TI TOLIŞ, BOŞTƏ İNƏ ZIVONİ JİYERO ÇİÇİ KARDƏ?

¹ 33 (45) 05 okòéàáð 2012-íÿ ñîð ÌÖÑÒßÃÈËß ÐÓÆÍÎÌÀ ÜÛÉÌßÒÈØ 40 êîï.

Ð ó æ í î ì à ù à ô ò ÿ ä ÿ è ê ÿ ð ÿ á å ø å ä ÿ

Íÿ Ðåñïóáëèêà Òàëûø Ìÿäÿíèééÿòè Ìÿðêÿçèíèí, íÿ äÿ ãÿçåòèí îôèñëÿðè éîõäóð!

ТОЛЫШОНÑßÄÎ

Е Л А НЩюрмятли охужулар!

“Толышон сядо” гязетиня абуня олмаг цчцн:

Телефонла зянэ етмяйиниз кифайятдир-éÿ

Бакы вя Сумгайыт шящярляри: (012) 564-63-45; 564-48-96; 465-67-13Лянкаран шящяри, (050) 235-23-41

BƏ HİLAL MƏMMƏDOVİ OZODƏTİ!

(14.09.2012-ci tarixli məhkəmə prosesindən)

Faiq Qasımovun sədrliyi vəhakim Sahibxan Mirzəyevin iştrakıilə məhkəmə prosesi 16:00 işinəbaşladı. Vəkil Yalçın İmanovNəsimi rayon məhkəməsinin(hakim Mehdiyev Emin) HilalMəmmədovla verilən işgəncə iləbağlı çıxartdığı ədalətsizqərarından şikayətini qısa şəkildəbəyan etdi və bu qəranın ləğviniməhkəmədən xahiş etdi.

Müstəntiq Qasım Məmmədovişgəncə faktorunun sübutedilməsini xahiş etdi. Söz HilalMəmmədova verildi.

O dedi: Cənab hakimlər, bugün xeyli yorulmuşam, odur ki,çox qısa danışacağam. Əvvəla,bu günə məhkəmənin salın -masından yəqin ki, sizlə birgə bizdə dünən axşamçağı(13.09.2012) bilmişik. Belə ki,13.09.2012-də mənə Kürdə xa nı -

da bildirildi ki, sabah (14.09.2012)kamerama Finlandiyanın vəAvropanın digər ədliyyə nazir liklə -rinin rəhbərliklə rindən nümayən -dələr gələcək, odur ki, buna hazırolum. Elə həmin gün gecə mənəxəbər verdilər ki, səhər sübhdənBakı Apelyasiya Məhkəməsindəolmalıyam. Bura isə gətirəndəməhkəmənin nə vaxt keçirələcəyibelə səhih bilinmirdi... Elə bu növbətitamaşa bir daha sübut edir ki,mənə qarşı davam edən mənəviişgəncələr səngimək bilmir...

Möhtərəm hakimlər!!! Nəsimirayon məhkəməsində bildirdiyimkimi, bu işgəncə faktını elə dəqabartmaq niyyətim yox idi, çün-ki bilirdim ki, bu sifarişli “cinayət”işimlə bağlı olaraq bu hadisəyəheç bir hüquqi qiymət verilmə -yəcəkdir. Amma bu gün dünyaiştimayyətinin diqqətini bu məsə -ləyə yönəltməkdə məqsə dim: 1)Hakimyət orqanlarının bu məsə -ləyə laqeyd münasibətini və bəlkədə buna maraqlı olduğunu; 2)İşgəncəyə qarşı mü barizədə cəmidünya haqq sevərlərini həmrəyliyəçağır maqdır. Əlbətdə ki, əvvəlcə -dən məlumdur ki, bu sifarişliişimlə bağlı, Siz də ədalətli qərarqəbul etmək hünərində deyilsiniz,amma prokurorluğun bu işgəncəfaktlarıyla bağlı qərarından bircəabzas oxuyub sonra ədalətli qərarqəbul etməyinizi rica edirəm:bədənimdə xəsarətlərlə bağlıekspertiza belə rəy verib (2 aysonra): Hilal Məmmədovun solbaldırında və sağ budun ön

sətində aşkar edilmiş xəsarətlərinonu avtomobilə mindirərkən, av-tomobilin qabarıq tinli hissələri iləmüayinə olunan aşağı ətraflarınön müvafiq nahiyələrinin təmassahələrində sürtünməsi nə -ticəsində törənmişdir. Möhtərəmhakimlər, bax elə bu nəticə sübutetmir ki, mənə işgəncə verilmişdir?Yoxsa, indiyəcən Siz bu məhkəməproseslərində, ya həyatda belənadir möcüzələrlə rastlaşmısınızki, kimsə rahat-rahat avtomobiləoturanda hər iki ayağı elə zədə alırki, iki aydan çox müddət ərzindədə bədənində izləri qalır???

Hilal Məmmədov şalvarınbalağını yuxarı dartıb bir də o izlərigöstərərək soruşur: - Deyin, osürtülmədən belə izlər bu 3 ayərzində qalarmı? Indi sə özvijdanınızın səsiylə qərarınızıqəbul edin... Təşəkkür edirəmki, məni diqqətlə dinlədiniz...

Hakim prokurora söz verdi.Prokuror: Mən Hilal Məmmədova

sual vermək istəyirəmHakim: Ona sual verə bilməzsiniz,

vəsatətə münasibətinizi bildirin.Prokuror: vəkilin vəsatətinin

qəbul edilməməsini məhkəmədənxahiş edirəm (heç bir izahat vermir)

Hakimlər məşvərətə gedir və2-3 dəqiqədən sonra əvvəlcədənhazırlanmış 3-4 səhifəlik qərarıgətirib oxuyurlar:vəsatət qəbulolunmasın!!! Beləliklə BakıApelyasiya Məhkəməsi dəİşgəncəyə HƏ! dedi... GörəkAvropa Məhkəməsi nə deyəcək?!

Kıve Tolş-şimşi bə das?Kıve Tolış-nıznə tars-larz?Kıve Tolış-səy qətə barz?Boy şomədə səyku kılo,Tarsi bıkə vırti-vılo!

Ey şiri zoə, pəsi mənəv,Boy eməkü har co çaş-bəv,Xain əve, narkoman-əv!Ha bızüzon. Votdəm dılo- Tarsi bıkə vırti-vılo!

Boy tı mətars zindoniku,Çı şəğolon dandoniku,Tı ki pərəş Şindoniku,Bozə ğələ boziş, əv-lo!Tarsi bıkə vırti-vılo!

Ey Qəzənə, tarson pesüt,Çı dışmenon kəybon bısüt,Boy bısırıvon xəlği lıbud,Ginkə çəvon dardi-bəlo.Tarsi bıkə vırti-vılo!

02.09.2012Qəzənə

Düz-qoş cinayət işi (Bo “Tolışon Sədo”yo)

Əziz dostlar ilk öncə hamınızı Kürdəxanı təcridxanasından salamlayıram. Artıq hamınızabəlli olduğu kimi mənim bu “cinayət işim” açıq-aşkar ümummilli “düz-qoş” prinsipi ilə həyatakeçirilir, təki 5-6-7-8 tomluq iş qoyulsun “zakazçiklərin” stolunun üstünə... Hələm ki 5 tom-dur, guya ikisini indi hazırlayıb, 3-nü isə MTN-dən borc alıblar. Yəqin ki 1-2 tomunuLənkərandan cənab müstəntiq Taleh Osmanov göndərər. Zarafat deyil, bizə məlum 40-dan çox talış müğənnisini, şairini, meyxanaçısını və digərlərini dindirib və hamısına da“axı, Hilal niyə sizə məsləhət verirdi ki, daha çox ana dilinizdə yazıb-yaradasınız?!” sualınıünvanlandırıb... İndi bu suala kim necə cavab verib, yəqin ki, bu günlərdə mən də ox-uyub feyziyab olacam. Əlbəttə ki, mən 10.09.2012-ci il tarixli Apelyasiya məhkəməsində(ev dustağı barədə) prosesdə iştirak edən, mənşəcə talış olan prokuror VasifƏkbərovdan bu barədə soruşdum. Dedi ki, Lənkəranda heç kimə təqib ya təzyiq edilməyib,başlarını bir balaca tumarlayıb, ”gedin, öz ana dilinizdə də yazıb-yaradın da, axı buradanə var ki? Buna həm ölkənin, həm beynəlxalq aləmin, həm də Allahın qanunları izn verirvə savab sayır“ deyiblər. Neylək, mən də onu bildirdim ki, cənab Z.Qaralova da bu “başasığal” prosesi barədə sorğu hazırlamışam, yəqin ki, bu günlərdə göndərib, intizarla dacavabını gözləyərik...

İndi də keçim ana dilimizdəki digər “düz-qoş”a. Ha ısət prokurəturu bo toloşi tərcüməçiyo(peəqordiniyo) nəveədə. MTN bəvon həni komək karde pidəşni, ə rüji bə məhkəmə qıləynivığandəşonbe, bə hırsi oxşəş doydəbe, əvən məzin tolış bəni. Isət “Tolışi Sədo”də çımıtoloşə məqalon vığandəşone bə ekspertizə ki, əyo bə davləti əleyh çiçsə heste ya ne...Isət ım eksperton dılədən əğəm qılə co hırs pəydo bıkən, qavar jıqe “düz-qoş” oson karde...

Əzizə tolışon, valla-billa, bovə nıbəkan qavarən, amma az ha kərəm ıştə ım müstəntiqonya prokuroron vindeədə (8 kəse) bəvon bəbolətim omedə... Bərk süst bən, qavarən harüj bə Xıdo lovə kardən ki, Xıdo ım sığı çəvon səyko rədd bıkə, hiç yolə vəzifə ya paqon-maqonən pidənin, amma çiç bıkən oxo bəpe 2-3 tomon i təhər “düz-qoş” bıkən...

P.S. Bə ğeyrətmandon: bə Cahangir müəllimi, bə Rafiqi, bə Əli Rza, bə Mehdi,bə Mətləbi, bə Allahverdi m-mi, bə Xanəli müəllimi, bə Atabala, bə Azəri, bə co tolışontəşəkür kardəm ki, həqqi roədə xəyli zəhmət kəşdən... Bə xaricədə jiə tolışonənxəyli təşəkkür kardəm. Çəvon zəhmət zəminədə nıbəmande..

Щилал МЯММЯДОВ

Щилал МЯММЯДОВ"Толыши Сядо"

гязетинин баш редактору

BAKI APELYASİYA MƏHKƏMƏSİ DƏ“İŞGƏNCƏYƏ HƏ!” DEDİ

TARSI BIKƏ VIRTI-VILO....

2 ¹ 33 (45) 05 okòéàáð 2012-íÿ ñîð ТАЛЫШ ТАРИХИÒîëûøîí Ñÿäî

(əvvəli ötən saylarımızda)

Sоnra Mir Haşım bəyin nökərimuğanlı Nur Məmməd atınıyəhərləyib Mir Haşım bəyəyеtirdi. Mir Haşım bəy atı minibMir Həsən хanın еvlərinə tərəfçapdı. Gоrganrud camaatınınоnun sözlərinə qulaq asmayıbgüllə atmaqda оlduqlarını görənZöhrab bəy də öz еvinə gеtdi.Atını minib Mir Həsən хanınеvlərinə tərəf çapdı. Biz dəatlarımızı minib Mir Həsən хanınеvinə çapdıq.

Atamın göy rəngli хüsusi biratı vardı. Оnu kimsəyə vеrməz,yalnız özü minərdi.Məmmədhəsən оna mindi.Mənim də çох yaхşı bir kürən,aхta iri atım vardı. Оna mindim.Mir Həsən хanın еvinə tərəfgеtdik. Məmmədhəsənmükəmməl silahlanmışdı. Mənimоn iki yaşım оlduğundanvuruşmağa cəsarətim çatmırdı.Atam altmış əşrəfiyə bir qılıncalmışdı. Mən оnu bеliməbağladım. Ciləvənd çayındankеçib Mir Həsən хanın еvinətərəf gеtdik. Mir Həsən хanınkiçik zövcəsi Yеgənkənd225

əhalisindən muğanlı Məhəmmədbəyin qızı Qızхanım həmin еvdəоlurdu. Qiblə və habеlə şimalistiqamətində dağlar vardı. Bu ikidağdan atışmaq mümkün idi.Mir Həsən хanın еvləri bu ikidağın arasında idi. Mənnökərimlə хanım Qızхanımınеvinin hasarı içərisinə daхilоlduq. Gördüm ki, еvlərinin içitüfəngçilərlə dоludur. Canımızsalamat qalmaq üçün bizi еvəqоymadılar. Çarəsiz qalıbhasardan çıхıb, atlarımızı MirHəsən хanın böyük еvinə tərəfçapdıq. Mir Həsən хan da оradaidi. Еvlərin arasında əlli arşınayaхın bir çəmənlik vardı. [Buçəmənlikdən] kеçənlər hər ikidağdan aydın görünürdü. Bizatımızı о çəməndən sürdükdədağlardan «Vurun! Öldürün!»

