Trafik psikolojisi tam olarak neleri inceliyor? Bu alanda şimdiye kadar uzman yetişti mi?

24.04.2324.04.23 www.cemalsahin.comwww.cemalsahin.com 11

Trafik psikolojisi tam Trafik psikolojisi tam olarak neleri inceliyor? olarak neleri inceliyor?

Bu alanda şimdiye kadar Bu alanda şimdiye kadar uzman yetişti mi? uzman yetişti mi?

Trafik stresini diğer Trafik stresini diğer streslerden ayıran nedir?streslerden ayıran nedir?


Trafik psikolojisi tam Trafik psikolojisi tam olarak neleri inceliyor?olarak neleri inceliyor? Trafik psikolojisi,Trafik psikolojisi, Psikolojinin uygulamalı alt Psikolojinin uygulamalı alt

dallarındandır.dallarındandır. Yaya ve sürücülerin trafikteki Yaya ve sürücülerin trafikteki

davranışlarının altında yatan psikolojik davranışlarının altında yatan psikolojik süreçleri inceler.süreçleri inceler.

Başlıca amacı trafik kazalarını ve bu Başlıca amacı trafik kazalarını ve bu kazaların sonucu olan ölümleri kazaların sonucu olan ölümleri azaltabilmektir. azaltabilmektir.


Trafik psikoloji çalışma Trafik psikoloji çalışma alanları nelerdir ?alanları nelerdir ? Sürücülerin araç sürme eylemi Sürücülerin araç sürme eylemi

sırasındaki;sırasındaki; algı, algı, dikkat ve biliş süreçleri,dikkat ve biliş süreçleri, sürücü kişiliği,sürücü kişiliği, risk alma davranışı,risk alma davranışı, sürücülerin tutumları ve duygularınısürücülerin tutumları ve duygularını


Trafik psikolojiTrafik psikoloji Trafik tanımı altında belirtilmiş yerlerdeki Trafik tanımı altında belirtilmiş yerlerdeki

en başta en başta sürücülerinsürücülerin, yayaların ve , yayaların ve yolcuların üzerinde etkide bulunan yolcuların üzerinde etkide bulunan içsel içsel ve dışsal psikolojikve dışsal psikolojik ve ve fiziksel fiziksel faktörlerinfaktörlerin çaprazlama etkisi altında çaprazlama etkisi altında kalan bireyin ön düşünme süreçleriyle kalan bireyin ön düşünme süreçleriyle birlikte ortaya çıkaracağı veya birlikte ortaya çıkaracağı veya çıkarabileceği potansiyel davranışların o çıkarabileceği potansiyel davranışların o an için birey tarafından yansıtılmamış an için birey tarafından yansıtılmamış (ama her an yansıtılabilecek) halidir.(ama her an yansıtılabilecek) halidir.


Trafik Psikolojisinin Trafik Psikolojisinin Araştırma KonularıAraştırma Konuları Trafik ve ulaşım psikolojisi,Trafik ve ulaşım psikolojisi, kaza ve davranış modelleri, teorileri ve kaza ve davranış modelleri, teorileri ve

uygulama alanları, uygulama alanları, sürücü davranışı ve tutumunun sosyal psikolojisi, sürücü davranışı ve tutumunun sosyal psikolojisi, sürücülükte psikomotor ve bilişsel süreçlerdeki sürücülükte psikomotor ve bilişsel süreçlerdeki

risk faktörleri, risk faktörleri, trafik psikolojisinde araştırma yöntemleri, kaza trafik psikolojisinde araştırma yöntemleri, kaza

önleme ve güvenlik müdahale teknikleri,önleme ve güvenlik müdahale teknikleri, insan faktörü ve performansı, insan faktörü ve performansı, trafik mühendisliği, trafik mühendisliği, trafik güvenliği ve kaza araştırmaları,trafik güvenliği ve kaza araştırmaları, kentsel ulaşım sistemleri: planlama ve dizayn.kentsel ulaşım sistemleri: planlama ve dizayn.


