94
TUARASCÁIL BHLIANTÚIL 2017

TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

TUARASCÁILBHLIANTÚIL

2017

Page 2: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

2 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 3: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

3CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil

De réir mhír 25 (b) de Sceideal 1 a ghabhann leis an Acht um Rialáil Leictreachais, 1999, arna leasú le hAlt 10 den Acht Fuinnimh (Forálacha Ilghnéitheacha), 2006, tá áthas orainn Tuarascáil Bhliantúil an Choimisiúin um Rialáil Fóntais a thabhairt duit, i leith na tréimhse ón 1 Eanáir 2017 go dtí an 31 Nollaig 2017.

Cc: Eoghan Ó Murchú, TD, an tAire Tithíochta, Pleanála, Pobail agus Rialtais Áitiúil

Paul McGowan Garrett Blaney Aoife MacEvillyCathaoirleach Coimisinéir Coimisinéir

NÓTA D’AIRÍ

Page 4: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

4

Page 5: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Buaicphointí Coimisinéara do 2017 6

Ráiteas um Leas an Phobail 10

CER Eagraíocht 2017 11

Éifeachtacht Fuinnimh 2017 13

Sábháilteacht Fuinnimh 14

Líonraí Fuinnimh 24

Uisce 34

Margaí Fuinnimh 44

Ceadúnú 56

Oibríochtaí 57

Aguisín

Ráiteas Bliantúil Cuntais agus Rialachais 62

CLÁR ÁBHAIR

5CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 6: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Réamhrá

Ba bhliain shuntasach í 2017 mar a chríochnaigh muid ár n-athrú ainmnithe chuig an gCoimisiún um Rialáil Fóntais (“an CRU”). Léiríonn ár n-ainm anois obair na bhfoirne CRU i rialáil sábháilteachta uisce, fuinnimh agus fuinnimh ar mhaithe le leas an phobail.

Chomh maith leis an athrú ainmneacha, ghlacamar an deis chun ár láithreán gréasáin (www.cru.ie) a thabhairt cothrom le dáta chun go mbeadh sé níos inrochtana do thomhaltóirí agus níos éasca dár bpáirtithe leasmhara faisnéis a fháil. Ba iad na hathruithe ainmneacha agus seoladh an láithreáin ghréasáin ná tionscadail mhóra agus chuir foirne uile oibriúcháin agus earnála CRU le seachadadh rathúil.

Bhí fócas lárnach i 2017 ag obair leis an OECD mar a rinne sé a Measúnú Feidhmíochta ar CRU. Bhí an próiseas athbhreithnithe piaraí idirnáisiúnta seo, a rinneadh i gcomhréir le creat OECD chun measúnú a dhéanamh ar rialtóirí eacnamaíocha, ina eispéireas an-suimiúil agus dearfach don CRU. Tháinig deireadh leis an bpróiseas go luath i 2018 le seoladh na tuarascála deiridh: Feidhmíocht Tiomána Feidhmíochta tiomána ag Coimisiún na hÉireann um Rialáil Fóntais.

Tríd is tríd, fuair an OECD go raibh CRU ina rialtóir ardfheidhmiúil agus sholáthair sé príomh-mholtaí chun feidhmíocht a fheabhsú, go háirithe sna réimsí a bhaineann lenár ról ceannaireachta a fhorbairt, le cuntasacht agus cumarsáid níos fearr. Tá an CRU ag obair cheana féin chun na moltaí seo a chur i bhfeidhm.

Is rannpháirtí gníomhaíoch é an CRU ag leibhéal an AE. Bhí áthas orainn gur toghadh an Coimisinéir Garrett Blaney ina Chathaoirleach ar an mBord Rialtóirí den Ghníomhaireacht um Chomhoibriú idir Rialtóirí Eorpacha (ACER) agus ina Uachtarán den Chomhairle de Rialtóirí Fuinnimh Eorpacha (CEER) in 2017.

Tá roinnt forbairtí príomhúla den earnáil i leith 2017 breactha amach againn thíos, taobh le roinnt torthaí dearfacha a bhfuil an CRU tar éis a bhaint amach ar mhaithe leis an bpobal, leis an ngeilleagar agus leis an tsochaí. Ní rabhthas in ann é seo a chur i gcrích ach amháin a bhuí leis an saineolas, an tsaintaithí agus an tiomantas a léirítear i bhfoireann CRU. Ba mhian linn go léir, inár gcáilíocht mar Choimisinéirí a chur in iúl chomh bhuíoch is a táimid as an tiomantas a taispeánann an foireann ar bhonn leanúnach; is iadsan an bua is mó atá againn.

BUAICPHOINTÍ COIMISINÉARA DO 2017

6 CRU Annual Report 2017

(L-R) Aoife MacEvilly, Paul McGowan (An Cathaoirleach), Garrett Blaney

Page 7: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Buaicphointí na hearnála fuinnimh

Tá athrú claochlaithe ag an earnáil fuinnimh ar bhonn náisiúnta agus domhanda faoi láthair. Chomh maith le seachadadh beart dícharbonithe, comhtháthú tuilleadh mhargaí fuinnimh an AE, agus athruithe teicneolaíochta, tá dúshláin Brexit agus a thionchair féideartha ag na hearnálacha fuinnimh uile-oileáin agus réigiúnacha chomh maith le hearnáil fuinnimh na hÉireann. Taobh istigh den tírdhreach dinimiciúil seo, is é aidhm an CRU ná a chinntiú go n-oibríonn margaí leictreachais agus gáis iomaíoch ar mhaithe le tomhaltóirí agus go soláthraíonn na seirbhísí fuinnimh rialáilte seirbhísí go héifeachtach.

Tá margaí miondíola leictreachais agus gáis Éireannacha ag éirí níos gníomhaí, le soláthraithe nua ag dul isteach agus méadú ar ghníomhaíocht athrú agus athbheartaithe do chustaiméirí. Tá sé seo ag éirí níos tábhachtaí anois mar thoradh ar ardú ar chostais mórdhíola gáis agus leictreachais ar phraghsanna miondíola leictreachais agus gáis i 2017.

Leanann earnáil fuinnimh na hÉireann ag imirt a chuid sa fhreagra domhanda ar athrú aeráide. Le linn 2017 bhí leibhéil níos airde de ghiniúint leictreachais in-athnuaite, agus taifid nua i leibhéil treo in-athnuaite (suas le 65% de ghiniúint inathnuaite ar an gcóras ag aon am amháin). Tá Éire ina cheannaire domhanda sa réimse seo trí chur i bhfeidhm clár seirbhísí an chórais DS3.

I MEASC NA BPRÍOMHGHNÍOMHAÍOCHTAÍ CRU I 2017 TÁ:

• Ag déanamh mór-athbhreithniú ar iomaíocht i margaí fuinnimh miondíola, dírithe ar a chinntiú go mbainfidh tomhaltóirí leas as iomaíocht.

• Feabhas a chur ar chosaint tomhaltóirí le nuashonrú suntasach ar Lámhleabhar an tSoláthraithe, lena n-áirítear bearta nua chun tomhaltóirí gníomhacha a chur chun cinn.

• Ag cur chuige nua, céimnithe ar an tionscadal méadraithe cliste náisiúnta, a thosóidh ar aghaidh i 2019.• Margaí leictreachais mórdhíola iomaíocha a athrú trí thionscadal comhtháite I-SEM a chur chun cinn, tríd an

gCoiste SEM uile-oileáin, le dáta athbhreithnithe Go-Live an 1 Deireadh Fómhair 2018. • Comhlánaigh an chéad cheant Mhargaidh Acmhainne I-SEM go rathúil, tar éis imréiteach cabhrach Stáit an AE,

a sheachad mór-choigiltis thar an mheicníocht cumas roimhe seo. • Tréimhse níos fearr a thabhairt do ghiniúint in-athnuaite, lena n-áirítear seoladh an tsoláthair nua um

sholáthar seirbhísí DS3. • Ag cinneadh a dhéanamh ar an mbeartas nasc marthanach nua don ghréasán leictreachais. • Ag críochnú an rialaithe praghsanna gréasán gáis, a leagann amach ioncam, infheistíochtaí agus táscairí

feidhmíochta custaiméara do Ghrúpaí Líonraí Gáis na hÉireann sna 5 bliana amach romhainn, • Ag leathnú na buntáistí a bhaineann le gás nádúrtha le nasc nua eangaí do Ros Mhic Thriúin.• Dearcadh a dhéanamh ar iompar trí na chéad cheadúnais a eisiúint do sholáthraithe Gáis Nádúrtha

Comhbhrúite le feithiclí faoi thiomáint CNG• Ag cur ar leibhéal an AE comhairle beartais CEER / ACER don Phacáiste Fuinnimh Glan nua agus le

monatóireacht agus tuairisciú margaidh• Trédhearcacht a mhéadú trí ghníomhaíochtaí faisnéise monatóireachta agus tuairiscithe feabhsaithe, lena

n-áirítear tuarascálacha miondíola ráithiúla, ár suirbhé bliantúil tomhaltóra miondíola agus figiúirí tomhais níos cruinne ar theaghlaigh chun comparáid praghsanna

• Tá a chinntiú go bhfuil guth an tomhaltóra ríthábhachtach dár gcinnteoireacht trí chruinnithe fuinnimh Ghrúpa Geallsealbhóirí Tomhaltóirí agus ár bhfeidhmeanna gearáin do chustaiméirí.

7CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 8: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Buaicphointí Sábháilteachta Fuinnimh

Tá ról lárnach ag an CRU maidir le saol a chosaint trína sainchúram sábháilteachta. Tá an obair seo ag leanúint ar aghaidh ag leathnú agus muid ag ullmhú chun an scéim sábháilteachta suiteálaí gáis a leathnú chuig obair neamh-tí. I 2017, d’oibrigh CRU le príomhpháirtithe leasmhara chun mór-eachtra gás neamh-íogair a bhainistiú go rathúil ag dul isteach sa líonra gáis nádúrtha. Bhain sé seo lenár bhfoireann líonraí gáis a bhí rannpháirteach sa fhreagairt éigeandála don teagmhas seo. Chomh maith leis sin bhí baint ag ár bhfoirne sábháilteachta suas agus srutha ar ár gcúiseanna an teagmhais, agus tuairisc phoiblí maidir le seo a eisiúint i 2018.

Chomh maith leis sin i 2017, tugadh aird ar roinnt líonraí dáileacháin LPG nach raibh mar chuid de shainchúram sábháilteachta CRU roimhe seo. Rinne an CRU gníomh láithreach chun aghaidh a thabhairt go rathúil ar shaincheisteanna sábháilteachta aitheanta i ngréasán amháin den sórt sin agus leanúint suas le mórchlár iniúchta de gach líon den sórt sin i 2018.

8 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

I MEASC NA BPRÍOMHGHNÍOMHAÍOCHTAÍ CRU I 2017 TÁ:

• Iniúchtaí leanúnacha agus iniúchtaí ar ghnóthais gáis lena n-áirítear GNI, iompróirí gáis / soláthróirí agus gnóthais LPG.

• Conraitheoirí leictreacha agus suiteálaithe gáis neamhchláraithe a iniúchadh agus a ionchúiseamh le 6 ionchúiseamh rathúil sábháilteachta gáis agus 4 ionchúiseamh rathúil sábháilteachta leictreacha.

• Cigireachtaí sábháilteachta leanúnacha ar obair a rinne conraitheoirí leictreacha agus suiteálaithe gáis ag RECI agus RGII.

• Aistriú gach Conraitheoir Leictreach Cláraithe chuig an gclár Sábháilte Leictreach.• Ag obair le ETCI chun a chuid oibre a aistriú maidir le caighdeáin leictreachais / rialacha sreangúcháin

don NS • Tuairiscigh Monatóireacht ar eachtraí sábháilteachta peitriliam. • Feasacht an phobail a mhéadú le trí fheachtas rathúil maidir le Sábháilteacht Chláraitheoirí Sábháilte

Leictreacha, Suiteálaithe Gáis Cláraithe Éireann (RGII) agus Seachtain Feasachta Monocsaíd Charbóin.

Page 9: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Buaicphointí Uisce

Lean an timpeallacht bheartais maidir le rialáil uisce ag teacht chun cinn i 2017. Bhí an CRU ag gabháil go hiomlán le hobair Choiste an Oireachtais ar mhaoiniú seirbhísí uisce baile sa todhchaí agus leanann sé ag obair le príomhpháirtithe leasmhara maidir le cur i bhfeidhm reachtaíochta agus beartais nua don uisce earnáil. Leathnaigh an tAcht um Sheirbhísí Uisce 2017 ról an CRU, lena n-áirítear rannpháirtíocht sa Bhord Comhairleach Uisce, agus d’fhoráil sé do mhúnla maoinithe nua d’Uisce Éireann. D’oibrighomar freisin le hUisce Éireann chun tuairisciú agus trédhearcacht a fheabhsú maidir le seachadadh an chláir infheistíochta ríthábhachtach i seirbhísí náisiúnta uisce agus fuíolluisce. Tá ár bhfócas leanúnach ar leasanna chustaiméirí Uisce Éireann a chosaint.

Buaicphointí Oibriúcháin agus Trasghearrtha

Tacaíonn ár gcuid feidhmeanna Oibríochtaí le hobair rialála eacnamaíochta agus sábháilteachta an CER. Cabhraíonn ár bhfoireann Oibríochtaí linn ár gcuspóir straitéiseach a chomhlíonadh maidir le rialáil a chinntiú is fearr sa rang chomh maith le clár oibre athchóirithe na hearnála poiblí a sheachadadh. Tá acmhainn agus seachadadh ár bplean gnó bunaithe ar ár n-uirlis comhtháite pleanála agus tuairiscithe gnó.

Ba chomhlíonadh an chóid rialachais nua do chomhlachtaí san earnáil phoiblí príomhfhócas oibríochtúil do CRU in 2017 agus muid ag nuashonrú agus ag cur feabhas ar ár bpróisis rialachais chun ailíniú leis an gcód nua. Chomh maith leis an athrú ainm ar CRU, seachadadh láithreán gréasáin nua CRU.ie, athbhreithniú OECD agus forbairtí oibríochtúla eile, sheol an CRU Straitéisí nua TFC agus Acmhainní Daonna, a bhfuil sé mar aidhm acu seasamh níos fearr CRU agus a fhoireann chun a sainchúram a leathnú agus a dhúshlánach.

Go raibh maith agat

Ba mhaith leis na Coimisinéirí buíochas a ghabháil lenár bpáirtithe leasmhara uile a chuir go cuiditheach lenár bpróisis chomhairliúcháin fhoirmeálta, le fóraim tionscail agus le tomhaltóirí agus le plé eile foirmiúla agus neamhfhoirmeálta ar fhorbairtí earnála. Éisteoimid agus cuireann do ranníocaíocht ár bpróisis cinnteoireachta.

