Trịnh Công Sơn Bửu Ý Nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo

 và Hoàng Phủ Ngọc Tuờng tại quán cà phê "Bạn Tôi"

 

Trái sang: Đặng Văn Giăng, Nguyễn Đắc Xuân, Hoàng Phủ Ngọc Tường, Trịnh Công Sơn, Dương Minh Long, bạn DML chụp tại Huế, 1995.

Trịnh Công Sơn & Hoàng Phủ Ngọc Tường.

 

Tội Ác Thảm Sát Tết Mậu Thân 1968:http://luongtamconggiaovietnam.blogspot.com/2013/02/hay-noi-truoc-

ngay-chet.html

Trịnh Công Sơn và Hoàng Phủ Ngọc Tường 

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã nói gì trong ngày 30/4/1975?http://quehuongngaymai.com/forums/showthread.php?t=146213 

 

Đài Sài Gòn 30/4/1975 phát đi những gì? (Bùi Văn Phú)

http://www.bbc.co.uk/vietnamese/forum/2011/04/110429_buivanphu_saigon.shtml 

 

Trịnh Công Sơn hát mừng ngày 30 tháng 4

http://www.youtube.com/watch?v=kp6i3XOZ-cQ 

Trịnh Công Sơn: Linh Hồn Lấp Lửng, Việt Hải Los Angeles:

http://www.motgoctroi.com/StNguoiNViec/TCS_lhlaplung_VH.htm 

 

 

Trịnh Công Sơn, một loại ký sinh trùng !

 

 

Sau khi miền Nam bị CS cưỡng chiếm thì bao nhiêu sự thật lịch sử đã lần lượt được phơi bày, nhưng chân tướng của Trịnh Công Sơn vẫn còn được một số người cố gắng che dấu. Những  người này cố tròng vào cổ Trịnh Công Sơn cái vòng hào quang “Quốc Gia”, họ tiếp tục ca tụng Trịnh Công Sơn là một người quốc gia !

Nhưng có một sự thật hiển nhiên mà họ không thể chối cãi được, là trong suốt cuộc chiến của người Việt Quốc Gia chống lại sự xích hoá của CS Quốc tế, được thực hiện bởi tay sai đắc lực là CS Hà Nội; Trịnh Công Sơn là một tên trốn lính. Chẳng những trốn lính, chẳng những đứng bên lề cuộc chiến, không hề chiến đấu bảo vệ chính bản thân của mình trước làn sóng xâm lăng của CS, Trịnh Công Sơn  còn tiếp tay cho công cuộc xâm lăng của CS bằng những bài ca phản chiến !

Vào ngày 30 - 4-1975, Trịnh Công Sơn đã lớn tiếng minh định anh ta không phải là người Quốc Gia khi hát bài Nối Vòng Tay Lớn trên đài phát thanh Sàigon để  “chào mừng cách mạng thành công ” vào lúc xe tăng CS Bắc Việt vừa tới dinh Độc Lập !

Nguyễn Đắc Xuân, một người bạn rất thân của Trịnh Công Sơn, một tay đao phủ của thành phố Huế trong biến cố Tết Mậu Thân 1968, (đệ nhất đao phủ là Hoàng Phủ Ngọc Tường, cũng là bạn rất thân của Trịnh Công Sơn - Trịnh Cung và Đinh Cường ),  viết rằng:

“Từ sau ngày Trịnh Công Sơn qua đời, nhiều dư luận trong và ngoài nước có khuynh hướng “lôi anh về phía bên này” hoặc “đẩy anh về phía bên kia”. Đối với Trịnh Công Sơn ai lôi anh thì cứ lôi, ai đẩy anh thì cứ đẩy, “kệ”. Trịnh Công Sơn là Trịnh Công Sơn, ai muốn hiểu sao cứ hiểu. Tuy nhiên cuộc đời nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã thuộc về lịch sử, mà đã là lịch sử thì “bên này” hay “bên kia” phải được chứng minh bằng tư liệu, tư liệu thành văn và tư liệu sống, nói có sách mách có chứng. Không thể phát ngôn về Trịnh Công Sơn theo cảm tính hay theo một định kiến nào....”

(Trịnh Công Sơn, có một thời như thế – Nguyễn Đắc Xuân - nhà xuất bản Văn Học).

 

Dựa theo những “tư liệu thành văn và tư liệu sống”, Nguyễn Đắc Xuân đã trích lại những điều sau đây do chính Trịnh Công Sơn viết xuống trong quyển sách vừa dẫn:

 

 Thời kỳ trốn lính

Trước khi sống qua một thời kỳ bất ổn định, tôi đã từng có được hai năm sống thong dong hợp pháp như tất cả mọi người đàng hoàng đứng đắn trên mặt đất. Muốn được thế, tôi đã phải đánh đổi bằng gần sáu mươi ngày nhịn đói tuyệt đối trong hai năm (mỗi năm 30 ngày liên tiếp trước khi trình diện ) để đạt được cái mức độ không đủ tiêu chuẩn của một người lính. Nhưng muốn xuống kílô nhanh còn phải không ngủ và uống thêm điamox là một thứ thuốc rút bớt nước trong các tế bào ra. Qua năm thứ ba thì không ra trình diện nữa vì cảm thấy không đủ sức khoẻ để lặp lại cái chế độ ăn uống không có thực phẩm ấy nữa. Trốn lính gần như là một cái “nghề” đầy tính chất phiêu lưu của hàng triệu thanh niên miền Nam lúc

bấy giờ. Thái độ phản kháng ấy, dù được nhìn dưới một góc độ nào đó còn mang tính thụ động, vẫn phải được nhắc nhở đến như một nốt nhạc trong trẻo đã ngân lên trong một giai đoạn u ám, nhiễm độc, giữa những đô thị miền Nam.

Tôi đã sống lang thang như một kẻ vô gia cư, vô định trú thứ thiệt. Thời gian không xê dịch nhiều, chỉ kéo dài khoảng ba năm, đó là lúc tôi nhập cư cùng một số sinh viên trốn lính khác đã có mặt trong những căn nhà tiền chế tồi tàn bỏ trống ở khu đất rộng sau trường đại học Văn khoa. Ở đây có một lợi thế là rất hiếm bị khám xét. Vào thời điểm ấy, trên khoảng đất trống lại mọc thêm một cái trụ sở Hội Hoạ Sĩ trẻ bằng gổ, hiện đa số hoạ sĩ vẫn còn có mặt trong thành phố. Giấc ngủ của tôi cứ tùy nghi hoán chuyển từ trên cái ghế bố trong túp lều này qua cái mặt nền xi măng của trụ sở hội nọ. Việc ăn uống đã có hàng quán dọc đường gần đó. Rửa mặt đánh răng thì mỗi sáng vào phòng vệ sinh của những quán cà phê quen thuộc, chỉ có việc mang theo khăn, kem và bàn chải đánh răng.

Thế đấy, nhưng chính những năm này là những năm sôi động nhất của đời tôi.

Sống trong tình trạng bấp bênh như thế tôi vẫn phải làm việc không ngừng để sống. Tôi vẫn viết đều tay và vẫn tiếp tục đi hát. Những ca khúc của tôi được in ra từng tờ rời và từng tuyển tập. Phụ trách công việc in ấn và phát hành đã có người em ruột của tôi, cũng cùng trốn lính, chăm lo. Việc in ấn càng lúc càng khó khăn, nhất là sau khi có lệnh tịch thu của chính quyền Nguyễn Văn Thiệu toàn bộ các tập ca khúc và băng nhạc của tôi. Cảnh sát lúc bấy giờ được lệnh vào tận các nhà in để truy lùng. Thế là phải đổi kế hoạch. Thay vì in trong một nhà in, nay phải rải ra trong ba bốn nhà in khác nhau. Tịch thu nơi này còn nơi khác, và dĩ nhiên, chuyện đi đứng không phải dễ dàng. Đi từ một nhà in ở vùng SàiGòn đến một nhà in ở vùng Chợ Lớn phải qua biết bao nhiêu là trạm xét hỏi.

Sau lệnh tịch thu, tất cả báo chí trong và ngoài nước đều đưa tin . Các hãng thông tấn  và truyền hình truyền thanh nước ngoài ào ạt đổ xô về nơi ăn chốn ở rất là “ híp pi” đó của tôi càng lúc càng đông. Mỗi ngày trung bình ít lắm cũng phải ba lần phỏng vấn, thu hình, thu mặt. Tôi bỗng trở nên người nổi tiếng bất đắc dĩ. Ban đầu cái sự kiện này cũng mang đến cho tôi chút niềm vui nhưng càng về sau càng trở thành một tai nạn. Họ săn đuổi tôi đến mọi chổ lánh mặt xa xôi nhất. Từ SàiGòn ra Huế, chỉ vài hôm sau đã thấy có mấy mạng người đủ các màu da, xứ sở khác nhau xuất hiện ở cửa. Đời sống bỗng chốc mất đi cái tự do được quyền không nói năng, được quyền ngồi yên tĩnh một mình mà suy ngẫm cho đến nơi đến chốn bao nhiêu điều mình chưa biết trong cõi đời rộng lớn này. Tôi phải sống những khoảnh khắc phù phiếm trên báo chí và trước ông kính ấy cho đến mười ngày trước ngày thành phố được hoàn toàn giải phóng. Giờ đây sau hai mươi năm thành phố đã mang tên Bác, thỉnh thoảng vẫn còn những cuộc phỏng vấn của người nước ngoài, nhưng vó không còn là một nỗi ám ảnh kinh hoàng nữa.

Nghĩ lại chuyện cũ, tôi biết rằng những cái đó có được là do tấm lòng ưu ái của quần chúng đối với mình. Sức mạnh tình cảm của đám đông quần chúng là một trong những tấm khiên che chở mình trước những mối đe dọa và là những kèo cột chống đỡ tinh thần và tình cảm mình được vững vàng trước bao nhiêu khó khăn phức tạp của cuộc sống.

Nhẩm tính lại, tôi đã hùn hạp tất cả vốn liếng của mình vào cái đại gia đình trốn lính vừa tròn chẵn mười ba năm.

Đã qua hẵn rồi cái thời của “bèo giạt mây trôi”, của những giấc ngủ bị săn đuổi.

(sđd tr. 179-183)

 

Thuở ấy Nhị Xuân, em ở nông trường, em ra biên giới

Đêm Nhị Xuân không còn thấy rõ màu đất đỏ và những bãi mía, bãi dứa cùng lán trại cũng khoác một màu áo khác. Mưa xuống. Hội trường dã chiến như một cái rá lọc nước thả xuống những giọt dài. Chúng tôi (Phạm Trọng Cầu, Trần Long Ẩn và tôi...) cùng anh em Thanh niên Xung phong nam nữ hát với nhau dưới một bầu trời được trang trí lạ mắt như thế. Đêm cứ dài ra và những tiếng hát cứ dài ra. Nước ở con kênh dâng lên. Mặc kệ. Cứ đứng, cứ ngồi, cứ hát. Gần khuya có cô gái Thanh niên Xung phong nhanh nhẹn vui tươi mang cho cho chúng tôi những bát cháo gà trước khi chia tay. Những khuôn mặt ấy, tôi đã quen đã nhìn thấy nhiều lần. Một giờ khuya, lên xe giã từ Nhị Xuân, lòng còn âm vang tiếng cười, tiếng hát. Những bàn tay siết chặt, những cái vẫy trong đêm không nhìn thấy. Quá giờ giới nghiêm, xe dừng lại giữa đường, không được vào thành phố. Ngủ lại chờ sáng. về lại thành phố, trở lại công việc thường ngày. Nhưng ở Nhị Xuân, có hai mươi người con gái Thanh niên Xung phong đi về phía khác. Mấy tháng sau, tôi được tin tất cả hai mươi khuôn mặt tôi đã nhìn, đã gặp đêm hôm nào ở Nhị Xuân cùng nhau ca hát, đã hy sinh ở biên giới Tây Nam . Những tiếng hát giọng cười còn đó. Những cây mía cây dứa các bạn trồng vẫn còn đó , vẫn lớn lên. Tôi bồi hồi nhìn ra quãng trời rộng và thấy lại trong trí nhớ những con người trẻ trung ấy. Trong những trái tim ấy có gì khác chúng ta không. Trong giấc ngủ ban đêm, trên những vầng trán khoẻ mạnh ấy, đã có những cơn mơ nào. Chúng ta nói quá nhiều đến sự tròn đầy và chúng ta quên đi sự mất mát. Chúng ta vẽ ra lắm nụ cười mà quên đi những nỗi ngậm ngùi riêng tư. Những người bạn nhỏ đã ra đi thật vĩnh viễn, nhưng nỗi nhớ thương về họ chưa được hát đủ như một nỗi đau. Còn thiếu sót biết bao nhiêu điều chưa nói hết lúc ở nông trường và càng chưa nói được một mảy may lúc ra biên giới. Làm một điều gì chưa đến chốn với một người không còn nữa, có phải cũng đã là phạm tội với cuộc đời rồi hay không. Xin hãy tha thứ những dòng chữ óng mượt, những sắp xếp tinh khôn, những cân nhắc đong đưa xuôi chèo thuận lái.

(Sđd, chương V: Phát thảo chân dung tôi – Trịnh Công Sơn. Trang 186-188 )

 

Anh Sáu Dân với Trịnh Công Sơn

Hơn hai mươi năm trước, đồng chí Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, đồng chí Võ Văn Kiệt “rủ” Trịnh Công Sơn và tôi đi khảo sát đất Trị An. Từ chuyến đi ấy Trịnh Công Sơn và tôi cũng như một số bạn bè gọi đồng chí Bí thư bằng anh Sáu, anh Sáu Dân rất thân mật. Chuyến đi ấy anh mang đến cho hai đứa tôi về giấc mơ điện “Trị An”. Còn anh, anh không chỉ mơ mà khẳng định quyết tâm và bắt tay tổ chức hiện thực. 

Buổi chiều trên đường về mưa gió mịt mù. Trịnh Công Sơn và tôi ngồi trên chiếc xe jeep.

Về đến nhà anh Sáu, áo của Sơn đổi màu mưa bụi. Còn tôi, nhờ có chiếc áo gió, áo trong của tôi còn sạch. Anh Sáu bảo chúng tôi tắm, anh Sáu mang chiếc áo của anh cho Sơn. Chiếc áo ấy Sơn vẫn để trong tủ áo của mình, ít ai biết.

Anh Sáu đánh giá và bình phẩm ca khúc của Trịnh Công Sơn theo cách của anh. Với tôi anh Sáu là một nghệ sĩ, nghệ sĩ với con người chiến sĩ của anh. Không hề có khoảng cách về tuổi tác, về cương vị xã hội, hai người nghệ sĩ ấy đã gặp nhau, đã trở thành một đôi bạn chia sẻ nhiều nổi niềm không thành lời, không thành tiếng. Những năm khó khăn, cơm độn bo bo, có lần anh Sáu gởi gạo đến gia đình Trịnh Công Sơn.

Có một lần anh Sáu tâm sự với Sơn “Anh em trí thức ở thành phố mình bỏ đi   nhiều quá. Mỗi người mỗi cương vị, làm sao giữ anh em lại, cùng xây dựng đất nước”. Sau đó Trịnh Công Sơn viết ca khúc “Em còn nhớ hay em đã quên”. Lần thứ hai, anh Sáu nói với Sơn “Trong lúc khó khăn này, làm sao mọi người

đều có niềm tin, niềm vui, vượt lên khó khăn để xây dựng Thành phố...” Sau đó, Trịnh Công Sơn cho ra bài “Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui ”.

Sau này anh Sáu về Trung Ương, ở cương vị Phó Thủ Tướng, Thủ Tướng, Cố Vấn BCH Trung Ương Đảng, dù ở cương vị nào, mỗi lần về SàiGòn, ngoài công việc, anh hay gặp gở lại bạn bè. Trong những cuộc gặp gỡ ấy, thường có Trịnh Công Sơn. Những cuộc gặp ấy bao giờ Trịnh Công Sơn cũng ngồi gần anh Sáu, như không thể cách xa nhau. Theo tôi hiểu, ít có người Việt Nam nào đi khắp mọi miền như anh. Anh đến cả những vùng sâu vùng xa đến nỗi, chánh quyền địa phương cũng chưa đặt chân đến.

Anh kể với chúng tôi về những chuyến đi. Rồi ai có sáng tác nào mới, hát cho anh nghe. Trần Long Ẩn chuyên hát lời hai, lời ba. Nguyễn Duy đọc thơ, Trịnh Công Sơn chưa có bài mới thì tùy hứng. Một lần chị Sáu (vợ anh Sáu) nói “Sao mà tôi thích cái câu - sỏi đá cũng cần có nhau - sâu xa quá!”. Thế là Trịnh Công Sơn cầm đàn hát “Diễm xưa”. Thật khó có người nào hát hay bằng Sơn hát về mình.

Có một lần, tôi kể với Trịnh Công Sơn, anh Sáu nói với tôi rằng anh Sáu vừa nghe đài Hoa Kỳ hai buổi lúc 5h30 sáng, đài Hoa Kỳ bình luận về ba nhạc sĩ lớn của Việt Nam: Văn Cao, Phạm Duy, Trịnh Công Sơn, đài Hoa Kỳ bình luận, ca từ của Trịnh Công Sơn là lời của phù thủy. Họ không giải nỗi ý nghĩa nhiều tầng, nhiều góc ca từ của Trịnh Công Sơn, nên đành phải nói là lời của phù thủy. Anh Sáu thích lắm! Trịnh Công Sơn không ngạc nhiên nhiều về lời bình của đài Hoa Kỳ mà ngạc nhiên: “Anh Sáu theo dõi kỹ vậy à? Thế mà anh em mình không ai biết”.

Anh Sáu quý trọng tài năng của Trịnh Công Sơn và rất yêu con người và tính cách của Sơn có khi hồn nhiên như trẻ thơ.

Có một đêm, anh Sáu rủ Sơn và tôi đến chơi. Anh Sáu mang chai Mao Đài đãi hai chúng tôi. Sơn xỉn. Thế là nhạc sĩ Trịnh Công Sơn bắt đầu dạy Thủ tướng Võ Văn Kiệt làm chánh trị. “Anh đi Nhật mà không gọi em là không chính trị. Nhật họ quý em lắm. Anh đi nước ngoài anh phải thế này, thế kia, thế nọ...” Anh Sáu và tôi cứ cười, Sơn thì vẫn cứ thao thao.

Hôm sau tỉnh rượu, tôi lại với Sơn, Sơn ngửa mặt cười:

- Có thật vậy à ? Anh Sáu có giận mình không ?

- Không! Anh Sáu vui!

- Lần sau nhớ nhắc mình nhé!. Tôi thầm nghĩ, Sơn phải là Sơn nhắc làm gì?    

Vào một ngày cuối tháng ba năm nay, tôi gặp anh Sáu, anh Sáu hỏi thăm Sơn. Tôi báo anh, Sơn bịnh nhiều, Sơn đang cấp cứu trong bịnh viện. Anh nói:

- Mai mình đi Hà Nội, sau Đại hội Đảng mình về, mình thăm Sơn, các em Sơn. Xem nước ngoài nào chữa được Sơn, mình tạo điều kiện để Sơn đi.

Nhưng không kịp nữa, chiều ngày 1-4-2001 tôi gọi điện thoại cho anh “Anh Sáu ơi! Sơn mất rồi...” Anh hỏi, anh nói nhưng tôi không nhớ gì, chỉ nhớ “Đau lòng quá!” và chị Sáu kêu lên “...buồn quá...”

Buổi chiều ngày 3-4-2001, vào 18 giờ, tôi nhận được điện thoại của anh, anh chị đi thăm mộ Trịnh Công Sơn đang trên đường về, hẹn tôi ở nhà Trịnh Công Sơn.

Buổi gặp này có anh Sáu, chị Sáu, các em của Trịnh Công Sơn, anh Phạm Phú Ngọc Trai và tôi. Anh hỏi những ngày cuối cùng của Sơn...Anh nói:

- Những năm sau này, Sơn yếu nhưng sức sáng tác của Sơn rất dồi dào. Mỗi lần gặp lại là Sơn có sáng tác mới. Ca từ trong ca khúc sau này của Sơn càng thâm thúy. Ai nghe cũng thấy mình ở trong ấy. Sơn đi là một mất mát lớn, không chỉ cho nền âm nhạc nước nhà mà là còn sự mất mát nhiều mặt của nền văn hóa Việt Nam . Thương và tiếc, tiếc quá! Một mất mát lớn, rất lớn.

Anh Phạm Phú Ngọc Trai thêm một vòng thông tin: “Nước ngoài đánh giá Trịnh Công Sơn  không chỉ là một danh nhân Việt Nam mà còn là danh nhân thế giới”. Anh Sáu trầm ngâm khẽ gật gù.

Tôi nói: “Lúc sinh thời Sơn vắng mặt chổ này chổ kia, nhưng khi Sơn ra đi, Sơn có mặt khắp mọi nơi”. Chúng tôi đều gặp nhau trong ý nghĩ về Sơn.

Có một lần nhà thơ Nguyễn Duy nói với tôi: “Với anh Sáu thì mình phục rồi. Riêng tôi có điều phục nữa, anh Sáu là người rất dí dỏm, người biết đùa là người trẻ, người thông minh, mình là người thích nói đùa, mà nhiều khi mình đối đáp không kịp anh ấy!”. Đúng như Nguyễn Duy nhận xét. Lần nào gặp anh, theo từng câu chuyện, lúc nào anh cũng rạng rỡ, nụ cười, giọng cười của anh như kéo mọi người gần nhau.

Buổi gặp gỡ chiều này, tôi ngồi bên anh suốt hai tiếng đồng hồ, tôi không thấy anh cười. Tôi có cảm tưởng Trịnh Công Sơn đã mang theo nụ cười của anh. Anh Sáu buồn, buồn lắm, Sơn có biết không.

5-5-2001

Nguyễn Quang Sáng .

( Trịnh Công Sơn, người hát rong qua nhiều thế hệ – Nhà xuất bản Trẻ, tr. 173-175)

 

Lý Quý Chung, một nhà báo và là một dân biểu Việt Nam Cộng Hòa, sau ngày 30-4-1975 đã chính thức phô bày bộ mặt thật, có viết về hai chữ  “ gia nô” như sau:

-  Ở miền Nam trước 1975, một người chỉ cần nói đọc báo nào, nghe nhạc gì thì biết ngay người đó là ai, thái độ của người đó đối với chế độ Thiệu và người Mỹ như thế nào và thái độ của người đó đối với cuộc chiến tranh ra sao? Có báo “ gia nô” ( đó là cách gọi của người Sài Gòn trước 1975 đối với loại báo chí của chính quyền Thiệu hoặc theo phe Thiệu ).... ( TCS MTNT tr. 210)

Bài viết của Nguyễn Quang Sáng ghi lại nguyên nhân ra đời của hai bản nhạc “Em còn nhớ hay em đã quên” và “Mỗi ngày tôi chọn một niềm vui” . Nguyễn Quang Sáng  cho biết  anh Sáu Dân Võ Văn Kiệt chỉ mới nói vài lời mà Trịnh Công Sơn đã lãnh hội được ý của anh Sáu muốn cái gì và Sơn tự biết mình phải làm cái gì ! Nói theo cách của Lý Quý Chung, đây đúng là hành vi của một “gia nô”. Thiên tài âm nhạc Trịnh Công Sơn sau 1975 đã tự biến hình thành một nhạc - nô viết nhạc theo ý muốn   của “trên” để đáp ứng cho nhu cầu tuyên truyền.

Cũng qua bài viết của Nguyễn Quang Sáng, độc giả còn được nhìn thấy cung cách và thái độ của thiên tài âm nhạc họ Trịnh đối với anh Sáu Dân Võ Văn Kiệt. Cái thái độ ấy phải gọi thế nào cho đúng ? Bưng bô ? Liếm gót ? 

 

Riêng cái cung cách của một cán bộ tuyên truyền thì được Trịnh Công Sơn thể hiện rất rõ qua những lời sau đây: “việc in ấn càng lúc càng khó khăn, nhất là sau khi có lệnh tịch thu của chính quyền Nguyễn văn Thiệu toàn bộ các tập ca khúc và băng nhạc của tôi .... phải rải ra trong ba bốn  nhà in khác nhau...

chuyện đi đứng không phải dễ dàng... đi từ một nhà in ở Sàigòn đến một nhà in ở vùng Chợ Lớn phải qua biết bao nhiêu là trạm xét hỏi....”

