Troll 1szwedzki: teoriaPODSTAWOWY

JqzykPOZTOM

i pra ktyka

Hanna Dymel-TrzebiatowskaEwa Mrozek-Sadowska

slowo /obroz lerylorio

Troll 1Jqzyk szwedzki: teoria i praktYkaPOZIOM PODSTAWOWY

Hanna Dymel-TrzebiatowskaEwa Mrozek-Sadowska

slowo/obroz te ryio ri o

Spis treici

Wstep / 9

zaimek1. Zaimki osobowe w funkcji mianownika / 122. Zaimki osobowe u'funkcji dopelnienia / 143. Zaimki dziedawcze / 16,1. Zaimki zwrotne / t85. Zaimki zwrotne dzieriawcze / 206. Zaimki pytai4ce / 227 . Zai$ek wzgl?dny / 248. Zaimki wskazuj4ce / 269. Zaimki nieokreslone 1 / 28

10. Zaimki nieokre6loDe 2 / 30Test / 32

Liczebnik

11. Liczebniki gl6wne / 3612. Liczebniki porz4dkowe / 38Tesr / 40

Rzeczownik

13. Rodzajnik / 42L4.Ro1zai / 4415. Forma okre6lona rzeczownika wliczbie pojedynczej / +616. Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokre6lonej i okreslonej. Deklhacia 1 / 4817. Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreSlonej i okreslonei. Deklinacja 2 / 5018. Liczba mnoga rzeczo nika w formie nieokre6lonej i okreslonei. Deklinacja 3 / 5219. Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreslonej i okre6lonej. Deklinacia 4 / 54zo.Liczb^ mnoga veczownika w formie nieokre6lonej i okreslonei. Deklinacia 5 / 5621. Rzeczowniki policzalre i niepoliczalne / 5822. Dopelniacz / 6023. Uiycie rodzajnika / 62Test / 64

Przymiotnik24. Prz),rniotdk w formie nieokre6lonej 1 / 5825. Przymiotnik w fo{mie nieokreslonei2 / 7026. Zgodno66 prz].miotnika z rzeczownikiem 1 / 722z Zgodnos6 przymiotnik^ z neczo\rniklelI. 2 /7428. Zgodno66 przyniotnika z rzeczorvnikiem 3 / 7629. Stopniowanie przymiotnika grupa 1 / 7830. Stopniowanie przymiotnika - grupa 2 / 8o31. Stopniowanie przymiotnika - grupa 3 / 82

32. Stopniowanie przymiotnika grupa.l 8433. Odmiana przymiotnika he" 86Test / 88

Czasownik i czasy gramatyczne34. Czasownik \r czasie rerarniejsz),m oraz trybie rozkazujqc),m. Koniuga cja 1i 2 / 9235. Czasovnik 1r czasie rerainiejszlm oraz trybie rozkazujqc).m. Koniuga cja 3 i 4 / 943ti. Czasohniki modalne rr czasie terazniejszym / 953Z Koniugacja 1 ,i 983S.Koniugacja2/1oo39. Koniugacja 3 ,/ioz,l0.Koniugacja4/ro441. System czas6w rerainiejszych i czas terainiejszy / ro542. Czas przeszlo-terazniejszy / ro843. Sposoby tf,raiania przyszloaci / 1to44. System czas6w przeszlych i czas przeszly / nz45. Czas zavzeszly / 11416. Czas przyszly \n przeszlo6ci /fl647 Czasowniki modalne w czasie przeszlym / 8Test / 12o

Szyk zdania

48. Zdania gl6rane 1 / r2449. Zdania gl6wne 2. Sp6jniki wsp6irzqdnosci / 12650. Zd.ania poboczle 7 / !2851. Zdabia poboczne 2 / Bo52. Sp6jniki podrz9dnosci / 13253 . Mowa zaleZna / 8454. Zdania warunkowe / 13655. Opis emfatyczny / 138Test / 14o

Strona bierna56. Strona bierna 1 / r4457 Soona bierna 2 / 14658. Imiesl6w czasu przeszlego / i4859. Strona biema opisowa / r5o60. Uiycie strony bierneii stronybiernej opisowej / r52Test / r54

Przyimek

61. Przyimki czasu 1 / 15862. Przyimki czasu 2./ 160

63. Przyimki okre6laj4ce poloi.enie / 15264. Inne przyimki 1 / r5465.Inneprzyimki2/165Test / 168

Przysl6wek

56. Przysl6wek / U267 Przysl6wki miejsca / r74Test / r?6

Test powt6rkowy / rz7

Wstqp

I.rll I ro pierwszy w Polsce gramatyczny podrgcznik do nauki jezyka szwedzkiego laczqcy tunkcjg:roren'czn4 i praktyczn4. Na parzystych stronach ksi4zki znajduja siq opisane w jqzyku polskim za-:;dnienia szwedzkiej gramatyki, opatrzone licznymi przykladami, na nicparzystych odnoszacc

'ia:) nich 6wiczenia. Taki uuad ma ulatwia uczniom korzystanie z podrgcznika zar6wro przy samo_;:riehei pracy, iak i na kursach jgzykowych, w szkolach czy na uczelniach.ilbok polskich nazwpoig6 gramatycznych umieszczono ich szwedzkie odpowiedniki, aby uczeil m6gii, razie porrzeby odnalez6 je w gmmatykach szwedzkojqzycznych.

I-rl I sklada sia z dziewigciu rozdzial6w, obejmujacych podstawolry poziom nauczania igzyka szwedz-iiego. Kaidy z nicLkoiczysie kr6rkim testem powt6rkowym, a ksiqike zamyka duiy rcst obejmuj4cyi'izvsrkie om6wione zagadnienia. Klucz do awiczei bedzie dost9pnyw osobnym wydaniu Przewod-:riueu podczas calego kursu jest tytulowy skand],nawski tro1l, kt6ry sluiy uczniom radami i prze-.:rogami, a jednocze6nie sygnuje seriq podrqcznik6w do nauki jezyk6w szwedzkiego, norweskiegod.,n,liego nd r62n)r h pozioma. h zaauansowania.

HarDa Dyrel-TrzebiatowskaFlra \,Irozek-Sadowska

1-10ZaimekPronomen

Zaimki osobowe w funkcji mianownikaPersonliga pronomen

- subjektsform

;\ w jezyku szwedzkim w formie miano$,rika Gdieft,sform) mamy nastEpni4ce zaimki osohowe:

1. osoba: Vl (ny)2. osoba: NI (wy)3. osoba: DE (oni, ore)

Licz-ba poicd\r(,a:1. osoba: IAG (ja)2. osobar DU (y)3. osoba: HAN (on)

HON (ona)DEN, DET (on, ona, ono)

E! W trzelic, osobie liczby pojedynczej istnieja cztery formy zaimka, z kt6rvch dwie pierwsze, IIAN i HoN,I odnoszq src do ludzi.s,?yktrc Han heter Jan. (On ma na imiE fan.)

Hon heter Ulla. (Ona ma na imiE Ulla )

d' D$ ie naSrqpne for mJ zaimla o5obo\ ego, DE\ i DET, odnoszq sie do pzedmiot6w i poi96, w zaleZnosci od! i, h ,iramary. znegu todtal en \utt tmt lrb cfi (nPu u l.ir?./iiiar laghar en bil. (Mam samoch6d.)

Den ar ny. (On jest nol''ry.)Jaghar ett Apple. (Manl jablko )Det er gott. (Ono jest smaczne.)

-i .r Nie mozna automatycznie tlumaczy6 zaimka DEN a oN/oNA iub DET na oNo. Rodzaje gramatvcznew jgzyku szwcdzkim nie zawsze pokrvajq sie z rodzajami ll'jqzvku polskim.

' . . Iag har en stol. (Mam krzeslo.)Den ar ny. (Ono jest nolvc.)Iag har ett bord. (Man1 st61.)Det ar nytt. (On jes. no\af'.)

' Zaimek osobowy liczby mnogiej DE (oni, one) odnosi si9 zar6n'no do osi)b' iak i przcdmiot6w.

Eva och UIIa ar snalla. (Ei'a i Ulla sE mile.)De er snAlh. (One sa mi1e.)Tomas och Jan spelar fotboll. (Tomas i fan graja 1{ pilkq noin4 )De spclar fotboll. (Oni grajq w pilk nornq.)Jag har fem stolar. (Mam pi96 krzesel.)De et nya. (One s4 no!'t'e.)Jag har tva bord. (Mam dwa stoly.)De :ir ocksa nya. (One tei sq nowe )

W jezyku szwedzkim istnieie r6$'nie, grzecznosciowa forma NI, pisana ztrykle duiq liter4. Najczq6ciej uivwamy jednak formy zaimkowejDU.

Behirver Ni Lialp? (Czy potrzebuje/cie Pan/Pani/Panstwo pomocy?)

iwiczenia

' -\[l1a ar svensk.

: -\dam ir svensk

Uada har ett hus.Iag har en bil.

Srockholm ar en stad., Ingrid har en man.

G.lran hor i en vi]la.

kommer fran Svedge.bor i Polen.

er fren Uppsala.har ett hus.

studerar svenska

ar svensk.

Lena kommer fren Sveige.Peter bor i Po1en.E\ a Ar fran Uppsala.Roger och Emil har ett hus.Llla och Kajsa har ett hus.\Iarta och jag studerar svenska.](ommer Janne och du tu6n Dannemora? Kommer fren Dannemora?-\nnika och Maria iir fren Polen. er fren Polen.Kuba och jag talar inte svenska. talar inte svenska.Iiommer Mia ftan Sved,ve? Kommer fran Sverige?

, -\nna har en kaft.

: Emil och Sara liiser pe universitetet. laser pe universitetet., Du och Peter talar engelska. talar engelska.

') . t, j ,ddnia zaimkami s L,re( icj o.obie.L - .

Dolen ;r err land. Der ligger i Europ.r.

ar stort.ir fin.heter Johanna.

Erik och Birgitta har en son och en dotter. heter Jan och Kajsa.ar vacker.

heterJan.ar stor

, Iag jobbar med Eva och Helena. ar rrevliga.

3

Du har ett paraply. ar n 1t.\-i har ettbord och en stol. ar nya.

' :relnij dialog zaimkami.Anna, va bor (1) ?

bor i Stockholm.(2)Och var bor Adam?

- (3) bor i Lund.- Bor Adam tillsammans med Lena?-I", (4) bor med Lena.- -\r Eva och Lena fren Lund?- rej, (5)

O(h Perer, var bor (o) l(7) bor i Griteborg.

rl

-Ldam, bor (8) och Lena tillsammans?I", (9) bor tillsammans.Kommer (10) frin Lund?(11) komner ften Lund och (12) kommer ften Bores.

Zaimki osobowe w funkcjiPersonliga pronomen

- objektsform

dopelnienia

W jgzyku szwedzkim w ftrnkcji dopelnienia (r-innych przypadkach nii mianounik) rvystepuj4 nastEpujqce

l.,LrL,a poj.d]!.ra:1. osoba: MIG (mnie, mi, mn4)2. osoba: DIG (ciebie, tobie, ci, toba)3. osoba: HoNoM (jego, jemu, nim)

HENNE (ia, jej, niE, niej)DEN, DEr (ieso, jej, jemu, jej, jq, nin, nia)

1. osoba: OSS (nas, nam, nami)2. osoba: ER (was, wam, wami)3. osoba: DEM (ich, im, nich)

B

c

Przyktad Han ger en presen. till mig. (On daje mi prezent.) - polski celownik (komu?)Han gil1ar mig. (on mnie lubi.) - polski biernik (kogo?)Han pratar med mig. (On ze mn4 rozmawia.) - polski narzEdnik (z kim?)Hanbererhr om mig. (On opowiada o mnie.) - polski miejscownik (o kim?)

W trzeciej osobie liczby pojedynczej istnieia cztery formy zaimka, z kt6rych dwie pierwsze, HENNEi HoNoM, odnosza sie do ludzi.

Ppyklad Adam ser henne. (Adam ja widzi.)Anna ser honom. (Anna go widzi.)

Dwie nastqpne formy zaimka osobowego, DEN i DET, odnosza sia do pzedmiot6w i poj96, w zalezno6ci odich gramatycznego rodzajv en (unwn) lnb ett (neunun) (paiz tuzdzial14).

Przyklad lag kdper en bil. (Kupuje samoch6d.)Jag kdper den. (Kupuje go.)Jag kdper en bok. (KupujE ksi4zk9.)lag kdper den. (Kupuj ia.)Jag kijper ett epple. (Kupujg jablko.)Iae kijper det. (Kupuie je.)

D Zaimek osobowy !v liczbie n]nogiei DE\I odnosi sia zar6mo do os6b, iak i przedmjoti,w.przyktad Jag gillar Adam och Lena. (Lubie Adama i Leng.)

fag gillar dem. (Lubie ich.)Jag ater ett apple och ett peron. (Jem jabtko i gruszke.)Iag ater dem. (Jem je.)

E l lo) mie gr/eL/noiciowei uiy\,vdm) Iormy I R. Di.dnei du2q lirerq.L.pnyktad Kan iag hj:ilpa Er? (Czy mogq Pani/Panu/Panshru pom6c?)

/

14

Cwiczenia

,.,,.linri \. l^,mrc dopelniFnid., , :: ::: :D bil. fag tviittar den.

r:::i.arn.DL1ilskar.

- . -. ,: ::rre LIla. Jan Alskar inte

,}

..:: .:: :..11: \i bol i

. -.:: ::: oord. lagkdper' : :: ::--eLi Perer. fag iir gift med

: : .: -:i! och hgrid. Iae giliar. ii:re med Jan. Iag pratar inte med'.:

-'a mig och pappa? Lyssnar du pa ?

. \leu,1/ (jag, Eva, U]]a) har ocks5 en skolkamrat. Han heter Peter.

' . ::: 11 LPerer) alltid till/12l (jag, Eva, Ulla).- :::.. Llla)

- - -:. , :'jir erl apple. Hon ater

,, . - _:,

, ::er en baian. Hon ater

l.L' :- :.:r::ozainelDElubDEM.'::,"

.: :: . .i Jan ar lrelliga. De Ar trevliga.. -

I r ik oLh Jan l"g gill,r dem.

.- :- ::.: ::--ed Janne och Bosse. Jag pratar med

..-, : :,:'ise bor med mig. bor med mig.: - . r: :II bord sier har. star har'

- .: -.:,oherh^rd. ligmalar.-r

-.

-

.. ilesenr dll mamma och papDa. Jag ger en present till, - :, : :h pappa bor tillsammans. bor tillsammans.- - ::r::id gar i skolan. g5r i skolan.r

-

: :: '- ..r och Ingdd. Jag gillar

tt-:r-..-: : : :..:.11kani osobor'ymi w lbrmie dopelnieniowej.

' :..:: , :.:: ;u hj:llpa (1) ? Den her vaskan ar se tung.- : . ::: i:ia[a (2) . Ska iagbara (3) tiu din bii, Ann-Cluistine?' . . ::r du (a) ,a parkeringsplatsen?

