Topluma Hizmet Uygulamaları ve Altındağ Belediyesi İş Birliği Örneği

Yrd.Doç.Dr. İlknur M. GÖNENÇ

Ankara Üniversitesi

Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü

ANKARA ÜNİVERSİTESİ-ALTINDAĞ BELEDİYESi İŞ BİRLİĞİ

GEBE OKULU

MENOPOZ OKULU

• Gebe okulu 2011 tarihinden itibaren Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü ve Altındağ Belediyesi iş birliği ile yürütülen bir programdır.

• Gebe okulu programı ile katılımcıların bilgi eksiklikleri giderilerek, gebelik sürecine uyum sağlamaları amaçlanmaktadır.

• Gebe okulu 9 hafta sürmekte ve Şubat ve Ekim ayları olmak üzere yılda iki kez düzenlenmektedir.

Gebe okulu kapsamında gebelere ve gebelik planlayan kadınlara;

• Gebelik öncesi dönem,

• Doğum öncesi dönem,

• Doğum ve doğum sonrası dönem,

• Yenidoğan bakımı,

• Aile planlaması konularında eğitim verilmektedir.

• Dokuz haftalık eğitim süreci, gebeliğin oluşumu ve fizyolojisi, fetüsün anne karnında gelişimi, gebelikte vücutta meydana gelen değişiklikler, gebelikte sık görülen rahatsızlıklar ve baş etme yöntemleri, gebelikte tehlike belirtileri, gebelikte sağlıklı yaşam davranışları, gebelikte beslenme, cinsellik, antenatal bakım ve önemi, gebelikte tanı yöntemleri ve tarama testleri, gebelikte enfeksiyon hastalıkları ve aşılama, hastane hazırlığı ( doğum çantası hazırlama, bebek malzemeleri ve kıyafet seçimi) doğum eylemi, doğal doğum, nonfarmakalojik ağrı ile baş etme yöntemleri, sezaryen ve anestezi, doğum sonu dönem ve özellikleri, doğum sonu dönemde sık karşılaşılan sorunlar ve baş etme yöntemleri, aile planlaması, anne sütü ve emzirme, meme problemleri, yenidoğanın özellikleri ve bakımı (göz bakımı, göbek bakımı, banyosu v.s), anne ve çocuğa yönelik ev kazlarını önleme ve ilkyardım uygulamaları, yenidoğanın güvenliği konularını içermektedir.

• Gebe okulu sürecinde, alanında uzman öğretim üyeleri ve öğretim elemanları danışmanlık hizmeti de vermekte, gerekli durumlarda uygun birimlere yönlendirmektedir.

• Eğitim sonunda tüm eğitim programına katılan gebelere sertifika verilmektedir.

GEBE OKULUNUN ETKİNLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

• Gebelere antenatal dönemde verilen eğitimin gebelik çıktıları ve yenidoğan sağlığı üzerine etkisini belirlemek amacıyla retrospektif olarak bir araştırma yaptık.

• Araştırmada deney ve kontrol grubu olmak üzere iki grup oluşturduk. 2011-2014 yılları arasında Altındağ Beledisi’nin iki Kadın Eğitim Kültür Merkezinde yürütülen gebe okulu programına katılan ve bu programı tamamlayan ve araştırma kriterlerine uyan tüm kadınları deney grubuna aldık.

Örneklem

• 2011-2014 tarihleri arasında belirtilen merkezlerde 106 kadın, gebe okuluna kayıt olmuş, 60 gebe eğitimi tamamlayarak sertifika almaya hak kazanmıştır.

• Bu gebelerden 9 tanesinin bebeği 4 aydan küçüktür, 5 tanesi gebeliği doğumla sonuçlanmamıştır, 4 tanesine iletişim adreslerinden ulaşılamamıştır, 2 tanesi de araştırmaya katılmayı reddetmiştir.

• Bu nedenle 40 gebe ile çalışmayı tamamladık.

Örneklem-2

• Araştırmanın kontrol grubuna ise merkezlerin kreş bölümüne devam eden ve kontrol grubu kriterlerine uyan anneler arasından basit rastgele örneklem yöntemi ile 40 anne aldık.

Örneklem seçim kriterleri (Deney grubu için);

• Kadın Eğitim Kültür Merkezine kayıtlı olmak,

• Düzenlenen gebe okuluna katılıp, sertifika almaya hak kazanmış olmak,

• Gebe okulu programına katıldıktan sonra doğum yapmış olmak

• En az dört aylık bir yenidoğana sahip olmak

Örneklem seçim kriterleri (Kontrol grubu için);

• Kadın Eğitim Kültür Merkezine kayıtlı olmak,

• Herhangi bir doğum öncesi eğitim programına katılmış olmamak,

• 2011-2014 tarihleri arasında doğum yapmış olmak,

• En az dört aylık bir yenidoğana sahip olmak

• 20.12.2014- 20.02.2015 tarihleri arasında araştırmanın verilerini topladık.

• Gebe okulu eğitimleri sırasında kadınların iletişim bilgileri (adres ve telefon numaraları) aldık.