Nếu chính quyền Nguyễn văn Thiệu tịch thu toàn bộ các tập ca khúc và băng nhạc của Trịnh Công Sơn, thì chính quyền nào cấp giấy thông hành cho ca sĩ Khánh Ly sang Nhật hát bản Diễm Xưa của họ Trịnh tại hội chợ quốc tế Expo Osaka năm 1970? Chẳng lẽ đó là chính quyền Hà Nội ?

Nếu chính quyền ông Thiệu ra lệnh tịch thu toàn bộ các tập ca khúc, thì tại sao các tập ca khúc của Trịnh Công Sơn với hình bìa do Trịnh Cung, Đinh Cường vẽ, vẫn được bày bán công khai tại các nhà sách ở Sài Gòn, ai muốn mua bao nhiêu cũng có ?

Nếu chính quyền ông Thiệu tịch thu toàn bộ băng nhạc thì tại sao “nhạc Trịnh” vẫn vang dội tại các quán cà phê ở Sài Gòn, tại các câu lạc bộ quân trường? Khánh Ly vẫn nhởn nhơ trình diễn nhạc Trịnh tại Queen Bee hàng đêm, và nhạc Trịnh vẫn được hát tại câu lạc bộ Huỳnh Hữu Bạc trong trại Phi Long - Tân Sơn Nhất vào mỗi cuối tuần ?

Và đây mới là chuyện lạ bốn phương: “đi từ một nhà in ở Sài Gòn đến một nhà in ở vùng Chợ Lớn phải qua biết bao nhiêu là trạm xét hỏi...” Đây là thời điểm nào? Trước 30 tháng 4 năm 75 hay sau ngày “giải phóng” ?

Chính quyền Thiệu đã đặt nhiều trạm kiểm soát như thế,  mà người em ruột của Trịnh Công Sơn phụ trách phần in ấn và phát hành thường lui tới ba bốn nhà in hàng ngày mà vẫn không bị cảnh sát bắt vì tội trốn lính ? 

Căn cứ vào những tài liệu “thành văn” và tài liệu “sống”, hầu như ai cũng biết rằng, thiên tài âm nhạc của họ Trịnh có cơ hội nẩy nở và thăng hoa là nhờ môi trường tự do, khai phóng của miền Nam dưới hai thời đệ nhất và đệ nhị Cộng Hòa. Chính nhờ sự rộng lượng bao dung của chế độ Việt Nam Cộng Hòa và sư che chở của một số sĩ quan cao cấp của QLVNCH mà họ Trịnh mới sáng tác được trên dưới 600 nhạc phẩm. Cũng chính chế độ Việt Nam Cộng Hòa đã đem bài Diễm Xưa đến Hội Chợ Quốc Tế Osaka 1970 để rồi họ Trịnh mới chiếm giải nhất về Dân Ca và được người Nhật thực hiện trên đĩa vàng. Bài hát Nối Vòng Tay Lớn được sử dụng trong các buổi sinh hoạt, họp mặt của thanh niên, sinh viên...

Tóm lại, danh vọng và tiếng tăm mà họ Trịnh có được là nhờ ở chế độ Việt Nam Cộng Hòa và những sĩ quan cao cấp trong QLVNCH đã cưu mang và che chở cho họ Trịnh. Nói một cách dễ hiểu hơn, Trịnh Công Sơn đã sống như một loại ký sinh trùng trong lòng hai chế độ Cộng Hòa miền Nam. 

Ký sinh trùng như giun, sán sống trong ruột của con người, nhờ hấp thụ chất bổ dưỡng tích tụ trong ruột non của con người mà chúng nó mới sống khoẻ sống mạnh và sinh sôi nẩy nở. Thiên tài âm nhạc của Trịnh Công Sơn sẽ không thể phát triển và thăng hoa nếu không ký sinh trong môi trường tự do khai phóng của Việt Nam Cộng Hòa, cho dù đang ở trong giai đoạn chiến đấu chống xâm lăng cộng sản. Và trong lúc Trịnh Công Sơn trốn tránh trách nhiệm, sống như một loài ký sinh trùng giữa đô thị để viết những bài ca phản chiến thì hàng triệu thanh niên cùng lứa tuổi đang hy sinh xương máu tại các chiến trường miền Nam trong từng giây, từng phút.

Đúng với lẽ công bình của trời đất và lương tâm con người, Trịnh Công Sơn đã mang một món nợ rất lớn đối với những người đã chết để họ Trịnh  được hít thở không khí tự do cho đến ngày 30 tháng 4 năm 1975. Những người ấy đã nằm xuống để họ Trịnh được sống, để họ Trịnh được có cơ hội nói ra những lời vô ơn bạc nghĩa và thực hiện những hành vi phản bội trong ngày 30 tháng 4 năm 1975. Nhiều người miền Nam từng coi Trịnh Công Sơn là thần tượng, từng ngưỡng mộ thiên tài âm nhạc của họ Trịnh đã ngỡ ngàng và đau đớn biết bao nhiêu khi nghe Trịnh Công Sơn lên đài phát thanh kêu gọi mọi người cùng

hát bài Nối Vòng Lay Lớn để “chào mừng cách mạng thành công” giữa lúc Sài Gòn đang trong cơn hấp hối !

Nhiều người vẫn chưa quên giọng hát hồ hởi, tiếng vổ tay đánh nhịp dồn dập đầy sự phấn khởi của họ Trịnh trong ngày uất hận, đau thương và đen tối nhất của lịch sử dân tộc !

Trong ngày đen tối đó, họ Trịnh đã công khai bội phản những người từng cưu mang, dung dưỡng, che chở cho anh ta; minh thị phản bội những “ tấm lòng ưu ái của quần chúng đối với mình ” !

Nếu Trịnh Công Sơn không phải là một con người có tâm địa phản trắc thì Trịnh Công Sơn là con người gì? 

Hãy nghe Trịnh Công Sơn định nghĩa: “trốn lính là một hành động phản kháng.”

Trốn lính vào thời điểm cộng sản đang tiến chiếm miền Nam là một hành động phản kháng, vậy thì Trịnh Công Sơn muốn phản kháng ai và phản kháng điều gì? Có phải là phản kháng chế độ Việt Nam Cộng Hòa đang dung dưỡng họ Trịnh, phản kháng những nổ lực của quân dân miền Nam đang ngăn chận làn sóng đỏ để bảo vệ cơm no áo ấm cho 25 triệu đồng bào, trong đó có cá nhân và gia đình của Trịnh Công Sơn ?

Thiên tài âm nhạc của Trịnh Công Sơn thật ra không ai phủ nhận, nhưng cái thiên tài ấy đã phản bội chính nghĩa quốc gia, tiếp tay với chế độ phi nhân, tiếp tay với những con người không còn lương tri đã đối đãi với đồng bào ruột thịt như kẻ thù không đội chung trời; cái thiên tài ấy đã góp phần gây ra tai họa khủng khiếp cho dân tộc, đẩy đất nước xuống hố diệt vong. Vậy thì cái vòng hào quang Quốc Gia mà ai đó cố choàng cho  Trịnh Công Sơn là không có thật, không bao giờ có thật. Thật sự trong tận cùng tim đen, Trịnh Công Sơn cũng không hề muốn đội cái vòng hào quang Quốc Gia ấy.

Một lần nữa, hãy nghe họ Trịnh khẳng định chổ đứng: 

- Con kênh này sẽ kêu gọi những con kênh khác ra đời. Kênh chị, kênh em sẽ mọc lên cùng khắp để góp phần lợi ích cho những con người mới trong một thời đại mang tên Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam {sđd, tr.170: Nam Thạch Hãn những ngày đầu tháng ba (1979 ) }

- Trốn lính gần như là một cái “nghề” đầy tính chất phiêu lưu của hàng triệu thanh niên miền Nam lúc bấy giờ. Thái độ phản kháng ấy, dù nhìn dưới góc độ nào đó còn mang tính thụ động, vẫn phải được nhắc nhở đến như một nốt nhạc trong trẻo đã ngân lên trong một giai đoạn u ám, nhiễm độc, giữa những đô thị miền Nam.

      (sđd,tr.180)

Giai đoạn mà Trịch Công Sơn cho rằng “u ám, nhiễm độc” đó, như đã nói ở trên, chính là giai đoạn mà Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa đang ra sức bảo vệ tự do no ấm cho 25 triệu đồng bào miền Nam, chống lại công cuộc xích hóa của CS quốc tế mà Hà Nội là tay sai. Trốn lính trong giai đoạn ấy chỉ có những loại người sau đây: hèn nhát, ích kỷ và CS nằm vùng.  

Cho rằng có “hàng triệu thanh niên miền Nam trốn lính” vào thời bấy giờ, Trịnh Công Sơn đã mặc nhiên hòa nhịp theo cung điệu tuyên truyền của các cán bộ cộng sản, loại cán bộ đã huênh hoang “lên lớp” những sĩ quan QL/VNCH trong các trại tù cải tạo rằng: máy bay của ta nấp ở trên mây, đợi lúc máy bay địch xuất hiện thì bất thần bay ra nghênh chiến...

Gọi hành động trốn lính là một “thái độ phản kháng”, Trịnh Công Sơn muốn xác định rõ ràng anh ta không phải là người Quốc Gia.

Gọi hành động trốn lính là “một nốt nhạc trong trẻo trong giai đoạn u ám, nhiễm độc..”, Trịnh Công Sơn muốn minh định rõ “thiên tài âm nhạc” họ Trịnh không thuộc Việt Nam Cộng Hòa mà thuộc về  “thời đại mang tên Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam”!   

 

oOo

 

Qua những tài liệu sống và những tài liệu thành văn, Trịnh Công Sơn là tổng hợp của:

- Một kẻ ích kỷ

- Một tên hèn nhát trốn lính

- Một tên nằm vùng

- Một loại ký sinh trùng

- Một kẻ phản bội

- Một tên lừa dối

- Một tên ăn cơm quốc gia thờ ma cộng sản

Trước lịch sử, Trịnh Công Sơn đã hiện nguyên hình. Không nên bóp méo lịch sử bằng cách choàng lên đầu Trịnh Công Sơn vòng hào quang Quốc Gia không hề có thật; cũng đừng hô biến “Nối Vòng Tay Lớn” trở thành một biểu tượng đoàn kết đấu tranh dân chủ, trong khi bài hát ấy đã được tác giả của nó hát lên để đón mừng cái chế độ phi nhân bóp họng dân chủ !

Phải trả lại sự thật cho lịch sử.

 

BB& Liêm

_________________________________________________________________________________

 

 

TRỊNH CÔNG SƠN,

Con Phù Du Ngụy Nghĩa.

Người Ca Thơ, Trường Tấu Khúc Hai Mang.

__________________________________

 

HẠC BÚT ÔNG

__________________________________

Ðôi lời trần tình:

__________________________________

 

Hạc Bút tôi đã tạm gác bút quên đi chén Văn Chương một dạo. Vì lý do riêng. Khi mở ra mục này, người viết đã chấp nhận đương đầu với mọi thứ thị phi, ngộ nhận đến từ bất cứ phía nào. Hy vọng chỉ là đóng góp một phần nhỏ nhoi vốn liếng cho lớp người đi sau muốn tìm hiểu thi ca. (Nhận xét riêng của người viết có thể sai lầm, phiến diện, nhưng với thành ý, lấy công tâm làm chủ đạo).

 

Sau những loạt bài đầu tiên, chúng tôi nhận được khá nhiều ý kiến khác nhau từ độc giả và bằng hũu. Khen tặng khuyến khích cũng có, dè bỉu cũng có. Nhóm trước ghi nhận sự ích lợi do người viết mở ra một cánh cửa mới giúp họ nhận hiểu và lượng giá về thi ca một cách trung thực hơn. Họ gồm những bậc lão niên từng gắn bó với nghiệp văn nhiều năm. Và cũng không ít lớp trẻ đang mò mẫm vào với thế giới mông lung của thi ca.

 

Nhóm sau bác khước mọi phân tích của người viết, với những luận cứ thật mơ hồ, hoặc chung chung không rõ nét. Ðại khái như: Thi ca giống người đẹp, cần cảm nhận hơn là bới lông tìm vết. Hoặc, thơ như hoa là để ngắm thưởng từ xa, chỉ có kẻ phàm phu mới tìm cách phân tích hương vị, mầu sắc, cấu trúc của một bông hoa. Hay, thơ như bóng trăng dưới nước, như giọt sương đầu cành, hãy cảm nhiệm cái đẹp là đủ. Ðại cương là lớp người bảo thủ này từ khước những phân tích thi ca. Họ cũng trách cứ người viết quá khắt khe, nặng tay trong phê phán và đi quá sâu vào chi tiết.

 

Nhóm cuối cùng là bọn côn đồ văn nghệ hàm huyết phún nhân. Bọn hám danh dù chỉ là hư danh, xú danh muốn được nhắc tới dù chê, khen cũng vậy. Bọn thời cơ, phản ứng hàm hồ, thô bạo cố tình bóp méo sự thật, dựng đứng, xuyên tạc ngôn từ để ồn ào xách động vô lối. Sự việc này hoàn toàn nằm ngoài dự liệu và quan tâm của người viết.

 

Với những góp ý xây dựng, trong tinh thần tương kính, dù không đồng ý với các tác giả ấy, người viết vẫn quý mến, thâm tạ.Với bọn nặc nô chữ nghĩa, Hạc Bút Ông này vĩnh viễn dành cho chúng hai chữ im lặng.

 

Lần tái ngộ với bạn đọc Chén Văn Chương, Hạc Bút tôi xin mở ra một nghi án về tài hoa và môn võ phản trắc sở trường của một Trịnh Công Sơn, ca sĩ, nhạc sĩ, hoạ sĩ, nhà văn.

__________________________________

 

Có một thời tôi thích nhạc Trịnh Công Sơn. Cũng đôi lần, tôi đứng chung sân khấu trình diễn với họ Trịnh. Thời ấy đã xa, và thời gian đã bôi xoá, rơi rụng chút hảo cảm mong manh đã có, khi xưa với nghệ nhân ấy.

 

Có thể nói thế đứng của Sơn và tôi luôn đối nghịch. Nó khác nhau như nước với lửa ở bản thể:

Tôi trực diện chiến đấu bảo vệ quê hương, mầu cờ chính nghĩa. Sơn co rút cầu an, trốn lánh nhiệm vụ công dân. (Trong đám văn nghệ sĩ thời ấy, nhiều người đã vào lính. Dù lính ma, lính kiểng, nhưng Sơn thì không.) Anh chọn đứng ngoài cuộc chiến đấu, ngồi xổm trên chính niệm: quốc gia hưng vong thất phu hữu trách. Sơn vẽ hoa lá cành, cho tính yếm nhược của anh bằng cung cách sống hoang đàng. Nghệ sĩ sống chết cho nghệ thuật, vì nghệ thuật. Ði xa hơn nữa, vào thi kỳ chiến cuộc khốc liệt nhất, Sơn theo đuôi,về huà với đám phản chiến quốc tế để tô mầu cho tâm thể khiếp nhược của anh.

 

Ở bước một, Sơn trốn lính, trốn chạy công luận, lương tâm, với xu hướng cầu an hèn mạt bằng tình ca, và du ca. Anh trốn lính một cách thảnh thơi, an nhàn dưới nách Tá này, Tướng nọ.Anh trốn lính mà vẫn bình yên ca hát tại trà lâu tửu quán mỗi đêm. Dù vô ơn đến đâu, anh cũng khó thể phủ nhận lòng bao dung, vị tha của quân dân Việt Nam Cộng Hoà, khi ấy.

 

Bước hai,Sơn tự đồng hoá mình với đám ngụy nghiã phản chiến. (Và phản phúc nữa, như Hoàng Phủ Ngọc Tường qua tác phẩm máu ghê tởm là các cuộc tàn sát dân vô tội ở Huế, Mậu Thân.) Sơn thẳng tay đánh phá thành trì tự do dân chủ miền Nam . Hơn ai hết, Sơn hiểu rõ vai trò của VNCH trong cuộc chiến tự vệ. Chúng ta không tự nguyện nhập cảng chiến tranh. Sơn đánh phá chúng ta, Sơn làm lợi cho kẻ thù hiếu chiến. Chỉ giải thích được sự kiện phản phúc ăn cháo đái bát, đâm sau lưng chiến sĩ của Sơn bằng một chiếc nón cối. Sơn tự đội trên cái đầu hèn hạ vô ơn bạc hạnh của y. Như Hoàng Phủ Ngọc Tường đã đội trên dã tâm khát máu.

 

Bước ba, Sơn và lũ chính khách hoạt đầu, lũ thời cơ chủ nghĩa đeo băng đỏ Cách Mạng 30, lăng xăng kiếm điểm. Bằng chiếm đài phát thanh hát Nối Vòng Tay Lớn. Bằng trưng dẫn kỳ tích trốn lính, phản chiến, để kiếm điểm lẻ với Bác Ðảng. Thật không mỉa mai, hài hước nào bằng kẻ hèn nhát trốn lính, phản chiến như Sơn lại có ngày qùy mọp xin ân huệ của bọn hiếu chiến.

 

 

Bác Ðảng vốn là đỉnh ngu của trí tuệ loài người,nhưng đâu có ngu đến nỗi tin dùng một tên phản phúc như Trịnh Công Sơn. Cái nón cối do Sơn tự đội ở bước hai, và cái băng đỏ Cách Mạng 30, ở bước ba, đã không giúp gì được Sơn. Ngoài bằng chứng hèn hạ, phản phúc, đâm sau lưng chiến sĩ. Nhục mạ cái chính thể từng dung dưỡng và nuôi lớn Sơn:

 

“...Sau 1975,trong nhiều năm liền anh bị sống trong điều kiện canh chừng ép buộc của chính quyền cộng sản ở Huế. Mỗi năm anh phải dành ba bốn tháng để đi trồng lúa, trồng khoai, trồng sắn trên vùng Cồn Thiên, vùng đất mà trước đó cả hai bên đều chôn rất nhiều mìn bẫy để giết nhau. Vào lúc đi trồng trọt như thế,ai cũng chờ sự rủi ro đạp phải mìn bất cứ lúc nào...”( Trích tài liệu phỏng vấn Trịnh Công Sơn do Jean Claude Pomonti,đăng trên nhật báo Le Monde ngày 2-3-95.Ðài VOA phát tin tối 11-3-95.Thời Luận đăng tải ngày 19-3-95 tại Los)

 

Suốt chiều dài cuộc chiến tranh tự vệ hào hùng trong gian khổ đẫm máu của quân dân Việt Nam Cộng Hoà (54-75), Sơn chưa từng đụng cái móng tay cho lao động, sản xuất. Chỉ khi tự đội nón cối, băng đỏ Cách Mạng 30, Sơn mới biết đến ý nghĩa đích thực của “Rủi ro đạn mìn” khi lao tác xây dựng Xã Hội Chủ Nghĩa tại Cồn Thiên. Vậy thì Trịnh Công Sơn nhân danh điều gì, cái gì, để phủ nhận chính thể VNCH đã từng độ lượng cưu mang Sơn? Sẽ không có hứa hẹn tốt đẹp, chung thuỷ nào đáng kể với những quân phản phúc sớm đầu tối đánh như Sơn. Ðỉnh ngu cs cũng hiểu được điều ấy, nên chỉ sau 1979, nhờ can thiệp đặc biệt của Võ Văn Kiệt, Sơn mới chính thức được coi là một công dân XHCN với một hộ khẩu tại Sài Gòn.

 

Bước bốn, đây là lúc “Trịnh Công Sơn lần hồi tìm lại được sự công khai hoạt động.”( tlđd) Cũng là lúc anh tung ra một số ca khúc mới, nhằm vuốt ve chủ mới, và tìm chân đứng trong hàng ngũ văn nô. Nhiều bài hát gây phẫn nộ và khinh thị của quần chúng đối với tài năng và nhân cách của họ Trịnh như: Em Ra Ði Nơi Này Vẫn Thế . Em Còn Nhớ Hay Em Ðã Quên . Ánh Sáng Mạc Tư Khoa...( Bài Ánh Sáng Mạc Tư Khoa được Sơn viết khi thăm viếng Công Trường Ðỏ, và Lăng cha già Lê Nin, được phát thanh trên đài Hà Nội vài lần, và bị dẹp luôn sau sụp đổ của thành trì cách mạng Nga Sô.) Con phù du ngụy nghĩa đã rã đôi cánh mỏng sau bao năm tháng phè phỡn, phủ phê hát trên máu bạn bè . Trịnh Công Sơn đã về thăm đất thánh vô sản đã cất cao tiếng hát nô dịch, thang lưng. Như Tố Hữu đã từng “Thương cha thương mẹ thương chồng, thương người thương một, thương ông thương mười”.

 

Họ Trịnh khoe: “Ðã có lần chính Võ Nguyên Giáp có yêu cầu Trịnh Công Sơn hát cho nghe bài Mùa Thu Hà Nội.” (tlđd) Ðiều nhỏ nhít tầm thường ấy mà cũng đáng cho Sơn hãnh diện khoe khoang sao? Sau bao công sức, thành tích thoa son chế độ XHCN, mãi tới cuối năm 1994 Sơn mới có dịp hát cho công chúng Hà Nội nghe. Kiên tâm và dụng công như vậy có đáng không?

 

Theo ký giả Pomonti thuật lại thì “Trịnh Công Sơn, thi nhân của bản chất dịu dàng Việt Nam , là ca sĩ. nhạc sĩ, hoạ sĩ, và nhà văn. Trịnh Công Sơn đích thực là người được nhiều cảm tình nhất của quần chúng trong nước, cũng như của 2 triệu người Việt Nam phải sống tha hương.”

 

Hẳn là họ Trịnh đã không nói đến, có một thời gian khá lâu, tại hải ngoại, quần chúng đã chán ghét nhạc Trịnh Công Sơn. Không ai muốn nghe, không ai thèm hát nhạc họ Trịnh.( Tại một sân khấu ở Nữu Ước, Hotel Carter, trong phần trình diễn của ca sĩ Diễm Chi, một khán giả ngẫu nhiên yêu cầu bài hát của họ Trịnh. Diễm Chi đã phản ứng quyết liệt nguyên văn như sau:

-“Từ lâu, tôi không thèm hát nhạc của thằng phản quốc đó!”

 

(Hạc Bút tôi tình cờ có mặt hôm ấy, chứ không là nghe kể tam sao thất bổn). Có thật Sơn không biết là tài năng và nhân cách của y đã bị giới thưởng ngoạn đạp xuống bùn nhơ tại hải ngoại? Hay Sơn biết rõ như vậy mà vẫn hàm hồ phét lác như truyền thống cố hữu của Việt cộng?

 

“Thi nhân của bản chất dịu dàng Việt Nam ”, kể như tạm được.Thì cũng như Trịnh thi nhân đã phán trong bài phỏng vấn này:“Mọi người Việt Nam , hoặc là hầu hết, đều có thể là những nhà thơ. Nhưng trái với xưa kia khi mà thi ca chỉ có từ những mối tình dang dở, thì đối với Việt Nam ngày nay khác hẳn. Bởi bây giờ còn lại những gì là dịu dàng, là sự đầm ấm tình người, là tình yêu”.

 

Xin bái phục Trịnh thi nhân về những nhận định thi ca kiểu ấy. Hèn gì trong nước, và hải ngoại chúng ta đã và đang lạm phát thi sĩ.

 

Cái ẩn ý của cả một câu lòng thòng này,”nhà văn” họ Trịnh đang muốn nâng bi đảng và nhà nước một cách kín đáo tận tình đấy. Bỏ qua những nhận định ấu trĩ và khẳng định thiếu luận cứ của Trịnh thi nhân rằng xưa kia thi ca chỉ có từ những mối tình dang dở. Hịch Tướng Sĩ, Bình Ngô Ðại Cáo, Văn Tế Thập Loại Chúng Sinh, Ðại Nam Quốc Sử Diễn Ca vốn không phải là thi ca đó sao?

 

Thâm ý là Sơn muốn tô son vẽ phấn tuyên truyền cho Việt cộng. Rằng Việt Nam ngày nay (1995) đã khác hẳn, đã thanh bình âu ca như thời Nghiêu Thuấn. Ðã chỉ còn là những gì dịu dàng, đầm ấm tình người, tình yêu.

 

Sự tuyên truyền bịp bợm lộ liễu hơn, trắng trợn hơn khi Sơn nói với Pomonti thế này:

-Tôi biết nhiều con cái gia đình cộng sản nay trở thành triệu phú, thành tổng giám đốc các công ty. Còn các nhà lãnh đạo hiện nay thì họ sẽ không bao giờ thay đổi được. Nhiều người tỏ ra e dè trước sự đổi mới. Nhưng họ sẽ có những người kế vị họ. Nay thì tâm thức của người kháng chiến cũ đang dần dần bị xoá đi. Ai ai nay cũng nghĩ nhất định không thể làm lại những điều như hôm qua. Cách đây hai ba năm gì đó, khi ông Ðỗ Mười kêu gọi về làm cho dân giầu nước mạnh, thì từ đấy trong đầu mọi người đã có điều gì thay đổi,và từ đó bầu không khí đã trở nên dễ thở hơn.”