. .-: :r dar kommer Pia och Rickard, jag ska ga pa bio med (5)

.

- : :. i:,rner iag ti11, men (6) har jag inte treftat.. -.: :., \i och fikar tillsammans? lag biuder (7) al1a.

i .::: ::sr .1ft du bjuder (8) . Vi kommer garna!tr-"r!-'-i , -- i,.:qpulEc zaimkiem, w formie mianolrnika lub dopelnienia, osoby umieszczone

-:, .. :rmedE\.aochU a.lasgiilar/l/ (Eva, U11a) och /2/ (Eva, Ulla) Sillar: 5r irte se snall. /6/ (jag, Eva, Ula) gillar inte /7/ (Peter) Och- {Llar inte /9./ (jag, Eva, Ulla) . "Jag pratar inte med /10/ (jag, Ulla, Eva)

"och det er perfektl' sva-

Zaimki dzier2awczePossessiva pronomen

l-iczhtL pojedrnc,a:I o.nhJ. VI\. \4ll . \ll\ \,mo;. moid.

-ojer2. o\ohJ: DIN. DI L

'l\ \ ,r\oi. r\\o ". r\ojF)3. osoba: HEN]\IES (iei)

HA^"S (iego)DESS (jei, jeso)

1. osoba: v,{R, vART, vARA (nasz, nasza,nasze)

2- osoba: ER, LRT, ERA (wasz, wasza, wasze)3. osoba: DERAS (ich)

Zaimki dzicriawcze we wszvsrkich osobach (opr6cz rrzeciei) wystgpuiq w rrzech formach. pieril,sza odnosisiq do rzeczowrik6w rodzaju

n (,/&,n), druga - ett (neurrun), a tizecia do liczby ninogiei (niezaleZnie odrodzaju). Po zaimkach dzieria$'cz),ch rzcczowniki maja forn]e nieokre6ton4.

3

Przyklad Jag har en blus. Det ar min blus. ([,Iam b]uzkg. To jest moia btuzka.)Jaghar etr problem. Det ar mitt problem. (trIam probtem.Ib jest m6jproblem.)Jag har tva sijner. Der er mina siiner. (I,fam dw6ch syn6w. To s4 moi iinowie.)

lwasai Kaida tzecia osaba (han, han, de) ma ten sam zaimek dzieriaw.zy dla wszystkich rzeczownik6w,niezaleinie od rodzaju i liczbl

P,zykl.,1 Horl har en blus. Dr:ir hennes btus. (Ona ma bluzke. To iest ieibluzka.)Hon har ett problem. Det er hennes pr obiem. (Ona ma F,ublem. To jest,ej problem.)Hon har tve siiner. Det er henhes sdner. (Ona ma dw6ch sp6w To sE jei synowie.)

Zaimki osobowe w trzcciej osobie liczby pojedynczej, DEN i DET, maia jealn4 forma zaimka dzieriawczego:nr.\. u/)\ans glowrric u iq/ykJ pi.dn)m.

:r. .::. Det er en blus. Dess armar ar langa. (To jest bluzka. Jei r9kawy s4 dtueie.)Der ir err hu. De* ,

"k;r "n .. { 1o ip{ dum lego .la, h i, .r ,z.rrvon1.1rr;:.::) Zaimek dzieriaffczy DERAS odnosi si9 do rzeczorvnik6w oiflionvch i nieoif.wionych.r.:, ' ' Det ar tvA unga flickor. Deras ijgon ar bna. Oo sq dwie mlode dzieirzlny. Ich oczy sE niebieskie.)

Det ar rve stora lander. Deras probiem ar allvarliga. (To sE dwa dure kraje. Ich problemy sqposrrn".)Zaimki dzieriawcze w jqzyku szwedzkim maj4 taka sam4 formq w pozycji przvda&,kowej (przed rzeczol,,.ni-kiem) i orzecznikowej (po rzeczowniku)., . Det ar ditt hus. Det hAr husef nr dift. (To jesr rw6j dom. Ten dom iest tw6j.)Dct ar ver bil. Den har bilen ar vlr (To iesr rasz samoch6d. Ten samoch6d jest nasz.)

i ::. Forma DESS w pozycji orzecznikowej praktycznie nie wysrgpuje.W formie grzecznoiciowei uiry.a]lilt, zaimk,w ER/F,R?ERA pisanych duia lircra.

Kan jag ta Ert pass? (Czy trogE prosi6 pani/pana paszport?)

r6

3.

3.:

).4

Cwiczenia

. :::..-xnidzieria$,czyn1i.. .::::i. Dc! ar ditt hus.

- : : .:-ii Der:ir hund.:: : r:ri Der ar nicka.

' .

_.:r: Der ir barn.'::: Der;ir . oico.::: l:I :r hus-

-

:.:r' Dci ir grtarr.' :: Ji: ar natt.' .: : r :i..em. Det air problen1.

, :: l:: :r kair-: :::':.r' Der:tr ddttmr.

3

I

t -'

.-:::l:rrcrl' \r dcr 'lasenheter?. . l:! har karten:ir-

-.: --: \r.Ien. Det ar plats.. ' :. I)si har brevet iir

. lF pF-g"r Der i fLrgJr.-

. - :: rr:nsa biicker. De h:irbiickerna ar

- , .., ,.,r t',ottor. Ar aet bollar?:: t,.: :ir peron.

'.::r.r.i d har. Brirtal:...r.:.,I ar \ acker i ar. Men (2)- .::. ,ri;lper tnig i lr.

::r, r.::: !i Tier ia$ cz\rni.:::r lri.ar. Der ar hans bilar.

' 1:r . e barn. I)ct ar hrrn.

-- ;r .::r :1a c\l]ar. llet ar cykJar.

-:-:.:::..trere er ju inte (9)

radgard, E!a,;r tila iin.

::-.;lonrnrorl f4) tulpaner er se rijda

hobby (10)

::'r :ir dukrig pa \Axter. Hon hjalper honom mycket ofra,: : :..:: dLLktig. (6)' pasHiljor er lika imPonerande- )nan ko mer tillbaka tuan triil1ingcn. Kanske vil1 de hialpa

:r.--i.:i311hobby ar fotbolll

_:::::l' 1t man hete' lbmas och (2) barn heter Jonas,:

.: :.r rrisn enhund. (3) hundheterBrek. (4) erannar' :: ,. .ar en katr. (5) katt heter Gustav. "(6) Iiund er

'. - . ::qer de ofta iritdadc ti]l oss. "Vadl? (7) hund:ilskar.

. :-:.: i orainlig nlot stackars BrAkl" svarar vi.

ZaimkizwrotneReflexiva pronomen

W jazyku szlvedzkim zaimek z$rotny SIG Gie) towarzyszacy czasol,r.nikom z rotnl1n odmieDia sie przez

Liczba pojrc1tncza:1. osoba:ulc (sie)2. osoba: DIG (sie)3. osoba: SIG (sie)

1. osoba: oss (sie)2. osoba: ER Gia)3. osoba: slc (sir)

Przyklad Jag t\,'etEr mig. (la myjq si.)Du tvaitar dig. (T_v m,vjesz si9.)Hon/han t\.ettar sig. (Ona/on myje si9.)

Vi tvathr oss. (My myjemy si.)Ni tvatrar er. (wy myjecie sie.)De tvattar sig. (oni myja sie.)

LvJagal Naleiy zachowa6 ostroino6a w uiyciu formy SIG ze $zg]du na jej podohienstwo do polskiego SIE.Forma SIG jest popmwna wylacznie w trzccicj osobie zar6wno liczby poiedtnczej, jak i mnogiej.

p.zrrita,: Han torkar sig. (on wyciera sic.) Ll Vi torkar oss. (Mywycieramy siQ.)Hon m6lar sig. (Ona nalujc sig.) .,1 Du mAlar dig. (Ty malujesz siq.)De lar sig. (One/oni ucz4 siq.) , i Vi lar oss. (My ucz],my si.)Det kanner sig bra. (Ono czuje si9 dobrze.) l. lag kanner mig bra. (Ja czuj si9 dobrze.)

S Zaimki ztwome pul\rr.$dj{ !e $ tcz\ Lu szwedzkim, opr6cz trzecieiosoby, z zaimkami w formie dopehienio''r t\ei \,ddndle;) rMu,'( !nJgqrdi, ,rpop-ahnF n,,Lmieniei.ro.nwrnipsFs{(fnFj ldlie naukije,,}ti.

r,:? ,r..,:l Har rairar sig. (On nvje sie.) zaimek zwrotll)IIar natiar dg (On nvje lqqtl zaimek dopelnieniowyJag rviittar mig. (\lljE siq.) - zaimek z\1'lo 1,\'IIon kler av sig. (ODa rozbiera sie.) zaimek zwrornyHon kler av !!g. (Ona rozbiera qieb!s.) - zaimek dopelnieniowyDu klar av dig. (Ty rozbierasz sie.) zaimek zwrotny

,- Zaimki zwrotne nale2y r6wniei odmieniat po czasormikach pomocniczych, mimo ie czasownik zwromy' \"l.repujF u rormie bezokoliczrit".

, -,, .- lag lUl inte tvafta mig! (Nie chca siE mv6l)

Drl qtiqg Fatta dig nul (Musisz siq rcraz umyal)

' W jEz,vku szwedzkim relacje wzajemnosci wymia osobny zaimek VARA\DRA, w jezyku polskim czesto thr' maczony jako sIE.

De kysser varandra. (Oni cahtj4 sie.)De hj:ilper rarandra. (Oni pomagajE sobie nawzaiem.)

4

4.

r8

Cwiczenia

-. : ::::. :::imlami zt'rotnymi,, --- .id

dobierajqc je odpo$ iednio.1" os"b1.

: :: :. :::rinlami ztrotnymi.. . :.:r rrrrc bcstinllna sig.

: :::1.: lasga ?:.:\illinrelegga kl.81'

.r ta rA morgonen.::: :i.ncenrrera nu?

inre varie morgon.. ::rr.nn a l'ill skilja

?. .--:. ri inie hra i Polen?

. - : ,: ,,,ortttor melar varje dag.

- : rr::e lJii pe !. r r:.imkatrri z$.rotnymi lub dopelnieniowymi.

: nu,Ingridl-... hre i\aira (2) . ]ag vill att dLl tvettar (3) , mamma.:::: rlaira (,1) | Jag har inte tid. Dr :ir n sror flicka nu!::.:: Jaq ?ir stor och iag kan tvetta (5) , Lorka (6) och

:

. ::r ') ma*c du och Erik kla av (8): -.::r t): \ i \-ill inte lagga (10)

l -.

. :.:: ... zaimki zrvrotne lub osobowe.

och legga (9) |klockan 9. Iag er en stor flicka. Ocll

. Kajsal" siser Erik ti (2) och ler. "lag vill prata mcd:rrrsifter (4) . "Jag vill eifta (5) med Lena. I(an du

aft velja en present till (7) ?" fregar (8) och jer.r,::ir 19) . "\,Ien kanske imorgon? Nu n6ste jag skynda (10)

Zaim ki zwrotne dzierlawczeRefl exiva possessiva pronomen

Gdy okre6lamy przynaleino6a dopehlieria do podmiotu, korzystamy z zaimk6rv zwrotnych dzieriawczl'ch.kt6re pokrlvaj4 siq z zaimkani dzieriarrczvmi we wszystkich osobach opr6cz rrzeciei. Kazda osoba grama-t,\7czna ma trzy formy zaimka: dla Lzeczorflrik6$. rodzaju eli, rodzaju tfi oraz liczby mDugi(j.

Uwagal Po zaimkach zllroinich dzler:a\r.zvch rzeczowniki maja zarvsze form9 nieokre6lou4.

Liczla pojtrlyncza:l. u$b,: \4,\. \ll n. \ll\ \ .'\oj.."ojr..sujr)/. o.ohd: Dl\. DI'l l. nl\ \ .$oj. .soja. .rol.l3. osoba: slN, SITT, sl\.l (str'6j, swoja' swoje)

1. osoba: vAR, vARll vARA (sw6i, swoia, s\,\.oje)2. osoba: nR, LRll ERA (sw6i, swoia, s$.oie)3. osoba: slN, SII"I, SINA Gt{6j, st{oia, snoje)

B

P,zyklad Iag saljer mitt hus. (Sptzedajq sw6j dolll )Du seljo ditt hus. (T] sprzedajesz sw6j dom.)Ilan saljcr sitt Lus. (On sptzedaie sw6i dom.)

uwaEal Fornv SlN, Sl'fT, SINA uil-r\ am,\, wylqcznie w trzcciejosobie.

Przyklad Han triiffar sina kamratcr (On spotyka siq ze swoimi kolegami.)Du uaffar dina kamraicr. (Ty spotykasz siq ze swoimi kolegami )

W trzecjei osobie liczby pojedynczej HAN, HoN, DEN, DDT i mrogiei DE mai4 takE samq formE zaimk6\1zwrotnych dzier2awczych.

Przyklad FIan gillar sitt paraply. (On lLrbi srv6j parasol.)Hon airer sitt apple. (Ona ie sw-oje jablfo.)De gillar sitt hus. (Oni lubiq s$'6j donr.)

f torm\\l\..11..'l\\n.c''oe"'\''pn$.i \. ludn'io' ie. eclvi 'a ro.u m\ dohFlrienios'. \ nndmiu"' 5-L rri. m,q.r re),rr..rq1 r,, po-.. .1"/' nrt or-diFriau,ze.alepu}rrur-.iqone//dimldmi driF2arvczyini, kt6re moga zajmortai tq pozr cj9, i st4d mvlne t"'raienie, 2e przyimuj4 posra6 nianownika.

PEyklad IIan bor i sitt hLLS. (On mieszka $ srroin clomu.) zaimek zurotrry dzicriawczvHans hus Ar stort. (lego dom ien duii.) - rannek dzierZawczyIag bor i mitt hus. (Ilieszkam N swoim donu.) - zanlek zNrotDl' dzietiawczyN{itt hus ar litet. (M6j dom jest malv) - zaimck dzieria$'.2,v

D Urycie fbrmy HANS,IIEN\Ls tub DERAS w dopelnieniu zmienia sel1s zdania.Prz)kla.l Britta har ctt hus. E\? saljer henres hus. (Bitta ma doln Eva splzedaje iei dom.)

E\.a har ett hus. Hon saljer sitt hus. (Er-a ma dom. Ona sprzedaje sw6i dom.)

5.,

Cwiczenia 5

'- : r .r:.i zainkami zwrotnl,mi dzierza$.czymi."-

, :: , .:: :,::r sin smcirgAs.

- _rr rar ^led tcnr hrrnd:..::.: red (en) son.,..r ::red (lm.) katter.

(etr) hus.-::.:.rr ned (en) flickvan.

'::.:::.r (lm.) vanner; . .:r i (en) sang.

(ett) kijk.(ett) :ipple.

.:.:: pa (en) doter.:,::::iami zwrornymi dzieriawczymi.

, . rr'.:ir tiinker pi sina barn.

