15
TÜBİTAK Türkiye’nin Enerji Teknolojileri Vizyonu Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK TÜBİTAK Başkanı Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 26. Toplantısı

Türkiye’nin Enerji Teknolojileri Vizyonu · ve imalat teknolojileri Rüzgar enerji santrali teknolojileri Güneş enerjisi teknolojileri Hidroelektrik enerjisi teknolojileri %80

  • Upload
    others

  • View
    22

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

TÜBİTAK

Türkiye’nin

Enerji Teknolojileri Vizyonu

Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK

TÜBİTAK Başkanı

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu 26. Toplantısı

TÜBİTAK

Enerji İhtiyacımız Katlanarak Artıyor

Ülkemizde kişi başı enerji tüketiminin OECD ülkeleri ortalamasının üçte biri olması da enerji ihtiyacımızın artacağına işaret etmektedir. *2010 yılına göre

2025 yılı enerji ihtiyacı artışı. (ABD değerinde Kaliforniya hariç verilmektedir.) **Ekmek ve su artışı hesabında turist sayısındaki artış göz ardı edilmiştir.

Kaynaklar: ETKB (2013 yılı Bütçe Sunumu), TÜİK, TMO, The U.S. Energy Information Administration, International Energy Agency (Key World Energy Statistics 2012).

Enerji ihtiyacımız ABD, Çin ve Hindistan’dan hızlı artacak.

2023’e doğru enerjiye olan ihtiyacımız,

ekmek ve su ihtiyacımızdan daha fazla artacak.**

2023’e Doğru Enerji İhtiyacı Artışı* (%)

• Çin : 54

• Hindistan : 63

• Türkiye : 90

• ABD : 10

• OECD : 13

• Dünya : 29

TÜBİTAK

Enerjide Dışa Bağımlıyız

2023’te Enerji İthalatı

106 Milyar Dolar

2012*

106 Milyar Dolar

60 Milyar Dolar

8 Milyar Dolar

2001* 2023**

GAP

3. Havalimanı

Marmaray

*TÜİK fasıllara göre ithalat (27. fasıl) 2012 Dış Ticaret Verileri **ETKB 2023 yılı öngörüsü olan 218 Milyon TEP değerinden 2011 yılı tüketim kompozisyonuna göre hesaplanmıştır.

***GAP Maliyeti: 32 Milyar Dolar, 3.Havaalanı Proje Maliyeti: 10 Milyar Avro = 13,2 Milyar Dolar; Marmaray Projesi Maliyeti (Özkaynak Hariç): 4,3 Milyar Dolar alınmıştır. 2012 yılı haber

kaynaklarında toplam maliyetin 5 Milyar Dolar olacağına dair bilgiler de vardır) Kaynaklar: ETKB Mavi Kitap 2012; 2011 yılı Genel Enerji Dengesi, TÜİK, GAP Projesi: www.gap.gov.tr/proje-ve-

faaliyetler/uluslararasi-iliskiler-genel-koordinatorlugu/uluslararasi-iliskiler; 3. Havalimanı (2013): www.internethaber.com/istanbulun-3.-havalimaninin-maliyeti-529495h.htm, MARMARAY

Projesi(2012): «2012 Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu» www.ubak.gov.tr/BLSM_WIYS/UBAK/tr/doc-xls/20120814_135227_204_1_64.pdf, (4,3 Milyar Dolar için Haber Kaynağı

(06.2013): www.finansgundem.com/haber/marmaray_da-sona-yaklasildi/340797, 5 Milyar Dolar için Haber Kaynağı (05.2012): www.memurlar.net/haber/236620/

TÜBİTAK

Hem bol hem de ucuz enerjiye ihtiyacımız var.

En Çok Kullandığımız Enerji Kaynaklarını İthal Ediyoruz

*Dağılımlar 2011 yılı toplam enerji talebi olan 115 Milyon TEP’e göre verilmektedir. Turuncu renk dışa bağımlılığımızın yüksek olduğu kaynakları göstermektedir.