Tá na Coimisinéirí arís an-bhuíoch don fhoireann CRU, a d’oibrigh go crua chun leas an phobail a sheachadadh agus tá difríocht dhearfach déanta acu. Tríd a n-iarrachtaí, lean an CRU de bheith ag seachadadh a mhisean, a fhís agus a luachanna i rith 2017.

9CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

I MEASC NA BPRÍOMHGHNÍOMHAÍOCHTAÍ CRU I 2017 TÁ:

• Obair fhorleathan a ullmhú le haghaidh dhá mhórchomhairliúchán maidir le hathrú ar chóras muirearaithe Ceangal Uisce Éireannacha agus lena réimeas muirir Neamh-Thíortha.

• Éifeachtúlachtaí tiomána trína éileamh ar Uisce Éireann costais oibriúcháin a laghdú faoi 20% idir 2015 agus 2018, agus torthaí níos fearr á seachadadh do chustaiméirí.

• Trédhearcacht a mhéadú trí chéad Tuarascáil Feidhmíochta Uisce Éireann a fhoilsiú i mí Lúnasa 2017 agus a chéad tuarascáil ar Infheistíochtaí Caipitil Uisce Éireann i Meitheamh 2017.

• Monatóireacht leanúnach ar chur i bhfeidhm Uisce Éireann ar Lámhleabhair Chustaiméirí CRU, ag leagan íoschaighdeáin seirbhíse do chustaiméirí intíre agus do chustaiméirí neamh-tí.

Page 10: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

10 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Rialtóir Fóntais na hÉireann

In 2014, chuir an CRU tús le hathbhreithniú ar a Phlean Straitéiseach agus tosaíochtaí don tréimhse 2014-2018.

Is é an CRU an comhlacht neamhspleách in Éirinn le misean ‘uisce, fuinneamh agus sábháilteacht a rialú ar mhaithe le leas an phobail’.

Mar chuid dár bhfís, déantar leasanna gearr agus fadtéarmacha an phobail a chosaint trína chinntiú:• Soláthraítear fuinneamh go sábháilte;• Fanann na soilse ar;• Leanann an ghás ag sreabhadh;• Soláthar iontaofa uisce glan agus cóireáil

éifeachtach uisce fuíolluisce;• Tá praghsanna tomhaltóra fuinnimh agus uisce

cothrom agus réasúnta, agus• Is é an Rialachán an cleachtas idirnáisiúnta is fearr.

Le linn ár misean agus ár bhfeidhmeanna reachtúla a chomhlíonadh, tá sé ríthábhachtach go bhforbróidh agus go gcloíonn an CRU le príomhluachanna na heagraíochta ionas go mbeidh gach páirtí leasmhar, agus go háirithe an pobal, muinín orainn agus go bhfuil creideamh againn go bhfreastalóimid iad i gceart mar rialtóir neamhspleách.

Agus muid ag rialáil, leagtar béim ar:• Tá muid tiomanta don tseirbhís phoiblí -

gníomhóidh muid i gcónaí ar mhaithe le leas an phobail;

• Gníomhúimid le sláine i ngach rud a dhéanaimid;• Tá muid gairmiúil inár ndéileálacha le páirtithe

leasmhara;• Tá rochtain againn ar pháirtithe leasmhara - táimid

ag éisteacht leis an méid atá le rá ag daoine;• Tá muid comhréireach agus oibiachtúil - déanaimid

cinntí cothromaithe;• Tá muid trédhearcach - táimid ag scrúdú agus

táimid tiomanta do chinntí a mhíniú;• Tá muid freagrach as ár gcinntí agus as an gcaoi a

gcaitheann muid ár n-acmhainní, agus• Is mór dúinn ár bhfoireann a luacháil agus a

fhorbairt - is iad ár n-acmhainn is mó atá againn.

Chun eolas mionsonraithe ar ár gcuid oibre féach ar ár láithreán gréasáin ag www.cru.ie.

Dleachtanna agus Feidhmeanna CRU

Is é an CRU rialtóir neamhspleách fuinnimh agus uisce na hÉireann. Bunaíodh an CRU i 1999 mar Choimisiún um Rialáil Leictreachais, ag athrú a ainm chuig an gCoimisiún um Rialáil Fuinnimh i 2004. Chun a shainchúram a leathnú a léirigh rialáil eacnamaíoch an uisce ó 2013, d’athraigh an Coimisiún a ainm chuig an gCoimisiún chun Fóntais a Rialáil i nDeireadh Fómhair 2017. Déantar an Coimisiún a mhaoiniú trí thobhach ar eintiteas rialáilte. Seo a leanas forbhreathnú ar phríomhfheidhmeanna reatha CRU:

• Rialú Fuinnimh Eacnamaíoch: Is é an aidhm atá againn leasanna na gcustaiméirí fuinnimh a chosaint, slándáil an tsoláthair a chothabháil, agus iomaíocht a chothú a bhaineann le giniúint agus soláthar leictreachais agus soláthar gáis nádúrtha a chur chun cinn. Déanaimid rialáil comhpháirteach ar an Mhargadh Leictreachais Aonair mórdhíola uile-oileáin (SEM) lenár gcomhghleacaí i dTuaisceart Éireann, an Rialtóir Utility tríd an gCoiste Margadh Aonair Leictreachais (SEMC), an comhchomhlacht cinnteoireachta atá freagrach as gach ábhar a bhaineann leis an oileán uile-oileánda margadh mórdhíola leictreachais.

• Rialú Eacnamaíoch Uisce: Is é an CRU an rialtóir eacnamaíoch don earnáil uisce poiblí agus fuíolluisce, a chuimsíonn na seirbhísí a sholáthraíonn Uisce Éireann. Is é an príomhchuspóir atá againn ná leasanna chustaiméirí Uisce Éireann a chosaint.

• Gearáin Chustaiméirí (Fuinneamh & Uisce): Tá feidhm thábhachtach ag an CRU maidir le cosaint an chustaiméara trí ghearáin a réiteach go bhfuil custaiméirí le cuideachtaí fuinnimh agus le huisce Éireann.

• Rialú Sábháilteachta Fuinnimh: Is é ár bpríomhfhócas ná saol a chosaint ar réimse réimsí san earnáil fuinnimh. Áiríonn sé seo rialachán sábháilteachta conraitheoirí leictreacha agus suiteálaithe gáis (lena n-áirítear gás nádúrtha agus Gás Peitriliam Leachtach (LPG). Is é rialtóir sábháilteachta an tionscail gháis nádúrtha abhainn (a chlúdaíonn stóráil, iompar agus soláthar) agus córais dáileadh píopa GPL. freisin rialtóir sábháilteachta ar eastóscadh agus gníomhaíochtaí taiscéalaíochta peitriliam in aghaidh na srutha, lena n-áirítear gníomhaíocht ola agus gáis araon ar an gcósta agus amach ón gcósta.

RÁITEAS UM LEAS AN PHOBAIL

Page 11: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

11CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Seo a leanas cuid de na príomh-phíosa reachtaíochta a thacaíonn le dualgais agus le feidhmeanna CRU:• Bunaíodh an CRU faoi bhun an Achta um

Rialáil Leictreachais, 1999, agus tá freagrachtaí suntasacha breise déanta aige ó shin. Tugadh freagracht as rialú an mhargaidh gáis nádúrtha ar an CRU faoin Acht um Rialáil Gáis (Eatramhach), 2002.

• Chuir an tAcht um Fhuinneamh (Forálacha Ilghnéitheacha) 2006 le ról agus feidhmeanna an CRU, lena n-áirítear soláthar do fhreagrachtaí breise i ngás nádúrtha agus sábháilteacht leictreach.

• Leag an tAcht um Leasú ar an Rialachán Leictreachais (SEM), 2007 amach feidhmeanna CRU maidir leis an Margadh Leictreachais Aonair (SEM) d’oileán na hÉireann.

• I 2010, leathnaíodh freagrachtaí sábháilteachta reachtúla an CRU go suntasach leis an Acht um Shábháilteacht Peitriliam (Taiscéaladh & Leathraingt), 2010. Tá méadú tagtha ar an reachtaíocht breise ar an scéim Suiteálaí Gáis Cláraithe a chuimsíonn suiteálaithe Gáis Leictreacha Tríú (LPG).

• Soláthraíonn na hAchtanna um Sheirbhísí Uisce in 2013, 2014 agus 2017 an bonn reachtaíochta le haghaidh ról CRU mar rialtóir eacnamaíoch do sheirbhísí uisce poiblí agus dramhuisce mar a sholáthraíonn Uisce Éireann. Tá an reachtaíocht seo, agus ról an CRU, ag leanúint chun cinn i gcomhréir leis an mbeartas náisiúnta.

Eagraíocht CRU

Tá suas le trí Choimisinéir faoi stiúir an CRU ag aon am amháin. I 2017 bhí na Coimisinéirí Garrett Blaney, Paul McGowan (Cathaoirleach) agus Aoife MacEvilly. Tugann foireann de thart ar 100 cúnamh do na Coimisinéirí ina gcuid dualgas, lena n-áirítear 4 stiúrthóir.

Déanann an chairt thíos achoimre ar struchtúr eagrúcháin reatha an CRU (amhail an 31 Nollaig 2017).

Garrett BlaneyCoimisinéir

Sheenagh RooneyStiúrthóir Uisce,

Cúraim Custaiméirí agus Oibriúcháin

Laura BrienStiúrthóir

Margaí Fuinnimh

John MelvinStiúrthóir Margaí Fuinnimh agus Dlí

Ann McGarryStiúrthóir

Sábháilteachta Fuinnimh

MAOIRSEACHTAR

SHÁBHÁILTEACHT

CREATLACH UMSHÁBHÁILTEACHT

MAIDIR LE GÁS

CREATLACH UMSHÁBHÁILTEACHT

MAIDIR LE PEIRILIAM

CEADÚNÚSTÁISIÚN GINIÚNA

EUDAGNSOAF

Paul McGowanCathaoirleach

Aoife McEvillyCoimisinéir

LEICTREACHAS/IDIRNÁISIÚNTA

GÁS/FUINNEAMH/TOMHALTÓIRÍ/

MÉADAIR CHLISTE

UISCE/SÁBHÁILTEACHT

LÍONRAÍ –TEICNIÚLA

LÍONRAÍ –TRÁCHTÁLA

CÓRASROCHTANA

LÍONRA

OIBRIÚCHÁN

GNÁSANNAÉIGEANDÁLA

CEER/ACER

DLÍ

I-SEM

SAMHALTÚMARGAIDH

MÉADAIR CHLISTE

MARGADHMIONDÍOLA

MONATÓIREACHT

CEADÚNÚMIONDÍOLA

PSO

CEER/ACER

ACMHAINNÍDAONNA

AIRGEADAS& PLEANÁIL

CUMARSÁID

T.F.

SAORÁIDÍ

BAINIST-ÍOCHT

RIOSCA

RIALÚCHÁNUISCE

ÉIREANN

UISCE/FUINNEAMH/

AN FHOIREANN

UM CHÚRAM CUSTAIMÉIRÍ

WAREG

Page 12: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Soláthar Faisnéise

Tá an CRU tiomanta seirbhís ardchaighdeáin, atá éasca le húsáid agus atá inrochtana a sholáthar dár gcustaiméirí i ngach ceann dár réimse freagrachta, mar atá leagtha amach inár gcairt do chustaiméirí atá ar fáil ar www.CRU.ie.

Agus cinntí á dhéanamh maidir le cúrsaí beartais, déanann an CRU comhairliúcháin fhoirmiúla go rialta le páirtithe leasmhara ar a láithreán gréasáin www.CRU.ie agus ar an láithreán gréasáin a bhaineann le saincheisteanna rialála fuinnimh uile-oileáin, ag www.semcommittee.com Déantar freagraí ar na comhairliúcháin seo a mheas sa páipéir chinntí a cheapadh. Déanann an CRU cumarsáid rialta agus bualadh le páirtithe leasmhara tionscail agus le custaiméirí. Cuireann an CRU faisnéis fuinnimh ar fáil don phobal i gcoitinne agus soláthraíonn sé seirbhís réiteach díospóide do chustaiméirí leictreachais agus gáis, trí shuíomh gréasáin CRU, www.CRU.ie agus trí chruinnithe duine le duine le grúpaí ionadaithe leasmhara agus le doiciméid foilsithe.

Creatlach Oibre CRU 2017

Shainaithin an CRU príomhthascanna straitéiseacha ina chlár oibre i leith 2017, ar foilsíodh é ar a shuíomh gréasáin ar an 26 Eanáir 2017, chun tús, gluaiseacht nó seachadadh a chur leo le linn 2017, chun spriocanna a ráitis mhisin a bhaint amach. Tá achoimre ar na tascanna siúd ar fáil san Achoimre Fheidhmeach agus pléitear na mionsonraí díobh sa chuid lárnach den Tuarascáil seo.

12 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 13: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Éifeachtúlacht Fuinnimh 2017

Mar ghníomhaíreacht den earnáil phoiblí, tá an CRU tiomanta dá chuid chothrom a dhéanamh chun na spriocanna (laghduithe) maidir le héifeachtúlacht fuinnimh a bhaint amach - 33% faoi láthair - ar fud na hearnála poibí faoi 2020. Rinne an CRU Bainisteoir Fuinnimh a cheapadh agus Foireann Bainistíochta Fuinnimh leis, atá ann ó 2011 i leith. Rinneadh Beartas Fuinnimh CRU a uasdátú i Meitheamh 2016.

Tá an CRU ag glacadh páirt sa chlár sin de chuid Chlár SEAI don Earnáil Phoiblí “Comhpháirtíocht um Fhuinneamh san Earnáil Phoiblí”. Is ball gníomhaíocht i gClár de chuid Fuinnimh Inmharthana Éireann (SEAI) i leith Ídithe Fuinnimh san Earnáil Phoiblí.

Leanann leis an feidhmíocht eiseamláireach sa bhainistíocht ar fhuinneamh agus an éifeachtúlacht fuinnimh san earnáil phoiblí a bheith ina gcuspóirí ag CRU don bhliain 2017 maidir leis an gceist seo a bheith agus tá CRU tar éis sprioc a shocrú dó féin de 50%, sprioc atá bunaithe ar a ollídiú fuinnimh de réir mar a rinne sé tuairisc do SEAI air.

De réir na torthaí ó chóras monatóireachta agus tuarascála de chuid SEAI, tá an CRU tar éis dul chun cinn suntasach a bhaint amach maidir leis an sprioc uaillmhianach seo i leith an éifeachtúlacht fuinnimh agus go dtí seo tá sé tar éis a Ídiú fuinnimh deireanach iomlán a laghdú faoi 46%.

Úsáid Fuinnimh

I rith 2017, caitheadh 177.1 MWh de fhuinneamh (oll-thomhaltas fuinnimh), a raibh leictreachas amháin ann. Léiríonn sé seo méadú de 1% i gcomparáid le 2016.