səsi yüksəldi. Başımıza dоlukimi güllələr yağırdı. Güllələrinyеli bizi yəhərdən yеrə yıхmaqistəyirdi. Məmmədhəsənqabaqda, mən оnun arхasıncagеdirdik. Həyətin qapısınayеtişincə Məmmədhəsənin atınabir güllə dəydi. Güllə üzəngininyanından dəymişdi. At gülləzərbindən yıхıldı. Lakin atınagüllə dəydiyini Məmmədhəsənbaşa düşməmişdi. Оna görə atısəsləyib sağrısından bir nеçəqamçı vurdu. At çох nəcibоlduğundan qеyrətə gəlib ayağadurdu. Yеnə irəli gеtdi. Mir Həsənхanın böyük bacısı Qəmər -хanımın еvinin qapısı qarşısınaqədər gəldik. Ata yеnə bir güllədəyib qabaq qıçını dirsəkdənsındırdı. Оnun artıq hərəkətеtməyə taqəti qalmadı. Məm -mədhəsən özünü atdan yеrəatdı. Atı buraхıb özünü QəmərAğanın еvinin içərisinə yеtirdi.Оrada gizləndi. Mən də atımıçapdım. Mən də öz atımlamətbəхə girdim. Оrada оtuznəfərə yaxın adam vardı. Хanınnökərlərindən bir nеçəsinin özatları ilə хan üçün nökərtоplandığını gördüm. Mən dəоnlarla qaldım. Mətbəхin arхasıçaya baхırdı. Çayın о tərəfindəGоrganrud tüfəngçiləri pusququrub gözləyirdilər ki, hər kim оtərəfə kеçsə, [оnu] güllə iləvursunlar. Mətbəхin divarındaiyirmi yеrdə dеşik açılmışdı. Biz-im adamlar həmin dеşiklərinarхasında durub kеşik çəkirdilərki, Gоrganrud əhalisi çaydankеçərək Mir Həsən хanınhəyətinə daхil оlmasınlar. MirHəsən хan həmin günlərdə kürdtayfasından bir qız tutub gətirmiş,оnu siğə еtmişdi. Gеcəni оnunlayatdığı üçün qüsl226 еdirdi. Хangоrganrudluların atdığı güllələrəhеç əhəmiyyət vеrmirdi.[Düşmən gülləsi] nəzərinə bеləgəlmirdi. [Mir Həsən хan]kənizlərinə227 buyurmuşdu:«Mənim üçün yеmək hazır -lansın!». Bu əsnada [Mir Həsənхan] еvinin qapısından bayıraçıхıb, divara söykənərəkdayanmışdı. Gоrganrudlular buanda оna iki güllə atdılar. [Güllə]оnun başı üstündən bir qarış[yuхarı] divara dəydi. Mir Həsənхan о güllələrdən hеç çəkinmədi.Zövcəsi qalaqayınlı228 Məhəm -

məd Salah хanın qızı Хеyrənnisaхanım təlaşla оnun qоlundantutub dеdi: «Ay kişi, еvə gəl, sənivurarlar!». Mir Həsən хanzövcəsinə acıqlanıb dеdi: «Bun-lar kimdir və nə cürətləri var ki,məni güllə ilə vursunlar!». Sоnraеvə girib оturdu.

Bu vaхt atam Mirzə Хuda -vеrdinin gəldiyini gördüm. Хanınhüzuruna çatdıqda хan оnabuyurdu: «Gəl оtur!». Artıq hazırоlan naharı da gətirdilər. Хanatama nahar еtməyi təklif еtdi.Atam yеmədi. Ağlamağabaşlayıb dеdi: «Qurbanın оlum,bu nə müsibətdir ki, başımızagəldi. Kaş Lənkərandan minsоldat gəlib bizi əsir еdə idi. Оbundan yaхşı оlardı. Gоrganrudvə Asalim camaatı ata-babadanbu yüksək nəslin rəiyyətiоlmuşdur. Оnların əlində rüsvayоlmazdıq!».

Mir Həsən хan atama buyur-du: «Bu sarsaqlar kimdirlər ki, biziəsir еdələr. Hеç qоrхub narahatоlmayın!». Atam ərz еtdi: «Qur -ban оlum, dоğrudur, bunlar ata-babadan bizim rəiyyətimiz оlub-lar, lakin bu iş padşahın əmridir,başqa əlacları yохdur. Şahınfərmanına əməl еtməlidirlər!».

Mir Həsən хan atama dеdi:«Siz Bala хan və Mustafa хanınyanına gеdib [оnlara] dеyin ki,qоşunlarını Lömir kəndi tərəfinəqaytarsınlar. Mən də bir həftədənsоnra Ciləvənddən çıхacaqam!».

Buna görə atam хanınhüzurundan mürəххəs оldu.Nökəri Məmmədhəsəni özyanına çağırdı. Mənim atımı оnavеrib dеdi. «Siz mənim оğlumyеrindəsiniz. Mir Həsən хan haragеtsə siz də оndan ayrılmadanbirgə gеtməlisiniz!».

Atam məni də özü ilə alıbBala хanın yanına gəldi. Balaхanbizi gördükdə dеdi: «Allaha şükrоlsun, bu uşağı təhlükədənçıхardınız. Allah еləməmiş döyüşvaхtı buna bir güllə dəysəydi,sabah sənin üzünə baхabilməzdim!».

Atam Mir Həsən хanındеdiklərini Bala хanın hüzurunaərz еdib bildirdi. Bala хan dеdi:«Bu qоşun оrada min zəhmətlətоplanmışdır. Bunları gеri qay-tarmaq mümkün dеyildir!».

Bu zaman gördüm ki, giləkMirzə Bağırı və Rza Əli bəyi tutub

əsir gətirirlər. Mir Həsən хanınCiləvənddən çıхmaqda оlduğuvə mеşə tərəfə gеtdiyi хəbəri bizəçatdı. Bala хan atama acıqlanıbdеdi: «Sən məni aldatmaqistəyirsən ki, Mir Həsən хan ra-hat qaça bilsin!».

Bizi də Rza Əli bəy və MirzəBağır ilə birlikdə Mir Həsən хanınеvi görünən bir dağın başınaaparmağı əmr еlədi. Baхıbgördük ki, Mir Həsən хan öz köçvə külfətilə ayaqyalın dağınmеşəliyinə tərəf gеdir. Lakindörd tərəfdən оnu [əhatə еdən]tüfəngçilər Mir Həsən хana vəоnun arvadının köçünə gülləatırdılar. Bala хan öz qоşununa[dеyirdi]: «Güllə atın, ammaöldürməyin!». Mustafa хan isə:«Atın! vurun!» – dеyirdi.

Buna görə Bala хan Mustafaхanın bu hərəkətindən acıqlandı.«Bu nə qələtdir ki, еdirsiniz?İstəyirsiniz ki, bir nəfər ulufluyagüllə dəyib оnu öldürsün və bizUluf əhli ilə qanlı оlaq? Sabahkıgün tоrpağımızı tоrba ilədaşısınlar? Siz Qacar təhriki iləеvlərimizi хaraba qоymaqistəyirsiniz?». Sоnra [Bala хan]özü səslənib [dеdi]: «Köpəkuşaqları, tüfəng atın, lakin [adam]öldürməyin!». Mən Mirzə ƏhmədMir Abdulla bəyin zövcəsi Fəхriхanımın «Alagöz» adlı səməndata229 mindiyini öz gözümləgördüm. Atının tərkində birхurcun vardı. Dеyildiyinə görə, охurcun pul və başqa qiymətlişеylərlə dоlu idi. At bir qədəryохuşa qalхdı. Təhlükə vaхtıхurcunu yəhərə bağlamağafürsət tapmamışdılar. Хurcunatın tərkindən yеrə düşdü. MirHəsən хanın хas nökəri Baхşəlibəyin оğlu Kəlbəli bəy Fəхriхanımın atının önündə piyadagеdirdi. Fəхri хanım оna [dеdi]:«Хurcunum düşdü!». О gəldi,хurcunu götürüb atın tərkinəqоymaq istədi. Dеyildiyinə görə,Mustafa хan dövründə Alхasbəyə хidmət еtmiş Mahmud adlıbir nəfər gоrganrudlu [Kəlbəlibəyə] səsləndi: «Хurcun ilə işinоlmasın!». Kəlbəli bəy оnunsözünə qulaq asmadı. Хurcunugötürmək istədi. О köpək оğluKəlbəli bəyin başına bir gülləvurdu, [Kəlbəli bəy] хurcununüstünə düşüb canını təslim еtdi.

Gоrganrud əhalisi Mir Həsən

хanın özünə, ailəsinə və оnatabе оlanların ailələrinə о qədərzülm еtmişlər ki, оnun оndabirini bеlə yazmaq mümkündеyildir. Mən bunları gözümləgörüb, qulağımla еşitmişəm.

İstər Mir Həsən хanövladından və istərsə [də] Talışınqеyrətli [оğul]larından hər kəsinyоlu qеyrət bazarından düşərsə,bir gün оnun əlinə fürsət düşər,Gоrganrud və Asalim camaatınınеtdiyi zülmün əvəzini çıхar. Qılıncçəkib оnların еtdiyi zülmün yüzdəbirinin də оlsa intiqamını alar.Aydındır ki, qisas о dünyayaqalmaz. Mərhum və cənnətlik MirSultan Əhməd хan Bala хantayfasından bir az intiqam aldısa[da], lakin [qisasın] çохu hələ dəqalmışdır. Hər halda:

Bu ayrılığın, ürək qanının şərhinin,

Vaхtı dеyil, başqa bir vaхta saхla.

Yalnız хanın əhvalatını söylə,

Çünki bu sözün sоnu yохdur.230

Хülasə, о köpək оğluMahmud хurcunu götürübapardı. Оnun çiynində bir hеybədə vardı. Оnu güllə ilə vurubhеybəni götürdülər. İçində birbatman düyü və ya yarımbatman un оlan hеybə üçünyazığı həyatdan məhrum еtdilər.

İzahlar:

225. Yеgəkənd. Hazırda

Masallı rayоnunun bu adda bir

kənd vardır.

226. Qüsl. Ərəbcə yuyunmaq,

bədən üzvlərini təmiz yumaq

mənasını vеrir.

227. Kəniz. 1. Qulluqçu qadın

və ya qız. 2. Qul qadın və ya qız.

Azərbaycanda buna qarabaş da

dеyilir.

228. Qalaqayın. Hazırda

Sabirabad rayоnunun kənddir..

229. Səmənd. Açıq sarı rəngli

ata dеyilir.

230. Birinci bеytin farsca

mətni:

Şərhе in hеcran о in хunе-cigər

Ni zəman bə qоzar ta vəqti-digər

Cəlaləddin Ruminin

«Məsnəvi»sindədir.

İkinci bеytin əsli:

Halе-хan bər qu təmam

Zin kе payani nə darəd in kəlam.

Еhtimal ki, bu bеytin birinci

misrasını Mirzə Əhməd

Cəlaləddin Rumiyə nəzirə оlaraq

dеmişdir.

(арды вар)

МИР ЗЯ ЯЩ МЯД МИР ЗЯ ХУ ДА ВЕР ДИ ОЬ ЛУ

ЯХ БАР НА МЯ( Т а л ы ш Х а н л ы ь ы н ы н т а р и х и н д я н )

БА КЫ - 2009Ча па ща зыр ла йан: Ис щаг Ахун довРе дак тор: Се йи да ьа Онул ла щи.Фарс ди лин дян тяр жц мя едян: Я ли Щц сейн за дя

Оху жу ла рын чох сай лы ха щи ши ни ня зя ря алыб "Ях бяр на мя" яся ри ни щис ся-щис ся юз гя зе ти миз дявер мяк гя ра ры на эял дик. "Ях бяр на мя нин" елект рон ва риан ты ны би зя тяг дим ет ди йи цчцн

"Та лыш .орэ" сай ты на мин нят да рыг.

3¹ 33 (45) 05 okòéàáð 2012-íÿ ñîðÃÀÇÀÍ È×È

Keçən həftə Sumqayıtdaşəhər günü keçirilirdi, ei dili ilədesək şəhərin ad günü idi.Gözünə döndüyüm icra baş -çısı Eldar Əzizov Sumqayıtdaçoxlu talışın yaşadığını nəzərəalıb, Lənkərandan “Hovon”(tərcümədə “Bacılar” mənasınıverir, amma nədənsə onları“Nənələr” kimi tərcümə edir -lər) ansamblını da gətirtmişdi.Bilmirəm Eldar Əzizovun GülərƏhmədova ilə konflikti var, yayox, ancaq bu “Hovon” an -samblı nədənsə “Qaynana”mahnısını oxudu.....

Seçici kimdir?