Kaynak: ETKB (2011 Yılı Genel Enerji Dengesi).

2011 Yılı* Enerji İhtiyacımızdaki Payı (%) İthalat Oranı (%) Toplam İthalat (%)

Doğal Gaz

Petrol

Taş Kömürü

Linyit

Hidrolik

Güneş 0,5

Jeotermal 0,5

Rüzgar 0,3

32

27

15

14

4

97

93

88

31

25

13

İthal kaynaklarla enerjiyi ucuza üretemeyiz.

TÜBİTAK

Öneri 1: Yeni Bir Enerji Karmasına İhtiyaç Var

Dışa bağımlılığımızı yerli enerji kaynakları ile azaltabiliriz.

2023 Yılında 3 Milyar TL

Daha Az İthalat*

Elektrik üretiminde yenilenebilir

enerji payı 5 puan artarsa; •Elektrik üretimi kurulu gücü 2 kat arttı.

•Petrol/doğal gaz arama yatırımları 15 kat arttı.

•Kurulu güçte özel sektörün payı %32’den

%57’ye çıktı.

•Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü kuruldu.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

*Yenilenebilir enerji kaynakları: Hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga, akıntı enerjisi ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynakları şeklinde

tanımlanmaktadır. Bu kaynakların 2023 elektrik üretimindeki (500 Milyar kWh) payının %35 olmasına göre hesaplama yapılmıştır.

Kaynaklar: ETKB (2013 yılı Bütçe Sunumu), ETKB (Nükleer Santraller ve Ülkemizde Kurulacak Nükleer Santrale İlişkin Bilgiler), Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji

Belgesi, 5346 sayılı "Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun”, IEA, OPEC

TÜBİTAK

Öneri 2: Yerli Üretime Odaklanmamız Gerekiyor

Hidrolik

Kömür

Rüzgar

Güneş

Yerli kaynaklarımıza uygun yerli teknolojileri geliştirmeliyiz.

19,6

12,5

2,5

36

30

20

3

20

12

20

23

* Sadece yerli kaynaklarımıza dair bilgi verilmektedir.

Kaynaklar: ETKB, TEİAŞ (Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu 2012), ETKB YEGM Web Sayfası 2013, Elektrik Üreticileri Derneği Web

Sayfası 2013, Mimar ve Mühendisler Grubu Web Sayfası 2013, TKİ Genel Müdürü Konuşma Metni

Elektrik Üretimi için Kurulu Kapasite

(2012: 58 GW)

Öngörülen Kapasite

(2023 :100 GW)

TÜBİTAK

Enerjide Yerli Üretim için Önemli Protokol

Ülkemizin ihtiyacı olan enerji üretim ve iletim teknolojilerini

geliştirmek amacıyla ETKB, BSTB ve TÜBİTAK

arasında protokol imzalandı.

TÜBİTAK

MİLTES - Termik Santral Teknolojilerinin Geliştirilmesi

36 Milyar Dolarlık pazar potansiyeli var (2023)

• Elektrik üretimindeki pay %40

• 54 santral (anahtar teslim)

• Maliyeti 1,7 Milyar Dolar (1000 MW)

• Pulvarize KK Akışkan Yatak

2023 Hedefi : 30 GW

2012 Değeri : 12,5 GW

17,5 GW yerli olarak yapılırsa;

Soma

Kaynaklar : ETKB (2013 yılı Bütçe Sunumu), TKİ Genel Müdürü Konuşma Metni

TÜBİTAK

MİLHES - Hidroelektrik Enerjisi Teknolojilerinin Geliştirilmesi

18 Milyar Dolar pazar potansiyeli var (2023)

• Seyhan, Karkamış

• 303 santral

• Türbin, jenaratör, SCADA

• TURBO Enstitüsü (Slovenya)

2023 Hedefi : 36 GW

2012 Değeri : 19,6 GW

16,4 GW yerli olarak yapılırsa;

Karkamış

Kaynaklar : DSİ (2012), ETKB (2013 yılı Bütçe Sunumu), TURBO Enstitüsü: www.turboinstitut.si.