Maidir leis an obair a rinneadh i rith na bliana, chuir an CRU dul chun cinn ar roinnt tionscadal chun aghaidh a thabhairt ar athrú iompair agus ar thomhaltas fuinnimh araon. Ina measc siúd bhí suirbhé chun tuiscintí a dhéanamh ar na treochtaí iompraíochta i measc na mball foirne agus tionscadal soilsithe nua a chuirfidh soilsiú CFL le LED. Ina theannta sin, sheol Foireann Bainistíochta Fuinnimh CRU seachtaine rathúil feasachta fuinnimh i nDeireadh Fómhair, ina raibh cur i láthair SEAI ar dheontais fuinnimh, plé ar fheithiclí leictreacha, cur i láthair ar athrú iompair agus eacnamaíocht (ag an Dr. Pete Lunn den ESRI) agus fuinneamh Tráth na gCeist Dúshlán Ollscoile.

���

���

���

���

���

��

����� ����

���������������� ������������ ����������

���� ���� ���� ���� ���� ���� ����

���

���

���

���

���

���

��

����� ����

�������� ��������� �������� ��������������

���� ���� ���� ���� ���� ���� ����

���

13CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Feidhmíocht Fuinnimh go dtí seo

Page 14: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

SÁBHÁILTEACHTAFUINNIMH

AN OBAIR ATÁ DÉANTAAGAINN I LEITH

PEITRILIAM

CHEAD SÁBHÁILTEACHTAUM THAIRGEADH BEO

2,952

IARRATAS AMHÁIN NUA AR CEAD SÁBHÁILTEACHTA

IARRATAS AR ATHRÚ ÁBHARTHA

GHNÍOMHAÍOCHT FORFHEIDHMITHE

SUITEÁLAÍ GÁISCLÁRAITHE

70 INIÚCHADH7 IONCHÚISEAMH I LEITH SÁBHÁILTEACHTA GÁIS RATHÚLA

4,153

70

CONRAITHEOIRLEICTRACHA CLÁRAITHE

4,740CIGIREACHT

AR REC

3,326CIGIREACHT

AR RGI

THEAGMHAS SÁBHÁILTEACHTA MAIDIR LE PEITRILIAM

CÁSANNA SÁBHÁILTEACHA A RINNEADH MEASÚNÚ ORTHU

INIÚCHADH AGUS CIGIREACHT A RINNEADH AR SHEACHADADH, AR DHÁILEACHÁN, AR GPL(LPG) AGUS AR SHOLÁTHRAITHE

THEAGMHAS SÁBHÁILTEACHTA MAIDIR LE GÁS

GHNÍOMHAÍOCHTFORFHEIDHMITHE

SUITEÁLAITHE GÁIS

GEALLTANAIS MAIDIR LE GÁS

CONRAITHEOIRÍ LEICTRACHA

33

16

13

2

1

2

17

2

78 INIÚCHADH4 IONCHÚISEAMH I LEITH SÁBHÁILTEACHTA LEICTREACHAIS RATHÚLA

78

14 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 15: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

SÁBHÁILTEACHTAFUINNIMH

AN OBAIR ATÁ DÉANTAAGAINN I LEITH

PEITRILIAM

CHEAD SÁBHÁILTEACHTAUM THAIRGEADH BEO

2,952

IARRATAS AMHÁIN NUA AR CEAD SÁBHÁILTEACHTA

IARRATAS AR ATHRÚ ÁBHARTHA

GHNÍOMHAÍOCHT FORFHEIDHMITHE

SUITEÁLAÍ GÁISCLÁRAITHE

70 INIÚCHADH7 IONCHÚISEAMH I LEITH SÁBHÁILTEACHTA GÁIS RATHÚLA

4,153

70

CONRAITHEOIRLEICTRACHA CLÁRAITHE

4,740CIGIREACHT

AR REC

3,326CIGIREACHT

AR RGI

THEAGMHAS SÁBHÁILTEACHTA MAIDIR LE PEITRILIAM

CÁSANNA SÁBHÁILTEACHA A RINNEADH MEASÚNÚ ORTHU

INIÚCHADH AGUS CIGIREACHT A RINNEADH AR SHEACHADADH, AR DHÁILEACHÁN, AR GPL(LPG) AGUS AR SHOLÁTHRAITHE

THEAGMHAS SÁBHÁILTEACHTA MAIDIR LE GÁS

GHNÍOMHAÍOCHTFORFHEIDHMITHE

SUITEÁLAITHE GÁIS

GEALLTANAIS MAIDIR LE GÁS

CONRAITHEOIRÍ LEICTRACHA

33

16

13

2

1

2

17

2

78 INIÚCHADH4 IONCHÚISEAMH I LEITH SÁBHÁILTEACHTA LEICTREACHAIS RATHÚLA

78

Sábháilteacht Peitriliam

Is é an CRU an rialtóir sábháilteachta do ghníomhaíochtaí taiscéalaíochta agus eastóscadh peitriliam in-srutha (amach ón gcósta agus ar an gcladach) in Éirinn. Mar chuid de na freagrachtaí seo, bhunaigh CRU Creat Sábháilteachta Peitriliam (PSF) bunaithe ar riosca mar an córas foriomlán chun sábháilteacht gníomhaíochtaí peitriliam a rialáil. Faoin gcreat, ceanglaítear ar na heintitis rialáilte rioscaí a laghdú go leibhéal atá chomh híseal agus is féidir go réasúnta (ALARP).

Measúnuithe Cásanna Sábháilteachta i rith 2017

D’fhonn gnóthais peitriliam, oibreoirí agus úinéirí gníomhaíocht peitriliam ainmnithe a dhéanamh ní mór cás sábháilteachta a chur faoi bhráid an CRU agus a ghlactar leis ina dhiaidh sin. Tá trí aicme de ghníomhaíochtaí peitriliam ainmnithe, agus a gceadúnas sábháilteachta féin ag gach ceann acu: Well Work (exploration), Production and Decommissioning. Nuair a ghlactar leis an gcás sábháilteachta, bíonn cead sábháilteachta ag an CRU le coinníollacha nuair a bhíonn sé cuí.

Bhí trí Cheadúnas Sábháilteachta Táirgthe beo in 2017. Tá na huimhreacha cead agus na sealbhóirí gaolmhara liostaithe thíos:• SP08a: PSE Kinsale Energy Limited (eisithe 2016); • SP09a: PSE Chinsale Seven Heads Limited, Oileán

(Seacht gCinn) Teoranta agus Sunningdale Oils (eisithe 2016); agus

• SP01C: Shell E & P Ireland Limited (SEPIL), Statoil Exploration (Ireland) Limited agus Vermilion Energy Ireland Limited (eisithe 2017).

Fuair an CRU trí iarratas ar Chead Sábháilteachta i 2017, athraíonn aon iarratas nua agus 2 ábhar ar na ceadanna atá ann faoi láthair. Bhí siad:• Táirgeadh (athrú ábhartha): Shell E & P Ireland

Limited (SEPIL), Statoil Exploration (Ireland) Limited agus Vermilion Energy Ireland Limited. (Eisithe Aibreán 2017).

• Obair bhreise: Acmhainní Providence, Capricorn Ireland agus Sosina Exploration Ltd. (Eisíodh Meitheamh 2017).

• Well Work (athrú ábhartha): Acmhainní Providence, Capricorn Ireland agus Sosina Exploration Ltd. (Eisithe Iúil 2017).

Is próiseas measúnaithe a thug an CRU aitheantas do Chomhlíonadh (AoC) a chuireann an CRU i bhfeidhm mar chuid den PSF chun go dtabharfaidh úinéirí ardáin amach ón gcósta le fios go luath go gcomhlíonann an fhaisnéis a chuirtear isteach ina gcás sábháilteachta neamhtháirgeachta riachtanais Cás Sábháilteachta CRU. Mar sin féin, ní cheadaíonn AoC gníomhaíocht peitriliam féin agus ní ghlactar leis go foirmiúil le cás sábháilteachta.

Bhí trí AoCs i bhfeidhm in 2017:• Ocean Valiant (eisithe 2016)• Ocean Guardian (eisithe 2016)• Stena IceMax (eisithe 2017).

SÁBHÁILTEACHT FUINNIMH

PRÍOMHTHAÍOCHTAÍ DO 2017

1. Comhlánaigh na cláir iniúchta agus iniúchta bliantúla faoi na Creatlaí Sábháilteachta Peitriliam (PSF), Creat Sábháilteachta Gáis (GSF) agus Sábháilteachta Sábháilteachta (SSS) agus monatóireacht a dhéanamh ar thorthaí chun go n-éireoidh leo go rathúil.

2. Próiseáil gach iarratas ar Údaruithe le Ceadúnais Tógála agus Giniúna.

3. Scéim chlárúcháin dheonach a bhunú le haghaidh Suiteálaithe Gáis Neamh-Thíolacha.

4. Eilimintí den Chreat Sábháilteachta Gáis agus an phróisis cheadúnaithe do Cheadúnais Ghiniúna agus Údaruithe le Tógáil a fhorbairt agus a thabhairt cothrom le dáta.

15CRU Annual Report 2017

Page 16: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Glacadh le hiarratais amháin AoC i 2017• Stena Drilling Ltd. (MSV Stena IceMAX)

Fanann dhá iarratas AoC a fuair an CRU in 2017 faoi mheasúnú:• Helix Energy Solutions (MSV Well Enhancer)

Iniúchtaí agus Iniúchtaí

D’fhonn na hiarratais ar Chás Sábháilteachta a chinneadh agus na Ceadanna Sábháilteachta a chomhlíonadh, déanann an CRU plean iniúchta agus iniúchta bliantúil do gach áis a chinneadh. I 2017, rinne an CRU seacht gcigireachtaí forfheidhmiúcháin pleanáilte agus sé forfheidhmiúcháin, agus rinneadh iniúchadh amháin siar go dtí 2018.

I gcás gach ceann de na cigireachtaí, cuireann CRU Tuarascálacha Iniúchta agus Iniúchta (ROAIanna) i leith na ngnóthas / oibreoir peitriliam de réir mar is cuí. Laistigh de mhí amháin tar éis an ROAI a fháil ní mór don ghnóthas / don oibreoir plean a chur faoi bhráid an CRU ag leagan amach conas a dhéanfaidh siad aghaidh ar na torthaí. Rinne an CRU torthaí na n-iniúchtaí mar chuid dá fheidhm monatóireachta leanúnach. Cinntíonn sé seo go bhfuil na gníomhartha agus na torthaí uile dúnta.

Eachtraí Peitriliam

Nuair a tharlaíonn teagmhas tá oibreoirí agus ceanglaítear ar úinéirí fógra a thabhairt don CRU. Déantar athbhreithniú ar gach fógra eachtra peitriliam agus déantar cinneadh maidir le méid an imscrúdaithe teagmhais a éilítear ar bhonn cás ar chás. Déanann CRU athbhreithnithe ar theagmhais peitriliam mar chuid dá rialachán foriomlán de ghníomhaíocht peitriliam.

Tá gach teagmhas peitriliam a thuairiscítear do CRU leagtha amach in S. 166/2016; Soláthraítear Rialacháin um Shábháilteacht Pheitriliam (Teagmhas Peitriliam) 2016 agus an treoir maidir le tuairisciú faoi rialacháin 2016 i dTreoir CRU um Fhógra Teagmhais (CER / 16/037). I 2017, thug sealbhóirí cead sábháilteachta fógra don TFC de 17 tábla teagmhais sábháilteachta peitriliam X thíos.

Cineál EachtraLíon tuairis-cithe

A Scaoileadh neamhbheartaithe ar shubstaintí ola, gáis nó guaiseacha eile, bíodh nó nach n-adhaintear

4

B Cailliúint rialaithe maith a éilíonn go bhfeidhmeo-far trealamh rialaithe maith, nó mainneachtain bacainn mhaith a éilíonn athsholáthar nó a dheisiú

1

C Teip sábháilteachta (agus an chomhshaol) a mhainneachtain: Aon chaillteanas nó neamh-in-fhaighteacht S (E) CE a éilíonn Gníomhaíocht Feabhais láithreach

4

H Aon gortú tromchúiseach 1

I Aon aslonnú pearsanra 1

N Ag caint ar bhonneagar peitriliam amach ón gcósta nó amach ón gcósta, seachas le haghaidh druileanna pleanáilte.

6

Eachtraí iomlána i 2017 17

Tábla 1.2: Líon agus cineál na n-eachtraí a cuireadh faoi bhráid an CRU in 2017.

Gníomhartha Forfheidhmithe

Más rud é, tar éis iniúchta, cigireachta nó mar thoradh ar eachtra, aithníonn CRU sárú, go gcinnfidh sé ar an ngníomh forfheidhmithe cuí.

D’eisigh an CRU Fógra Toirmisc i 2017 chuig SEPIL, Staitisticí Taiscéalaíochta agus Vermillion Energy Ireland Limited i gcoinne Cead Sábháilteachta Táirgthe SP01C a bhaineann leis an gcineál teagmhas peitriliam ‘scaoileadh neamhthionscnaimh ola, gáis nó substaintí guaiseacha eile’. Mar chuid den imscrúdú, rinneadh iniúchadh chun comhlíonadh an ghnóthais peitriliam a chinntiú. Tar éis tuarascáil iniúchta agus iniúchta a eisiúint ag an áis, agus freagra ó SEPIL, thug an CRU fógra don ghnóthas peitriliam go raibh siad sásta leis an ngníomh feabhais a rinneadh de bhun an fhógra toirmeasc.

D’eisigh an CRU Treoir freisin chun Plean Feabhsúcháin a chur isteach i gcoinne an Cheadú Sábháilteachta Táirgthe i 2017. Bhí aitheantas ar an neamhchomhlíonadh mar chuid de ghníomhaíochtaí deimhnithe comhlíonta leanúnach an CRU. Bhain sé leis an ngnóthas gan a chinntiú go raibh gach treoracha tasc iomlán nó oiriúnach chun na tascanna sábháilteachta a aithint agus a dhoiciméadú. Tar éis athbhreithniú ar an bPlean Feabhsúcháin, d’aontaigh an CRU leis an ngníomh feabhais a mhol an gnóthas.

16 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 17: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

17CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Rannpháirtíocht Idirnáisiúnta agus Náisiúnta

Chun a áirithiú go gcomhlíonann rialáil an dea-chleachtas idirnáisiúnta, lean an CRU ag gabháil do rialtóirí náisiúnta agus idirnáisiúnta agus gníomhaireachtaí rialtais i rith 2017.Ghlac an CRU a rannpháirtíocht le rialtóirí sábháilteachta na hEorpa trí Fhóram Údaráis Eischósta na Mara Thuaidh (NSOAF), trí fhreastal ar roinnt cruinnithe agus a óstáil.