Hayatı trafiğe göre Hayatı trafiğe göre düzenliyoruzdüzenliyoruz Trafik psikoloğu Doç. Dr. Yeşim Trafik psikoloğu Doç. Dr. Yeşim

Yasak, stresten kurtulmak için iş Yasak, stresten kurtulmak için iş yerimize yakın semtlerde yerimize yakın semtlerde oturduğumuzu, sürekli sıkışık oturduğumuzu, sürekli sıkışık olmayan alternatif yollar aradığımızı olmayan alternatif yollar aradığımızı söylüyor. Türkiye'de yeni olan bu söylüyor. Türkiye'de yeni olan bu alandan, kazaların sayısını azaltmak, alandan, kazaların sayısını azaltmak, yol güvenliğini sağlamak için yol güvenliğini sağlamak için faydalanılıyor. faydalanılıyor.


Trafik psikologları ne Trafik psikologları ne yapar ?yapar ?

Trafik psikologları; Trafik psikologları; üniversitelerde ya da trafik/ulaşım güvenliği üniversitelerde ya da trafik/ulaşım güvenliği

enstitülerinde;enstitülerinde; yol kullanıcılarının düşünce biçimleri,yol kullanıcılarının düşünce biçimleri, kazaya yatkınlığı belirleyen faktörler, kazaya yatkınlığı belirleyen faktörler, risk alma eğilimi,risk alma eğilimi, tehlike algısı, tehlike algısı, bireysel farklılıklar, bireysel farklılıklar, sürücülük ile ilgili yetenekler,sürücülük ile ilgili yetenekler, kişilik özellikleri gibi pek çok konuda kişilik özellikleri gibi pek çok konuda

araştırmalar yapmaktadırlar.araştırmalar yapmaktadırlar.


Trafik psikologları ne Trafik psikologları ne yapar ?yapar ?

trafik eğimcilerinin eğitimleri, trafik eğimcilerinin eğitimleri, kanun yapıcılara danışmanlık, kanun yapıcılara danışmanlık, trafik mühendislerine danışmanlık, trafik mühendislerine danışmanlık, bilirkişilik görevlerini üstlenmektedirler bilirkişilik görevlerini üstlenmektedirler

Uygulamalı alanda ise;Uygulamalı alanda ise; psikoteknik değerlendirme, psikoteknik değerlendirme, sürücü davranışı geliştirme eğitimi ve sürücü davranışı geliştirme eğitimi ve

rehabilitasyonu, rehabilitasyonu, kampanyalar en yaygın olarak görev kampanyalar en yaygın olarak görev

aldıkları alanlar olarak sıralanabiliraldıkları alanlar olarak sıralanabilir. .


Trafik Psikologlarına Kimler Trafik Psikologlarına Kimler BaşvuruyorBaşvuruyor ? ?

Yasal zorunluluklar nedeniyle Yasal zorunluluklar nedeniyle başvuru oluyor: başvuru oluyor:

1.Trafik Kanunu’ndaki ilgili 1.Trafik Kanunu’ndaki ilgili maddeler nedeniyle sürücü maddeler nedeniyle sürücü belgesi alıkonmuşbelgesi alıkonmuş kişiler. kişiler.

2.Taşımacılık Kanunu 2.Taşımacılık Kanunu kapsamında kapsamında yük ve yolcu yük ve yolcu taşımacılığı yapacak olan şoförler. taşımacılığı yapacak olan şoförler.


Trafik Psikologlarına Kimler Trafik Psikologlarına Kimler Başvuruyor ?Başvuruyor ?

Trafik psikologlarının yaptıkları iş bir Trafik psikologlarının yaptıkları iş bir klinik psikologdan ya da daha bilindik klinik psikologdan ya da daha bilindik ifadeye, bir terapistten farklı. Kişi ifadeye, bir terapistten farklı. Kişi yaşadığı sorunlara çözüm bulabilmek yaşadığı sorunlara çözüm bulabilmek için genellikle kendi isteğiyle bir için genellikle kendi isteğiyle bir terapiste başvurur. Ancak bir sürücüterapiste başvurur. Ancak bir sürücü ““ben kurallara uyamıyorum, ben kurallara uyamıyorum, düzelmek istiyorumdüzelmek istiyorum” diye bir düşünce ” diye bir düşünce ile bir trafik psikologuna başvurmaz. ile bir trafik psikologuna başvurmaz.


