Türkiye - saturk.gov.tr · Önümüzdeki yüzyılın katma değeri yüksek en önemli sektörlerinden olan sağlık turizminde, Türkiye politik ve jeo-stratejik konumu itibariyle

Sağlık Turizmi / Hastaneler

SATURK Yayınıdır. Tüm telif hakları saklıdır.

TürkiyeSağlığın Merkezi


H. Ömer TONTUŞ

TÜRKİYESağlığın Merkezi

Günümüzde bireylerin ekonomik ve sosyal açıdan daha iyi koşullarla hayatlarını sürdürmelerini sağlamaya yönelik istekleri bir hak olarak değerlendirilmektedir. İyi yaşama koşullarına sahip olmanın unsurları arasında en başta sağlık hizmetlerinden yeterli ve etkin bir düzeyde yararlanmak gelmektedir. Bir ülkede yeterli ve etkin düzeyde sunulan sağlık hizmetleri toplumsal refahın olumlu yönde gelişimine de öncülük etmektedir.

İyi kurgulanmış bir sağlık sistemi kendi vatandaşının sağlığına en hızlı ve en iyi şekilde kavuşmasının yollarını aramalı ve bulmalıdır. Örneğin 10 yaşında düzeltilebilir ortopedik kusuru nedeniyle tedavi beklemek ve akranları ile oyun oynayarak yaşamı renklendirecek bir çocuk için bunlardan uzak kalmak sağlık sisteminin sürdürülebilirliği, finans kaynaklarının optimizasyonu yada hakkaniyet adına bir ülkenin vatandaşına en azından insan hakları kavramında alınabilecek bir pozisyon değildir. Bu ve benzeri nedenlerle ülkeler, vatandaşlarının sağlık düzeylerini korumalarına, geliştirmelerine yardımcı olmalı ve hastalıkları varsa tedavi edilebilmeleri adına “zaman” mefhumunu öncelikli kriter olarak almak zorundadırlar. İşte bu noktada sağlık turizmi bir hizmet ihracatı sektörü olarak gündeme gelmektedir. Tüm ülkelerin tüm sağlık hizmeti çeşitlerinde başarılı olmaları yada yetkin ve yeterli olmaları beklenemez. Bu nedenle insanlar en kısa sürede sağlık hizmetine ulaşmak adına sınırları aşabilmeli, ülkelerin sağlık sistemi bu hareketliliği kolaylaştırmalıdır.

Sağlık hizmeti talep edildiği anda evrensel bir hak olarak ortaya çıkar ve bunun geciktirilmesi insani bir hakkın ihlali anlamına gelir. Ülkeler vatandaşlarına en iyi yaşam koşullarını sağlamak adına uluslararası ticaret kurallarınca en ideal teknolojiyi temin etmekte ve bu sırada teknoloji ve/veya mal temininde sınır aşırı faaliyette bir sakınca görmemektedir. Aynı bakış açısıyla hizmet temini açısından da sınırlar bir engel teşkil etmemelidir.

Medikal turizm, termal sağlık turizmi ve yaşlı sağlık bakımı turizmi ile beraber sektör dünya genelinde 2014 yılı sonu itibarıyla, 200 milyar Dolarlık bir büyüklüğe ulaşmıştır. Tüm dünyada on milyonlarca insan, daha az maliyetle veya daha kısa bekleme süreleriyle, göz, diş, ortopedik ve diğer cerrahi operasyonlar, özellikle estetik cerrahi alanlarında destek almak, tedavi görmek ve aynı zamanda tarihi ve doğal güzellikleri görmek, tedavi olurken eğlenmek amacıyla sağlık turizmine yönelmektedir.



Sağlık hizmetlerinin özelleştirilmeye başlaması bu alanda önemli bir rekabetin doğmasına yol açmıştır. Kozmetik, diş ameliyatları ve estetik amaçlı operasyonların çoğunun gelişmiş ülkelerin sağlık sigortası kapsamı dışında tutulması da bu amacı taşıyan insanların yabancı ülkelerde ucuz tedavi arayışlarına girmesine yol açmıştır. Bu arayış ve talep, hizmeti sunma iddiasında olan ülkeler için canlanan bir sektörün doğmasını sağlamıştır.

Sağlık Turizminin Türkiye İçin Önemi

Sağlık turizminde ana fikir, günlük rutinden uzaklaşarak rahat ve değişik bir ortamda tedavi görmek veya sağlığı destekleyici hizmetler almaktır. Medikal turizmi, genel olarak cerrahi veya özel uzmanlık gerektiren diğer tıbbi müdahaleleri içeren uygulamalara ihtiyaç gösteren hastalara “maliyet etkin” özel tıbbi bakım verilmesi maksadıyla turizm endüstrisi ile işbirliği yapılmasıdır. Fakat hasta sayısı açısından daha fazla talebin olduğu sağlık turizmi alt grupları “termal sağlık turizmi” ve “ileri yaş-engelli sağlık ve bakım turizmi” alt başlıklarıdır. Dolayısı ile bu başlıklara yönelik sektörel koordinasyon ve entegrasyonun sağlanması ayrı ehemmiyet arz etmektedir.

Sağlık turizmi tüm bileşenleri ile birlikte, Türkiye’nin düşük katma değerli ekonomik modelden yüksek katma değerli modele geçmesinde katalizör ve hızlandırıcı bir etki yapabilecektir. Bu doğrultudaki çabalarını koordine bir şekilde artırdığı takdirde önde gelen ülkelerden biri olacaktır.