Bu Elşad Abdullayev dincoturmur ki, oturmur. ABU-nuneks-rektoru YouTube-də bir “klip”yerləşdirib, həmən “klip”də MilliMəclisin üzvü, guya ki, ƏvəzZeynallının “şantaj” etdiyi,məhkəmədən “məni qoruyun”xahişini edən “qaynana”təxəllüslü (deyilənlərə görə MilliMəclisdə hamının təxəllüsü var,mən demirəm ha....) Gülər

Əhmədova Elşad Abdullayevlə“deputatxananın” bir kreslosununbazarlığını edir. “Klip”ə diqqətləbaxanda görürsən ki, bu “qay-nana” böyük söz sahibi imiş,hətta respublikanın tək “seçici-sinin” qarşısındakı “seçki siya-hısını” da dəyişdirmək iqtidarın-da imiş. Bunu anlamayan ElşadAbdullayev yarım milyonla “kres-lo” almaq istəyib, yarım milyonuverib, sonra gedib başqa ka-nallar axtarmağa ki, birdən ucuzalınar. Ay-hay, sən yəni “qayna-nanı” tanımırsan? A kişi, “qay-nana” öz ağzı ilə deyir ki, bu res-publikada bütün “razborkaları”mən aparıram, mənim sözümünqabağına söz çıxardan oğulyoxdur, sən də başlamısan ki, aynə bilim filankəs belə gəldi,bəhmənkəs belə getdi, yəni ki,“caymısan”! İndi mənə bir şey qa-ranlıqdır, bu boyda “qaynana”necə oldu ki, məhkəmədəməsum görkəm alıb, özününƏvəz tərəfindən “qorunmasını”xahiş etdi? Vallah mənə elə gəlirki, deputatxanaya seçim edərkənaktyorluq bacarığına da xüsusiqiymət verilir. Bəs necə, gərəkaktyor olasan ki, 50 manattəqaüd alan anadangəlmə birinciqrup əlillərin, hansılarının ki,həmən pul kommunalödənişlərinə ancaq çatır, ah-naləsini eşidə-eşidə “analoquolmayan iqtisadi inkişafdan,əhalinin xoşbəxt yaşamındanvə gözəl rifahından” ağzı çullu-çullu danışasan. Gərək aktyorolasan ki, bu boyda yeyintini, bu

boyda haqsızlığı görüb,haqqdan-ədalətdən danışasan.Nə isə, bunlar öz aktyorluqla-rında olsunlar, mən sizə Elşad-dan danışım, deyilənlərə görə El-şad Abdullayev “zor” oğlandır,hətta rektoru olduğu universitetdəödənişi edə bilməyən “papaları-nın gül balaları” olan tələbələrə“güzəşt” də edirmiş, yəni ki,ödənişi özü edirmiş, hələmhəmin tələbələrə “rance rover”ləriyolda qalmasın deyə benzinpulu da verirmiş, üstəlik hər gündə “papaya salam de” deməyi dəunutmurmuş. Hətta deyirlər ki, oqədər yaxşı oğlan imiş ki, yuxudabir neçə milyon manat görüb vəayılıb görüb ki, həmən pulseyfdədir, təmiz oğlanlarahəmişə yetirən-yetirir! Ammasonrası bir az yaxşı olmayıb, korşeytan onu yoldan çıxardıb, apa-rıb salıb “qaynananın” cənginə,“qaynana” da gözünə döndüyümelə bil “novostroyka” satır, əvvəl,yəni fundament qoyulanda deyib500, sonra görüb ki, “binanın”istifadəsinə, yəni ki, seçkiyə azqalıb, dirənib deyib: BİR!Vəssalam, burda nə var ki, buboyda ajiotaj qopartmışıq? VallahƏli Həsənov da, Siyavuş Nov-ruzov da düz deyirlər, buməsələdən siyasi şou düzəltməklazım deyil, axı Elşad Abdullayevüçün bir milyon nəmənədir ki? Birdə yatar, yuxuda görər ki, birneçə milyon avro var, ayılar və ....yenidən milyonçudur! İndi birmilyona görə aləmi bir-birinəqatmaq nəyə lazım? Bu yandan

da bir şans vermisən Əvəzə,Əvəz hakimə xitabən deyib:

-Yoldaş hakim, gülürsüz,deyəsən video-rolikə baxmısız...

ƏVƏZin əvəzi?

ƏVƏZ təzə tutulandainternetdə çox hay-küy saldım,hamını onun müdafiəsinəsəslədim, gördüm ki, hayımahay verən yoxdur qəzetimizdə“Selcanın məmləkəti” (ƏVƏZintez-tez müraciət etdiyi mövzu idi)adlı yazı yazdım, sonra ƏVƏZinANAsının məlum müsahibəsinəbaxdım, (həmən müsahibəninlinkini mənə Hilal müəllimgöndərmişdi), “ANALARIN ANA-SI” adlı bir yazı yazdım, sonravicdan sabirin ƏVƏZin üzünədurmaq istəyində olduğunu eşit-dim, “Vicdandan vicdana” yazı-sını yazdım və beləcə daima özbaş redaktorumu müdafiə edənyazılar yazdım, sonra zamana fır-landı, o birisi baş redaktorumu daşərlədilər, indi analoqsuz res-publikada yeganə şəxsəm ki,iki baş redaktorum həbsdədir,(dəli şeytan deyir bir ginnesin re-kordlar kitabına müraciət elə)heç birinin mənim müdafiəməehtiyacı yoxdur, amma mənmənən özümdə bir borc bilirəmki, onları, heç olmasa yazılarımlamüdafiə edim, işimin müşkülolduğunu görən yaradan bu El-şad faktorunu atdı gündəmə ki,ƏVƏZin şərlənməsini bir dahahamı anlasın, İnşaalah Hilalmüəllimin də belə bir günü

olacaq, əminəm ki, hər iki baş re-daktorum tezliklə amanlıqda, özailələrinin yanlarında olacaqlar,çünki onları həbsxanadasaxlamaq əslində bu iqtidarasərf eləməməlidir, onlar zindan-da daha aktivdirlər, nəinki realhəyatda, hərdən tarixə baxıram:Cənubi Afrika Respublikası Nel-son Mandellanı həbsə saldı və ohəbsxanadan NELSON MAN-DELLA kimi çıxdı, aparteidi (ya-parteid kimi oxumayın ha...)devirdi, gəldi hakimiyyətə, İsrailfələstinlilərin gözünü qorxuzmaqüçün Yasir Ərafatı atdı zindanavə o zindandan YASİR ƏRAFATkimi çıxdı və Fələstin dövlətiniqurdu! Onlarla belə misallarçəkmək olar, sözümün canı odurki, nə qədər ki, Əvəz Zeynallı,Hilal Məmmədov, Nigar Yaqub-lu, Zaur Qurbanlı və onlarladigərləri zindanda ƏVƏZ ZEY-NALLI, HİLAL MƏMMƏDOV, Nİ-GAR YAQUBLU, ZAUR QUR-BANLIya çevrilməyiblər, onlarıdərhal buraxmaq lazımdır, 37-ciil deyil cənablar, ziyalıların cibinənarkotik atıb şərləməyin, etdiyinizhər bir xəta yaddaşlarda həkkolunur, o dünyada sözsüz bununbədəlini ödəyəcəksiz, amma ata-larımız da “qisas qiyamətə qal-maz” deyiblər, etdiyiniz hər birəməlin qarşılğı qabağınızaçıxacaq, necə ki, GülərƏhmədovanın qabağına çıxdı...

İ.S. Dəli şeytan deyir GülərƏhmədovaya dəstək olmaq üçünkeç YAP-a, ancaq yox e, pis dillərdanışır ki, indi yapda o bir man-datın bazarlığı gedir, başları ya-man qarışıqdır, mənim hayımdadeyillər, şeytan bazar versin...

Aytən Eyvazon

Dınyodə iqlə sərostə xəzinəhestebu, əvən sofə dıle.Dünyada yeganə həqiqi xəzinəvardırsa, o da yaxşı ürəkdir.

(K.G.Paustovski)

İ xonəxo hejo bə dast dənoy bəbe,kali odəmon kamişi vaxt bə dastdənoy bəbe, ısət boy həməməxloği hejo bə dast dənoy əbıni...Bir adamı həmişə aldatmaq olar,bəzi adamları müəyyən vaxt al-datmaq olar, lakin bütün xalqıdaim aldatmaq olmaz...

(A.Linkoln)

Məddohəti, çı pardə jiyədə bohukmdorəti karderoye... Yaltaqlıq tabe olmaq pərdəsi altındahökmranliq etmək üçün edilir...

(N.Q.Çernışevski)

Dırozə umr hejoən fərə jimonbedəni.Uzun ömür heç də həmişə yaxşıhəyat demək deyil.

(D.Eliot)

Dardinə odəm bə duəvulpurbəkəy oxşedə. Əy damə karde; bə kəqləy pencə noy təsvirədəy.Dərdli insan içi tüstü dolu bir otagabənzər. Onu dinləmək; o otağa birpəncərə acmaq kimidir…

(Mövlana)

Xıdo iqlə dıli doydə, əçəy dılə tı purkardedəj.Allah sadəcə qəlbi verər, içini səndoldurarsan..

(Şəms-i Təbrizi )

Ğəşənqə sıxanəkə hiç kəsikubevəcə sıxan əməsni.Gözəl söz söyləyən, heç kimdənpis söz eşitməz

(Firdovsi)

Bə deəroə məsofon rəse ro, bəpenezə məsofon dəvardi.Uzun məsafələrə çatmaq, yaxınməsafələri keçməklə mümkündür.

(İmam Gazali)

Bekoəti-çı əğılon xoşbəxtəti, çıpi-pışkon bədbəxtətiye.Bekarçılıq-uşaqların xoşbəxtliyivə qocaların bədbəxtliyidir...

(Victor Hugo)

Marde qonəsəfə ni, jimon kardeqonəsəfəy.Ölmək dəhşət deyil, dəhşət yaşa-maqdır.

(A.Barbüs)

XANƏLİ TOLIŞ

HA XIDO

Çanə veye çı diyənon sardon əməni,Co-co bəkan iyəndıku pardon əməni.Ərbob bəkan ın merısə dardon əməni?Bəştə həxi bərəsemom kəynə, ha Xıdo?

Çəmə vədə deşmen hejo asbi tojnedə,Çəmə dutə hınə ğəlon rohət rıjnedə.Zıne-zıne otəşədə xəlqi voşnedə,Bəştə dasti noydə xunə xıynə, ha Xıdo.

Çəşımon ku, quşımon kor, zıvonımon lol,Deşmen məlum, əncəx hələ oşko ni çəy dol,Tikə-parə bəmon əve dəşəmon bı hol.Puçə bedə çanə cıvon, moynə, ha Xıdo.

Bəvon həxi çoko pidə jəqo dəroson,Ya bəməno, ya bəvono bəlo bıroson.Imruj bəmı qullə bığand, mıni bıtosonBəmı “bıvə” votedəbe pəynə, ha Xıdo.

Çı mələkon çəşon vi bən, quşon korebən,Iqtidorən, muxalifən iqlə porebən.Iştı səbrən çıl sor ne, ne, ço sa sore bən,Dabavarde çanə şənbə, əynə, ha Xıdo?

Çı odəmon dimi- ostor zıne bedəni,Həmə aybi oşko bıkəy, aybi edə ni.Çı Xanəli şələ qone, kuli pedə ni,Mardəbu çəy dardi bıvot, daynə, ha Xıdo?!

Òîëûøîí Ñÿäî

Ра фиг Жя ли ловже ли лов ра фиг@ маил. ру

ŞEYTAN BAZARLIĞI

Aforizmon

4 ¹ 33 (45) 05 okòéàáð 2012-íÿ ñîðÒîëûøîí Ñÿäî

Salam, öncə özünüz haq-qında oxucularımıza genişməlumat verin. Azərbaycandaharada doğulmusnuz, təh -siliniz və Hollandiyaya siziaparan yollardan danışın.

Sizi və oxucularınızı salam-layıram. 1965-ci ildə Masallı ra-yonunda anadan olmuşam.1991-ci ildə Bakı Dövlət Uni-versitetini hüquq fakültəsinifərqlənmə diplomu ilə bitirmiş və1997-ci ilə qədər orda çalışmı-şam. BDU-da siyasi baxışlarımagörə kənarlaşdırılmışam. 1997-2007-ci illərdə qeyri-hökümətsektorunda fəaliyyət göstər -mişəm. Azərbaycanda hüquqidövlət, azad vətəndaş cəmiy -yətinin formalaşması istiqamə -tində İnsan hüquqların müdafiəsiMərkəzi, Sülh və demokratiyaİnstitutu, Talış mədəniyyətMərkəzi, Avropa insan hüquqlarıMəhkəməsinə müraciətetməMərkəzi, Beynəlxalq xüsusihüquq Şirkəti, Avroasiya Fondukimi təşkilatlarla əməkdaşlıqetmiş, müxtəlif funksiyalar daşı-mışam. Hüquq və beynəlxalqhüquq fakültələri üçün yazılmışbir dərsliyin, insan hüquqları vəAzərbaycan - Avropa Şurasıəlaqələrilə bağlı bir neçə kitab vəmonoqrafiyaların, xeyli miqdardaelmi və publisistik məqalələrinmüəllifiyəm.

2007-ci ilin fevral ayında Talışmədəniyyət Mərkəzinin sədri,“Tolışi Sədo” qəzetinin baş re-daktoru professor NovruzəliMəmmədov gözlənilmədən MTNtərəfindən həbs edildi. İşin istin-taqını aparanlar professorunəleyhinə məndən hər vasitə iləistədikləri ifadəni almaq qərarınagəlmişdilər. Bundan ötrü ardıcılolaraq hədə, təziq və təqiblərləüz-üzə qalmışdım. Vəziyyətdən

çıxış yolu olaraq Vətəni tərketmək qərarına gəldim. Rusiya-nın paytaxtı Mockva şəhərinəgələrək BMT-nin Qaçqınlar üzrəAli Baş Komissarlığına müraciətetdim. Bu qurumun dəstəyi iləNederland Krallığının hökü -mətindən burada yaşamaq üçündəvət aldım. Beləliklə 2009-cu ilinyanvarından bu dövlətdə yaşa-yıram.

Hazırda Hollandiyanın han -sı şəhərində yaşayırsınız və buşəhər haqqında oxucularımızabir balaca məlumat verinzəhmət olmasa.

Yaşadığım Rotterdam şəhəriəhalisinə görə Nederlandın ikinciböyük şəhəridir. BuradaAvropanın ən böyük limanıqərarlaşıb. Tarixi XIII əsrdənbaşlayan şəhər Maas və Reynçaylarının deltasında yerləşir.Nederlandın digər şəhərlərindənfərqli olaraq Rotterdam özününmodern görünüşü ilə diqqəti cəlbedir. Şəhər 2-ci dünyamüharibəsi zamanı stratejimövqeyinə görə bombardmanedildiyindən yenidən bu dəfəmodern stildə olmaqla tikilmişdir.

Bu gün Hollandiya Azər -baycanda daha çox cinsiazlıqların ən azad diyarı kimitanınır. Siz Hollandiyanı oxu-culaımıza necə təqdim etməkistəyirsiniz?

Əvvəla, gəlin dövlətin adınıdüz deyək. Bu ölkənin adırəsmən Nederland Krallığıdır.Hollandiya isə onun yalnız birhissəsinin tarixi adıdır. Krallıq 12əyalətdən (provinsiya) ibarətdir.Tarixi Hollandiya torpaqlarıhazırda iki əyaləti: Şimali vəCənubi Hollandiya əyalətləriniəhatə edir. Digər 10 əyalətin özadları var və onları Hollandiyaadlandırmaq qəbuledilməzdir.