Trafik Psikologlarına Kimler Trafik Psikologlarına Kimler Başvuruyor ?Başvuruyor ?

Çok istisna durumlarda, örneğin, Çok istisna durumlarda, örneğin, başından kaza geçmiş ve araç başından kaza geçmiş ve araç kullanma konusunda sorun yaşayankullanma konusunda sorun yaşayan bir sürücü kendi isteği ile başvurabilir. bir sürücü kendi isteği ile başvurabilir. Fakat hem ülkemizde hem de batıda Fakat hem ülkemizde hem de batıda yasal gereklilikler nedeniyle ve yasal gereklilikler nedeniyle ve resmi resmi otoriteler (EGM gibi)otoriteler (EGM gibi) vasıtasıyla vasıtasıyla sürücüler ya da sürücü adayları trafik sürücüler ya da sürücü adayları trafik psikologlarına gönderilirler. psikologlarına gönderilirler.


Trafik stresini diğer Trafik stresini diğer streslerden ayıran nedir?streslerden ayıran nedir? Engellenmek,Engellenmek, kontrol duygusunu kontrol duygusunu

kaybetmek,kaybetmek, belirsizlik, belirsizlik, stres yaratan stres yaratan en önemli nedenlerdiren önemli nedenlerdir. .


Trafik stresini diğer Trafik stresini diğer streslerden ayıran nedir?streslerden ayıran nedir? Yaşadığınız şehrin trafik ortamı bir Yaşadığınız şehrin trafik ortamı bir

kronik stres kaynağı oluyorsa, işiniz kronik stres kaynağı oluyorsa, işiniz zor demektir.zor demektir.

Şehirlerimizi düzenleyen görevlilerin, Şehirlerimizi düzenleyen görevlilerin, sorumlu kişilerin sorumlu kişilerin toplu taşımacılığıtoplu taşımacılığı (özellikle de yeraltı treni gibi raylı (özellikle de yeraltı treni gibi raylı sistemleri) huzurlu, yaygın ve konforlu sistemleri) huzurlu, yaygın ve konforlu hale getirerek trafik sorununu hale getirerek trafik sorununu çözmeleri gerekir. çözmeleri gerekir.


Trafik stresini diğer Trafik stresini diğer streslerden ayıran nedir?streslerden ayıran nedir? İstanbul olmak üzere trafiğin büyük İstanbul olmak üzere trafiğin büyük

sorun olduğu metropollerde, insanlar sorun olduğu metropollerde, insanlar yaşamlarını trafiğe göre yaşamlarını trafiğe göre düzenleyerek, trafik stresi ile baş düzenleyerek, trafik stresi ile baş etmeye çalışıyorlar. Örneğin etmeye çalışıyorlar. Örneğin İş yerleri İş yerleri ile evlerini aynı semtte seçmeye ile evlerini aynı semtte seçmeye çalışıyorlarçalışıyorlar Ya da trafiğin ne zaman, Ya da trafiğin ne zaman, nerelerde yoğunlaştığını önceden nerelerde yoğunlaştığını önceden öğrenip, alternatif yollar buluyorlar öğrenip, alternatif yollar buluyorlar


Trafik stresini diğer Trafik stresini diğer streslerden ayıran nedir?streslerden ayıran nedir? Sürücü, stresinin artmaya başladığını Sürücü, stresinin artmaya başladığını

hissettiğinde kişi (sıkışık bir trafik hissettiğinde kişi (sıkışık bir trafik ortamında çakılıp kalmış bir sürücü) ortamında çakılıp kalmış bir sürücü) nefes nefes egzersizi ile kendiniegzersizi ile kendini yatıştırabilir. yatıştırabilir.