-:: ::.::ier ofta pl briidcr...: '-

-la om hund?.: ::: irre katier?. . ' irbar pl sjukhuset men tycker inte om jobb.:::r:r.r hand om fiskar?

-: : :i.-ar Lno inte syster?-

. . r:l- inre beretta om liv.. :r.:.: med kamrater.:, : :,r ola skfi.er va4e dag till fdlaldrar.. : :r:n1cr alltid paraply pa taget.

:, .-: ;ar1: \Iad tanker (1) pe?

.: :::: .in han tanker pe (2) bil.-,

-.rlier han pe (3) bil?-:: :.r: han nestan all.id. Han abkar (4) bil och (5) hus.

.: !.:.:ir d ? Llskar han inte (6) fru?:::::: :rre si mycker som bilen. Bilen ar mycket viktig i (7) liv.: r.:.'r rsl barn?: ::r.::r:: ne.. .,: .ilikar (9) barn, eller hur?-

.: :,::e Uer. rirtal (10) hus och bil ar verkligen final'.. -: .ipo\riedriDi zaill1ka i: osobowymi, dzieriawcT.y.'r.i' dzieti'awczymi zwrornymi.

. ..:.r :n fal1 bara tanker pA (1) egendom. Vad konstigt! Han har ju en trevliS n .

: .:.r hoD? la. (2) fru heter ]ohanna. (3) her ar langt, blont och lockigt. Alskar' i iiu Dli lre an (5) bil? Ar det mijjligt? Och de har ocksa tva sbta ungar.

r'em heter Peter och Petra. De liknar (7) nror. (8) har er ocksa ljust och. l.lier ofra nled (9) kamrarer. Och de leker ockse med (10) hund som hetcr

Bc

Zaimki pytajqcelnterrogativa pronomen

Za pomocq zaimk6w p)tajEcych moremy pytad o osoby, rzeczy lub zjawiska. Zaimki pytaiace w jgzykuszwedzkim zaczynajq siq na literi V:

VEM. VILKA - ktoVAD - coVEMS czyj, czyia, czyjeVILKEN- kt6r)-, kt6ra, jaki, jakaVILruT - kt6rc, kt6ry, ,akie, jakiVILKA - kt6rz,v, kt6re, jacy, jakie\AD.. roR - jaki. jaka. jdkie

Zaimek p)'tai4cy vEM odnosi siq do osdb. Gdy pltamyo kil}a osob, moiemy zamiasr VEM uiy6 fbrmy VILKA.Przyktad Vem er def (Kto ro jest?) Det ar Torben. (To jest Torben.)

Vem kommer fren Svrige? (Kto pochodzi ze Szwecji?) Mattias kommer fran Sverige. (Mattiaspochodzi ze Szwecii.)Vilka kommer imorgon? (Kto przyjdzie jutro?) Mia och Jan kommer. (Przyida Mia i Ian.)

Zaimek p,,taj4cy VAD odnosi si9 do rzeczy i pojE6.

Przyki,d Vad er det? (Co to jest?) Det er en bok. (To jesr ksi4Zka.)Vad gitr du? (Co robisz?) Jag laser svenska. (Uczq siq szwedzkiego.)

'l$aea! Zaimek VAD nie zawsze odpowiada polskiemu zaimkowi CO.:,,z.,ltlid Vad heter du? (Jak siq nazfvasz?)

Vad kostar det? (Ile to kosztuje?)

m Do zaimka pytajacego VEMS dodajemtr rzeczorvnik w formie nieokreslonei.

; .r.i J Vms bok ar det? (Czyia ro ksiarka?)Vems pengar ar det? (Czyje to pieniqdze?)Vems hafte ar det? (Czyi to zeszyt?)

Zaimki p]'taj4ce VILKEN, VILKET, VILKA uiFane sE razem z nieokreslon),mi zeczownikami, odpowiednio,od,dju en. rodzaju pn i s li, zbie mnogiej.

:., . Vilken tiddng laser du? (JakA gazete czytasz?)Vilket program tittar du p5? (laki program ogl4dasz?)Vilka blommor gillar du? (Jakie kwiaty lubisz?)

cdy zostanie zarysowany kontekst, zaimki te mog4 wystgpowad samodzielnie, bez rzeczownika.

' , . Iag har manga bijcker. Vilken vill du ha? (Mam wiele ksi4Zek. lak4 chcesz?)

Zamiast zaimk6w vlLKEN, VILKET, VILKA moina w j9zyku szwedzkim skorzysta6 z konsrrukcji vAD... FoR,nierrTmagai4cej znajomo6ci rodzaju rzeczownika, o kt6ry pytamy. Konstiukcja ta lqanaga u;yria innegoszyku zdania.

Vad laser du f& tidning? (Jaka gazetQ czytasz?)Vad har du fiir hus? ( Iaki masz dom?)Vad gillar du fiir blommor? (Jakie kwiaty lubisz?)

I

Cwiczenia

r ::. ::rmkami p),tajqcymi: vAD, vEMs, vEM.

6

:idnhg ar det?-:) der?.:rer dt?::rs ar det?r.r har?'j.ngar:iI det?

::.: :.:'del i dag?.:- ::.: dll Lppsala?

: :.::.:ier gillar dt?

.-:: ..ir ni fdr i sommar:''-:- :r:: !i;n blts?

::- -.1. du giirna resa till?

Der Ar Camilla.Jag heter Per.Den ar min.Det ar en cykel..lag laser en bok.Det ar Peters hus.Karin och Peter bor hiir.De nr mina.

Det ar mAndag.Det som star dar.,ag laser en deckare.Jag gillar mordtter och sallad.Jag talar engelska och norska.Vi rcser runt i Europa i juli.Ilcn ar riid.Jag vill garna resa till Island.

: : . -::rrliaml pvtaj4c],rni: VILKEN! VILKET, VILKA.

t.a

io

a

:.:\. \ ILI..ET, VILKA na konstrukcjQ z vAD... FOR-.. ::.:ar du? \rad gillar du f6t musik?

- r:- rr'lednimi zaimkami pytaj4clmi.

iilorra iir det?

ldr du?:.,r.{.

bLLSs gar rill ccntrum?''-an

--ller f-emman.

.:::i !i srers pojkven.gor han har?

Bc

Zaimek wzglEdnyRelativt pronomen

W jgzyku szwedzkim istnieje zaimek wzgladny SoM (kt6ry kt6m, kt6re, kt6py, kt6rego, kt6rei, kt6rfni itd.)Nie odmienia sie on przez osoby i przypadki, w przeciwieistwie do polskiego zaimka KT6RY.

przyklad Emma har en bror som du kanner. (Emma ma brata, kt6rego znasz.)Jag vi11 k.jpa en lagenhet som ar stor och modern. (Chca kupi6 mieszkanie, kt6re jest duiei nowoczesne.)Flickan, som han gillar, heter Ingrid. (Dziewczyna, kt6r4lubi, ma na imie Ingrid.)

Zaimk wzglqdny SoY jest ui),'wany w zdaniach podrzqdnych, rozwiiajqcych tre36 zdania nadrzqdnegoobowiEzuje po nim sz-\.k zdania podrzgdnego.

Przyktad Flickan, som heter Ingrid, ar fdrlovad. (Dziewcz)na, kt6ra ma na imie Ingrid, jest zareczona.)Hon ar fijrlovad med min kollega sombor i Bores. (Ona iest zaraczona z moim kolega, kt6ry mieszkaw Bores.)Du ska traffa Ingrid som ar fdrlovad. (Spod{asz Ing d, kt6ra jest zarqczona.)

Przyimki w iqzyku polskim stoj4ce bezposrednio przed zaimkiem KTdRY w igzyku szwedzkim znajduj4 siena koicu zdania podrzgdnego.

P[yklad F]ickan, som jag pratar om, heter Ingrid. (Dziewczyna, o kt6rei m6wi9, ma na imi Ingrid.)Mannen, som IDgrid ar fijrlovad med, heter Stig. (Mpiczyzta, z kt6ryn jest zarEczona, ma na imigStig )

le6li w zdaniu podzednym wystpuje odrabny podmiot, moina zaimka SoM nie ui1'wa6, gdyi nie wplynieto na rozumienie tresci zdania.

p*ykiad Flickan (som) jag pmtar om, heter Ingrid. (Dziewczyna, o kt6rei m6wiq, ma na imi Ingrid.)Mannen (som) Ingrid ar frirlovad med, heter Stig. (Mezczyzna, z kt6rym iest zarEczona, ma na inrisStig.)

Zaimka SoM nie wolno pomin4a, gdyw zdaniu podrzqdnym brakuie podmiotu. Zdanie poduedne nastepr-j4ce po SoM opisuje w6wczas dopehlienie zdaria nadrzednego.

Przyklad Du ska treffa Ingrid som er fijrlovad. (Spotkasz Ingrid, kt6m jest zarczona )Hon ar fiirlovad med min kolega som bor i Boras. (Ona iest zarqczona z moim koleg4, kt6ry mieszkaw Boles.)

E

(wiczenia

. :: :-.rnla rrzglgdrego..+

- : :i::ir. Hon heter Ingrid. Jag kanner en flicka som heter Ingrid.

:. :lan herer Srig.

lu-lll! *-

::r - _.

7

lG-

::: :,: .tad. Den 5r i Norgc..:1. 1l.n ar r6d.

. .rr .ir inrressant.-

--:.: Den ar klassisk.- : .:: hu-r. Der ar gammalt... :.,: Den ar hans.

. :-,:irla\rzglednego.. ::: li.:. J ag gillar hennc. lag kinner cn flicka som iag gillar.

, I ::::li:.. Jag er fiinjust i hennc. Jag kenner en flicka som iag ar fitrtiust i.- :i:,,gillarden.

-

_ r:r- ,..i. Hon berettar om den.- :.:::1. Han r]..ker onr honom.

:-:i:.rden. \'i :ilskat den.-.:..:: Hau fotograferar den.

:. 1r:i harar honorn.: :l ,D lnalar den..::r IIan be$ttar om den.

::.rrnka rrzglednego. Gdy iest to moiliwe, ponii go.::r gLamre. Hon hor uppe.lag pratar med en granne som bor ovanpa..:..d. Jag k:,mer det. Jag reser till ett land jag kanner.

':.: cillar det.' : :r: :r:an. Han ar snygg.

r:: .:: lall. Hon gillar den..:: ::r: \ i tlcker om det.

' -.::::::ns mcd ]-ena. Hon ar s6t..

-

. ::.i:r. Dc biter..: :: .:r lolografcrar dem.'r : -l(I ar gott.

Zaimki wskazujqceDemonstrativa pronomen

Zaimek wskazuj4ry znaj dnje sie zaz$yczaj Wzed rzeczownikiem, cho6 czasami l{ystgpuje osobno. Ui) {amtgo, gdy chcemy uskaza6 na dany przedmiot, osobe lub cos podkresli6. Zainlti wskazujace odmienia sig zgodnie z rcdzaje}r]. iliczba rueczo nika (DEN HAR, DET HAR, DEHAR). Zaleznie od odleglo6ci do wskazywaneiosoby lub przedmiotu w,'r6inia sie zaimki wskazuj4ce bliisze (np. DEN H-1iR - ten, ta) oraz zaimki wskazu-j4ce dalsze (np. DEN DAR- tamtenJ tamta).

Liczha pojedynczaLiczba mnoga (oba rodzaie)

Rodzai en (ut,u;n)DEN - ten, ta

DEN HAR - ten, ta

DEN DAR - tamten, tamta

DENNA - ten, ta

DE - ci, te

DE HIR - ci, te

DE DAR - tamci, tamte

DESSA - ci, te

B Zaimki wskazuj4ce DEN, DET i DE poprzedzaiqwskazt'wany rzeczo nik w formie oke6lonej.Przyklad Ge mig den bokenl (Dai mi ta ksiaikel)

]ag t},.cker att det ordet ar mycket svat. (Uwazam, ie to slowo jest bardzo trudne.)De blommorna ar ftan min dotter (Te kwiaty s4 od mojj c6rki.)

uwaga! Rzeczowlikj, kt6re chcemy podkre61i6, czesto lrystppuja z zaimkiem wskazujqcyn na poczatl-rzdania.

Przyklad De bdckerna maste jag kiipa. (Te ksi4zki muszQ kupi6.)

f w jgzyku potoczn,,rn ui).wane sa najcze6ciej formy DEN H1iR, DET HAR i DE HAR, jezeli dany przedmias )ub osoba znajdujq sie blisko nas, lub DEN DAR, DET DAR i DE DAR, iezeli znajduja si dalei. RzeczownitwystQpuj4cy po tych zaimkach tei jest okreslony.

PEyklad Den har blusen ei ftir liten. (Ta bluzka jest za mala.)Den d:ir skjorun ar fijr dla. (Tamta koszula jest za droga.)Det her tradet er mycket htigt. (To drzewo jest bardzo wysokie.)Det &ir huset ar mycket gammalt. (Tamten dom jest bardzo stary.)De har bdckerna far du Ena. (Te ksiaiki moiesz po2yczy6.)

uwaga! ]e61i rzeczownit po zaimku wskazujqq.m oke5la zdanie podrzgdne, zwyHe rozpoczEte przez SOILwystgpuie on w6wczas czgsto w formie nieokre6lonej.

Prlyklad De der flickor(na), som stir ftamf6r skolan, ar tuen min klass. (Tamte dziewczyny, kt6re stojE przedszkola, sa z mojej klasy.)

Zaimki wskazujEce DENNA, DETTA i DESSA majE takie samo znaczenie jah DEN, DET i DE. W mowie potocz'nej u,ywane sa rzadko, cz96ciet w jqzyku pisanym. Rzeczownik wystgpuj4cy po nich ma zawsze forme de-okre3lonq.

PEyklad I detta hus bodde Selma Lagerli;t fliV tym domu mieszkala Selma Lagerl6f.)

DET te11, to

DET HAR - ren, to

DET DAR - ramto

DETTA ten, to

Cwiczenia

!!E,-: , : :. ,xiedirimi zaimka i wskazuj4cymi.>a :t- -.]: ' :.:.n ar ml'cket intrcssant.

8

ddningen, tack!:::..r bor min syster med sin mar.

= -:i!net kan jag inte lijsa.:r:rxorna er till mir mor. Hon fyller ir i dag.

r: blusen eller ?

t

: :::akcrna ar mycket hiilsosamma. Ta merl:r.!rn rar jag ti]] jobbet.

:l: rkladen ti]] nig?: ...:]l n1,ste du l:isa, nar du har mer tid.

: n . "/ujac) mi bli2-zy.mi lub dal-z1ri.

::,: i'ia ia.q kijpa? Den her eller den der?

: ::. -.r na. sotn srar vid kiosken, ar fuan min systcrs klass.

- ::::. som du kan se i bakgrunden, hijr rill kungcn.-.

:r.r.D nara oss er mycket sijt, mer hunden er mycket farlig.-

. i:r na. som ligger pa bordet vid fdnstret vjll jag g:irna Hna dig.. :,..: :lar-ren. sorrr du har i handen, passar till din vita skjorta.

ia.kan eller ?- r:inr. som ligger dtuborta, ska jag lemna tillbaka pa biblioteket idag.

