s phn dn tc ti b nhng th lc chnh tr nht thi lm kh mi cch. Chng no dn tc ti mi thot c cnh ny? Chng no dn tc ti mi c c nhng nh chnh tr c tm vc v khn ngoan tip ni nhau xy p cho tinh thn v vn ha ca dn tc? Ti au lng khi nh li ngay trong min Nam trc kia cng xy ra cc chuyn nh vy. Lc , min Nam sau mt cuc o chnh, hoc cuc chnh l v mt

ovv

chnh ph mi ln cm quyn l vi ph b ht nhng g thuc v "ch c c! Bt c th g thuc v ch c cng sai, cng tri, ch c ch mi l ng l p! Nhng iu bun ci nht l ngi ta li qun i bt c ch mi no ri cng s tr thnh ch c trong tin trnh hng v tng lai ca dn tc. Ch chnh tr ch l chic o mc bn ngoi, cn thn th dn tc s pht trin v tng trng khng ngng! V th, mi giai on ca lch s, thn th dn tc s c mt chic o mi va tm, va kh. Nhng chic o c v cht chi s c ci ra, xp vo ngn ko ca lch s. Nhc ti vn ny, t nhin ti chc mm ci khi nh li mt khu hiu, khng hiu con ngi no c can m vit ra v cho ph bin sau khi ngi cng sn chim min Nam: Yu nc l yu x hi ch ngha !. Cu ny sai t cn bn! T lu nay, ti khng thy ai c kin g v khu hiu ny, ti ngh mt phn ngi dn mun c yn thn, phn khc, c l ai cng bit cu ni qu ti, khng ng bnh phm. Trong cn st thi cuc, v say men chin thng, c ngi pht biu i cu v khng cn l lun rng, nu khu hiu l ng th trc khi c x hi ch ngha hn l ngi Vit Nam khng c ai yu nc? V nht l sau khi x hi ch ngha qua i ri th ngi dn Vit Nam mun yu nc, phi yu ci g? Ngi ni ln cu , chng khc chi mt anh th may ti, v thiu vi may mt chic o qu cht. gii quyt vn , anh ta xo tht, ct tay ngi mc o, lm sao nht cho va chic o anh may! Tht l hi hc! Tht l mt th tr h chnh tr r tin.

Vit Nam au Thng Trong lc ng ci ngi, khoanh tay t ln thnh ng st lm ro cn trn chic bc, nhn xung m bt nc di ln b ht tung ln ri tan bin vo dng nc y ph sa ngu ca dng Tin Giang. Ht t bt sng ny ti t khc, ni tip nhau nhy ma bn thnh st ca chic bc lm ti nh ti s bin thin ca thi cuc. Ti t hi, nhng bt sng bn tung te nhy chm ln mt nc trng tht p mt , khi chic bc lt qua ri, n s i v u? Nu khng c chic bc ny chy qua, th i sng ca nhng bt nc s l g? T nhin, ti hnh dung chic bc ny nh con qui vt khng l bng thp lnh, t u chm ti, ang quy ng, ct xn v lm xo trn cuc sng yn hn ca nhng chic bt nc ang bnh thn ng yn trong lng sng du hin. T suy ngh mng lung , ti nh ti hon cnh dn tc Vit Nam ca ti. Vi bn

ovv

cht hin ha v sing nng cn mn, mt nhm ngi khi ngun t chu th sng Hng min Bc, qua bao th h ni tip, m hi v cng sc ln dn v phng Nam, trn di t hnh cong ch S, chy di hn hai ngn cy s, cp theo b bin ng. l hnh th nc ti, trn , dn tc ti quy qun bn nhau v y trn sc sng. M hi do cng sc cn c ca bao th h dn tc i trc ra, nh dng nc Cu Long mang theo ph sa bi p cho rung ng tr nn ph nhiu mu m. Nhng dn tc hiu ha , qua bao nhiu giai on ca lch s, nhiu ln b xo trn, v tung nh con tu st ang ch p, ct xn, ph v s yn hn ca dng nc chy ngc di chn ti lc ny. T ngy va c tr khn, ti chng kin chin tranh ko theo bit bao nhiu cnh kh nn cho dn tc ti. Cho ti lc ny, sau hn ba mi nm, ti cha lc no thy dn tc ti c hnh phc. Va Php h, va Nht chim ng, cng thm vi s h khc ca cc th lc chnh tr cc phe, nn cng ho c b v ngay c mt s gio s cng li dng uy quyn tn gio v da th chnh quyn u, ci c dn chng. Nhng nng n nht vn l chin tranh, l bom n, l nh tan ca nt, l tn c, l mu tht ri... Nhng ngi trc tip tham gia cuc chin cc phe i nghch khng ni lm g. Cn bit bao thng dn v ti, ngi gi c v tr th cng cht oan. Bom n v tnh khng cha, khng trnh mt ai. Ngi nm xung yn phn hon thnh kip sng, mt s ng nn nhn sng st chu cnh tt nguyn, phi ko l cuc sng bn l x hi cho n mn i. Ti thng bit bao cho nhng thng ph binh ca c hai phe lm chin. Cuc chin tng tn cp i mt phn thn th v kh nng con ngi ca h. V sinh ra vo thi tao lon, h b bt buc phi tr thnh chic my git ngi m mt s ng trong h khng bit l do ti sao. Ri mt vin n, mt mnh bom v tnh cm vo thn th, bin h thnh chic my h v b vt vo x ca x hi. T , h b mi ngi lng qun. Thm ch cn b khinh d v thn th h tt nguyn, mt kh nng v nhiu phng din. C ngi mt lun kh nng t nui sng mnh, phi trng cy vo lng nhn o ca ngi khc trong kip sng ca mt ngi hnh kht n xin nht, trn bc, trn bn xe, trc ca ch v cc ni d tm gp lng nhn o nh ca nh cha, nh th! Cng ging nh dng sng, c nhng lc b tu thuyn khuy ng, c nhn ti cng nh mt bt bin ph du. T ngy cn b, lc va c tr khn, ti sng vi chin tranh, vi chm git, vi ting bom n, v c bit l vi nhng xc ngi cht. C ngi b cht u, c xc b m bng th tri sng. Va bit nhn din cuc i, ti thy ngi ngoi quc, da trng c, da en c, h i ro rung mt cch nghnh ngang v hch dch trn qu hng ti. C iu ti ghi nhn rt sm l khng hiu ti lm sao ngi Vit Nam ca ti li c nhng ngi lc no cng rnh m tm cch git nhau, v h git nhau lm g? H git nhau c ch li g? Nhng thc