• Belediyenin Kadın Eğitim Kültür Merkezinde çalışan personel ile iş birliği içerisinde bu kadınlara ulaştık, kadınların uygun oldukları zamanlara bireysel randevu vererek Kültür Merkezinde görüşmeleri gerçekleştirdik.

• Veriler yüz yüze görüşme tekniği kullanılarak topladık.

• Çalışma sonucumuza göre, istatistiksel olarak önemli olmamakla birlikte gebe okuluna katılanların %67.5’i, katılmayanların %82.5’i gebelikte problem yaşadığını ifade etmiştir (p>0.05).

• Doğum şekli, doğumda problem yaşama, doğum sonu problem yaşama, emzirmeye başlama zamanı, etkili aile planlaması yöntemi kullanma durumu açısından gruplar arasındaki fark istatistiksel açıdan önemsizdir (p>0.05).

• Gebe okuluna katılan adayların %22.5’i, katılmayan adayların %42.5’i doğum sonu dönemde bebeklerinin sağlık problemi yaşadığını ifade etmiş olup gebe okuluna katılanlarda problem yaşama oranı istatistiksel olarak anlamlı şekilde düşüktür (p<0,05).

• Gebe okuluna katılanların %95’i gebelikte, %72.5’i doğumda, tamamı ise doğum sonu dönemde gebelik okulu kapsamında aldığı bilgilerden faydalandığını ifade etmiş olup tamamı eğitimden memnun kaldığını ve bu eğitimi gebelere tavsiye ettiğini belirtmiştir.

• Araştırmamızda gebelere antenatal dönemde verilen eğitimin anne ve yenidoğan sağlığı üzerine olumlu katkıları olduğunu belirlenmiş olup doğum öncesi eğitimlerin yaygınlaştırılması önerilmektedir.

SONUÇ

• Araştırmamızda gebelere antenatal dönemde verilen eğitimin anne ve yenidoğan sağlığı üzerine olumlu katkıları olduğunu belirlenmiş olup doğum öncesi eğitimlerin yaygınlaştırılması önerilmiştir.

MENOPOZ OKULU

MENOPOZ OKULU PROGRAMI• Ankara Üniversitesi Ebelik Bölümü ve Altındağ Belediyesi

işbirliği ile 2013 yılından itibaren düzenli olarak yılda altı kez “Menopoz Okulu” programı yürütülmektedir.

• Menopoz okulu Türkiye’de ilk defa bu iş birliği ile başlatılmış olup, daha sonra çeşitli kamu kurumlarında sayıları artmaya başlamıştır.

• Menopoz okulu kapsamında kadınların menopoz dönemine ait olumsuz tutum ve algılarının değiştirilmesi, bilgi eksiklikleri giderilerek bu sürece uyumlarının sağlanması, doğru uygulamalarının pekiştirilmesi, yanlış uygulamalarının doğru uygulamalarla değiştirilmesi amaçlanmaktadır.

Beş haftalık eğitim sürecinde;

• İlk hafta kadın iç ve dış üreme organları, üreme fizyolojisi, menopoz, menopoz dönemi ve menopoz yaşını etkileyen faktörler, kanama bozuklukları, menopoz döneminin evreleri ve özellikleri,

• İkinci hafta, menopoz dönemi belirtileri (fiziksel, psikososyal), menopoz döneminde sık görülen rahatsızlıklar ve baş etme yöntemleri, menopoz döneminde kronik hastalıkların seyri, menopoz döneminde tehlike belirtileri anlatılmaktadır.

• Üçüncü haftada, menopoz döneminde koruyucu sağlık uygulamaları, takip ve tedavi, menopoz ve HRT, kadın Sağlığı için önemli tarama testleri ve kadınlık kanserleri, osteoporoz konuları,

• Dördüncü hafta menopozda sağlıklı yaşam davranışları, menopoz döneminde öz bakım, beslenme, egzersiz, aile planlaması ve cinsellik, menopoz ve yaşam kalitesi anlatılmakta,

• Beşinci hafta menopoz döneminde ev kazalarını önleme ve ilkyardım uygulamaları ve yaşlı güvenliği konuları anlatılarak program bitirilmektedir.

• Menopoz okulu sürecinde, beslenme ve diyetetik bölümü ile iş birliği yapılarak obezitetaraması yapılmaktadır.

• Eğitimler boyunca alanında uzman öğretim üyeleri ve öğretim elemanları danışmanlık hizmeti de vermekte, gerekli durumlarda uygun birimlere yönlendirmektedir.

• MENOPOZ DÖNEMİNE YÖNELİK UYGULANAN EĞİTİM PROGRAMININ KADINLARIN MENOPOZA YÖNELİK YAKINMALARA, BİLGİ, TUTUM VE UYGULAMALARA ETKİSİ

• Konulu çalışmamız halen sürüyor. Çalışma sonuçlarımızı en kısa sürede paylaşacağız.

TESEKKÜRLERimgonenc@ankara.edu.tr