Tratado abreviado sobre las etapas del camino a la iluminación

Lama Tsongkhapa

ལམ་རམི་བ'ས་དནོ།

!་ེཙ%ང་ཁ་པ་ཆནེ་པསོ་མཛད། 

༡ uན་ཚ&གས་དགེ་ལེགས་byེ་བས་བskruན་པའི་sku། ། མཐའ་ཡས་འgོr་བའི་རེ་བ་skོང་བའི་གsuང༌། ། མ་luས་ཤེས་by་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པའི་uགས། ། akyའི་གཙG་བH་དI་ལ་མགོས་yག་འཚལ། །

༢ zl་མེད་stོན་པ་དེ་ཡི་srས་kyི་མཆོག ། rgyལ་བའི་མཛད་པ་kuན་gyི་uར་བsnམས་ནས། ། grངས་མེད་ཞིང་du་spruལ་པས་rnམ་རོལ་བ། ། མི་ཕམ་འཇམ་པའི་དbyངས་ལ་yག་འཚལ་ལོ། །

༣ ཤིན་tu་དཔག་པར་དཀའ་བ་rgyལ་བའི་yuམ། ། ཇི་བཞིན་དགོངས་པ་འgེrལ་མཛད་འཛམ་gིlང་rgyན། ། klu་sgruབ་ཐོཌ་མེད་ཅེས་ནི་ས་གsuམ་ན། ། ཡོངས་su་grགས་པའི་ཞབས་ལ་བདག་yག་འཚལ། །

~ ~1

Tratado abreviado sobre las etapas del camino a la iluminación

Lama Tsongkhapa

1

Cuerpo formado por millones de virtudes perfectas y abundantes. Habla que colma las esperanzas de infinitos seres errantes. Mente que ve todo lo cognoscible tal y como es. Oh, principal entre los Sakya, ante ti me postro.

2

Supremos entre los hijos espirituales de tal Maestro sin par, cargáis el peso de las acciones iluminadas de los vencedores y desplegáis emanaciones en incontables tierras. Oh, Maitreya y Manyushri, ante vosotros me postro.

3

La Madre de los Vencedores es de ardua comprensión. Vosotros, ornamentos del mundo, explicáis su significado y sois célebres en los tres estratos de la Tierra. Oh, Nagaryuna y Asanga, ante vosotros me postro.

~ ~2

༤ ཤིང་rt་ཆེན་པོ་གཉིས་ལས་ལེགས་བrgyuད་པའི། ། ཟབ་མHའg་lt་བ་rgy་ཆེན་spyོད་པའི་ལམ། ། མ་ནོར་ཡོངས་su་rོdzགས་པའི་གནད་བsduས་པའི། ། གདམས་པའི་མཛ&ད་འཛlན་མར་མེ་མཛད་ལ་འduད། །

༥ རབ་འbyམས་གsuང་རབ་kuན་ལ་lt་བའི་མིག ། skལ་བཟང་ཐར་པར་བgོrད་པའི་འjuག་ངོགས་མཆོག ། བrʦེ་བས་བskyོད་པའི་ཐབས་མཁས་མཛད་པ་ཡིས། ། གསལ་མཛད་བཤེས་གཉེན་rnམས་ལ་guས་yག་འཚལ། །

༦ འཛམ་gིlང་མཁས་པ་ཡོངས་kyི་གʦuག་གི་rgyན། ། sན་པའི་བ་དན་འgོr་ན་lhང་ངེ་བ། ། klu་sgruབ་ཐོགས་མེད་གཉིས་ལས་རིམ་བཞིན་du། ། ལེགས་བrgyuད་byང་uབ་ལམ་gyི་རིམ་པ་ནི། །

༧ skyེ་དguའི་འདོད་དོན་མ་luས་skོང་བས་ན། ། གདམས་པ་རིན་ཆེན་དབང་གི་rgyལ་པH་stI། ། གuང་བཟང་stོང་གི་u་བོ་འdu་བའི་yིར། ། དཔལ་ldན་ལེགས་པར་བཤད་པའི་rgy་མཚ&འང་ཡིན། །

~ ~3

4

Posees el tesoro de instrucciones que contienen la doctrina central completa e inequívoca de la visión profunda y la conducta extensa: las vías que se derivan del legado excelente del linaje de los dos grandes pioneros. Oh, Dipamkara, ante ti me inclino.