ovv

mc ti khng th no gii p c, cho ti khi ln khn, ti hiu l ngi Vit ca ti git nhau, ch yu ch v bt ng t tng chnh tr, mi ngi theo mt ch thuyt khc nhau. Thm ch, cn c thm cnh ngay trong mt gia nh, anh em git nhau, cha con tiu dit nhau, ch v tn th khc ch ngha. Nhng phi i ti khi c s hiu bit v thi cuc, ti mi ghi nhn c ht s tc hi ca nhng con tu qui vt, quy tung dng nc m m ca dng sng dn tc Vit Nam. Lc ti hiu bit cuc i l lc t nc v dn tc ti b chia ct lm i v tuyn 17 thnh hai min Bc v Nam, ly sng Bn Hi lm ranh gii. Min Bc tn th ch ngha cng sn, min Nam theo ch ngha t do, v c th, ngi ta lao u vo git nhau mt cch in cung, khng khoan nhng! iu v cng au n hn, l ngi Vit Nam ti khng ai kh nng ngh ra cc loi ch thuyt . C ngi i vay mn c x no ri mang v nh cho dn tc dng v coi nh l mt s pht hin v i. Tp on nhng k i vay mn ny, sau khi cp c chnh quyn, c th lc trong tay, h bt tt c dn tc Vit Nam phi chp nhn v tn th ch thuyt c ci tn rt l tai . Ai cng li hoc t ra khng ph hp vi ch thuyt l ng ngha vi ti khng yu nc! V k no khng yu nc, s khng ng sng v khng c quyn sng! iu au lng hn na l nhng ng ch cho vay mn loi ch thuyt li rt i lng. H sn sng cho mn kh nhiu th. Trc tin, h cho mn mt cm nang nh nhng nhng l lun kh hiu gii tch cng dng ca ch thuyt nh l mt thn dc v i nht ca tr tu con ngi c th ngh ra a nhn loi ti mt tng lai huy hong. Mt t s tr thnh mt th thin ng h gii khi ch thuyt ng tr hon ton trn cc dn tc. Khi , con ngi s sng trong th gii i ng, lm theo kh nng, hng theo nhu cu, khng bao gi c cnh ngi bc lt ngi. Ca nh khng cn kha, ca ri ngoi ng khng ai nht. V tnh cch u vit ca ch thuyt , nn nhn loi bt buc phi t cho bng c mc tiu. Th h ny cha c th cc th h ni tip phi hon thnh. Nu cn th hy sinh i b cng c i con. V ngi ta lm nh vy.

Cuc C Ngi ng thi vi phn ch ngha v l lun, cc ng ch ho hip kia cn cho mn lun bom, n, sng ng, n dc, xe tng, my bay, tu chin, ha tin, tin bc v tt c nhng g c th cho mn c, k c ngi, dn tc Vit Nam c phng tin

