Upload
halkonet
View
1.150
Download
28
Embed Size (px)
DESCRIPTION
mechanical Transmissions, mehanicki prenosnik, prenosnik, transmetuesi mekanik
Citation preview
SH.M.T. “LUTFI MUSIQI” Vushtrri
Makinat metalprerëse
Transmetuesit mekanikProf. Msc. H.Zhigolli
Vushtrri 2009
Ligjërata I
HYRJE
• Makinat metalprerëse janë makina të përbëra nga një mori elementesh, pajisjesh dhe mekanizmash.
• Transmetuesit janë pjesë përbërëse e çdo makine metalprerëse e sipas funksionit të tyre në sistemin e makinës metalprerëse ndahen në transmetuesi për – lëvizje kryesore rrethore, – transmetuesit për lëvizje kryesore drejtvizore,– transmetuesit për lëvizjet ndihmëse, – transmetuesit për ndryshimin e kahjes së lëvizjes.
• Në këtë punim janë shtjelluar transmetuesit sipas zgjidhjes konstruktive ku dallojmë transmetuesit: – mekanik, – hidraulik, – pneumatik dhe – transmetuesit elektrik.
TRANSMETUESIT PËR LEVIZJE KRYESORE RRETHORE
• Transmetuesi për lëvizjen kryesore rrethore paraqet mekanizëm ndërmjetësues në mes elektromotorit ngasës dhe boshtit kryesorë të makinës metalprerëse
• Ekzistojnë dy zgjidhje konceptuale të transmetuesit për lëvizje kryesore rrethore: Transmetuesit me ndërrim shkallëzor të numrit të rrotullimeve dhe transmetuesit me ndërrim kontinual të numrit të rrotullimeve. Shumë shpesh përdoret edhe kombinimi i këtyre dy zgjidhjeve
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË
• Në krahasim me transmetuesit me rripa, transmetuesit me dhëmbëzorë mund të përcjellin fuqi shumë më të mëdha,
• janë të thjeshta dhe janë me konstruksione kompakte,
• mundësojnë ndërrimin e shumë më të lehtë të rrotullimeve.
• Për atë qëllim transmetuesit dhëmbëzojë sot posaçërisht përdoren për ngasjen e lëvizjes kryesore te makinave metalprerëse
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË
• Transmetues me Lidhëse,
• Transmetues me grupin e dhëmbëzoreve të lëvizshëm
• Transmetues me grupin e dhëmbëzoreve të ndërrueshëm
• Transmetues me boshtet e lëvizshme ,
• Transmetues të kombinuar
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË
II
I
II
I
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË
II
I
Grupi i dhëmbëzorve të lëvizshëm me dy dhëmbëzorë L
lb b
D’
d d
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË
II
I
Grupi i dhëmbëzorve të lëvizshëm me dy dhëmbëzorë
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË
II
I
L
L’ l'l
1
2
34 5 6
78
2b 2b
1
2b
l
L
lb 2b b
2b
2
4
3
57
86
I
II
TRANSMETUESIT ME XHUNTO
Boshti hyrës
Boshti dalës
z1 z2
z3z4xhunto
Lëvizja e xhuntos majtasTransmetimi i Lëvizjes
n0
n1
Lëvizja e xhuntos djathtasTransmetimi i lëvizjes
n2
Diagrami i Shleizingerit për transmetues
φn1 n2
z4/z3 z2/z1
φ/2 φ/2
n0I
II
Boshti hyrës
Boshti dalës
Faktori i transmetimit
Qifti i dhëmbëzorve
Numri i rrotullimeve
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË TË LEVIZËSHME
n0
z6
z1z5
z3
z2
z4
z7 z8
I
II
III
Lëvizja e dhëmbëzorveTransmetimi I lëvizjesNdrrimi i rrotullimeve me anën e ndrrimit të qifteve të dhëmbëzorveTransmetimi i lëvizjes
Boshti hyrës
Boshti ndërmjetsues
Boshti dalës
Boshti kryesor /koka shtërnguese
n1
n2
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË TË LEVIZËSHME
diagrami i Sheinzingerit
n0
z5/z6 z3/z4
z3/z7
z 1/z
2z4/z7
z6/z8
Z4/z7 z4/z7
z6/z8
I
II
III
Boshti hyrës
Boshti ndërmjetsues
Boshti dalës
Transmetimi i numrit n1
nga boshti hyrës në boshtin dalës
Qifti dhëmbëzorë
n4n1 n2 n3 n5 n6
Numrat e rrotullimeve në dalje
Numri i rrotullimeve në hyrje
IVx x
xx
xx
x
P2=3 P1=2
P3=2III
I
rripi
elektromotoripulexha
Boshti i parë (hyrës)
Boshti i dytë
Boshti i tretëBoshti i katërtë(dalës)
Koka shtërnguese
Shtëpiza e transmetuesit Dhëmbëzorët e
pa lëvizëshëmDhëmbëzorët e lëvizëshëm
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
x x
xx
xx
x
n0
n0
II
III
IV
p1(x1)
p2(x2)
p3(x3)
n1
x3
z=p1(x1)·p1(x2)·p3(x3)
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Rrjeta strukturore
Fitimi i numrit të rrotullimeve n1
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n0
x x
xx
xx
x
n0
II
III
IV
n2
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n2
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n1
x x
xx
xx
x
n0
n0
II
III
IV
n3