5

Ojos que han leído todas las miríadas de escrituras, portón supremo para los afortunados que caminan hacia la liberación: actuáis con métodos expertos impregnados de compasión. Oh, Maestros virtuosos, ante vosotros me postro con respeto.

6

Joyas de la corona entre los eruditos del mundo, vuestros estandartes de fama resplandecen entre los seres. Oh, Nagaryuna y Asanga, de vosotros fluye gradualmente la ilustre estirpe de las etapas del camino a la iluminación,…

7

…que es la reina entre las instrucciones valiosas, pues colma todo deseo de las seis criaturas sin excepción. Dado que en ella confluyen mil ríos de obras extraordinarias, es también un océano de sabiduría gloriosamente expresado.

~ ~4

༨ བstན་པ་ཐམས་ཅད་འགལ་མེད་rོtགས་པ་དང༌། ། གsuང་རབ་མ་luས་གདམས་པར་འཆར་བ་དང༌། ། rgyལ་བའི་དགོངས་པ་བདེ་blག་rེད་པ་དང༌། ། ཉེས་spyོད་ཆེན་པHའg་གཡང་ས་ལས་kyང་བsruང༌། །

༩ དེ་yིར་rgy་བོད་མཁས་པའི་skyེ་བH་ནg། ། skལ་ldན་du་མས་བstེན་པའི་གདམས་པ་མཆོག ། skyེས་bu་གsuམ་gyི་ལམ་gyི་རིམ་པ་ཡིས། ། ཡིད་རབ་མི་འrོག་དpyོད་ldན་su་ཞིག་ཡོད། །

༡༠ གsuང་རབ་kuན་gyི་sིང་པོ་བsdu་བsdu་བ། ། uལ་འདི་uན་རེ་stོན་དང་ཉན་པས་kyང༌། ། དམ་ཆོས་འཆད་དང་ཐོས་པའི་ཕན་ཡོན་ཚ&གས། ། rlབས་ཆེན་sduད་པར་ངེས་པས་དེ་དོན་བསམ། །

༡༡ དེ་ནས་འདི་yིའི་ལེགས་ཚ&གས་ཇི་sེད་པའི། ། rེtན་འbེrལ་ལེགས་པར་འgིrག་པའི་rʦ་བ་ནི། ། ལམ་stོན་བཤེས་གཉེན་དམ་པ་འབད་པ་ཡིས། ། བསམ་དང་sbyོར་བས་uལ་བཞིན་བstེན་པ་ru། །

~ ~5

8

Permite comprender que todas las enseñanzas son coherentes, percibir cada escritura como una instrucción práctica, y saber con facilidad qué quisieron decir los Vencedores, asimismo, protege del abismo de los pecados graves.

9

Siendo así, ¿qué filósofo podría dejar de sentirse embelesado por esta suprema instrucción, aplicada por eruditos indios y tibetanos entre muchos seres afortunados, que contiene las etapas del camino para los seres de las tres capacidades?

10

Es la esencia de todas las escrituras condensada brevemente. Con solo recitarla, o escucharla una vez, se derivan los beneficios de enseñar y aprender el santo dharma. Engloba grandes olas meritorias. Contempla, pues, su sentido.

11

Tras ello, la raíz de la buena conjunción de condiciones auspiciosas para cualquier bondad en esta y otras vidas es confiarse de pensamiento y obra, de forma apropiada y tenaz, a un mentor espiritual que nos guíe en el camino.