ovv

git nhau, git cng nhiu cng tt. Khi hai bn ng cn, ng sc th cuc c giao u bt u. V i l mnh t hnh cong ch S qu hng ti. Nhng ngi c quyn th chi c khng cn c mt ti chin trng. H ngi tn u u iu khin nhng qun c ngi qua phng tin thng tin hin i. Trong cc tay chi c, c nhng ngi cao to, tc hoe mi nhn, ngi tn bn kia b i dng, trong cn phng c c nhiu sao v sc, trong ta nh sn mu trng gi l Bch Cung. C nhng ngi thp ln, mc o c cao, ngi trong cn phng ng sau Thin An Mn, cch H Ni khng xa. C nhng ngi ngi tn x Moscow gi lnh, trong cn phng chng y c ba lim. Nhng tay chi c ngi ny va ung sm-banh, ming ngm x-g, va u tr trong cuc c ngi. Nhng nm thng ko di trong cuc chin trn qu hng ti chng t h l nhng tay chi c c mu lnh. H th qun khng tic tay, mt phn v thch cm gic mnh, phn khc, v h bit dn tc Vit Nam ca ti c t l sinh sn kh cao! Nhng nm cng l c hi ngn nm mt thu cho nhng k s ch to v kh cc nc mang ra th nghim trn mnh t qu hng ca ti. au n thay! Dn tc ti cha c kh nng lm c mt vin n, cho d l vin n bng ch bn chim. Th m thn th M Vit Nam ca ti, t my chc nm qua, hng chu khng bit l bao nhiu trm ngn, bao nhiu triu tn bom n loi v cc nhn hiu ca ngoi bang! Thc ra, cc cng quc c di g m khng mang ra dng th cc loi v kh mi mt t nc xa xi l vng oanh kch t do v v ti v nh x s ca ti. Ngi ta dng tht, mu v mng sng ca ng bo ti trc nghim v o lng tm st hi ca cc loi v kh mi. Bom n , cht c ha hc mu da cam , cho d c git cht hng ngn, hoc hng chc, hng trm ngn hoc hng triu ng bo ti trong lc ny v gy hu qu tn khc, tt nguyn d dng cho nhiu th h dn tc ti v sau, cha chc lm h quan tm cho bng s kin con ch trong nh h v n hc phi xng! Ti au lng chy nc mt ra v c hng ti b tt nghn khi nhc ti chuyn ny. Trong khi , v pha nhng ngi Vit Nam vi nhau, tnh cnh cng chng kh g hn. Bom n ngoi bang l nhng vt v tri v gic v rt v tnh git hi ng bo mnh nh, nhng au n hn na l nn ngi Vit git ngi Vit khng gm tay. Khi b con ma ch ngha ngoi lai m, nhiu ngi Vit Nam tr thnh nhng con c th cho n i ct c nhau, m bng nhau, n gan, ung mu nhau, v chng u t nhau, con ci u t cha m!

ovv

Thm ch, ngi ta dng xc cht lm qu tng nhau trong dp c bit mi nm nh ngy 19 thng 5, l ngy sinh ca ng H Ch Minh. Ngy , min Nam, khng bit l bao nhiu nhng v git mn xe , xe lam git hi thng dn v ti lm qu sinh nht cho ng. Ti khng ngh l ng H Ch Minh thc s mun nhng loi qu cp y mu me v xc cht dn lnh ny, nhng nhng k in cung di trng ng lm nh vy. Ti nh li m lm ging nhng ln i xe ngang qua nhng ng st vn cong queo cn li ca cc xe hoc xe lam b Vit cng git mn, cn nng mi thi tha ca tht ngi my ngy sau . Ti phi ly khn tay bt mi v mi thi ca xng tht ng bo ti b chnh ng bo ti git ngay trn qu hng ca ti. t ti mc ch lm sao cho ch ngha ngoi lai c ton tr, ngi ta khng t chi mt hnh ng c nhn tht c no. K c vic ch p ln truyn thng thing ling nht ca dn tc. Ti phi au lng nh li cuc tng tn cng Tt Mu Thn nm 1968 ca Vit cng nhm chim cc tnh min Nam. Ti khng c can m nhc li nhng hu qu gh rn, tan hoang ca thm cnh Tt Mu Thn. Ti khng dm nh li hnh nh ca hng chc ngn thng dn v ti b tri tay dnh chm bng dy in v chn sng ti c Hu. Hnh nh qu sc chu ng ca ti. Ai cng bit l lm g c nhn o trong chin tranh, nn vic chn sng ngi v cnh nh tan ca nt cng l hu qu t nhin ca cuc chin tng tn trn qu hng, ti khng mun ni chuyn . Ti ch mun ni rng, nhng ngi Vit Nam ch trng cuc tng tn cng Tt Mu Thn , ch p ln ngy thing ling nht ca dn tc Vit Nam l ngy TT, ti xin c vit bng ch hoa in m. H bin ngy TT ca Dn Tc thnh ra ngy I TANG ca Dn Tc. Trong lch s my ngn nm ca Dn Tc Vit Nam, ngy TT c ngi Vit Nam coi l ngy thing, ngy I PHC ca Dn Tc. Ch c TT MU THN 1968, c nhng k v tm bin n thnh I HA ca Dn Tc. Lch s dn tc Vit Nam s dnh cho nhng con ngi ny s phn quyt cui cng. Ti mun dng chnh mu trong tim ti vit ln cu ny:

ovv

TI CU MONG TT MU THN 1968 L TRNG HP U TIN V DUY NHT TRONG LCH S DN TC VIT NAM. TI CU MONG T NAY V QUA MUN TH H V SAU, DN TC TI PHI TN TRNG NGY TT L NGY THING LING, L NGY I PHC CA DN TC. TI MONG DN TC TI SNG SUT NHN BIT RNG , TH CH CHNH TR NO RI CNG S QUA I, CH C DN TC L TRNG TN" Ti khng nh, bt c mt ch no ch p ln hn thing sng ni v gi tr c truyn ca Dn Tc, th khng bao gi c th mang li ci g tt p cho Dn Tc c. Loi ch l k th ca Dn Tc. Bao lu loi ch phi dn tc cn tn ti l by lu Dn Tc cn iu linh tan nt. T suy ngh ny ti quay ra bc anh chng n xin lc ny. Sao anh li nh d chy theo s ph du ca chnh tr nhai li nhng cu ht r tin m nh mt s qu mn ca bao nhiu ngi tng nghe anh ht v gip anh trn chic bc ny trong nhiu nm qua. Ti ng lng yn, nhn dng nc mnh mong ca dng Tin Giang, chp ming ni mt mnh: Cn st thi cuc lc ny ang dng cao qu, khng bit bao gi n mi gim nhit . V cng v cn st thi cuc m by gi ti phi ng y, v cha bit chuyn g ang ch i ti trc mt.

Tnh Cn M ng nhn tri, nhn nc mt lc, ti cm thy cng thng, mi nc sng v ln gi nh mang theo hi nc lnh lm ti cm thy d chu. Ti nga mt ln tri, ht mt hi di cho ln kh trong lnh ngp trn hai bung phi, v lui li ln theo cu thang leo ln tng trn v ngi ni mt gh ngay cnh , nh bng l chc na xung cho d. Lc ti t nh: Phi bnh tnh trc nhng bin ng, ri ci g cng s qua i, nhng phi c thi gian cho mi vic. Ti nh li thi gian h o La M, lc u, cn st thi cuc cng bc ln nh sng cn, nhng sau mt thi gian ngn cng xp i. Ngh nh vy nn ti thy yn tm v t nhin thng anh chng n xin lc ny ht bi Vng C cch mng. Ti ngh rng, chc anh ta khng c chy theo thi cuc, nhng bit u loi bi ht c li l nh vy s gip anh kim n d hn trong lc ny. Ngi mt chc ti thy hng qun pha cu bc M Tho dn

ovv

dn hin ln r nt. Hnh khch bt u nhn nho v ng ln khi chic bc gim tc v chun b vo bn. Va nh bc nhanh xung tng di ly xe Honda ln b, ti cht nh ra c iu g mnh cha lm. Th ra, ti nh ti s tin nh cho ngi n xin c em b gi dn dng, nhng lc ny v bc mnh, ti b li vo ti. Ti phi n cho anh trc khi ln b. Lc ny, lung hnh khch ng o chen nhau ang nhn nho bt u dn v pha u cu thang, trong khi ti len ngc tr li v pha ngi n xin v c b ang ngi r trn mt chic bng trng gn u kia. Anh ta ch ht v xin tin trong lc bc ang chy, cn lc ny khng cn ai ti anh, ti ging ht ca anh cng nh hon cnh ca anh. Ti bc ti nhn hai ngi v cm thy thng tm, nht l khi nhn vo chic r nh an bng my c b ang cm trong tay xin tin, ti thy n rng tuch, ch lo to vi tin l. Ti vi cho tay vo ti qun v ht s tin l lc ny t vo chic r. C b l lem ngoi u li trn trn i mt to v en ngc nhn ti tht lu. Ln u tin, ti thy c b biu l thi ngc nhin trn mt. Ti bit khng phi em ngc nhin v s tin kh ln m ti va t vo chic r, m c l ngc nhin v ti sao li c ng khch ph l cho tin trong lc bc ang cp bn nh th ny. Ti cm thy cha yn tm, v bng mt thi chuc li, ti ng li, ln tay mc bp ti qun sau, ly ra mt s tin giy kh ln v ng ti ch m. Ti v ng chn gia li i hp ca hnh khch ang hi h tin ti cu thang. Mt b kh ln tui v mp mp b cn ng bt ng, dng ci ch hy ti sang mt bn, ming cu nhu: Ci ng ny v duyn, t dng ng cn ng ngi ta!. Ti vi n sang mt bn, nm vi s tin vo r ca em b ri bc theo on ngi, va i va ci thm: Mnh v duyn tht, t dng li ng cn ng ngi ta!