Bunların yanı sıra 2007 yılında yayımlanan Bunların yanı sıra 2007 yılında yayımlanan bir çalışmada da saptandığı gibi stresle baş bir çalışmada da saptandığı gibi stresle baş edemeyip edemeyip öfkelendiğinde sürücüöfkelendiğinde sürücü, ,

eğer “eğer “diğer sürücüyü düşünmemi diğer sürücüyü düşünmemi engellemek için başka şeyler düşünürümengellemek için başka şeyler düşünürüm”, ”,


Trafik stresini diğer Trafik stresini diğer streslerden ayıran nedir?streslerden ayıran nedir? ““karşılık vermeden önce sonuçlarını karşılık vermeden önce sonuçlarını

düşünürümdüşünürüm”,”, “ “durumla ilgili pozitif çözümler düşünmeye durumla ilgili pozitif çözümler düşünmeye

çalışırımçalışırım”,”, “ “sakinleşmek için radyo açarım ya da müzik sakinleşmek için radyo açarım ya da müzik

dinlerimdinlerim”,”, “ “yolda kötü sürücülerin de bulunabileceğini yolda kötü sürücülerin de bulunabileceğini

kabul etmeye çalışırımkabul etmeye çalışırım”” diyebiliyorsa diyebiliyorsa, , bu stres ortamıyla ve yaşadığı bu stres ortamıyla ve yaşadığı öfke ile uyum öfke ile uyum

sağlayıcı/yapıcı yöntemlersağlayıcı/yapıcı yöntemler kullanabiliyor kullanabiliyor demektir. Dolayısıyla da daha çabuk demektir. Dolayısıyla da daha çabuk sakinleşebilir ya da serinkanlısakinleşebilir ya da serinkanlı kalabilir kalabilir


SonuçSonuç Sonuç olarak da stresle olumlu başa Sonuç olarak da stresle olumlu başa

edememe sonucu edememe sonucu ruhsal ve fiziksel ruhsal ve fiziksel sağlığındasağlığında meydana gelebilecek ( meydana gelebilecek (mide mide rahatsızlıkları, migrenrahatsızlıkları, migren gibi) sorunlardan gibi) sorunlardan korunmuş olur. korunmuş olur.

Trafikte araç kullanırken de Trafikte araç kullanırken de dikkati dikkati dağılmaz, doğru zamandadağılmaz, doğru zamanda, gerekli , gerekli tepkileri verebilir. Yani güvenli tepkileri verebilir. Yani güvenli sürücülük özelliklerini koruyabilir. sürücülük özelliklerini koruyabilir.


Ruhbilimde yeni alan: Trafik Ruhbilimde yeni alan: Trafik psikolojisipsikolojisi ; ; Psikoloji ilkelerinin trafik ve Psikoloji ilkelerinin trafik ve

yol güvenliği alanına yol güvenliği alanına uygulanması anlamınauygulanması anlamına geliyor. geliyor.

İlgi alanına giren başlıklarİlgi alanına giren başlıklar,, sürücü yeteneklerinin psikoteknik sürücü yeteneklerinin psikoteknik

değerlendirilmesideğerlendirilmesi,, sürücülük tarzları ve trafikte risk alma sürücülük tarzları ve trafikte risk alma

davranışıdavranışı, , sürücü eğitimi ve rehabilitasyonu,sürücü eğitimi ve rehabilitasyonu,


Ruhbilimde yeni alan: Ruhbilimde yeni alan: Trafik psikolojisiTrafik psikolojisi ; ; ergonomi,ergonomi, trafik güvenliği için bilinçlendirme, trafik güvenliği için bilinçlendirme,

yasaları yapan ve uygulayanlara yasaları yapan ve uygulayanlara danışmanlık,danışmanlık,

trafikle ilgili davranış, tutum, trafikle ilgili davranış, tutum, yetenek ve becerileri ölçme araçları yetenek ve becerileri ölçme araçları geliştirmegeliştirme

Konularını incelemektedir.Konularını incelemektedir.


İYİ AKŞAMLARİYİ AKŞAMLAR

Cemal ŞAHİNCemal ŞAHİNHalise Güney Ortaokulu Halise Güney Ortaokulu

MüdürüMüdürü0 505 678 61 700 505 678 61 70

KAYNAKÇAKAYNAKÇA (1) Wikipedia (1) Wikipedia * İpek İzci / Radikal * İpek İzci / Radikal


Documents

Trafik psikolojisi tam olarak neleri inceliyor? Bu alanda şimdiye kadar uzman yetişti mi?