 

Nhà văn Trịnh Công Sơn nói lấp lửng quanh co, vòng vo tam quốc thế đấy. Ðoạn đầu, Sơn muốn nói đám con cái của cán gộc nay đã nhờ buôn lậu tham nhũng mà trở nên giầu có. Giới lãnh đạo thì ù lì, ngoan cố, bám chặt lấy quyền lực.” Nhưng họ sẽ có người kế vị họ” là một câu lấp lửng rất Trịnh Công Sơn. Sẽ có người kế vị là truyện đương nhiên. Ẩn ý trong câu này, ngoài tính chất lô tô may rủi, Sơn còn ngầm báo hiệu tính chất muôn năm trường trị của Việt cộng. Luật của đảng cướp ngày là thay thế lớp già bằng lớp bớt già hơn. Ưu tiên dành cho những người nhiều tuổi đảng, hơn là dành cho người có tài năng đức độ. Sơn tin rằng sẽ chỉ có “kế vị”, ngoài ra không có một cuộc đảo chánh, cách mạng nào sẽ xẩy ra hết.

 

Lại lấp lửng nữa ở “Tâm thức của người kháng chiến cũ đang dần dần bị xoá đi.” Người “kháng chiến” cũ là người nào đây? Người trí thức yêu nước, hay người cộng sản thuần thành yêu đảng? Tâm thức bị xoá đi là cái giống gì? Bị tẩy não, loại bỏ ra rìa, hay đã không còn yêu đảng nữa?

 

Họ Trịnh muốn nói gì ở câu:“Ai ai nay cũng nghĩ nhất định không thể làm lại những điều như hôm qua.”? Ai ai đó không thể tiếp tục bịp bợm, sắt máu như hôm qua? Không thể tiếp tục cởi trói như hôm qua? Là Trịnh văn gia võ đoán hay căn cứ vào đâu mà vào đâu mà biết ai ai cũng nghĩ như thế?

 

Cùng với cung cách lảm nhảm ấy, họ Trịnh nói: “Cách đây hai ba năm khi ông Ðỗ Mười gọi về làm cho dân giầu nước mạnh”... Ông ÐM gọi ai về, từ đâu về mới được chứ? Nguyễn Tuân sợ ngay cả cái bóng của chính mình. Họ Trịnh cũng sợ cả cái lưỡi của mình nên đâm ra ngô nghê, ngớ ngẩn thế đó. Họ Trịnh há không biết rằng trước ông ÐM thì “ai ai” đó đã từng “gọi về” giúp nước nghèo khiến mạt thêm, dân xìu xìu ển ển thêm đấy thôi.

 

Ðọc truyện Người Khách Lạ Xuống Tầu — Ga Xép của Nguyễn Huy Thiệp chưa? Kỹ sư Nông Lâm Súc từ Ðức về đấy. Thực tài, thiện chí vứt đi. Làm kiệt xác, vẫn bị các đồng chí Giám đốc Nông trường ngu dốt cướp công, trù đập ứ hơi. Cuối cùng phải may mắn lắm mới có thể bỏ đảng chạy lấy người.

 

Sau cái “gọi về” của ông ÐM “thì từ đấy trong đầu mọi người đã có điều gì thay đổi, và từ đó bầu không khí đã trở nên dễ thở hơn.” là một lối nói láo rẻ tiền, lối nâng bi rẻ tiền.Và dốt nữa. Ðã có “điều gì thay đổi” là cái gì chứ? Chắc là không lạc quan lắm nên Sơn không thể đem khoe mẽ, dù rất muốn. Hẳn cũng chỉ là sau cơn mưa thì trời lại tối om mà thôi. “Bầu không khí đã trở nên dễ thở hơn” là cách nâng bi đảng mà vụng ve,ả lỡ tay bóp dế đảng. Nó minh xác rằng trước khi ông ÐM “gọi về” thì tình hình trong nước bi đát và khó thở vô cùng. Và cụm từ “dễ thở hơn” có nghiã là vẫn còn “khó thở” như thưng lệ. Trịnh Công Sơn trí vận, kiều vận kiểu ấm ớ hội tề thế này thì đảng và nhà nước của ông ÐM sập tiệm mấy hồi. Hoan hô Trịnh văn gia một phát!

 

 

TRỊNH CÔNG SƠN:

NGƯỜI CA THƠ,

TRƯỜNG TẤU KHÚC HAI MANG

_______________________________

 

 

“Người Ca Thơ” là chữ của Văn Cao nhằm thẩm định nhạc tài của Trịnh Công Sơn. Họ Trịnh đặc biệt có sở trường về lố i viết với ẩn ý hai mang. Khen đó rồi chửi đó. Sơn ăn cơm Quốc Gia thờ ma Cộng Sản. Sơn bợ đít Ðảng lại ve vãn Quốc Gia. Chiêu số hai mang tài, xỉu độc đáo này thì chỉ Sơn và Hoàng Cầm thiện nghệ nhất. Hạc Bút tôi sẽ phân tách chi tiết ở phần sau.

 

Anh cũng có lối nói lấp lửng. Nói mà không nói gì cả như Hoàng Cầm. Qua bài phỏng vấn của Jean Claude Pomonti, đăng trên nhật báo Le Monde ngày 2-3-95, Sơn đang cố gắng giải độc cho chế độ độc tài khát máu của Việt Cộng.

 

Bị Pomonti gài vào câu hỏi khó, cần minh định lập trường chính trị khi họ Trịnh bị bạc đãi, đầy ải ở Cồn Thiên trong 4 năm:

 

-“Lúc đó trong tư thế một người nghệ sĩ đã từng nổi tiếng thì anh nghĩ gì?”

 

Họ Trịnh thoát hiểm dễ dàng bằng câu trả lời lửng lơ con cá vàng thế này:

 

“Lúc đó là cơ hội để viết thêm cuộc đời khác”.

 

Ði lúc ấy đã kể như bỏ đi? Cần phải lột xác phản tỉnh? Cần phải xám hối với người cũ, đời cũ đã rộng lượng cưu mang? Cần phải chửi cha Bác Ðảng đã bạc đãi, đầy ải con người, ép buộc con người canh tác trên bãi mìn? Muốn diễn giải cách nào cũng đúng thôi. Phần sự thật là sau đó, Sơn có dịp viết bản nhạc Ánh Sáng Mạc Tư Khoa . Em Ra Ði Nơi Này Vẫn Thế . Một Cõi Ði Về... Ðó cũng là cuộc đời ảo, mà con phù du đã mải mê tìm kiếm trong cái nôi dung dưỡng tình tự của miền Nam tự do từ những ngày Ướt Mi.

 

Trịnh Công Sơn lải nhải nhắc đến tính hiếu hoà, vị tha của dân tộc:“Tha thứ là tiêu biểu của người Việt Nam ”. Nhưng cái đinh của những bài ca cà cưởng là: Việt Nam đang diễn ra thời buông xả toàn diện. Ðã có sự đoạn tuyệt trong mọi gia đình. Hãy nghe con vẹt Trịnh Công Sơn ca theo chỉ thị: “Sau 30 năm bị

dồn ép, đối với tất cả mọi người, nay thì sự bùng lên xả tất cả sự dồn nén ấy là hoàn toàn, kể cả đối với các giới cầm quyền. Ðó là sự buông xả toàn diện. Là giai đoạn tự nhiên, không có gì xấu. Giới cầm quyền biết như vậy, bởi vì đã có sự đoạn tuyệt trong mọi gia đình, kể cả trong các gia đình người cộng sản.”

 

Chúng ta có thêm nhiều dấu hỏi: Có không “thời buông xả toàn diện” như Sơn nói? Có không “sự đoạn tuyệt trong mọi gia đình”? Mà đoạn tuyệt là cái giống gì chứ? Ðoạn là cắt đứt. Tuyệt cũng là cắt bỏ. Hai từ đồng nghĩa này khi ghép lại với nhau mang ý mạnh hơn: Hoàn toàn dứt bỏ. Nó dùng cho những liên hệ tình cảm, giữa trai gái nhiều hơn. Hiển nhiên là cách nói của Trịnh văn gia đã cưỡng từ. Họ Trịnh đã cho mọi gia đình “đoạn tuyệt” với quá khứ dồn ép, sắt máu, sợ hãi?... Những thứ ấy vốn là quà tặng ưu ái của đảng dành cho các đồng chí và nhân dân cả nước. Không lẽ Sơn hàm ý rằng mọi gia đình đều chống lại đảng, đoạn tuyệt với đảng? Khó hiểu thật!

 

Trịnh Công Sơn là nhà văn? Cũng được đi, dù anh ta sẽ tập văn viết, văn nói, bớt sỏi đá hơn. Những mảnh triết vụn, sáo rỗng thường thấy trong lời nhạc của Sơn như cách làm dáng, dễ được tha thứ, chấp nhận. Nhưng nói hoặc viết cần có mạch lạc hơn, không thể ngô nghê, ngớ ngẩn như thế. Thiếu gì những người từng nhận là thi sĩ như Sơn, dù chỉ với dăm bài thơ cóc nhái, hoặc vài cuốn thơ hũ mắm. Rất may là Hạc Bút này chưa có dịp đọc thơ của Trịnh thi nhân. Trịnh Công Sơn là ca sĩ? Cũng không ai phản đối, ca sĩ Karaoke thiếu gì. Hay dở tuỳ đối tượng.

 

Trịnh Công Sơn là nhạc sĩ, tầm cỡ nào? Ðiều này thì họ Trịnh chưa dám tự khẳng định. Họ Trịnh cần cầu chứng danh vị nơi người khác. Trước hết là với Văn Cao, qua bài tựa ở cuốn Em Ra Ði Nơi Này Vẫn Thế. Văn Cao đã khoan dung mà ban cho nhạc tài của họ Trịnh mấy tiếng để đời: “Trịnh Công Sơn chỉ là một người ca thơ.” Người Văn Cao thật hiểm. Ðánh giá một nhạc tài bằng câu đó có khác gì chửi bố đàn em. Lần cầu chứng khác,với tên đồ tể văn chương là Hoàng Phủ Ngọc Tường,qua bài tựa cuốn Em Còn Nhớ Hay Em Ðã Quên, do nhà xuất bản Trẻ in 1993.

 

Bài tựa vỏn vẹn hơn 30 giòng chữ, được viết từ 3 năm về trước, tháng 3-1991, tại Huế, con đưng Long Não.( Hạc Bút tôi chưa từng nghe có tên con đường này ở Huế? Hoặc giả là do nhà văn đồ tể này tự đặt ra vì quen dùng băng phiến để tẩy rửa đôi tay đẫm máu? Hay chữ Long Não có dụng tâm nhắc nhở đến các trại tù đầy tẩy não? Hoặc tác giả đã hối hận tới long ra từng mảng não sau khi đã lấp đầy các hố xác ở Bãi Dâu, Gia Hội... tết Mậu Thân?)

 

Họ Hoàng này hẳn cũng là loại tai trâu, mắt thịt, nên suốt bài tựa ngắn tủn này, đã không có một câu nào, chữ nào nói về nhạc lý, nhạc tài của họ Trịnh. Chỉ là những lèm bèm lăng ba vi bộ về Phúc âm, về tiên tri, như một thầy bói mù đoán thẻ xâm ở lăng miễu. Thầy bói Hoàng Phủ phán rằng:“Tình ca Trịnh Công Sơn cuối cùng lại là bài kinh cầu bên bờ vực thẳm, lay động ý thức về thân phận ở bất cứ ai mê muội định tìm một chỗ ẩn trốn an toàn giữa cõi đời.”

 

Lỉnh kỉnh thay, và cũng tối nghĩa thay! Ta nên hiểu thế nào đây? Tình ca mà cuối cùng biến thành kinh cầu của hãng nhà đòn Tobia? Tài của họ Trịnh là ẩn trốn thật an toàn dưới mọi nghịch cảnh, mọi chế độ, dù ý thức có lay động, tâm thức có mê muội hay không? Thầy bói Hoàng Phủ không nhìn thấy sự thật đó sao?

 

Hình như mấy anh quản giáo cũng hay phán những lời ngoa ngôn lộng ngữ tương tự: Cuối cùng thì bọn ngụy các mày sẽ phải bị triệt tiêu thôi. Các mày đã bên bờ vực thẳm cả rồi. Các mày hãy hồi tâm chuyển ý, thành khẩn khai báo. Cách mạng đã thấy hết, biết rõ. Ðừng có mà mê muội định tìm cách dấu diếm, tìm cách nín thở qua sông, giả dại qua cầu với chúng ông. Hoặc giả nhà văn đồ tể có ý kín đáo mách nước cho họ Trịnh hãy lo sớm vượt biên, đừng có mê muội tưởng rằng nâng bi Bác, Ðảng là sẽ được an toàn trên cõi đời này?

 

Trịnh Công Sơn là hoạ sĩ? Hạc Bút này chưa từng thấy qua hoạ phẩm nào của y nên miễn bàn. Bây giờ xin nói đến tính phản trắc, ẩn náu trong lời nhạc Trịnh Công Sơn. Phản trắc, bởi Sơn là người ưa đứng núi này trông núi nọ. Ẩn náu, là thái độ khôn vặt, thời cơ, đặt cả hai mang tài,xỉu. Lời nhạc họ Trịnh thường pha một chút sáo rỗng, một chút triết vụn làm nền tảng để ẩn dấu những ý tưởng hai mang. Như một số bài được họ Trịnh viết ra từ sau 75,79. Tạm đơn cử bài “Một Cõi Ði Về.”

 

Một Cõi Ði Về

 

Bao nhiêu năm rồi còn mãi ra đi

Ði đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt

Trên hai vai ta đội vầng nhật nguyệt

Rọi xuống trăm năm một cõi đi về

Lời nào của cây lời nào cỏ lạ

Một chiều ngồi say một đời thật nhẹ

Ngày qua

 

Vừa tàn mùa xuân rồi tàn mùa hạ

Một ngày đầu thu nghe chân ngựa về

Chốn xa

Mây che trên đầu và nắng trên vai

Ðôi chân ta đi sông còn ở lại

Con tim yêu thương vô tình chợt gọi

Lại thấy trong ta hiện bóng con người

 

Nghe mưa nơi này lại nhớ mưa xa

Mưa bay trong ta bay từng hạt nhỏ

Trăm năm vô biên chưa từng hội ngộ

Chẳng biết nơi nao là chốn quê nhà

 

Ðường chạy vòng quanh một vòng tiều tụy

Một bờ cỏ non một bờ mộng mị

Ngày xưa

Từng lời tà dương là vùng mộ địa

Từng lời về sông nghe ra từ độ suối sa

 

Trong khi ta về lại nhớ ta đi

Ði lên non cao đi về biển rộng

Ðôi tay nhân gian chưa từng độ lượng

Ngọn gió hoang vu thổi xuống xuân thì.

 

(Còn Tiếng Hát Gửi Người.Duy Trác/Thúy Nga 54)

 

Bài hát, thoáng nghe rất hạp nhĩ như lời trần tình của một con người bất hạnh nhìn lại những tuyệt vọng mất mát của đời mình. Thoáng nghe, tưởng như những mảnh kỷ niệm ấy chắp nối, hiện về không ẩn ý. Vẫn là những nhóm chữ sáo rỗng, triết sảng về cái thân phận nhỏ nhoi của một kiếp người với hy vọng và thất vọng triền miên thường thấy trong nhạc Trịnh Công Sơn.

 

Nghe kỹ hơn, nhìn sâu hơn, sau đám hoả mù, chữ nghĩa âm binh ấy, ta thấy rõ nét những ngữ điệp nhắc lại, nhắn về, phần đời ân nghĩa mà Sơn đã lìa bỏ, đoạn tuyệt.

 

Ðoạn đầu, tạm giải thích thế này: Bao nhiêu năm rồi mà sao thuyền nhân mãi bỏ nước ra đi? Ta biết đi đâu bây giờ? Những vùng vẫy quanh quẩn xó nhà chỉ khiến cho đời mỏi mệt thêm.Trên hai vai ta là Bác Ðảng, lý tưởng hằng cửu như đôi vầng nhật nguyệt soi sáng đời ta. Ta còn muốn đi đâu, về đâu nữa chứ?

 

Ðó là những lúc Sơn biện giải bằng lý trí. Chỉ trong cơn say, Sơn mới nghe vang vọng tiếng nói của con tim:

 

Lời nào “của cây”, của bản vị, của miền đất nuôi anh lớn khôn? Lời nào “cỏ lạ”, lý tưởng cách mạng anh tìm kiếm, chạy theo hiển nhiên là mới lạ. Cây đã cưu mang anh thế nào? Cỏ đã cho anh những gì? Những chiều ngồi thả hồn trong cơn say, Sơn thấy đã đánh mất tất cả. Chỉ còn lại một đời thật nhẹ, thật vô vị, và Sơn luyến tiếc những ngày vàng đã qua.

 

Cơn say dắt Sơn về dĩ vãng, về những ngày sôi bỏng của mệnh nước, của tháng Tư đen. Sơn đã nôn nả chờ đợi ngày giải phóng này. “Một ngày đầu thu” chỉ là tá sự, vì nhu cầu của câu nhạc trên đã dùng đến xuân, hạ. Ðầu thu, do đó cũng chỉ là thế vì cho mùa hạ mà thôi. Viết như thế, càng dễ cho chủ đích ẩn náu ý tưởng của Sơn. Ðại khái là ở cuối tháng Tư, Sơn đã nghe được bước tiến quân của những sư đoàn giải phóng vượt trường sơn, từ rừng xa tiến về Sài Gòn. Anh vui mừng đã tìm được đồng chí, tìm gặp lý tưởng. Nỗi hân hoan được cực tả trong câu: “Mây che trên đầu và nắng trên vai” Anh vội bỏ Sài Gòn ra đi, dù với ít nhiều luyến nhớ. Chân bước đi nhưng lòng còn ở lại.

 

Sơn hăm hở đến với cách mạng, nhưng cách mạng không dùng. Trong bơ vơ đầy ải ấy, Sơn đôi lúc, chợt thấy tiếng nói của trái tim yêu thương, để thấy hiện tại anh chỉ là con vật. Nó, con người trong Sơn, chỉ hiện bóng ra trong giây lát mà thôi.

 

Những ngày mưa lận đận, đầy ải nơi này khiến Sơn nhớ đến mưa nồng nàn hạnh phúc đã qua. “Trăm năm vô biên” là những đấng lãnh tụ đầy quyền uy, thì Sơn chưa từng được hội ngộ, được diện thánh, được tiến cử. Thế nên Sơn như chó mất chủ cất lên tiếng tru thảm thiết:

 

“Chẳng biết nơi đâu là chốn quê nhà”.

 

Bây giờ, sau khi sáng mắt sáng lòng, Sơn thấy rõ bộ mặt thật của cách mạng ra sao rồi. Cách mạng tiến nhanh, tiến mạnh đến thế giới đại đồng, vẫn chỉ là khẩu hiệu, bánh vẽ. Sự thực thế nào:

 

“Ðường chạy vòng quanh một vòng tiều tụy

Một bờ cỏ non một bờ mộng mị

Ngày xưa.”

 

Mậu Binh, trong tập THƠ ÐEN, biếm thi, 1991 cũng có bài Khởi Hành tương tự với ý này. Không rõ Mậu Binh và Trịnh Công Sơn ai đã thuổng ý của ai? Hay hai “tư tưởng lớn” đã gặp nhau:

 

“Tiến lên chủ nghĩa đại đồng

Tiến mau ngựa chạy vòng vòng trường đua

Ngựa nòi vô sản mệt phờ

Bao năm cong đít vẫn chưa khởi hành”

(Khởi Hành,Thơ Ðen,Mậu Binh)

 

Trở lại với Trịnh Công Sơn,với bầy ngựa vô sản cũng cong đít chạy vòng vòng thế đó. Cái “bờ cỏ non” đảng hưá, đảng mờm vẫn chỉ là bánh vẽ, là một “mộng mị” mà thôi. Và Sơn âm thầm gọi nhớ đến “Ngày xưa yêu dấu!”

 

Hai câu kế tiếp,Sơn mô tả rõ nét hơn nỗi thất vọng ở trên:

“Từng lời tà dương là vùng mộ địa

Từng lời về sông nghe ra từ độ suối sa.”

 

Sơn thấy đảng đang ngáp, đang thở hắt ra. Những khẩu hiệu mê sảng của đám lãnh tụ “tà dương”, sắp ngỏm cù đèo chỉ mau dẫn nhân dân cả nước xuống “vùng mộ điạ” gần kề. Bây giờ Sơn nhớ lại từng lời ca chính khí núi sông của đám ngụy miền Nam mà anh đã nghe từ lúc đầu đời, suối sa.

 

“Trong khi ta về lại nhớ ta đi

Ði lên non cao,đi về biển rộng

Ðôi tay nhân gian chưa từng độ lượng

Ngọn gió hoang vu thổi xuống xuân thì.”

 

Trịnh Công Sơn đã sớm nhận rõ sự lầm lạc của anh khi bán linh hồn cho Ðảng quỷ. Anh nghĩ đến việc tìm vào chiến khu để kháng cộng, hoặc vượt biên tỵ nạn chính trị như những anh em bạn bè khác. Nhưng than ôi mọi sự đã muộn màng. Ðảng đã quay lưng và anh em bằng hữu chắc cũng đã tởm mặt Sơn. Ðộ lượng thì cũng một vừa hai phải thôi chứ! Trời đất bao la, nhưng Sơn đâu còn chỗ nào để dung thân? Và ngọn gió hoang vu quái đản của đảng cứ tiếp tục thổi nát một đời trai.

 

Trịnh Công Sơn! ta đã đoán trúng tim đen anh chưa? Anh sẽ dùng những ẩn ngữ này để giải thích với đám bạn bè Non Cao, Biển Rừng của anh, sau này. Khi lũ quỷ đảng TÀ DƯƠNG đã nằm yên trong VÙNG MỘ ÐỊA . Dĩ nhiên là anh còn thủ sẵn một lời giải khác với MÂY TRÊN ÐẦU VÀ NẮNG TRÊN VAI, với ÐÔI VẦNG NHẬT NGUYỆT,với TRĂM NĂM VÔ BIÊN của anh. Anh cứ nói là ta hiểu sai, đoán mò, bới lông tìm vết, chẻ sợi tóc ra làm tư làm tám đi. Rảnh ta sẽ bình giải thêm những bài khác của anh. Ẩn ngữ cũng vô số trong bài anh bị thiên hạ chửi nhiều nhất:“Em Ra Ði Nơi Này Vẫn Thế.” Ðương nhiên là anh bị chửi không oan. Bởi cái tà tâm của anh, chứ ăn thua gì mớ ẩn ngữ phải cần đến tróc long, chiếu yêu kính của Hạc Bút ta mới giải được.

Viết thêm:

 

Hoàng Cầm và Trịnh Công Sơn chỉ là những người đam mê chút cảm giác mạnh. Ngoài cái lợi đi hàng hai, bắt cá hai tay, họ còn có cái thú tội nghiệp là muốn lấy vải thưa che mắt thánh. Nó giống bệnh ăn cắp vặt, bệnh ngoại tình với vợ người... Ðương nhiên là ta rất xem thường nhân cách các anh. Các anh cứ tiếp tục đóng vai ngụy quân tử đi. Thú thật, nếu phải chọn giữa một chân-tiểu-nhân và một ngụy-quân-tử để bợp tai đá đít, thì ta sẽ chọn các anh.

 

HBO/HẠC BÚT ÔNG

http://anthonyha.gotdns.com/hhc/nhanhnho/trinhcongson.htm 

oOo

 

Trịnh Công Sơn - Thực Chất Và Huyền thoại

 

Hoàng Vũ

 

Trịnh Công Sơn đã vĩnh viễn không còn nữa, từ tháng 4 năm 2001! Sau cái chết của người nhạc sĩ có một thời nổi tiếng ấy, chúng ta được đọc trên hầu hết các báo Việt Ngữ tại Mỹ nhiều bài viết liên quan đến Trịnh Công Sơn, và điều khiến nhiều độc giả vô cùng hoang mang là nội dung các bài viết đó lại đối kháng lẫn nhau, lời khen cũng lắm mà tiếng chê cũng nhiều!