Áiríodh orthu sin freastal ar chruinniú iomlánach agus óstáil Ghrúpa Oibre na Wells agus Líonra Reachtaíochta an AE. Rinne an CRU iniúchadh ilnáisiúnta freisin i gcomhar le baill eile NSOAF. Ba é príomhchuspóir an Iniúchóireachta Ilnáisiúnta ná “Oibríochtaí Sábháilte a Chothabháil” ná a chinntiú go gcuirtear na ceachtanna ábhartha go léir maidir le cothabháil na bacainní criticiúla sábháilteachta a d’fhoghlaim na baill NSOAF, in iúl don tionscal, agus iad a chur i bhfeidhm i measc bhaill NSOAF. Bhí fócas an iniúchta ilnáisiúnta ar sheirbhísí seanchósta d’aois a raibh athrú acu ar shealbhóir oibre / dualgas. Cuireadh torthaí an iniúchta in iúl do bhallstáit eile ag cruinniú i R4 2017. Foilseofar torthaí iomlána an iniúchta ilnáisiúnta i 20181.

Chomh maith leis an NSOAF, is é CRU ionadaíocht a dhéanamh ar Éirinn ag an nGrúpa Eorpach um Údaráis Eischósta (EUOAG), an grúpa foirmiúil atá bunaithe faoi Threoir 2013/30 / AE. Chomh maith le freastal ar roinnt cruinnithe EUOAG, d’éascaigh CRU oiliúint cigire ó fhoireann iniúchta rialtóra an AE mar chuid d’iniúchadh táirgthe CRU in 2017.

Rinne an CRU dul i gcomhairle leis an mBiúró um Fhorfheidhmiú Sábháilteachta agus Comhshaoil (BSEE), Boird Pheitriliam Eischósta Cheanada-Nova Scotia agus Bord Peitriliam Eischósta Ceanada-Talamh an Éisc agus Labradar mar chuid de ghníomhairí feabhsaithe leanúnacha breise.

Cinnteoidh idirghníomhaíochtaí le grúpaí ar nós NSOAF, EUOAG agus rialtóirí idirnáisiúnta go rialtaíonn an CRU eolas go rialta le comhghleacaithe Eorpacha agus idirnáisiúnta chun ardchaighdeán rialacháin sábháilteachta a chothabháil.

Ina theannta sin, idirghníomhaíonn an CRU le Garda Cósta na hÉireann (IRCG) go rialta. Chun cead sábháilteachta a eisiúint, éilíonn an CRU go

nglacfaidh an IRCG leis an bplean teagmhasach doirteadh ola. In 2017, socraíodh go mbeadh ball den IRCG ag freastal ar an seiceáil iomláine maidir le gach cás sábháilteachta amach ón gcósta a cuireadh faoi bhráid an CRU.

Lean an CRU ag cruinniú le Cumann Oibrithe Eischósta na hÉireann (IOOA) i 2017. D’éascaigh na cruinnithe seo roinnt faisnéise maidir le gnéithe rialaithe sábháilteachta den tionscal peitriliam in Éirinn.

Córas Sábháilteachta Fuinnimh

Suiteálaithe GáisRialaíonn an CRU suiteálaithe gáis intíre chun sábháilteacht a chinntiú. Déanann an Comhlacht Maoirseachta Sábháilteachta Gáis (GSSB) an fheidhm seo i gcrích thar ceann an CRU. Leagtar amach dualgais agus freagrachtaí an GSSB sa Doiciméad um Chritéir Maoirseachta Sábháilteachta Gáis, agus na Téarmaí agus Coinníollacha Ceapacháin. I 2015, tar éis próiseas iomaíochta soláthair phoiblí iomaíoch, athcheapadh Clár Glantálaithe Gáis Éireann Teoranta (RGII) le ról GSSB. Ritheann conradh RGII ar feadh seacht mbliana ó Eanáir 2016.Faoi láthair, ní chlúdaíonn an GSSB ach oibreacha gáis intíre ach ó Eanáir 2019 leathnóidh sé chun oibreacha gáis neamh-tí a chlúdach.

1 Tuairisc Achomair NSOAF Iniúchadh Ilnáisiúnach - Oibríochtaí a Choimeád Sábháilte

Page 18: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Staitisticí maidir le Suiteálaithe GáisIs cuid lárnach de shábháilteacht gháis ná gur féidir le RGI ach oibreacha gáis intíre a dhéanamh. Dearbhaíonn RGII inniúlacht suiteálaithe aonair ag teacht isteach sa scéim agus trí phróiseas cigireachta leanúnach. Bhí 2,952 RGI sa scéim rialála ag deireadh 2017. D’fhan líon na gclárúchán sách seasta ag 3,000 +/- 2% ó 2012.

Déantar iniúchadh ar RGI dhá uair sa chéad bhliain cláraithe agus uair amháin ar a laghad sa bhliain ina dhiaidh sin. D’fhéadfadh RGIanna a bheith faoi réir seiceálacha breise má léiríonn cigireachtaí feidhmíocht sábháilteachta míshásúil. I rith 2017, rinne an RGII 3,236 cigireacht i gcomparáid leis na 3,174 pleanáilte don bhliain.

Ionchúiseamh Sábháilteachta GáisNí féidir oibreacha gáis intíre a dhéanamh go dlíthiúil ach go bhfuil suiteálaí cláraithe leis an RGII. Tugann suiteálaithe neamhchláraithe a oibríonn ar fhearais intíre, nó go meabhrach go bhfuil siad ina RGI, pionóis aghaidh fíneáil suas le € 15,000 nó príosúnacht ar feadh suas le trí bliana, nó iad araon.In 2017, chuir an CRU 70 imscrúdú isteach i sáruithe tuairiscithe ar na rialacháin. Glacadh seise ionchúiseamh rathúla, agus tugadh an t-iomlán go 35 ó cuireadh tús leis an scéim rialála in 2009. Tá na tuarascálacha atá fágtha faighte fós á n-imscrúdú nó nár tugadh ar aghaidh iad mar gheall ar easpa fianaise go ndearnadh cion i bPoblacht na hÉireann .

Cothú Sábháilteachta Gáis agus Feasacht PhoiblíIs é cuspóir an CRU ná feasacht an phobail maidir le sábháilteacht gáis a chinntiú go ginearálta, agus ar chontúirtí aonocsaíd charbóin go háirithe. Tá sé tábhachtach freisin go bhfuil úinéirí agus áititheoirí ar an eolas faoi fhreagrachtaí as feistis agus fearais gháis a chothabháil.

Faoin gCreat Rialála Sábháilteachta Gáis, luíonn an fhreagracht as feasacht a ardú le gnóthais gáis aonair ar nós soláthraithe agus an tionscal ina iomláine. Is é ról an CRU gníomhaíochtaí a chomhordú. Is é an cur i bhfeidhm trí mheascán de ghníomhaíochtaí aonair agus comhordaithe um chur chun cinn sábháilteachta. Lean clár cur chun cinn 2017 ag díriú ar fheasacht a fhorbairt i measc an phobail maidir le healaithe gáis, aonocsaíd charbóin, ‘dhiailiú sula tochailt’ agus an scéim RGI, mar a léirítear thíos.

1. Éalaithe Gáis

Chun monatóireacht a dhéanamh ar fheasacht an phobail agus ar éifeachtacht na fógraíochta, logáiltear gach glaoch ar an uimhir fhóin éigeandála ‘éalaithe gáis’. I rith 2017, bhí 25,107 glao ann, ó 23,191 in 2016. Measann 65% de na glaonna éalaithe gáis leis an gcuid eile a aicmíodh mar cheisteanna gaolmhara ach neamh-éigeandála maidir le fiosruithe aonocsaíde carbóin nó bille:• Tá feachtas fógraíochta Gáis Nádúrtha ag

rith ó 2014, ag ardú feasachta ar cad atá le déanamh / cé a ghlaonn má tá amhras ann go bhfuil sceitheadh gáis ann;

• Tarraingíonn an Feachtas custaiméirí i gceantair soláthair gáis nádúrtha le gníomhaíocht fógraíochta i mí Eanáir, Meitheamh, Lúnasa, agus Deireadh Fómhair ar an teilifís, ar an raidió agus trí chainéil dhigiteacha.

2. Monocsaíde Carbóin

Bhí 1,012 glaoch ar an uimhir ghutháin aonocsaíde carbóin (CO) agus 66,364 cuairt ar an láithreán gréasáin - carbonmonoxide.ie - i rith 2017, síos 4% agus 13% faoi seach ar 2016.

• Ardaíonn an Feachtas feasacht maidir le contúirtí, comharthaí, comharthaí agus bearta coisctheacha do CO trí dhíriú ar gach duine fásta go náisiúnta

• Déantar gníomhaíocht fógraíochta i mí Feabhra, Meán Fómhair (Radion Seachtaine Feasachta CO Náisiúnta agus fógra teilifíse & litríocht feachtais a cuireadh isteach i ngach bill tomhaltóra) agus Deireadh Fómhair / Samhain (eadhon an séasúr teasa)

• Is é Tommy McAnairey an t-urlabhraí CO coitianta ó 2014 ar theilifís, raidió, preas agus digiteach.

18 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 19: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Maoirseacht ar Shábháilteacht Leictreach

Tá oibleagáid reachtúil ag CRU chun gníomhaíochtaí conraitheoirí leictreacha a rialáil. Comhlíonann sé seo trí ainmniú agus rialú aon Chomhlacht Maoirseachta Sábháilteachta Leictreach (ESSB). Feidhmíonn an ESSB faoi bhranda Sábháilte Leictreach .

Tar éis próiseas iomaíoch soláthair phoiblí, tá Clár Cláraitheoirí Leictreach na hÉireann Teoranta (RECI) ag feidhmiú mar an ESSB ó Eanáir 2016. Ritheann a chonradh go dtí 2022.

Staitisticí do Chonraitheoirí Leictreacha Cláraithe (RECs)Ba é 4,153 líon iomlán na RECanna ar an gclár Sábháilte Leictreachais ag deireadh 2017, síos go beag ar an 4,213 cláraithe i 2016. Le héagsúlacht ar +/- 12.5% de 4,000 idir 2012 agus 2017, is é an líon RECs a bhíonn ag athrú níos mó ar bhonn bliantúil agus séasúrach ná RGIanna.

Éilítear ar RECs nua dhá chigire a dhéanamh ina gcéad bhliain cláraithe, agus ceann amháin ar a laghad in aghaidh na bliana ina dhiaidh sin. I 2017, rinne Safe Electric 4,740 cigireacht ar RECs i gcomparáid le 5,121 pleanáilte. Is méadú é seo de 8% i gcomparáid le cigireachtaí críochnaithe i 2016.

Ionchúiseamh Sábháilteachta LeictreachÓ mhí Dheireadh Fómhair 2013, is cion coiriúil é do dhuine nó do chuideachta dul i mbun oibreacha áirithe leictreacha gan chlárú nó iad féin a thuairisciú mar REC nó gníomhú ar bhealach a d’fhéadfadh a mholadh gur REC iad a bheith gan a bheith cláraithe. D’fhéadfaí fíneáil suas le € 15,000 nó príosúnacht ar feadh tréimhse suas le trí bliana, nó iad araon, a bheith mar thoradh air seo.

Déanann an CRU imscrúduithe i dtuarascálacha a bhaineann le hoibreacha leictreacha neamhdhleathacha. I rith 2017, chuir an CRU tús le 78 imscrúdú agus rinneadh ceithre ionchúiseamh rathúil. Tá stádas na dtuarascálacha atá fágtha fós faoi imscrúdú nó moltar gan iad a ionchúiseamh mar gheall ar easpa fianaise go ndearnadh cion i bPoblacht na hÉireann.

3. Diailigh Sula dTéann tú

Tá an feachtas feasachta ‘Dial Before You Dig’ ar siúl ó 2009. Spreagann sé conraitheoirí beaga, meánmhéide, tógálaithe, feirmeoirí nó duine ar bith a dhéanann tochailtí chun teagmháil a dhéanamh le GNI chun a sheiceáil cibé an mbeidh siad ag obair i réimse na bpíblínte gáis• Déanann an Feachtas spriocanna d’oibreoirí

plandaí, conraitheoirí tógála, tógálaithe beaga agus mór, pleanálaithe, dearthóirí, údaráis áitiúla, fóntais, úinéirí talún agus feirmeoirí.

• Déantar gníomhaíocht fógraíochta i mí an Mhárta agus i mí Lúnasa (amanna móra stairiúla amú tríú páirtí).

• Déanann an Feachtas spriocanna do chustaiméirí trí phreas trádála, digiteach, féilire a eisíodh chuig gach úinéir talún agus fógraíocht leathanaigh órga.

4. Scéim RGI

Cuireadh tús le feachtas fógraíochta nua don Scéim RGI i 2016 agus lean sé ar aghaidh trí 2017. Chumhdaigh sé seo teilifís, preas raidió agus cainéil dhigiteacha agus bhí pearsantacht cáiliúil Daniel O’Donnell ar a dtugtar.• Ardaíonn an Feachtas feasacht ar an

tábhacht a bhaineann le RGI a úsáid agus conas ceann a fháil.

• Déanann an Feachtas spriocanna do chustaiméirí gáis reatha agus féideartha le gníomhaíocht fógraíochta i mí an Mhárta agus i mí Dheireadh Fómhair / Samhain ar an teilifís, an raidió, an phreas agus an digiteach

19CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

2 Tá feidhmeanna Safe Electric leagtha amach san Acht de 1999, i nDoiciméad Chritéir Maoirseachta V 3.0 um Shábháilteacht Leictreach (CER/16/001), agus sna Téarmaí agus Coinníollacha Ceapacháin.

Page 20: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Cur chun Cinn Sábháilteachta Leictreach agus Feasacht Phoiblí Ritheann an CRU feachtas bliantúil Sábháilteachta Poiblí Leictreach Leictreach ar fud réimse meáin. Is iad na príomhtheachtaireachtaí a léiriú nach ndéanfadh RECs ach an chuid is mó de na hoibreacha leictreacha tí agus lena chinntiú go n-eiseofaí Teastas Críochnaithe.• Foilsíonn an Feachtas nár chóir ach RECs an chuid

is mó de na hoibreacha leictreacha sa bhaile• Is iad úinéirí tí príomhchuspóir an Fheachtais.• Cuireann an Feachtas gníomhaíocht fógraíochta

ar fáil i mí an Mhárta agus i mí Dheireadh Fómhair / Samhain ar fud, raidió, preas agus cainéil dhigiteacha

Creat Sábháilteachta Gáis

Rialaíonn an CRU feidhmíocht sábháilteachta an gháis nádúrtha abhantrach agus an LPG in aghaidh na huaire. Áirítear ar raon feidhme na reachtaíochta ábhartha rialachán sábháilteachta gach gnóthais gháis nádúrtha agus LPG, lena n-áirítear stóráil, tarchur, dáileadh, soláthar agus loingseoireacht.