~ ~6

༡༢ མཐོང་ནས་sོrག་གི་yིར་ཡང་མི་གཏོང་བར། ། བཀའ་བཞིན་sgruབ་པའི་མཆོད་པས་མཉེས་པར་byེད། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༡༣ དལ་བའི་rེtན་འདི་ཡིད་བཞིན་ནོར་ལས་lhག ། འདི་འdr་rེད་པ་ད་རེས་ཙམ་ཞིག་ཡིན། ། rེད་དཀའ་འཇིག་sl་ནམ་མཁའི་gོlག་དང་འdr། ། uལ་འདི་བསམས་ནས་འཇིག་rེtན་by་བ་kuན། །

༡༤ sbuན་པ་འyར་བ་བཞིན་du་rོtགས་gyuར་ནས། ། ཉིན་མཚན་kuན་tu་sིང་པH་ལIན་པ་དགོས། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༡༥ ཤི་ནས་ངན་འgོrར་མི་skyེའི་གདེང་མེད་ཅིང༌། ། དེ་ཡི་འཇིགས་skyོབ་དཀོན་མཆོག་གsuམ་du་ངེས། ། དེ་yིར་skyབས་འgrH་ཤgན་tu་བrtན་པ་དང༌། ། དེ་ཡི་བslབ་by་ཉམས་པ་མེད་པར་by། །

~ ~7

12

Viéndolo así, no lo abandonaré ni aun a costa de mi vida, y lo complaceré ofreciéndole el cumplimiento de sus consejos. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

13

Esta vida ociosa vale más que una joya que conceda deseos. Tan solo en esta ocasión, he logrado una vida tan valiosa, mas es ardua de conseguir y tan fugaz como un relámpago. Reflexionando en esto, veré que toda tarea mundana…

14

…es como el volátil salvado al aventar la cebada; y que debo siempre extraer la esencia de esta existencia. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

15

No sé a fe cierta que no naceré en el averno tras mi muerte, mas, sin duda, las Tres Joyas pueden ampararme de tal horror. Debo, por tanto, consolidar mi práctica de ir por refugio y vigilarme a fin de no transgredir sus preceptos.

~ ~8

༡༦ དེ་ཡང་དཀར་ནག་ལས་འbrས་ལེགས་བསམས་ནས། ། blང་དོར་uལ་བཞིན་sgruབ་ལ་རག་ལས་སོ། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༡༧ ལམ་མཆོག་sgruབ་ལ་མཚན་ཉིད་ཚང་བའི་rེtན། ། མ་rེད་བར་du་ས་yོད་མི་འོང་བས། ། དེ་ཡི་མ་ཚང་མེད་པའི་rgyu་ལ་བslབ། ། sgོ་གsuམ་sdིག་ltuང་dིr་མས་spགས་པ་འདི། །

༡༨ lhག་པར་ལས་sgrིབ་sbyོང་བ་གནད་ཆེ་བས། ། rgyuན་du་stོབས་བཞི་ཚང་བར་བstེན་པ་གཅེས ། ། 1

rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༡༩ sduག་བདེན་ཉེས་དམིགས་བསམ་ལ་མ་འབད་ན། ། ཐར་པ་དོན་གཉེར་ཇི་བཞིན་མི་skyེ་ཞིང༌། ། kuན་འbyuང་འཁོར་བའི་འjuག་རིམ་མ་བསམས་ན། ། འཁོར་བའི་rʦ་བ་གཅོད་uལ་མི་ཤེས་པས། །

duས་rgyuན་tu་rེtན་gyི་stོབས་དང༌། suན་འbyིན་པའི་stོབས། slར་ldོག་པའི་stོབས། གཉེན་པོ་kuན་tu་spyོད་1

པའི་stོབས་ཏེ་stོབས་བཞིའི་བཤགས་sdོམ་ཚང་བར་བstེན་པར་གཅེས་སོ།

~ ~9

16

Para ello, tras considerar el karma y sus frutos blancos y negros, he de adoptar y abandonar las acciones como corresponda. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

17

Mientras no tenga un cuerpo que reúna toda característica, no abarcaré la práctica de la senda suprema, luego debo tratar de alcanzar las causas completas para obtenerlo. Como estas tres puertas enturbiadas por faltas y caídas…

18

…es vital que las purifique, en especial, de las obstrucciones kármicas, debo aplicar y apreciar siempre las cuatro fuerzas . 2

De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

19

Si no me esmero en reflexionar sobre los defectos de la verdad del sufrimiento, no brotará un deseo genuino por la liberación en mi mente. Sin cavilar sobre el origen del sufrimiento (las etapas de inserción al samsara), no sabré cómo erradicarlo.