.:.iirier, sonl henger der uppe pe \.aggen, ar mycket dyrr.:.:.:rl'.eien er fdr liten fdr oss, vi har iu tre bam.

::: :r bilIig, men bilen kostar en massa pengar.

'.. . r: boken som du laser nu?

. :' .:: rd]. .::.] ]1

och fem av (7)

\-ill du lana en bok ocksa? Jag har tva spannande bijcker som

boker. ias kanner inte till den.

du k,rn

: . :rr:a rill statioren?: \agen och sedan ia till vanster.

- ololnmorllal_.:::::.. :len ritia pe (5) |

.-, ,:ii:.. Ol, jag tar fem av (6)

BZaimki nieokre6lone tlndef nita pronomen r

Zaimki nieokreslone (np. NAcott, ixcpx, gN aNNAN) odnosz4 sia zar6wno do rzeczounik6w oi,'wionrrEiak i nieo2,.$.ionych. Wystgpui4 w zastQpstwie rodza;nik6w EN, ETT (np. NAGoN, NAcorl lub lako ich

"zr-pelnienie (EN ANNAN, ETT ANNAT). Maj4 zwyue trzy formy: dla rodzaju m, dla rodzajt ett ooz dlaliczltmnogiej. Posiadaia tez czwartq, dodatkow4 form9 (N-AGONTING, INGENTING).

uwaga! Po zaimkach nieokeslonych uz],wamy wyl4cznie rzeczownilt6w nieokreslonych.

Zaimek nieokreslonv Znaczenie samodzielne Znaczeni,e l4czne

NAGoN ktos jaka6, jaki6

NAGoT co5 jarie6, jaki6

NAGRA niekt6rzy, kilka niekt6zy, niekt6re, jacy6, iakiesNicoNTrNG

]NGEN/INTE NAGoN nikt zaden, iadnaINGET/INTE NAGOT zaaen,zadne

INGA/INTE NAGRA nikt i.ad ., Zadne

]NGENTING(EN) ANNAN inny, drugi, inna, druga inny, drugi, inna, druga

(ETT) ANNAT inny, drugi, inne, drugie inny, drugi, inne, drugie

ANDRA inni, drudzy, inne, drugie inni, drudzy, inne, drugie

Pzyklady na zastosowanie zaprezentowanych zaink6v. nieokre6lonych w obu pozyqach:

Nagon maste hjalpa mig. (Ktos musi mi pom6c.)Finns det llgsqt4ry har? (Czy tu jest iaki6 n6i?)Har du nagot fijr a1la? (Czy masz co6 dla wszystkich?)Finns det qjlggdo4llq! i det her rummet? (Czy w t)'m pokoju jest jakies okno?)Nagra vill tjana mycket pengarl (Niekt6rzy chca zarabia6 duio pieniqdzy!)Har du 44gl4j!jq! hemma? (Masz w domu ,akie6 zwierz9ta?)Ingen vill pmta med mig. (Nikt nie chce ze mna rozmawia6.)Vi har insen we1 hemma. (Nie mamy w domu iadnego mydla.)Har du inset hem?! (Nie masz iadngo domu?l)Han har inget att sega nu. (On nie ma teraz nic do powiedzenia.)T,'varr har iag inga pensat idag. (Niestety nie mam dzis iadnycl pienigdzy.)

Det har applet er gl6nt, jag vill ha ett annat. (To iablko iest zielone, chce inne.)Ett arnat apple kan vara godare. (Inne jablko moie by6 smaczniejsze.)Andra iir inte battrc. (Inne nie s4lepsze.)]!IL4b!k{ kan vara annu varrc. (Inne samochody moga by6 jeszcze gorsze.)

Zaimki INGEN, INGET, INGA maja znaczenie zbliione odpowiednio do INTE NAGoN, INTE NAGoT, l\ltIvicna i czgsto sE u21.nane wymiennie.

Przyklad lag har ingen bil. Jag har inte nAgon bil. (Nie mam iadnego samochodu.)Jag har inga pengar. Jag har inte nagra pengar. (Nie mam zadnych pieniEdzy.)

c

Cwiczenia 9

t

: : ::::.iednio zaimki INGEN, INGET, INGA.,- :. i.:. :Ien iag har ingen bil.

bi1ar.ir '; ,- - - : ::er iag har katt.:L.-

- : :, -- :. ::r .rr hr1s men han harr:l[ -,: : :: :::r iag har blommor.ii- :- - - -..: :::n han harh :.. -: ' .:: .:en iag harm r . ..- i ..::. .1ler \i har

ftimarke.drittrar.bord.

F.r'r " .:.- r .-...: 1li'ckel tvel men hon har handduk.

I Er---, - _.-.:\ 1\\1\, ETTANNAT, ANDRA.r] -'- ----,.,-:: :r lrasig, jagvill haenannan.1!n:

--

: .=::r ri kanjagfA ?'. :-

- :i!ar barrre till din Uanning.

pojkar, e1ler hur?hus? Det har ar se gammalt.

,-::r::ii:\enssons, vill inte komma till oss..:: I i:ipa glass.

glasdgon?.1..:!':ll

:* : : . -. r::: ::leokre6lon-\rmi w pozycji samodzielnei i l4cznei.

i:n;L :ir:qer dll digljk i- : - . :::.i, i2) pojke i a]la fall.-itd,r, -" ---lb : ,. - ! :'- ir :ana mig ut (3) pengar, sna1la U1la?;rh.-:--.--r: pengar just nu. Kanske kan (5)-ll'; i:.:. l:na mig iust nu.

nrohlemiprobien. ven jag maste kdpa (9){

-

-: - : :. :: rill kopa (10) till honom.

kamrater hjelpa dig.

present ti11 Peter. Han

Zaimki nieokre5lone zlndef,nita Pronomen 2

Do tworzenia zdad, w kt6rych w jezyku polskim nie r,lystqpuje podmiot, w jQzyku szwedzLim ui)'lvaffzaimek nieokre6lony MAN. Odmienia sia on podobnie jak pozostale zaimki. W ipzyku polskim bl,waczony na zaimek TY, TWOJE, CIEBIE itd. lub zdania bezpodmiotowe z SlE. Oto odmiana MAN zesra$iz zaimkiem osobowvm HAN:

HAN

MAN

Przyktad Bam ser och hbr mycket mer :in man tror. (Dzieci widz4 i slysz4 duio wigcej, nii sig s4dzi.)Hur ska man kla sig ner man jobbar i skolan? (Jah naleUy siA ubiera6, gdy sig pracuje w szkole?)Som man baddar fer man ligga. (lak sobie po6cielisz, tak siA wy6pisz.)Det spelar ingen roll hur det Uten bara negon fijlstar en. (Nie gra iadnej roli, jak to bzmi, byleb_i'zozumiano.)H11I mycket betyder egentligen ens nationalitet di man reser? (I1e wlasciwie znaczy narodowosa,sie podr6iuje?)Man maste ta hand om sina grejer (Trzeba sie zatroszczy6 o swoje ueczy.)Man maste vara fairsiktig n:ir man ralGr sig. (Naleiy by6 ostrotn).m, gdy sie goli.)

B Do zaimk6w nieokre6lonych naleiq tez odmieniane przez fidzaje i li,czby ALL (wszystek, lrszystka), A(wszystek, wszlstka, wsz,stko), ALLA (wszystkie, wszlscr, ALLTING (wszystko). Zaimek ten stoi plzednikami niepoliczaln]ryni rodzajn efl (ALl.),todzain e,t (ALLT) oraz policzaln]'rni i niepoliczaln]'mimi liczby mnogiej (ALLA). Ponadto forma ALLT ui,.wana samodzielnie oznacza WSZYSTKO, podobnie i

Przyklad ]ag gi11ar an mat. (Lubie karde jedzenie.)Han krrper alt brt d som finns i aff;ircn. (On kupuje wszysrek chleb, kt6ry jest w sklepie.)Kan jag ta alla apelsiner? (Czy moge wzi4a wszystkie pomaraicze?)Alla gillar Emmy, hon ar se sna[. (Wszyscy lubi4 Emmy, ona jest taka mila.)Yi vill veta allt om Sve gel (Chcemy wiedziea wszystko o Szwecji!)Han villge heDne allting. (On chce da6 jej wszystko.)

ALLTING. Sama forma ALLA z kolei znaczy WSZYSCY.

lo

Cwiczenia 10

Lr*DtrJtr!E"-DtrIrr

: . :::i:i tI\\-.:::.,.i hrr.

::ra rlair

'. r.red . l-rnner mrn .ie lire oroliq! . -:::i odnieDioie formy zaimka uAN.

te : : .renslenrerhaharpaen.

tander tve genger om dager., klockan er mycketl

ser att a]la litar pabarn ar elaka mor

' har goda vanner som hjalper.: .:::fannande sprak, er det latt att klara

::!: rlair pergama inte racker?:,: :r:eD:ilskar

::::i:11!\allg0111er lrckiig n:irir olrcklig om ingen blir kar i

'-: . r:.l.rlia -\LL.

.r,: ::.rarig fdr all olycka i sirt liv?

bam beter sig illa.fiirabkarr:

.Ir:-

som vi1l lam sig sinska.arbete idagl

- :,:: l..r en inrressant bok..:..ia i 1i\etl

:::::hall lren A tiil d?

I .,..,1 nelrrnlo *r't r.to.

.,:.:: :i3n du k6ra den harbilen.

Zaimek

Jag och min bror bor i Stockholm,ade bhan cvi dni

Du och din s}.Ira bor i Gdteborg,avi bni chon ddeVi har en fin stol, er helt ny.aden bdet .de dhanvi tanker ofta pa problem.a sitt b sina ( vam d de

Jonas har en fin hund, hund ar mycker duktig.a hennes bhans c deras dsin

Han promenerar ofta med hund.a hans b hennes c den. d-sin

Vems penna ar det? Den ar, mitl' b min ( mina d sin

-biliir det? Den ar mammas.a vilka ib Vems r vilket d vad

9 Jack ar en rolig kile, vi gilarrhonom b henne cden d hans

10 Jonas och Emmal husarsavackert!a Er ,b Vert c Ert d Ditt

r Ekorren bor inne i tradet. den bor inne iade bder.demiddet

12 Ingdd och Gunnar ar sa k, arserika.ade tdem cdedar dderas

rl Van har dcr stArL n5r ingen i sl'araman bhonom (ens d en

r4 Uno och Erik! Tviitta nu!a er 'b ert c sig d era

rs Han bor pi gatan, ha! har hema inga b nagotfr inget d ingen

15 Vi maste skIlda .-- nula sig b var c vera d oss

17 Flickan Mattlas pmtar med, heter Ulla.a vilket b vars c som d vilka

18 ry{ar gilar hus och vill inte fl}'tta.'a sit! b sin c er d hans

bor i Stockholm.

bor i Gi,reborg.

32

Za imek

,. ,i]:- .-: d \.i1ker

-. -:ila tlcker om

:: : .r om skolan oclr

: : rir en dLLnl artikel.

-12ebnik

kneord

BLiczebniki gl6wneRlkneord

- grundtal

Przyklad 2 kronor 90 r;re - tvi och nittio (dwa dziewiaddziesi4t)

f Liczebniki gl6wre 0- l2 zmieniaiq si( $ rzeL zowniU po dodaniu kolic6bk -A. OznacTaiq m.in. naTs \-

numerowanych pomieszczen. :rodkow lokomocji. o(en lub rozmiar6h.

Liczebnild w iezyku szwedzkim nie odmieniaja sie. wyiatek stanowi liczebnik JEDEN, kt6ry jesrz rodzajnikami EN i ETT, odpowiednio dla rodzajD eti ett. Dla o&6Lnie a slowa te w funkcji licze

0 noll, 1 en/ett, 2 wa, 3 ffe, 4 fyra, 5 fem, 6 sex, 7 siu, 8 atta, 9 nio, 10 tio, 1:1 elva, 12 toh.13 $etton, 14 qorton, 15 femton, 16 sexton, 17 sjutton, 18 artoD, 19 nitton,20 tjugo,30 trettio.40 frrtio, 50 femtio, 60 sextio, 70 sjuttio, 80 attio, 90 nittio, 100 (ett) hundra, 1000 (ett) tusen.I 000 000 en milion

Liczebniki zlozone powyzej 20 pisane s4l4czme.

Przyktad 22 tjugotva; 33 trttiotr; 44 fyrtiofyra; 55 femtiofemi 66 sextiosex; 77 sjultiosiut88 aftioatta; 102 (ett)hundratv& 846 a(ahundrafrltiosex

c Czaswjqzyku szwedzkim podajemy za pornocE dw6ch liczebnik6w: pierwszy oznacza minuty, drugi - 5ny. raczy ie pzyimek I (za) 1ub ovER (po).Pnyklad 720 ttugo tjvff sju (dwadziescia po si6dmei); 8.50 tio i nio (za dziesi96 dziewiata)Uwaga! Polor{y goAzin w:Jlaiamy przlrlkiem HALV, a 15 minut zastqpowane iest czsto przez Il(kwadrans).Przyklad 5.30 halv sex (wp61 do sz6stej); 745 kvart i atta Ewadmns do 6smej)

Uwaga! 25 minut zast9powane jest cz9sto przez zwrot fem I/OVER HALV (za pi96/pi96 po wp61 do).

Pnyklad 1725 fem i halv sex pa eftermiddagen (za piaa wp6l do sz6stej po poludniu)735 fem ijver halv etta (pi96 po wp61do 6smej)

Uwagal Dla rozr6inienia godzin rannych i popoludnio$,ych dodajemy odpowiedniopA EFTERMTDDAGEN (po por dniu), pA KVALLEN (wieczorem), pA NATTENte2byt odczytane za pomoc4 tarczy d xdziestoczterogodzinnej.

Pryklad 18.30 arton och trettio (osiemnasta tzydziesci)

pA uoncoNgt r,(w nocy). Godznr!

Ceny okreslane s4 zazwyczaiprzez dwa liczebniki. Pierwszy oznacza liczbg koron, drugi - ilre,l4czyienik ocH (i).

en nolla (zer6wka), en tvaa (dw6jka), en trea (tr6ika), en fyra (czw6rka), en femma (pi4tka), n se\a

(sz6stka), en sjua Gi6demka), en atta (6semka), en nia (dziewiatka), en tia (dziesiatka), en elra(jedenas*a), en tolva (dwmastka).

Przyklad Kan du Hna mig en tia? (Moiesz mi pozyczy6 dziesi4tkg /10 koron/?)Vi meste ta sexan. (Musimy pojecha6 sz6stka /ramwaj, autobus/.)

Uwaga! Liczebniki w formie rzeczomikowej odmieniaja sia zgodnie z zasadami deklinacii 1.