İdarəçilik formasına görə Ne-derland konstitusiyalı monar -xiyadır. Dövlət başçısı funksiya-sı monarxa məxsusdur. Ölkədemokratik seckilər yolu iləseçilən parlamentdə çoxluq təşkiledən siyasi partiya və ya parti-yalar qrupu tərəfindən yaradılanhökümət tərəfindən idarə olunur.

Krallığın ərazisi Azərbaycanlamüqayisədə iki dəfə az, əhalisiisə iki dəfə çoxdur.

Niderland azadlıqlar ölkəsidir.Cinsi azlıqlarla bağlı qeyd

etdiyiniz məsələ bu sistemdəyaniz bir elementdir və buradaümumiyyətlə nəzərə çarpacaqdərəcədə deyildir. Faktiki isəhəmin problemlə Azərbaycandaqarşılaşma imkanı müəyyənsəbəblərdən Nederlandlamüqayisədə daha çoxdur.

Hollandiya dövlətinin gəlirmənbəyi, yerüstü, yeraltısərvətləri hardandır, nədənibarətdir?

Niderland Krallığı inkişaf et-miş iqtisadi sistemə malikdir.Tarixən bura kənd təsərrüfatıölkəsidir. Bu növ məhsullarınixracına görə ölkə ABŞ-dan son-ra dünyada ikinci yeri tutur. Kəndtəsərrüfatı mexanikləş diril -diyindən bu sektorda ölkə

əhalisinin cəmi dörd faizi çalışır.Ölkə iqtisadiyyatında maşınqa-yırma, elektronika, neft-kimya,gəmiqayırma, aviasiya sənayesixüsusi çəkiyə malikdir. Dünyaşöhrətli trans-milli korporasiyalarolan Philips və Shell buradanidarə olunur. Niderlandda qaz ya-taqları, kömür mədənləri istismaredilir, ölkənin kontinental şelfindəneft yataqları kəşf edilmişdir.Dövlətdə inkişaf etmiş kommu-nikasiya sistemi qurulmuş,nəticədə şəhərlə kənd arasındaolan fərqlər demək olar ki,təmamən aradan qalxmışdır.

Hollandiyanın təhsil siste-mi haqqında nə deyə bilər -siniz?

Niderland Krallığında istehsalprosesinə qədər fərdlər üçün

üçpilləli təhsil sistemi mövcüddür:ibtidai, orta və ixtisas təhsili.Uşaqlar dörd yaşından məktəbəməcburən getməlidirlər. Onlarsəkkiz il olmaqla 12 yaşlarınaqədər ibtidai məktəbdə təhsilalırlar. İbtidai təhsil ölkə üzrəeyni gündə keçirilən test imtahanıilə başa çatır. Həmin testinnəticəsindən asılı olaraq uşaqlarorta təhsil almaqdan ötrü üçqrupa bölünür: orta-peşə təhsili,orta-ali təhsil, universitetqabağıtəhsil. Həmin qruplar üzrəmüxtəlif təhsil alma müddətlərimövcüddür. Sonrakı illərdə əldəetdiyin nəticədən asılı olaraqqruplar üzrə yerdəyişmə imkan-ları da mövcüddür. Orta təhsilinyekunu olaraq aldığın diplom

növbəti pillələrdə təhsilin davametdirilməsi üçün əsasdır və buzaman ali məktəblərdə yenidənqəbul imtahanların verilməsinəzərdə tutulmayıb. Yerigəlmişkən burada “məktəbli for-ması” deyilən bir anlayış yoxdur.Şakirdlər istədiyi geyimdən, ocümlədən hicabdan istifadə edəbilər.

Ölkə boyu təhsil müəssələribərabər maddi-texniki bazayavə kadr potensialına malikdir.Eyni zamanda xüsusi qeydedilməlidir ki, ölkədə monarxailəsinin üzvü ilə sadəvətəndaşın təhsil almaqla bağlıstart imkanları eynidir.

Bu ölkə zanbaqları vəpendiri ilə tanınır. Bəs bizim ta-nımadığmız daha nələri var?

Bu gün Krallıq özünün bir sıragöstəriciləri ilə fəxr edə bilər.Ölkə nadir nəqliyyat kommuni-kasiyasına malikdir. Buradabütün ölkə boyu demək olar ki,metro sistemi kimi işləyəndəmiryolu seti mövcüddür. Bubalaca ölkədə avtomobil yollarınuzunluğu 110 min km-i aşır.Gəmiçilik üçün 5 min km-dən çoxdaxili su yolları mövcüddür.

Bundan əlavə Nederlanddünyada su ilə mübarizə vəsuda tikinti işlərin aparılmasınagörə böyük təcrübəyə malikdir.Eyni zamanda dövlət muzeylərölkəsi kimi tanınır. Ölkə boyu800-dən artıq muzey fəaliyyətgöstərir.

Hollandiyada tələbələrədövlət hansı imtiyazlar verir?

Əvvəla, burada təhsil almaqüçün hər bir şərait mövcüddür.Qonşu ölkələrlə müqayisədətəhsil haqqı aşağı olduğundanson illər Nederland ali məktəbləriqonşuluqda yaşayanlar üçün dəcəlbedici olmuşdur. Digərtərəfdən təhsillə bağlı dövlətin im-kanı olmayan tələbələrə subsi-diya sistemi mövcüddür. Tələbətəhsil haqqını gələcəkdə qay -tarmaq şərtilə dövlət hesabınaödəyir. Tələbələrin ictimai nəq -liyyatdan pulsuz istifadə etməkvə s. bu kimi güzəştləri də möv-cüddür.

(ardı var)

ALLAHVERDİ BAYRAMİ

ÇIL SORİ PEHAND

Mı vote: osmon, tı vote: rismon.Mı vote: tovson, tı vote: zımson.Səmon dəpuşe de bəhsəbəhson,Sor kəynə dame, nızınəmone. Bə ico ome nızınəmone.

Mı vote: həlol, tı vote: hərom,Mı vote: mərol, tı vote: borom!Mı vote: de rom, tı vote: də romBand kom, ham kome, nızınəmone,Bə ico ome nızınəmone.

Mı vote: Xıdo, tı vote: dodo.Mı vote: Mədo, tı vote: bədo.Hay curi ome çəmə hay, sədo:Kom ləs, kom ğoyme, nızınəmone,Bə ico ome nızınəmone.

Mı vote: əğıl, tı vote: nəğıl,Mı vote: ağıl, tı vote: çığıl.Nə az bim bılbıl, nə tı biş sə vıl,Ki bə ki dame, nızınəmone,Bə ico ome nızınəmone.

Mı vote: korpə, tı vote: xırpə.Mı vote: pəpə, tı vote: həpə.Mı dılə qıppə, tı qullə qəlpə;Ki sığ, ki bume, nızınəmone,Bə ico ome nızınəmone.

Kədə çiçimon səhe, səhmone?Çı ko bino be, çəy və səymone!Pərt-pəleşk məbi, Xıdo rəhmone!Ğısmətmon ıme, nızınəmone,Bə ico ome nızınəmone.

XANƏLİ TOLIŞ

BIŞİ

Məsedəniş xəlqi, əçəy siprişi,Bıpo iştə şəri rədkə, bız, bışi.

Hiçki məkə boy ıştəku norozi,Bə hiç kəsi nişo mədə vız, bışi.

Əqər pidə ğorbin bıbi, xoş bıbi,Məvit, ıştən bə məxloği nez bışi.

Zu nıvışko yolə çiyon baxşeyo,Dusti tono peqət qıləy vez, bışi.

Çı dınyoku i ruj bəşeş, Xanəli,Peşo ıştə bahaşt qıləy riz, bışi.

A DÜNYA

Dağlara çıxmağa heyim qalmayıb,Dərədə daha bir səyim qalmayıb.Yadımda təzə-tər deyim qalmayıb,Nəyinə gərəyəm indi , a dünya?!

Ömrümdə çox işlər görmüşəm, gedib.Əkmişəm, biçmişəm, dərmişəm, gedib.Canımda nə vardı, vermişəm, gedib,Ağzı küt ərəyəm indi, a dünya.

Hərdən rast gəlirəm saf, düz əllərə;Nədən möhtac olduq biz özəllərə?Yarımı demirəm, çox gözəllərəBoyat bir çörəyəm indi, a dünya.

“Altmış beş”lərin birisi mənəm,“Atılıb- ölmüşün” dirisi mənəm.Baxma ki, azacıq irisi mənəm,Incimiş ürəyəm indi, a dünya.

Kimsə şər atarsa saf-düzə qarşı,Kim ki tələ qursa yalqıza qarşı,Haqlını incidən haqsıza qarşıOdlu bir kürəyəm indi, a dünya!

Yaxøû ÿñÿð ñÿðùÿä òàíûìûðTalış.org saytının rəhbəri, hüquqşünas Ataxan Əbilov “günteleqraf” saytına müsahibə ver-

mişdir, lakin həmən sayt müsahibəni əksər ixtisarlarla vermiş, Ataxan müəllimin bəzi fikirlərinimüsahibədən çıxartmışdır. (bax: http://teleqraf.com/news.php?id=8279) Bütün bunları nəzərəalıb Ataxan müəllim ilə əlaqə saxlayıb, həmən müsahibənin yazılı variantını tam olaraq ondangötürdük. Günteleqraf saytının qonağı talış.org saytının rəhbəri Ataxan Əbilovdur:

5¹ 33 (45) 05 okòéàáð 2012-íÿ ñîðХЫДО КИТОБОНÒîëûøîí Ñÿäî

И ра дя Мя ли ко ваира да ма ли ко ва@ маил. ру.

(Сыф тяш на вы ня нумрonдя)

47

1Yusif dəşe fironi tono, votışe:«Çımı pıə iyən boon deştə pəs-bızon, mol-mələ iyən bəştəməxsus bıə əmlok bə ivırəoməyn iyo, zəmin Qoşenədənesət». 2 Çəyo peqətışe ıştəboon arəo penc kəs, vardışe bəfironi huzur. 3 Fironi votışe bəYusifi boon: «Çı koy soybişon?»Əvon votışone bə fironi: «Əmə,ıştı ğolamon, qələvonimon bənəbəştə pıə». 4 Imiyən votışoneəvon bə fironi: «Bo mıvəğğətijiyeyro oməmon bı zəmin,çumçıko bərkə vəşyəni hıkmkardeydə zəmin Kənanədə.Çovınqo nıbe bo çəmə qəlon.

Esə xahiş kardeydəmon ki, icozəbıdən bıjiyəmon zəminQoşenədə». 5 Fioni votışe bəYusifi: «Iştı pıə deştı boon oməıştı tono. 6 Misiri zəmin ıştıvədəy: səbəso bıkə ıştə pıədeştə boon bı zəmini ən çokəvıronədə. Bıdə səbəso bıbunzəmin Qoşenədə. Çəvonədəkom qılə sərıştəynesə, əy bınəsər nəzərətəvon bəçımıhəyvonon». 7 Yusifi peqətışeıştə pıə, vardışe bə fironi huzur.Yağubi doşe xəy-dıvo bə fironi.8 Firon parsəy Yağubiku: «Çandsore həyot ıştı?» 9 Yağubi cəvobdoşe bə fironi: «Ğurbətədədəvonime ıştə umri sadı si sor,əmma kam iyən bevəc be çımıumr, nıbə ənə çımı pəonğurbətədə bıə umri dırozi». 10Çəyo doşe xəy-dıvo bə fironi,beşe çəy huzuro. 11 Yusifisəbəso kardışe zəmin Misirədəıştə pıə deştə boon iyən defironi əmri doşe bəvon mılkzəmini ən çokə zəminədə –zəmin Ramsesədəa. 12 Həmən,Yusifi təmin kardışe de nuni ıştəpıə, boon iyən ıştə pıə xıyzonimolik bıə əğılon aşmardi qorənə.

Vəşyəni zumand beydə

13 Vəşyəni ənə zumand beki, şe-şe nun pəydo nıbe hiç qıləzəminədə. Vəşi incori ğandəşbezəmin Misiri iyən zəmin Kənaniəholi. 14 Yusifi qırdə kardışeıştə həvatə taxıli əvəzi zəminMisir iyən Kənanədə cəmkardışe bıə nığon, bardışe bəfironi səray. 15 Pul orəxeədəzəmin Misir iyən Kənanədəhəmə Misirıjon oməyn Yusifitono, votışone: «Nun bıdə bəmə.Bəpe bımardəmon ıştı vədə?Oxo sə bıə çəmə nığə». 16Yusifi votışe: «Bıyən ıştəhəyvonon. Bıdən ıştə həyvonon,qirəm orəxəbo şımə nığə, bədomhəyvonon əvəzi bəşmə nun». 17Əvon dəroməşone ıştəhəyvonon bo Yusifi. Yusifiyənkardışe təmin de nuni çe aspon,pəs-bızon iyən mol-mələ qəlon,uloxon əvəzi. Həmonə sorioqətışe əvon de çəvon həyvononəvəzi doə nuni. 18 Sor sə beədə,dıminə sori ijən oməyn çəy tono,votışone: «Çəmə əğəku bə niy-oni ni ki, sə bıə çəmə nığə,

çəmə əğəye çəmə həyvonəqəlonən. Hiçi nımandımoneçəmə əğə huzurədə sıvoy çəməconi iyən zəminon. 19 Boçi məhvbıbəmon deştə zəmini bə ico ıştıçəşi vədə? Bıhır əməni iyənçəmə zəminon, nuni əvəzi. Bıdəfiron bıbu çəmənən, çəməzəminonən soyb. Tum bıdə ki,bıdə məmardəmon, jiyebıznəmon, həmən bə səhraonıqardın çəmə zəminon». 20Jıqonə, Yusifi hırişe bo fironiMisiri həmə zəminon.Həvatışone ıştə məzon həməMisirıjon, çumçıko vəşyəniomeydəbe zu bəvon. Zəminonbin fironi. 21 Yusifi ğolam kardışeçı sə – bə sə Misiri həmə əholi.22 Nıhırişe iqlə çe kahinonzəminon, çumçıko əvon təminotsəydəbin fironiku, çameydəbinde fironi doə təminoti. Əve əvonnəhvatışone ıştə zəminon. 23Yusifi votışe bə xəlği: «Imhahıriyəme bo fironi şımənən, şıməzəminonən. Biyən, ım şımə tum,bıkaştən zəmini. 24 Məhsuliqırdə kardeədə bıdən çəypencədə iy bə fironi. Oko bıdənçəy çoy isə: bo tumi, bəhənhəm şımə ıştən, həm şıməxıyzonon, həmən şıməfərzəndon». 25 Xəlği isə votışe:«Tı peroxniye çəmə con. Bıdəlutf pəydo bıkəmon ıştə əğə

çəşədə, əmə ğolam beydəmonbə fironi». 26 Yusifi noşeMisirədə qıləy zəmini ğanun,ğıvvədəy ın ğanun tosə ımrujnəruji: məhsuli pencədə iy bə fironidoy barədə. Bə fironi doə nıbeəncəx çe kahinon zəminon.