Las cuatro fuerzas paliativas son la fuerza de la presencia, la del arrepentimiento, la 2

del método y la de la resolución.

~ ~10

༢༠ sིrད་ལས་ངེས་འbyuང་skyོ་ཤས་བrtན་པ་དང༌། ། འཁོར་བར་གང་གིས་བཅིངས་པ་ཤེས་པ་གཅེས། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། ། ༢༡ སེམས་བskyེད་ཐེག་མཆོག་ལམ་gyི་གuང་ཤིང་stེ། ། rlབས་ཆེན་spyོད་པ་rnམས་kyི་གཞི་དང་rེtན། ། ཚ&གས་གཉིས་kuན་ལ་གསེར་འgyuར་rʦི་lt་bu། ། རབ་འbyམས་དགེ་ཚ&གས་sduད་པའི་བསོད་ནམས་གཏེར། །

༢༢ དེ་ltར་ཤེས་ནས་rgyལ་srས་དཔའ་བོ་rnམས། ། རིན་ཆེན་སེམས་མཆོག་uགས་དམ་མཐིལ་du་འཛlན། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༢༣ sbyིན་པ་འgོr་བའི་རེ་skོང་ཡིད་བཞིན་ནོར། ། སེར་snའི་མduད་པ་གཅོད་པའི་མཚ&ན་ཆ་མཆོག ། མ་uམ་sིང་stོབས་བskyེད་པའི་rgyལ་srས་spyོད། ། sན་པའི་grགས་པ་yོགས་བcuར་sgrོག་པའི་གཞི། །

~ ~11

20

Resultan, pues, esenciales una firme desilusión y renuncia de la existencia, y el conocimiento de qué me ata al samsara. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

21

La bodichita es la piedra angular del camino Mahayana. Es la base y los cimientos de la gran conducta extensa, la piedra filosofal de cada elemento en ambas acumulaciones, el tesoro de méritos destilado de una inmensidad de virtud.

22

Teniendo conocimiento de ello, los heroicos bodisatvas mantienen la suprema y preciada mente como práctica central. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

23

La generosidad es una joya que colma los deseos de los seres, la mejor arma para cortar los nudos de la avaricia, la pauta que engendra determinación intrépida en el bodisatva, la razón para proclamar su fama en las diez direcciones.

~ ~12

༢༤ དེ་ltར་ཤེས་ནས་luས་དང་ལོངས་spyོད་དགེ། ། ཡོངས་su་གཏོང་བའི་ལམ་བཟང་མཁས་པས་བstེན། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༢༥ uལ་rིམས་ཉེས་spyོད་dིr་མ་འruད་པའི་u། ། ཉོན་མོངས་ཚ་གduང་སེལ་བའི་zl་བའི་འོད། ། skyེ་དguའི་དbuས་ན་lhuན་པོ་lt་buར་བrིjད། ། stོབས་kyིས་བsdིགས་པ་མེད་པར་འgོr་kuན་འduད། །

༢༦ དེ་ltར་ཤེས་ནས་ཡང་དག་blངས་པའི་rིམས། ། དམ་པ་rnམས་kyིས་མིག་བཞིན་བsruང་བར་མཛད། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༢༧ བཟོད་པ་stོབས་ldན་rnམས་ལ་rgyན་gyི་མཆོག ། ཉོན་མོངས་གduང་བའི་དཀའ་uབ་kuན་gyི་uལ། ། ཞེ་sdང་ལག་འgrHའg་དgr་ལ་ནམ་མཁའ་ldིང༌། ། ཚlག་rʦuབ་མཚ&ན་ལ་sr་བའི་གོ་ཆ་ཡིན། །

~ ~13

24

Teniendo conocimiento de ello, los sabios transitan la buena senda de dar sus cuerpos, haciendas y virtudes, por entero. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

25

La moralidad es el agua que limpia las manchas de las infamias, la luz de luna que refresca el sofocante calor de las pasiones , 3

despunta, augusta como el monte Meru, entre los nueve seres, y disciplina a todos los seres errantes, sin usar la fuerza.