Bugün için medikal turizm pazarında talep Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve Orta Doğu olarak üç bölgede yoğunlaşırken, bu bölgelerdeki talebin destinasyonlara dağılımı bakımından; Avrupalı medikal ziyaretçilerin favori ülkesi Hindistan, Malezya ve Tayland’dır. Malezya İslami referansı nedeni ile Ortadoğu pazarına da hakimdir. Singapur ise Japon pazarının temel destinasyonudur. Kosta Rika, Kolombiya ve Küba doğal olarak Orta Amerika pazarına yönelmiştir. Meksika ise hemen hemen tüm hastaları ABD’deki Kaliforniya, Arizona, New Meksiko gibi komşu eyaletlerden almaktadır. Avustralya çıkışlı hastaların en sık tedavi amaçlı ziyaret ettikleri ülkeler ise Singapur, Tayland ve Malezya olmaktadır.

Türkiye, yalnızca coğrafi konumu yada gelişmiş altyapıya sahip sağlık kuruluşları ile değil aynı zamanda sektördeki yetişmiş, eğitimli insan gücü, sağlık alanında teknik olarak ileri altyapısı, Avrupa’nın en önemli jeotermal kaynaklarına sahip olması, tarihi ve doğal güzellikleri, zengin kültürel mirası ve düşük maliyetleri nedeniyle de sağlık turizmi alanında kendisini lider pozisyona taşıyacak önemli bir potansiyele sahiptir.

Globalleşme ile birlikte bireylerin sınır ötesi seyahat özgürlük ve imkanlarının çoğalması, ulaşım imkanlarının kolaylaşması, sağlık hizmetleri veya termal sağlık olanakları açısından üstünlüğü olan ülkelerin sağlık turizmini ulusal bir turizm politikası olarak ele alıp, bu konuda ciddi yatırımlar yapmalarına neden olmuştur.

Tüm dünyada on milyonlarca insan, yanı kalitede sağlık hizmetini daha az maliyetle veya daha kısa bekleme süreleriyle almak ve aynı zamanda tarihi ve doğal güzellikleri görmek, tedavi olurken eğlenmek amacıyla sağlık turizmine yönelmektedir. Sağlık turizmini geliştiren etkenler; uzun süren hasta bekleme listelerinden kurtulmak, daha kaliteli ve daha kısa zamanda hizmet almak, yüksek sağlık teknolojilerine ulaşmak, sağlık hizmeti maliyetini düşürmek, kronik hastaların, yaşlıların ve engellilerin başka ortamlara gitme ve tedavi olma isteklerinin oluşması, uyuşturucu ve farklı bağımlılıkları olan kişilerin farklı veya daha uygun ortamlarda olma istekleri, tedavi olmanın yanı sıra gezme ve kültür ziyaretlerinde bulunma isteği, kişinin hayata tutunma ve yaşam isteği olarak özetlenebilecektir.


H. Ömer TONTUŞ

Sınır-ötesi emeklilik hayatı diyebileceğimiz organize yaşlı sağlık bakım şehirleri başka ülkelerdeki yaşlılar için bakım merkezleri bu kategorideki turistleri çekmektedir. Türkiye de bu kategorideki Kuzey Avrupa ülkelerinden gelen emeklilere hitap etme konusunda en büyük ve önemli hedef ülkedir. Sağlık turizmi için olmazsa olmazlar arasında olan doğal kaynaklar açısından bu grupta ülkemiz oldukça ön plandadır.

Küresel olarak dünyada 500 milyonun üzerinde kişinin sağlık turizmi (medikal, termal, yaşlı, engelli) amaçlı sınır ötesi haraketlilikte bulunduğu tahmin edilmektedir. 2014 yılında sağlık turizminden doğan hareketliliğin 100 milyar doları aştığı görülmektedir. Böyle bir sektörün içinde yer almak Türkiye için çok önemlidir. Sağlık turizmi faaliyeti özünde gerek sağlık hizmeti alacak bireyler ve gerekse ödeme yapacak kurumlar yada kişiler için ekonomik motivasyonlarla yapılan bir faaliyet olarak görülebilir. Zengin batılı ülkelerde ve özellikle ABD’de, sağlık hizmetlerinin kamu hizmeti olmaktan çıkıp özel sektöre devredilmesi nedeniyle sağlık harcamalarındaki artış sağlık hizmetleri pazarlamasının medikal hizmetler pazarlamasına dönüşmesinde etkili olmuştur. Öte yandan sağlık hizmetlerinin sosyal devlet anlayışıyla sunulduğu ülkelerde ise uzun bekleme süreleri bu ülkeleri sağlık turizmi destinasyonları açısından hedef pazar haline getirmektedir.

Ülkemiz ekonomisine çeşitli şekillerde katkı sağlayacak sağlık turizminin gelişmesi ve sağlık turizmine odaklanmak isteyen hastanelerin, termal sağlık tesislerinin, yaşlı sağlık bakım tesislerinin uluslararası turizm pazarından pay alabilmeleri gelecek planlaması için çok önemlidir.

Türkiye için çok önemli olan sağlık turizmi konusunda lider ülke haline gelinebilmesi, bu durumun sürdürebilmesi, rekabet gücünün arttırabilmesi için sadece tıp alanında değil diğer birçok sektörde de atılım yapılması, sektörler arası entegrasyonun sağlanması gerekmektedir. Bu sektörlerin başında turizm, sigortacılık ve bankacılık, ulaşım ve haberleşme, reklam ve pazarlama gelmektedir.

Türkiye’nin Sağlık Turizmi Açısından Önemi

Türkiye iklimi, denizi, kumsalları, termal kaynakları, talassoterapi olanakları, ormanları, Karadeniz yaylaları ve THY gibi dünyada en çok noktaya uçuş yapan bir ulusal havayolu markası ile ulaşım kolaylığı açısından medikal turizm ve alternatif sağlık turizmi için en ideal bölgedir.