İsrail oxon sıxan

27 İsrail nəsıl jiyəy zəminQoşenədə, mılksoyb be əyo.Əvon bəhərin be-be heyve bin.28 Yağub havdə sor jiyəy zəminMisirədə. Əy umr kardışe sadıçılı haft sor. 29 İsrail vanqkardışe ıştə zoə Yusif, votışe bəy,çəy mardə ruj nez beədə: «Lutfbıkə ıştə dasti bınə çımı ronijiyədə, ğəssəm bəhə ki,xəymandəti iyən sədoğət nişobədoş, çıç bəbe mıni dəməkandzəmin Misirədə, qirəm lutf pəydokardəmebusə ıştı çəşədə, 30əncəx deştə pəon bə ivırəhıteyro, bəbardeş mıni Misiro,dəbəkandeş çəvon məğbərədə».Yusifi votışe: «Bəkardem ıştıvotəy ğəzinə». 31 Pıə votışe:«Ğəssəm bəhə bəmı». Əyənhardışe ğəssəm. İsraili səcdəkardışe yonqo sənqonədə, byonqo sənqonədə bə Xıdo.

(hestşe dümoş)

О ФЯ ЙЕ МОН

Nəriman Fərmani zoə Ağazadə bədınyo omə 1963-nə sori sentyabrəmanqi 29-də Lik şəhəriyədə.

Miyonə məktəbədə handeədəbino kardəşe şeer nıvışte.

XX əsri 80-nə soronku dərc bedəçəy ədəbi-bədiiə, elmiə, publisistikənıvıştəyon respublikə iyən xariciəmətbuə orqanonədə, almanaxo -nədə, interneti səyfonədə; handəbedə radionədə .

De fərğonə diplomi oroxniyəşe2001-nə sori çı Lankoni DevlətəUniversiteti "tarix-ictimaiyyət" fakul -tə, 2005-nə sori həminə ali məktəbi“arxeoloqiya-etnoqrafiya" maqistra-tura.

1987-nə sori Likədə "Toponomikmərkəz" nomədə mərənqo binokardəkəsonədə qıləyni bıə. 1992-93-nə soronədə Liki rayonə qəzeti"ZİZƏ" tolışə səhifə redaktor bıə.1990-nə soriku "Avesta" cəmiyyətiİH-i, AXBP (ATXB) binobeku MK,1993-nə soriku İH, Respublika TolışMədəniyyət Mərənqo uzve. 1994-nəsori çap bıə “Tolışi dınyo” kitobədəçəy nıvıştəyon çap bən.

Lankonədə bə fəaliyət dəşə"Ruşnə" ədəbiə məclisədə fəal şir -kət kardəşe. 1984-nə soriku Likədəbeşə "Bolluq uğrunda" (Lerik)rujnomədə texniki ko, peşo muxbirko kardəşe. Azərboyconi

Jurnaliston İyəti uzve. Liki muxtəlfməktəbonədə tarıxiku dərs doəşe.Holiyədə Lik şəhəri 1 №-nə texnikiyətəmayulə liseyi muəllime.

Tolışə məholi ibtidai məktə -bonədə şeironıj tədris bedə.

"Bı Tolışə bandonədə" (tolışə,tırkə şeiron, B-1999), "İnsan axta -rıram" (tırkə şeiron, B-2007) nomədə2 kitobıj çapədə beşə.

Nəriman Əğəzodə xıyzonsoybe.Dı zoə( Babək, Məzdək), iqlə kinə(Mehrin) pəye.

ALLAHVERDİ BAYRAMİ

HA LO-LO(İ poə)

Bo balə lo-lo bəjem,Bı balə dil dəbəşem.Biləm, lo-lo, ha lo-loBaləm, lo-lo, ha lo-lo.

Balə, gofe rohate,Boy rə dəşi bo hite.Qədə baləm, ha lo-loVədə baləm, ha lo-lo.

Lo-lo bəjem bıhıtoş,Hanı-hıtı bibu xoş.Çokə baləm, ha lo-lo Şəkə baləm , ha lo-lo.

Bıhıt hanı şin bibu,Har oqını qin bibuŞinə baləm , ha lo-lo,Kinə baləm, ha lo-lo.

Bəştı hani az ğıbon,Bə har sədo votdəm “con”.“Conə” baləm , ha lo-lo.Şonə baləm, ha lo-lo.

Bilbil bıbu, vıl bıbu!Baləm rə-rə yol bıbu!Vılə baləm, ha lo-lo. İqlə baləm , ha lo-lo…

BƏVƏDƏ(təcnis)

Zolım, məjən ha ruj bəmı yarə, boy,Çiçkəm mandə çaşım ıştı bəvədə.Hicronədəm, ya ne bıvot, ya rə boy.Vədə doə, boy bırosın bə vədə.

Zındəj ıştı nom çımı bı dılədəy.Novnedəm az, çımı dıli dılədəy. Rozi əbiy, ta kofirən dıl ədəy,Tı haştənij səy bınəm az bə vədə.

Nərimanim, jıqo zındəm co nimon,Co-co nimcon, bə ivırə conimon.Qavər tojə məhrəm bəş de co nimon,Jəqoy əqəm bəmı bıvot bəvədə.

HINDILƏPEŞT, IM RUJÇIMI DIL PURE

(Bə Fəramərz Məsruri nəzirə.)

İjən bə yod dəşin çı dınyo dojon,Nam-nami tar bedən çı umri mijon.Oxo çune pərəyn çı bəxti kijon?Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

İ kəs ni ki, şin-şini bəy dıl okəm,Ha qəpədə zizə bıkəy, vıl okəm.Az dardi kəm, umır qardə qırdo kəm,Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Siyo qemıj qındə, vılon bəmedən,Çaşi ast mandəni, dılon bəmedən.Səondə ağıl ni, kılon bəmedən,Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Bə ki bıvtom az ın dardi, ha boə?!Bəfomand ni, bı zəmondə ha boə.Odəm bəni hələ Odəmi zoə,Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Dardım veye, ziyod məkə tınən, boy,Dəqijyedəm hələ duston vəfo roy.Bə bə qıləy sə suki bo umri şoy,Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Ruj onıbe, ə astovon ki nioj kay,Ruşnə noməy, sıxani evinoj kay.Dardi ləşqər bənəy mijon binoj kay...Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Hay qəpədə qıləy sədo, qıləy vanq,Az votedəm, i bıbəmon, kardə canq.Ənəm votə, vallah, həni səm bə danq,Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Koməqım ni nə çəpi, nə rostiku,Çaş bıkənən mıni dusti ğəstiku.Dod kəşedəm çı neziku, dustiku,Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Səy ixtiyor mandə lınqi dastədə,Soron tasdən rujon, manqon dastədə.Mandəm dıli-ağli canqi dastədə,Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Tək ğələme həm dodo, həm lələmən,Quş doydəni bəçmı votəy ğələmən,Qon omedə bəçəy duşon şələmən.Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Isə həni, nə ordə, nə sustim az,Conım beşə, ıqlə astə-pustim az.Roy bə çaşim, Əzrayili dustim az,Hındıləpeşt, ım ruj çımı dıl pure.

Nəriman Ağazadə TOLIŞİ

6 Òîëûøîí Ñÿäî¹ 33(45) 05 okòéàáð 2012-íÿ ñîð

(əvvəli ötən sayımızda)

Əlikram bəy, sizin dediyinizdənbelə görünür ki, Sovet ordusu“xoş gəlmisiz” deyib, hərbihissələri qoyub, gediblər. Ancaqhəmən dovrün şahidləri başqaşeylər deyirlər, hətta iddia edirlərki, bəzi hərbi hissələri lap hücumlaalmışıq, bu barədə xahiş edirik biraz ətraflı danışaydız...

Sualı oxuyub fikrə getdim. Haq-lı sualdır. Bu gün də rəsmi, hökümətsəviyyəsində aparılan təbliğata uya-raq, onu kor-koranə qəbul edib, heçbir faktı axtarıb təhlil etməyi belə ya-xın buraxmayan Azərbaycancəmiyyətinin böyük əksəriyyəti,özünü müxalifət-iqtidar nümayəndəsisayan böyük vətənşüvənlər ordusuda belə düşünür, yeri gəldi-gəlmədiözünü çox bilmiş kimi göstərməyəcəhd edərək, bizləri haradasa Ru-siyanın adamı kimi qələmə verməyəçalışır, mətbuatda da belə fikirləriyaymağa cəhd edirlər.... Uzun birvaxtın keçməsinə baxmayaraq,yaddaşımda həkk olan bir çoxhadisələri xatırladım. Hamı barışsada, siyasətdən uzaq saxlanılan o dö-vürkü zabitlər heyyəti Sovet İmperi-yasının dağılmasını anlaya bilmir vəqəbul etmək istəmirdilər. İlk aylar, ya-ranan qarşıdurmalar, onların biziqəbul etmək istəməmələri, yerlihakimiyyətdə təmsil olunanlarınbilavasitə təkidi ilə Sovet Ordusununyüksək ranqlı zabitləri iləgörüşlərimizdə onların mövcuddövrdə statuslarının nə olduğunu an-latmağa çalışırdıq. Lakin vəziyyətiheç də hamı ya anlaya bilmir, ya daözlərinə yaxın belə buraxmaqistəmirdilər. İlk qarşıdurmalar busəbəbdən yaranırdı, heç vəclə tələbvə nəzarətimizi qəbul etməkistəmirdilər. Müxtəlif vaxtlarda qur-duğumuz postlara partlayıcımaddələr atır, əsgər və zabitlərimizigirov götürür, analoji addımlaratmağa bizi də məcbur edirdilər.Ovaxtlar Prişib adlanan qəsəbədə, As-tarada yerləşən ümumqoşun alay-larının, Port-İliçdəki (indiki Limanşəhəri. red) artilleriya alayının zabitheyyəti bizə münasibətdə daha çoxaqressivlik göstərirdilər. Girovgötürdükləri əsgər və zabitlərimizəağır işgəncələr verməklərinə bax-mayaraq, biz onlara ədəblimünasibətlərimizlə təsir edir, hərvasitə ilə qanla müşahidə olunabiləcək inisidentlərdən yayınmağacəhdlər edir və buna nail də ola bi-lirdik. Xidmətdən yayınmaq istəyənsıravi əsgərləri böyük hörmət vəmaddi yardım etməklə vətənlərinəyola salırdıq... Qızılağac hərbi ae-roportunu gece götürdük. Əməliyatıplanlı şəkildə qurmaqla, çox sonralarmüstəqil Azərbaycanın

həbsxanasında şəhid olan, Qarabağdöyöşlərində əlil olmuş, rəhmətlikmayor Naib Əliyevin rəhbərlik etdi-yi bölük uğurla həyata keçirdi. Rusordusunun hava əlaqəsini dənəzarətə götürdüyümüzdən, oradaolan vertalyotların akkumlyatorlarınıgötürməklə onların uça bilmə im-kanlarını yoxa endirdik, dviziyanınkomandanlığı tədricən də olsa, 1991-in sonunda artıq bizimləhesablaşmaq məcburiyyətində qal-dı... Hazırda o dövrdə baş verənhadisələri, yaşadığımız silahlı qar-şıdurmaları, gərginlikləri detallarıilə, qəhrəmanlıq nümunəsi olanigidlərimizin adları göstərilməkləqələmə almaq, danışmaq istəyənləryəqin ki, olacaq, olmalıdır! Mənimüçün isə, bütün bunları yazmaq çoxçətin və mümkünsüz görünür...

Üzləşdiyimiz hücum və təzyiqlərtəkcə Rus ordusu tərəfindən deyil,həm də o dövrlərdə ictimai-siyasihəyatda mühüm mövqe və güc sa-yılan AXC-nin Lənkəran şöbəsininprimitiv düşüncəyə malik vətən -şüvənlərinin törətdiyi təxribatxarakterli hərəkətlərlə olurdu. ArtıqAzərbaycan Ordusunun olacağınınqəbul edildiyi bir dövrdə Rus zabitləriilə müxtəlif formalarda çirkin əlaqəyəgirib, onların qurduğu plana uyğunsilah-sursatın Sütəmırdov rabitə vəkəşfiyat batalyonundan oğurlanması,yüksək məbləğdə toplanmış xalqpulunu mənimsəməklə, kiçik qismi-ni Prishib alayının komandaheyyətinə verib, tamamilə sıradançıxmış hərbi texnikanı guya onlardansatın alıb, döyüş bölgəsinəgöndərməsi, Naxçıvan MR gedib qa-yıdandan sonra oradan gətirdiklərisilahlarla qərargahımıza silahlıhücum etmələri, Lənkəran sərhəddəstəsinin vertalyot və zirehli texnikailə üzərimizə basqını ərəfəsində,lənkəranlıların elliklə bizim m -üdafiəmizə qalxdığı ərəfədə AXCrəhbər və fəallarının səsgücləndiricivasitəsi ilə xalqın bizə olan dəstəyiniməhrum etmə cəhdləri və sairəninnəticəsi o oldu ki, 25 yanvar 1992-ci il tarixində ilk ürək infarktı keçirəsioldum....