26

Teniendo conocimiento de ello, los sublimes protegen, como sus ojos, la correcta disciplina a que se sometieron. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

27

La paciencia es el adorno máximo de los poderosos, la mejor resistencia ante las punzadas de las pasiones, un águila real que acecha al enemigo —la culebra del odio—, un escudo férreo ante las armas que son los insultos.

En este texto, «pasiones» es sinónimo de emociones nocivas y se refiere a emociones 3

que nos hacen sufrir, como el deseo, el odio, la envidia, el rencor, la avaricia, etc.

~ ~14

༢༨ དེ་ltར་ཤེས་ནས་བཟོད་མཆོག་གོ་ཆ་ལ། ། rnམ་པ་sn་ཚ&གས་uལ་gyིས་གོམས་པར་མཛད། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༢༩ མི་ldོག་བrtན་པའི་བrʦོན་འgruས་གོ་བགོས་ན། ། luང་rོtགས་ཡོན་ཏན་ཡར་ངHའg་zl་བཞིན་འཕེལ། ། spyོད་ལམ་ཐམས་ཅད་དོན་དང་ldན་པར་འgyuར། ། གང་བrʦམས་ལས་kyི་མཐའ་rnམས་ཡིད་བཞིན་འgruབ། །

༣༠ དེ་ltར་ཤེས་ནས་ལེ་ལོ་kuན་སེལ་བའི། ། rlབས་ཆེན་བrʦོན་འgruས་rgyལ་srས་rnམས་kyིས་བrʦམས། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༣༡ བསམ་གཏན་སེམས་ལ་དབང་བsgyuར་rgyལ་པH་stI། ། བཞག་ན་གཡH་མIད་རི་ཡི་དབང་པོ་བཞིན། ། བཏང་ན་དགེ་བའི་དམིགས་པ་kuན་ལ་འjuག ། luས་སེམས་ལས་su་ruང་བའི་བདེ་ཆེན་འdེrན། །

~ ~15

28

Teniendo conocimiento de ello, se habitúan a la armadura suprema que es la paciencia, utilizando métodos diversos. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

29

Al vestir los ropajes de un esfuerzo firme e inquebrantable, el estudio y las realizaciones engrosan como la luna creciente, todas las conductas pasan a tener sentido, y llevamos a buen término las acciones que comenzamos.

30

Teniendo conocimiento de ello, los bodisatvas comienzan con grandes olas de esfuerzo que eliminan toda desgana. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

31

La concentración es la soberana que gobierna la mente: si la emplaza, se queda inmóvil como la montaña mayor, si la emplea, se absorbe en cualquier objeto virtuoso; e induce el gran gozo de un cuerpo y una mente serviciales.

~ ~16

༣༢ དེ་ltར་ཤེས་ནས་rnལ་འbyོར་དབང་པོ་rnམས། ། rnམ་གཡེང་དgr་འཇོམས་ཏིང་འཛlན་rgyuན་du་བstེན། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༣༣ ཤེས་རབ་ཟབ་མHའg་དེ་ཉིད་lt་བའི་མིག ། sིrད་པའི་rʦ་བ་druངས་ནས་འbyིན་པའི་ལམ། ། གsuང་རབ་kuན་ལས་བsŋགས་པའི་ཡོན་ཏན་གཏེར། ། གཏི་muག་muན་སེལ་sgrོན་མེའི་མཆོག་tu་grགས། །