Thnh Ph M Tho Hnh khch i ph ng hn ti tng, lc ny ti thy h ngi y c hai tng ca chic bc, lc ny ti thy cng ng hn. on ngi t cu bc bc ln ng nh try hi. Ti bit a s trong l nhng ngi bun bn v trn tay ngi no cng c gi xch cng phng m ti khng bit h ng g bn trong. iu ti bit r l lc by gi, c rt nhiu ngi i bun cc loi mt hng. Th g cng c th bn v mua c. Nht l thuc ty, vi vc v cc loi dng trong nh. Lc ti cn h o La M, c my b, my c trong h o cng i bun bn kiu ny v h k ti nghe mt ngn l mt chuyn v mt trn i bun trong nhng thng u sau khi

ovv

cng sn vo min Nam. H k v mnh khe nhng con bun qua mt cc trm kim sot, ri trm kim sot gi by bt con bun. Ri con bun tm cch li tin c th ra, ri cng an tm mnh bt h li tip tc lm tin. Thi th hng trm hng ngn loi mnh khe, ai c ngn no a ra s dng ngn . C lc, ti bun ci ngh qun, c l nh c thi th ny m dn tc Vit Nam t nhin li khn ra, v lc no u c cng lm vic v lm vic khng ngng tm cch la o, mnh mung, di gt, phnh ph v ni di. Khng di gt nhau th khng c th no sng c! Nu nh lut v s tin ha c c s th dn tc Vit Nam, nu khng c s thay i no khc hn, cng v lu v di, s pht trin n mc ti a u c gian manh la o do tch ly di truyn ca th h ny li cho con chu. Cng ngh, ti cng au lng cho s phn khng may ca dn tc ti phi ri vo mt giai on lch s en ti, trong , ngi ngay thng v lng thin khng c ch sng. Sau khi ln b, thy cn sm, ti ci Honda i mt vng thnh ph M Tho, ni m ti mt thi i hc y. Ti ln xe xung cu tu, ngang vn hoa Lc Hng, bc qua ng Trng Trc b sng, chy qua cu st quay m ngy cn i hc ti hay i qua. Thnh ph M Tho cng khng i khc nhiu sau mt nm di ch mi. Ch c khc l b mt thnh ph by gi m v u bun v dn chng ang bc i u ci gm m thm lng l. Khi ro qua cc ph, ti thy mt s tn ng v trng hc c i tn mi, nhng ci tn rt l tai nh Tr Vn Th, Mai Th Non, V Th Su, Nguyn Vn Tri... Ci thiu st ca ti l lu bu nhiu chuyn qu nn cha c gi tm c tiu s cc v anh hng c tn l tai ny bit s nghip h ng gp cho dn tc Vit Nam nh th no hu by t lng tn knh vi h cho ng mc. Khi chy xe trn ng Hng Vng ngang qua trng trung hc Nguyn nh Chiu, ti sc nh li cng ni ny, nm 1961 lc ti hc M Tho, c ln ti sut b mt v ca Bc s Trn Kim Tuyn ht ln xe bt bng trong mt bui sng ti cng anh bn ti y tm mt v gio s. Khng ng, hm hc sinh trong trng ri truyn n chng chnh ph Ng nh Dim, v v gio s m ngi bn ti mun tm hnh nh c dnh lu vo. Ngi bn ti b bt, ti may mn thot c, vi v nh cun gi chun ngay v Vnh Long. Hn mt thng sau, ti mi dm tr li M Tho, tm gp li ngi bn b bt ln . Ti nghip anh bn, nc da anh xanh xao nh tu l chui v khng ng dy ni v b tra tn qu nhiu sau 15 ngy b nht Ty cnh st nh Tng. Thi , mt v ca ng Ng nh Nhu do Bc s Trn Kim Tuyn ng u ra sc rung bt v tra tn nhng ngi chng ch gia nh tr ca Tng Thng Ng nh Dim. Hnh nh nhng chic xe bt bng cng vi nhng ngi cng an chm i lng vng trong cc trng hc, lm bn hc sinh chng ti khip m.

ovv

ng Xa Li C Ri thnh ph M Tho, ti theo con ng trng nha hai bn c nhng vn mn sai tri dn ra ng ba Trung Lng. Loi qu mng nc, to c nh trng g, c v va chua va ngt, bn trong c my ht bng u ngn tay t, ngi Bc gi l qu roi, ngi Nam chng ti gi l tri mn. Vng ny mn ngon c ting, chng nhng nh ging c bit m cn nh vo phong th ca vng t bi sng Tin Giang na. Cc hnh khch trn xe, khi c dp dng li mt ni no gn y, cng thng mua mt t mn Trung Lng thng thc hng v ca c sn vng ny. Chy khng bao lu ti ng ba Trung Lng, nm trn Quc l 4, ni lin Si Gn vi cc tnh min Ty tr ph ca vng ng bng sng Cu Long. Ti r tri v hng Vnh Long, gia nh ti mt lng qu thuc qun Vng Lim trong tnh ny. Lc ny nng ln cao, ti a tay tri ln ko quai chic nn ny-lon trn u cho tht cht khi bay. i xe gn my m i loi nn ny kh bt tin v rt d b gi git tung v pha sau, nhng v thi cuc m ti phi dng n. Trc kia, khi i xe gn my, ti thng i m li trai, rt gn nh, m st vo u v khng cn c quai di cm. M li trai va che c gi khi tt vo mt, va trnh c nh nng mt tri chiu thng vo mt. Nhng t hm ti b my anh du kch chn li trn ng t Bn Tre v gio x La M, mt st ti mt hi ri git ci kt i try ca thng K nm xung t, t , ti khng cn i loi kt i try" ny na, v ti khng mun nhng vic rc ri khng cn thit xy ra, trong khi cuc i ti trong giai on ny t n c nhiu rc ri vi nhng ngi c quyn th trong ch mi ny . on ng trng nha trn Quc l 4 ny ti i li nhiu ln, v ghi li trong ti rt nhiu k nim v n. Nh li mi vi nm trc y, cng binh M lm li con ng ni lin Si Gn v cc tnh min Ty ny, rt p v rng ri. Mt hng thu M c tn RMK-BRJ m ti cng khng bit vit tt ca nhng ch g, cng xy dng li hai cy cu quan trng trn tuyn ng ny l cu Bn Lc v cu Long An, trn on ng t Si Gn xung ng ba Trung Lng. T mt nm qua, khi v lm cha s h La M, ti cng c dp i li trn on ng ny kh nhiu ln, nhng khng ch lm v tnh trng ca n. Ln ny, sau khi bnh xe b sp mt g ln, ti git mnh v cht nhn ra con ng by gi xung cp kh nng. Thnh thong, c my g su trn mt ng trng nha, vi ch b sp ln xung, to nn nhiu ng nt, ch di, ch ngn, bo hiu tnh trng h hi