Przyklad en tia tian - tior - tioma; en trea - trean - treor - treorna

36

iwiczenia

I Zrpis, elownie nasttpujace lirzebniki.. | ,r,yklad 87 attiosiu

1262671484 '111t 2776 3897 592I 9'1?e '1260ro 5E31

, Odpowiedz na prtania..tl :,rr1133 \;r lker du.' (5.45) lae eker krayr i ser.

, \ar bi,riar filmen? (07.15), Nar gar dget? (03.10)r Nar vill du ata? (1730)a Nar ar vi framme? (24.05)5 Nar bbrjar lektionen? (10.45)6 Nar kommer dger? (16.13)7 Nar slutar ]anne? (08.50)8 Nar kommer du tillbaka? (21.55)9 Ner biirjar mi,tet? (11.30)ro Ner ska du till frisdren? (13.35)

r Vad kostar tv:n? (5680 kr)2 Vad kostar lAgenheten? (298 900 kr)3 Vad kostarhunden? (17 600 kr)4 Vad kostar Hanningen? (693 kr)5 Vad kostar applet? (2:50)6 Vad kostar paronet? (3:70)7 Vad kostar pianot? (7 460 kr)8 Vad kostar glassen? (9150)9 Vad kostarbilen? (80 500 kr)

10 Vad kostar boken? (60:50)

11

nika s4

G-"),ry mogE

Ia

2 Odpowiedz nd pytania doryczEle cen.'J,.zy

Bc

Liczebniki porzqdkoweRikneord - ordningstal

WiEkszosa liczebnik6w porzedkowych, z w]'iqtkiem F0RSTA (pieL{szv), l\NDRA (drugi) i SIATTE Gz'rstv)',*. r,,an,"ulru , *rt

"rrvstanicm rLLenid w posraci liczebnika gl6ivnego Poczqwszy od SITTNDE (si6dm-v)'

i;.;;;;i ;;;;Jb.t ros 'talc prz(z .toLIani; koi1c61\*i \Dt do liczebnika gi6wneeo' opr6cz rLFrL

(jcd.nast),) i ri)L[TE (dwunasty).

1:a fdrsta, 2:a andra, 3:e rreclje, 4:e fjerde, 5:e femte, 6:e sjatte'- 7:c sjunde' 8:e ltronde'!r,".;a., rO," tionde, 11:c elitc. 12:e tolfre l3:e trettonde, 14:e fiortonde' 15:e fcmtollde'16:e sextonde, 17:e sjuttondc, 18;e artonde, 19:e nirionde,20:e tjugonde

trV liczebnikach z1o2onr,rh. od 2l \r211-f i, odmienia si9 tylko ostatni czlon'

Przyktad 21:a - tj gofiirsta i23:e - hundratj gotredie, 215:c tvehundrafcmtondcPlzed liczcbnikami porzqdkowvmi mole rry'tepo$ac rodzajnrl' okreslony DEll ' nLT.lub llD' odpolviednioai"."j,1;"1", ."a,it' ,; i Lc;bv mnoeiej sroirtv dalel rze(zo$nj! nra-r"rm( okreslona' Rodzajniki moeabyt zast4prolre ptzez zaimki dzicrZa\r cze, jcdn.rk rzet zo h ni I m r w ted ) torm( tricnl re6lonq'

Przyklad D11ar (den) fdrsta personen som sagcr det (Jeste6 pierw-sz4 osob4, kt6ra to m6ivi )(Det) arldra fiinstr;t dll h6ger:ir mitt' (Drugie okno na prawo jest moje )Peter ar hcnnes tredje man (l'eter jest jej trzecim meZem )

Liczebniki porz4dkowc stosolvane s.l przy poda$'aniu daty Tu rzadzici op szcza sia DE\'

Przyklad Idag er det del1 sjette maj 2005. (DziS jest sz6sty maia 2005 )' laeir fodd den iortonde apil 1970' (Urodzilem sie czternastego kwietnia 1970 roku )

uwaBat w j9zyku szwcdzkim istnieje altenut\''$ny spos6b podawania dat, \T korzystujqry liczcbnik porzqdkowl. zamiast nazwl' niesiqca.

Przyklad 2314 tjugotredje i larde (dwudziestv trzeci kwietDia)

Lata w jqzyku szweLl/-ldm odczytlriem,v poprzez podanie liczbv setek, a rastcpnie dodanie pozosralej cze3'::liczbn

p,zlklad 01.10.1994 dcn ldrsra okroher niitonhun

iwiczenia

'l 1 lvstaw ]i(zebniti porz4dtowe.Z'I p,,t11"6 (l:a) Peppe;r (den)ftrsra hunden imi hem.

12

i6dmy),I (jede'

,,,,iedniori mog4

porz4d

ej czq6ci

rodzaju

IDJE (co

1 (5:e) Nu ar Lan gift fdr Sangen., (3:e) Vi ar har dagen idag.I (10:e) Den katten viil inte dricka mjdlk.a (6:e) Andercsonshar barnet nu.s (20:e) Iag orkar inte att hijra det ftjr gangen.6 (4:e) Nu sitter Bo i fangelse eret.7 (15:e) Idag skiner solen dagen i str?ickl8 (2:a) De bor i det huset nu.e (7:e) Hans kontor finns pa vaningen.ro (1:a) Hennes dotter heter Anna.

't Lzupelnij luki.3 ?rzyktad ( t:e dag) De bF.ijker o.\ var tredie dag.1 (8:e/ar) De besiiker oss, (3:e/timme) Barnet blir hungdgtI (2:a/menad) Han har en kort semestera (7:e/ar) Han hebar pa fdraldrarna5 (4relvecka) Vi fer ldnen6 (15:c/dygn) Ta medicinen7 (.2l:e/dag)8 (1'1:e/er)9 (sre/minut) Taget garro (2raler) Vi ffaffas

Zapisz slownie daty.-zyktad Z5/1 1996 - dentjugofemte i fiirsta/ianua nittonhundranittiosex

t 17/02 7968, 30/041410t 02/03 966r 15/061899; 04/081320. L2/111970r 08/05 19453 01/10 2006e L3'02 7567

':31,122O2O

maste vi betala hyran.betalar vi extra.

3

Liczebnik

vilken buss tar vi? (10).a Tvaan bTian.Trean d Tio

, Vad kostar briidet?

r Nar iil du fijdd?

Vi eker til Spanien

(o) er lvensk lune?

(15;e) barnbarn!

(13:90).a Tre och nitrcn b Treftio och nittio c Tre och nitio d Tretton och nittio

l't972)a Nittonhundnsjuttiotve b Nirronhundrasjuttio

4 I !ilker hus bor du? I det (7:e).a tjugonde b siunde c sjatte d sjuttonde

5 Ar Gustav den

c Nittonhundmsjuttiosiu d Nittonhundralttiotve

(24) lektion?a tjugofemte b tiugondefiarde c tiugonde d tiugoEerde

I vilken 'al hdr ni letLion nu.' | (7).

a tolvan b sexan c sjuan d femmanVad ?ir ktockan nu? (7.50)a Tio aiver sju b Femtio tjver siu ( Tio i etta d Tio til attaHan besijker oss (2:a vecka).a varannat vecka b varie andra vecka cvar andra vecka d varannan vecka

ro Vilket datum har vi idag? (2L/8).a Den tjugofijrsra i ettonde u Den tjugondefilrsta i Attonde

' Den tiugof{irsta i etta

d Den tjugofijrsta i arronde

1r Vad kostar den fina cykeln? (2345 kr).a TvAtusenfemhuncirifyrtiofem b Tvatusentrehundralentiotyra c Tvetusenrrehundrafyrriofemd Tvltusentrehundratrettiofem

12 Ner slutar kursen? (8.30).a Halv afta b Halv nio c Halv sju d Treuio i afta

a sjatte b sjunde c sjutonde d tjugordeo Ar det vir

(3:e/ar).a var tredje ar b varannat ar c varie er d vart tredje er

i4 Emma ar hennesa femte b femlionde c femtonde d femtiofemte

15 Nar slutar skolarer? (1/7).a Den fijrsta i sjAtte bDen fdrsra i sjunde c Ett i sjatte d En i sjunde

13-23RzeczownikSubstantiv

AB

c

RodzajnikArtikel

W iazyku szwedzkim kategorie okre6lono6ci i nieoke6lonosci, rodzaiu oraz liczby wfaZa rodzajnik'

Rodzajnil nieokre6lony dla zeczownik6w rodzaiu nieni,akiego przyjmuje postad EN, a dla rzeczownik6\rrodzaiu niiakiego ETI. W liczbie mnogiej rodzajnik nieokeslony nie wyst9puie.

przyklad en bil (samoch6d), ett hus (dom), bilar (samochody), hus (domy)

Rodzajnil oke6lony wystepuje w dlv6ch postaciacb' ialo:

1. Rodzainik koicowy (sufigowany):a) do rzeczownik6w rod zair en zakof,czotryct,r,a sp6lgloskq dodajemy konc6wke -EN

kzyklad en bil (samoch6d): bil + en = bilenb) do rzeczownik6w rodzaj! efl zakolTczotychna samogloske dodajemy kofic6wk -N

Przyklad en kvinna (lobieta): kvinna + n = kvinnanc) do rzeczownik6w rod zain ett zakoiczor'rychna sp6lgloske dodaiemy koicfirke -ET

PEyktad ett hus (dom): hus + et = husetd) do rzeczownik6w rodzaju ett zakot.czo1r,yc}'I,a samogloske dodajemy koic6wke 'T

Przyklad etthiarta (serce): hiefta + t = hjartat

2. Rodzajnik wolnostoj4cy (prcpozycyiny), ]uLy.,[ar1y pneA prz)'miotnikiem poprzedzai4qnn rw formie okre6lonej:a) dla rzeczownik6w rodzaju er przyjmuie forma DEN

Prryklad den iijda bilen (ten czerwony samoch6d)b) dla zeczownik6w rodzaiu tr przyjmuje forme DE I

Przyklad det hiiga huset (ten wysoki dom)c) w liczbie mnogiei przyjmuje forme DE

PEyktad de vita kiolarna (te biale sp6ddce)

rodzai en (nienijali)

rodzaj e,1 (nijaki)

h Rzeczownil( moie uiy$qpowat takie bez rodzajnika. rJi:ycie rzeczowtlka z rodzajnikiemU okre;lonr.m lub bez rodzainika wpl,'wa na znaczenie w)?owiedzi

Przyklad Bez rcdzainil(a:Han at smdrges medan vi pratade. (Podczas naszei rozmowy jadl kanapka )Z rodzajnikiem nieokrslonYm:Han et pe en smiirgas medan vi pmtade. (Podczas naszej rozmowy iadl iak46 kanapkg )Z rodzajnikiem okeSlon,'m:Han et upp sm6rgasen medan vi piatade. (Podczas naszej rozmowy ziadl kanapke )

42

iwiczenia

t R"dz.iniki nieokreslone ramied na rodzainiki oLre(lone koncowe.. I : ,!kl,d Fn vi\ka

- vlakan

, en hund -r en blomma -+ en flod -t eft kna -

9 err flilt -': en giraff -

--

.ipetni, forme nieokreslona i oke61ona.:.:,(lad ett blod - blodet

13

lwnik6w

tveftmaskirl -kaffebryggare -frys -kylskAp -

ddrr -Ar-

hund -band -

:r:-:.ri fbrme okreslon4 na forme deokreslona.:=,

RodzajGenus

Kazaly rzeczo\a'nik ma sw6i rcazaj gtar.1atyc4-ny, o kt6rym informuje rodzainik nieokreslony lub okre6lon!:W iqzyku szwedzkim w liczbie poiedynczej s4 dwa rodzaje. W ticzbie mnogiei nie ma podzialu na rodzaje'

Rodzaj nienijaki UTRUMRodzaj niiaki NEUTRUM

rodzajnik nieokre6lony ENrodzajdk nieoke6lony ETr

Przyklad en pojke (chlopiec), en flicka (dziewcz)'na), ett barn (dziecko)

B Budowa rzeczownika moie nas informowa6 o jego rodzaiugramatyczn)'n:

1. Rodzaju nienijakiego (6'a) s4 rzeczowniki kollczqce si9 ra:.ELSE, ING,.ION, DOMJ 'HET,.NAD' IST,.ISMJ IKER' .ARE'

Przyklad en bakelse (ciastko), en visning (pokaz), n nation (nar6d), en sjukdom (choroba)' en legenhel(mieszkanie), en byggnad &ud,,Iek)' en aktivist (akt},wista), en socialism (socializm)' en magikel(magik), en larare (nauczyciel)

Uwasal Wyj4tkiem iest rzeczownik ett fiingelse \wiEzienie), kt6ry mimo kodc6wki -ELSE naleiy do rodzaju: er

2. Rodzaju nijakiego (e,1) sa wyrazy koiczace si9 na:ERI, .GRAM, .SKOP, TEK, .MENT, .MANG.

e,,yttaa ett raseri (w6ciek1o66), ett program (prograra), ett holoskop (horoskop)' eft bibliotek (bibliotekalett supplement (suplement), ett engagemang (zaaDgaiowanie)

f tuecrowniki rloionemaiq tali rodzai.iaki ma i,h o'rarni rzlon'\-Przyklad ett tra (alrc&'ro) + en diirr (drzwi) = en tradii (drewniane drzwi)

en sten (kamief) + ett hus (dom) = ett stenhus (kamienny dom)

uwagal Przy poznawaniu nowych wyraz6w naleiy od razu nauczy6 sig ich rodzaju'

I

UTR\,T{J El\,,fuEo,rQuH-) Tr

44

iwiczenia

'- zupelnij zdania rodzainikami nieokreslonyml:-:,

tr Forma okreSlona rzeczownika w liczbie pojedynczejSubstantivets bestimda form i singularisFormQ okreslona rzeczownika w liczbie poiedyn czej twotzynry w jezyk\t szwedzkim pzez dolEczenienika EN lub ETT do kolica $ryrazu.

Przyklad en tidning - tidningenett hus - huset

Uwagal W formie okreslonej ETT gubi jedDo T.

Od tej reguly istniej4 drobne wyjqtki. w wr?adku rodzaiu ?'1 mozna je podziete na 3 grupy:

1. Do rzeczownik6w zako6czonych na samogloske dol4czamy samo -N w formie okre6lonej.Priyktad en pojke - pojken (chlopiec), en flicka - flickan (dziewczyna)

2. okre61ono56 przez dodanie samego -N stosuiemy r6wnie2 w v/wadku rzeczownik6w z koilc6w-ER, -EL, -OR.

Przyklad en syster - system (siostra), en rykel - cykeln (rower), en doktor - doktom (lekarz)

Uwagal Niekt6re szwedzkie rzeczowniti zakoiczone na 'EN zachouuja tq sam4 form9 w postaci okre6lonei'

Przyktad en tudken - frijken (panna)

3. w zeczownikach zahoiczonych na akcentowane N lub M po utworzeniu formy okresloneisp6lgloski zostaia podwojone.

Prryklad en man - mannen (mgiczyzna), en kam - kammen (grzebieli)

l,. Wyiatki rworzenia formy okresloneiw reczownilach rodzaiu enmoinauiae w trzech kategoriach:1. w rzeczownikach zakoiczonych na samogloskg forma okreslona twolz)'rny pfiez dodanie samE litery T.