Measúnuithe Cásanna Sábháilteachta i rith 2016Éilítear ar ghnóthais Gáis Nádúrtha agus LPG cás sábháilteachta a chur faoi bhráid an CRU mar chuid dá n-iarratas ar cheadúnas de réir na dTreoirlínte um Chásanna Sábháilteachta um Chreat Sábháilteachta Gáis.

I 2017, ghlac an CRU athrú ábhartha ar chásanna sábháilteachta na n-oibreoirí córais tarchurtha agus dáileacháin de chuid an OÉ chun glacadh le sócmhainní Gás Nádúrtha Comhbhrúite (CNG) a thabhairt isteach sa líonra gáis GNI. Ghlac an CRU le hathrú ábhartha maidir le socruithe éigeandála ó Flogas Ireland Ltd.

Glacadh le cás sábháilteachta amháin le haghaidh soilsitheora / soláthraí nua; Go Power, in éineacht le dhá chás sábháilteachta do dhíoltóirí nua; Tráchtearraí ElectroRoute, Danske.

Iniúchóireacht agus IniúchtaíMar chuid dá chlár oibre bliantúil, aontaíonn an CRU clár iniúchta agus iniúchta do ghnóthais gháis nádúrtha agus LPG. Déantar na topaicí athbhreithnithe a chinneadh trí thorthaí iniúchta

agus cigireachta roimhe seo, tuairiscí teagmhais agus rátálacha riosca cásanna sábháilteachta a chur san áireamh.

Líonraí Gáis ÉireannBhí GNÍ - ag feidhmiú feidhmeanna an Oibreora Córais Dáileacháin agus Tarchurtha (DSO / TSO) - faoi réir ocht n-iniúchtaí agus iniúchtaí in 2017. Lean an tAcht um Iniúchadh Eolaíochta ar na torthaí agus na moltaí ó na hiniúchtaí agus na n-iniúchtaí laistigh de thréimhse ama sonraithe. Déanann an CRU monatóireacht ar dhul chun cinn an AI trí chlár cruinnithe fíoraithe sceidealta.

Gnóthais GPL CeadúnaitheRinne an CRU ceithre ghnóthas LPG ceadúnaithe faoi iniúchadh i 2017. Bhí síneadh córas agus iniúchadh inmheánach ag Calor Teoranta agus Flogas Ireland Ltd, agus rinneadh iniúchadh ar fhreagairtí éigeandála. Mar a tharla leis an DSO / TSO, tugadh tuairisc ar na torthaí agus na moltaí go léir do na gnóthais LPG le leanúint suas laistigh de thréimhse ama áirithe. Arís, déanann an CRU monatóireacht ar chur i bhfeidhm trí shraith cruinnithe fíoraithe.

Iniúchtaí Scaipéirí / SoláthraitheCríochnaíodh ceithre iniúchtaí lastais / soláthraithe gáis san iomlán i 2017; Cumhacht réamhíocaíochta (soláthraí) agus Aughinish Alumina; Stáisiún Cumhachta Huntstown agus Tynagh Energy (seoltóirí). Is é cuspóir na n-iniúchtaí seo ná comhlíonadh an GSF a áirithiú agus go ndearnadh aghaidh go sásúil ar ghníomhartha a tógadh roimhe seo.

Imeachtaí Sábháilteachta GáisDéanann an CRU monatóireacht ar fheidhmíocht sábháilteachta gach gnóthas ceadúnaithe agus imscrúdaíonn sé teagmhais. Déanann an CRU athbhreithnithe ar gach teagmhas tuairiscithe a thuairiscítear le haghaidh foghlama cuí chun a ionchorprú isteach sa GSF chun cabhrú le hathbhunú a chosc.

Tá na critéir maidir le tuairisciú teagmhais gáis nádúrtha ag feidhmiú ó 2009. Chomh maith leis sin, rinne rialacháin i 2014 ceanglas dlíthiúil air maidir le heachtraí LPG áirithe a thuairisciú chuig CRU3.Is iad na cineálacha teagmhais sonraithe le haghaidh gáis nádúrtha agus LPG:• A - Bás i gceist• B - Díobháil a éilíonn ospidéal• C - Damáiste maoine níos mó ná € 6,348.69 (gás

nádúrtha) nó € 6,500 (LPG).

20 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

3 Na Rialacháin um Ghás Peitriliam Leachtaithe (Teagmhas Gáis), 2014 (I.R. Uimh: 77); agus na Rialacháin um Ghás Peitriliam Leachtaithe (Tuairisciú agus Iniúchadh i leith Teagmhais Gáis Peitriliam Leachtaithe), 2014 (I.R. Uimh: 78)..

Page 21: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Tuairiscíodh 15 teagmhas chuig an CRU i rith 2017, ar imscrúdú breise, níor chomhlíon beirt riachtanais tuairiscithe CRU. Tá miondelú, de réir catagóire de na teagmhais atá fágtha, leagtha amach i dTábla 1.3 thíos.

CinéalA/B/C

RuG N/A LPGTuairiscithe Deonacha

Iomlán

Gás nádúrtha 0 11 2 - 13

LPG 0 - - 2 2

15

Tábla 1.3: Eachtraí tuairiscíodh, don CRU i 2017

Taispeánann Tábla 1.3 freisin Tuairiscithe faoi Threoirlínte (RuG) le haghaidh teagmhais gáis nádúrtha agus eachtraí LPG Tuairiscithe Deonacha nach dtagann faoi Cineál A, B nó C ach is mian leis an ngnóthas tuairisc a thabhairt.

Níor tuairiscíodh aon eachtraí Cineál A, B nó C in 2017. Tharla dhá theagmhas RuG ach ní bhfuarthas go raibh baint acu le gás nádúrtha ar imscrúdú.

Forfheidhmiú Sábháilteachta Gáis Tar éis imscrúdú a dhéanamh ar eachtra gáis neamhbhuaite na Coiribe, d’eisigh an CRU an tAonad Náisiúnta um Fhorbairt Náisiúnta d’Fhinn chun Fógra Feabhsúcháin a Sheirbheáil i Mí na Samhna 2017. Tar éis breithniú a dhéanamh ar uiríll arna ndéanamh ag GNI, lean an CRU chun Fógra Feabhsúcháin a sheirbheáil orthu i mí Eanáir 2018. An forfheidhmiú tá gníomh ar siúl, agus eiseoidh an CRU tuairisc iomlán ar an eachtra in am trátha.

Glacadh gníomhaíocht forfheidhmithe in aghaidh an GNI maidir le sócmhainn OTI i suiteáil CNG sa tSionainn. Cuireadh treoir ar GNI chun plean feabhsúcháin a chur isteach i Lúnasa 2017. Cuireadh seo isteach agus dúnadh an gníomh.

I mí an Mheithimh 2017, tar éis iniúchadh gnáth ar Calor Teoranta Ltd, d’eisigh an CRU rún chun fógra feabhsúcháin a sheirbheáil maidir le socruithe éigeandála. Seirbheáladh fógra feabhsaithe i mí na Nollag 2017 agus bhí gníomh forfheidhmithe ar siúl ag deireadh 2017.

Dáileadh 3ú Páirtí GPL “Ní dhéanann an tAcht um Rialáil Leictreachais 1999, arna leasú, aon fhoráil do pháirtí seachas” gnóthas LPG “chun iarratas a dhéanamh ar Cheadúnas Sábháilteachta LPG. Ina theannta sin, is cion é do dhuine LPG a chur ar fáil trí líonra dáilte LPG píopaithe le húsáid ag custaiméirí deiridh tí aonair mura bhfuil ceadúnas sábháilteachta LPG i bhfeidhm maidir leis an ngníomhaíocht.

I 2017, scríobh an CRU chuig Calor agus Flogas araon, ag iarraidh sonraí faoi chustaiméirí i gcás ina ndéanann an gnóthas LPG an t-umar a líonadh ach go bhfuil líonra dáileadh LPG píopaithe ag páirtí eile. D’aithin an freagra 63 líonraí. Tá plean forbartha ag an CRU le haghaidh iniúchtaí ar na líonraí LPG, a bhfuil sé mar aidhm acu a bheith críochnaithe faoi Bhealtaine 2018. “

Clár Freagartha Éigeandála Ullmhaíonn an GNI an Plean Náisiúnta Éigeandála Gáis (NGEP) faoi threoir an CRU agus i gcomhairle leis an Rialtas agus leis na hearnálacha gáis agus leictreachais. Is é cuspóir an phlean ná nósanna imeachta a bhunú chun saincheisteanna soláthair agus sábháilteachta a bhainistiú go héifeachtach i gcás éigeandála Gáis Nádúrtha in Éirinn.

I rith 2017, rinne GNÉ trí chleachtadh éigeandála chun nósanna imeachta NGEP a thástáil. Ina theannta sin, bhí cleachtaí ann i gcomhar leis an Roinn Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaol agus Eirgrid. Tá na cleachtaí sin riachtanach chun ullmhúlacht éigeandála a chinntiú.

21CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Rinne rialacháin i 2014 ceanglas dlíthiúil air maidir le heachtraí LPG áirithe a thuairisciú chuig CRU.

Page 22: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

22 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 23: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Tuarascáil Bhliantúil Shábháilteachta don Aire ag taispeáint príomhthreochtaí sa Chreat Sábháilteachta Gáis, ar Chreat Sábháilteachta Peitriliam agus ar Chomhlachtaí Maoirseachta Sábháilteachta (SSBanna).

Comhlíonadh a léiríodh trí líon na n-iniúchtaí agus na n-iniúchtaí ar Ghnóthais / Úinéirí / Oibreoirí a chríochnú.

Sábháilteacht feabhsaithe a baineadh amach trí dhlúth as neamhchomhlíontachtaí ag gnóthais agus SSBanna laistigh den amlínte comhaontaithe.

Príomhthreochtaí a taifeadadh i suirbhé bliantúil ar fheasacht i measc an phobail i gcoitinne maidir le príomhtheachtaireachtaí sábháilteachta.

Rinne gach tuairisc ar ghníomhaíocht mhídhleathach a bhaineann le rialáil suiteálaithe gáis agus conraitheoirí leictreacha imscrúdú chun sábháilteacht an phobail a fheabhsú.

Gníomh forfheidhmithe a ghlacadh faoi Scéimeanna Maoirseachta Sábháilteachta Gáis, GSF nó Gáis Leictreach agus Gáis, de réir mar is gá chun sábháilteacht an phobail a fheabhsú.

Cinntí maidir le cásanna sábháilteachta (lena n-áirítear Gás Nádúrtha Comhbhrúite agus Biogas a thabhairt isteach) atá tráthúil agus ag teacht leis na prionsabail maidir le rialáil níos fearr.

Cur i bhfeidhm rathúil Scéim dheonach le haghaidh Suiteálaithe Gáis Neamh-Thíortha de réir líne ama an tionscadail.

Ceist.2 2018

Ceist.4 2017

Ceist.4 2017

Ceist.4 2017

Ceist.4 2017

Ceist.4 2017

Ceist.4 2017

Ceist.4 2017

Foilsíodh an Tuarascáil Sábháilteachta chuig an Aire ina dhiaidh sin ar shuíomh gréasáin CRU.

I gcás PSF, rinne CRU seacht n-iniúchtaí pleanáilte agus sé iniúchadh forfheidhmithe, agus rinneadh iniúchadh amháin siar go dtí 2018. I gcás GSF, bhí ocht gcinn de iniúchtaí agus iniúchtaí ag GSF, DSO / TSO, ceithre LPG agus ceithre cinnitheoir / soláthróir.

Déanann an CRU monatóireacht ar gach neamhchomhlíontacht aitheanta atá cionroinnte do na SSBanna ábhartha agus na gnóthais atá le críochnú.

Léiríonn suirbhéanna do chustaiméirí méadú ar an bhfeasacht ar:• an branda Sábháilte Leictreach suas ó 56% i 2016 go

60% i 2017, agus• branda an RGII suas ó 64% i 2016 go 66% i 2017. Rinne an CRU imscrúdú ar 78 tuairisc ar ghníomhaíocht mhídhleathach líomhnaithe a bhaineann le cionta sábháilteachta leictreachais agus 70 tuairisc ar ghníomhaíocht mhídhleathach líomhnaithe a bhain le cionta sábháilteachta gáis i gcaitheamh na bliana.

Rinneadh gníomh forfheidhmithe de réir mar is cuí. Bhí dhá PSF agus trí Ghníomhaireacht GSF ann. Bhí sé ionchúiseamh gáis agus ceithre ionchúiseamh leictreach i 2017.

Rinneadh cinntí ar chásanna sábháilteachta ar bhealach tráthúil. Cuireadh ceithre Cás sábháilteachta PSF isteach, agus eisíodh trí Cheadúnas Sábháilteachta agus leanadh de mheasúnú ar aghaidh orthu. I gcás GSF, d’eascair Ceadanna Sábháilteachta ar na Cásanna Sábháilteachta go léir: deonaíodh an Cead sábháilteachta CNG, in éineacht le dhá cheann d’iompróirí nua agus ceann le haghaidh loingseoireachta / soláthraí

Tá an scéim á thabhairt isteach go maith. Osclaíodh an clár sealadach i bhFómhar 2017 agus cuireadh clár feasachta i bhfeidhm.

Cuspóir Seachadadh Toradh

PRÍOMHTHÁSCAIRÍ FEIDHMÍOCHTA 2017

23CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 24: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

LÍONRAÍFUINNIMH

AN OBAIR ATÁ DÉANTAAGAINN I LEITH

GÁS LEICTREACHASD’eisigh an CRU cinneadh inar leagadh amach an t-ioncam a bhfuil cead ag Líonraí Gáis Éireann a aisghabh thar le linn na cúig bliana atá amach romhainn

D’fhaomh an CRU an cheangail le Ros Mhic Thriúin don líonra gáis nádú�ha

D’fhoilsigh an CRU cinneadh maidir le sraith de tháscairí feidhmíochta custaiméara do Líonraí Gáis Éireann.

D’fhoilsigh an CRU a chinneadh molta ar bhea�as nasctha fadtéarmach don líonra leictreachais in Éirinn

Foilsíodh cinneadh agus cuireadh tús leis an soláthar maidir leTaraifí Seirbhísí Córais DS3 agus na socruithe rialaithe um Scalar

Cuireadh i bhfeidhm na trí Chód Líonra deireanacha ón dTríú Pacáiste Fuinnimh

FOILSÍODH TAIRIFÍ BLIANTÚLA DONGHÁS AGUS DON LEICTREACHAS

24 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 25: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

LÍONRAÍFUINNIMH

AN OBAIR ATÁ DÉANTAAGAINN I LEITH

GÁS LEICTREACHASD’eisigh an CRU cinneadh inar leagadh amach an t-ioncam a bhfuil cead ag Líonraí Gáis Éireann a aisghabh thar le linn na cúig bliana atá amach romhainn

D’fhaomh an CRU an cheangail le Ros Mhic Thriúin don líonra gáis nádú�ha

D’fhoilsigh an CRU cinneadh maidir le sraith de tháscairí feidhmíochta custaiméara do Líonraí Gáis Éireann.