ovv

nng n tip theo nu khng kp thi tu b. S d con ng ny b sp, mt phn v y l vng t rung, c i ln p lm mng lm ng, nn chn khng chc chn nh vng i ni. Hn na, trong thi chin tranh, cc loi xe tng v xe c dy xch st chy t do trn l cy trc nha trn mt ng ti kh nhiu ni. Theo ti nh, t ngy cng binh M lm ng ti nay qung 6 hay 7 nm ri, nhng cha c ln no con ng c tu b hoc c du hiu l s c tu b. on ng 150 cy s t Si Gn ti Vnh Long c ba a im ng ch m khng mt hnh khch no khng bit qua, l cu Bn Lc, cu Long An v bc M Thun. Cng t cc a im li c tnh trng kt cu v kt bc. Ring hai bn b ca bc M Thun, cch Vnh Long 9 cy s, hng qun rt sm ut v nhiu ngi ti y lp lng, lm n pht t, c ngi tr nn giu c nh vo tnh trng kt bc . y cng l mt trit l v s tng i ca cuc i, ci bt tin ca ngi ny li l ci may cho ngi khc! Cnh kt cu Long An v Bn Lc cng gip cho mt s ngi bun bn v n xin, nhng khng pht t lm v xe kt khng lu, chng na ting l cng, nn ch kp bun bn th sn gn nh nh khm, mn, ma ghim, hoc thc n n gin nh bnh m tht, cm da, nem chua....

Chuyn Mt Chic Cu V lng lu thng qu ln ca xe c, hng ha v ngi trn Quc l 4 ny, nn mi khi gp tr ngi lu thng th ng l mt th tai ha nh thi gian cu Bn Lc b Vit cng git mn ph sp. Trong nhng ln v qu, ti phi i qua y v c dp chng kin tai ha ny ca dn chng i ng. Lc bnh thng, khi cy cu st di nht trn Quc l 4 ny cn ng vng, c tnh trng kt cu ri, ni chi lc n b git sp xung! Cu Bn Lc ng vng lm chc nng phc v xe c v hnh khch lu lm ri. Hnh nh chic cu st c li kin trc chng cht v c hai mng cao tht hng v, t xa ngi ta nhn thy hnh nh oai hng ca n vn trn bu tri xanh. Nhng sau khi b Vit cng git sp mt mt nhp on gia, t xa nhn ti, thy cy cu tr nn rt thm hi! Ngy trc n p bao nhiu th lc ny trng n xu xa, k d ging nh hm rng sn ca mt ngi khng l ang nhe ra, mt i hai chic rng ca! Nhng ti khng c bn v thm m y, ti mun ni chuyn khc, chuyn v cnh khn nn m ng bo ti phi gnh chu do hu qu gy ra bi cy cu Bn