༣༤ དེ་ltར་ཤེས་ནས་ཐར་འདོད་མཁས་པ་ཡིས། ། ལམ་དེ་འབད་པ་du་མས་བskyེད་པར་མཛད། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༣༥ rʦེ་གཅིག་བསམ་གཏན་ཙམ་ལ་འཁོར་བ་ཡི། ། rʦ་བ་གཅོད་པའི་nuས་པ་མ་མཐོང་ཞིང༌། ། ཞི་གནས་ལམ་དང་brལ་བའི་ཤེས་རབ་kyིས། ། ཇི་ཙམ་དpyད་kyང་ཉོན་མོངས་མི་ldོག་པས། །

~ ~17

32

Teniendo conocimiento de ello, los grandes yoguis derrotan al enemigo de la distracción con constante concentración. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

33

La sabiduría es, como sabemos, el ojo que observa la eseidad, el trayecto que arranca las raíces del samsara, el tesoro de virtudes alabado en todas las escrituras: la lámpara suma que disipa la oscuridad de la ignorancia.

34

Teniendo conocimiento de ello, los sabios que ansían la liberación desarrollan tal vía con obstinado empeño. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

35

No veo cómo la concentración enfocada en un punto podría, por sí sola, cortar la raíz del samsara. La sabiduría, sin el sendero de la calma mental, por mucho que analice, no disolverá las pasiones.

~ ~18

༣༦ ཡིན་luགས་u་ཐག་ཆོད་པའི་ཤེས་རབ་དེ། ། གཡH་མIད་ཞི་གནས་rt་ལ་བskyོན་ནས་ནི། ། མཐའ་brལ་དbu་མའི་རིགས་པའི་མཚ&ན་rོnན་gyིས། ། མཐར་འཛlན་དམིགས་གཏོད་ཐམས་ཅད་འཇིག་byེད་པའི། །

༣༧ uལ་བཞིན་དpyོད་པའི་ཡངས་པའི་ཤེས་རབ་kyིས། ། དེ་ཉིད་rོtགས་པའི་blH་gr¡ས་rgyས་པར་མཛད། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༣༨ rʦེ་གཅིག་གོམས་པས་ཏིང་འཛlན་འgruབ་པ་ནི། ། smོས་པར་ཅི་འཚལ་uལ་བཞིན་དpyོད་པ་ཡི། ། སH་ས¡ར་rོtག་པ་ཡིས་kyང་ཡིན་luགས་ལ། ། གཡH་མIད་ཤིན་tu་བrtན་པར་གནས་པ་ཡི། །

༣༩ ཏིང་འཛlན་བskyེད་པར་མཐོང་ནས་ཞི་lhག་གཉིས། ། zuང་འbེrལ་sgruབ་ལ་བrʦོན་rnམས་ཡ་མཚན་ནོ། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

~ ~19

36

Esta sabiduría que analiza, meticulosa, el modo de ser, a la grupa del caballo de la inalterable calma mental, con el afilado sable de los razonamientos del Camino Medio y sin extremos, destruye toda mira de las nociones extremas.

37

Mediante tan vasta sabiduría, que analiza con precisión, el intelecto que comprende la eseidad se intensifica. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

38

¿Hace falta decir que meditando en un solo punto se obtiene concentración? También puede obtenerse una concentración muy estable e imperturbable que discierne, analizando debidamente, el modo de ser.

39

Cuán admirables son los que descubren este hecho y se afanan con vigor por lograr la unión de calma mental y visión superior. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

~ ~20

༤༠ མཉམ་གཞག་ནམ་མཁའ་lt་buའི་stོང་ཉིད་དང༌། ། rེjས་ཐོབ་sgyu་མ་lt་buའི་stོང་པ་གཉིས། ། བsgོམས་ནས་ཐབས་ཤེས་zuང་du་འbེrལ་བ་ཡིས། ། rgyལ་srས་spyོད་པའི་ཕ་རོལ་འgོr་བར་བsŋགས། །

༤༡ དེ་ltར་rོtགས་ནས་yོགས་རེའི་ལམ་gyིས་ནི། ། ཚlམ་པ་མེད་པ་skལ་བཟང་rnམས་kyི་luགས། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