Əlikram bəy, hamıya məlum -dur ki, Lənkəran batalyonuQarabağ döyüşlərində igidliklərgöstərib, hətta Qarabağın Həcəri– Səbirə Mahmudova öz ya -zılarında, xatirələrində Lənkəranbatalyonunun igidlikləri barədəbir sıra məlumatlar da verib,Lənkəran batalyonunun döyüşyolu barədə Oxucularımıza ətraflıməlumat verə bilərsizmi?

Ətraflı məlumatı söz verəbilmərəm, onda bu çox uzun bir das-tan olar, inanıram ki, bunu ətraflıqələmə almağı bacaran dö -yüşçülərimiz vaxt gələcək sənədlərə

istinadən həmin döyüş yolunu xalqaçatdıra bilən yazılı əsəri təqdimedəcəklər. İndiki hakimiyyətintəqibləri ilə üzləşməkdən ehtiyatedənlərin, vaxt gələcək bu işigörməyin vacibliyini hər nədən ustuntutacaqlarına inanıram. Hələ 1993-cü ildə, mənim AR MüdafiəNazirliyindən istefamdan sonra ya-nıma bir qrup gənc əsgər gəlmişdi vəBriqadanın yaranışı və döyüş yolubarədə tarixi-xronoloji əsər yazdıq-larını bildirdilər və bir çox materiallarıda məndən götürdülər....

1992-ci ilin mayına qədər 20saylı Lənkəran özünümüdafiə ba-talyonu, may ayında artıq rəsmiolaraq 820 saylı alaya çevrilmişdi,həmin ilin sentyabrında Briqadaoldu....

Qarabağ müharibəsində işti -rakımız isə, hesab etmək olar ki,1989-cu ilin 2-ci yarısından,Xocavənd rayonunun Muğanlıkəndinin Lənkəran rayonunun 83-cükəndi elan ediləndən sonra, müta-madi olaraq kənd-müdafiəpostlarında həmin kəndin fəallarıilə birlikdə qurulmuş post-səngərlərdə düşmənlə üz-bə-üz du-rub atışmalarımızla başlanmışdı.Həmin səngər-postlarda gecə-gündüz növbə çəkən igidlərimizinböyük əksəriyyəti, AR-nın ilk hərbihissələrindən biri olan batalyonu-muzun ilk könüllü əsgərləri oldular....

Yuxarıda qeyd etmişdim, rəsmidöyüş hissəsi kimi, 1992-ninyanvarın 22-də Müdafiə Nazirliyininəmri ilə Şuşanın müdafiəsinə ilkbölüyümüzü (rotanı) yola saldıq.Daimi olaraq, gündəlik oradanməlumat alırdıq, vəziyyət heç də yax-şı deyildi, bölüyün rəhbərliyi oradaanarxik bir vəziyyətin olmasını, yadmünasibətin təzahürləri iləüzləşdikləri barədə bizə məlumatverir və müdafiə mövqelərində inti-zamsızlığın, özbaşınalığın, vahidkomandanlığın olmamasındanşikayətlənirdilər... Hələ Şuşaya çat-mamış, Qubadlıda könüllü olaraqQarabağa döyüşməyə getmək üçünbölüyə qoşulan bir neçə AXC-ninLənkəran şöbəsinin üzvlərinin onlaraverilmiş tabel silahlarını da götürərəkqaçması (fərarilik etmələri) da şəxsiheyyətdə ciddi narahatçılıq yarat-mışdı. Hansısa səbəbdən, bölüyünkomandirindən təkidlə tələb edilirdiki, bölük Şuşanı təcili tərk etsin.Mənə xəstəxanada, qərargah rəisi,rəhmətlik Şəmsəddin Teymurov,həyacanlanmayım deyə, çoxehtiyatla bu məlumatları verir, hərvəchlə oradakı vəziyyətdən çıxışyolunu özü tapmağa çalışırdı....

Həmin ərəfədə LənkəranaMüdafiə Nazirliyindən həmyerlimizolan, çox sonralar Azərbaycan Or-dusunun genralı və briqada ko-mandiri olacaq, Gədəbəydəavtoqəzada həlak olan, polkovnikrütbəli, təəssüflər olsun adını unut-duğum nümayəndə ezam olundu.Onunla evdə (o dövr həkimlər mənəhərəkət etməyi qadağan etdiyindən)

söhbətdən anladım ki, yaranış döv-rünü yaşayan Müdafiə Nazirliyi hərtərəfli ağır vəziyyətlə üz-üzədir, dö-yüş sursatına, texnikaya böyük eh-tiyac var və bizim kömək etməyimizəböyük ehtiyacları var. Hələ təhvil al-mamağımıza baxmayaraq,Lənkəranın Qrumba kəndindəyerləşən hərbi sursat anbarların-dan ehtiyacın çox olduğu sursatınQarabağa daşınmasına qərar verdikvə bir neçə dəmir yol eşalonuyükləyərək yola saldıq. Həminərəfədə sursat anbarlarınınyandırılmasına cəhd edildi, ammavaxtında xəbər tutub söndürməklə,böyük bir dağıntı törədə biləcəkpartlayışa imkan vermədik.... Şuşa-da olan bölük, oradakı sahibsizlik,dağınıqlıq, intisamsızlıq və Qara-bağdan cıxıb getmələri barədəgündəlik təhqiramiz formada edilənçağırışlara, tələblərə rəğmən geriqayıtmaq məcburiyyətində qaldığınıgörərək, Müdafiə Nazirliyi ilə əlaqəyaradandan sonra, həmən bölükgeri çağırıldı... və əsas diqqəti daxiliintizamı gücləndirməklə, yeni daxilolan canlı qüvvənin hazırlıqtəlimlərinə yönəltdik. Səhvetmirəmsə, mart ayında, nazir T.Əliyevin yeni əmri oldu və əsasənkönüllülərdən və hazırlıqlıdöyöşçülərdən ibarət bölüyü Ağda-ma yola saldıq, bölüyə dağılmaqdaolan Üçtəpə hərbi hissəsininmühafizəsi həvalə edildi. Mühafizəisə... ağır da olsa, silah, hərbi ava-danlıq, sursat və texnika alverçilərikimi varlanmaq hərisi olan yerli iş-bazlardan olmalı idi və hər günpostlarımızda duran əsgərlərə silahlıbasqılar müşahidə olunduğundan,mütamadi olaraq yaranmışvəziyyətdən nazirliyə məlumatlarverirdik. Bütün bunları yaşayanəsgər və zabit heyyətində çox ciddiinamsızlıq, ruh düşgünlüyü yaran-dığından, bölüyün bilavasitə döyüşmövqelərinə göndərilməsini dəfə -lələrlə rica etmək məc buriy yətindəqaldıq.... May ayında artıq Xocavəndrayonunun Kurapatkin kəndindəyerləşməklə, 3 istiqamətdə müdafiəmövqelərində yerləşdik. Bütündeyilənləri bilavasitə görmək, hissetmək üçün bölüyə bilavasitə özümrəhbərlik etmək qərarına gəldim.Ən qəribəsi o oldu ki, yola düşməkərəfəsində AXC-nin Lən kəranşöbəsinin İdarə Heyyətində olankeçmiş silahdaşlarımızdan bir neçəsiyanıma gələrək təkidlə mənim döyüşmövqelərinə getməməyimi xahişedir, hansısa sui-qəsdin olacağınaişarə vururdular. Bəlkə də haqlıidilər, çünki mənə qarşı olan 3 sui-qəsddən 2-si bilavasitə Qarabağda,döyüş meydanlarında olacaqdı..

Kurapatkində özümüzlə gə -tirdiyimiz çadırları qurub, yerləşdik,vəziyyəti öyrənməyə, rabitəni qur-mağa başladıq, rabitə dalğalarıdemək olar ki, Rus ordusundan qal-ma olduğundan, erməni tərəfinindanışdıqlarımızı anlamasınlar deyə,tamami ilə Talış dilində qurduq. Yerli

qüvvələri öyrənməyə başladıq vəMartuni rayon mərkəzini hücumedərək götürmək barədə hazırlıqişlərinə başladıq. Məlum oldu ki,Muğanlı kəndinin sakinlərindən for-malaşan, bir-birinə az qala düşmənolan, kağız üzərində 2 batalyon var,Əmralılarda Ağcabədililərdən vəkəndin sakinlərindən toplanmış,kağız üzərindəki siyahıya görə 300nəfərlik və bizimlə qonşuluqda, toyçadırında yığılmış Beyləqan batal-yonu kimi tanıpnan, dağınıq, intiza-ma yatmayan, leksikonları küçəsöyüşləri ilə zəngin bir yığın silahlıadamın olduğunu müşahidə etdik.Ümumilikdə 125 döyüşçüsü olanbizim bölüyün yarısı qədər faktiki sa-daladığım hərbi dəstələrdə döyüş-çünün olmaması bizə aydın olandatəəccübləndik və təəssüfləAzərbaycanın nə qədər ağırvəziyyətdə oluğunu əyaniliklə yəqinetdik. Bu qüvvələrlə yanaşıdöyüşmək bizim üçün böyük bir in-tihar olardı. 15 mayda, rabitəmizməlumat verdi ki, Bakıda hansısa for-mada hakimiyyət dəyişikliyi olub,Lənkəranda İcra hakimiyyətinin bi-nasına silahla hücum olub və başçıdəyişdirilib. Hamımız hiddətlə dü-şündük ki, “Vətən, Qarabağ” hayqı-ran insanlar, bu ağır dərdimizdənancaq vasitə kimi, öz şəxsi ambisiyavə məqsədləri naminə isifadə edir,gənclərimizin qeyrət nümunəsi olanvətəndaşlarımızın taleyi ilə manevrləredirlər. Dərin düşüncələr içərisindəolanları özümüz üçün rəhmətlikFəxrəddin Həbibovla müzakirə et-diyimiz vaxt, Beyləqan batalyonununkəşfiyat tağımının komandiri, Allahonu rəhmət etsin, yaşlı döyüşçübizə yaxınlaşaraq bildirdi ki, postlardaqalmaq çətin deyil, amma siz buqüvvələrlə heç bir əməliyyatkeçirmək imkanında deyilsiniz,demək olar ki, heç o qüvvə də yox-dur. Bakı ilə əlaqə qura bilmədik,orada aləm dəymişdi bir-birinə...Lənkərana qayıtdıq, Beyləqandaciddi narahatçılıq var idi ki, bizBakəya gedə bilər, siyasi prossslərətəsir edə bilərik və s. Yüksək intizamnümunəsi göstərməklə geri qayıtdıq,hamıya bir daha sübut etdik ki, bizvətən naminə döyüşməkqərarındayıq, heç bir hakimiyyətdəyişikliyinə cəlb olunmaq fikrimizyoxdur, amma bu formada daprosseslərin davam etməsi anor-mallıq olduğunu İsa Qəmbərlə tele-fon danışığımda ona bildirməyiözümə borc bildim....

Mayın sonu iyunun əvvəllərindəFizulidə artıq 1 batolyonumuzladöyüşlərdə, ümumazərbaycan miq-yasında formalaşdırılan briqadanıntərkibində iştirak etdik və xeylişəhidlər verdik. Həmin döyüşdəhərbi təlim görmüş hissə olaraq,nəyə qadir ola biləcəyimizi hamıbildi və bunu qiymətləndirmək zo-runda qaldı....

(ар ды эя лян са йы мыз да)

ERMƏNİLƏR BİZİ BAŞA DÜŞMƏSİNLƏRDEYƏ RABİTƏNİ TALIŞ DİLİNDƏ QURDUQ1988-жи ил дян вц сят ал мыш халг щя ра ка ты нын фя ал иш ти рак чы сы ол муш Йе ни дян гур ма на ми ня Лян кя ран Халг

Жяб щя си нин фяа лий йя ти щя ми шя мя ним цчцн ма раг лы олуб. Бе ля ки, илк дя фя мящз Лян кя ран Халг Жяб щя си ряс -ми дюв лят ди ря йин дя Азяр бай жа нын цч рянэ ли бай ра ьы ны дал ьа лан ды рыб, мящз илк дя фя Лян кя ран щя ра кат чы ла рыССРИ-Иран сяр щяд ди нин сяр щяд ди ряк ля ри ни сюк мцш дц ляр, илк дя фя ССРИ-дя мящз Лян кя ран да халг ща ки мий -йя ти елан едил миш ди... Бу илк ляр чох дур вя бу илк ля ри мящз щя мян дюв рцн мящ шур щя ра кат чы ла ры: Ялик рамЩцм мя тов ла, Яли На сир ля, Щц сейн гу лу Мям мя дов ла, Ра щим Ну ри йев ля вя ди эяр ля ри иля мц са щи бя фор ма сын -да араш дыр маг гя ра ры на эял дим, чцн кц бу Азяр бай жа ны мы зын шан лы та ри хи дир...

Илк мц са щи би миз ЛХЖ-нин илк idaря щеййятинин цзвц Ялик рам Щцм мя тов дур....