Yaşanılan coğrafi bölge ve/veya sosyokültürel ortam, farklı istek ve beklentiler oluşturmuş olsa dahi, insan olmanın temel şartı olarak, hangi, ülke, sosyal sınıf, etnik köken, dini inanıştan olursa olsun tüm insanların temel isteği ve beklentisi, güvenli bir ortamda kaliteli sağlık hizmetlerini almaktır.

Önümüzdeki yüzyılın katma değeri yüksek en önemli sektörlerinden olan sağlık turizminde, Türkiye politik ve jeo-stratejik konumu itibariyle en avantajlı ülkelerden biridir. Türkiye, modern teknolojik donanımı ile ileri tetkik, tedavi, yüksek kalitedeki hizmeti hızlı ve uygun fiyata sunan bir ülke konumundadır. Son 10 yılda sağlık sektöründeki gelişmeler ülkemize bu imkânı sunmuştur.

Gelişmiş ülkelerde zorunlu sigorta sistemi tüm hizmetlerden faydalanmayı garanti etmez. Pek çok ülkede yaşlı bakımı sağlık hizmeti olarak görülmemekte ve ayrı sosyal sigortalar ve yerel otoriteler tarafından karşılanmaktadır. Yine çoğu ülkede yaşlı nüfus genellikle evde bakım hizmetlerine, hastanede bakım hizmetlerinden daha fazla ücret ödemektedirler. Çoğu ülkede evde bakım hizmetleri sağlık hizmetlerinin bir parçası olarak verilmemektedir. Bu noktada ülkeler için Türkiye’nin önemli bir sağlık destinasyonu olarak öne çıktığını görmekteyiz. Bu tür hizmetlerinin arzulanan düzeyde alınabileceği nadir ülkelerden biridir Türkiye. Yaşam beklentisinin uzaması nüfus yapısını değiştiren bir unsurdur. Bu değişim ise dünya genelinde nüfusun yaşlanmaya



başladığını göstermektedir. Nüfusun yaşlanması, doğum oranlarının azalması ve doğumda yaşam beklentisinin artmasıyla ilgili bir olgudur. Buradan hareketle yaşlanan bireylerin sağlık hizmetlerine olan ihtiyaçları artmakta ve yaşlılar için yapılması gereken sağlık harcamalarının artması durumu kaçınılmaz olarak ortaya çıkacaktır. Ayrıca zaten azalmış olan üretken nüfusun önemli bir bölümünün yaşlı bakım hizmetlerinde istihdamı ülkelerin ekonomik politikaları için uygun değildir. Yine bu noktada Türkiye yaşlı bakım hizmetleri için doğru adrestir.

Türkiye, Trakya’daki ve Anadolu’daki toprakları ile hem Kuzey Afrika, hem Ortadoğu, hem Batı Asya hem de Avrupa için birkaç saat içerisinde erişilebilir bir konumdadır. Bu sayede, gerek turizm, gerek kongreler ve konferanslar, gerek uçuş aktarma ve gerekse de sağlık turizmi için oldukça büyük bir avantaja sahiptir. Yıllardır “Avrupa’nın En İyi Havayolu Şirketi” seçilen Türk Hava Yolları, sahip olduğu küresel bakış açısı ile dünyada en fazla noktaya sefer düzenleyen havayolu konumundadır. Sağlık Turizmi alanında, ülkemizi ziyaret etmek isteyen yabancı hastaların sağlıklarını geri kazanmak veya korumak amacıyla geleceğini düşündüğümüzde, insanların saatlerce uçakla seyahat etmekten kaçınacağı bir gerçektir. Bu noktada gelişmiş ve örnek olarak gösterilen sağlık sistemiyle, eğitimli personeliyle, elverişli ılıman iklimiyle ve erişilebilirlik özelliğiyle Türkiye, 4 saatlik uçuş̧ mesafesinde 1.5 milyardan fazla insana için hedef destinasyondur.

Kuzey Afrika ve Körfez ülkelerinden Avrupa’ya, ABD’ye tedavi için giden hastalarla olan coğrafi yakınlığımızın yanında, geleneksel yaşam tarzlarının yadırganmaması, gastronomi gibi kültürel yakınlıklarımız bahsi geçen bölge insanı için Türkiye’yi sağlık turizminde hedef ülke olarak öne çıkarmaktadır.

Avrupa’da yaşayan gurbetçilerimiz, yaşadıkları ülkelerin vatandaşı olsalar bile kendi kültür ve geleneklerine sahip ortamlarda tedavi olmayı tercih edip halen birçoğu tatillerde Türkiye’de tedavilerini yaptırmaktadırlar. Bu sayede ülkemiz “Diaspora Sağlık Turizmi” başlığında en önemli ülkelerden biridir.

Türkiye, ağırladığı yabancı hasta sayısı temelinde dünyada ilk 10’dadır. Destinasyon olarak Türkiye’nin avantajları arasında 52 adet JCI akredite ve diğer uluslararası akreditasyona sahip birçok hastanenin bulunması, özel grup hastanelerin çokluğu ve kalitelerinin yüksek olması, kamu hastanelerinin Sağlık Bakanlığı’nın uyguladığı yüksek standartlara uyması, tedavi ücreti konusunda rakiplerine göre avantajlı olması, iklim şartlarının birçok Avrupa ülkesine göre daha uygun olması ve coğrafi olarak Asya-Avrupa-Afrika üçgeninin tam ortasında bulunarak ulaşımın kolay olması sayılabilir.