TÜBİTAK

TRİJEN - Biyokütle ve Kömür Karışımlarından Sıvı Yakıt Üretimi

Kömürlerimizin katma değeri en az iki kat artacak.

• Güney Afrika %35

• 1 ton kömür 160 litre yakıt

*1 varil ham petrolün 2012 yılı fiyatı 109 dolardır.

Kaynak: OPEC

• Kömür ve biyokütleden sıvı yakıt, elektrik

enerjisi ve ısıtma amaçlı ısı üretilmesi

TÜBİTAK

Bölge Isıtma - Termik Santral Atık Isılarının Değerlendirilmesi Projesi

• 22 bin konutluk pilot proje

• % 40 daha ekonomik ısınma

• 620 bin konutluk potansiyel

Yılda 1,8 Milyar TL tasarruf sağlanacak.

Bursa Karıncalı Beldesi’nde başladı, sıra Soma’da

Birleşik Isı Üretim Sistemi ile Isıtma Oranı

Danimarka % 60

Almanya % 20

*2011 değeri çok küçük olduğundan ihmal edilmiştir.

Kaynak: «District Heating and Cooling, Country By Country/ 2007 Survey and 2013 Survey, Euroheat&Power»,

TÜBİTAK

MİLKAS - Kükürt Arıtma Sistemlerinin Geliştirilmesi

*Milli Termik Santral Kükürt Arıtma Sisteminin Geliştirilmesi ve Yerlileştirilmesi Projesi,

**Kükürt, azot oksit arıtmra ve toz tutma teknolojileri

***”Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği” yönetmeliklerimize göre sınır değeri 1000 mg’dan 400 mg’a düşürülecektir.

• SO2’nin sınır değeri %60 düşürülecek***

4 Milyar Dolarlık pazar potansiyeli var (2023)

• Baca gazı arıtma sistemleri geliştirilmesi**

TÜBİTAK

2023 Yılına Doğru Sahip Olacağımız Teknolojiler

Termik santral tasarım

ve imalat teknolojileri

Rüzgar enerji santrali

teknolojileri

Güneş enerjisi

teknolojileri

Hidroelektrik enerjisi

teknolojileri

%80 YERLİLİK HEDEFİ

Yeni İş Modeli

Kükürt arıtma sistemi

teknolojileri (%80)

Şebeke Bağlantı

Teknolojileri (YGDA )

Kömür gazlaştırma ve

sıvılaştırma teknolojisi (%75)

Teknoloji Transferi ve İş Modelleri

TÜBİTAK

Öneri 3: Enerji Verimliliği Artırılmalı

*Ulaşım (taşıtlar ve tarım makinaları)

1 varil ham petrol fiyatı 2012 yılı fiyatı kullanılmıştır. 1 Dolar: 1,8 TL alınmıştır. Atatürk Barajı’nın maliyeti 3,7 Milyar Dolar olarak alınmıştır.

Kaynak: ETKB web sitesi, Enerji Verimliliği, ETKB (2011 Yılı Genel Enerji Dengesi), Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası, OPEC

2023’e doğru Türkiye’de enerji verimliliği ile enerji tasarrufu potansiyeli

Sanayi %20 Konut %30 Ulaştırma* %15

Yılda 5 Milyar Dolar Yılda 7 Milyar Dolar Yılda 2 Milyar Dolar

38 Atatürk Barajı

10 Yılda

140 Milyar Dolar

Tasarruf Potansiyeli

Ülkemizde tüketilen enerjinin sektörel dağılımı

Diğer: %29

TÜBİTAK

Enerji,

tarih boyunca ülkelerin dünya lideri konumunda olmalarında

en büyük etken oldu; bundan sonra da öyle olacak...

Enerji ve Şah-Mat Etkisi

İlginize Teşekkür Ederim.