Topraklama ve Koruma Esasları

8/3/2019 Topraklama ve Koruma Esaslar

1/12

TOPRAKLAMAVE

KORUMAESASLARI


2/12

10. TOPRAKLAMA ve KORUMA ESASLARI

10.1. Topraklama Teknii 10.1.1. Topraklama Levhalarnn Tesisi 10.1.2. Topraklama ubuunun Tesisi 10.1.3. Kullanm Yerlerine Gre Topraklama Tesisleri 10.1.4. Kablo Ekranlarnn Topraklama Tesisine Balants 10.1.5. Topraklama Deerlerinin Salanamad ok zel Durumlar 10.2. Koruma Teknii 10.2.1. Koruma Prensipleri10.2.2. Kablolarn Yabanc Akmlara Kar Korunmas


3/12

10. TOPRAKLAMA ve KORUMA ESASLARI

10.1. Topraklama Teknii Dardan gelebilecek ar gerilim ve akmlara kar kullanlan koruma sistemlerinin (korumafileri) etkili olabilmesi ve korumann baarl bir ekilde yaplabilmesi iin eriim ebekelerindetopraklama tesisi kullanlmas gerekir. Topraklama direncinin mmkn olduu kadar kk olmas

hedeflenir. Topraklama aadaki standartlara gre yaplr vetopraklama direncini azaltmak amacile tuz gibi anmay ve paslanmay hzlandracak malzemeler kesinlikle kullanlmaz. Topraklama letkeni : Toprakla nmas istenen eleman ile topraklayc arasndaki irtibat

salayan izolesiz veya ok nadir hallerde yaltlm olan iletkendir. Topraklama iletkeni mmknolduunca ksa mesafeden ekilmelidir. Topraklayclar : Topraklama iletkeni ile toprak arasnda kullanlan ve topraklama tesisinden

gelen akm topraa aktaran levha veya ubuk eklindeki iletken malzemedir. zgl toprak direnci : Topraklama yaplrken zgl toprak direnci deerinin dikkate alnmas

gerekir. Deiik zemin cinslerindeki zgl toprak direnci deerleri aada gsterilmektedir.

Zemin Cinsi zgl Toprak Direnci ( ) Bataklk 5 - 40 (ohm x m)Kil Humus 20 - 200 (ohm x m)Kum 200 - 2500 (ohm x m)akl 2000 - 3000 (ohm x m)Havann etkisiyle dalm ta, granit, kumta 2000 - 3000 (ohm x m)Dalk blgede 1000 (ohm x m) den az

Topraklayc yaylma direnci : Bir topraklaycnn yaylma direnci, zgl toprak direnci iletopraklaycnn boyutlar ve dzenleme biimine baldr. zgl toprak direnci () 100 m. olan

bir zemindeki yaylma direnci deerleri, topraklayc boyutlarna gre aadaki tablodaverilmektedir.

TOPRAKLAYICI CNS LEVHA(st kenar topran 1m. altnda) UBUK

(st ucu topran 0,8 m. altnda)

Topraklayc lleri 0,5m * 1m 1m*1m 1m 2m 3m 5m

Yaylma direnci ( ) 35 25 70 40 30 20

10.1.1. Topraklama Levhalarnn TesisiEriim ebekesinde kullanlacak topraklama levhasnn boyutlar Ek:TK -1de gsterilmektedir. Toprak lama levhas ile topraklama iletkeninin irtibat klemens sistemi ile salanr. Klemenssisteminin bulunmad levhalarda, levha merkezinde ayr noktada kaynak sistemi ile irtibatyaplr. rtibatlama klemens sistemi ile yaplrsa irtibat noktas katranveya benzeri bir madde ilekoruma altna alnr. Ek:TK- 1e uygun olarak seilen topraklama levhalar, st kenar toprak yzeyinden en az 1 maada olacak ekilde topraa dey olarak hafif eimli bir pozisyonda gmlmelidir. Daha kk bir yaylma direnci salamak zere birka topraklama levhas kullanlmas gerektiindetopraklayclar arasndaki aklk en az 3 m olmaldr. Topraklama levhasnn hemen yanndaki toz ve byk akllar yaylma direncini arttracandantopraklayclarn evresine killi, humuslu ya da elenmi tarla topra konulmaldr. Topraklayctesisi yapldktan sonra zemin seviyesinde kapama yaplmadan nce topraktaki hava boluklarnalmak zere 20 cm.lik bir dolguyu mteakip toprak su ile sktrlr.


4/12

10.1.2. Topraklama ubuunu n TesisiEriim ebekesinde kullanlacak ubuk topraklayclarn boyutlar Ek:TK -1de gsterilmektedir.Topraklama ubuu ile topraklama iletkeninin irtibat klemens sistemi ile salanr. Klemenssisteminin bulunmad ubuklarda, ubuk tepesinden kaynak sistemi ile irtibat yaplr. rtibatlamaklemens sistemi ile yaplrsa irtibat noktas katran veya benzeri bir madde ile koruma altna alnr.