Do vậy, để có một cái nhìn đúng về con người của Trịnh Công Sơn, chúng ta thử tìm hiểu Trịnh Công Sơn qua những bài viết về Ông, xem đâu là Thực Chất và đâu là Huyền Thoại.

A. Có một số bài viết lên án Trịnh Công Sơn là một Tên Phản Bội, một Tay Cộng Sản Nằm Vùng. Có bài viết còn hằn học cho rằng cái chết của Trịnh Công Sơn là một Sự Đền Tội Xứng Đáng.

Ỉ       Chúng ta không ai phủ nhận Trịnh Công Sơn là một Nhạc Sĩ Phản Chiến. Từ ngữ phản chiến ở đây được hiểu là phản đối và không chấp nhận chiến tranh. Nhưng, chúng ta cũng phân biệt rất rõ tư cách của một Người Trốn Tránh Nghĩa Vụ Quân Sự trong khi hàng ngàn, hàng vạn người khác đã ra đi trước làn tên mũi đạn làm tròn bổn phận đối với Tổ Quốc, thì hành vi của người đó hoàn toàn không phải để tỏ thái độ chống đối chiến tranh, mà chỉ là Hành Vi Của Một Kẻ Hèn Nhát! Trong suốt cuộc chiến tranh Việt Nam, Người Trốn Lính chui rúc trong các hộp đêm, phòng trà ở thủ đô Sài Gòn hoa lệ là Trịnh Công Sơn!!!

Ỉ       Để che đậy và biện hộ cho hành vi trốn lính hèn hạ của mình, Trịnh Công Sơn đã sáng tác rất nhiều bản nhạc có lời ca mang tính cách kết án chiến tranh! Nhưng chàng nhạc sĩ trốn lính này lại vì bảo vệ cho khuynh hướng chính trị của mình nên đã vụng về '... ra mặt chuột 'Kết Án Chiến Tranh Một Chiều! Chúng ta hãy nghe Trịnh Công Sơn hát : '... Từng chuyến bay đêm con thơ giật mình, hầm trú tan hoang, ôi da thịt vàng từng đêm soi sáng lạ mắt quê hương. Hàng vạn tấn bom trút xuống đầu làng, hàng vạn tấn bom trút xuống ruộng đồng của nhà Việt Nam cháy đỏ cuối thôn... (bài Đại Bác Ru Đêm). Đây là những lời kết án ai? Có phải nhắm vào Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa và Đồng Minh không? Chúng ta hãy nghe tiếp Trịnh Công Sơn than khóc : '... từng vùng thịt xương có mẹ, có em '(bài Đại Bác Ru Đêm), và hờn tủi cho những 'người già co ro buồn nghe tiếng nổ, em bé lõa lồ khóc tuổi thơ đi ' (bài Người Già Em Bé). Và, còn rất nhiều những câu hát như thế rải rác trong hàng trăm ca khúc mà Trịnh Công Sơn đã viết ra. Trong lúc đó, thì Ông lại cố ý bỏ quên, không có được một giọt nước mắt hay ít nhất một tiếng thở dài nào cho hàng ngàn nạn nhân vô tội bị Việt Cộng chôn sống tại Huế trong biến cố Tết Mậu Thân (1968), nơi Quê Cha Đất Tổ của chính Ông!!!

Ỉ       Trịnh Công Sơn sinh sống ở Miền Nam, lại là một trí thức, Ông thừa biết Miền Bắc xâm lăng Miền Nam. Miền Nam muốn sống còn thì phải tự vệ. Thế thì muốn phản chiến, Ông phải chỉ trích Miền Bắc, phải vạch trần bộ mặt xâm lược của bọn Cộng Sản Hà Nội khiến cho Đất Nước điêu linh, nhà tan cửa nát... để làm nức lòng chiến đấu của những anh lính chiến VNCH... Ngược lại, Ông chĩa thẳng mũi dùi vào Miền Nam một cách bất công và không một mảy may xót xa thương tiếc!      

Ỉ       Phát xuất từ quan điểm chống chiến tranh một chiều như thế, Thực Chất Con Người Phản Bội Của Trịnh Công Sơn đã nổi cộm rõ nét mà bất cứ ai cũng phải thừa nhận. Ông đã phản bội lại máu xương của những người đã gục ngã, đã hy sinh để bảo vệ cho mảnh đất mà Ông đang sống, và được sống an bình.

Ỉ       Trịnh Công Sơn đã trắng trợn Phản Bội chính quyền Miền Nam và Quân Lực VNCH khi ngang nhiên lên Đài Phát Thanh Sài Gòn hô hào 'Nối Vòng Tay Lớn 'để mừng chiến thắng ba mươi tháng tư của Việt Cộng và đón chúng vào thành! Chỉ cần một hành động này cũng đủ xác định Chỗ Đứng của Trịnh Công Sơn rồi! Hơn thế nữa, họ Trịnh đã tự xác định chỗ đứng của mình từ cả 15 năm về trước (trước năm 1975), khi đã giao du mật thiết với Nhóm Sinh Viên Khuynh Tả tại Huế, trong đó có tên Nguyễn Đắc Xuân, Hoàng Phủ Ngọc Phan, Hoàng Phủ Ngọc Tường, là những tên đồ tể đã góp phần tích cực chôn sống cả hàng ngàn người dân Huế vô tội! Người viết bài này đã hơn một lần thức trắng đêm với Trịnh Công Sơn, đã phân tích lý giải âm mưu của Cộng Sản Hà Nội và vai trò của Nhóm Sinh Viên Khuynh Tả tại khắp các Viện Đại Học Miền Nam! TCS chỉ lắng nghe,  không tham gia ý kiến và sau đó... tình tri kỷ giữa TCS và Nhóm Nguyễn Đắc Xuân ngày càng khắng khít hơn, mãi cho đến lúc TCS vĩnh viễn nằm xuống!

Ỉ       Sau năm 1975, để xác định lập trường, Trịnh Công Sơn đã dũng cảm đốt cháy danh dự và tư cách của một nghệ sĩ qua những sáng tác 'Huyền Thoại Mẹ ', 'Em Nông Trường Em Ra Biên Giới ', 'Ra Chợ Ngày Thống Nhất '... 'Ánh Sáng Mạc Tư Khoa '... Chừng đó cũng đã quá đủ để chứng minh con người của Trịnh Công Sơn là một Tên Cộng Sản Nằm Vùng! Đúng như thế, trong suốt chiều dài cuộc chiến Việt Nam, Trịnh Công Sơn đã xác định chỗ đứng của mình rất rõ ràng. Ông ở Sài Gòn nhưng đã đứng hẳn bên kia chiến tuyến, về phía Cộng Sản Hà Nội để đánh phá chính quyền và quân đội Miền Nam! Ông đã hiện nguyên hình một tên Cộng Sản Nằm Vùng, đâm sau lưng chiến sĩ, còn nguy hiểm gấp trăm ngàn lần những tên Cán Binh Việt Cộng cầm AK trực diện với chúng ta ngoài mặt trận.

Ỉ       Chúng ta đã thừa nhận Trịnh Công Sơn là một Tên Phản Bội, một Tay Cộng Sản Nằm Vùng... Nói cách khác, Trịnh Công Sơn là một Tội Đồ Của Dân Tộc! Lẽ ra nhân dân Miền Nam phải lập một phiên tòa để xét xử Tên Nhạc Nô phản quốc này! Như thế mới công bằng và hợp lý cho những người đã chết tức tưởi vì Trịnh Công Sơn. Nhưng rất tiếc, Trịnh Công Sơn đã chọn cái chết sớm hơn! Và, không có gì là hồ đồ, nếu ai đó đã phát biểu : Cái Chết Của Trịnh Công Sơn Là Một Sự Đền Tội Xứng Đáng!

B. Một số bài viết đã khen ngợi Trịnh Công Sơn là một Nhạc Sĩ Thiên Tài và ông ta là một Người Yêu Nước. Để biện hộ cho những cáo buộc của dư luận lên án, họ cho rằng Trịnh Công Sơn đã phải đi giữa hai lằn đạn! (Ý nói ông ta là nạn nhân của cả hai phe Quốc Gia và Cộng Sản). Họ còn dẫn chứng Trịnh Công Sơn đã từng bị đày ải tại các Công, Nông Trường của Việt Cộng!

Ỉ       Thập niên 60 là giai đoạn vinh quang nhất của Trịnh Công Sơn. Những bản tình ca của Trịnh Công Sơn đã góp phần lộng lẫy cho thiên tài âm nhạc của ông, và làm lu mờ biết bao tài năng của các nhạc sĩ đàn anh. Không ai phủ nhận điều đó. Ngay cả báo chí và truyền thanh tại Pháp và Anh đều phải lên tiếng ca ngợi tài hoa của Trịnh Công Sơn. Phải thừa nhận rằng nhạc tình ca của Trịnh Công Sơn có một năng lực hấp dẫn đặc biệt, ngay cả những người chống Trịnh Công Sơn vẫn thích nghe những bản nhạc tình của ông.

Ỉ       Chỉ riêng mỗi một Khánh Ly bạo miệng cho rằng Trịnh Công Sơn là một người yêu nước! Nếu nhận định này là của một nhà văn, nhà báo... hay của một nhà hoạt động chính trị, chắc chắn vấn đề sẽ được mổ xẻ sâu rộng. Nhưng rất tiếc, đây chỉ là ý kiến của Khánh Ly, một mẫu người không hội đủ tầm vóc để tin cậy,  Khánh Ly không thể đóng vai khách quan khi đề cập đến Trịnh Công Sơn. Thật vậy, chúng ta có thể nói, không có Trịnh Công Sơn thì không có Khánh Ly! Khánh Ly thành công, nổi tiếng trên bước đường văn nghệ, chính là nhờ những ca khúc của họ Trịnh, ngoài nhạc khúc của Trịnh Công Sơn, Khánh Ly hình như không thể ca hay được một bài hát của nhạc sĩ nào khác... Khánh Ly và Trịnh Công Sơn đã từng có một thời gian dài làm việc chung với nhau... Với công ơn và tình cảm sâu đậm như vậy, Khánh Ly không thể nào không thiên vị khi cho rằng Trịnh Công Sơn là người yêu nước!

Ỉ       Phần A, sau khi lý giải vấn đề, chúng ta đã xác định trước công luận Trịnh Công Sơn là một tên phản quốc, tội đồ của dân tộc... Nhưng Khánh Ly lại cho rằng Trịnh Công Sơn là một người yêu nước! Vậy, để minh bạch ý nghĩa, đề nghị Khánh Ly thêm vào sau động từ 'Yêu Nước', cụm từ 'Việt Nam Xã Hội Chủ Nghĩa'. Đúng như vậy, đối với Miền Nam Việt Nam, Trịnh Công Sơn chỉ là một tên ăn bám, một kẻ ăn cháo đá bát, một tay Cộng Sản nằm vùng đâm sau lưng chiến sĩ và nhân dân. Họ Trịnh đả kích, đánh phá chính quyền và quân đội Miền Nam, chỉ dành cảm tình ưu ái cho Hồ Chí Minh và Miền Bắc Xã Hội Chủ Nghĩa!

Ỉ       Do vậy, Không có vấn đề Trịnh Công Sơn đã phải đi giữa hai lằn đạn! Những ai vì cảm tình riêng tư mà uốn cong ngòi bút biện hộ như thế thì thật quá ngây ngô, nếu không muốn nói là mù quáng.

Ỉ       Lại càng không có vấn đề Trịnh Công Sơn bị đày ải tại các Công, Nông Trường. Thật buồn cười cho những ý kiến chống đỡ quá non nớt của những ai đã nói về Cộng Sản mà chẳng hiểu biết chút đỉnh nào

bộ mặt của Cộng Sản! Đối với Cộng Sản, để tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc lên chủ nghĩa xã hội, cán bộ các cấp (ngoại trừ bọn đầu sỏ ở Hà Nội) đều phải tham gia vào công tác sản xuất. Giới văn nghệ sĩ được điều động đến các Công, Nông Trường tập thể để lao động và sáng tác thúc đẩy tăng năng xuất. Trịnh Công Sơn đi thực tế (từ của VC) tại Công, Nông Trường là quy luật chung của Cộng Sản Việt Nam, tất nhiên không phải là một sự đày ải mà mang tính cách một nghĩa vụ. Tất cả những lời biện hộ đó hoàn toàn dựa trên tình cảm riêng tư, vô căn cứ, không có cơ sở lý luận để đứng vững... chỉ là những Huyền Thoại Không Tưởng nhằm đánh bóng cho Trịnh Công Sơn mà thôi! Thương tiếc bạn bè là điều tốt, nhưng không nên mù quáng đặt  lên quan tài người chết những vòng hoa mà người chết đã không sắm nổi lúc sinh thời.  

Tóm lại, dù đang khinh ghét tư cách và lập trường chính trị của Trịnh Công Sơn, chúng ta đều phải thừa nhận ông là một thiên tài âm nhạc, đã kiến tạo một 'Trường Phái Trịnh Công Sơn' trong nền ca nhạc Việt Nam. Đó là một Thực Chất Sống Động luôn luân lưu trong huyết quản của Trịnh Công Sơn. Điều đáng buồn cho Mẹ Việt Nam là đã sinh ra một đứa con phản dân hại nước, đem tài năng của mình phục vụ một chủ nghĩa ngoại lai, gây đau thương tang tóc cho quê hương xứ sở. Đây chính là một thực chất gắn bó vô cùng mật thiết với Trịnh Công Sơn, Thực Chất Phản Bội không thể tha thứ được mà họ Trịnh đã gieo rắc trong suốt chiều dài cuộc chiến Việt Nam. 

Tên tội đồ Trịnh Công Sơn đã vĩnh viễn là một thây ma trong lòng đất lạnh! Đành rằng chết là hết, song những đau thương nhức nhối của dân tộc luôn có bàn tay của Trịnh Công Sơn hiện diện..., và, nỗi đau nhức đó vẫn còn kéo dài cho đến hôm nay, ngày mai và mãi mãi! Chúng ta, những người của thế hệ hôm nay, có trách nhiệm phải nói lên sự thật, vạch trần những bộ mặt giả nhân giả nghĩa, tẩy chay những phần tử ký sinh ăn cơm Quốc Gia thờ ma Cộng Sản mà Trịnh Công Sơn là điển hình.

 

Hoàng Vũ

 

xXx

 

Tình nghĩa

TRỊNH CÔNG SƠN

 

Bùi Đức Lạc

 

Nhân đọc những bài của nhiều tác giả nói về nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trên nhiều tờ báo, tôi viết bài này không phải để trả lời, cũng không phải để phân trần, vì có gì đâu mà trả lời hay phân trần. Tôi muốn viết cho con cháu tôi những thế hệ cần được nghe và muốn được hiểu thật đúng không tô mầu chuốc lục, và không mộng mị hóa, đễ vấn đề trở thành thời thượng; Có lẽ chỉ một mình tôi, trong đám bạn tập tễnh văn chương từ năm 1955, là có một lập trường hơi khác, tôi không cực đoan, càng không lãng mạng; Thực tâm mà nói đối với cộng đồng tỵ nạn, Trịnh Công Sơn chết không đáng được chiêm nghiệm, chiêu

niệm như Ngọc Lan mới hôm nào qua đi tại hải ngoại, tiếc nuối như Nguyễn Đình Phúc (tác giả bài ca một thời xuân sắc Cô Lái Đò) ra đi tại quốc nội . Đám tang họ Trịnh nếu ở hải ngoại nó sẽ khác đi, vì nó không ân tình, không nghẹn ngào như ở quê nhà, việc nữ ca sĩ Khánh Ly thương mến họ Trịnh, chỉ là nhi nữ thường tình không nên bàn đến. 

            30 tháng 4 năm 1975 ngày khó quên, trong ngày thê lương đó, lúc 10 giờ sáng Tổng Thống Dương Văn Minh kêu gọi quân nhân buông súng và bàn giao cho người anh em bên kia, nghe tin này có những anh em lì lợm nhất, cũng phải bật khóc ngất, vang đâu đây tiếng lựu đạn nổ, từng chùm người ngã gục chỉ vì họ quyết tâm không buông súng, những người còn nặng nợ trần gian, chưa kịp vuốt mặt bạn bè xong, thì 12 giờ trưa phải nhận lãnh thêm hình phạt, tiếng Trịnh Công Sơn vang vang trên làn sóng điện, có người cho rằng họ Trịnh bị bắt buộc phải lên tiếng như vậy, xin thưa rằng nếu chúng ta ai đã nghe buổi phát thanh đó thì chắc chắn nhận rõ rằng đó là lời tự phát hay bị bắt buộc, với lời tự phát nó có âm điệu khác với bị bắt buộc, người nghe rồi thì không sao lầm lẫn được, tiếng nhạc đệm du ca xoáy giữa không trung bao la của căm hờn, tiếng thét uất hận gầm lên, đau đớn quá vì bị cú đá trúng mạng sườn; Phải! có lẽ có người không nghe nên dễ quên, dễ nghe theo, con người trong lúc không  bị bức thiết, thì làm sao có nghẹn ngào và làm sao quên được đây, đối với dòng nhạc Trịnh Công Sơn trước năm 1975 có những chiều tôi say mê nghe nó, tôi không thấy nó có một tác dụng phản chiến nào với tôi, mà nó còn nói lên hộ nhiều người tâm tư của từng góc cạnh cuộc chiến tương tàn, bởi vậy nó cuốn hút người nghe, nó làm say mê người thưởng thức, quả tác giả là một danh tài, nên dòng nhạc không có gì làm khó chịu người thưởng thức.

Trong cuộc chiến, khi đang đối đầu với đối phương, chúng tôi phải dùng kỹ thuật tác chiến để chiến thắng, nhưng khi chiến trường lắng đọng, chúng tôi đã từng băng bó vết thương cho tù binh, ân cần trao từng hơi thuốc lá, chia xẻ từng hớp nước khan hiếm giữa trưa hè cháy cỏ, trên  trường sơn cao ngất, tù binh đó nhưng tình người, tình dân tộc, nghĩa nặng Lạc Long đã che lấp hận thù; Hay tiếng hô nghiêm dõng dạc, động tác chào kính nghiêm trang, trước mộ chôn tập thể của những người anh em bên kia chiến tuyến, trước khi chôn, chúng tôi đã ân cần vuốt mặt họ, như vuốt mặt bạn bè lần cuối đầy tình nhân ái, tiếng súng đã ngưng, chúng tôi nhìn những anh em không may nằm xuống chỉ còn là con người với con người, đồng bào với đồng bào, không căm hận không suy tư, mà chỉ còn dùng tình người mà đối xử với nhau; không những vậy đôi khi lãng mạng một chút; họ còn cùng là tuổi trẻ đứng lên đáp lời sông núi nữa chứ  . Cho nên họ Trịnh sống hay chết không còn là vấn đề cần đặt ra! Chúng tôi chỉ đặt ra khi được tung hô bất xứng .

Những người cầm súng rất cương quyết, nhưng lại dễ quên và dễ tha thứ; Nhưng ngày tang của cả dân tộc mà đùa giỡn trên đau khổ được sao ? Chính tiếng đàn đó chúng ta đã tán thưởng, chính giọng ca đó chúng ta đã vỗ tay, nhưng nay chính thanh âm phát ra từ cuống họng đó, lại ca tụng đối phương bằng những lời lẽ mà khi chúng ta đã nghe thì nó đắng cay, nó miệt thị, để không bao giờ chúng ta có thể quên được, chính miệng họ Trịnh đã dõng dạc nói trên đỉnh nón sắt của người cầm súng ngày 30-4-75, nhiều lần lập đi, lập lại với cường điệu mỗi lúc một tăng : “Hôm nay ngày vinh quang của Dân Tộc, ngày này chúng ta đã mong đợi từ lâu, mời các bạn văn nghệ sĩ hãy về đây cùng ca với chúng tôi Nối Vòng Tay Lớn, vòng tay của anh em, của tình thương, của bẻ gẫy xích xiềng, của chống Mỹ, của diệt Ngụy” và cứ như vậy hết ca đến nói, hết nói đến ca, những tiếng đàn du ca, những tiếng ca không phải của những người thân Cộng, càng không phải của những người ăn cơm Quốc Gia thờ ma Cộng Sản, mà là tiếng ca của quân thù dứt khoát như vậy, chắc chắn như vậy.

            Chính sách vắt chanh bỏ vỏ là chính sách rất xưa của đỉnh cao trí tuệ miền Bắc, họ không tin ai, thà giết lầm hơn bỏ sót, Thiên bất dung gian, những tên 30 tháng 4, ngay cả những tên Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam, sau khi gạn lọc, cả một nhóm người mới hôm qua huyênh hoang, nhưng nay bị cho về vườn, hoặc bị thanh toán, hoặc bị đi tù, hoặc bị đi kinh tế mới, lúc này họ Trịnh cũng cùng chung số phận

với bọn 30-4, bọn Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam, trong đó có cả các tướng như Trần văn Trà chẳng hạn .v.v. Vì vậy họ Trịnh cũng không ra ngoài chính sách ấy,Trịnh Công Sơn trong lúc đang làm tại dài phát thanh cảm thấy bị loại trừ nên trốn ra Phú Cam, Huế tháng 11 năm 1975, nhưng làm sao thoát khỏi, họ Trịnh không hề bị đi cải tạo 4 năm như nhiều người lầm tưởng, mà họ Trịnh cũng không bị đi kinh tế mới tới 4 năm, họ Trịnh có bị đi kinh tế mới ở Khe Sanh, Quảng Trị từ tháng 12 năm 1975 đến cuối năm 1977. Thật đáng đời, trong giai đoạn này, một bức thư của họ Trịnh gừi cho Khánh Ly có đoạn như sau : Anh kể cho Mai (tên ca sĩ Khánh Ly) nghe, bây giờ anh giỏi hơn Mai nhiều, anh biết trồng khoai, trồng sắn.........

            Cũng phản bội anh em chiến binh Hoa Kỳ, nhưng cô ca sĩ Joan Baez, dù không xin lỗi, cũng  còn biết thốt lên ( the wrong side won the War); Cô đào rực lửa Jean Fonda thì tỉnh táo hơn còn biết xin lỗi các cựu chiến binh Hoa Kỳ về hành động phản bội của mình, tất cả đều được tha thứ; Trong khi đó có lúc nào họ Trịnh xin lỗi Quân Dân Miền Nam hay không? Tuy đang sống ở kinh tế mới họ Trịnh còn sáng tác :

 

MỔI NGÀY TÔI CHỌN MỘT NIỀM VUI

 

Mỗi ngày tôi chọn ngồi thật yên

Nhìn rõ quê hương ngồi nghĩ lại mình

Tôi chợt biết rằng vì sao tôi sống

Vì đất nước cần một trái tim

Và như thế tôi sống vui từng ngày

 

Họ Trịnh thấm đòn nhưng không một lời nhận việc làm của mình là sai trái, lại càng không chống đối, họ Trịnh vẫn còn hy vọng, có dịp sáng tác bày tỏ lập trường, họ Trịnh còn cố gắng sáng tác, để thân phận đang bị quên lãng may ra còn lọt tròng mắt “cú vọ”của cấp lãnh đạo miền Bắc, cho nên họ Trịnh cố vùng vẫy, cố phấn đấu với cửa quyền; vì vậy họ Trịnh không buồn mà vẫn “sống vui từng ngày” hy vọng được cất nhắc; Quả như vậy, họ Trịnh được trở lại Sài Gòn với hộ khẩu đàng hoàng, (những ai ở lại mới thấu hiểu hoàn cảnh, đang ở kinh tế mới mà được trở về Sài Gòn với hộ khẩu đàng hoàng)  cho nên đầu năm 1978 họ Trịnh hân hoan sáng tác tại Sài Gòn nhạc phẩm :

 

EM CÒN NHỚ HAY EM ĐÃ QUÊN

 

Em ra đi nơi này vẫn thế

Vẫn có em trong tim của mẹ

Thành phố vẫn có những ước mơ

Vẫn sống thiết tha

...................................