7¹ 33 (45) 05 okòéàáð 2012-íÿ ñîðÒîëûøîí Ñÿäî

Müəyyən ritmik səda(əsasən dəf) altındaiki və ya daha artıq

şair, müğənni və ya qafiyə tutmaistedadına malik olan şəxslərarasında bu və ya digər şərtlərlə(ədəbi tələblərlə) deyişmələrhələm ta qədim zamanlardanşərqdə, əsasən də İranda xeylipopulyar olmuşdur. İstər zər -düşlük zamanı MAQlar, istərsədə sonrakı İslam dininin hakimolduğu dövrlərdə sufilər (əsasəndə onların tərkibindən çıxandərvişlər) həmin ritmik sədalar al-tında rübai, qəzəl və i.a. şeirdeyişmələri formasında Yaradanıvəsf etmişlər. Sonralar dərindini-fəlsəfi mənaya malik olan budeyişmə janrı xalqın bu və digərproblemlərinin, dərd –sərlərininifa formasına çevrildiyindən,hakim qüvvələr tərəfindənqadağaya məruz qaldı. Xalqınazad fikirli şair, mügənni, filosof,ədib və digər müxalifləritərəfindən “mey-xana” (şərəbiçilən yer) adlanan xəlvətigüşələrdə yığışaraq bu janrı ya-şatmalı olmuşlar. Əslində, uzunmüddət ərzində dərvişlər və buvə ya digər sufi təriqətləri dəxəlvəti məclislərdə yığışaraq özdini ayinlərini bu formada həyatakeçirmişlər. Yəni, “mey-xana”heç də hərfi mənanı (mey içilənyer) vermirdi. Hərçənd ki, buhalda istisna deyildir... Bu gün dəİranda bu janr - “mey-xana”müəyyən dini qadağalara bax-mayaraq, öz qədim fəlsəfidəyərlərini itirməmişdir, məsələn,youtube saytında kifayət qədərbu kimi kollektiv deyişməsəhnəsinə rast gəlmək olar.

Əsasən XIX əsrin sonların-dan başlayaraq, qədim Bakıkəndlərinin bəlkə də hamısındabu janr artıq toy-şadlıq məclis -lərində açıq şəkildə ifa olunma-ğa başlandı. Ümumiyyətlə isə,Quba və Şirvan regionu bu jan-ra xeyli meyilli idi. XX əsrinəvvəllərində rəhmətlik şairimizƏliağa Vahid (Masazırlı) mey-xana janrına yeni rəng və yeninəfəs verdi... Tam qətiyyətlə

demək olar ki, o, bu yeni janrınbanisidir. Dahi Fizulidən sonraşərqin bəlkə də ən böyükqəzəlxanı hesab edilə bilənƏliağa Vahid öz azadfikirlimövqeyi ilə də həm o keçmiş,həm də ki, müasir ədib vəşairlərdən fərqlənmirdi. Onunşərab meyilli kimi tanınması döv-rünün iztirablarından xilası üçünbir nicat yolu olub, bəlkəm də za-hiri görüntü xarakterli bir səhnəidi. Əks təqdirdə o da 1937-38-ci repressiya illərinin, ya da son-raki dövrün qurbanı gedə bilərdi.

Allaha dua edirik ki, bu Azadlıqvə Haqqsevər fədainingünahlarını əhf edib, ruhunuşad etsin! Amin!

Əliağa Vahidin vəfatındansonra meyxana janrı rəsmənqadağaya məruz qalmasa daqeyri-rəsmi olaraq ifasına iznverilmirdi. Bununla belə Bakıkəndlərində qapalı toy-şənlikməclislərini meyxanasız təsəvvüretmək olmazdı.

Bizim “Tolışi Sədo” ( “TalışınSəsi” ) niki ilə youtube saytındayerləşdirdiyimiz “Tı kto takoy,davay, do svidaniya” video-roli-ki Rusiyada BUM yaratdıqdansonra, dünyada meyxana janrı-na maraq oyansa da, əfsuslar vəmin əfsuslar olsun ki, yalnızbaşlıqdan (meyxananın qafiyyəsinəzərdə tutulur. red.) başqa in-sanları meyxana ilə bağlı digərcəhədlər elə də maraq -landırmadı... Əslində bu ifadəəvvələr də tez-tez işlənmiş vəqafiyə formasında da deyilmişdi.Etiraf edirik ki, bizim bu video-ro-liki yaymaqda məqsədimiz heçdə sırf meyxana janrını tanıt-dırmaq yox, həm də xəstətəxəyyülə soykəndiyini tədqiqetmək idi. Bu eksperentimizin elə

öz başımıza da böyük bəla aça-cağını bu BUMdan sonra dərketsək də, artıq gec idi: 3 ağırcəfəng ittiham ilə şərlənərəkhəbsxanaya atılmağımız – eləmüəyyən qüvvələrin də həminkütlə psixoloqiyasından uzağagedə bilmədiyini göstərir...Bununla belə,17.06.2012 tarixdəNTV telekanalı tərəfindən efirəgedən 8 dəqiqəlik verilişdə 1-2dəqiqəlik də olsa həm ƏliağaVahidin, həm də meyxanajanrının əsas məqsədini – AZADFİKİRİ milyonlarla insanlara çat-

dıra bildik. Doğrusu, 100% əminidik ki, bu “azad fikrimiz” bizə xey-li baha başa gələcəkdir...21.06.2012-də. bu verilişdən 4gün sonra bizi zorla maşınlarınamindirib Baş Narkotika İdarəsinəaparanda, yol boyu da elə bukimi “səhvlərimizi” bizə anlat-maq idi...

Sonralar müstəntiqim də bu“səhvlərimizi” xeyli xırdaladı:demə, hələ özbaşınalıq edib oNTV çəkiliş qrupunu Azərbay -cana gətirməyimiz azmış kimi,özümüzü lap “lotu” müxalifətçikimi aparmağımız da yuxarılarınqəzəbinə səbəb olubmuş... Gü-man ki, onlar bizim İntiqam və

Ehtiram Rüstəmovlarla(qafiyənin müəllifləri) arasındaolan telefon söhbətlərimizi dədinləyiblərmiş... O söhbətlərdəkibəzi səhvlərimizi də bizə xatır-latdılar. Bu da ondan ibarət idi ki,biz onlara məlum BUMdan son-ra, müsahibələrində maksimumneytral mövqe tutmağı, siyasətəqətiyyən uymamağı, “biz siya -sətçi deyilik, həm hakimiyyətin,həm də müxalifətin şair oğluyuq”kimi sözlərlə canını qurtarmağı,Əliağa Vahid kimi azad fikirli vəmərd olmağı tövsiyə etmişdik...

Əlbəttə ki, onlar da həminxəstə təxəyyüllü kütlələrin “ul-duzlarina” çevrilmələrindən xeylifərəhlənərək, göylərdə uçurdu-lar, halbuki biz onlara görə dəxeyli narahat idik... Belə bir epi-zodu xatırlamaq yerinə düşür:NTV çəkiliş qrupunun rəhbərliyiilə telefon danışıq larında qəraraalmışdıq ki, Əliağa Vahidinevindən, ailəsindən, məzar vəbüstünün də yanından müəyyənkadrlar çəkilsin. Həmin 8dəqiqəlik reportajdakı “BizimCəbiş Müəllim” filmindən götü-

rülmüş meyxana səh nəsini dərejissora təqdim etmiş və əslmeyxanənin bu ritmdə oxundu-ğunu onlara bildirmişdik. YəniBakiya gəlməmişdən qabaq bəzisəhnələrin ssenarisini hazır -lamışdıq. Rəhmətlik Əliağa Va-hidin oğlunun evinə getməyi isəİntiqamgil məsləhət bilmədi. Çoxgüman ki, onlar da “kim lərləsə”məsləhətləşmələr aparmışdılar.Demə Əliağa Vahidin qoca oğluhədsiz xəstə və yarıtmaz evşəraitində yaşayırmış, atasınınevindən isə əsər-əlamət qalma-mış... Yeri gəlmişkən, mənimaşında təhqir edən o gənclərƏ.Vahidin ünvanına da ən nala-yiq söyüş və təhqirləri belə yağ-dırmaqdan belə çəkinmirdilər...

Onlara – qəbrin çatlasın eyVahid, gör sənin ruhundan danecə qorxurlar? deyəndə,əvəzində güclü bir yumruğu dabaşımızdan almışdıq... Onların– “Hilal, bəlkəm Ə. Vahid də ta-lış olub?” kinayəli sualına “O,bütün millətin, o cümlədən talışında fədakar qəzəlxan oğludur”cavabıma isə lap gülüşdülər...

Bu günlərdə zindanda olar -kən eşitdik ki, Rüstəmovqardaşları nəinki tanınmış Rusiya

və MDB nümayəndələri, həm dəölkə rəhbərliyi tərəfindəntəntənəli şəkildə qəbul olunublar.Və təbii ki, o qardaşların adımı-zı xatırlatmasına heç cürət belətapmayacaqları da aşkar idi,axın yuxarıda qeyd etdiyimizkimi, onlar da dövrünün və za-manının kütlə qəhrəmanları idilər,daha doğrusu eksperimentimizinacı nəticəsi idilər... Neynək, bu dabu gün çiyinlərimizə düşənnövbəti dünyəvi sınaq yükləridir...Allah ozü bu yükün ağırlığındanbizi hifz etsin... Allaha min şükürki, O bizi kütlənin bu şan-şöhrəthücumlarından qorudu...

Əlbəttə ki, yuxarıda adı qeydedilən meyxanadakı söz vəfikirlərin nə ədəbi, nə əxlaqi nor-malara uyğun gəlmədiyinibildirən tənqidçilər də haqlıdırlar:axı heç Ə.Vahidin də ruhu bu boşvə mənasız sözlərdən şadolmaz... Əslində isə bu gün istərrus, istərsə də digər xalqkütlələrinə xoş gələn cəmi bircəcümlədir: “Tı kto takoy, davaydosvidaniya!”, onları heç Ə.Vahidmaraqlandırmır, heç meyxanada... İnsanlar bir-birinə nifrətin,barışmazlığın, lağa qoymağınyeni modelini tapdılar: Tı kto ta-koy, davay dosvidaniya! Bəzənçox fikirləşirəm: axı niyə o məlumvideo-rolikin ilkin adını (talışi i ba-kinçı-meyxana na russkom)dəyişdik? Axı niyə? BU kəşf-eks-periment bizə lazım idi ki?! İndioturmuşduq evimizdə, müəllim -liyimizi edib, tələbə və şagirdlərəriyaziyyat öyrədirdik, daha “nar-kobaron”, “casus” kimi uydurmaittihamlarla zindana atılmazdıq...

Amma yenə də ümüdlərimiziitirməmişik, axı insanlar tamamkütləyə çevrilməyiblər, içəri -lərində AZAD FİKİRLİ VAHİDsevərlər hələm ki, var, demək ya-xın bir gündə nəinki bizim, okütlənin də xilasına ümidlər itəbilməz...

Yaşasın kütləyə uymayancəmi Vahidpərəstlər!!!

Hilal Məmmədov (Kürdəxanı təcridxanası)

Talış Ağsaqqallar Şurası Mü-savat Partiyasının məclis üzvü,Müsavatın gənclər təşkilatınınsədr müavini Nigar Yaqublununvə NİDA gənclər təşkilatınınüzvü Zaur Qurbanlının həbsinipisləyərək bildirir ki, Azərbaycaniqtidarı özünə sərf etməyənsiyasi fəalları müxtəlif bəhanə -lələrlə həbs etməklə özünün si-yasi dözümsüzlüyünü nümayiş

etdirir. Talış Ağsaqqallar ŞurasıNigar Yaqublunun, Zaur Qur -banlının və digər siyasi və vicdanməhbuslarının dərhal azadedilməsini tələb etməklə, Azər -baycan iqtidarından bu cür siyasisifarişli həbsləri dayan dırmağıtələb edir.

Talış Ağsaqqallar Şurasınınsədri: Əlimərdan Şükürzadə

30 sentyabr 2012-ci il

Şəş-haft sor bənav distonicəmat ovarde bə hukuməti ki,zəminon sənibəton baxş bıənin,çumçıko ədolət çəş kardə bıəni,ədovət qətəbıə de əhali. Bəli, dizəminon sənibəton baxş bin.Bəkali odəmon xoş nıvoən,həqiqətən, zəminon dıminə baxşsərostbe. Cəmat Bələdiyə Qa-fariku rozi mande.

Əmmo...sıftənə zəmi nəbax -şədə boştə sərfə zəminğətmbıkəkali odəmon lınq dahaşteşone,de peşonə baxşi hiççurə rozinıbin. Çəvonədə qıləyni MəloƏhmədbe.( Çəşədə qusurışhestbe, bəy arədə Kuə Əhmə -dən əvotin) İsror kardışe ki, çəyzəmini bəpe əv ıştən bıpamuey.

Bo Əhmədi cobıə zəmin deveykəson həmsərhədbe.

Bəle, Əhmədi qıləy çuy qətışebə dast, quya dı metrə ğədərilineykəy, bino kardışe zəmin pa-muey. Pamue-pamue şe bə nav,ovaşte bə co nəfəron zəmin.Mıxləs, Əhmədi boştə zəmin cokardışe. Sıftə hiçkəs damə nıbe,peşo ikərədə 4-5 nəfər çəyhamsiyə zəminsoybon hucumkardışone bə benəvo:

- Məlo Əhməd, çəməzəminon boçi pamuedəş?

- Çiç? Şımə zəminon? Ivırə çıĞızlıvo zəminone.

- Ne, Məlo, tı bə xəyli zəmini20 metrəvo dəşəş.

Məlo ıştə sə pedoşe, edəsəy

bəştə noə pusnəon, vindışe ki,ovaştə çı Ğızlıvo sərhədikuən bəton:

-Votedəm oxo,Ğəzlıvo əğılonde dasti mıni boçi vanqkardedən?

Uzrış piəy çı cıvononku:-Bıbaxşən mıni, qıno bəmıku

ni, çımı metrədəy. Ha fırsieədə dımetrə- dı metrə bə nav şedə.Azən ki, çok vindənim. Nohəxbəmı Kuə Əhməd votedənin ki?