Uygun boyutlarda ve istenen topraklama direncini salayacak sayda seilen topraklama ubuklar,dey olarak ve st ucu topran en az 80 cm altnda olacak ekilde topraa aklmaldr. ubuk topraklayclar, zellikle zgl toprak direnci, derinlie bal olarak azalan yerlerde tercihedilmelidir.Birden fazla ubuun akld durumlarda iki ubuk arasndaki mesafe ubuk boyunun minimum 2kat olacaktr. ubuklar topraa salamca fakat eperindeki topra gevetmeyecek ekildeaklacaktr. ubuklar nceden delinen delikler ierisine konmayacaktr. Eer delik delmemecburiyeti hasl olursa ubuk konduktan sonra etrafna elenmi tarla topra veya killi toprak konulacaktr.Topraklama noktalarndatopraklama iletkeni iin ayr bir fider borusu tesis edilir.

10.1.3. Kullanm Yerlerine Gre Topraklama Tesisleri

a) Repartitrde topraklamaRepartitrndikmeleri 5 30 mm. kesitte bir bakr bara ile bir utan dier uca her bir dikmeyeuygun bir cvata ile (en az M10) balanr. Sz konusubara bir yerinden EK:TK- 1de lleriverilen topraklama iletkenlerinden uygun kesitteki bir iletken ile kaynak veya cvata sistemi yardmyla balanr. letkenin dier ucu santral binasnn e potansiyel barasna ayn ekildeirtibatlandrlr. Yaplan topraklama tesisi ile elde edilecek direnlerin maksimum deerleri aadagsterilmektedir. Byk ofis santral repartitrlerinde ................................... Max. 2 Krsal santral repartitrlerinde .......................................... Max. 4

b) Saha dolabnda topraklama Eriim ebekesinde kullanlan 2400lk standart saha dolaplarnn tabannda bulunan topraklamairtibat noktasna 16 mm2lik topraklama iletkeni cvata sistemi ile irtibatlandrlr. Sz konusu iletkenin dier ucu yukarda belirtildii ekilde tesis edilen topraklama ubuu veya levhasnairtibatlandrlr. Yaplan topraklama tesisi ile elde edilecek topraklama direncinin maksimum deeri10 u gememelidir.

c) Harici Tip Aktif Eriim Sistemi Kabin topraklama

TRK TELEKOM Haberleme Sistemlerinde Topraklama ve Yldrmdan Koruma Esaslarstandartlar dorultusunda yaplmaldr.

Topraklama direnci maksimum 5 ohm olmaldr. Topraklama eleman olarak kafes sistemi, levhaveya ubuk kullanlabilir.

Topraklamada tm balantlar, kaynak, kablo pabucu veya klemens kullanlarak yaplmaldr.Kesinlikle bkme ve benzeri yntem ile yaplmamaldr. Topraklama ubuu veya levhas iletopraklama iletkeninin balants klemens ile yaplrsa, balant noktas oksitlenme ve benzeridurumlara kar katran veya benzeri bir madde ile koruma altna alnr.


5/12


6/12

d ) Datmkutusunda topraklamaOnayl projeye gre sadece paratonerli kutu konulmas gereken yerlerdeki kutularda bulunan irtibatnoktasna 6 mm2 NYY tip topraklama iletkeni cvata sistemi ile irtibatlandrlr. Sz konusu iletkenin dier ucu yukarda anlatld ekilde tesis edilen topraklama ubuu veya levhasna

irtibatlandrlr. Yaplan topraklama tesisi ile elde edilecek topraklama direncinin maksimum deeri10 u gememelidir.

e) Bakr iletkenli k ablolarda topraklamaKablolarda topraklama, ayn gzergah boyunca yeralt kablosunun havai ebekeye knoktalarnda ve gzergah boyunca 1-1,6 km. lik aralklarla (kablo makara boyuna bal olar ak)yaplr. Topraklama ilemi ek noktalarnda bu i iin zel olarak imal ettirilen BEKT (Toprakl) veEKT (Toprakl) tipi toprakl ek klf takmlar kullanlarak yaplr. Sz konusueklerintopraklamas iin klf dna kartlan iletken ucu (BEKT sistemlerinde) veya bu i iin zel olarak yaplan irtibat noktas (EKT sistemlerinde) kullanlr. rtibat noktalar 6 mm2lik plak bakr tel(Havaide NYY) kullanlarak klemens yardmyla irtibatlandrlr. Toprak irtibat iletkenin dier ucuyukardaanlatld ekilde tesis edilen levha veya ubuk topraklaycsna irtibatlandrlr. Yaplan topraklama tesisi ile elde edilecek topraklama direncinin maksimum deeri10 ugememelidir. Yeralt gzergahlarnda ekilen kablolarn topraklamas menhollerde yaplr.Menhollerdekitoprakl eklerden kartlan toprak irtibat iletkenleri, menhol ierisindeki irtibatklemensine balanr. Kazser usul ile gmlen kablolarda ise yukarda belirtilen aralklara uygun olarak seilenek noktalarnda topraklamatesisi yap lr. Havai kablolarda; yine yukarda belirtilen aralklara uygun olarak seilen ek noktalarndatopraklama yaplr. Tesis edilecek topraklama iletkeni direkten topraa indirilirken galvanizli bir boru ile (diree fider knda uygulanan esaslara uygun olarak) koruma altna alnr.