ovv

Lc b Vit cng git sp lc . Sau khi mt bn tay xng xu, c cc mng tay di bn trong y t ct nh nhng ci u ngi nh t ang i nn en , n nh ci cht. Mt ting n long tri l t vang ln t mt ni cch kh xa. Ting n ny l kt qu ca bao nhiu cht xm ca nhng ci u tuy nh nhng tinh ranh, my m nghin cu trong mt thi gian kh lu. Ting n y gy ra hai hu qu rt thm hi. Tc hi th nht v trc mt v phn vt cht, l mt nhp ca cy cu st ri xung, chm su di y sng Bn Lc nc ang chy tht xit. Tc hi th hai l v con ngi, tuy lc n ch thit hi vi nhn mng mt s nh nhng ngi lnh canh cu, nhng ting n gy ra mt vt thng qu ln trong i sng ca ng bo, nht l nhng ng bo min Ty. T sau ting n ca Vit cng ph cu , cuc sng ngi dn trong vng v sinh hot ca h t v sau tr thnh nhng ting n ph tip lin theo. Cnh tng cu Bn Lc sau , ging nh cnh mt m tang v i ko di hng thng tri. Ngy no cng c hng my trm chic xe loi cng vi hng chc ngn ngi ng l nh hai bn b sng nh a m tang chic cu chn xung lng sng su nc chy. Ci khc y l nhng ngi a m ma ny, khng mc en v m thm ci u cu kinh nh thng thy cc m tang khc. Ngc li, m ng hng chc ngn ngi ny li n mc loi mu sc, tay xch nch mang, bng con, b chu v di chuyn khng ngng! H khng yn lng nh cc m tang khc m n o, no nhit nh cnh ch tri. Ting ngi gi nhau i i, ting tr con ku khc, ting g vt ku cp cp t cc gi an s si bng nhng thanh tre h mang trn vai, cng vi nhng ting ku tri xen vo vi loi ngn ng h dng by t s bc tc nhng k ph hoi chic cu. Nhng ngn ng , ti ngh l tt hn khng nn ghi li y! Mt ln n, ti qua Bn Lc trong mt cn ma ln. Nc ma lm cho con ng dn ti b sng tr nn bn snh, ngp ln ti mt c chn. C vi chic xe ch khch ang tr u b ln bnh, c rn ln lm bn non bn tung te vo on ngi rt ng ang tp np i v hng b sng. Dc hai bn b sng Bn Lc nc ang chy xit, cy c b gim nt, ln vo vi bn snh ly li. Ngi ta chen ln nhau, tranh ginh nhau leo ln nhng chic xung my ca dn chng ang ch sn

ovv

a qua b bn kia vi gi ct c. Cnh tng ny trng nh mt on qun chin bi ang c chen ln tro ln nhng chic thuyn chy ra bin thot thn. Tui Th Thi Chin Trong cnh nhn nho , ti cht nghe ting khc tht ca mt em b gi chng 5, 6 tui, ang ngi bt xung trn mt vng bn ca con ng mn cn cch b sng mt qung kh xa. Ti khng bit em b mc g, ch bit l em b t nh con chut li nc v bn t bm y t u ti chn em, ch cha ra hai con mt cng ang t m. Em b khc tht thanh trong lc ngi n b cn tr m ti bit l m em cng mnh t nh chut lt, trn tay ang b mt a b trai chng hai tui cng ang khc tht, mt tay b m ko c b ng dy i. Nhng c l em khng cn sc bc i na, nn nh liu ngi bt xung bn ri mun ra sao th ra. Ngi n b tr ko con ln khng c nn bc mnh, ci ngi t ci gi xch trn vai xung mt t bn snh. Trong gi c hai con vt ang l u ra cng ang ku tht thanh cp... cp... cp... Ngi m gin tt em b gi ang ngi bt trong bn mt tt tai v git mnh cnh tay b xu ca em bt ng dy i! C b b n cng khc tn hn v nht nh ngi l khng chu ng ln, lm ngi m cng tc thm, nn git tay c b rt mnh lm ti tng cnh tay nh xu s b st ra v ri khi thn hnh dnh y bn t ca em. Bn cnh , on ngi vn bc i mt cch vi v hng v b sng di cn ma tm t. Ti ang dn xe gn my i ln ln trong on ngi. Nh c khoc o ma nn ngi ti khng b t, nhng nc ma tp vo mt lm m c i knh v thnh thong ti phi g ra lau vo ln o kh bn trong. Nhn cnh b gi ang ging co vi m, t nhin ti thng em. Ti bit l khng phi em khng mun i, nhng v ng s ly li, ma to qu v em b t nhiu ln, nn khng cn sc bc na. Cng b m nh v ko ln, em cng by t s phn khng mnh lit v quyt tm ngi l xung t y bn snh nh mt vng tru nm. Theo hnh ng ca trc gic, ti vi chng chn xe xung bn v ng, ch c t cng, v bc ti bn hai m con c b lc ny ang ging co nhau d di, khng ai chu thua ai. Ti va i va ln ci nt o ma trn cng, l chic c o trng ca y phc gio s ti ang mc. Ti bc ti, chun b ci xung bng em b ln, va ni vi b m: - Chc l chu mt lm, ti gip ch mt tay lo cho chu. Ngi n b tr, mt y nc ni, tc trt li tng ln nh, bn vng lp ti u gi,