MEYXANA VƏ KÜTLƏ (şərqin böyük qəzəlxanı Əliağa Vahidin əziz xatirəsinə)

Talış Ağsaqqallar Şurasının

BƏYANATI

Camal Lələzoə

QINOKOR METRßY

Òÿ ñèñ ÷è :Ðàôèã Úÿëèëîâ

Òåë.:+99470 909-85-90Å-ìàèë: celilovrafiq@mail.ru

Ãÿçåòèí åëåêòðîí âàðèàíòûíûtàlèsh.îðý

ñàéòûíäà îõóéà áèëÿðñèíèç

Ðåäàêñèéàíûí öíâàíûíà ýþíäÿðèëÿíÿëéàçìàëàð ìöÿëëèôëÿðÿ ãàéòàðûëìûð âÿ

ìÿòíëÿðÿ ðÿé âåðèëìèð.Ôàêòëàðà ýþðÿ éàëíûç ìöÿëëèôëÿð

ìÿñóëèééÿò äàøûéûðëàð. Ìöÿëëèôëÿðëÿ ðåäàêñèéàíûí ìþâýåéè

óéüóí ýÿëìÿéÿ áèëÿð.

Ãÿ çåò ßä ëèé éÿ Íà çèð ëè éèí äÿãåé äÿ àëûí ìûø äûð.

Ãåéäèééàò íþìðÿñè:3462

Òèðàæ: 1000

УС Долларс:Ъалылов Рафиэ Сщащрза оэщлу АЖЖ Н

3811001000159315ИНТЕРМЕДИАРЙ БАНК

Стандард Жщартеред Банк, Неw ЙоркЖОРР. АЖЖ. 3582023389001

СWЫФТ: СЖБЛУС33БЕНЕФЫЖЫАРЙ БАНК:

"Банк оф Баку" ОЪС С.W.Ы.Ф.Т. ЪББКАЗ22 Баку, Азербаиъан

Щесаб нюмрряси: АЗН цчцн: "Банк оф Баку"

АСЖ Йасамал филиалы Жялилов Рафиг Шащрза оьлу

щесаб нюмряси 3801000000159315ВЮЕН 1700038881

код 506322 мцхбир щесаб 0137010007944

С.W.Ы.Ф.Т ЪББКАЗ22

ADİ İB-in sədri,Hüquq müdafiəçisi,

Elnur Məlikov

Azərbaycan hakimiy -yətinin xarici ölkələrdə özimicinin yüksəldilməsi üçünböyük səxavətlə resurslarınistifa dəsinə, xaricdə yaşyanazər baycan diaspor nüma -yən də lərinin və diplomatlarınsəfərbər edilməsinə tez-tezrast gəlirik. Xarici ölkələrdəhakimiyyətin parklar tikdir -məsi, muzeylər tə mir etməsiəməlləri, cəmiyyətdə birmə -nalı qarşılanmır, bu addımlarısərt tənqid edənlər də var.Azərbaycanda sadə və tən -daşların hüquqlarının dövlətməmurları tərəfindən pozul -ması, hüquq müdafiəçilərinin,jurnalistlərin, ictimai fəallarıntəqiblərə, həbslərə məruzqal ması, dünya ictimaiyyətininnəzərində yaşadığımız Re-spublika haqqında müsbətimic formalaşmasına maneoldu ğuna əminəm. Bundanbaşqa daha iki məsələ Azər -baycanın yüksək imici üçünciddi ma neədir ki, bunlardanbiri məmur təbə qəsindəkorrupsiyanın və Ölkədəişsizliyin mövcud ol masıdır.İşsizlik səbəbindən 3 milyonəmək qabiliyyətli azər baycanlıRusiyaya köçüb, orda işləyir,qazandıqları pulun bir hissə -sini burda yaşayan ailəüzvlərinə göndərir və beləlikləhər gün Rusiyadakı azərbay -canlılar orta hesabla 3 mily-on dollar vəsaiti ailələri üçünbura göndərir.

Prezident İlham ƏliyevinRusiyanın KİV-nə o cümlədənyüz milyonlarla auditoriyasıolan "Эхо Москвы" radiostan -siyasına müsahibə verdiyibarədə məlumatımız var.Ancaq ötən ildən "Эхо Моск-вы" radiostansiyasının başredaktor müavini SergeyBuntmanın Azərbaycanagəlişinin Azər baycan XİNtərəfindən qadağan olunması

barədə qərarı da var.18.11.2011 tarixində AvropaDəyərlərinə İnteqrasiya İcti-mai Birliyinin sədri və hüquqmü dafiəçisi kimi Xarici İşlərNa zirliyi Mətbuat Xidmətininrəhbəri E.Abdullayevə elek-tron formada müraciət etdiyimsorğudakı iki sualdan biriməhz Sergey BuntmanınAzərbay cana səfərinin qa -dağan olun ması ilə bağlı idi.21.12.2011 tarixində elektronpoçtla XİN-dən aldığım cavabməktubunda isə yazılır :

““Exo Moskvi” radiosu-nun jurnalisti Sergey Bunt -man Azər baycan Respubli -kasının işğal altında olanərazilərinə səfər etdiyi vəqondarma “Dağlıq Qarabağrespublika sının müs tə qilliyinin20 illiyi” ilə bağlı məqaləyazdığı üçün Azərbay canRespublikasına səfər etməsiarzu olunmur. Bunt manınməqaləsi ilə aşağıdakı linkdətanış ola bilərsiniz:

http://echo.msk.ru/blog/ebuntman/808669-echo/

XİN-dən aldığım cavabməktubunda qeyd olnanlinkə baxdıqda SergeyBuntmanın yardıcılığına və yaonun Qa rabağda hazırladığımüsahibə yə aid heç bir əlaqətapa bilmədiyim üçün XİN-ninmət buat xidmətinin rəhbəri El-man Abdullayevlə telefonlaəlaqə saxladım və bir-ikidəqiqəlik təmasdan sonraanladım ki, diplomat nəinkiradioda çalışan Buntmanlarıayırd edə bilib, hətta deyəsənnəyin baş verdiyindən dətam xəbərdar deyil. Ədalətnaminə onu deyim ki, SergeyBuntmanla bağlı XİN-ninqərarı Elman Abdul layevxidmət rəhbəri təyin olunanaqədər verilib. Oxucular üçünkiçik bir arayış olaraq deyəbilərəm ki, ötən ilin may ayın -da "Эхо Москвы" radio -stansiyasının baş redaktoruAleksey Venediktovun qərarıilə Sergey Buntman jurnalistfəaliyyətini yerinə yetirməküçün son 20 ildə ilk dəfəolaraq Dağlıq Qarabağaezam olunub və oradatanınmamış Dağlıq Qarabağrespublikasının prezidentiBaako Saakyandan mü -sahibə alıb. 2011-ci ilin mayın22-də "Эхо Москвы" radio-sunda Saakyanın müsa hibəsiefirə verilir (müsahibəni bulinkdə dinləmək olar:

http://echo.msk.ru/sounds/777384.html

və sonra da AzərbaycanınXİN Buntmanla bağlı qərarıməlum olur. Yəqin heç kimüçün sirr deyil ki, Azər -baycanın XİN-nin məlumatı,qərarı, Somalidə və Təbrizdəinsanlığı xilas edən, hərbihissələrdə isə əsgərlərlə rəqsedən hər hansı bir deputatınmövqeyi yox, dövlətinmövqeyidir. Radio stan siyanınbaş redaktoru AlekseyVenediktov 23.05.2011 tari -xin də, “Разворот” verlişindəSer gey Buntmanın Azərbay -cana gəlişinin qadağanolunmsı ilə bağlı çıxış edib vəqalmaqala kifayət qədərtəfsilatlı, aydın və konkretşərh verib (verilişi bu linkdəndinləmək olar:

http://www.echo.msk.ru/sounds/777669.html).

XİN-in məlum qərarındanbir ildən çox vaxt keçib, bumüddət ərzində cəmiy -yətimizdə bu hadisə ilə bağlıheç bir reaksiyaya rast gəl -mədim. Bu müddət ərzində,Bakının gecə klub larındayarıçılpaq bədənini nümayişetdirərək insanları əyləndirənmüğənnilərin yol polisi iləmübahisəsi və ya doğulanövladının atasının kimliyiningizlədilməsi rezonans yaratdı,hətta Pusyy Riot belə mü -zakirə mövzsu oldu, ancaqSergey Buntmanın Azərbay -cana gəlişinə qoyulan qa -dağa ictimai müzakirəyəçevrilmədi. Yəqin bunun brneçə səbəbi ola bilər,cəmiyyətin məlumatsızlığı vəhakimiyyətin bu hadisəninictimailəşdirilməsinin qarşısınıalması. Buntman Xankəndinə(Stepanakertə), yəni Azər -bay cana ərazisinə gedib, özüilə ora nə salah aparıb, nə dəmaliyyə yardımı, səfərininməqsədi jurnlist kimi peşəfəaliyyətini yerinə yetiməkolub. Sergey Buntman başredaktor Aleksey Venediktovtərəfindən aldığı professionaltapşırığa əsasən Ermənistanvə Stepa nakertdən sonraBakıya gəlməli idi, ancaqAzərbaycan dövlə tinin qərarıbuna imkan vermədi və hələdə vermir. Buntman Bakıyagələrək və ziy yətlə yerindətanış olacaq, bir milyonayaxın qaçqınların problem -lərilə bağlı reportajlar və yamüsahibələr hazır layacaqdı.

XİN-in ab surd qadağası təkcəBuntmanın peşə tapşı rığınıyerinə yetirməyə maneolmadı, həm də "Эхо Моск-вы" radio stan siyasınınmilyon lara dinləyicisinin infor -masiya əldə etmək hü qu -qunu, milyona yaxın azər -baycanlı qaç qın ların məruzqaldıqları müharibə barədəsöz və fikir ifadə etməkşansının qarşısını aldı.Müşahi də lərim dən gəldiyimqənaətə görə bur daAzərbaycan hakimiyyətiriyakarlığa da yol vermiş olur.Hakimiyyətdə təmsil olunanşəxslərin əksəriyyəti, daimavətəndaş cəmiyyəti institutla -rının nümayəndələrini tənqidedib deyir ki, xarici jurnalistlərvə beynəlxalq təşkilatlarlagörüşlərdə, ictimai fəallarımzDağlıq Qarabağ münaqişəsinəticəsində bir milyona qədərazərbaycanlının məruzqaldıq ları məh rumiyyətlərdənsöz açmır. İndi isə "ЭхоМосквы" radiostansiyası kimiçox mötə bər bir media qru -munun baş redaktor müaviniBakıya gəlib və burdan daqaçın şəhərciyinə yoladüşəcəkdi ki, XİN-nin məlumabsurd qadağası buna maneoldu. Baş verən lərə qarşıcəmiyyə timizdəki laqeyidliyigördükdə şəxsən mənim vic -danım susmur, üsyan qaldırır,qaçqınların və digər vətən -daş ların fikirlərini Bunt manınmikrafonuna bildirmək hüqu -qunun pozulduğuna vicdanımdözə bilmir. Bütün bunlarlayanaşı məncə biz BuntmanıBakıda və qaçqınların məs -kunlaşdığı regionlarda hələdə gözləyirik, Ermənistandavə Stepanakert də olan in -sanlar verilən şans dan isti -fadə edib "Эхо Москвы"radiostansiyasında öz sözlə -rini səsləndiriblər, azərbay -canlı qaçqınlar isə hələ buşans la rın dan yararlana bil -məyibər. He sab edirəm ki,Azərbaycan prezidenti İlhamƏliyev səlahiy yətlərindənistifadə edərək XİN-nin Ser -gey Buntmanla bağlı məlumabsurd qərarının ləğv olun -ması üçün tədbir görməlidir.

Bunula bağlı bir hüquqmüdafiəçisi, ictimai fəal vəvətəndaş kimi yaxın günlərdəmətbuat konfransı keçirdib,bəyanat qəbul edəcəyəm.

¹ 33 (45) 05 okòéàáð 2012-íÿ ñîðЦфцг-С ММЖ

(ВЮ ЕН 1800107871)

Азяр бай жан да бир чох дил ля ря йа зы -лы, ши фа щи биз нес, Но та риал тяр жц мя -ляр вя мятн ля рин йы ьыл ма сы хид мя ти -ни тяг дим едир. Биз Азяр бай жан,Рус, Ин эи лис, Та лыш, Фарс вя с. дил ля -ря йа зы лы тяр жц мя ляр еди рик. Ят раф лымя лу мат ал маг вя йа хид мят ля ри -миз дян бящ ря лян мяк цчцн

(012) 564-68-91 нюм ря си ня зянэ едя вя йа

жом мер жиал_ ма на эер @у фуг .аз е лект рон цн ва ны мы за йа за раг

яла гя сах ла йа би ляр си низ.

SƏBİRƏ XURŞUDOVA

İNƏ ƏĞILDast məjənən rık bəkarde,Dılə xıvət, fik bəkarde.Bəbəme, zik-vuk bəkarde,Pəynə əğıl, zinə əğıl,Nozədoştə inə əğıl.

Iştəku vey rə peşedə,Bə çan qılə silf dəşedə.Dimışən hejo vəşedə.Bənə reçə kinəy əğıl,Nozədoştə inə əğıl.

Bohoə maşinədə qardə,Dast cifədə, hozı hardə.Zındəniyon çiçon kardə?Səyku bə po hınəy əğıl,Nozədoştə inə əğıl.

Osmonədə, həvoədəy əv,Çimi-çəyo qəvədəy əv.Koncoş pidə, nəvedə əv.Şəv bə miyon qine əğıl.Nozədoştə inə əğıl.

Həmron çı ru be ov bardə.Hejo bə kə dave vardə.Nə pemandə, nəən mardə,Təylə şəre, rınəy əğıl,Nozədoştə inə əğıl.

Ğalğənebən, alafebən,Çan curə xun cələvebən.Cır ne, kasb ne, cırovebən!Bo tum-nəsli pinəy əğıl,Nozədoştə inə əğıl.

Jıqo perəsə ın yəvon,Bevəc eqınyə bə qəvon.Bo həməyo telə zıvon,Boştə pı-moə şine əğıl,Nozədoştə inə əğıl.

02.09. 2012

Buntmanı gözləyirik