Vẫn lấp lánh hoa trên đường đi

 

Bài hát này sáng tác trong lúc: Đánh tư sản, mại bản, gia đình quân dân miền Nam đang bị chết thê thảm ở (vùng kinh tế mới) nếu trốn về được Sài Gòn thì cũng ngủ đầu đường xó chợ, quân cán chính của Miền Nam đang bị tù đầy khốn khổ , gia đình ly tán, thây người trôi nổi trên biển Đông, trong lúc nhà cầm quyền Hà Nội đang muốn thay đổi cách xưng hô với đồng bào tỵ nạn Cộng Sản từ : Bọn đĩ điếm trở thành Khúc ruột xa nghìn dặm; Họ Trịnh thành khẩn nhắn rằng : Các anh các chị bỏ quê hương ra đi, nhưng quê hương ta vẫn huy hoàng, vẫn lấp lánh hoa trên đường đi, đây cũng chính là lúc nhà cầm quyền muốn, đồng bào tỵ nạn Cộng Sản ở Hải Ngoại gửi quà thật nhiều về quê hương, để đồng bào ở quê nhà bớt đói khổ, vơi đi niềm uất hận, không vùng dậy chống đối chế độ hà khắc; Như vậy họ Trịnh sau khi bị đi Kinh Tế Mới, nay được trở về, đã đi đúng đường của chính quyền Cộng Sản Hà Nội; Họ Trịnh đã trả ơn việc cho về sống ung dung ở Sài Gòn với hộ khẩu đầy đủ.

            Nếu nhiều tác giả ( tôi thật sự không muốn nêu tên, tôi cho rằng đó chỉ là hứng thú sau tuần trà dư tửu hậu) cho rằng, họ Trịnh chỉ chống chiến tranh mà thôi chứ không chống gì người Quốc Gia, cứ cho là lập luận này đúng đi; Vậy thử hỏi cuộc chiến đẫm máu năm 1979 giữa hai nước Cộng Sản anh em Việt Nam và Campuchia, tại sao Trịnh Công Sơn không chống ? Đây không phải là chiến tranh hay sao ? Cuộc chiến này có chính nghĩa hay sao ? Để hàng ngàn anh em vô tội phải bỏ xác bên xứ Chùa Tháp. Rồi nhạc phẩm cho một người nằm xuống, họ Trịnh không thương yêu gì Đại Tá Lưu Kim Cương như một số người lầm tưởng, “tôi khẳng định không bao giờ họ Trịnh là bạn Đại Tá Lưu Kim Cương, vì tôi cũng may có dịp giao du thân mật cùng Đại Tá Lưu Kim Cương từ khi anh còn là Thiếu Úy năm 1959, tôi biết chắc chắn Lưu Kim Cương không có bạn như vậy và khẳng quyết là hai tình địch không bao giờ là bạn với nhau được”  không phải họ Trịnh thương nước yêu nòi, mà họ Trịnh sáng tác do đơn đặt hàng, sự thật như vậy, anh em cầm viết thời đó không ai xa lạ gì ; Có người còn cho rằng họ Trịnh được giới chức Hoa Kỳ, đã hứa cho máy bay bốc, đại gia đình họ Trịnh trên 50 người, nhưng giờ phút chót bị hủy bỏ, nếu không họ Trịnh cũng có mặt ở ngoại quốc như chúng ta; Xin thưa Hoa Kỳ là một nước pháp trị, mọi giới chức làm việc phải tuân theo luật lệ Hoa Kỳ, cho nên nếu họ Trịnh được một giới chức nào đó thuận cho đi, ngay cả sở di trú Hoa Kỳ đặc thuận cho đi, cho là có thật thì chỉ được thuận cho, cha mẹ vợ con mà thôi, nếu họ Trịnh lúc đó có quốc tịch Hoa Kỳ thì cũng chỉ thêm anh em ruột, vì vậy tin trên là tin “vịt cồ”.   

            Gần đây họ Trịnh bầy tỏ rõ ràng minh bạch như 2 với 2 là 4 , không nên lầm:

           

TÌNH KHÚC Ơ BAI

 

Tôi đi bằng nhịp điệu một hai ba bốn năm

Em đi bằng nhịp điệu sáu bẩy tám chín mười

Ta đi bằng nhịp điệu không giống nhau

Ta đi bằng nhịp điệu sao khác mầu

 

 

Họ Trịnh xác định rằng ông đi bằng một nhịp điệu khác , khác hẳn với người Tỵ Nạn Cộng Sản, một nhịp điệu sao khác mầu, mầu gì vậy? Xin thưa mầu của sao Vàng (cờ đỏ) phải khác với mầu của sao Trắng (cờ sọc) giống sao cho được, ông muốn xác định rằng đường ai người nấy đi, nhận xét đích thực một nghệ sĩ, đứng đắn nhất là nhìn vào tác phẩm của ho,ỉ không nên bẻ qua khía cạnh tên tuổi, không nên bẻ qua tác phẩm hay dở, không nên thấy tên tuổi của họ được nhiều người biết đến muốn được dựa, mà quên đi chủ đích của họ, không nên có thiên kiến mà hãy thật thà với chính mình, đừng vì người sang bắt quàng làm họ, đừng a dua, xin hãy nhìn xem tác phẩm ấy có lợi cho ai và bất lợi cho ai;

            Nếu nói những người có tên tuổi thơ, văn, nhạc, tôi thấy những vần thơ Xuân Diệu, Tố Hữu cũng hay vậy, tôi đã được nghe một ngâm sĩ miền bắc ngâm thơ Xuân Diệu, quả thật hay đáo để, rồi bài thơ của họ Hồ, được phổ nhạc :

            Nếu là chim tôi sẽ là chim bồ câu trắng

            Nếu là người tôi sẽ chết cho quê hương tôi

Chúng ta có thể sẽ vinh danh những vần thơ này, những tác giả này được không ? Năm 1980 chính ca sĩ Bùi Thiện đã dõng dạc ca, bài của họ Hồ tại San Jose Convention Center, Nếu ngày đó chúng ta im lặng, không phản đối, thì tình trạng cũ có thể nó lại xẩy ra; nay mai chúng ta có thể chiêu niệm họ Hồ vì những bài thơ hay không nhỉ ? Tôi còn nhớ khi nhà cầm quyền Cộng Sản Việt Nam, tích cực kêu gọi cứu nguy chế độ bằng cách kêu gọi: Cộng đồng tỵ nạn Cộng Sản hãy hà hơi tiếp sức cho chế độ, một trong cách hà hơi đó là hãy về “Thăm Quê Hương” , mang càng nhiều Tiền về giúp gia đình càng tốt, nằm trong chiến dịch đó, năm 1987 chúng cho phổ biến nhạc phẩm :

 

      “QUÊ HƯƠNG”

 

Quê hương là chùm khế ngọt

...............................................

Quê hương là con diều biếc

Tuổi thơ em thả trên đồng

.............................................

Quê hương nếu ai không nhớ

Sẽ không khôn lớn thành người

 

Bản nhạc này hay quá phải không ạ, trong chiến dịch kêu gọi chúng ta về thăm quê nhà không hay sao được! ! ! Chúng ta biết nhưng im lặng, rồi trước năm 1990 một vị Ca Nhạc Sĩ không hiểu vô tình hay cố ý, hưởng ứng phổ biến bản nhạc này trong băng của mình đem bán, nhưng đồng bào âm thầm tẩy chay, băng nhạc này phải bầy bán đại hạ giá, trong số những cuốn với giá 5 cuốn 10 dollars; Thật sự tôi không muốn nêu tên tuổi, tôi vẫn còn muốn anh trở về, với dòng thác Dân Tộc .

 

Trong bài này tôi cố ý không dẫn chứng một tác phẩm nào của họ Trịnh đã sáng tác trước năm 1975, vì những tác phẩm đó không làm cho những anh em có lập trường bị chao đảo, vì những tác phẩm đó không đủ sức “ phản chiến “ làm cho anh em cầm súng phải đau thương, những bản nhạc đó người lính nghe nhưng không đủ sức làm họ chán chường buông súng, thành ra không có chuyện oán hờn, như những lời phản bội trên dài phát thanh Sài Gòn ngày 30 tháng 4 năm 1975, do chính miệng họ Trịnh phát ra; cũng lời ca đó làm sao quên, cũng tiếng nhạc Du Ca đó làm sao ác độc hơn, người xưa thường nói “đòn đau nhớ lâu” là vậy! ! !

 

Tôi xin thưa rằng bên phương trời bên kia, chúng ta có thể thấy một tác phẩm hay, một tác giả nào đó  hay, cứ việc thưởng thức riêng tư trong nhóm với nhau, nhưng không bao giờ nên ca tụng trên báo chí, trên làn sóng phát thanh, hay giúp phổ biến, cùng tung cùng hứng như Cộng Sản Việt Nam đang làm; Nếu tiếp tay cho đối phương là chúng ta có tội với bằng hữu;  Hỡi ai ! Vì tôi chì giám nói với anh em tôi; Tôi tin tưởng rằng tôi còn nhiều anh em; Những người đã có lập trường dứt khoát, chúng ta có thể phản bội lại những ngưỡi anh em của chúng ta đã hy sinh hay sao ? Họ đã hy sinh cho cuộc chiến bảo vệ tự do cho miền Nam, họ đã chết trong lao tù Cộng Sản, hay gục chết trên đường tìm tự do, hay đắng cay, tủi hận tự kết thúc cuộc đời vì chính nghĩa Quốc Gia Dân Tộc; Tất cả chỉ vì không bao giờ chịu đứng chung chiến tuyến với những người say mê, quên cả tình người, một điều khẳng quyết rằng, không bao giờ những người chúng ta quí mến, khi chết đi, lại được nhà cầm quyền Việt Nam Cộng Sản, cho tổ chức đám tang linh đình, và ngược lại! ! ! Nhất là khi chết đi lại còn được tổ chức tưởng niệm rầm rộ tại Sài Gòn và tại Hà Nội ngày 8 tháng 4 năm 2001, ngay tại Cung Văn Hóa Thanh Niên, đường Tăng Bạt Hổ, thủ đô Hà Nội, với các danh ca miền Bắc như Hồng Nhung, Trần Mạnh Tuấn, Tấn Minh; sau đó chương trình lại còn được phát lại trên đài phát thanh và đài truyền hình nhiều lần, nếu không là đồng hội đồng thuyền thì không sao có được đối xử theo cung cách đó, Văn Cao cũng không được như vậy, rồi nay tác giả “Cô Lái Đò” cũng âm thầm ra đi, lặng lẽ ; Xin nhớ một điều là về Chiến Tranh Chính Trị chúng ta những người miền Nam có thể lầm, có thể a dua, có thể thấy sang bắt quàng làm họ, nhưng người miền Bắc, nhất là bọn đầu sỏ Bắc Bộ Phủ thì chắc chắn là không, không bao giờ lầm, không có chuyện lãng mạng đối với họ, vì họ khác chúng ta : Chúng ta khoan hòa nhân ái, còn họ chủ trương thà giết lầm hơn bỏ sót............. Người chết là hết, nhưng xin đừng ca tụng một người khác nhịp tim với chúng ta .,.   

             

                                                                             Tháng 5 năm 2001

BùiĐứcLạc

 

TB: Bùi Đức Lạc là sĩ quan trung cấp trong đoàn quân Mũ Đỏ, anh theo học khóa 7 sĩ quan trừ bị Thủ Đức, với 2 Chiến Thương Bội Tinh, 2 Bảo Quốc Huân Chương tại chiến trường, cựu học sinh Hồ Ngọc Cẩn Nam Định và Nguyễn Trãi, Chu văn An, Sài Gòn.

 

 

________________________________________________

 

Trịnh Công Sơn và Chiến Tranh Việt Nam

 

Tôn Nữ Hoàng Hoa

 

Đọc qua bài viết của tác giả Ban Mai viết về Trinh Công Sơn (TCS) trên web site Talawas.com. Chúng tôi xin góp ý thêm với tác giả để chúng ta nhìn rõ được về hiện tượng Trịnh Công Sơn qua hình ảnh của một nghệ sĩ ?? hay là một nhạc sĩ Phản chiến?? Hay là một người CS nằm vùng???

 

Thưa tác giả Ban Mai:

 

Ngay từ phần mở đầu không biết vì quá ái mô. TCS mà tác gỉa đã đặt TCS vào một tư thế quá cao, khi bảo rằng: " Trong Ca Khúc Da Vàng, TCS đã chỉ cho chúng ta thấy đây là một cuộc chiến tranh "nội chiến"

 

Câu này sẽ cho người đọc có thiên kiến về tác giả nhưng tôi thì không và cần giãi thích để cho tác giả Ban Mai hiểu thế nào là "nội chiến".

 

Bởi theo tác gỉa Ban Mai cho rằng chính tác giả cũng đồng thuận với TCS trên quan điễm này đứng trên góc nhìn Dân tộc thì cái chết nào cũng đau xót như nhau.

 

Chúng tôi xin góp ý với tác gỉa Ban Mai về cái: "Gọi là từ góc nhìn dân tộc thì cái chết nào cũng đau xót như nhau:

 

Sau khi tiếp thu miền Bắc, CSVN từ cái gọi là Kháng Chiến trở về đã thấm nhuần tư tưởng Marc và Lenine để sửa soạn dàn dựng một Xã hội chủ nghĩa đi từ hệ quả của chủ thuyết CS Marc và Lenine.

 

Từ tư tưởng đó, CS Nga Sô và Trung Cộng chỉ thị CSVN, qua tay Hồ Chí Minh đã phát động "Cãi Cách Ruộng Đất" nhằm triệt tiêu tất cả địa chủ, đại nông, trung nông, tiểu nông, triệt tiêu cả một hạ tầng cơ sở thôn quê.

 

Ngoài Cải Cách Ruộng đất đến Đấu Tranh Giai Cấp không biết bao nhiêu xác người miền Bắc chết oan, chết ngay giữa toà an nhân dân, Chết trong hầm chôn sống, trên trên ruộng đồng cắt đầu, xẻo tai. Nếu đứng trên góc nhìn dân tộc thì tại sao nhân dân miền Nam không thấy TCS nhỏ cho một giọt nước mắt nào trên tình tự dân tộc, trên những xác người phơi thây ở miền Bắc?

 

Như vậy tác gỉa Ban Mai và TCS đã thấy mình thiếu sót khi nói " Xác chết nào cũng đau xót như nhau?"

 

Bàn về hai chữ Nội Chiến

Không phải TCS chỉ cho chúng tôi thấy cuộc chiến VN là "Nội chiến" mà TCS muốn cho mọi người dân miền Nam nghe lời phủ dụ của TCS để bỏ súng không muốn chiến đấu nữa, một khi ý nghĩa của cuộc chiến tranh là đông bào ta giết nhau?

 

Trong khi đó , thưa tác gỉa Ban Mai ở miền Bắc ở cái nơi mà TCS goi. là anh em thì CSVN lừa phỉnh dân Bắc Việt là đi Giãi phóng miền Nam thoát khỏi ngoại bang trong câu khẩu hiệu " Đánh cho Mỹ Cút, nguỵ nhào". Như vậy thì nơi nào là Nội Chiến, nơi nào là Giãi phóng dưới một hình thức chiến tranh trong cùng một cuộc chiến??

 

Khi tác gỉa đồng quan điễm với TCS cho cuộc chiến VN là nội chiến, bạn có thể tránh được người đời phê phán vì họ biết tác gỉa Ban Mai còn trẻ (theo hình) và thiếu vắng kiến thức, nhưng với TCS lại là một chuyện khác:

 

Ngày 4/10/1957 khi Nga sô loan báo sự thành công khi phóng vệ tinh Sputnick lên quỹ đạo, dẫn đầu trong cuộc chạy đua vũ trang với hỏa tiễn Liên lục địa có kéo theo đầu đạn nguyên tử đã làm các nhà chính trị ở Hoa Kỳ và tinh báo Mỹ rất quan tâm.

 

Sau đó chuyến đi của tác giả "Con đường buồn hiu" ( Street without joy) của ông Bernard Fall qua thăm Hanoi về. Mỹ quyết định đem quân vào bảo vê. Đông Nam Á. Bởi Mỹ đã biết vị trí của Hồ Chí Minh, một tay sai của CS Nga sô sẽ xâm lăng Nam Vietnam để thực hiện mộng bá chủ hoàn cầu của Nga sô theo vết dầu loan.

 

Năm 1940, sau khi Nhật thắng ở ĐNÁ. Nhật cũng muốn theo vết dầu loan từ cửa ngõ DNA mà làm bá chủ hoàn cầu. Nhưng sau đó vì hai trái bom nguyên tử mà Nhật đã phải đầu hàng kéo theo sự tan vỡ của mộng xâm lăng.

 

Trịnh Công Sơn

 

Tuy nhiên Nhật dùng xương , máu của dân tộc Nhật để thực hiện mộng làm bá chủ hoàn cầu. Còn Hồ Chí minh thì lại dùng xương máu của dân tộc VN để thực hiện mộng bá chủ hoàn cầu của Nga sộ

 

Viết đến đây xin phép Ban Mai cho tôi một phút để tưởng niệm đến các anh hùng chiến sỹ VNCH đã anh dũng, đã hào hùng vị quốc vong thân chống lại sự xâm lăng của chủ nghĩa CS Quốc tế, qua tay sai CS Hồ Chí Minh.

 

Như vậy đã cho thấy hai chữ " Nội Chiến" mà ông TCS cố gán ghép cho cuộc chiến VN chỉ là một chiến thuật hổ trợ cho chiến lược CSVN xâm lăng Nam VietNam mà thôi.

 

Bàn về con người Trịnh Công Sơn

Tôi vào Sư Phạm Qui Nhơn năm 1963 sau một năm lang thang tại các vĩa hè đại học Sàigòn.

 

Tôi vào khóa hai. Trịnh Công Sơn khóa một. Thời gian bấy giờ Sư Phạm Qui Nhơn có Ban Văn nghệ do Trinh Công Sơn và Thanh Hải làm trưởng ban.

 

TCS trong khoảng thời gian này, ông ta thuần túy là một người viết nhạc tình và chúng tôi là những ca sĩ của ông. Từ một Diễm xưa, Ướt mi ngoài Huế đến Gọi tên 4 muà, Nhìn nhừng mùa Thu đi, Lời Buồn Than''nh, Tình nhớ v..v... TCS thể hiện là một người viết nhạc tình chưa nỗi tiếng.

 

1965 ra trường đổi lên thị xã Đà Lạt tôi gặp lại TCS và Khánh ly trong nhà Bưu Điện ở ĐàLạt. TCS có trao cho tôi một cuốn nhạc có tên KInh cái gì đó, mà tôi quên mất. Vì không ham làm ca sĩ, sau đó tôi đưa cuốn nhạc đó cho Nguyễn Duy Ký em của Giáo sư Nguyễn Đình Tuyến và cũng là bạn của ông xã tôi, rồi từ đó tôi không có gặp lại TCS nữa.

 

Sau đó khi nghe bài Gia Tài của Mẹ

Một ngàn năm nô lệ giặc Tàu

Một trăm năm năm nô lệ giặc Tây

Hai mươi năm nội chiến từng ngày

 

tôi và một số Giáo sinh Sư Pham Qui nhơn cười. Tôi nhớ Cao Huy Chương đã nói với tôi khi Chương đọc câu 20 năm nội chiến cùng ngày rằng (nguyên văn) Cha nội TCS muốn cai gì mà viết nhạc chuyển hướng 180 độ vay. Tôi la Chuong đừng chụp mũ cho TCS. Nhưng thư a qúi vị thưa cô Ban Mai. Từ Ca Khúc Da Vang, Từ Kinh Vie tNam chúng tôi đã biết TCS viết nhạc theo đơn đặt hàng từ nhóm Hoàng phủ Ngọc Phan, Ngọc Tường, Nguyễn Đắc Xuân (Nhóm này hình như có Hồng Khắc Kim Mai hiện là vợ của ông BS Trương Ngoc Tích biết rõ hơn ai hết). Do đó nhạc chiến tranh của TCS lúc bấy giờ đã có chỉ đạo chứ không phải bắt nguôn từ tình thương như tác giả Ban Mai đã nói.

 

Từ 1968 với nhừng cái chết đau thương của dân cố đô Huế. Những con đường phượng vỹ không còn tiếng nói cười mà toan vang lên những âm thanh hỏang hốt qua tiếng khóc tiếng van xin tiếng nguyện cầu. Cả con đường Huế vang vang tiếng khóc. Từ Nguyệt Biều, Phường Đúc, Gia hội, Bãi dâu con số thương vong tên 6000 người dân vô tội như Ban Mai đã dẫn chứng:

 

Xác người nằm quanh đây trong mưa lạnh này

Bên xác người già yếu, có xác còn ngây thơ

Xác nào là em tôi dưới hố hâm này?

 

Ai giết dân Huế trong tết Mậu Thân vậy Ban Mai? Có phải CSVN không? Nếu nhạc của TCS thật sự làm chính quyền CS run sợ qua nhạc phản chiến của ông ta thì trong những âm khúc, tiết tấu giòng nhạc, điệu ca có chữ nào, dòng nhạc nào lên án CSVN trong vụ thãm sát dân Cố Đô Huế trong Tết Mậu Thân không Ban Mai??

 

Từ tình ca Người Mất trí, Hát trên những xác người, Tuổi Trẻ Viet nam (1967,1968,1969) TCS dùng âm nhạc làm mục tiêu chính trị ru ngủ lòng chiến đấu của quân nhân quân lực VNCH qua những ca khúc trên:

 

Tôi có người yêu chết trận Pleime

Tôi có người yêu ở chiến khu D,

chết trận Đồng Xoài, chết ngoài Hà Nội

Chết vội vàng mình không manh áo

(Tình ca Nguoi Mất Trí)

 

Hay trong Đêm Bây Giờ Đêm Mai:

Ôi đêm dài hỏa châu đốt sáng

Cho giòng máu trong con phai màu

Ôi đêm dài Việt Nam buốt Cóng

Xin cầm lấy con tim của nhau

 

Ban Mai có thấy cái gì kỳ kỳ trong bài hát này không?

 

Hỏa châu thắp sáng cho Chiến sỹ VNCH trực chiến với bọn xâm lăng CS. Vậy mà trong lúc đang chiến đấu thì TCS kêu gọi bỏ súng xuống để" "Cầm lấy con tim của nhau"?

 

Cái này là TCS xuí dại cho chiến sỹ VNCH đi vào chỗ chết đó Ban Mai. Đang cầm súng chiến đấu mà kêu bỏ súng đi để cầm lấy con tim thì chết chắc rồi phải không? Do đó lúc bấy giờ TCS đã bị bạn tôi là Cao Huy Chương gọi TCS là thằng khùng.

 

Nhưng từ năm 1970, 1971, 1972) chiến trận VN lên cao đô. Quân nhân của Quân Lực VNCH đã chứng tỏ cho thế giới biết thực chất của một quân đội hùng mạnh. Bấy giờ giòng nhạc của TCS không còn là xác nào là em tôi, anh tôi, mẹ tôi cha tôi nữa mà giòng nhạc đi vào âm điệu cổ võ:

 

Như trong " Chờ nhìn quê hương sáng chói":

"Nơi đây tôi chờ, nơi đây anh chờ

Trong căn nhà nhỏ Mẹ cũng ngồi chờ?

 

Những anh, những em, những Mẹ của TCS ngồi chờ cái gì??

 

Chờ mai này ta dậy trong tiếng reo hò

Chờ cho lòng căm thù đến lúc chìm sâu

Chờ Hòa bình đến, chờ tiếng bom im

Chờ bước đi trên những con đường chông mìn

Chờ giao thông chấp nối chuyến xe Ba Miền

( Chờ Nhìn Quê Hương Sáng Chói)

 

Thưa Bạn Ban Mai

TCS bảo chờ cho lòng căm thù đến lúc chìm sâu. Nói cho rõ ra thì nhân dân Nam Việt Nam họ đâu có căm thù ai. Họ không chấp nhận CS vì Việt Cộng quá tàn ác. Họ đâu phải như nhân dân miền Bắc mà đêm nào cũng đi học tập căm thù Mỹ Ngụy.

 

Lại nữa TCS bảo chờ cho hoà binh đến, chờ cho tiếng Bom im. Chỉ có dân ở miền Bắc mới sợ tiếng Bom B52. Chứ dân miền Nam đâu có nghe Bom mà chỉ bị bọn VC pháo kic''h dài dài thôi.

 

Chắc chắn TCS đã rất vui mừng vì con đường sắt của CSVN đã xây xong đường tiếp nôi giao thông ba miền rồi (?) phải không Ban Mai.