ovv

cht nhn ti, m to mt ngc nhin khng ni g. Ti hiu ch ang lo lng, nn ni tip: - Ch ng lo, ti l mt Linh mc, thy ch qu bn rn vi hai chu b nn ti mun gip ch mt tay. Nghe ti t gii thiu l mt Linh mc, ch bn nhn vo c o ti c h. Nt mt ch du li sau ci nhn , ch by t s yn tm qua cu ni: - Con cm n cha! Chu b bc i khng ni cha ! Ti va bng c b ln, va ni li trn an: - Nn i con, ng khc na, ch gip cho con. Lc u, c b t v s ngi l, nhng nhn thi ca m ang ng k bn, c b yn tm cho ti b ln. Ti m ly thn hnh y bn t v ang run bn bt ca c b. Ti c m st vo lng cho chu lnh v bc li chic xe Honda ang dng gn bn, trc cp mt quan st chm ch ca ngi m. Ti t em ngi trn bnh xng xe, bo em nm tht cht tay li xe ko ng v ti qung tay qua bn kia, gi em ngi yn, ri h chn xe xung, dn i bn cnh ngi m tr ang m b trai v eo ci gi c hai con vt ang ku cp cp. Ti khng bit my ting ku ny ca loi vt c by t s bt mn no nh ting ra s ca loi ngi trc cnh kh cc ny hay khng! C b lc ny nn khc, nhng mt em nc vn chy di, c nc ma ln nc mt, t nhin ti thng c b ht sc, thng cho s phn tr th sinh ra trong thi chin. Chng y tui u nm mi gian kh ca ngi dn trong t nc ang c nhng ngi ln gm g chc git nhau v tm ht mi cch lm kh nhau. C l em cng cm thy yn tm khi c linh cm l ti khng lm g hi em, nhng gip em vt qua c qung ng ly li dn xung b sng. Qung ng ny, i vi ngi ln l di v kh khn, ni g ti i chn b nh ca em b 6 tui, nht l gia cn ma tm t nh th ny. Ti cht mm ci, nh li lc ny, ngi n b tr gi ti bng ting "cha", thc ra ti cha phi l Linh mc, ti cn ang l mt chng sinh v phi mt hoc hai nm na, ti mi c th th phong Linh mc, nhng chng sinh i chng vin v Linh mc cng c sc phc nh nhau, nn khi ti t gii thiu l Linh mc, ch ta gi ti l cha. Ti ngh cng chng cn phi nh chnh lm g trong hon cnh ny. Th gi u m ng gii thch th no l mt chng sinh i chng vin, th no l mt Linh mc v h khc nhau ra sao! iu cn nht l ch tin tng ti c th gip ch

ovv

v chu b l c ri. Va un xe, ti va ci xung st bn tai c b hi: - Con c lnh khng? C b quay ln nhn ti bng i mt thin thn, khng tr li, nhng gt u kh su. Khng hiu ti sao, ci gt u ca em lm nc mt ti t nhin trn ra ha ln vi nc ma chy di xung ngc. Ti cho hai dng nc mt ri t nhin v ci u yn lng un xe trong lc mt em b xa l ang ngi trn bnh xng, thn hnh b nh y bn t ca em ang run nh trong vng tay che ch ca ti. Ngi m tr bc i k bn ti mt cch vt v vi a b trn tay v ci gi c 2 con vt trn vai. Thnh thong ch xc nch li a con trai m trn tay. Chu b lc ny ht khc v c hai con vt cng khng cn ku na. C l lc ny, em b trn tay v hai con vt cng ln ting ph ha vi c b ngi trn bn, by gi c nn th pha kia cng yn, mt phn chc cng nh cn ma lc ny nh ht dn. Xung ti b sng, v chic ghe nh c sn my ngi, ch c th ch thm vi ngi na, khng cn ch cho xe gn my ca ti. Ti dng xe xung a em b ln thuyn my vi m em. Nhng t mm qu khng dng chn xe c. Sau mt vi ln khng dng c xe, ti phi nh mt ngi n ng gi xe gim, ri m chu gi xung ghe t ngi bn m em. Ngi n b n n ci tht ti:Con cm n cha!.Ti khng p li v cng khng nh chnh. Ti a tay vut tc c b v ni: Con i cho ngoan, ng khc na. Va ni ti va li tr ln b trong khi c b nhn ti, gt u, ging nh lc ny khi ti hi em con c lnh khng?. Khi chic ghe c gn my ui tm tch ra khi b sng, ngi n b v em b gi vy tay cho ti v ch cng cm tay chu b trai a ln vy theo trong tay ch. T nhin, ti cm thy mt cht mt mt khi phi chia tay vi nhng con ngi xa l ny. Ti ng tn ngn trn b, i chuyn sau v nh li ch ni: con cm n cha. Thc ra, ti phi cm n ch v chu b mi ng v cuc gp g bt ng ny cho ti hiu r hn v hon cnh ng bo ti trong thi chin tranh v nh , ti thng cho s phn ng bo ti nhiu hn. T , ti khng bao gi gp li ngi n b v hai em b na. Thc ra, cho d c gp li, chng ti cng chng nhn ra nhau v trong ln gp nhau cu Bn Lc , u c ai nhn r c gng mt ca ai! Ring hai chu b lc cn qu nh v c ch th li bn t bm y ngi, li cng kh nhn ra hn. Ngi trn xe gn my chy ngon trn, va suy ngh min man, khng my chc ti

ovv

gn ti bc M Thun, ca ng vo tnh Vnh Long. Ti nh li, con ng ny trc khi ngi M ti Vit Nam l con ng nh, hai bn ton l cy c v c nhiu on di khng tri nha. D vy, lc n cng l xa l cng danh, v di thi ng Ng nh Dim lm Tng Thng, c