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n3
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n1n2
x x
xx
xx
x
n0
n0
II
III
IV
n4
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n4
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n1n2 n3
x x
xx
xx
x
n0
n0
II
III
IV
n5
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n5
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n1n2 n3 n4
x x
xx
xx
x
n0
n0
II
III
IV
n6
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n6
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n1n2 n3 n4 n5
x x
xx
x
x
n0
n0
II
III
IV
n7
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n7
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n6n1n2 n3 n4 n5
x x
xx
x
x
n0
n0
II
III
IV
n8
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n8
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n7n6n1n2 n3 n4 n5
x
xx
x
x
n0
n0
II
III
IV
n9
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n9
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n8n7n6n1n2 n3 n4 n5
x x
xx
x
x
n0
n0
II
III
IV
n10
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n10
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n9n8n7n6n1n2 n3 n4 n5
x x
xx
x
x
n0
n0
II
III
IV
n11
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n11
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n10n9n8n7n6n1n2 n3 n4 n5
x x
xx
x
x
n0
n0
II
III
IV
n12
x2
x1
l2 l1
l4
l3
l6l7
Fitimi i numrit të rrotullimeve n12
Transmetuesi i lëvizjes kryesore
n11n10n9n8n7n6n1n2 n3 n4 n5
Rezyme
• Ndërrimi i shkallëzuar i rrotullimeve mund të arrihet përmes transmetuesve me dhëmbëzore, transmetuesve të shkallëzuar me rripa ose elektromotorit me rrymë të vazhduar dhe me konstruksion të veçante. Ndërrimi i shkallëzuar arrihet me dhembezor te ndërrueshëm, pastaj me dhëmbëzore lëvizës, me ane te lidhëseve, dhe me kombinimin e dhëmbëzorve lëvizës dhe lidhëseve.
• Te çdo transmetues në parim nuk është e dëshirueshme që në transmetues të rritet numri i rrotullimeve por nëse veç duhet, atëherë përshpejtimin duhet kryer menjëherë në boshtet e para.
• Rekomandohet numër më i madh shkallësh në boshtet e para por me raport më të vogël të transmetimit ndërsa në boshtet e fundit shumëzim (rritje) më të vogël me raporte më të mëdha.
• Ngadalësim të madh të rrotullimeve duhet bërë në boshtet e prapme (fundit). Në këtë mënyrë, në fillim të transmetuesit, boshtet do të jenë më të holla dhe më të dobëta si dhe dhëmbëzore të dimensionuar ma dobët ndërsa në pjesën përfundimtare të transmetuesit do të jenë boshtet dhe dhëmbëzoret më të fort.
Ligjërata II
z3
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË TË NDËRRUESHËM z1
I
z2z3
II
III
z4
z1
z2
z4
Boshti hyrës
Boshti ndërmjetsues
Boshti dalës
Ndërrimi i dhëmbëzorve
Dhëmbëzorët udhëzues
Dhëmbëzori i ndërrueshëm
Dhëmbëzori i udhëzuar
TRANSMETUESIT ME DHËMBËZORË TË NDËRRUESHËM z1
I
z2z3
II
III
z4
z1
z2
z4
Boshti hyrës
Boshti ndërmjetsues
Boshti dalës
Ndërrimi i dhëmbëzorve
TRANSMETUESIT ME BOSHTE TË LËVIZSHME
z5z3
z1
z7
z4z2z6
III
II
I
z8
Boshti i lëvizëshëm hyrës
Boshti i lëvizëshëm ndërmjetsues
Boshti dalës
Transmetimi i lëvizjes
n0
n1
TRANSMETUESIT ME RRIPA
elektromotori
Boshti kryesor
Boshti dalës
Boshti hyrës
Transmetimi i lëvizjes
Rrota e shkallëzuar
rripi
Koka shtërnguese
Transmetuesi me rripa shkallëzor
d1 d2
d3d4
d4
d3
d1
d
d
Distanca boshtore
rripi
d2
Boshti hyrës
Boshti dalës
Rrota e shkallëzuar e boshtit dalës
rrota e shkallëzuar e boshtit hyrës
Transmetuesi i shkallëzuar me nëntë rrotullime të ndryshme
z1
z3
d3
d2
d1 z6
z5
AIIz4S
z2
IBoshti hyrës
Boshti dalës
Siguresa për kyqje
Doreza për rrotullimin e
boshtit II
xhunto Levizja e xhuntos majtasTransmetimi rrotullimeve nga boshti hyrës në boshtin dalësLëvizja djathtas e xhunos
Rezyme
• Ndërrimi i rrotullimeve me anë të dhëmbëzoreve te ndërrueshëm është shumë më i lirë dhe si konstruksion është shumë më i lehtë për zbatim në punë, mirëpo koha e nevojshme për ndërrimin e rrotullimeve është me e gjatë. Prandaj kjo mënyrë e ndërrimit zbatohet te makinat e thjeshta metalprerëse, arsye vetëm për arritjen e një çmimi sa më të ulët, ose te makinat për prodhimtari serike sepse ndërrimi i rrotullimeve është i rrallë.