Pruyktad ett apple - applet Cablko), ett mddelande - meddelandet (wiadomosi)

2. Oke5lonos6 rzeczo$,nil6w zakoiiczonych na -ER, -EN, -EL twolz]ryny przez dodanie koicowki ETzredukowanie litery E w koic6wce slowa.

przyklad ett fdnster - fiinsEet (okno), (ett) vatten - vaftnet (woda), ett exempel - exemplet (przyklad)

3. W rzeczownikach rodzai,r ett, zakolczonych La akcentowane N Iub M w formie oke6lonej, podobnie jw rodzaiu en podwajamy ostatnia sp6lg1osk9.

Przykiad ett lim - limmet (klej), ett rum - rummet (pok6i)

Fl Formy okreslone rzeczownik6w na,czQsciei poprzedzone s4 zaimtrami wskazujacymi DEN HAR/DAR dlav dzafu m oruL DLt HAR D4R dla rodzaiu efl.Przyklad den har stolen Go kzeslo), det der tddet (tamto drzwo)

B

46

iwiczenia

T:IIa: Den der /1/ (bil)

ru eu biografr3 ett caf15 ett fdnster

17 en veg18 et1 lararer9 en frSga

tr veggen

13 mattanra spegeln15 trtjjan16 tradgarden17 sjukskiiterskan18 blomman

15

ie rodzaj '- rL6rz formE okeslon4 rzeczownik6w.:.:,

Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreiloneji okreilonej. Deklinacja tPluralis i obestimd och bestimd form. t:a deklinationen

W jgzyku szwedzkim moina wyr6ini6 5 sposob6$' tworzenia liczby mrogiej rzeczownik6w Sposoby tezywane s4 deklinacjami. Istniej4 pewne tyzraczDiki pozwalai4ce zaklasfikowa6 rzeczowniki do konkredeklinacji.

f, Do deklinacii I nald4 rzeczowniki dwusylabo e lub dluisze rodzaju cT, zakoiczone na nieakcentonD ,a-oetorl e A. fi.zbq mnog4 nieoLreilo& fivorz.,nv przez oderwanie koicowego A i dodanie koirc6wki

Przyklrd en klocka (zegar) klock a + or = klockoren jacka (kurtka) jack -a + or = jackoren skola (szkola) skol'a + or = skolorcn mb.sa (crdpka) mds' _a + or = md'$ren gata (ulica) gat -a + or = gator

fl Formq okre6lon4 w liczbie mnogiej otrz)'muiemy w deklinacji 1 po dodaniu koirc6wki NA'

Fr;rkia.r klockor + na = klockomajackor+na=iackornaskolor+na=skolomamdssor+na=miissornagator+na=gatoma

W deklinacji 1 iest kilka wyiqtk6w. Cho6 nie ko6cza siq na litera A' to w liczbie mnogiej najaoR.

Pnylrhd en vag (fala) - vlgor - vigornaen ros (r62a) - rosor - rosornaen toffel (1Gpe6) - tofflor - tofflornaen Sder (2yia) - 6dror - idrorna

I

I

It

it!!

i\

48

Cwiczenia

15.1;',.T-XHi:f i:tiJfr :x$"i,ilriT:lrzeczownik6w

16

i Min mamma har fem (vaska), Varfdr finns det tvA (tavla)I vi meste kijpa (strumpa)4 Peter vill ha tre nya (mdssa)s Du mtute packa ner nagra (trijja)5 Det finns en massa (fluga)7 Pebordet sdr tio (flaska)8 Kenner du alla (flicka)9 Ni har sadana vackra (lilia)

10 Villni kiipa nagra 0ampa)

!

i det har klassrummet?till lonas.

, det kan vara kallt.i kitket.

i tradgerden.til lagenheten?

t 4 , Uzupelnij Iuki brakuj4cymi formami rzeczownika w nastepuj4cei kolejnosci: liczba poiedyncza nie-l!frt o6'."1or",1i.zba pojedyncza okre6lona, liczba mnoga nieokre6lona, liczba mnoga okre6lona.Przyktad en flicka - flickan - flickor - flickorna

345 en geva6 plankan

villan

manniskot

789 en limparo mlTan

kulorna

r314

15

frallorkappoma

1 (i.3 Uzupelnii opowiadanie brakui4c].mi rzeczownikami w liczbie mnosiei nieokreslonei.Anette har en fin affar med tvA /1/ (kassa)12/ (vaft) dar, ti1l exempel nAgot att ata: /3/ (Iadisa)

,/5/ (papdka) och /6/ (peNika) . Men det ar inte allLHos henne kan du ocksa kdpa olika /7/ (Uomma) :/8/ (pAslditja)/9/ (tusenskiina) eller /10/ (ros) . Anette siiljel ti11 och med/11/ (eqna\ och /12l (kanna) . Alla i staden gillar hennes aff:ir.

Du kan ktipa olika, /4/ (s\rka)

49

P,zykiad en bil (samoch6d)en bro (most)en fru (Zona)en haj (rckin)en koPP(filiianka)

w formie nieokreilonej

bilar+na=bilarnabroar+na=broarnafflar+na=fruainahajar+na=hajarnakoppar+na=koPPama

Liczba mnoga rzeczownikai okreilonejl Deklinacja z

Bc

pturatis i obes[emd och bestimd form' z:a deklinationenDo clekhracii 2 nalei4 rzeczowniki rodzaiu en, kt6rvch liczbs mnog4 nieokre6lonq

tlvorzvmv przez dodanie

koic6wki -AR.

Liczbc mnoga okre6lon4 uzyskujem)" dolqczajac dodatko$'o do AR koic6wkq -NA'

W deklinacii tei znalduja siq rzeLrorniki dlius-vlabo've zakoirczone na rieakccnto}raDe II EL EN oN'l;-:ilH;H;;;:;;ii ii.,.t*

-^,gi.j ; ;;;;ienionvch koic6$'ek znika sanogloska E rLlb 1r $rypad.ku kofc6wki oN samog]oska O'

Przyklad en Pojke (chloPiec)en cykel (rower)en botten (dDo)en morgon (ranek)en syster (siostra)

E

,)oir< -e - ,r n^ilar pnikdr - rra - Doi -rndiun.1 -.*"- ,yr.l,. ,vklar-n" -'llLrnah.flcn

--

I ar - hort.ar bnrtndr I nr = D".'r"rnamorgon o + ar = morgnar mofgnar+ lla = nlorgrlarnasyster -e + ar = systrar systrar + rla = svsrrarna

W deklinacji tej znajduj:t siE r6rvniei rzeczorvniki o koic6ivkach -DoM' 'I\G' lS -I-Eli'

p,zvklad ensiLkJom ttho)obd) 'jukdnm+"r 'iutd"mar'irkdomar*-'-i't]aot "'na'-' - ".

ra"l,n r|ni".zloni.t '5ning*nr-virringar \eningar -ra-\ari fe:rna.n tn*oi. rt"t.eul kompi'r dr ' k"mpi'ar knmpr'dr - nd ror'PrYrni"" "*,"f ,.orrrli.,", 'rorlck ' dr - 'rnrl'\ar 'tnrletrJ"

11 - ' nr" \"rnn

W clFklinJ(ii l Tndi(ltrjc.iq w;ere "/'./o$nikud ied"6'rlabor'1' h' 8I".':" "'d-:'-*'"eeo lr\tcriu'1'

1,0,. "*i "r" i. o.r,";ni, o.r idn".,r,u""."" , "+r,,,.,i

./c.ipi. forn.E.,. /b, -r-ue;Fi rnr"Jl.u

;;;;lii";"';;,i.;,,"$ niro'. ,oo/ai'r ' a rrlcba zatem 'pr'rwdza'l u 'ror'rrrIbil+ar=bi1ar

hai+ar=haiarkopp+ar=koPPar

uwasal Gdv rzeczounik koiczy siq na aLcentowane, dlugieMtub N' przyt$'orzeniu liczb( mnogiej sp6]gloska"-""

';.,:i;;;;'"".. p"a"u'i" '"r p"1

'"o""ni' ri' "bv poiLdi Ii'/e' o -F''o '' '

Przyklad en kam (grzebie6) - kammcn - kammar - kammarna

5o

Cwiczenia

l7 t Urwow Ii, /be mnogq nieokrtilonq podany(h w nawiasd, h rreczownilow.L . I Przyklad fanne har tre (bil) bilar.r lag har tio (finger)2 HaD har en massa (fhck) i ansiktet.3 Bosse mtste ha nya (stdvel) i 5r.a Att bita pe (Mgel) ar ime fint!5 Vill du ha n8gra varma (tulle) ?6 Vi har tre (cykel) hemma och du vi11ha en ny?!I Ni m6're vanra ti (imm")8 Negm (ungdom) ventar pe bussen.

17

l7 , Uzupelnij luki brakuj4cynri formami rzeczownika. wyst9puia one w kole,nosci: liczba pojed],nczaL .4 nieokreslona. )iczba pojedynrza okreslona, liczba mnoga nieokreslona, liczba mnoga okre6lona.Pryklad en pojke - pojken - pojkar - poikarna

l en vag

9 Brittas och Kajsas (make)10 Ta pe dig (handske)

dngen3

5 en avdelning6 atmen7I9 en pa{m10 banken

13 en kniv14 rekningenr5

,obbar tillsammans., det ar se ka[t.

6\,' ngar

sjukdomar

menmgar

kopparna

17. 3 Uzupelnij opowiadanie bmkujacymi rzeczownikami w liczbie mnogiej nieokreSlonej lub okreslonei.Jag har en vaninna som heter Marit. ]ag gilla( henne valdigt mycket men hon har en lite kon-stig smak. Marit har en fin ny hgenhet men alla /1/ (vagg) dar ar graa medanalla /2/ (ddtr) har g{iin ftirg. I solaummet star fie brcda rdda /3/ (sang)

som ster bredvid ar rosal Marit klar sig ocksalitt konstigt. Hon har menga rutiga gulrijda /5/ (kjol)

men de /4/ (stol)

blea /6/ Glus)/7 / ldtlk)

medan /9/ (bulle)Ar hon fargblind?

som hon matchar med. Vi brukar fika tillsammans hemma hos henne. Marits

ar alltid bruna. Vi dricker kaffe i oraneefargade /8/ (kopp)

5r

Iigger pe svarta /10/ (ta[rik)

Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreiloneji okre6lonej. Deklinacja 3Pluralis iobest6md och bestlmd form.

B

c

Liczbqmnog4wdeklinacji3tworzymyprzezdodanickoilc6wkiERlub.R.Dotejdeklinacjinaleiarzeczow.niki zar6wno rodzaju 41, jak i rodzaju er.

Forme okre6lonq w liczbie mnogiej otrzymuiemy po dodaniu do koiic6itki liczby mnogiej drugiej kon-c6wki -NA.

Spo6r6d rzeczo nik6w rodzaiu en do deklinacji 3 nalciq.

1. Rzeczowniki pochodzenia obcego akcentot'ane na ostatniei s1'labie.Przykl.d en maskin (maszyna)

en kosilm (garnitur)en rragedi (tragedia)

maskin+er=maskinerkostlrm+er=kostlrmertragedi+er=tragedier

hend+er=hander

film+cI=filmerteip+er=teiper

3:e deklinationen

maskiner+ na = maskinernakosr,\ er + na = kostymernarragedier + na = fiagedlema

hander+na=handemanatrer+na=niittema

filmer+na=fiimemateiper+na=tejpema

2. Rzeczowniki jednos,vtabowe z przegiosem (zamianE sa ogloski w rdzeniu) $'liczbic mnogiej'

3. Rzeczowniki zakoilczone na-NAD, SKAP, 'AR, HET, -ELSE, lor"".mSnad+er=manader minader+na=mAnaderna

Pryktad en hand (dlon)en nart (noc)

Prryklad en film (film)en rejp (ta6ma)

Przyklad en ko (krowa)en sko (but)

Przyklad en mdbel (mebel)en dekan s (dziekan)

Uwaga! Rzeczownikizakoiczonekonc6wka "US.

Przyklad en mAndd (miesia()en kunskap (umiejetno66) k nskap + er = kunskaper kunskaper + na = kunskaperna

4. Wiele rzeczownik6w jednosylabowych.

5. Rzeczolvniki pochodzenia obcego zakoiczone na nieacentowane DL, _EN, _ER, oR, _Lrs'miibel 'e + er = mtibler mdbler + ua = m6blemadekanus us + er = dekancr dekaner + na = dekanerna

na nieakccntolrane EL, lR Ird,4 t s li(7bie mrugi(:. W)padu ,ak2e

6. Niekt6re zeczo niki iednosylabowe zako6czone na samoglosk (kofic6rvka liczb\- nDogiei:

D Spo5r6d {zeczouDik6w rcdzaiu f, do deklinacii 3 nalei4:

Pryklad ett bageri (piekarnia)ett konditori (cukiernia)ett kaf6 (kawiarnia)

Przyklad ett museum (mLrzelrm)

1. Rzeczowniki pochodzenia obcego zakoiiczone na zaakcentowanE samogloskE (m iD' -ERI, oRI)'bage + er = bagerier bagerier + na =bageriernakonditori + er = konditorier kondirorier + na = konditodemakaf6+er=kaf6r kaf6er+na=kaf6ema

2. Rzeczowniki pochodzenia obcego zakoliczonc na EUM, JUM.

ett gymnasium (liceum) gymnasium -um + er = gFnnasieruwasa! w rzeczownikach tych w liczbie mnogiei wpada konc6wka uM.

museum um+er=museer museer+ra=nrseernagynnasier+ na = glmnasierna

iwiczenia

Hur manga (station) meste jag eka?Der har ar inqcr ,obb liir (dma,rir)I den har staden finns detbara tve Gonditori)Vilka 0and) ska du besbka i er?Hon vil salia sina (aktie) och gijra en Eng resa.Han Lrndervi"dr p; ni olika lgymna.ium)De {annar her i ,re (nanad)Lena tar manga (bild)Den hzir alfl,iren ar k;nd tijr gndd (vin)Vad ar det ftjr (dumhet) !

handerjournaiisterna

en park

18

1 8.1 i;'JfllTff il:::; H,"jjfi"ffi:,'#anvch w nawiasach rzeczownik6w

3

456

18.2 iffi;i,';i;.';;fJ3iltJ:t:1il";::?#*{"HTi,:fi:?J",,':fi::::;:'ifft'.f.,"'"Pnyklad en text - texten - texter - texterna

1 en butik

1I9

l

5678

andra /3/ (mijbel)

paraplyerna

, olika /a/ (appara$

,/2/ (fet6l ochsom man anvander hem'

Ar inte hdga. Hon har mSnga

skor

9 en spanror10 damen1, tandernarl el mAnadr4 kunskapen1t museer

2 upel n iJ opowiadanie hrakuj4clani rzeczownikami w liczbie mnogiej nieokreslonej lub okreslonej.Karin iobbar pA ett varuhus. Honsalier/1/ (eardin)