Türkiye medikal sağlık turizmi açısından ülke genelindeki üniversite hastaneleri, eğitim araştırma hastaneleri ve akredite özel sağlık kuruluşları ile kaliteli hizmetin odak noktası olmayı hak etmektedir. İstanbul, İzmir ve Antalya gibi şehirlerin dünya genelindeki tanınırlığı, devlet politikası haline gelmiş turizm altyapısı ve dünya turizm pazarından aldığı pay ile Türkiye iyi bir planlama ile sağlık turizminde de arzulanan noktaya ulaşacaktır.

Türkiye’de birçok özel hastane dünya çapındaki medikal turizm fuarlarına katılmaya başlamış ve hastalara daha iyi hizmet vermek adına “Yabancı Hasta Departmanları” veya “Sağlık Turizmi Departmanları” kurmuştur. Farklı bir kültürden gelen hastaların beklediği özel ilgiyi sunan ve güven esasına dayanan hizmet için özel departmanların kurulması hastaların işini oldukça kolaylaştırmıştır. Türkiye’deki özel hastaneler, tedavi amaçlı medikal turizmde, hasta akışı sağlamak adına akreditasyonun önemini fark etmiş ve bu konudaki çalışmalarına son 10 yılda hızlanmıştır.

Türkiye bugün kalp hastalıkları, estetik ve diş operasyonları kapsamında yurt dışına seyahat eden hastalar için önemli ülkeler arasındadır.

Mevcut durumda Türkiye dünya medikal turizm pastasından olması gerekenden düşük bir pay almaktadır. Nitekim Türkiye’ye doğru hasta hareketliliğinin olduğu ülkeleri aşağıdaki tabloda olduğu gibi sekiz ana sınıfta incelenebiliriz.


H. Ömer TONTUŞ

Medikal Turzim Gerekçesi Ülkeler

1 Akrabalık bağları nedeniyle sıkı ilişkilerin olduğu ülkeler

Bulgaristan, Yunanistan,

Suriye,Azerbaycan

2 Türk nüfusun yoğun yaşadığı ülkelerAlmanya Hollanda

Fransa

3 Altyapı ve hekim yetersizliği nedeniyle hizmet sıkıntısı çeken gelişmekte olan ülkeler

Libya Cezayir

Irak Balkan ülkeleri Türkmenistan

4 Sağlık hizmetlerinin pahalı olduğu ülkeler ABD Almanya

5 Uzun bekleme sırası olan ülkelerİngiltereHollanda Kanada

6Sigorta sistemlerinin geri ödeme kapsamına almadığı diş hastalıkları gibi hizmetlerin bulunduğu ülkeler

Fransa İngiltereİrlanda

Almanya

7 Özellikli hizmetlerin talep yoğunluğu olan ülkeler

Orta Doğu Ülkeleri Balkan Ülkeleri

8 İleri yaş bireylerin nüfusa oranının yüksek olduğu ülkeler

Norveçİsveç

FinlandiyaHollandaJaponya

Türkiye’ye doğru hasta hareketinin en önemli nedenlerden biri yaşadıkları ülkelere göre daha uygun fiyatlar ile yüksek kalitede hizmet alınabilmesidir. Diğer tercih nedenleri arasında modern, kaliteli hizmet veren, kalifiye personele sahip, ileri teknolojik donanıma sahip olan hastanelerin olması öne çıkmaktadır. Nitekim özellikle ileri onkolojik tedavi merkezleri açısından bölgesinde lider konumda olması dolaylı olarak diğer uzmanlık dallarına da katkı sağlamaktadır. Diğer gerekçeler tabloda kısaca özetlenmiştir. Tercih nedenleri yola çıkılan ülkeye ve bölgeye göre değişiklik göstermektedir. Ülke ve bölgelere yönelik çalışmalarda farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır.



Tıbbi tedavinin alınması, termal kaynakların kullanılması, rehabilitasyon hizmetlerinin ve kişilerin kendilerini iyi ve sağlıklı hissetmesini sağlayan hizmetlerin giderek artmasına paralel olarak sağlık turizmi, ülkemizin potansiyeli dikkate alındığında önemli bir fırsat sunmaktadır.

Türkiye dünyada yükselen pazar konumunda olduğu medikal turizm, termal turizm ve ileri yaş-engelli turizmi alanlarındaki hizmet kalitesinin yüksekliği Dünya için bir şanstır. Birçok kamu hastanesinin uluslararası ortamda çok ön plana çıkabilecek özellikle departmanları, çok güçlü yapılanması olan özel ve üniversite hastaneleri yanında sağlık turizmi sektörlerinin tamamını kapsayacak yelpazede hizmet sunabilen nadir ülkelerden biridir.


Sağlık Turizmde Türkiye’nin Güçlü Yönleri

• Tüm sağlık turizmi çalışmalarını koordine edecek bir çatı yapının kurulmuş olması ve devlet politikası geliştirilmiş olması

• THY gibi dünyada en fazla uçuş noktasından erişim sağlayan bir ulusal havayolunun olması

• Güçlü diasporasının olması

• Türkiye kullanılabilir termal kaynaklar sayısal olarak Avrupa’da 1. Sırada olması

• Sağlık kurumlarımızın önemli bir kısmı teknolojik alt yapı açısından batıyla yarışabilecek seviyeye gelmiştir. Eğitim ve Araştırma Hastaneleri alt yapısında bölge liderliği

• JCI akredite sağlık tesisi sayısı

• Çok sayıda sağlık temalı kullanılabilir termal kaynağa sahip olması

• Ülkemizin 4 mevsime yayılmış uygun iklimi

• Anadolu’nun tarihi ve turistik uygarlıklar merkezi olması

• Ülkemiz çevresindeki bir milyara yakın bir topluluğa hitap edebilecek 3 saatlik uçuş mesafesinde olması

• Özellikle hekimlik kadrolarında üst düzey uzmanlaşmış nitelikli insan kaynaklarının mevcudiyeti

• Türkiye’deki sağlık hizmetleri gelişmiş diğer ülkelere kıyasla daha ucuz olması


Türkiye dünyada yükselen pazar konumunda olduğu medikal turizm, termal turizm ve ileri yaş-engelli turizmi alanlarındaki hizmet kalitesinin yüksekliği Dünya için bir şanstır. Birçok kamu hastanesinin uluslararası ortamda çok ön plana çıkabilecek özellikle departmanları, çok güçlü yapılanması olan özel ve üniversite hastaneleri yanında sağlık turizmi sektörlerinin tamamını kapsayacak yelpazede hizmet sunabilen nadir ülkelerden biridir.