D’fhoilsigh an CRU a chinneadh molta ar bhea�as nasctha fadtéarmach don líonra leictreachais in Éirinn

Foilsíodh cinneadh agus cuireadh tús leis an soláthar maidir leTaraifí Seirbhísí Córais DS3 agus na socruithe rialaithe um Scalar

Cuireadh i bhfeidhm na trí Chód Líonra deireanacha ón dTríú Pacáiste Fuinnimh

FOILSÍODH TAIRIFÍ BLIANTÚLA DONGHÁS AGUS DON LEICTREACHAS

Gáis

Tá an CRU freagrach as rialáil eacnamaíoch líonra gáis na hÉireann agus soláthar gáis do chustaiméirí deiridh. Tá sé mar aidhm ag an CRU a chinntiú go gcomhlíonann an líonra gáis riachtanais riachtanais chustaiméara gáis na hÉireann ar chostas réasúnta agus éifeachtúil.

Leagann an CRU na taraifí maidir le rochtain ar chórais dáileacháin gáis agus tarchuir agus úsáid na gcóras tarchurtha gáis. Íocann custaiméirí gáis na taraifí don chóras gáis nádúrtha a bhaineann leis an ngréasán gáis.

Tá dualgas ag an CRU freisin slándáil soláthair an gháis nádúrtha a chosaint agus monatóireacht a dhéanamh air, chun polasaithe a bhunú chun a chinntiú go bhfuil leibhéil gháis leordhóthanach chun freastal ar riachtanais an chustaiméara agus sláine an líonra gáis a chothabháil.

Tugann an méid seo a leanas roinnt den obair a rinne foireann líonraí gáis an CRU i gcrích i rith 2017.

Rialú Praghsanna 4Gach cúig bliana, leagann an CRU an méid airgid is féidir le Líonraí Gas Éireann (GNI) a bhailiú ó chustaiméirí gáis le haghaidh na cúig bliana seo a leanas, dá ngairmtear rialú praghsanna. In 2017, d’fhoilsigh an CRU comhairliúchán agus cinneadh maidir le Rialú Praghsanna (PC4) a leagann amach na hioncaim a cheadaíodh do ghnó tarchuir agus

dáileacháin an GNI don tréimhse Deireadh Fómhair 2017 go dtí Meán Fómhair 20225.

Gearrann GNI custaiméirí gáis méid i leith costas oibriúcháin go sábháilte agus an líonra gáis a chothabháil trí bhillí custaiméirí gáis. Ceann de na róil atá ag CRU ná cosaint a thabhairt do chustaiméirí gáis trína chinntiú go gcaitheann GNI airgead do chustaiméirí go cuí agus go héifeachtúil chun seirbhísí riachtanacha a sheachadadh.

Ba iad príomhphointí an chinnidh um Rialú Praghsanna ag an CRU:

Na Coimisinéirí Ioncaim Chinn an CRU ioncam iomlán de € 1,913.3m (praghsanna 2015/16) a cheadú don OTN i rith na tréimhse PC4 (2017-2022) le meánchostas meáchan caipitil (WACC) de 4.63%. Ba ionann seo agus coigilt € 264.4m i gcomparáid le hiarratas an GNI.

Taraifí PC4 I bhfianaise na n-éileamh gáis réamhaisnéise, beidh méadú 2.30% i dtaraifí dáileadh 2017/18 (15/16 airgead) agus laghdú 3.83% i dtáraifí tarchurtha 2017/18 mar thoradh ar chinneadh an CRU. Mar thoradh air sin beidh an bille meánchustaim bhliantúil cónaitheach ag ardú de € 2.89 a bhfuil méadú níos lú ná leath faoin gcéad ann.

Éifeachtacht leanúnachMar a rinneadh le rialuithe praghais roimhe seo, tá éifeachtacht leanúnach bhliantúil leagtha síos ag CRU le gnó tarchurtha agus dáileadh an OÉ. Sa chás seo, tá feabhas 1% ar éifeachtacht gach bliain.

LÍONRAÍ FUINNIMH

PRÍOMH-PRÓTHAÍOCHTAÍ DO 2017

1. Comhlánaigh na comhpháirteanna rialála de ‘Córas Leictreachais Inbhuanaithe, Seachadadh’ (DS3 Programme4) a theastaíonn chun tacú le forbairt na gcóras DS3 i 2017 a chomhlánú.

2. Dul chun cinn beartas nasc leictreachais marthanach a chruthú.

3. Comhlánaigh an straitéis ioncaim cúig bliana nua le haghaidh líonraí gáis (2017 - 2022) i gcomhthéacs Straitéis Fáis Éileamh an OÉ.

25CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

4 Ní ndearnadh a leithéid de chomhtháthú in-athnuaite ar chóras beag sioncronach riamh cheana agus léirítear ann an dúshlán suntasach atá i gceist le oibríocht fíor-ama córais cumhachta. Socraíonn Clár DS3 beartais, gnásanna agus uirlisí córais príomhúla chun borradh faoin nginiúint in-athnuaite inathraitheach aisioncronach sna blianta beaga atá amach romhainn.5 Rialú Praghsanna 4 de chuid an CRU

Page 26: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Éifeachtacht GabhálaMar sin féin sa rialú praghsanna seo agus tar éis athbhreithniú ar éifeachtúlacht choibhneasta an GNI le hoibreoirí dáileacháin líonra gáis eile, tá cinneadh déanta ag an CRU maidir le sprioc éifeachtúlachta glactha suas 0.75% le cur i bhfeidhm maidir le gnó dáileadh an OÉ.

Nuálaíocht Chinn an CRU maoiniú de € 20.0m a cheadú le haghaidh nuálaíochta thar PC4. Cinnteoidh an CRU go ndéanfaidh an GNI tuarascáil gach bliain ar thorthaí agus ar thorthaí an chistithe nuálaíochta agus na buntáistí a thugann sé do chustaiméirí gáis. Soláthraítear an maoiniú seo i gcúl chúlra an díghlánaithe sa gheilleagar faoi 2020 agus d’fhonn a chinntiú go leanfar den úsáid a bhaint as an ngréasán gáis chun leasa custaiméirí gáis.

Dreasacht FásTá an CRU mothachúil go leanann úsáid leanúnach an líonra gáis ionas gur féidir taraifí do chustaiméirí a bheith ann. Agus é sin san áireamh, chinn an CRU meicníocht dreasachta a thabhairt isteach chun dúshlán a thabhairt don GNI chun a spriocanna nasc bunaidh beartaithe a bhaint amach do PC4. Déanfar athbhreithniú air seo sa bhliain seo caite de PC4 agus beidh luach saothair / pionóis ann don GNI. Beidh caipín ann ar an méid airgid a bheidh mar ábhar an luach saothair nó an phionóis, beidh sé seo € 4m.

Táscairí Feidhmíochta do ChustaiméiríIn Aibreán 2017, d’fhoilsigh an CRU páipéar cinnte6 maidir le roinnt táscairí feidhmíochta custaiméara a mbeidh an GNI á spreagadh ina linn le linn PC4. Mar chuid de PC4, chinn an CRU go mbeidh an dreasacht airgeadais cothrom le +/- 0.25% d’ioncam a cheadaítear do na trí bliana eile de PC4.

Meánchostas Meáchan CaipitilTá WACC de 4.63% réamh-chánach leagtha síos ag an CRU. Tá sé i gceist leis an gcostas maoinithe a bhaineann le caiteachas caipitil a chlúdach. Úsáidtear WACC chun tuairisceán cóir a bhaint amach don GNI maidir le hinfheistíochtaí caipitiúla a thabhaítear go héifeachtach.

Bailte NuaI mí Lúnasa 2017, d’fhaomh an CRU aighneacht ón GNI maidir le nasc Ros Mhic Thriúin leis an ngréasán gáis nádúrtha. Déanann an CRU measúnú ar nasc na mbailte nua chuig an eangach gáis nádúrtha bunaithe ar aighneachtaí ó GNI.

Déantar inmharthanacht eacnamaíoch nasc baile nua a chinneadh trí thástáil eacnamaíoch. Agus an tástáil eacnamaíoch á dhéanamh, déantar athbhreithniú ar na nithe seo a leanas:• luach an phíblíne iomlán, an trealamh caipitil

choimhdeach agus na costais oibriúcháin (dáileadh agus dáileadh araon) is inchurtha i leith an t-ualach réamh-mheasta a chomhlíonadh;

• costais chaipitil lena n-áirítear táillí údaráis áitiúla a bhaineann le hoscailtí bóthair;

• luach aon chostais inbhuanaithe inchurtha (domhain) inchurtha inchurtha; agus

• luach i ngach cás 100% den ioncam taraife dáileadh agus tarchuir (iontráil agus scoir) atá inchurtha i leith an ualach réamh-mheasta.

Slándáil Soláthair Gáis agus LeictreachaisGhlac an CRU páirt ghníomhach i gcruinnithe grúpa Comhordaithe Gáis agus Leictreachais an AE i rith 2017, rud a d’eascair as CRU ionchur don Rialachán um Shlándáil Gáis Soláthair Gáis 2017/1938. Ghlac an CRU páirt freisin i gcomhordú réigiúnach Ghrúpa Pleanála Éigeandála Gáis na hÉireann-Éire. Chuir an CRU a Thuarascáil Bhliantúil faoi bhráid an Aire Cumarsáide, Gníomhaíochta Aeráide agus Comhshaoil maidir le cur chun feidhme an Rialacháin um Rialáil (AE) 994/2010. Chuir an CRU an Tuarascáil um Shlándáil Soláthair Leictreachais débhliantúil isteach chuig an Aire Cumarsáide, Gníomhaíochta Aeráide agus Comhshaoil.

Ina theannta sin, d’óstáil an CRU cruinnithe Ghrúpa Pleanála Éigeandála Leictreachais Gáis, cruinnithe dearcadh an gheimhridh agus an tsamhraidh, agus rinne an CRU páirt i gcleachtadh pleanála éigeandála d’fhonn cur chuige comhordaithe maidir le pleanáil éigeandála a éascú ag oibreoirí Córais Tarchurtha gáis agus leictreachais na hÉireann (OCTanna).

26 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Tá an CRU freagrach as rialáil eacnamaíoch líonra leictreachais na hÉireann agus an soláthar leictreachais sábháilte agus slán chun custaiméirí chríochnú.

6 Bileog Chinnidh Líonraí Gáis Éireann maidir le Feidhmíocht don Chustaiméir

Page 27: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Leictreachas

Tá raon leathan feidhmeanna ag an CRU a bhaineann le hoibriú na ngréasán leictreachais in Éirinn. Tá an CRU freagrach as rialáil eacnamaíoch líonra leictreachais na hÉireann agus an soláthar leictreachais sábháilte agus slán chun custaiméirí a chríochnú. Tá sé mar aidhm ag an CRU a chinntiú go gcomhlíonann na líonraí leictreachais ar fud na hÉireann riachtanais chustaiméara leictreachais na hÉireann ar chostas réasúnta agus éifeachtach.

Rialaíonn an CRU na hioncaim agus na muirir cheadaithe de na fóntais monaplachta a oibríonn agus a bhfuil na líonraí leictreachais dáileadh (ESB Networks) agus an tarchuir (EirGrid) orthu féin (Athbhreithniú na gCoimisinéirí Ioncaim ar Líonra Leictreachais).

Leagann an CRU an beartas maidir le rochtain chothrom agus neamh-idirdhealaitheach ar an ngréasán, agus réitíonn sé díospóidí a d’fhéadfadh a bheith ag úsáideoirí gréasán le cuideachtaí líonra maidir le nascadh agus úsáid na ngréasán (Beartas Ceangal Leictreachais). Le déanaí tá sé seo freisin próiseáil na n-iarratas slíthiúrtha le haghaidh oibreacha contestable - an margadh a oscailt chun naisc a thógáil leis na líonraí rialáilte.

Ina theannta sin, ag teacht le beartas an Rialtais maidir le spriocanna in-athnuaite 2020 a bhaint amach, rialaíonn an CRU nuálaíocht ag cuideachtaí an líonra chun na dúshláin a bhaineann leis an gcóras leictreachais a thógann ardleibhéil fuinnimh inathnuaite neamhshioncrónacha a bhainistiú. Ceann de phríomhshnáitheanna na hoibre seo ná Clár DS3 - Córas Leictreachais Shábháilte agus Slán a Sheachadadh.

Ina theannta sin, maoirseoidh an CRU aon leasuithe ar na cóid tarchurtha agus dáileacháin agus cinntíonn sé go bhfuil oibriú agus deimhniú chóras leictreachais na hÉireann de réir na rialachán Eorpach. Le linn 2016-2019 beidh fócas ar leith ann maidir le feidhmiú sé Chód Líonra Eorpach

Le linn 2017, dhírigh foireann Líonraí Leictreachais CRU ar na réimsí seo a leanas:

Athbhreithniú Ioncaim na nGréasán Leictreachais Gach cúig bliana, leagann an CRU an méid airgid a fhéadfaidh na fóntais a bhailiú ó chustaiméirí leictreachais ar feadh na cúig bliana seo a leanas, dá ngairmtear rialú praghsanna. Ritheann an Rialú Praghais reatha (PR4) ó 2016 go 2020. Gach bliain, déanann an CRU nuashonrú bliantúil amach chun aon choigeartuithe is gá don bhliain atá romhainn a chinneadh.

Le linn na tréimhse PR4, ní mór na nuashonruithe bliantúla a chomhlánú ag baint úsáide as na socruithe a chinntear faoi PR4. Mar thoradh air sin, i 2017, rinne an CRU nuashonrú bliantúil amach; rinne an CRU athbhreithniú ar na hioncaim is féidir le EirGrid agus ESB Networks a ghnóthú don bhliain féilire 2018.

Bailítear na hioncaim a cheadaítear ó sholáthraithe trí Mhuirir Chóras Tarchurtha agus Úsáid Dáileadh - TUoS agus DUoS - a ghnóthaítear ansin ó chustaiméirí deiridh. Foirmíonn siad seo thart ar 8% agus 25% den bhille leictreachais chónaithe deiridh faoi seach.

Tháinig méadú de 8.23% ar na taraifí i 2017 agus laghdaigh 1.07% iad le dáileadh ón tréimhse taraife roimhe seo. Léirigh na gluaiseachtaí seo, i measc nithe eile, réamhaisnéisí nua agus Seirbhísí Córais DS3.

27CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 28: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Tuairisciú, Monatóireacht agus Dreasachtaí faoi PR4 Mar chuid den chlár um Rialú Praghsanna, d’fhoilsigh an CRU páipéar comhairliúcháin maidir le tuairisciú, monatóireacht agus dreasachtaí i ndáil leis na cuideachtaí líonra leictreachais. Cruthaíonn na moltaí ardán láidir freisin d’fhorbairt leanúnach tuairiscithe agus dreasachtaí do PR5. Tá súil ag CRU cinneadh a fhoilsiú maidir le Tuairisciú, Monatóireacht agus Dreasachtaí maidir le hAcht Leictreachais PR4 i gC22 2018.

Polasaí Ceangal LeictreachaisLeagann an CRU an beartas maidir le rochtain chothrom agus neamh-idirdhealaitheach ar an ngréasán leictreachais in Éirinn. I 2017, gabhadh an beartas maidir le gineadóirí onnmhairithe a nascadh chuig an ngréasán leictreachais in Éirinn faoi dhá chur chuige próiseála leathan: (1) an cur chuige próiseála grúpa (GPA), ar a dtugtar an “córas geata”, agus (2) an neamh cur chuige grúpa-ghrúpa (neamh-GPA).

1. Cur chuige próiseála grúpa (GPA) - an córas geata

Dearadh an próiseas GPA do ghineadóirí inathnuaite agus traidisiúnta níos mó. Faoi GPA, d’eisigh na hoibreoirí córais tairiscintí nasc chuig na gineadóirí seo i go leor ar leith ar a dtugtar “geataí”. Bhí incháilitheacht le cur san áireamh i geata bunaithe ar chritéir cháilithe áirithe atá leagtha amach ag CRU ina chinntí maidir le gach ceann de na trí gheata go dtí seo; geata 1 i 2004, geata 2 i 2006 agus geata 3 i 2008 agus 2009. Próiseáladh gineadóirí atá curtha i ngach geata áirithe le chéile agus roinntear iad ina ngrúpaí agus ar fhoghrúpaí ar leith a bhí bunaithe ar a leibhéal idirghníomhaíochta agus suíomh geografach. Cheadaigh sé seo do na hiarratasóirí modhanna agus athneartaithe pleanála a nascadh, muirir nasc agus sócmhainní nasc éadomhain.

Bhí an chéad dhá gheata den GPA i méid beag (bhí geata 1 400MW, geata 2 ná 1300MW) agus próiseáladh tairiscintí nasc faoi na geataí sin i bhfráma ama sách gearr i gcomparáid leis an geata deireanach, an geata 3, a bhí i bhfad níos mó agus dá bhrí sin, bhí níos mó ama níos mó ná an dá gheata roimhe sin.

Bhí geata 3 tiomáinte ag cuspóir na hÉireann bogadh go geilleagar ísealcharbóin. Faoi gheata 3, d’eisigh na hoibreoirí córais líon tairiscint gan

fasach do thionscadail in-athnuaite (149 tairiscint, gaoth den chuid is mó, arb ionann é agus 4,147MW) chun freastal ar an sprioc RES-E 40%. Ina theannta sin, fuair 10 tionscadal traidisiúnta tairiscint nasc (1,139MW).

2.Cur chuige próiseála neamhghrúpa (neamh-

GPA) Bunaíodh an próiseas neamh-GPA in 2009 (CRU

/ 09/099) chun go bhféadfaí gineadóirí níos lú in-athnuaite agus ísealcharbóin a chur ar fáil chomh maith le teicneolaíochtaí turgnamhacha chun ceangal leis an gcóras lasmuigh den phróiseas geata. Rinneadh réamh-mheas ar ranganna giniúna áirithe le haghaidh próiseála neamh-GPA mar go ndearnadh a mheas go raibh baint ag baint leo le leas an phobail. Áiríodh leis seo:• Gaoth ar scála beag (<0.5MW);• Teas agus cumhacht comhcheangailte (CHP);• Bithfhuinnimh;• Hydro;• Gréine;• Tonn;• Geoiteirmeach;• Uath-tháirgeoirí, agus• Teicneolaíochtaí turgnamhacha / atá ag teacht

chun cinn

De réir CRU / 09/099, próiseáiltear tionscadail in-athnuaite neamh-ghaoithe leis an uaschumas onnmhairithe (MEC) faoi bhun 5MW agus tionscadail gaoithe ar scála beag (MEC níos lú ná 500kW) gan staidéir idirghníomhaíochta.

I 2015, thosaigh an CRU ar phróiseas athbhreithnithe a dhéanamh ar an GPA agus na cineálacha cur chuige neamh-GPA agus leag sé amach a chuid smaointeoireachta tosaigh i gcáipéar comhairliúcháin CRU / 15/284. Ar an chuid is mó, d’iarr an CRU tuairimí maidir le forbairt agus cur i bhfeidhm Polasaí Ceangal Leanúnach (ECP), beartas nua agus comhtháite maidir le nascadh leis an gcóras leictreachais.

I CRU / 15/284, mhol an CRU roinnt socruithe

idirthréimhseacha le tabhairt isteach roimh ECP agus rinne siad cinneadh ina leith sin i nDeireadh Fómhair 2016 (CRU / 16/284).

Le linn 2017, d’oibrigh an CRU ar fhorbairt mholtaí mionsonraithe don chéad chéim den pholasaí nasc marthanach (ECP-1). Bhain sraith ceardlanna leis an bpróiseas seo le EirGrid agus ESB Networks idir

28 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 29: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Feabhra agus Deireadh Fómhair 2017 agus rannpháirtíocht fhorleathan leis na páirtithe leasmhara ábhartha. I mí Dheireadh Fómhair 2017, d’fhoilsigh an CRU cinneadh molta maidir le ECP-1. Táthar ag súil le cinneadh deiridh maidir le ECP-1 i R1 2018.

I 2017, lean an CRU i gcathaoirleach ar Ghrúpa Idirchaidrimh naisc Ghineadóir (sean-Ghrúpa Idirchaidrimh Geata 3), grúpa ina bhfuil an OCT, an DSO agus rannpháirtithe sa tionscal.

Clár DS3 - Córas Cumhachta Slán, Inbhuanaithe a SheachadadhTá dúshláin shuntasacha ag baint le leibhéil mhéadaithe ghiniúna gaoithe ar an gcóras maidir le hoibriú córas. In 2012, thosaigh Oibreoirí Córais Tarchurtha (TSOanna) in Éirinn agus i dTuaisceart Éireann (EirGrid agus SONI) clár ilbhliantúil, ‘Córas Leictreachais Inbhuanaithe a Sheachadadh’ (Clár DS3). Is é is aidhm don Chlár DS3 na dúshláin a bhaineann leis an gcóras leictreachais a oibriú ar bhealach slán agus sprioc na hÉireann de 40% den leictreachas a bhaint amach ó fhoinsí in-athnuaite faoi 2020.

Níl an méid seo a leanas ar chomhtháthú inathnuaite ar chóras beagchioncrónach gan fasach agus tá dúshláin shuntasacha ann maidir le feidhmiú an chórais chumhachta i bhfíor-am. Cuireann an Clár DS3 na príomhbheartais, nósanna imeachta agus uirlisí córas i bhfeidhm chun méadú ar ghiniúint athnuachana neamhshionraithe athsholáthair a éascú sna blianta atá le teacht. Déantar tagairt ar an méadrach seo mar SNSP - Córas Neamhchioncrónaitheach. Tagraíonn sé seo do mhéid na giniúna in-athnuaite go bhfuil an córas in ann a ionsú go slán ag aon phointe áirithe in am. Ag tús an chláir ní cheadaítear na TSO ach suas le 50% de threisiú in-athnuaite láithreach. Trí seachadadh rathúil DS3, tá sé mar aidhm aige seo a mhéadú go 75%.

Tá an clár DS3 comhdhéanta de shruthanna oibre ilghnéitheacha a dhíríonn ar fheidhmíocht an chórais, ar bheartais chórais agus ar uirlisí oibriúcháin, forbairt ar mhargadh seirbhísí Córais agus cur i bhfeidhm na n-athruithe ar rialuithe gineadóra, ar a dtugtar an sruth oibre RoCoF , dírithe go léir ar chumasú na TSOanna an córas a oibriú ar

bhealach sábháilte agus slán ag leibhéil arda trealaimh in-athnuaite.

Tá cuid de na sruthanna oibre seo dírithe ar an tionscal agus tá gá le rannpháirtíocht agus seachadadh ag an tionscal, mar shampla. athruithe ar chomhlíonadh RoCoF a chur chun feidhme, a ghlacann páirt i seachadadh na Seirbhíse Córais, agus tá daoine eile níos dírithe ar sheachadadh inmheánach an OCT mar shampla, polasaithe oibriúcháin. Tá an CRU páirteach i maoirseacht a dhéanamh ar an tionscadal ar fad agus tá baint aige le dearadh beartais maidir le clár Seirbhíse Córas DS3 agus cruthú margaidh.

Dul chun cinn i 2017D’éirigh go rathúil ar an gclár DS3 ar roinnt sruthanna oibre lena n-áirítear uasghrádú ionaid rialaithe agus uirlisí feabhsaithe oibriúcháin a chuir ar chumas tairseach oibríochtúil níos mó a thriail ó SNSP 55% go SNSP 60% a tháinig chun cinn mar bheartas oibriúcháin i rith 2017.

Chonaic an clár Seirbhísí Córas DS3 leibhéal dian oibre i rith 2017. I mí an Mhárta 2017, tar éis obair comhoibritheach leis na TSOanna, d’fhoilsigh an Coiste SEM páipéar Cur chuige Todhchaí Seirbhísí Córais DS3, ag cur síos ar an gcur chuige maidir le soláthar seirbhísí córais sa todhchaí. Bhunaigh sé seo leathnú na gconarthaí a cuireadh i gcrích le linn socruithe eatramhacha 2016 ó Dheireadh Fómhair 2017 go dtí Aibreán 2018, struchtúr a chur i bhfeidhm chun socruithe taraife níos buan a bhunú agus ag cur síos ar an obair sa todhchaí maidir le soláthar iomaíoch atá bunaithe.

Leanadh é seo i mí Iúil 2017 le foilsiú páipéar Cinneadh an Choiste SEM maidir leis na taraifí don tréimhse ó Dheireadh Fómhair 2017-Aibreán 2018. Tar éis dian-rannpháirtíocht leis na TSOanna agus leis an tionscal, foilsíodh páipéar Cinnidh an Choiste SEM ar chonarthaí rialáilte i nDeireadh Fómhair 2017. Mhínigh an páipéar seo na prionsabail ardleibhéil a bhí ar na TSOanna a fhostú agus iad ag déanamh meicníochtaí soláthair taraife bunaithe. Chuir sé seo ar bun an chéim conarthachta maidir le soláthar nua soláthraithe Seirbhíse Córais DS3 faoi Bhealtaine 2018, agus don chéad uair, d’aontaigh Aonaid Taobh Éilimh (DSU) agus gineadóirí gaoithe chun seirbhísí córas luachmhara a sholáthar don TSO.

29CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

7 Is giorrúchán é RoCoF ar [Rate of Change of Frequency], nó Ráta Athraithe Minicíochta. De réir mar a dhéantar níos mó míreanna in-athnuaithe a nascadh leis an gcóras, tiocfaidh athrú ar mhinicíocht na seirbhíse níos mó ná mar a tharla roimhe. Is é is cuspóir an Chláir RoCoF ná chun a bheith in ann deimhniú gur féidir leis na gineadóirí coinneáil suas leis na hathruithe sin maidir le minicíocht agus fanacht nasctha leis an eangach fad is a bheidh na hathruithe seo ag tarlú.

Page 30: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

I mí na Samhna 2017, d’fhoilsigh na OCTanna na foghlama ón bpróiseas Trialacha Cáilíochta a rinneadh i rith na bliana 2017, trína ndearnadh triail ar DSUanna, ar theicneolaíochtaí gaoithe agus i nuálaíochtaí nua i soláthar seirbhísí córais agus go cruinn. D’éirigh leis na OCTanna seo mar chéim fhorásach nuair a ghlac siad le raon níos leithne teicneolaíochtaí chun seirbhísí a sholáthar don TSO chun slándáil an chórais a chothabháil.

Cuireadh tús leis an OJEU ag tairiscint do sholáthraithe nua Seirbhísí Córais i mí na Nollag 2017 agus a ceapadh chun ligean beo ar an gcéad chéim de Sheirbhísí Córais faoin 1ú Bealtaine 2018.

Ráta Athrú Minicíochta (ROCOF)Ceann de na príomhthionscadail laistigh de DS3 ná go n-éireodh le himeachtaí méadaithe Méadaithe Athruithe Minicíochta (RoCoF) a d’fhéadfadh teacht chun cinn ar an gcóras tar éis suaitheadh mór-chórais. Léirigh anailís gur féidir le himeachtaí ard-RoCoF bagairt a dhéanamh ar shlándáil an chórais chumhachta le linn amanna treise gaoithe ard. Chun an tsaincheist seo a réiteach, mhol TSOanna caighdeáin RoCoF a mhéadú do ghineadóirí a bhaineann leis an gcóras cumhachta.

Laghdóidh an caighdeán RoCoF méadaithe an leibhéal laghdaithe do fheirmeacha gaoithe agus cuirfidh sé coigilteas suntasach ar fáil do thomhaltóirí trí phraghsanna mórdhíola fuinnimh níos ísle. In Aibreán 2014, chinn an CRU i bprionsabal modhnú RoCoF a cheadú agus caighdeán RoCoF 1 Hz / s (ríomh níos mó ná 500 ms) a thabhairt isteach maidir leis na naisc go léir leis an eangach. Ní chuirfear an caighdeán nua i bhfeidhm ach amháin má tá sé indéanta ó thaobh slándála an tsoláthair. Chun é seo a chinneadh, chuir an CRU Tionscnamh Feidhmiúcháin RoCoF ar áireamh ina n-áirítear trí shnáithe:

1. Léinn Léitheora Tá gach gineadóir ar an gcóras rangaithe mar

thosaíocht ard, meán nó íseal le spriocdháta chun a gcuid staidéir a chríochnú faoi dheireadh mhí na Bealtaine 2016, Samhain 2016, nó Samhain 2017 faoi seach. Cuimsíonn sé seo staidéir leictreacha agus meicniúla chun a chinneadh an féidir leis na gineadóirí cloí leis an gcaighdeán nua RoCoF 1 Hz / s os cionn 500ms.

Thosaigh Tionscadal Forfheidhmithe an RoCoF go foirmiúil an 21 Samhain 2014 agus ba é an

spriocdháta 36 mí an 21 Samhain 2017. Tá an chéim tástála críochnaithe ag formhór na n-aonad agus tá comhlíontacht RoCoF ann. Tá baint ag gabháil leis na gineadóirí gan íoc ar an tionscadal RoCoF ar siúl. Leanfaidh an CRU ag déanamh monatóireacht dhlúth ar dhul chun cinn na gineadóirí gan íoc.