6, (k11nd) och pa kvalarna ar hon ffijtt och har ont i /7/ (fot)Helst skulle hon vilja jobba pd en blomsterhandel, f6r hon tycker mycket om att bindaE (blombukett)

r,r, Der ar eI billig \drlrhu.. se 5 (pris)

Liczba mnoga rzeczownika w formie nieokreilonejpluralis i obesiiimd och beatemd form. 4:e deklinationen

AB

Liczba mnoga nieokre6lona w deklinacji 4 tworzymy przez dodanie kofic6i1'ki \'

Do tejdeklinac,i nalei4 wyl4cznie rzeczownil'j rodzaiu 't zakoilczone na sanroqlo'kg'

Pnyklad ett yrke (zaw6d) 1.rke+n=Fkenett irimilrke (znaczek pocztowy) ftimerke + n = frimerkenett kna (kolano)ett piano (pianino)

kna+n=kDanpiano+n=pianon

uwagat W teigrupie wyj4t1'jem sa rzeczowniki e" ogd (oko) i ed ora luchol

ett dga (oko) forma nieoke6lona: bgonetr iira (uchol forma nieolredona: bton

forma okrslonar (igonenibr a oire-i]ona, aronen

c w(I6al rzeczownik6w rodzaiu e,, natdacr-ch do deklinacji I duiq gruP< .:anosi4 rzeczo$niki odimieslowo-

we zakoiczone na NDE, _ENDE, oznaczajace przedmiors i aarti-ila'

Przyklad ett meddelande (info{macja)ett fdftroende (zaufanie)ett,ttrande (w)?owiedz)ett pestaende (twierdzenie)

FormQ okre61on4 w liczbie mnogiej otrzynuiemy po dodaniu kon"'\ }ir -1'

Przyktad meddelanden + a = meddelandenafdrtroenden + a = fdrtroendena]'tffanden + a = ,ttrandenapAstienden + a = pdst6endena,'rken+a=]'ikenafrimarken + a = frimarkenaknen+a=knanapianon+a=piano[a

meddelande * n = meddela:r,ienf6rroende * n = a6rtr,rendenl.trrande*n=\Ttiandenpesraende * n =Pasl,enden

54

iwiczenia

.l ,. .,/ .,?b( mnoq.1podan1, h u ndwid.ach rreclownik6$.. I :.:vU,d De lur tve (piano) pianon.

, lag dijmmer ofta om ett monster med lem (dga), Boken bri4ar med tva korta (motto)I Hans (pastaende) iir inte sanna.I llet finns inga pengar pa firmans (bank*onto)t '.' r p;.r (Jkerhehbelr.)6 I den trista staden finns inga (ndie)- l. \i' har lenqa (r,ra)8lagh tre nya (meddelande) pi min mobil.9 lo,r behdvPr n)a Gkosnijrel'o Peter jobbar pe tva olika (bygge)

, l,retnij luki braliujacl,mi formami rzeczownika w nastqpujacej kolejnosci: liczba poiedyncza. L

. -= . un a, li c zba pojed!,n c za oI reitn na, liczba mnoga nieoke6lona, liczba mnoga okre6lona.:.:vklad ett epple applet - applen -:ipplena

19

,erbelte

3

16

9 efi omrede

5 cri stre5

'3

suddgummit

fi,rhalandet

hjertan

binhaftena

kviftona

tacketstallen

.3 :rpelnii opowiadanie bmk1ljqcymi rzeczownikami w liczbie mnogiei nieokreslonej..\nna och ]anne har tre stjner som leker mycket i skogen. De slSr sig ofta och fAr /'1 / (blAm:irke)

. De leker ocksa pa angen och da far de /6/ (Sr:isstla)

pa olika /2/ (stalle)och i sina /4/ (ansilne)

pi kroppen, serskilt pe /3/ sina (kna). De tycker om att leta efter /5/ (fagelbo)

i hAret och

eller utrat-blir mycketsmutsiga. Sedankommer dehem och tvattar sigmen de vill inte tvattasina /7/ (dra)

. Pa morgonen eAr deras fiilaldrar till silla /8/ (a ete)rar olika /9/ (arende)srannar de hemma och tittar i sina /10/ Oafte)

eller ordnar l2 (roro). De springer pojkarna till skogen. Ibtand regnar det. De

med /11l (ftimarke)

Pluralis i obestemd och bestlimd form. 5:e deklinationen

Forma liczby mnogiej nieokre6lonei rzeczownik6t'\' naleiqcych do deklinacji 5 jest identyczna z formq nie-okresloDa liczby pojedynczej

Prryklad ett hus (dom) 2 husen bagare (piekarz) 2 bagare

Do tej deklnracji nalci4 rzeczo$miki:

1. rodzajuj e,, zakonczone na sp6lgloske.Pnyktad ett problem (Problem) 2 problem

ett papper (kall'alek papieru) 2 pappel2. a rakie rzeczo\rniki rodzaju cn zakoilczone na',{RE

Przykiad en lerare (l1arczlciel) 2larare".,

roln,,,,1" 1',bar 2 [-,ntn"'.3. oraz rzeczowniki rodzaiu en zakoiczode na _ER. oznaczaj4ce nazty zatrod6w lub narodowosci'

PEyklad en tekniker (technik) 2 .ekniker

Liczba mnoga rzeczownika w formie nieoki okre6lonej. Deklinacja 5

2 belgier

re6lonej

B

c

E

el betgier iBelg)

w6r6drzeczownik6wrodzajuennaleiqcychdodek]inacji5osobn4grupestano\,\.i4rze.zownikiodiDieslowowe zakofczone na -NDE lub -ENDD okreslaiEce osoby'

Przyktad en studerande (studenr) 2 studerandeen geende (przechodzien) 2 gden'le

FormE okre6lona w liczbie mnogiejotzymujemy po dodaniLl koic6wki -EN do Eeczownik6w rodzaju erlubl

Iiwiczenia

2 0. 1 y,'J-ffi 'f"'l;Ji::?"*H,.:} n"ff :asach'Izeczownik6w

20

r Tve (man), Det finns we (hotell)

sitter och praiar.i staden.

3 Jag kommer iheg alla (telefonnummer)4 Kan du kijpa tvA (liter) mjblk?5 Alla (svetsare) har ftir hdga lijner.5 Hur mtnga (sprAk) talar du?7 Det ar tre (mil) till staden.I Pa rcstaurangen finns det bara tre lediga (bord)

tn ', Lzupelnrj luki brakuja().rni tormami zeczownika w nastepujacej kolejnosci: liczba pojed)arcza nie-4r," '

olre(lona, li(zba pojed),ncza olreslona, liczba mnoga nieokreslona, liczba mnoga okreslona.Przyklad en larare - Hraren - lairare - lararna

1 ett djur

l

561I

en belgier

teget

studeranden

Iekare

krllarna

gassen

'l

:.:::acz ir rekscie te rzeczownili, kt6re wystqpujE w liczbie mnogiei okre6lonej.i:,

Rzeczowniki policzalneRiiknebara och oriknebara substantiv

i niepoliczalne

'1. Subsrancjc i materiaty:Przyklad kaffe (kal\?) r,'arten (woda)

salt G6l) ris (ryi)ul1 (welna) tre (drew-no)

2 karrer (2 koty)2 hus (2 domy)2 applen (2 jablka)2 bilar (2 samochody)

fattigdori (bieda)Sodhet (dobro)fred (pok6j)

2. Poiecia abstrakcvine:Pzykrad kerlek (milo66)

ondska (z1o)hat (nienawisa)

varme (cieplo)tuihet (wolnoat)kijld (zimno)

Gammal kairlek rosrar aldrig (Stara ilosa nie rdzewicic.)Har du en jacka? lag darrar av kiild. (Masz kurtke? Trzese sia z zimna.)Nlenga menniskor meste kenpa fdr fred. (Wielu ludzi mt1si !va1czy6 o pok6i.)

a Rzeczusniki niepoliczaln. mrjq:

1. albo tylko licz-bq pojedyncz4,Przyklad kaffe (kawa), te (herbata), vanen 6voda)

2. albo tylko liczbg mnog4.PEyklad pengar (pieni4dze)

h Przcd rzeczownikami poli.zalnynli w liczbie poiedynczej stawiamy rodzajnil E\ lLlb Erl', z kolei przed rzeU czounilami niep,lic,.rlnvmi ioinek nieokreslony N-,\cor, rAcor,licn-r. lub stosu;emy fornqbezrodzajnikowa.

Przyklad Det ligger en bok pe boder. (Na stole lety ksiazka.)Der ster en flicka fran min klass dar. (Tam s.oi dzicwczvna z nojej klasl.)Har du negra varma klader? (Czv masz jakie6 cieple ubranie?)Iag eter intc kijtt. (Nie je1n miqsa.)

58

A Rzeczor'!'niki policzalne io takie, kt(lrc maja zar6wno liczbe poied]'ncza' jak j nnoga'

Przyktad en katt (kot)ett hus (dom)ett iipplc (jablko)en bi1 Gamoch6d)

tt R/e,/o$ril i,1cpol'./dlncokrF.ldia'/F./)lubf,oiq'i".kor!'hnrcmo,'ndpuliL/v':E'(meka)(deszcz)(zelazo)

lag ddcker aldrig kaffe. (Nigdy nie pljQ ka$'y.)Min trdja ar siord av ull. (M6i slvcter jest zrobiony z welny )Du anvander frir nycket salt. (Lirvasz za duio soli.)

Cwiczenia

t.l 'l Podziel rzeczowniki na policzalne i niepoliczalne, za.czyraj4c zdanie od ,,Det ai': PEPPAR, HUS,41. I ptNNA. vqrr rr. svdn. BoRD. vlol. xoLD. r yKFL. iAtr. 5o.xr R. R15. polxF. D6RR. Lr fi.BLI \, I q I I L, I l\1, LR, lA \ DBOR5I L, 6G A.PPyklad Der;r salr. Der;r en \rol.

21

ai t \\'sraw rodzaidk EN lub ETT Drzed rzeczownikami policzaln],mi. Rzeczownild riepoliczalne pozo-4 1.4 .,u* u., ,oa,,i,;r.,.Prlyklad Vill du ha en flaska iil?

1 vegetarianer ater inte kiitt. De ater grdnsaker och fisk.

Niepoliczalne

1 Det ar

4

6

1

8

9

Policzalne

r Det ar

3

45

6

78

9

bit kaka.

ros, nar han gfu ut med Monika.

z Tienal Jag vill ha kopp kaffe ochI Hennes halsband er giort av guld.a Jag far altid sand i skorna, nar jag promenerar pi stranden.5 Du meste kdpa vatten, sm6r och mjiilk.6 vifl du ha kaffe eller te?

Jesper kiiper alltidFmnsman ater

789

ost och ddckerMin mor sager, att det ar ohalsosamt att drickaMina ftiraldrar har sommarsruga. dar vi har semester varle 6r.

Lzupelnij zdania rzeczoiamiKami: KAFFE, KUSIN, \TT.KORT, FRAGA, KILLE, MJ6L, SMORGAS, VATTEN.Pamiataj o rodzajniku przed rzeczownikami policzalnymi.Prlyklad Har du miijlk i kaffet?

r Degen ,r giord rv o(h

rdtt vin.juice.

n.3

til mig?I ]ag kenner fren USA- Hans mor Ar fran Sverige och han talar perfekt svenska.4 Har du tid nu? Jagharbara tilldig.5 Maria kiiper alltid nar hon kijr till arbetet.6 Jag har som bor i Sydaftika. Jag vill garna besdka honom en dag.

, Vill du skicka

7 Min syster ddcker alltid

59

till frukost.

Dopelniacz

B

w iszyku szvredzkim wyst9pujE iedynie dwa przypadki: mianownik (No,ninahi,) i dopelniacz (Geritu). Do"pelniacz informuje nas, ie kto6 lub co6 jest w czyim6 posiadaniu. Formq lego przypadka tworzymy prezdodanie do rzeczownika litery S.

Uwa8.l Rzeczo$rik po s-dopelniaczu ma formq nieokre6lon4.

Pnyklad Det ar en poike. (To jest chlopiec.)Det ar en poikes hund. (To jest pies chlopca.)

Dopelniacz mozemy tworzy6 dla wszystkich form rzeczownika, niezaleinie od okrcslonoSci i liczby.

Przyktad pojkes - pojkens pojkars - pojkarnas (chlopca, chlopc6w)flickas - flickans flickors - flickornas (dziewczynki, dziewczynek)

l. Gd) rze(rosniki kon,za.ie na.. \ lub l. rwor/E, dop.lni.rz. nie d"daiemt! pokryua -ie wowLza- z mianowniliem.Przyktad Det ar Lars. (To jest Lars.)

Det ar Lars fru. (To iest iona Larsa.)Det ar Max (To iest Maks.)Det er Ma-x boll. (To jest pilka Maksa )

S. Forma dopelniacza

Zamiast formy s-dopelniacza moina w jazyku sz('edzkim zastosoiraa z$ToI przvimko$,'v. Nie istnie,a iedno'znaczne reguly okreslaiace, jaki pzyimek naleiv uiv6 wkoDhetnm rspadku.

uwagat Nie naleiy naduz) ra6 pzyilnl Av- W tur*cji dopelrliacza $aalqpujq r6:ne inne przyimki, np. PA, TILL,MED, FOR.

Przyklad husets ddrr - dilrren till huset (drzwi domu)Charlottes slakting - slaktingeD till Charlotte (krertn\-Char1ofte)

Sveriges kung - kurgen i Slerige (k61 Szrrecji)Stockholms invanare in\Anarna i Srocklolm (mieszkaici Sztokholnu)

bolagets chef - chefen fiir bolaget (szef sp6lki)matchens datum - datumet fiir matchen (data meczu)

problemets lijsning - ltjsningen pe problemet (rozwi4zanie problemu)resans bi;rjan - bc;rjan pe resan (poczatek podr6iy)

Peters fel - felet med Peter (wada Petera)metodens fijrdel - fddelen med metoden (zaleta metody)

bokens del - delen av boken (cze6a ksiarki)mdtets resultat - resultatet av mdtet (efekt spotkania)

6o

iwiczenia

r Hundarna tillLiir Birgitta. Det ar, Husen tillhdr Mattias. Det arI Barnen tillhtjr Ingrid. Det ara Datorn tillhdr A1ex. Det ers Cykeln rillhitr U[a. Det ar6 Fiinstret tillhiir Gomez. Det ar7 Applena tillhttr Gunnar Det air8 Paraplyet tillhdr Adam. Det air9 Lamporna tilhijr Ionas. Det ar,c B6ckerna tillhiir Elin. Det ar

r Pojkarna spelar boll. Det ar2 Klinnan har fie flickor

-- ::,relnij zdania formami s-dopelniacza.;.:yklad Huset har ett hog! pris. Husets pds rr fijr hijgt fijr oss.

22

.l / .r,i. ,d"ria z u2y( iem torm) sdopelnidcza oraz nieoLreilonego rreczot!4ril..r.