 

Chưa hết từ một cái nhìn cho " Quê Hương Sáng Chói" đến " Cho Quê Hương Mĩm Cười" đến "Chưa mất Niềm Tin" Chúng ta thấy TCS cổ võ cho mấy "em" Du Kích, mấy "anh" Bộ Đội , mấy "Chị" Chiến Sỹ" cho dù có bị bầm, bi tra tấn trên da thịt hay bị nhục nhằn thì hãy biến đau thương đó lên quật cường để trường kỳ kháng chiến:

 

"Trên Thân em có vết bầm

Trên da thịt anh xương tra tấn

Trên thân chị nhục nhằn đau thương

Xin nuôi thêm dòng máu quật cường"

( Cho Quê Hương Mĩm cười)

 

Nếu tác giả Ban Mai nói rằng: TCS đã nói lên cái bi thảm, cái đau thương của cuộc chiến vì TCS là một nhà trí thức, đau xót trên Da thit da vàng,  vậy tại sao TCS lại bảo:

 

" Dù cho có bị tra tấn,

có bị bầm, bị nhục nhằn

thì xin nuôi thêm dòng máu quật cường

để đập tan "một bầy thú tay sai cho người ngoài"

 

Ở đây Ban Mai có thấy sự mâu thuẩn của TCS không? Nếu đã 20 năm nội chiến, đồng bào anh em chém giết nhau thì tại sao lại cổ xúy cho anh em ta xin nuôi thêm dòng máu quật cường để đập tan một bầy thú tay sai của người ngoài? có phải là trường kỳ kháng chiến không?

 

Chẳng qua TCS đã tự mâu thuẩn trên những dòng nhạc của mình là vì viết nhạc theo đơn đặt hàng ( dùng chữ của Tú Gàn) nên không biết mình viết cái gì. Lại nữa nếu Ban Mai bảo ca khúc của TCS viết từ con tim thì chắc con tim này phải làm bằng sắt vì khi da thịt bầm nát, nỗi nhục nhằn thê lương mà lại co cái nhan đề " Cho Quê Hương Mĩm Cười". Cái này là đang cười trên sự khổ đau của da vàng đấy? Quê hương nào mà mĩm cười ác đức vậy? Có lẽ đó là quê hương của riêng TCS, phải không Ban Mai?

 

Dù cho Quê Hương Mĩm Cười đi nữa TCS vẫn chưa an tâm, vẫn cổ động một niềm tin vào các anh em du kich, bộ đội:

 

" Dù hôm nay tôi chưa về Hà Nội

Dù hôm nay em chưa thấy Saigòn

Nhưng trong lòng nhau thấp thóang

bóng cờ chung"

(Chưa Mất Niềm tin)

 

Ban Mai..Tại sao bóng cờ chung lại thấp thoáng trong lòng để cùng chung một màu cờ? trong khi bối cảnh của TCS là ở tại miền Nam và bóng cờ vàng ba sọc đỏ bay phất phới từ Đông Hà từ Hiền Lương đến mũi Cà mâu. Sao TCS không nhìn thấy lá cờ Vàng rực rỡ mà phải thập thò nhìn là cờ chung trong bụng vậy? Đến đây Ban Mai có thấy TCS là ai không? và đã thấy con tim của TCS chỉ là con tim hận thù mà thôi,  trong hận thù đó TCS vẫn mãi mãi kêu gọi trường kỳ kháng chiến :

 

Ta bước đi, bước, bước hoài

Trên quê hương dấu yêu này

Dù trăm năm dài ngày, đêm ta cứ chiến đấu mãi

Đánh 100 quân thù

Mặt đất âm u đang dọn ngày về

Trong câu thề xương máu

( Chưa Mòn Niềm tin)

 

Khỏi cần phân tích qua câu ca này ta thấy thấp thóang bóng hình Tố Hữu với

 

"Giết... Giết... Giết"

 

Cái đau của những ngườ Việt Quốc Gia là đã lấy cơm áo của mình mà nuôi nấng một tên CS nằm vùng.

 

Một khi âm nhạc dùng vào mục tiêu chính trị thì ở đó không còn là nghệ thuật nữa. Có chăng chỉ là những chiến thuật của CSVN mà thôi. Như một Lưu Bang ngày xưa đã dùng dân ca nước Sở để làm Hạng Võ phải bỏ mình trên Sông Ô Giang .

 

Do đó khi dùng âm nhạc lam chính trị thì ở đó không còn là nhạc sĩ cho dù tài hoa mấy đi nữa cũng chỉ là nhạc nô thôi.

 

Do đó TCS biết người dân Nam VN không bao giờ quên những việc TCS đã dối trá lừa phỉnh ho. Cho nên trước khi " Một Cõi đi về" TCS đã than thở rằng " Trong nhân gian không còn độ lượng" đó Ban Mai.

 

Người ta có thể tha thứ cho một người đã chết. Nhưng người ta không thể nào quên những việc TCS đã làm cho họ.

 

Một cách thẳng thắn chúng tôi không có gì để cần bàn đến TCS khi giữa TCS và chúng tôi đã có ranh giới.

 

Cái ranh giới đó chính TCS đã tự tố cáo khi ông ta minh định rằng:

"Chỉ vì mùa Thu tôi ở Lại"

( Đoản Khúc Muà Thu Hà nội)

 

Có phải chỉ đơn thuần của một mùa thu mà TCS ở lại để bỏ luôn cả một phố chờ không? Chắc chắn là không?

 

Có chăng là vì Cách Mạng Muà Thu mà TCS đã ở lại.

 

Không phải ngẫu nhiên của một muà thu Hà Nội Cũng không phải tự nhiên như người Hà Nội mà đây là lúc chúng ta đang thảo luận về một đề tài về một chiến thuật phản chiến của CSVN qua TCS.

 

Một đánh động tâm lý để tìm ra cốt lõi của vấn đề, tìm ra được qui luật của nó để từ đó dưới bất cứ một hình thức hay đề tài nào có sự liên quan về TCS, có thể ở đó chúng ta không mô tả với tính cách hời hợt, không bối rối khi đã nhìn ra được cốt lõi của con người Trịnh Công Sơn cũng như đã hoàn tất sự nghiệp nhạc nô của họ Trịnh.

Tôn Nữ Hoàng Hoa

goinhau2000@yahoo.com 

oOo

 

Ý Kiến của Anh Hải Triều

Kính quý Diễn Đàn và chị Tôn Nữ Hoàng Hoa,

 

Tôi xin được góp thêm ít dữ kiện ngắn gọn và cụ thể để kết luận nhanh chóng vụ Trịnh Công Sơn:

 

Sau ngày CSVN cưỡng chiếm miền Nam, tại Sài Gòn, trên tờ Sài Gòn Giải Phóng, Trịnh Công Sơn trong tinh thần "hồ hởi phấn khởi" của Sài Gòn dưới mầu cờ đỏ, đã viết một bài bút ký kể lại những chuyến anh ta và một số sinh viên nội thành theo VC trước 30/4/1975 đã âm thầm rời Sài Gòn lẻn vào mật khu Xuân Nhi gặp "cách mạng và MTGPMN", sinh hoạt trong mật khu mấy đêm cùng các cán bộ và văn công, ca si nhạc sĩ "cách mạng", trong đó có cả Phạm Trọng Cầu.

 

Khi về lại Sài Gòn, anh ta phải ngủ theo bờ ruộng chờ sáng để khỏi bị nghĩa quân và dân vệ phát giác và phục kích.

 

Những hành vi theo giặc này của Trịnh Công Sơn đã không vướng vào mắt tình báo VNCH!

 

Tôi xin nói rõ: Chính Trịnh Công Sơn đã viết và hãnh diện thú nhận điều đó. Chi tiết này hoàn toàn thuận với luận điểm trình bày của chị Tôn Nữ Hoàng Hoa trong bài "Trịnh Công Sơn và Chiến tranh Việt Nam ".

 

Vì vậy, chúng ta có thể kết luận mà không sợ lầm: Trịnh Công Sơn là VC hay ít nhất cũng là kẻ làm việc cho VC!

 

Tôi muốn gửi mấy dòng này đến những ai còn mù mờ về hành tung và thái độ chính trị của Trịnh Công Sơn.

 

Về mặt âm nhạc, một kẻ dù là nhân tài, dù là thiên tài, nhưng dùng cái tài đó phục vụ cho kẻ ác, cho địch quân... để sau cùng tiếp tay đưa cả nước vào đau thương, chậm tiến, áp bức và đói nghèo... thì nhân tài đó, thiên tài đó chỉ là tai họa cho dân tộc mà thôi! Trịnh Công Sơn là một trường hợp điển hình!

 

Hải Triều/Nhóm Nhà Văn Quân Đội

Hai Trieu <nsvietnam@yahoo.com>,

__________________________________________________________________________________

 

On Fri, 4/12/13, DNGeorgeNguyen <tanbinhusa@yahoo.com> wrote:

From: DNGeorgeNguyen <tanbinhusa@yahoo.com>

Subject: Fw: [svhdqy] Fwd: FW: NNS = LaThuUcChau (2): Chiếc Lá Thu Phai

To: "ChinhNghiaViet@yahoogroups.com" <ChinhNghiaViet@yahoogroups.com>

Date: Friday, April 12, 2013 , 3:36 PM

 

 

Đề nghị :Chú thíết tha mong các cháu Duy Cường Thái Hiền  Thái Thão ..xem xét đừng để những Bài Hát của Phạm Duy vào quên lãng.

Chú rất biết và quý trọng  NS  PD khi Nhạc Sĩ mới từ Cống thần Ninh Bình trở về. Chú nghĩ nhiều người quý Nhạc cũa TCS và PD.

 

Thân chào,

DS NĐN.

 

 

Bạn  BS Thuyên thân mến,

 

Đứng về phương diện thẫm âm, và thưởng thức Lời Ca ,thì cá nhân tôi rất bằng lòng và vui vẻ đón nhận ý kíến bạn.

1/Với TCS,không những chỉ là bị mê hoặc theo Lời Ca tiếng hát của những Lời ca trong gần  hết những Bài Hát cũa Người Nhạc Sĩ này.

Tôi vốn là tai trâu, (mẹ tôi bảo tôi như thế,vì tôi vốn làm biếng, nên mẹ tôi bảo tôi là  Nó sáng tai họ ,điếc tai cầy) nhưng không phải là tai trâu

mà không dám hiểu và dám  nghe và ái mộ đến bị  mê hoặc những lời  bài Ca của Họ Trịnh, ngay cả những năm tháng dài tại ĐHX Minh Mạng,

và cả những năm tháng dài trong Cư xá của Pleiku giá lạnh. Rồi ngay cả những  lúc  ngồi café  bên hẻm đường Duy Tân Saigon, để chờ lên máy bay

 rời VN từ danh sách HO1 đến HO8 ,lúc đầu 1991 ,người ta chưa ấn định phải  đủ 3 năm tù mới được đi HO, chỉ từ HO9 ,1992  trở đi, lúc nộp đơn

người ta mới xét tiêu chuẩn này, còn là từ HO1  tới HO8 nếu có người bảo lãnh,thì đi lẹ hơn, chứ không đũ 3 năm tù , không là yếu tố quyết định.

 

Trở lại với Nhạc Họ Trịnh, tôi mong chúng ta gạt bỏ những trói buộc mà ta không biết rõ về TCS,mà chấp nhận nghe và hát TCS như anh Thuyên đề nghị.

Ai đã nghe  <Đại bác đêm đêm dội về TP, người phu quét đường dừng chổi đứng nghe....

Ai đã nghe  <Ngựa hồng đã mỏi Vó, chết trên trời  Quê Hương...

thì tôi nghĩ , ta  sẽ thương Người Nhạc Sĩ tài hoa hơn là oán giận.

Nghe Nhạc Trịnh với lòng tự hào VN,tôi nghe tổng thể nhạc TCS,tôi nghĩ nó  sẽ nói tất cã,không thể chĩ vì một vài bài mà bảo là lời ca làm suy yếu quân Đội ta, Quân đội ta là một QĐ anh hùng, nước ta bị chết tức tưởi QĐ ta phải tan hàng, chúng ta đi tù, chỉ vì những thế lực ngoại bang mà Lịch sử sau này sẽ phải nói rõ,hôm nay sắp đến 30-4, tôi đề nghị lòng ta chùng lại và ta nghiêm chỉnh suy nghĩ, cũng như Anh bạn BS Thuyên đề ngh. Cá nhân tôi căm thù CS làm tan rã đất nước tôi,nhưng với âm nhạc tôi mong những gì của TCS, chúng ta trả cho TCS và trả cho VN, vì CS không đáng hưởng nhửng tài hoa đó.

 

2/Với PD, tôi đã có nhiều lần được gặp. Tôi mong gia đình PD ở Hải Ngoại đừng cấm hát nhạc PD.

Lần đầu tiên, khi toàn quốc chống Pháp, Hànoi tản cư và đại gia đình Cụ PD Tốn  về  Nhà tôi ở thị xã Hưng Yên. Cụ Bà, Chị Trinh,Ông PD Khiêm và trong đó có NS Phạm Duy,lần đầu tiên nghe PD   <Thày tôi trên chiến khu đang tập tành, đang tập vác súng lên, bỏ súng xuống..

tôi cũng bị mê hoặc theo lời ca.tiếng hát...

Rồi, khỏang hơn 1 năm sau ,tôi cùng mọi người ra đón đội Văn nghệ,trong đó có  Nhạc sĩ  PD từ Cống thần Ninh Bình trở về,đội Văn nghệ đến hát và uỷ lạo

dân tản cư gần Cánh đồng tam thiên mẫu, tôi được nghe,và lần thứ hai <đường ta ta cứ đi, nhà ta ta cứ xây,ruộng ta ta cứ cày, đợi ngày. Ngày mai ta ấm no,diệt xong quân Pháp kia, cười vang ta hát câu tự do...

 

Rồi, theo đề nghị của TH Sinh Viên khoảng 1963-64,chúng tôi đến Cư xá Chu Mạnh Trinh Phú Nhuận đón mời NS đến Trình bày Giọt Mưa trên Lá..

Sau đó không được gặp nữa.

Rồi <tôi yêu tiếng nước tôi, từ khi mới ra đời.. rồi thì,  <Anh Quốc ơi,.....đặt tên Anh  Anh là Quốc... đặt tên Anh Anh  là Nước..đặt tên cho người nặng tình yêu nước vào nôi....,cũng làm tôi thích thú khi nghe hát PD

Nói thế, để minh chứng rằng nhiều người cũng như tôi muốn nghe nhạc PD và chính PD cũng muốn nhiều người hát nhạc PD.

Nay, nghe gia đình PD thông báo,không cho mọi người trình diễn Nhạc PD, cá nhân tôi rất tiếc,tôi mong gia đình PD nghĩ lại, mà rút lại thông báo đó.

Vì tôi chợt nghĩ rắng,bài hát mà không ai hát, thì với thời gian sẽ chẳng còn ai biết đến, bài hát cần được mọi người hát thì sẽ phổ biến lâu dài.

 

Đề nghị

Mong Gia Đình PD suy nghĩ lại

Cá nhân tôi rất tiếc, và suy nghĩ  ngay từ khi còn là học sinh và sinh viên  <cái gì là hay,cái gì là của Cesar hãy trả lại cho Cesar.

Vài ý nghĩ cá nhân trình bày ,mong Quý Vị thứ lỗi nếu không đồng ý với tôi.

Cám ơn Anh Thuyên và quý Anh.

 

Dược Sĩ Nguyễn Đức Năng

cựu HS CVA  1951- 1958

Khoá 24 Bộ Binh Thủ Đức.

etha

 

 

From: Thuyen Phan <thuyenphan1@gmail.com>

To: "VMAFORUM@yahoogroups.com" <VMAFORUM@yahoogroups.com>; Dien Dan Cuu Sinh Vien Quan Y <svhdqy@yahoogroups.com>

Cc: Loc Lam <loclam1@gmail.com>; john-thuy <thuyj_2010@yahoo.com>

Sent: Wednesday, April 10, 2013 5:18 PM

Subject: [svhdqy] Fwd: FW: NNS = LaThuUcChau (2): Chiếc Lá Thu Phai

 

 

Kính chuyển - hãy trả Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn lại cho Người Việt Quốc Gia Tự Do - Trịnh Công Sơn không bao giờ là việt cộng và cũng không thể biến chất thành cộng sản được - chấm dứt ăn cắp, ăn cướp những nhân tài và chất xám của Người Việt Quốc Gia Tự Do hởi những quỷ đỏ việt gian cộng sản và tay sai tự cao tự đại tự xưng "đỉnh cao trí tuệ loài người!!! ??? " . Việt Nam Cộng Hoà chưa bao giờ kết án Trịnh Công Sơn là việt cộng, chưa bao giờ có ý định trao trả" tù binh" Trịnh Công Sơn về Lộc Ninh như đã đối xử với huỳnh tấn mẫm - hoặc đuổi tôn thất dương kỵ qua cầu Hiền Lương để cho nếm mùi việt cộng để làm gương cho bọn lưu manh "ăn cơm Quốc Gia thờ ma cộng sản" .

 

Thuyên

 

---------- Forwarded message ---------- From: Phuoc BD Date: 2013/4/10 Subject: Fwd: FW: NNS = LaThuUcChau (2): Chiếc Lá Thu Phai To:

 

 

Lá Thư Úc Châu

 

Guten Tag

 

Trang Thơ Nhạc: 1-4-2013

 

I. Nhạc:

 

Chiếc Lá Thu Phai

 

Nhạc & Trình bày: Trịnh Công Sơn

Trịnh Công Sơn ra đi ngày 1-4-2001 , xin chia sẻ cùng Thân hữu Nhạc và tiếng Hát của người Nhạc sĩ tài hoa sau đúng 14 năm.

 

II. Đọc:

Nguyễn Lễ - Từ Thức

 

Tình thân,

 

Kính.

NNS ............................................................................................................................................

 

 

 

(2) Từ Thức (Trần Công Sung)

Trịnh Công Sơn và những ngày Văn khoa

Gởi những người bạn Sài Gòn ngày xưa.

Những người muôn năm cũ

Hồn ở đâu bây giờ?

(Vũ Đình Liên)

Một ngày đầu tháng tư (2001), tôi lên phi trường Charles de Gaulle đón một người bạn từ Việt Nam qua. Trên xe về Paris , anh ta hỏi: Cậu có nghe tin về Trịnh Công Sơn (TCS)? Tôi gật đầu. Mấy hôm trước, có người gọi dây nói cho hay TCS vừa từ trần.

Anh bạn nói đám tang Sơn rất đông. Người ta ở đâu đổ về như kiến, chật cả đường phố. Quen có, lạ có. Không đủ chỗ đặt vòng hoa phúng điếu. Tôi nói với ông bạn: Như vậy, cái xứ của ông vẫn còn văn minh, vẫn còn thuốc chữa.

Đó là cái tin lạc quan nhất về Việt nam mà tôi được nghe từ nhiều năm nay. Dostoievski[1] nói: Cái đẹp sẽ cứu vãn nhân loại[2]. Bỏ công ăn việc làm, đến tiễn đưa một thi sĩ – TCS là một nhạc sĩ – thi sĩ – chứng tỏ người ta còn nghĩ đến cái đẹp, người ta còn có tâm hồn.

Tự nhiên tôi nghĩ đến “Bác sĩ Jivago” của Boris Pasternak. Cũng như Sơn, Jivago là một thi sĩ. Cũng như Sơn, Jivago bị cuốn hút trong cơn lốc của lịch sử, bị quẳng vào một bi kịch kinh thiên động địa từ trời giáng xuống. Như hàng triệu người Nga, Jivago bị đánh bạt ra khỏi gia đình, quê hương khi cách mạng vô sản Nga ập xuống nước Nga, cuốn trôi tất cả: gia sản, vợ con, bè bạn, tình ái trong một xã hội thay đổi tận gốc rễ.

Chỉ có một điều không bao giờ thay đổi: là một thi sĩ, Jivago tiếp tục làm thơ. Lấy thơ làm nhân chứng, lấy thơ làm cái phao. Lấy thơ làm một nguồn hy vọng để vươn lên. Khi Jivago chết, người ta ở đâu đổ về rất đông, nhiều người không hề quen biết. Pasternak viết: người Nga yêu thơ, yêu thi sĩ. Nghĩa là yêu cái đẹp, nghĩa là chưa hoàn toàn tuyệt vọng. Chỉ hoàn toàn tuyệt vọng khi người ta không còn thiết tha đến điều gì, ngay cả cái đẹp. Đó là nét lạc quan nhất trong một cuốn sách đầy thảm kịch : chiến tranh, tang tóc, chia lìa, đổ vỡ. Một tia sáng loé lên trong bầu trời đen tối.

mưa vẫn mưa rơi…

Khi Charles Trenet[3] chết, hàng chục ngàn người kéo về đưa tang một nhạc sĩ – thi sĩ hiện đại nổi tiếng nhất của Pháp. Đưa tang Trenet, người Pháp, trong vài giờ, quên mình đang sống trong một xã hội vật chất, suốt ngày túi bụi giành giựt. Trong vài giờ, thấy mình vươn lên, thấy đời có ý nghĩa hơn, bởi còn yêu cái đẹp. Trenet viết: Những thi sĩ đã qua đời, nhưng tiếng hát của họ vẫn bay nhẩy trên khắp đường phố.[4]

TCS đã qua đời, nhưng tiếng hát của anh vẫn bay nhẩy trong các hang cùng, ngõ hẹp. Không phải chỉ ở Việt Nam , mà trên khắp địa cầu. Người Việt, tan tác như một đàn gà mất mẹ, nương thân trên khắp nẻo đường thế giới, mang theo những kỷ niệm quê hương, mang theo mùi nước mắm, mùi sầu riêng, mùi phở và mang theo tiếng hát TCS. Tôi đã nghe TCS qua tiếng hát nhừa nhựa khói thuốc của Khánh Ly, tiếng hát thánh thót, không có tuổi của Thái Thanh, tiếng hát truyền cảm của Lệ Thu; và rất nhiều tiếng hát vô danh, tiếng hát của những người sống ở ngoại quốc nhưng chỉ nói tiếng Việt, của những người thuộc thế hệ sau này, hát TCS với một thứ tiếng Việt pha giọng Mỹ, giọng Pháp, giọng Đức. Tôi đã nghe tiếng hát TCS vọng ra từ những căn nhà ở New York, Tokyo, Budapest, Athènes hay Palerme…Một buổi chiều tàn, trong một bìa rừng ở Brésil (Ba Tây), cách Rio de Janeiro hàng ngàn cây số một nơi khỉ ho cò gáy, tưởng như không có hơi người, tôi nghe một giọng khàn khàn vọng ra từ một căn nhà gỗ. Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ/Dài tay em với mấy thuở mắt xanh xao. Người hát là một ông già gốc Ấn Độ, sống ở

Việt nam từ nhỏ.Vượt biển, thuyền đắm, ông già được tầu Ba Tây vớt, ở lại Ba Tây, làm nghề canh rừng. Suốt ngày, lủi thủi một mình, tháng năm dài đằng đẵng, ông già Ấn mơ đến những cơn mưa trên tầng tháp cổ ở một xứ ông đã nhận làm quê hương.

Một ngày ở ngoại ô La Havanne, trong một tiệm ăn nhỏ trên bờ biển, nơi người ta bán lậu tôm hùm cho du khách (tôm hùm là tài sản quốc gia, chỉ để xuất cảng hay bán trong những tiệm ăn quốc doanh), tôi nghe một giọng hát đàn bà, rất trong, rất ngọt từ trong bếp vọng ra Ngày gió lớn tôi đi môi gọi thầm/ Gọi tên anh tên Việt Nam/ Gần nhau trong tiếng nói da vàng. Người hát là một bà Bắc kỳ, từ Hà Nội tới Cuba, trong một chương trình hợp tác gì đó giữa hai nước “xã hội anh em”, có lẽ đã mệt nhoài sau nhiều năm thề ăn gan uống máu quân thù.

Tác phẩm TCS đã đi sâu vào tâm hồn dân tộc. Nước ta có trên 80 triệu dân. Trừ trẻ con và những người không biết đọc, biết viết, có khoảng 50 triệu người làm thơ. Sự thực, không cần phải biết đọc, biết viết mới biết làm thơ: tác giả những câu thơ đẹp nhất trong văn chương Việt Nam , ca dao, là những người nông dân không biết đọc biết viết. Trong số 50 triệu người làm thơ, mỗi thế hệ cho vài ba thi sĩ. Những thi sĩ đi sâu vào tâm khảm đám đông, gặp gỡ tâm hồn một dân tộc còn hiếm hoi hơn nữa. TCS thuộc cái số hiếm hoi đó.