H. Ömer TONTUŞ


Türkiye’nin Dünya Sağlık Turizmi Sektörü İçin Önemi

• Özellikle son dönemde sorunlu bölge olarak adlandırılan coğrafi alanda insanların talep ettikleri sağlık hizmetini sunabilecek tek ülke konumundadır.

• Kaliteli sağlık hizmetini gelişmiş ülkelere kıyasla çok ciddi şekilde makul fiyatlar sunmaktadır ve buda “maliyet etkinlik (cost effectiviness)” açısından bireyler için çok önem arz etmektedir.

• Dünya’da en fazla noktaya uçuş sağlayan havayolu olması insanların sağlık hizmeti taleplerinde erişimi sağlayacak ulaşım sorununun çözümünü sağlamaktadır.

• Bazı batı ülkelerinde güçlü diasporasının olması kişilerin geri dönüşlerinde yaşayacakları olası sorunlarda çözüm aramalarına yardımcı olacak kişi yada kurumları bulmalarını sağlayacaktır.

• Türkiye sağlık turizmi amaçlı kullanılabilir termal kaynaklar açısından dünyanın en önemli merkezlerinden biridir.

• Kırk milyonu aşan yurtdışı turist sayısının yıllarca süren ağırlanmasına bağlı olarak gelişmiş konaklama tesislerine sahiptir.

• Güneşli gün sayısı kuzey ve orta Avrupa ülkelerine göre iki kat daha fazladır ve bu durum ileri yaş ve/veya engelli bireylerin sağlık bakım hizmetleri için önemlidir.

• Hem sağlık hizmetleri, hem tarihi ve kültürel özellikler hem de uygarlıklar merkezi olması hem de doğal kliması nedeniyle sağlığın geliştirilmesi temalı hizmetler için ideal ortamı sağlamaktadır.

• İleri teknolojik tıbbi cihazların ortalama yaşı açısından en iyi koşulları sağlayan ülkelerden biri olması nedeniyle güvenilir tesisleri özellikle batı bölgelerinde konuşlanmıştır.

• Türkiye’nin sağladığı sağlık hizmetlerinin ABD ve Avrupa standartlarında olmasıdır.

• Hastanelerdeki bekleme sürelerinin diğer ülkelere göre daha kısa olması, ülkemizin önemini arttırmaktadır.

Doğal termal suyun bilinen en eski ve doğal tedavi kaynağı olması, doğal tedavi yöntemlerine olan ilgi, termal pazarın 25-75 yaş arası hastalar ve sağlıklı insanlardan oluşması bu sektöre olan ilginin artmasına neden olmaktadır. Termal sağlık turizmi; termal sular yöresindeki çevre ve iklim faktörleri ile birlikte insan sağlığına olumlu katkı sağlamak üzere hekim denetimi, gözetimi ve programında fizik tedavi, rehabilitasyon, egzersiz, psikoterapi, diyet gibi uygulamalar ile birlikte sunulan ve çoğu kez rehabilite edici olan sağlık hizmetleridir. Termal suların tedavi ve rehabilitasyon amaçlı modern tesisler aracılığı ile kullanımı tüm dünyada son yıllarda kanıta dayalı araştırmaların da desteğiyle bilimsel olarak giderek daha fazla önem verilen ve yaygınlaşan bir tedavi yaklaşım olmuştur. Bu durum termal sağlık turizminin bir sektör olarak gelişmesini sağlamıştır. Termal sağlık hizmeti sektörü açısından ülkemiz tartışmasız lider pozisyonda olacak ülkedir ve Türkiye’nin kaynakları yıllık termal tedavi talebini karşılayacak düzeydedir.



Birçok nedenden dolayı görülmektedir ki sağlık turizmi sağlayacağı ekonomik katma değeri açısından Türkiye için önemli bir sektör iken aynı şekilde ülkemiz sunduğu hizmetler ve sunduğu imkanlar açısından Dünya sağlık turizmi için en önemli destinasyondur.

Birçok nedenden dolayı görülmektedir ki sağlık turizmi sağlayacağı ekonomik katma değeri açısından Türkiye için önemli bir sektör iken aynı şekilde ülkemiz sunduğu hizmetler ve sunduğu imkanlar açısından Dünya sağlık turizmi için en önemli destinasyondur.

Türkiye İçin Sağlık Turizminin Geleceği

İnsanların sağlıklarına gösterdikleri özen arttığı, sağlığın geliştirilmesi politikaları temel sağlık politikaları olduğu, sağlık hizmetleri rekabetçi duruma geldiği ve maliyet farkları ana unsur olarak kaldığı sürece bu sektör yıllar geçtikçe artan hızla büyüyecektir. Özellikle kronik hastalıklı yaşlı bakımı, rehabilitasyon odaklı sağlık hizmetleri, onkolojik cerrahi, medikal onkoloji, kök hücre tedavileri, gen sekanslama, plastik cerrahi, obezite cerrahisi gibi ana başlıklara olan talep artışının devam edeceği, böylece aşırı maliyetli olan bu uygulamalar için insanların sınır aşırı hizmetler için önemli talep oluşturacağı rahatlıkla ifade edilebilir. Bu başlıkların tamamında en üst düzeyde kaliteli sağlık hizmetini sunan ülke olarak Türkiye her zaman sektörün belirleyicisi olacaktır.