༤༢ དེ་ltར་rgyu་དང་འbrས་buའི་ཐེག་ཆེན་gyི། ། ལམ་མཆོག་གཉིས་ཀར་དགོས་པའི་uན་མོང་ལམ། ། ཇི་བཞིན་བskyེད་ནས་མཁས་པའི་དེད་དཔོན་gyི། ། མགོན་ལ་བrེtན་ནས་rgyuད་sdེའི་rgy་མཚG་ཆ¤ར། །

༤༣ uགས་ནས་ཡོངས་rོdzགས་མན་ངག་བstེན་པ་དེས། ། དལ་འbyོར་ཐོབ་པ་དོན་དང་ldན་པར་byས། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་ཉམས་ལེན་དེ་ltར་བgyིས། ། ཐར་འདོད་yོད་kyང་དེ་བཞིན་བskyང་འཚལ་ལོ། །

~ ~21

40

La vacuidad semejante al espacio en la absorción meditativa, y la vacuidad semejante a una ilusión del logro subsecuente: quienes meditan en ambas aunando el método y la sabiduría, y trascienden así las conductas de los bodisatvas, son elogiados.

41

Comprender esto así y no conformarse con veredas parciales es el modo en que se conducen los afortunados. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

42

Tras haber engendrado cabalmente esta vía común, requisito para los dos supremos ramales del Mahayana: el causal y el resultante; guiado por navegantes expertos, me adentré en el océano inmenso de los tantras.

43

Entonces, apliqué por entero las instrucciones, dándole así un verdadero sentido a esta vida de ocio y oportunidad. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

~ ~22

༤༤ རང་གི་ཡིད་ལ་གོམས་པར་by་yིར་དང༌། ། skལ་བཟང་གཞན་ལའང་ཕན་པར་by་བའི་yིར། ། rgyལ་བ་དgyེས་པའི་ཡོངས་su་rོdzགས་པའི་ལམ། ། གོ་slའི་ངག་གིས་བཤད་པའི་དགེ་བ་དེས། །

༤༥ འgོr་བ་kuན་kyང་rnམ་དག་ལམ་བཟང་དང༌། ། འbrལ་མེད་gyuར་ཅིག་ཅེས་ན་smོན་ལམ་འདེབས། ། rnལ་འbyོར་ངས་kyང་smོན་ལམ་དེ་ltར་བཏབ། ། ཐར་འདོད་yེད་kyང་དེ་བཞིན་འདེབས་འཚལ་ལོ། །

ཞེས་byང་uབ་ལམ་gyི་རིམ་པའི་ཉམས་ལེན་gyི་rnམ་གཞག་མདོར་བsduས་ཏེ་

བrjེད་byང་du་byས་པ་འདི་ནི། མང་du་ཐོས་པའི་དགེ་slོང་spོང་བ་པ་blོ་བཟང་

grགས་པའི་དཔལ་gyིས། །འbrོག་རི་བH་ཆI་དགེ་ldན་rnམ་པར་rgyལ་བའི་glིང་du་

sbyར་བའོ།། །།

~ ~23

44

Con la intención de habituar mi propia mente y además de ser de provecho para otros de fortuna similar a la mía, he explicado, en palabras sencillas, el camino que complace a los Vencedores, por completo.

45

«Que esta virtud sirva para que ningún ser errante se aparte del sendero puro y sublime», tal es mi oración. De este modo he practicado yo, un yogui; asimismo, vosotros que buscáis la liberación debéis hacer lo propio.

❊

Esta presentación concisa sobre las etapas del camino a la iluminación escrita en forma de memorando fue compuesta por el glorioso erudito, monje y renunciante llamado Lobsang Dakpa en el gran retiro de montaña de Geden Nampar Guielwe Ling.

❊

© Traducción al castellano, Marta Saro (Tenzin Dolkar), Dharamsala, 2020.

Grupo de Facebook: Dharma En Castellano

~ ~24