Sài Gòn, những ngày xáo trộn

Tiếng hát TCS đến với Sài gòn vào những năm 60, ở trường đại học Văn Khoa Sài Gòn, nằm trên góc đường Gia Long – Nguyễn Trung Trực, ngay trung tâm thành phố. Sơn ở Bảo Lộc trôi giạt về, lai vãng thường xuyên vì cái sinh hoạt trẻ ở đó rất náo nhiệt. Trường đang rục rịch di chuyển một phần về cơ sở mới gần sở thú Sài Gòn vì số sinh viên tăng rất nhanh, trường cũ không đủ chỗ. Văn Khoa là trường đông sinh viên nhất ở Việt Nam . Xa rồi, cái trường Văn Khoa đầu tiên ngoài Bắc, do giáo sư Cao Xuân Huy sáng lập năm 1949, với số sinh viên vỏn vẹn có bẩy người, gọi là thất hiền.[5]

Trường di chuyển, nhiều gỉảng đường bỏ trống. Gọi là giảng đường cho sang, sự thực đó chỉ là những căn nhà tiền chế. Tất cả những gì gọi là sinh hoạt văn hoá xã hội của giới trẻ Sài Gòn kéo về, chiếm đóng những căn nhà tiền chế. Một phần dành cho CPS (Chương trình Phát Triển Sinh Hoạt Thanh Niên Học Đường), một phần dành cho hội họa sĩ trẻ, đoàn văn nghệ Nguồn Sống. Phần còn lại, một số sinh viên chúng tôi tịch thu làm nơi tập trung, hội họp. Hồi đó, người ta tự hào thuộc giới trẻ, có lẽ vì thất vọng với những gì “lớp già” để lại. Gia tài của mẹ để lại cho con, gia tài của mẹ, một nước Việt buồn. Họa sĩ trẻ, nhạc sĩ trẻ, ca sĩ trẻ… quên rằng người ta sớm muộn gì cũng …già. Các “cụ” trong nhóm Người Việt, Thế Kỷ 21 ngày nay đều là những người trẻ ngày xưa ở sân trường Văn Khoa.

Phải sống ở Văn Khoa những ngày ấy mới thấy sinh hoạt văn nghệ, sinh hoạt xã hội là một nhu cầu thiết yếu của tuổi trẻ, và nếu có cơ hội, sinh hoạt ấy bùng lên, tuổi trẻ bùng lên, đất nước không còn là một nước Việt buồn. Sống ở đó rất tiện: Văn Khoa nằm ngay trung tâm thành phố, đi vài bước là tới những tiệm cà phê nổi tiếng trên đường Catinat, vài bước là tới Khai Trí, tiệm sách lớn nhất Sài Gòn, tha hồ đọc sách cọp. Ông chủ Khai Trí là một người mê sách, muốn phát triển văn hóa, ông ấy khuyến khích sinh viên đọc sách cọp. Nhà cửa điện nước đều của chùa, rất tiện, trong khi hầu hết chúng tôi đều nghèo kiết xác, từ những ông họa sĩ trẻ, những ông văn nghệ sĩ có tiếng nhưng không có miếng ở đất nước của Tản Đà, Văn chương hạ giới rẻ như bèo, những ông ký giả đầu tháng đã hết lương, những ngày cuối tháng khó khăn, nhất là 30 ngày cuối tháng, theo cách nói của Coluche[6], đến đám sinh viên trong đầu đầy những mộng đổi đời, cải tạo xã hội và trong túi không có đủ tiền uống một ly cà phê.

đại bác đêm đêm vọng về…

Từ 1963, sinh hoạt giới trẻ Sài Gòn cực kỳ náo nhiệt. Chúng tôi sống ở ngoài đường nhiều hơn ở trong nhà hay trong lớp học. Hết biểu tình, hội thảo chống đàn áp Phật giáo dưới thời ông Diệm, đến hội thảo, biểu tình chống các chính phủ thi nhau lên xuống. Xuống đường trở thành một sinh hoạt thường nhật. Giữa những cuộc biểu tình, những buổi hội thảo, thỉnh thoảng ghé vào giảng đường học vài chữ cho phải phép. Đó là giai đoạn giới trẻ tham gia tích cực vào đời sống chính trị xứ sở. Với lòng nhiệt thành, và cố nhiên với đôi chút ngây thơ. Ngây thơ tin vào sức mạnh vạn năng của tuổi trẻ, nhất là khi thấy chỉ vài buổi xuống đường cũng đủ lật đổ một chính phủ, một ông tướng, một chính khách; và quên mất rằng trong cái hỗn loạn của đất nước, người Việt chỉ là những quân cờ thí.

Trước Tết Mậu Thân, lớp trẻ Sài Gòn còn tin tưởng, chưa hoàn toàn mệt mỏi, tuyệt vọng. Những ngày đầu thập niên 60, chiến tranh chưa thực sự len vào thành phố, mặc dù hàng ngày vẫn đọc trên báo những cuộc đụng độ nẩy lửa ở Pleiku, Cà Mâu, Đồng Xoài, Bình Giả; thỉnh thoảng chứng kiến những vụ pháo kích; thỉnh thoảng họp nhau, nhậu vài két la-de, lạc rang, củ kiệu, tiễn một người bạn lên đường nhập ngũ. Chiến tranh còn ở xa, đại bác đêm đêm dội về thành phố/Người phu quét đường dừng chổi đứng nghe. Dân Sài gòn chưa thấy tận mắt thấy những xác người nằm chết như mơ, những xác người nằm bơ vơ dưới mái hiên chùa, trong giáo đường thành phố, trên thềm nhà hoang vu.

Sinh hoạt trẻ Sài Gòn ồn ào, sinh hoạt trẻ Văn Khoa còn náo nhiệt hơn nữa. Bên cạnh những hoạt động chính trị, những cuộc xuống đường, còn rất nhiều những đêm không ngủ, những hội Tết, những đêm văn nghệ Nguyễn Đức Quang, Nguồn Sống, những ngày túi bụi làm báo Xuân, nguyệt san Đối Thoại. Ở đó, (và ở trụ sở Tổng Hội Sinh viên Sài Gòn), Phạm Duy ra mắt trường ca Mẹ Việt Nam , Vũ Thành An ra mắt bài hát đầu tay. Chúng tôi, tuổi 20, kề vai nhau nghe Lệ Thu ngủ đi em, mộng bình thường/ru em sẵn tiếng thùy dương đôi bờ, nghe Thái Thanh ca tụng mẹ Việt Nam không son không phấn, mẹ Việt Nam chân lấm tay bùn (nhạc Phạm Duy); và thực tình xúc động với cái viễn ảnh Việt nam quê hương đất nước sáng ngời. Cái viễn ảnh ấy, trong những đêm không ngủ, tựa vai nhau, chỉ tưởng tượng cũng đã muốn khóc. Trước cái trống rỗng của hiện tại, và cái lo lắng cho một tương lại mù mịt, người ta ngồi sát lại nhau, người ta nắm tay nhau, xin chờ những rạng đông. Những câu hát đẹp như thơ của Sơn đã đi thẳng vào lòng người.

Phong trào hoạt động xã hội cũng phát triển rầm rộ. Ảnh hưởng của phong trào thanh niên chí nguyện quốc tế của Kennedy, những hội đoàn như CPS, Thanh Niên Thiện Chí, Thanh Niên Chí Nguyện vv … mọc ra như nấm. Tuổi trẻ tích cực tham gia những lần đi cứu trợ nạn lụt ngoài Trung, cải biến những xóm nghèo ở thành phố, leo lên những làng Thượng dạy học, đào giếng, chữa bệnh. Có anh tham dự vào những ngày cuối tuần, có anh bỏ học, hoạt động hai ba tháng, nhiều khi cả năm. Đó là một tuổi trẻ còn đầy lý tưởng, còn yêu đời, yêu người, còn đầy tình người trong mạch máu, ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau.

Điều đó chứng tỏ tuổi trẻ rất tha thiết dến dân tộc, sẵn sàng đóng góp cho đất nước. Nếu họ thờ ơ với đất nước như người ta than phiền, lỗi không phải ở họ: người ta đã không tạo cơ hội cho tuổi trẻ tham gia. Họ bị gạt ra ngoài lề. Đất nước không còn là đất nước của họ.

đường phượng bay

Bìa album Sơn Ca 7 với Khánh Ly hát những tình khúc Trịnh Công Sơn (1974)

TCS đến với Văn Khoa trong bối cảnh đó. Sơn không phải sinh viên Văn Khoa; anh ở Huế vào, bỏ học vì hoàn cảnh gia đình. Những đêm trăng, chúng tôi ngồi trên bãi cỏ trước quán Văn, nghe Sơn đàn, nghe Khánh Ly hát. Khánh Ly sinh ra để hát TCS, cũng như Thái Thanh sinh ra để hát Phạm Duy.

Quán Văn là một ngôi nhà tiền chế, nằm giữa sân trường Văn Khoa. Một nhóm thổ công Văn Khoa sửa sang lại, biến thành môt quán cà phê, làm nơi tụ họp, gặp gỡ. Đúng là một cái quán, đơn sơ, nhưng đầy tình bè bạn. Giống như một cái quán ở miền quê, nơi người nông dân ghé qua, uống một bát chè tươi, hút một điếu thuốc lào, ngâm vài câu thơ, vài câu ca dao, tán gẫu với nhau sau những giờ lao động. Ở đó, chúng tôi khám phá ra cái đậm đà của tình bạn, cái thi vị của những buổi hẹn hò. Ở đó đã nở ra những mối tình, đôi khi dang dở, nhưng có nhiều cặp còn keo sơn tới ngày nay.

Sơn, người nhỏ bé, gầy gò, ăn nói nhỏ nhẹ, ôn tồn (tôi chưa hề thấy một TCS giận dữ, gây gổ bao giờ), Sơn trở thành bạn của mọi người một người một cách rất tự nhiên. Đôi mắt tinh anh, láu lỉnh, nụ cười hiền lành như một thầy tu, Sơn có cái phong thái của một thi nhân, cái khiêm tốn của một người có thực tài. Từ cách nâng ly uống một ly rượu, tiếp chuyện với bạn bè, cách trang phục, giản dị nhưng trang nhã, cái phong thái thi nhân ấy hiện diện ở Sơn, thường trực, tự nhiên. Đừng tưởng ông thi sĩ nào cũng có phong thái thi nhân. Sartre nói về Heidegger, một triết gia hàng đầu mà chính ông chịu nhiều ảnh hưởng: “Có những người ta chỉ nên biết tác phẩm, không nên biết đến con người, nếu không muốn thất vọng”. Heidegger là một triết gia lỗi lạc, lại cũng là người theo chủ nghĩa Nazi. Tôi đã quen những ông thi sĩ, tác giả những câu thơ rất đẹp mà lại ăn uống, cư xử như một con heo đực.

TCS ở ngoài đời rất giống TCS người ta tưởng tượng khi nghe những bản nhạc tình của anh.

Chúng tôi, mới đầu, ngạc nhiên thấy một gã người Huế, rất thanh nhã, rất ung dung, từ tốn; không phải cái từ tốn của một ông già, mà là cái ung dung quí phái của một con mèo, với nụ cười hiền hoà thường trực trên môi. Sơn học chương trình Pháp, nhưng xử dụng tiếng Việt một cách tài tình. Nhiều chữ rất tầm thường, với Sơn, chợt trở nên truyền cảm; nhiều chữ do Sơn bịa ra, nhiều hình ảnh đến từ một trí tưởng tượng phong phú, nếu không nghe Sơn giải thích, chắn chắn không ai hiểu. Mặc dù vậy, người ta cũng vẫn rung động, vẫn thấy cái Sơn nói đến rất thực, rất gần gũi. Đó là cái ma lực của chữ nghĩa, của thơ khi thơ đạt, khi chữ nghĩa có duyên nợ với nhau. Nhiều chữ, nhiều câu rất cũ, đột nhiên ở Sơn trở thành rất mới. Nhiều chữ nhiều câu rất cầu kỳ, đột nhiên gần gũi. Khi thất tình, người tình bỏ ta đi như những dòng sông nhỏ, khi tuyệt vọng, mùa thu không về, mùa xuân cũng ra đi, ngay cả khi nói đến chiến tranh tang tóc, xác người nằm như mơ, TCS không lúc nào quên mình là thi sĩ.

TCS nói về những cái rất riêng tư, những kỷ niệm rất riêng tư, qua một ngôn ngữ rất riêng tư. Và lạ lùng, cái riêng tư ấy của thi sĩ thấm vào lòng người nghe. Người ta xúc động mặc dù không hiểu từng câu, từng chữ. Nhất là trong những bản nhạc tình. Nói về chiến tranh, ngôn ngữ TCS là ngôn ngữ của mọi người; chiến tranh là một tai họa chung, một thảm kịch của cả một dân tộc, không phải là thảm kịch của một cá nhân, mặc dù mỗi cá nhân là một thảm kịch.

Một người bạn tôi nói khi nghe Sơn hát đường phượng bay mù không lối vào, anh thấy hình ảnh rất đẹp, rất mới, nhưng không biết tác giả nói gì, cho đến một hôm, ở một tỉnh nhỏ, anh thấy hoa phượng rơi, bị gió cuốn mịt mù, đỏ rực cả con đường trước mắt.

Nếu không quen Sơn, ít ai biết trời cao níu bước sơn khê, nói đến một người bạn gái tên Khê; ngàn cây thắp nến lên hai hàng/ để nắng đi vào trong mắt em mô tả những tia nắng cuối cùng của một buổi chiều tà đọng trên những ngọn cây, giống như ngàn cây thắp nến.[7]

Ngôn ngữ TCS khác với ngôn ngữ Phạm Duy (PD). Ngôn ngữ PD là ngôn ngữ ca dao. Hình ảnh của PD là hình ảnh của ca dao. Nhiều câu, nhiều hình ảnh trong nhạc PD không hiểu là của PD hay mượn từ ca dao. Đó không phải một lời chỉ trích; đó là một lời ca ngợi. Bởi vì dùng ngôn ngữ của một dân tộc, nói lên tình tự của dân tộc không phải ai cũng làm được, là một điều rất đáng tự hào. Lời ca của PD ai cũng hiểu, hình ảnh của PD ai cũng đã từng thấy, vì trong tiềm thức, chúng ta đã sống với ca dao từ hàng ngàn năm nay. Trong một bài báo ngày xưa ở trong nước[8], tôi viết tiếng hát Thái Thanh không có tuổi, vì đã

làm say mê ba thế hệ. Tôi nghĩ thêm: tiếng hát Thái Thanh qua nhạc PD không có tuổi vì chúng ta vẫn nghe từ hàng ngàn năm nay. Tiếng hát ấy gợi ra trong đầu người nghe những cánh đồng lúa xanh, tiếng cười rúc rích của cô thôn nữ, những làn khói lam trên những mái nhà tranh, tiếng chuông chùa ngân nga, tiếng hò hát của người nông dân những ngày được mùa, tiếng nghẹn ngào của bà mẹ mù mắt chờ con đi chinh chiến, tiếng than vãn của những đời lầm than, đen tối. PD sống với ca dao, thở với ca dao, cười khóc bằng ca dao. Ít có người Việt nam nào Việt Nam hơn PD. Có lẽ có một người: Nguyễn Bính. Nguyễn Bính là ca dao, ca dao là Nguyễn Bính.

hai nghệ sĩ, hai cuộc chiến

Trên bãi cỏ trường Văn Khoa, trước quán Văn, TCS và Khánh Ly hát trước hàng ngàn người hay chỉ năm, bẩy anh em. Không phải chỉ hát cho tình yêu. Sơn càng ngày càng bị ám ảnh bởi chiến tranh. Từ hình ảnh lãng mạn của người phu quét đường dừng chổi đứng nghe, chiến tranh trở thành cụ thể hơn, ghê rợn hơn :

Một buổi sáng mùa xuân /  Một đứa bé ra đồng /  Đạp trái mìn nổ chậm /  Xác không còn đôi chân.

Nhạc tình TCS là những tiếng thở dài, có buồn cũng chỉ buồn thoang thoảng: mùa đông vời vợi, mùa hạ khói mây, có trách cũng chỉ trách nhẹ nhàng: từng người tình bỏ ta đi, như những giòng sông nhỏ. Một thái độ rất thiền, rất ‘zen’: trên hai vai ta đôi vầng nhật nguyệt, rọi suốt trăm năm một cõi đi về.

Nói về chiến tranh, TCS kêu gào, phẫn nộ. Chiến tranh không còn từ xa vọng về như những ngày đầu, nó ở trước mắt: Xác người nằm trôi sông phơi trên ruộng đồng/trên nóc nhà thành phố trên những đường quanh co. Cùng với cuộc chiến càng ngày càng dữ dội, tiếng kêu gào của Sơn càng ngày càng thảm thiết. Anh nói đến những em bé loã lồ, suốt đời lang thang, đến những xác người nằm bơ vơ, dưới mái hiên chùa, đến những trái mìn nổ chậm, người chết hai lần. Chiến tranh trở thành khốc liệt, tang tóc đổ xuống dân tộc kinh hoàng. Hàng vạn chuyến xe, claymore lựu đạn/Hàng vạn chuyến xe mang vô thị thành/Từng vùng thịt xương, có mẹ có em. TCS của chiến tranh trở thành một người dở điên, dở dại, thất thểu, chiều đi trên đồi cao, hát trên những xác người. Hình ảnh bi thảm, ma quái. Một thi sĩ thất thểu trên Bãi Dâu, hát bên những xác người. Đi trên đồi cao, bên cạnh xác người là một hình ảnh bi thảm, nhưng hát bên những xác người, hình ảnh mang thêm một cái gì ma quái, điên dại. Bi đát như chiến tranh với những con ngựa hý điên cuồng trong tác phẩm Guernica của Picasso.

Ngôn ngữ TCS về chiến tranh khác với ngôn ngữ TCS về tình yêu. Chiến tranh trong nhạc TCS cũng khác chiến tranh trong nhạc Phạm Duy. PD có “cái may” sống trong một cuộc chiến tranh chống Pháp, có địch, có thù, chiến tuyến phân minh. PD 24 tuổi lên đường tham gia kháng chiến, như hàng ngàn hàng vạn thanh niên khác. Chiến tranh trong nhạc tiền chiến của PD nó hào hùng, nó bừng bừng khí thế. PD tiền chiến không có cái cấu xé, cái dằn vặt. Cái chọn lựa của PD nó hiển nhiên. Nhạc PD không có cái lưỡng lự, nó là một tiếng quân ca, tiếng gọi lên đường. Bên cạnh cái hào hùng là cái lãng mạn của một trí thức tiểu tư sản ở tuổi 20, của một nghệ sĩ giầu tình cảm. Đó là cuộc chiến của những cô nàng gánh lúa cho anh đi diệt thù, của những chiến sĩ dừng chân trên chiếc cầu biên giới tưởng tới người yêu ở quê xa.

Điều đó không có nghĩa là trong nhạc PD không có cái bi thảm của chiến tranh. Nhạc PD có Bà Mẹ Gio Linh lên đường đi kiếm xác con bị giặc chặt đầu, có bà mẹ đón người con thương binh trở về, tiếc rằng ta đôi mắt đã loà vì quá đợi chờ. PD nói ông làm tới ba bài người thương binh vì ông sống qua ba cuộc chiến. Tác giả Con Đường Cái Quan nói ông khác xa những nghệ sĩ khác thời tiền chiến vì họ chỉ làm nhạc hùng; trong khi ông nói cả đến cái bi thảm của chiến tranh. Nhưng cái tàn phá của chiến tranh, cái thảm họa đổ lên đầu dân tộc càng khiến PD thấy cuộc chiến tranh của mình có ý nghĩa hơn. PD thuộc những người, như Malraux nói, không thích chiến tranh, (bởi vì có những người thích chiến tranh, coi đó là lẽ sống) nhưng tham chiến một cách dứt khoát vì là chuyện phải làm.

Cuộc chiến của TCS khác, cái nhìn của TCS khác. Đối với Sơn, đó chỉ là một cuộc nội chiến tương tàn. Nạn nhân là nước Việt, người Việt:

Hàng vạn tấn bom trút xuống ruộng đồng /  Cửa nhà Việt Nam cháy đỏ cuối thôn

Lật xác người chết, chỉ thấy đồng bào, cha mẹ, anh em:

Bên xác người già yếu có xác còn thơ ngây /  Xác nào là em tôi dưới hố hầm này / Trong những vùng lửa cháy bên những vồng ngô khoai

Những câu hát làm người ta nghĩ đến chiến tranh của Quang Dũng:

Mẹ tôi, em có gặp đâu không /  Những xác già nua ngập cánh đồng /  Tôi cũng có thằng em bé dại /  Bao nhiêu rồi xác trẻ trôi sông

Ngay cả ở cùng một thời điểm, cái nhìn về chiến cuộc của hai nhạc sĩ cũng khác nhau. Với TCS, đó là một cuộc nội chiến mà người Việt Nam là nạn nhân. Với PD, đó là cuộc chiến Quốc Cộng nối dài, mặc dù sau này, Phạm Duy, vì cơm ăn áo mặc, hay vì một lý do gì khác, đã vứt bỏ cái hình ảnh của một nghệ sĩ dấn thân, đánh đổi vai trò thần tượng của một thế hệ để đóng vai trò “hàng thần lơ láo”. Ca ngợi cái chết của một phi công, Phạm Phú Quốc, PD nói: Ðặt tên cho anh anh là Quốc/Ðặt tên cho anh anh là nước/Ðặt tên cho người đặt tình yêu nước vào nôi. Viết cho một phi công khác tử trận, TCS không nói đến chiến công, không ca ngợi anh hùng, chỉ nói đến một kiếp người: Anh nằm xuống sau một lần đã đến đây/Đã vui chơi trong cuộc đời này/Đã bay cao trong vòm trời này.

Trong bài “Kỷ vật cho em”, thơ Linh Phương, PD phổ nhạc, có câu: anh trở về bại tướng cụt chân. Nếu Sơn là tác giả, tôi nghĩ chắc Sơn viết anh trở về vì đã cụt chân. Đối với Sơn, không có thắng có bại; chỉ có người Việt Nam bị cuốn hút vào một cuộc chiến tương tàn. Nếu chưa bị cụt chân thì còn đánh nhau. Đó là một cái nhìn cực kỳ bi đát về cuộc chiến.

nghệ sĩ và cuộc chiến

Trong cuộc chiến ấy, TCS không có chỗ đứng.

Người Cộng Sản không chấp nhận anh là chuyện đương nhiên. Với người CS, không có chuyện lưng chừng, lưỡng lự, phân vân. Những người không hoàn toàn theo họ là những kẻ thù. Những người chống Cộng lên án Sơn đã trở cờ. Nhưng đọc kỹ những lời ca anh viết sau 75, không thấy một lời ca chứng tỏ anh về hùa, tâng bốc nhà cầm quyền. Nó vẫn chỉ là những lời ca ngợi tình yêu; kêu gọi tình anh em, nghĩa đồng bào. Không hề thấy hô hào thù hận, như Xuân Diệu chẳng hạn, khi “nhà thơ của tình yêu” (!) kêu gọi đấu tố năm nào:

Lôi cổ bọn chúng ra đây /  Bắt quỳ gục xuống đoạ đầy chết thôi /  Bắt chúng đứng, cấm cho ngồi /  Bắt chúng ngước mặt, vạch người chúng ra

Còn nhạc gọi là phản chiến trước 75? TCS chỉ làm công việc của một nghệ sĩ: diễn tả cái thảm kịch của chiến tranh, cái đọa đầy của một dân tộc. Ai mà không chia sẻ giấc mộng của Sơn: Khi đất nước tôi không còn giết nhau, trẻ em đi hát đồng dao ngoài đường.

Một câu hỏi đáng được đặt ra: TCS có ảnh hưởng xa gần đến việc miền Nam thua trận? Có thể. Rất có thể. Một người lính xúc động vì hàng vạn tấn bom trút xuống ruộng đồng/từng vùng thịt xương có mẹ có em chắc chắn không chiến đấu hăng say bằng những người cuồng tín. Một người lính than vãn ôi chinh chiến đã mang đi bạn bè/Ngựa hồng đã mỏi vó/Chết trên đồi quê hương, chắc chắn không chém giết hữu

hiệu bằng một người lính suốt đời chỉ đưọc dạy ăn gan uống máu quân thù. Một quân đội suốt ngày nghe (trên đài phát thanh nhà nước!) những câu người già co ro, buồn nghe tiếng nổ/Em bé lõa lồ, khóc tuổi thơ đi, chắc chắn không xả súng tưng bừng bằng một cán bộ suốt đời chỉ biết vực sâu thăm thẳm, vực nào sâu bằng chí căm thù (Hò kéo pháo). Nhưng nếu cuộc chiến đấu của miền Nam có ý nghĩa, cái ý nghĩa ấy chính ở chỗ nó cho phép mọi người, trong đó có nghệ sĩ, được tự do diễn đạt tư tưởng của mình. Đó là cái yếu của một chế độ dân chủ, ngay cả dân chủ tương đối. Năm người mười ý, trống đánh xuôi, kèn thổi ngược. Đó cũng là lẽ sống của một nền dân chủ. Đó là cái giá phải trả, bởi vì không có chọn lựa nào khác. Nói theo kiểu Winston Churchill: dân chủ là chế độ dở nhất, nếu không kể các chế độ khác.