H. Ömer TONTUŞ

Sağlık turizmini geliştirmeyi amaçlayan ve bu sayede ekonomik büyüme hedefleyen ülkelerin sayısı giderek artmaktadır. Sağlık turizmi gelişmiş ülkelerde orta gelir grubu ve üstündeki tüm grupları, gelişmekte olan ülkelerde üst gelir grubunu hedeflemektedir. Tüm bu grupların beklentilerini karşılamak açısından bakıldığında ülkemizin önemi daha da artmaktadır.

Yüksek katma değer yaratan sağlık turizmi, ülkeye sadece yapılan işlem yada sunulan hizmet kapsamında gelir sağlamakla kalmayıp, ayrıca sağlık hizmeti sunan kuruluşlar ile sağlık eğitimi veren fakültelerin standartlarının yükselmesi ve uluslararası kabul görmesine de önemli katkılar sağlamaktadır.

Türkiye giderek büyüyen bu pastadan büyük pay alabilecek yeni vizyon ve yaklaşımları geliştirmeye başlamıştır. Sağlık turizmi Türkiye’nin negatif denge içerisinde olduğu ithalat ağırlıklı yüksek teknoloji satın alınması kaynaklı sağlık harcamalarına çözüm üretecek şekilde hizmet ihracı yapabilecek bir ülkedir. Lojistik, müteahhitlik ve yazılım geliştirilmesi gibi hizmet sektörünün diğer başlıklarında önemli mesafeler almış bir ülke olarak Türkiye, sağlık turizmini stratejik sektör olarak kullanabilir ve diğer hizmet ihracı başlıklarında ki tecrübesini bu başlığa odaklayabilir. Türkiye hem sağlık hem de turizm alanında dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer aldığı bilinen bir gerçektir ve yetkinliği olan bu iki sektörün entegrasyonundan oluşan sağlık turizminde lider olma potansiyeli vardır.



Türkiye’de Hastaneler ve Yapılanmaları

Dünya Sağlık Örgütü, hastaneleri, “müşahede, teşhis, tedavi ve rehabilitasyon olmak üzere gruplandırılabilecek sağlık hizmeti veren, hastaların uzun veya kısa süreli tedavi gördükleri yataklı kuruluşlar” şeklinde tanımlamıştır. Dünya genelinde ve ülkemizde sağlık alanında ortaya çıkan yapısal değişikliklere paralel olarak sağlık hizmet sunucularının iş yapma tarzlarının ve yönetim biçimlerinin yeniden yapılandırılması ihtiyacı doğmuştur.

Bu anlamda kamu sağlık sektörünün etkin ve verimli çalışmasına yönelik olarak birçok ülkede reform programları geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Ülkemizde de 2002 yılından itibaren uygulanmaya başlanan Sağlıkta Dönüşüm Programı ile halkımızın sağlık hizmetine daha uygun şartlarda erişimini sağlamak amacıyla pek çok yenilikler hayata geçirilmiştir. Programın uygulama döneminde kamu hastanelerinin altyapı, kalite ve dağılımının iyileştirilmesine yönelik yürütülen yoğun çalışmalar neticesinde nitelikli yatak kapasitesinde, yoğun bakım, acil servis, yeni doğan yoğun bakım, diyaliz gibi birçok özellikli sağlık hizmetinde ciddi bir kapasite ve kalite artışı sağlanmıştır. Bu iyileştirmelerin yanısıra kamu yönetiminde performans esaslı yönetimi ve hesap verilebilirliği sağlayacak bir reform niteliğinde olan Kamu Hastane Birlikleri yapılanmasına geçilmiştir. Yeni yapıda artık performans ve verimliliğe dayalı yapılan dönemsel sözleşmelerle başarı ve sonuç odaklı profesyonel bir yönetim anlayışına geçilmiştir. Böylece yataklı tedavi kurumlarının hem etkinlik ve verimliliğinin artması, hem de performanslarının gelişmesi sağlanmaktadır. Yapılacak faaliyet ve projelerde kamu hizmetlerinin sunumunda insan odaklı olma, insan hayatını kolaylaştırma ve memnuniyetini artırma temel amaçtır.

Ülkemizde ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerinin sunulduğu hastaneler ile ilgili mevzuatımızda hastane ile eğitim ve araştırma hastanesi kavramları Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nin 5’inci maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre hastaneler kavramı içine “Eğitim ve araştırma hastaneleri (EAH)” kavramı eklenmiştir. Başka bir değişle sağlık hizmeti verilen bir kuruluş olan hastanelerin bir kısmına eğitim ve araştırma rolü de yüklenerek farklı bir hüviyet kazandırılmıştır.


H. Ömer TONTUŞ

• Devlet Hastaneleri; ayaktan ve/veya yatarak sağlık hizmeti vermek üzere kurulan ikinci veya üçüncü basamak sağlık kuruluşlarıdır.