. I )':yktad Bnken rillhrir E\d. Der ar Evas bok.

2

3

3 Bordet har fyraben. ben ar trasiga..1 Chefen har tre sekrcterare. Alla gillar sekreterare.5 Slensson har ett stort och fint hus. Jag skulle gerna kitpa6 Flickorna har fem dockor. dockor iir gamla.

boll.flickor ar sA si;tal

kartong iir stor och bekv?im.fiin$er ar ocksa brcda.

ralt ar riid!

7I

Barnen har en snall frbken. Fijraldmrna tycker om frdken.Hundarna bor i n kartong.

9 Huset har fina f5nster10 Bilen har en ny ratt.

ar stijkiga.er duktig.

?ir raka.ar inte lyckligt.

er ofta glada.ar inte n)'tt.

ar ocksA smutsig.

er inte polack.

Zaliqp zwroty pzyimkowe form4 s-dopelniacza.,.!yklad Agaren titl huset:ir gener6s. Husets agare ar min ven.

1 Det finns menga blommor i tradgerden.? Det bor fem hyresgasler i huset.I Jan ar ledare fdr partiet.4 Det finns ry,ra ben pe stolen.5 Slutet pa boken ar dst.6 Invenarna i Gdafsk ar glada.7 Taket pa huset ar gammalt.8 Diirren till toaletten er trasig.e Problemen i ftjretaget ar stora. Jag ar intresserad avro Fiirfattaren till boken ar fran Finland.

6l

ika

Rzeczornika z rodzainikiem nieokreslonym uiy"amy, gdy:

1. m6r'imy po raz pierwszy o osobach iub rzeczach'Przyklad Petra ser en blomma. (Petra widzi iakis kwiat )

Kalle har en katt. (Kalle ma kota )

2. rzeczolvnikowi towarzyszy okre6lenie, najczesciej przymiotDik albo nawet cale zdanie'Przyklad Han har en intressant bok. (On ma ciekawa ksia,ke )

Han har en bok med vackra bilder. (On ma ksiqike z pieknymi obrazkami )Han har en bok som ar intressart (On ma ksiqikq, kt6ra iesi ciekawa )

R/1/u\vnik1 r IooT"jnrtiem okre.lon('rn u/\1v"mv qdv:

1. m6wimy o osobach lub rzeczach, o kt6rych mowabyla juz wczesniej'Przyklad Petra ser en blomma. (Petra widzi jaki6 kwiat )

Blomman ar fit. (Ten kwiat jest bialy.)Kalle har en katt. (Ka1le ma kota.)Katten heter Dolly. (TeD kot ma na imiq Dolly )

2. mo\aimy o czyms jedynpn w swoim rodzaju lub rczpoznawalnym przez iakas grupg'Przyklad Solen skiner' (Swieci slonte )

Iorden dr rund. tZiemia ie'r olrqgla.)Han jobbar i skolan. (On pracuje w szkole )

Rzeczownika bez rodzajnika uZ,'wamy, gdy:

1. oznacza on nazwy wlasne, nazwy narodowosci, zawod6w, przekonania religijne i polityczne'Pzyklad Hon heter CreLa. lOnr ma na imis Creta i

Han ar polack. (On iest Polal.iem )Berit ar tolk. (Berir iest tlumaczem.)Maria ar Protestant. (Mada jest protestantk4')KaIe er kommunist. (Kaile iest komunista)

2. m6wimy o Srcdkach transPortuPrzyklad Iag rar buss. (Pojadq aulobusem.)

tsri,r kaj, bit. (Bri,r ierdTisamochodem.r

3. wystpuje on w pewnych stalych polEczeniach z inn)'ni \trrazami'Przvklad Hon Ialar.anning. lOna mom prawdq )

Pelle\pelarpiano lPelle gra na pirninie')Vi gijr det pe skemt (Robimy to dla zartu )De gar pAbio varje vecka (Oni chodz4 co tvdziei do k a.)

4. rzeczownik abstrakcyjny wystgpuje w pol4czeniu z bezokoliczDikiem'Przyklad Han har tid atl sjunga. (On ma czas na Spiewanie )

Hon har lust att resa ti]] Paris. (Ona ma ochote pojecha' do ParIia )Carl har mod att tala sanning. (Carl ma odwagg, iebv powiedzie6 prawde )

t2nvA

ycie rodzajnSndning av artikel

B

c

iwiczenia

I .oelnii /ddnia ve, zok.rlikami w lormie nieol,Fi onej ioLre:lorel.. I o,zyklad lae ser ert hus. Huset ;r srorr.

r (bild) Bo ktjper, (veninna) Barbrc har3 Gart) Marcus vill seljaa 0;, karuo, ka) Pe bordF, .ri,5 (ring) Villdu Ie ?6 (ugn) I mirt hus finns der

ar vackerheter Johanna.ar &e veckor gammal.ringer ofta.ar av guld.ar vit.ar fransk.er inte min.er riid.er spannande.

e rbil) tu, kard kciper.o rrilm) | rbdn drrar p;

., :\ . "s "odzainik nieokrejlonv. rarr gdzic jc.r ro lonie,'zne.

.r4 ,'zyklad Anna er enbesevad mllare.1 Per erz Han arI Han kommer fran Sverige.4 Per tu svensk.r Han tar buss till jobbet.5 Pe fritiden tycker han om att ge pA

1I

78

0a0 kommer in i hamnen.(kassett) Det finns i bandspelaren.

socialist,valdigt bra arbetare.

Han har inteVen han leser

9 Han har10 Han har ockse

2 :\. , ,7e(/o$rik$ odpou ietJ niej tormre.., :.:y!iad r.olt Solen .l,iner illag {guld) Ar den a\ guldl (notn) Jag.er etr moln.

tid att lesa nycket.tidnirg som heter "Metallarbetaren".

lagenher med en vacker utsikt.gammal motorcykel.

'tr /1/ (iord) verkligen rund?" fregar /2/ (barn) i /3/ (skola). "Ja", svarar /a/ Grare) som heter K]lut. Han talar alltid /5/ (san-

ning) . Han har sjalv /6/ (dotter) och vet att det ;ir viktigt. Meniblaid meste manha/7/ (mod) . Hans dotter heter Lina och tycker om /8/ (djur)

./,1 - zupelnij zLlania nazwami zawod6w z rodzainikiem nieokreslonym lub bez rodzainika..rl :.,.klao Hdn Jkrner bdcker. Han;r liirtatrare.

: Hon jobbar pd en restaurang. Hon er som jobbar fort. ab

d

tthi

som arbetar pe en stor fabrik.

. Hon hade /9/ (kau)Hennes pappa hade /11/ (lust)

; Hon ger sprutor.llon ar.r Han tycker om bilar. I{an iir-i IIan eI som lagar god mat.6 llon jobbdr i .koldn. Hon er7 Hdn ry, ker om rra. Han arI Han har en ur{ellning. Hdn:, llon Jr .om har m;nga pdrienrerc H,n II) tscr tir nd. Hdn ;r

som dog i /10/ (bilolycka)arr ljuga oth inrF be,;rd om l2 rbilolvLlai

lakaremAlare

kockservitrispilothmrelastbilchauffdrsjukskdterska

6)

Rzeczownik

Maten ligger i det dara kyhkapet b kylskep

Det star fema flaskan b flaskorna

( kylskepen d ftysen

pa bordet.c glasen d flaskor

Det finns fem i varje grupp.a qruderanden b studentema ( studerande d studerandena

De dar ar jettefinalaljus b ljuset cljusen d lamporHar nr r kallaren.a mus b musen ( mdss d retta

fanne har trea syster b system . systrarna d systmr

chef ar svensk.a Fdretagets b Frirctaget c F6retags d Fijretagen

Huset tillhiir Erik, det era honom b hennes c Eriks d Erik

Vi maste kbpaa ett miijl b mjijl . de mj61 d det miijl

var inte fran Polen.De der

De har inga

( mannen d mannen

a plommon b applena . plommonen d applet

finns i London?i2 Hul mangaabror b bro cbroar dbroarna

13 Hur mycket kostar de der ?a villor b husen c hus d villan

14 Hon har kunning och fbruade pa sig.a en, en b ett, ett ( en, ett d ett, en

r5 skiner och der ar mycket varmt.a Manen b MAne c Solen dEnsol

16 Vara er rrasiga.a kaffebryggaren b kaffebryggama c kaffebryggare d kannorna

17 Kan du lana mig negraabok b boken c bdcker d biickerna

r8 Berit ara iivercattare b en iiversettale < 6versattaren d dversattarna

64

Rzeczownik

agare vill inte prata med oss.i Hundens b Hunden c Hrndar d Hundarna

i hLtser?: pianot b pianon c piano d ctt piano

: De dar

i

var jatteEnga-: neddelande b meddelandct c meddelanden d meddelandena

Feler med resan ar att den ar dyr, pris iir alltsa feler.: resan b resornas c resans d resa

Rnlgen ar gjord av g!ld.ren b- .nagon dettDe ha1 tre cigaretter.3 askarna b paket c paketen d ask

\rn, ta pa dig I: niissan b mtissor .miissorna d miissa

?- --zz4; -

--'

65

..N

24-33PrzymiotnikAdjektiv

BPrzymiotnik w formie nieokre6lonej tAdjektiv i obestimd form t

W jczyku szwcdzkim przymiotnik przyimuie dwie formv: nieokeslora lub okre61oD4, r' zaleinosci od zwiqzku l4czacego go z rzeczo$nikiem.

PlzymiotniknieokleslonywzwiEzkuzfzeczownikiemnieokre6lonyrnposiadatrzyformy:dlarodzajun,rodzaju en oraz liczby mnogiej, niezaleinie od rodzaju. W liczbie pojedvnczej pEvmiotniki opisLrjqcc rze'czowniki rodzaju enl,\,ysrEpuia w formie bazo'r'ej, kt6ra odnajdujemvw slownikach jako piem'sz4 Dlarodza-ju er, dodajemy do fbimy bazowcj konc6wke T, z kolei bv uzvska6 przlnniotnik liczbv mnogicj, do formvbazowei nalezy doda6 koilc6wke -4.

PEyklad en stor flicka(dura dzieuczynka)en leng vag(dluga droga)en idiotisk bok(idioryczna ksiqika)

(dnty dom)ett lengt brev(dlllgi list)ctt idiotiskt skamt(idioryczny tart)

stora applen(dure jablka)langa kvinnor(wysokie kobiety)idiotiska historicr(idjotyczne historie)

/. Plzvmiotnik nlcokeslony u;}^!any przydawkowo (!./ pozycjj plzed rzeczownikiem) zachowuje tak4 samqL t,r-q * pory, j, "....

rn iLo".i r,u ,r..rorenikiem, zwvkle po czaso$'nikach 'ala '6v6/ lub bli /stawa6

sie4'

PEyklad Det er en Hng inan. (To jest wysoki maiczyzna.)Den har mannen :ir lang. ( ltn meiczvzna jest wvsoki )

Det ar ett d)'rt piano. (To jest drogie pianino.)Det har pianot er dyrt. (To pianino jest drogie.)

Der ar nya fdnster. (To s4 nowe okna.)De fdnstren ar nya. (Te okua sa nolve.)

Nie wszysrkie szwedzkic przymiotniki oclmieniaj4 sie wcdltg tcj prostej zasad,L Wiele z ni'h odchodzi odniej czEjciowo lub z pelnie. Wiekszo66 spclnia jednak pclrn, e krvteria, kr6re pozsalaiq zaklasvfikowa6 je dojeclncj z obocznych grup, kt6re om6wioDe s4 \'!'nastqPnym rozdziale'

68

iwiczenia

1 I rLpelnii luki odpowiednim: lormJmi pr,,vmiornila.' I o zyklad grdn: en griin {ol, Fr griinr bo.d, eritna .kor

24

I viktig:4 snall: ett6 dyr: en7 billig:8 fattig: en9 ung: ett

kaffe, cn dng,klass, ett bord,

ftagor, ett problem, enbarn, kvinnor, ensang, ett sund,

kianning, eft hus,grdnsaker, ett br6d, engubbe, manniskor, ettdjur, bjdrnar, ettmorgoni ett te,

kledeldgon

lektionpojke

tiejerbdcker

glassland

par

) - zupelnij zdania odpowiedniq formq podanego przymiotnika, dobran4 do rodzaiu i liczby.'L ),zyklad qod: En ost kan vdra god.

historier?

1 blommig: Mina kjolar ar inte, smutsig: Ar poiken ofta p6 kviillen?3 h6g:Va dr:ir vaggama se her?a ren: Ilaerr ir den har duken inre5 rolig: Kan du nigra6 friskl Varfiir ?ir barner inie7 modern: Det her huset ar mycketB srark Kenner du negra ki11ar?9 largr Det har brevet er se , maste jag lasa det?,o grdn: Traden er inte an.

2 :LLpehrij zdania odpowiedniE for m4 przymiotnika, *ymiaiacego przeciwr, e znaczenie nii zawarte:.:yklad Ar lagenheten stor? Nei, den ar [ten.

, ir soppan kall? N"i,z Ar Britta smal? N"i,r Ar datorn ny? N.i,: irfanneEngsam? Nei,5 Ar stolen hard? N"i,6 Ar UIa dum? Nej,r Arbarnen siuka? Nej,3 ir vaggarna hiiga? Nei,-. -\r viigarna kurviga? Nei,. ,ir djuret matt? Nej,

69

Przymiotnik w formieAdjektiv i obestiimd form z

nieokre6lonej z

ny - nltt - nya (nowy)hl: hlett blia rniehies

amoqloska,ialy)

(t6i.rbry

A Nieregularno6ci w odmianie nieokreslonego puymiotnika moina podzielia na 3 grupy:

2. w liczbie mnogiej,3. zar6wno w rodzajrl ?ti, jak i w liczble mnogiej.

rylda (dherda

ma (glupalmanna

la"

P WyjErek sranowia te; dwa inne, barJzo popularre przlmiotniki, kt6rych nie moiDa zaklasyfikowai do iad-v n"j / nm"r^i"n), h w1;ej grrrp. choL i,h odn"idnu uLlbir ga ud rceulirDel. 5a,,gammal - gammalt gamla (stary)liten - litet - sma (maly)

uwaga! hz],miotnik liten ma nieregularn4 odmiare takie w formic okreslonej i po6wiecony iest mu odr9bnyrozdzial (33).

Grupa Speryfika nieregularno6ci Cechy plzl1niotnik6w Przyklady

z

Ei

w formie t't pojawia siepodw6jne ti

zakoilczone na dlugasamogloske

iednosylabowce z dlugasamogiosk4, zakonczone na d

iednosylabowce z dlugasamosloska. zakon.,zonc na,

ny - nltt - nya (nowy)b1a blatt blaa (niebieski),dd -,"d,, rdd" (.r".*r1,god gott - goda (dobry)vit vitt vita Oialy)vet - vatt - vAta (n1okry)

w formie er litera r zastQpuje zalon.zonerradpopr,.dtune . rilJ - .ilt