Khó trách người nghệ sĩ bày tỏ sự rung động của mình trước cái đau thương của đồng bào. Ngay cả Phạm Duy, tác giả bài ca tụng Phạm Phú Quốc, người đã tử nạn trong chuyến oanh tạc miền Bắc, Ðặt tên cho anh anh là Quốc/Ðặt tên cho anh anh là nước/Ðặt tên cho người đặt tình yêu nước vào nôi, cũng đã kêu giết người đi thì ta ở với ai? Khó trách nghệ sĩ bày tỏ sự rung động của mình. Cái điều lạ, cái cảnh khó tin nhưng có thực, là những đêm không ngủ chống chiến tranh ở Văn Khoa ngày xưa diễn ra ngay ở trung tâm Sài Gòn, với … cảnh sát, quân đội giữ an ninh chung quanh sân trường. Nếu TCS sống ở miền Bắc, chắc chắn anh đã bỏ mạng trong trại cải tạo, và chúng ta sẽ không bao giờ có được những Diễm xưa, Tuổi đá buồn…

huyền thoại da vàng

Nhiều người trách cái ngây thơ chính trị của TCS. Nhưng cái ngây thơ chính trị của nghệ sĩ, của trí thức là chuyện rất phổ thông. Chỉ cần nêu trường hợp Jean Paul Sartre, suốt đời hô hào ủng hộ cách mạng vô sản, nhắm mắt trước cái dã man, chà đạp nhân quyền trong những goulag. Chiến tranh, chính trị phức tạp hơn là tình cảm của nghệ sĩ.

Chẳng hạn, TCS day dứt về thân phận “da vàng” đến kiếp nô lệ “da vàng”; hết tiếng nói “da vàng” đến dư khúc “da vàng”. Làm như cái bất hạnh của dân tộc nằm trong cái nghiệp sinh ra từ mầu da, quên rằng nhiều dân tộc khác, cũng vàng khè không thua gì người An Nam ta, đang tiến nhanh, tiến mạnh. Nhật Bản đã làm Tây phương thất điên bát đảo trên mọi phương diện, Đại Hàn trở thành một cường quốc, Trung Cộng sẽ là một trong hai lãnh tụ thế giới, và những nước phát triển nhất trên địa cầu, Đài Loan, Singapore là những nước da vàng. Một triết gia nói: “Có hai loại người, những người chấp nhận làm nô lệ và những người không chấp nhận”. Vàng, xanh, trắng, đỏ không liên hệ gì đến thân phận của một dân tộc. Ai đã gặp một người Nhật có mặc cảm da vàng ? Họ không muốn thua ai, không muốn bằng ai, họ muốn trên mọi người, đứng đầu thiên hạ, họ không biết hai chữ thân phận, vàng hay xanh.

Những câu hát phản chiến của TCS là những tiếng nói của tình cảm, không phải là một phân tách chính trị, không phải những hô hào chính trị. Đó chỉ là những giọt nước mắt, Giọt nước mắt thương đất, đất cằn cỗi bao năm, giọt nước mắt thương dân, dân mình phận long đong, thoát ra từ trái tim, mặc dù những giọt nước mắt đó, vì khả năng truyền cảm của nó, chắc chắn đã có ảnh hưởng đến chính trị, đến chiến cuộc.

chữ nghĩa ích gì

Từ những năm 64-65, chiến tranh càng ngày càng dữ dội. Xã hội càng ngày càng xáo trộn, tình hình chính trị càng ngày càng nát bét. Ngay cả trong bối cảnh đó, trường Văn Khoa vẫn sinh hoạt mạnh. Số sinh viên càng ngày càng đông. Ban giảng huấn đã rất tận tụy góp phần vào việc phát triển trường Đại Học Văn Khoa Sài Gòn. Cố nhiên, đó chưa phải là một trường đại học tân tiến, kiểu mẫu. Phương pháp giáo huấn còn cổ hủ, từ chương khoa cử, chưa thực sự có đối thoại, trao đổi giữa thầy và trò. Nhưng ngay cả ở Sorbonne, cũng vẫn còn cái cảnh ông thầy ngồi trên giảng đường, thao thao bất tuyệt, đám sinh viên ngồi dưới hí hoáy biên chép như các cụ đồ ngày xưa dạy học.

Nền giáo dục Việt Nam thời đó hoàn toàn miễn phí, từ mẫu giáo đến đại học. Trong một nước chiến tranh, thực hiện một nền giáo dục hoàn toàn miễn phí là một cố gắng đáng kể. Người ta có thể chê trách chế độ rất nhiều điểm, nhưng đó là một điểm son phải ghi nhận. Điểm son đó là nhờ ý thức của những người có trách nhiệm, hay nhờ truyền thống tôn trọng học vấn của một xã hội chịu ảnh hưởng Khổng giáo? Khổng giáo, ít nhất trên phương diện đó, có khía cạnh tích cực với xã hội VN. Điều chắc chắn: nếu không có nền giáo dục hoàn toàn miễn phí, hầu hết chúng tôi đã bỏ học từ lâu.

Một câu hỏi luẩn quẩn trong đầu tôi từ nhiều năm: một trường Văn Khoa đóng vai trò gì trong một nước chiến tranh? Sách vở ích gì cho buổi ấy ? (Nguyễn Khuyến). Bên cạnh bom nổ, thịt rơi, cái sống cái chết gần kề, có phi lý không khi ngồi đó mổ xẻ “Tứ thư ngũ kinh”, phân tích tư tưởng Socrates, tìm hiểu nguồn gốc chữ Nôm. Bên cạnh cái nghèo đói của một xã hội lạc hậu, có vô nghĩa không khi ngồi đó tụng niệm kinh điển bách gia, rung động với Lord Byron hay Beaudelaire? Sartre nói: Bên cạnh một đứa trẻ chết đói, cuốn La Nausée không có một giá trị gì.

Câu hỏi ấy lởn vởn trong đầu, rất nhiều năm, và tôi đã thực sự nhiều lúc hoài nghi, không tìm được câu trả lời.

Câu trả lời, mãi sau này tôi mới tìm ra. Câu trả lời tên là Céline, một cô bạn Pháp. Một buổi chiều thứ bẩy, tôi lên phi trường đón Céline từ Sarajevo về. Céline là một thiếu nữ thông minh, có bằng cấp, có chỗ làm tốt trong một công ty lớn, sống nhàn hạ trong cái xã hội hưởng thụ là cái xã hội Pháp. Weekend bay qua Madrid hay Marakech. Mùa đông trượt tuyết ở Courchevel, mùa hè nghỉ mát ở Bali hay Bora Bora . Tóm lại, cô nàng có đủ thứ để hạnh phúc. Nhưng thay vì hạnh phúc, Céline lúc nào cũng tất tả ngược xuôi, mệt mỏi cả thể xác lẫn tinh thần; nhất là tinh thần. Rồi thuốc ngủ, thuốc an thần, hết Lexomil đến Prozac.

Một buổi, Céline dẹp hết, bỏ việc, bán nhà, bán xe. Và biệt tăm. Adieu Céline. Cho đến cái hôm ở phi trương, tôi gặp lại Céline, nhưng một Céline khác, má rất hồng và miệng rất tươi. Céline nói sau khi vứt bỏ mọi chuyện, cô nàng gia nhập một ban hợp tấu, lưu diễn khắp nơi. Céline là một tay violon thiện nghệ, từ nhỏ vẫn mơ thành nhạc sĩ. Céline lãnh một số lương tượng trưng, đủ cà-phê, thuốc lá, vì ban nhạc thường đi trình diễn ở những nước nghèo. Họ vừa ở Sarajevo về. Trình diễn hòa tấu ở Sarajevo , nơi người ta giết nhau như ngoé, nơi người ta thí mạng để cướp một ổ bánh mì, một cái mền? Ở đó, người ta chờ bột mì, thịt cá, đường muối, bột giặt, aspirine, ai chờ Beethoven với Mozazt? Ban đầu, Céline cũng nghĩ như vậy. Nhưng đêm trình diễn nào cũng đông nghẹt.

Trong một ngôi nhà thờ đổ nát, một trường học còn đang cháy dở, mưa dột vì mái nhà bị pháo kích loang lổ, người ta chen lấn nhau tới nghe nhạc. Ban ngày, người ta chạy bom, giành giựt nhau miếng ăn, một mớ củi để sưởi. Đêm xuống, người ta kéo nhau đi nghe nhạc. Đàn bà lục hành lý, lôi ra những nữ trang, những bộ quần áo đẹp. Có ông thắt cà vạt chỉnh tề. Có bà vừa nghe nhạc vừa lặng lẽ khóc. Céline vừa chơi nhạc vừa cầm nước mắt. Cô nàng vừa tìm thấy hạnh phúc. Chưa bao giờ cô nàng thấy yêu đời như vậy, yêu mình như vậy. Lần đầu tiên, Céline thấy mình có ích. Cô ta tìm thấy hạnh phúc của mình trong cái hạnh phúc của người khác. Y chang tâm trạng của lớp người trẻ chúng tôi ngày xưa khi đi cứu lụt, đào giếng.

Céline nói có thấy tận mắt cái cảnh người ta lấy tờ báo che mưa nghe nhạc trong một ngôi nhà đổ nát, mới thấm thía cái câu quen thuộc của người Pháp: Người ta không phải chỉ sống bằng bánh mì.[9] Ngay cả trong những lúc khốn cùng, cái đẹp, cái thẩm mỹ không phải là một xa xỉ, vô ích. Cái đẹp sẽ cứu nhân loại, không phải Marx hay Lénine, không phải bin Laden hay Bush.

Cái đẹp sẽ cứu vãn nhân loại. Người ta đã từng giết nhau, hành hạ nhau, bỏ tù nhau nhân danh thượng đế, nhân danh chính nghĩa, nhân danh giáo điều, nhân danh đất nước, nhân danh đồng bào, nhân danh

chân lý. Chưa bao người ta giết nhau nhân danh cái đẹp. Người ta giết nhau vì thánh kinh, vì Coran, vì Hitler, vì Mao, vì Mác, chưa bao giờ người ta giết nhau vì Picasso, vì Beaudelaire, vì Nguyễn Du. Sau này, khi giận hờn sẽ quên, những gì người ta nhớ lại về TCS là những bài hát, những câu thơ đẹp.

Cái đẹp sẽ cứu vãn nhân loại. Cái đẹp không phải chỉ là những tác phẩm văn hóa. Cái đẹp còn là, cũng là, nhất là tình người, một xã hội của những người tử tế, lương thiện. Đem cái dối trá, đểu cáng, bất nhân làm tiêu chuẩn cho đời sống là cách hữu hiệu nhất để làm tiêu vong dân tộc. Biến Xuân Diệu, tác giả của “tôi khờ dại quá, ngây thơ lắm. Chỉ biết yêu thôi, chẳng biết gì”, của “ít nhiều thiếu nữ buồn không nói, tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì”, thành một người gào thét, căm hờn “lôi cổ bọn chúng ra đây”, là thành quả ghê rợn nhất của công cuộc hủy diệt cái đẹp.

Ismail Kadaré nói ngay cả trong những lúc cực kỳ khó khăn vẫn phải có thái độ nghiêm trọng đối với văn hoá. Kadaré sinh ra, lớn lên và viết văn trong một hoàn cảnh cực kỳ khó khăn, ở một nước Cộng Sản độc tài bực nhất thế giới: Albanie. Kadaré viết văn trong một xứ kiểm duyệt khắt khe, một nước vỏn vẹn ba triệu dân, nghèo đói, người mù chữ đông hơn người biết đọc, biết viết. Và viết bằng tiếng Albanie. Mặc dầu vậy, ông viết văn với một thái độ cẩn trọng. Ngày nay, Kadaré được coi là một trong những nhà văn quan trọng nhất thế giới.

Nghệ thuật, cái đẹp có công dụng gì? Chẳng có công dụng gì. Nhưng đời sống không có cái đẹp sẽ buồn tẻ biết bao nhiêu. Bức tượng của Michel Ange, bức tranh của Van Gogh không có công dụng gì, nhưng hãy tưởng tượng một thế giới không có Michel Ange, Van Gogh. Hãy tưởng tượng Paris không có tháp Eiffel , New York không Nữ Thần Tự Do.

Nghe cô nàng Céline kể chuyện về những buổi trình tấu ở Sarajevo, tôi hiểu rằng trong một xứ chiến tranh, nghèo đói, một trường Văn khoa chẳng có ích lợi thiết thực gì, nhưng nó là cái cốt yếu cho một dân tộc còn muốn vươn lên.

đời sao im vắng

Tôi gặp lại TCS những ngày cuối cùng của năm 1999, khi về thăm Việt Nam . Sơn ngồi trước một cái bàn nhỏ, trong sân Hội Văn Nghệ Sĩ gì đó ở Sài Gòn. Vẫn nụ cười hiền lành, nhưng buồn bã, vẫn thái độ từ tốn, phong nhã,vẫn đôi kính đồi mồi nhưng trước mắt tôi là một TCS lục tuần bịnh hoạn, mệt mỏi, mặc dầu đôi mắt vẫn sáng lên khi nghe đến tin bè bạn. Sơn hỏi thăm tin tức về người này ở bên Tây, người kia ở bên Mỹ. Sơn nói về những người ở lại, kẻ mất, người còn.

Bơi trong cái áo sơ mi rộng thùng thình, Sơn nói: mình chỉ còn 39 kí. Sơn nói rượu đã tàn phá lá gan đến độ không có thuốc gì chữa nổi. Có người sẵn sàng đưa anh đi ngoại quốc giải phẫu gan nhưng anh từ chối. Sơn nói anh rất mệt, nhiều khi xây xẩm mặt mày vì bịnh áp huyết thấp (hypotension).

Vừa nói chuyện, Sơn vừa chào hỏi của những người qua lại. Vị nhạc sĩ lão thành, tác giả bài Dư Âm nổi tiéng hồi nào ở Hà Nội (Đêm qua mơ dáng em đang ôm đàn dìu muôn tiếng tơ…) kể chuyện đi thăm bác sĩ, chuyện thuốc men. Nhạc sĩ Trần Tiến nói về đêm ca nhạc thành công tuần trước. Ông Vũ Hạnh chạy qua chạy lại hối bài cho một đặc san kỷ niệm “cuộc chiến chống Mỹ cứu nước”.

Sơn ngồi đó, mỉm cười hiền lành, buồn bã. Tôi hỏi Sơn có tính đi ngoại quốc chơi một chuyến, nhân tiện chữa bệnh, dù tôi biết Sơn đang sống những ngày tháng cuối cùng. Nếu người nghiện rượu tiếp tục uống, dù có thuốc thánh, dù có gỉai phẫu gan cũng không thay đổi gì. Sơn không muốn nghỉ rượu, hay không nghỉ được. Sơn nói mình uống ít hơn trước nhiều. Sơn mỉm cười: mình sang đó, sợ các ông ấy đập mình. Rồi tiếp: sự thực thì ở bên Pháp không có vấn đề gì, bên Pháp ít có người quá khích; kỳ trước mình qua Pháp, anh em đãi ngộ rất tử tế.

Sơn tiếp: nói cho đúng, mình mệt lắm, có muốn cũng không đi được. Sơn nói, từ tốn, không lộ một chút xúc động. Anh đang ở một cõi khác, những cái lăng nhăng ở cuộc đời này không liên hệ gì đến anh nữa. Nghe tôi sắp đi Nhật, Sơn nhắc đến một cô sinh viên Nhật Bản đã làm một luận án về ngôn ngữ và chiến tranh trong nhạc TCS.

Khi tôi ra về, Sơn đưa cho tôi số điện thoại ở nhà riêng: “Ráng đến chơi, mình có chuyện muốn nói. Thằng em mình, biết cậu về, chắc nó mừng lắm”. Em Sơn ngày xưa cũng la cà ở quán Văn.

Tôi nghĩ Sơn muốn nói những gì không thể nói được ở một nơi có nhiều người qua lại. Tôi ân hận vì không có thì giờ tới nhà Sơn như đã hứa, vì phải rời Việt Nam ngày hôm sau. Tôi rời Sài Gòn ngày mùng 1 tháng giêng năm 2000. Thế giới đang bước sang một thế kỷ mới. Tôi gọi điện thoại chào Sơn. Anh hỏi: Cậu đi ngày đầu năm 2000, không sợ ‘“sự cố” à? Tôi nói sự cố nó sợ tôi chứ tôi sợ gì nó. Hồi ấy, ở Sài Gòn, người ta kỵ đi máy bay ngày đầu năm 2000. Sơn nói, giọng buồn: Nếu gặp lại X,Y cho mình gởi lời hỏi thăm; chắc mình không có dịp gặp lại anh em nữa. Ôi chinh chiến đã mang đi bạn bè. Ngựa hồng đã mỏi vó chết trên đồi quê hương.

Mỗi lần nghe nhạc TCS, tôi nghĩ đến cái cô đơn cùng tận của người nhạc sĩ ngồi trước cái bàn nhỏ ngoài sân, mỉm cười với người này người kia, nhưng đầu óc ở một nơi khác. Sơn ngồi đó, cô độc. Một mình tôi về với tôi. Đem cái cô đơn của kiếp người nhân lên gấp mười, bạn có cái cô đơn của người nghệ sĩ, nhân lên trăm lần có cái cô đơn của người nghệ sĩ Việt Nam, nhân lên ngàn lần có cái cô đơn của TCS. Cái cô đơn của một người suốt đời ca ngợi tình yêu, tình đồng bào, ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau, mà cuối cùng bị chỉ trích từ mọi phía. Sơn ngồi đó, nâng niu cô đơn từng ngày…mà đời còn nhiều đắng cay (Vũ Thành An). Sơn ngồi đó, một mình, giữa nhiều người:

Đời sao im vắng /  Như đồng lúa gặt xong /  Như rừng núi bỏ hoang /  Người về soi bóng mình /  Giữa tường trắng lạnh câm

Cái sân chỗ Sơn ngồi đông người qua lại, và ngoài đường xe hơi, xe gắn máy chạy loạn xà ngầu, nhưng Sơn ngồi đó, giữa tường trắng lạnh câm.

anh đã đến, đã vui chơi…

Trịnh Công Sơn ra đi ngày 1 tháng tư 2001, hưởng thọ 62 tuổi. Sáu mươi hai tuổi, đời người như gió qua. Ở bên Pháp, ngày 1 tháng tư là ngày “cá tháng Tư” (poissons d’Avril), ngày người ta đùa nhau bằng những chuyện hoàn toàn bịa đặt. Báo cho một ông nhà văn hạng bét là ông ta vừa chiếm giải Goncourt. Thú với cô fiancée là đã có vợ với ba con, rồi sau đó cho hay đó chỉ là những cá tháng Tư, những chuyện đùa chơi. TCS ra đi thật hay chỉ thả một con “cá tháng Tư”?

Sơn đã đến, đã vui chơi trong cuộc đời này. Bây giờ có lẽ anh đang bay cao trong bầu trời này. Nhưng, nhiều lúc, tôi tự hỏi có quả thật anh đã vui chơi trong cuộc đời này. Có bao nhiêu người Việt nam đã thực sự vui chơi trong cuộc đời này?

( Paris , tháng 3/2011)

 

[1] Xin lưu ý: Những tên tác giả trong bài viết này viết theo tiếng Pháp /  [2] C’est la beauté qui va sauver le monde. Fiodor Dostoïevski, trích từ tiểu thuyết L’Idiot [3] Charles Trenet (1913-2001), ca-nhạc sĩ Pháp / [4] Longtemps, longtemps, longtemps /Après que les poètes ont disparu /Leurs chansons courent encore dans les rues…[5] Tư tưởng Phương Đông / Cao Xuân Huy. Nhà xuất bản Văn Học, Hanoi , 1995 / [6] Le plus difficile c’était la fin du mois, surtout les trente derniers jours. Coluche, biệt danh của Michel

Colucci (1944-1986), một nghệ sĩ Pháp, nổi tiếng vì tài dí dỏm.[7] Trịnh Cung, Phan Thanh Tâm. Thế kỷ 21, May 2001 /  [8] Đất Mới, Saigon , 1966/  [9] On ne vit pas que du pain/l’être humain ne vit pas seulement de pain (từ Thánh Kinh)

(3) Phạm Duy nói về Trịnh Công Sơn(Ðọc trong đêm họp mặt của bạn bè, 3 April 2001 , tại Quận Cam trong khi Saigon đang làm lễ an táng TCS.)Từ 1975 cho tới năm 2000, suốt 25 năm xa quê hương đất nước, tôi không có cơ hội để theo dõi sinh hoạt của âm nhạc Việt Nam và không biết sau cơn hồng thủy, nhạc Trịnh Công Sơn ra sao, là nhạc chắp cánh bay lên hay nhạc la đà chìm xuống? Nhưng qua dăm bẩy băng nhạc sản xuất tại Hoa Kỳ trong đó có vài ba bài ca mới soạn của Trịnh Công Sơn thì tôi thấy nhạc của anh vẫn là nhạc tình yêu và nhạc thân phận làm người.Nhưng vào năm 1980, ngẫu nhiên Trịnh Công Sơn và tôi cùng có mặt ở Paris, trong nỗi vui mừng gặp nhau của hai người cùng có chung một phận, Trịnh Công Sơn hát cho tôi nghe bài hát “Lặng Lẽ Nơi Này” mà anh vừa mới viết ra:Trời cao đất rộng,

Một mình tôi đi

Một mình tôi đi

Ðời như vô tận,

Một mình tôi về

Một mình tôi về…với tôi!… thì tôi thấy nghệ sĩ nào rồi cũng phải mang số phận cô đơn truyền kiếp, ở quê hương hay xa quê hương, vào thời bình hay chinh chiến, giữa đám đông hay khoảng trống, nơi thiên đàng hay địa ngục… Chỉ còn có thể về với mình, “về với tôi” như Sơn đã nói.“Trời cao đất rộng, một mình tôi đi …” Cô đơn truyền kiếp phải chăng là kiếp của nhiều ca nhân? Văn Cao khi mới chỉ là chàng Trương Chi tuổi còn rất xanh, tài hoa đang nở rực, chưa hề biết phận mình mỏng manh ra sao trong cơn gió lốc sẽ tới, mà cũng đã chỉ muốn “Ngồi đây ta gõ mạn thuyền. Ta ca, trái đất còn riêng ta!”Còn tôi? Tôi còn phải sống, đôi khi phải đổi chỗ đứng, đổi chỗ ngồi cho đỡ buồn trong cõi trần ai sầu muộn này, từ rất lâu ngồi đâu thì cũng chỉ là ngồi một mình trong cái TA.Hôm nay là ngày an táng Trịnh Công Sơn. Vào giờ phút anh đã thực sự về với đất, với trời, nghĩa là về với mình rồi, chúng tôi biết rằng anh đã nghìn lần nói lên nghìn lời trối trăn qua tác phẩm, lời nào cũng làm cho mọi người thấy được nỗi đau làm người, nỗi đau tình cờ, cơn đau chưa dài và cơn đau lên đầy, quá nửa đời người không một ngày vui…Nhưng theo tôi, có lẽ sau đây là lời trăn trối tuyệt diệu nhất, lời cuối cùng Trịnh Công Sơn nói với Trịnh Công Sơn:Ðừng tuyệt vọng,

tôi ơi đừng tuyệt vọng,

Lá mùa Thu rơi rụng

giữa mùa Ðông

Ðừng tuyệt vọng,

em ơi đừng tuyệt vọng

Em là tôi và tôi cũng là em.

Con diều bay

mà linh hồn lạnh lẽo

Con diều rơi

cho vực thẳm buồn theo

Tôi là ai mà còn ghi dấu lệ?

Tôi là ai mà còn trần gian thế!

Tôi là ai, là ai… là ai

Mà yêu quá đời này!  “Thơ

(i) Bùi Giáng

Trịnh Công SơnAnh Sơn vô tận bấy chầy

Tôi từ lẽo đẽo tháng ngày trải qua

Niềm thống khổ đứt ruột rà

Còn chăng? ấy chỉ một là là chi?

 

 

(ii) Trịnh Công Sơn

 

Điếu Bùi GiángBùi Giáng Bàng Dúi Búi Giàng

Ô hay trăm ngõ bàng hoàng lỗ không

Lỗ không trời đất ngỡ ngàng

Hoá ra thi thể là ngàn hư vô

.... Nhớ thương vô cùng là từ

Là từ vô hạn ứ ừ viển vông. ...............................................................................

Kính.

NNS