• Eğitim ve Araştıra Hastaneleri; öğretim, eğitim ve araştırma yapılan, uzman ve yan dal uzmanların yetiştirildiği, genel ve özel dal sağlık kurumlarıdır

• Üniversite Hastaneleri: Mevcut mevzuata göre, tıp fakültelerinin, kuruluş ve yapılanma yönünden üniversitelerin diğer fakültelerinden farkı yoktur. Üniversite hastanesi dediğimiz kurumsal yapı ise pratik uygulamada sağlık uygulama araştırma merkezlerinin hastane rolünü üstenmesi şeklindedir. Bazı üniversitelerin hastane veya hastaneleri olmasına rağmen sağlık uygulama ve araştırma merkezleri yoktur bunun yanında sağlık uygulama ve araştırma merkezinin yanı sıra ayrıca hastanesi olan üniversiteler de vardır. Ancak her ne isim ve yapı altında olursa olsun üçüncü basamak sağlık hizmetinin verildiği en az bir yataklı tedavi kurumu tıp fakültesi olan üniversitelerin olmazsa olmazıdır.

• Özel Hastaneler: Aynı mevzuat çerçevesinde açılan şahıs, vakıf ve şirket sahipliğinde kurulan yataklı tedavi kurumlarıdır.

Sağlık Bakanlığındaki hastaneler, hastanelere yüklenen görevler konusunda bazı temel ilkleri vurgulamak gerekir. Türkiye’de 55 tanesi eğitim ve araştırma hastanesi olmak üzere, 900’den fazla Sağlık Bakanlığı hastanesi vardır. Sağlık Bakanlığı çıkarmış olduğu hiçbir yönetmelik, tüzük, yönerge ve genelgede kamu, üniversite özel yada özel hastanelerini ayrı tutmamış yapılanma açısından hepsinin “Yataklı Tedavi Kurumları Yönetmeliği” esasında kurulmasını ve işletilmesini kurala bağlamıştır. Sağlık Bakanlığının, hastanelerini yönetmek için çıkarmış olduğu bütün yönetmeliklerin, tüzüklerin hepsi, tüm hastanelerde uygulanmaktadır. Ancak eğitim ve araştırma hastanelerinde bilimsel ve akademik yapının güçlenmesi adına bazı atama maddesinde değişiklik yapmıştır.



Grafik.1. Türkiye’de sağlık sistemi

Türkiye genelinde hastane doluluk oranı %60-65 civarında iken eğitim ve araştırma hastaneleri, özellikle büyük merkezlerdeki eğitim ve araştırma hastanelerinde doluluk oranı %90’ın üzerindedir. Halkımız daha güçlü sağlık profesyoneli kadrosu ve daha ileri teknolojik alt yapısı nedeni ile EAH’ni tercih etmektedir.

Sağlık Bakanlığı içerisindeki eğitim ve araştırma hastaneleri, sağlık hizmetinin genel formatı içerisinde birinci basamak, ikinci basamak ve üçüncü basamak sağlık hizmeti vermektedir.

Ülkemizde sağlık alanındaki tıp, diş hekimliği, hemşirelik, diyetisyenlik, fizyoterapistlik gibi lisans; acil tıp teknikerliği, anestezi teknikerliği gibi mesleki eğitimler üniversitelerimizin ilgili fakülte ve yüksekokulları tarafından verilmektedir. Sağlık teknisyenlerinin lise seviyesindeki eğitimleri de Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. 2547 sayılı kanunun 3. Maddesinde yer alan ve bir yükseköğretim olarak tanımlanan tıpta uzmanlık eğitimleri ise Sağlık Bakanlığı’nın sorumluluğunda Bakanlığa bağlı eğitim ve araştırma hastaneleri ile üniversitelerin tıp fakülteleri tarafından gerçekleştirilmektedir

Tıp fakülteleri, mevzuat gereği bölüm, anabilim dalı ve bilim dallarından oluşmaktadır. Bu oluşum akademik temellidir. Tıp fakültelerinde verilen teorik eğitimlerin uygulamalı kısımlarının gerçekleştirildiği merkezler olan üniversite hastaneleri ise vatandaşa yönelik sağlık hizmetiyle beraber uygulamalı eğitimlerin de verildiği kurumlar olup eğitim hastanesi olarak standartlandırılmaktadır.

Bakanlığa bağlı eğitim ve araştırma hastanelerinde klinik yapılanması ve şeflik sistemi söz konusudur. Klinikler; eğitim sorumluları yanı sıra başasistan ve uzmanlardan oluşan bir kadroya sahiptir. Bu hastanelerde de uzmanlık eğitimi bu klinik örgütlenmesiyle gerçekleştirilmekte ve sağlık hizmetleriyle birlikte yürütülmektedir.

Sağlık, insan hayatının en temel ve değerli yapı taşlarından biridir. Bu derece önemli bir öğenin korunması ve bozulduğunda iyileştirilmesi gerekliliği hastanelerin önemini artırmaktadır. Çünkü insanların sağlıklı olması onların motivasyonlarını ve dolayısıyla iş verimlerini ve ülke ekonomisine

Özel

Kamu

Özel Hastaneler

Vakıf Üniversitesi Hastaneleri

Devlet ÜniversitesiHastaneleri

Devlet Hastaneleri

Türkiye’de Sağlık Sistemi

Özel Sigorta Şirketleri

Bireysel Özel SigortaTüm Vatandaşlara

Ücretsiz

Acil Sağlık Hizmetleri

Cepten Ödeme

Katkı payı ile

İşveren

Bireysel Prim

Çalışmayan

Erkek Çocuk18 Yaşına Kadar

veyaÜniversite Bitene Kadar

Kız ÇocukEvlenene Kadar


H. Ömer TONTUŞ

katkılarını da artırır. Bireylerin sağlığa verdikleri önem arttıkça daha kaliteli hizmetlere ulaşma isteği de artış göstermiş, devletin bu konu ile ilgili hizmet sunumunun karşısına alternatif olarak özel sektörün gelişmesi ve beklentilerin bu yolla karşılanması bir politik tercih olarak belirlenmiştir.