f)Fiber Optik Kablolarda TopraklamaGenel Hkmler Fiber optik kablolar her ek noktasnda bir topraklanmaldr. Topraklamada kullanlacak malzemeler, topraklama standardna uygun olmaldr. Topraklamada tm balantlar , kayna k, kablo pabucu veya klemens kullanlarak yaplmaldr. Kesinlikle bkme ve benzeri yntemle yaplmamaldr. Balant noktalar paslanmaya kar ziftveya benzeri malzeme ile yaltlmaldr. Fiber optik kablo terminal merkezlerinde topraklama bina toprakla masna balanmal, kesinlikleaktif sistemlerin atsna balanmamaldr. Topraklama direnci R T


7/12


8/12

a) 3 nokta koruma sistemi.b) 5 nokta koruma sistemi.Maliyetinin dk olmas nedeniyle koruma fileri genelde 3 nok ta ko ruma sistemine gretasarlanm olmakla birlikte, elektrik ebekesi ile temasihtimali fazla olan telekom hatlarnda 5nokta koruma sistemi kullanlarak daha gvenli koruma salanr.

10.2.1. Koruma PrensipleriEriim ebekesinin korunmasnda aada belirtilen kriterler esas alnr.

a) Koruma filerinin kullanlaca abone hatlarnntespiti:Herhangi bir abone hatt datm kutusuna kadar olan gzergah boyunca 1 km.nin zerinde havaiebeke ile tanmsa bu hat havai hat olarak kabuledilir ve koruma alt na alnr. Ayrca data hatlarveya yukarda tanmlanan zel hatlar da koruma altna alnr. b) Koruma filerinin taklaca noktalarn tespiti :Koruma altna alnacak herhangi bir abone hatt repartitrde ve datm kutusunda koruma fiikullanlmak suretiyle koruma altna alnr. c) Koruma sistemi seimi ve koruma filerinde kullanlacak paratonerler ve dier elemanlarnelektriki karakteristikleri Teknik detaylar Eriim ebekeleri Malzeme Standartlar ve TeminEsaslar blmnde belirtilmektedir.d) Re partitrde (ebeke tarafnda) ve datm kutularnda mevcut terminasyon dizi tiplerine uygunkoruma fileri kullanlr.

10.2.2. Kablolarnn Yabanc Akmlara Kar KorunmasEriim ebekesinde kullanlan kablolarn elektrik hatlar ile etkilemesini minimuma indirmek zere(her iki tip hattn birbirlerine yakn olarak tesis edilmesi zorunlu hallerde) aada belirtilen tesiskriterleri uygulanmaldr. Aadaki ekilde gsterilen kesime noktalarnda telekom hatt ncelikleyer altna alnmaldr, bunun mmkn olmamas halinde aada belirtilen kriterler ierisinde havai tesis yaplabilir.

Yksek gerilim tayan enerji nakil veya datm hatlar ile telekom hatlarnn yaklam mesafeleriaada belirtilmektedir.


9/12

Volt aj Deerleri 0-1 kV 1-17,5 kV 36 kV 72,5 kV 170 kV 380 kV

Mesafeler

D (m) 1 2,5 2,5 2,5 3,5 4,5

A (m) 1 1 1,2 1,4 2 3

D : Telekom hatt ile enerji hatt arasndaki minimum dey mesafe. A : Enerji hatt ile telekom ebekesi direi arasndaki minimum yatay emniyet mesafesi.

Not : apraz geilerde ok zorunlu haller dnda kesime alar 60den kk olmamaldr.Ayrca telekom hatt enerji hattnn altnda olmaldr.

Enerji nakil ve datm hatlar ile telekom hatlarnn paralel gitmesi durumunda aradaki mesafeleriaada belirtilmektedir .

600 Vtan daha dk olan enerji hatlarnda m = Min. 1 m. 600- 7.000 V arasndaki enerji hatlarnda m = Min. 1,2 m. 7- 60 kV arasndaki enerji hatlarnda m = Min. 3m.

Yeralt gzergahlarnda enerji ve Telekom kablolar arasnda yukarda belirtilen havai hattakikriterlere gre tesis yaplr.


10/12

EK : TK - 1


11/12

EK : TK 2


12/12

Documents

Topraklama ve Koruma Esasları