• Dhëmbëzoret te ndërrueshëm mund të përdoren për ndërrimin e rrotullimeve te transmetuesit e lëvizjes kryesore, e më shpesh përdoret ne transmetuesit e lëvizjes ndihmese.
Ligjërata III
TRANSMETUESIT ME NDËRRIM KONTINUAL
• kanë një përparësi të mëdha ndaj transmetuesëve me ndërrim shkallëzor e kjo është shfrytëzimi i plotë i shpejtësisë së prerjes.
• këta transmetues nuk ka humbje të shpejtësisë prerëse, se munden me sigurua saktë shpejtësinë prerëse të llogaritur, në kufi midis numrit më të vogël dhe më të madh të rrotullimit.
TRANSMETUESIT ME NDËRRIM KONTINUAL
• Egzistojnë tri lloje të këtyre transmetuesëve• mekanik, • hidraulik dhe • elektrik
Transmetuesi me friksioni, varianti EL
rrota konike frksione
Rrota pasive
susta për shtypjeboshtit dalës
Dhëmbëzorët reduktues
Boshti ngasës
Sipërfaqet friksione
Ndërrimi i raportit të transmisionit duke lëvizur rrotën konike
Transmetuesi me friksioni
Doreza për ndërrimin e raportit të transmisionit
Elementi ngasës
Elementi pasiv ose i ngasur
meselementi
r 2
Rrezja e kontaktit në elementin pasiv ose të
ngasur
r 1
Rrezja e kontaktit në elementin ngasës
Ndryshimi i rrezeve të kontaktit me lëvizjen e meselementit
Transmetuesi me friksioni
Elementi ngasës
Elementi pasiv ose i ngasur
meselementi
r2
Rrezja e kontaktit në elementin pasiv ose të
ngasur
Ndryshimi i rrezeve të kontaktit me lëvizjen e meselementit
r1
Rrezja e kontaktit në elementin ngasës
Transmetuesi me friksioni
Boshti hyrës
Boshti dalës
r1
r2
Elementi ndërmjetësues
Elementi i ngasur
Elementet ngasëse
NDËRRIMI ME NDIHMËN E DHËMBËZORIT TË LEVIZSHËM KONIK
DhëmbëzoriNgasës
DhëmbëzorëtKonik për ndërrim të kahut të rrotullimit
Ndërrimi i kahut të rrotullimit të boshtit dalës II
Boshti dalës II
Transmetuesi i Nortonit
z1 z2z3
z4
3z5
1
z6
2
III
II
I
z4z3
z2
z1
z51
3
2
z6
Transmetimi me pykën lëvizëse
I
12
II
3
Rezyme
• Në mënyrë që ndërtimi i makinave metalprerëse të jetë sa më ekonomik, te makinat universale të makinat metalprerëse zbatohet ndërtimi sipas sistemit të familjes ndërsa te makinat speciale sipas sistemit të ngritur me njësitë e tipizuara. Në makinat të cilat janë ndërtuar sipas sistemeve të prezantuara, e edhe në ato ku këto sisteme nuk janë zbatuar plotësisht, mund të arrihen përshpejtime në konstruksion dhe në ekonomizim të prodhimit, nëse zbatohen masa sa me shume të normuara ose të tipizuara.
• Te transmetuesit me ndryshim kontinual të rrotullimeve ndryshimi kontinual i rrotullimeve mund të realizohet me transmetues mekanike, hidraulike dhe elektrike.