Günümüzde neredeyse her ay yeni bir özel sağlık kuruluşu hizmete girmektedir. Bu durum bir yandan insanlara gitmek istedikleri hastaneyi seçebilme özgürlüğü verirken, diğer yandan insanlığa hizmet etmek amacıyla kurulmuş olsalar bile varoluş sebepleri kar elde etmek olan özel hastanelerin kendine has işletme sistemleri geliştirmelerini yol açmaktadır.



Sağlık Turizmi ve Uluslararası Hasta Destek Birimi (444 47 28)

2011 yılı Temmuz ayında pilot uygulama olarak faaliyete geçen “Uluslararası Hasta Destek Birimi” Türkiye’deki tüm kamu hastaneleri ve özel hastanelere, özel kliniklere, 112 acil komuta merkezine ve 184’e başvuruda bulunan yabancılara telefon üzerinden 4 dilde 7 gün 24 saat ücretsiz olarak tercüme hizmeti sunmuştur. Pilot uygulama olarak hizmete girdiği günden 2012 yılı Şubat ayına kadar 4 İngilizce tercüman, 1 Arapça tercüman, 1 Almanca tercüman ve 1 Rusça tercüman olmak üzere toplam 7 tercüman ile hizmet vermiştir. Pilot uygulamanın başarılı olması sonucunda 2011/41 nolu “Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Kapsamında Sunulacak Sağlık Hizmetleri Genelgesi” kapsamında Uluslararası Hasta Destek Birimi Şubat 2012 tarihinde hizmet vermeye başlamıştır. Bunun ardından 2012 yılı Şubat ayı itibariyle 9 İngilizce, 4 Arapça, 4 Almanca ve 4 Rusça tercüman olmak üzere birimdeki tercüman sayısı 21’e yükseltilmiştir. Faaliyete ilk başladığı dönemde aylık olarak ortalama 100 çağrı karşılayan birim, tercüman sayısının arttırılması ve birimin ülke çapındaki bilinirliğinin artması ile aylık 1.000 çağrı ortalamasına ulaşmıştır.

Başarılı çalışmalarını sürdüren birim 2013 Nisan ayından itibaren Farsça ve Fransızca dillerinin de eklenmesiyle hizmetlerine 6 dilde hizmet ettirmektedir. 2015 yılı Şubat ayında özellikle Suriyeli sığınmacıların ülkemizdeki artışı ve hastanelere yaptıkları başvuruların artması sebebiyle Uluslararası Hasta Destek Birimi’ndeki tercüman sayıları 10 Arapça, 6 İngilizce, 4 Almanca, 3 Rusça, 2 Farsça ve 1 Fransızca tercüman olacak şekilde yeniden düzenlenmiştir. Yapılan bu son düzenleme neticesinde şu anda birimde 26 tercüman hizmet vermektedir. Uluslararası Hasta Destek Birimi 2015 yılı içerisinde aylık yaklaşık 8.000 – 9.000 çağrı karşılamakta ve çağrı sayısı her geçen ay artmaktadır.

Uluslararası Çağrı Merkezinin Görevleri:

1) Çağrı merkezinde 6 dilde (İngilizce, Almanca, Arapça, Rusça, Farsça ve Fransızca) tercümanlık hizmeti verilmekte olup, hizmet alım usulü ile şu an 26 kişi çalışmaktadır.

2) Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı kapsamında Türkiye’deki tüm hastanelere başvuran hastaların hastanedeki iş ve işlemlerinin doğru ve sorunsuz yürütülmesi amacıyla hastane görevlileri ve yabancı hastalara tercüme hizmeti sunularak destek verilmektedir.

3) 184 Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi hattını yabancı hastaların yabancı dilde araması halinde 3’lü konferans sistemi ile tercümanlık hizmeti verilmektedir.

4) 112 Acil Servis hattını yabancı hastaların yabancı dilde araması halinde 3’lü konferans sistemi ile tercümanlık hizmeti verilmektedir.

5) 112 Acil Servis hattına denizden, kaza veya olay yerinden yabancı dilde bir yardım talebi geldiğinde Sahil Güvenlik ve Jandarma görevlilerine de tercüme hizmeti sunulmaktadır.

Ülkemiz özellikle son yıllarda bölgesinde sağlık alanında cazibe merkezi haline gelmiş olup; birçok ülkeden sağlık turizmi kapsamında hastalar tedavi amacıyla Türkiye’ye gelmektedir. Bunun yanında, ülkemize turist olarak gelen ve ülkemizde kaldıkları süre içerisinde Acil Sağlık hizmeti almak isteyen turistlere ve ülkemize tedavi amacıyla gelen yabancı uyruklulara her konuda hizmet vermekte olan Uluslararası Hasta Destek Birimi bu hizmetlerini 6 dilde 26 tercüman ile 7 gün 24 saat ücretsiz olarak sağlamaya devam etmektedir.


H. Ömer TONTUŞ

Sağlık turizmi kapsamında ve özellikle turistin sağlığı tanımına uygun bireylerin hastane müracaatlarında gerek sağlık hizmeti sunucularının ve gerekse hastaların yada yakınlarının yaşadıkları iletişim sorunlarını çözümünde çok önemli rol oynayan bir birimdir. Son dönemlerde yapılan bilgilendirmelerle bilinirliği artan hizmetten artık daha fazla sağlık tesisi ve daha fazla hasta yararlanmaktdır.

Documents

Türkiye - saturk.gov.tr · Önümüzdeki yüzyılın katma değeri yüksek en önemli sektörlerinden olan sağlık turizminde, Türkiye politik ve jeo-stratejik konumu itibariyle