2. DSO Tionscadal Feidhmiúcháin Ag an am céanna, tá ESB Networks ag dul chun

cinn ar Thionscadal Feidhmiúcháin an DSO chun a chinntiú go bhféadfaidh an córas dáileacháin oibriú go sábháilte má oibríonn an TSO an córas ar an gcaighdeán nua 1Hz / s RoCoF. Tá dul chun cinn maith le hathruithe ar shuíomhanna le haghaidh feirmeacha gaoithe in Éirinn, agus d’athraigh 95% de shuíomhanna feirme gaoithe. Tá leibhéal an ghéilliúntais gineadóirí neamh-gaoithe bainte amach ag 155MW. Leanfaidh ESB Networks ag dul i ngleic leis na custaiméirí go léir agus iad ag iarraidh an méid suíochán 185MW atá fágtha i 2018 a chomhlánú.

3. Réiteach Malartach / Comhlántach Críochnaíodh an tríú snáithe den Tionscadal

Forfheidhmithe RoCoF i 2016. I mí na Bealtaine 2016, mar chuid de thionscadal Réamhfhocail Réitigh DS3 / Roghanna RoCoF, agus tar éis rannpháirtíocht shuntasach sa tionscal, d’fhoilsigh na TSO an tuarascáil deiridh “Réamhrá Réitigh RoCoF Céim 2” ar EirGrid’s láithreán gréasáin. Leagtar amach sa tuarascáil seo na réitigh malartacha agus comhlántacha a fhéadfar a dhéanamh chun cuidiú le cur i bhfeidhm an chaighdeáin nua RoCoF. Mar sin féin, mar gheall ar an dul chun cinn go dtí seo ar eilimintí eile an tionscadail - staidéar gineadóir agus cur i bhfeidhm an DSO - ní mheasann CRU gur gá gníomh breise a dhéanamh ag an am seo. Déanfar athbhreithniú air seo i 2018 tar éis athbhreithniú TSO ar an sraith deiridh de staidéir gineadóra.

Cóid Tarchurtha agus DáileacháinLean an CRU ar aghaidh trí 2017 chun maoirseacht a dhéanamh ar na cóid eangaí tarchurtha agus dáileadh, lena n-áirítear cinntí a dhéanamh maidir le modhnuithe Cód um Ghreille agus Cód Dáileacháin agus iarratais maolaithe. Go háirithe, bhí obair sa réimse seo dírithe ar fhorbairtí i Rannpháirtíocht Taobh Éilimh, DS3 a chur san áireamh agus na Cóid Ghréasáin Eorpacha a thrasuí isteach i gcód na hÉireann.

30 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 31: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Cóid Líonra an AE Thosaigh obair i 2017 maidir le cur i bhfeidhm Chód Líonra an AE, agus an Rannán Líonraí freagrach as sé Chód Líonra an AE a chur chun feidhme;• Riachtanais do Ghineadóirí (RfG); • Cód Ceangail Éilimh (CCCÁ); • Ardleibhéal DC; • Athchóiriú Éigeandála (ER);• Oibríocht an Chórais (SOGL) agus• Comhardú Leictreachais (EB)

Eagraíodh roinnt imeachtaí tionscail páirtithe leasmhara agus bhí an CRU ina chathaoirleach air, chun tionscal a chur ar an eolas maidir le dul chun cinn Cód Cur i bhfeidhm Líonra an AE. Rinne an CRU dul i gcomhairle le páipéir chinntí agus eisíodh iad maidir leis na critéir mhaolaithe a bhí le húsáid agus cinneadh á dhéanamh ar chinntí maolaithe maidir le cóid RFG, CCCÁ agus HVDC i rith 2017. Ina theannta sin, de réir riachtanais an RFG, bunaíodh an CRU le próiseas chun ligean don tionscal a chur isteach

iarratais maidir le haicmiú modúil ghiniúna cumhachta mar theicneolaíochtaí atá ag teacht chun cinn. I mí Iúil, d’fhoilsigh an CRU a pháipéar cinnteoireachta a cheadaigh trí mhonaróir teicneolaíochtaí a ainmniú mar “teicneolaíocht ag teacht chun cinn”. Ba iad gach ceann de na teicneolaíochtaí a ceadaíodh aonaid micrea-CHP, bunaithe ar theicneolaíocht Inneall Stirling. Bunaíodh meicníocht tuairiscithe rialta chun freastal ar riachtanais an Chóid maidir le foilsiú acmhainne suiteáilte, a nuashonraítear gach dhá mhí.

Bonneagar Muirir Feithiclí LeictreachD’fhoilsigh an CRU páipéar cinnteoireachta maidir le húinéireacht na Sócmhainní Muirearú Feithiclí Leictreacha a cuireadh isteach mar chuid de Staidéar Píolótach arna gceadú ag an CRU in 2014. Cuirfear deireadh leis an gcur i bhfeidhm ar bhonneagar le haghaidh feithiclí leictreacha in Éirinn i 2018 tar éis an ESB Athbhreithniú ar líonraí ar pháipéar cinnteoireachta CRU.

DlíthiúilI 2017, sholáthair an fhoireann dlí comhairle dlí de réir mar a éilíonn an CRU leis an gCoimisinéir, Stiúrthóirí, Bainisteoirí agus Anailísithe. Ina theannta sin, bhainistigh an fhoireann dlíthiúil an tAcht um Shaoráil Faisnéise (FOI) agus Rochtain ar Fhaisnéis ar an gComhshaol (AIE) don CRU agus áirithigh sé go soláthrófaí go leor oiliúna do bhaill foirne CRU a dhéileálann le cúrsaí Saorála Faisnéise agus AIE.

31CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Cuirfear deireadh leis an gcur i bhfeidhm ar bhonneagar le haghaidh feithiclí leictreacha in Éirinn i 2018

Page 32: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

32 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 33: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Comhairliúchán Rialú Praghsanna Gáis (PC4) a eisiúint

Cinneadh ar Rialú Praghsanna Gáis (PC4) a eisiúint

Creat monatóireachta agus tuairiscithe nua a chur i bhfeidhm do líonraí gáis agus leictreachais faoi Ráithe 2017.

Athbhreithnigh agus foilsigh na taraifí uile a bhaineann le gréasán le haghaidh gáis agus leictreachais don bhliain 2017/18.

Dul i ngleic le gach díospóidí líonra de réir na dtréimhsí ama reachtúla

Cinneadh deimhniúcháin Idirnascaire Thoir-Thiar (EWIC).

Na ceanglais reachtúla ábhartha a bhaineann le Cóid Ghréasáin na hEorpa i nGás agus Leictreachas a chur chun feidhme

Doiciméid bheartais rialála uile a bhaineann le DS3 a thabhairt chun críche.

Monatóireacht ar urscaoileadh agus oibleagáidí tuairiscithe maidir le slándáil soláthair gáis agus leictreachais

Comhairliúchán a fhoilsiú maidir le beartas nasc leictreachais marthanach faoi Ráithe C3 2017.

Ceist 2 2017

Ceist 3 2017

Ceist 3 2017

Ceist 3 2017

Ceist 4 2017

Ceist 3 2017C

Ceist 4 2017

Ceist 4 2017

Ceist 4 2017C

Ceist 3 2017

Comhairliúchán um Rialú Praghsanna Gáis a foilsíodh i Meitheamh 2017.

Cinneadh Rialaithe Praghsanna Gáis a foilsíodh i mí an Mheithimh 2017.

D’fhoilsigh an CRU comhairliúchán maidir leis an gcreat monatóireachta agus tuairiscithe do líonraí leictreachais i mí na Nollag 2017 agus tá sé beartaithe cinneadh a fhoilsiú i 2018

Taraifí Tarchuir agus Dáileadh Gáis a foilsíodh i mí Lúnasa 2017.Taraifí Tarchuir agus Dáileadh Leictreachais a foilsíodh i mí Lúnasa 2017.

D ‘imigh gach díospóid de réir amlínte reachtúla.

Tá cinneadh an deimhnithe EWIC curtha siar go dtí go bhfuarthas an t-iarratas Idirghabhálaí EIRG EirGrid.

In 2017 tháinig na trí Chód Líonra atá fágtha i bhfeidhm; Treoirlínte Oibriúcháin an Chórais (Meán Fómhair); Treoirlínte Éigeandála agus Athchóirithe (Nollaig) agus Treoirlínte maidir le Comhardú Leictreachais (Nollaig). Lean an CRU le cur i bhfeidhm na gCód Líonra agus foilsigh sé páipéir Chomhairliúcháin maidir le: Critéir Cháilithe don RfG (Feabhra), do CCC (Aibreán) agus do HVDC (Lúnasa). Chomh maith leis sin, tá páipéir Chinneadh foilsithe ag an CRU maidir le: Critéir Cháilithe don RfG (Aibreán), do CCC (Meitheamh) agus do HVDC (Deireadh Fómhair). I 2017, lean an CRU ag obair leis an tionscal maidir leis na cóid líonra atá fágtha don Ghás a chur i bhfeidhm. Tá an obair seo le bheith críochnaithe faoi 2019.

D’fhoilsigh an CRU, leis an gCoiste SEM, páipéir chinntí maidir le Cur Chuige Clár Todhchaí Seirbhísí Córas DS3, Taraifí Seirbhísí Córais agus Scalar agus Prionsabail Chonarthacha Seirbhísí Córais le haghaidh na socruithe rialáilte mar gheall ar bheith ag maireachtáil i mBealtaine 2018.

Bhain gach feidhmíocht monatóireachta agus ábhartha maidir le tuairisciú náisiúnta agus Eorpach a bhaineann le gás agus le leictreachas a urscaoileadh i rith 2017.

I mí na Samhna 201 2017, d’fhoilsigh an CRU a chinneadh beartaithe maidir leis an mBeartas Ceangail Leanúnach - Céim 1 (ECP-1 Cinneadh Molta). Táthar ag súil le cinneadh deiridh maidir le ECP-1 i R1 2018.

Cuspóir Seachadadh Toradh

EOCHAIRTHÁSCAIR FEIDHMÍOCHTA 2017

33CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 34: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

UISCERÓL FORLEATHNAITHE DON CRU

AN OBAIR ATÁ DÉANTAAGAINN I LEITH

FOILSEACHÁIN

REACHTAÍOCHTNUA

Rinne An tAcht um Sheirbhísí Uisce 2017,

a achtú i Samhain 2017, ról an CRU a fhorleathnú

D’FHOILSIGH AN CRU 15 MÍR IN 2015(tuarascálacha, páipéir faisnéise, nótaí eolais do chustaiméirí, páipéir chomhairliúcháin, táillí uisce leasuithe, pleananna etc.)

15

MONATÓIREACHT• Lean an CRU ar aghaidh ag tabhai� cosaint dá chustaiméirí trí mhonatóireacht a dhéanamh ar Uisce Éireann agus an eagraíocht sin ag cur moltaí Treoirleabhar an CRU maidir le custaiméirí teaghlaigh agus tráchtála i bhfeidhm

• D’fhoilsigh an CRU an chéad Tuarascáil ar Fheidhmíocht Uisce Éireann i Lúnasa 2017

• D’fhoilsigh an CRU an chéad tuarascáil ar sheachadadh infheistíochta chaipitil Uisce Éireann i Meitheamh 2017

RANNPHÁIRTEACHAS LE PÁIRTITHE LEASMHARAAN CHOMHCHOISTE OIREACHTAIS COISTE, GRÚPAÍ DE CUSTAIMÉIRÍ LEASMHARA, WAREG

TAIGHDE, ANAILÍS AGUS ULLMHÚ MAIDIR LE FORLEATHNÚ A RINNEADH ROIMH DHÁ MHÓRCHOMHAIRLE• Bea�as Luchtaithe Nasc Uisce Éireann

• An Chreatlach maidir le Taraifí Tráchtála

DUL CHUN CINN AN TIONSCADAIL

PÁIRTITHE LEASMHARA NUA

An Fóram Náisiúnta um Uisce, An Bord

Comhairliúchán um Uisce

AN tSAMHAIL MAOINIÚCHÁIN NUA

Is tríd an státchistea íocfar as úsáid

d’uisce teaghlaigh

34 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 35: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

UISCERÓL FORLEATHNAITHE DON CRU

AN OBAIR ATÁ DÉANTAAGAINN I LEITH

FOILSEACHÁIN

REACHTAÍOCHTNUA

Rinne An tAcht um Sheirbhísí Uisce 2017,

a achtú i Samhain 2017, ról an CRU a fhorleathnú

D’FHOILSIGH AN CRU 15 MÍR IN 2015(tuarascálacha, páipéir faisnéise, nótaí eolais do chustaiméirí, páipéir chomhairliúcháin, táillí uisce leasuithe, pleananna etc.)

15

MONATÓIREACHT• Lean an CRU ar aghaidh ag tabhai� cosaint dá chustaiméirí trí mhonatóireacht a dhéanamh ar Uisce Éireann agus an eagraíocht sin ag cur moltaí Treoirleabhar an CRU maidir le custaiméirí teaghlaigh agus tráchtála i bhfeidhm

• D’fhoilsigh an CRU an chéad Tuarascáil ar Fheidhmíocht Uisce Éireann i Lúnasa 2017

• D’fhoilsigh an CRU an chéad tuarascáil ar sheachadadh infheistíochta chaipitil Uisce Éireann i Meitheamh 2017

RANNPHÁIRTEACHAS LE PÁIRTITHE LEASMHARAAN CHOMHCHOISTE OIREACHTAIS COISTE, GRÚPAÍ DE CUSTAIMÉIRÍ LEASMHARA, WAREG

TAIGHDE, ANAILÍS AGUS ULLMHÚ MAIDIR LE FORLEATHNÚ A RINNEADH ROIMH DHÁ MHÓRCHOMHAIRLE• Bea�as Luchtaithe Nasc Uisce Éireann

• An Chreatlach maidir le Taraifí Tráchtála

DUL CHUN CINN AN TIONSCADAIL

PÁIRTITHE LEASMHARA NUA

An Fóram Náisiúnta um Uisce, An Bord

Comhairliúchán um Uisce

AN tSAMHAIL MAOINIÚCHÁIN NUA

Is tríd an státchistea íocfar as úsáid

d’uisce teaghlaigh

Toisc gurb é rialtóir eacnamaíoch neamhspleách Uisce Éireann príomhchuspóir an CRU leasanna custaiméirí Uisce Éireann a chosaint.

Is é ár bpríomhfheidhm, dá bhforáiltear sa reachtaíocht ná leasanna chustaiméirí Uisce Éireann a chosaint. I measc na mbeart ina mbainimid amach é seo tá:• Faomhadh ioncam agus muirir Uisce Éireann trí

phróisis rialaithe ioncaim;• Córais chleachtais Uisce Éireann a fhormheas;• Comhairle a thabhairt don Aire maidir le cúrsaí a

bhaineann le seachadadh seirbhísí uisce;• Seirbhís réitigh díospóide a sholáthar do

chustaiméirí Uisce Éireann;• A chinntiú go soláthraíonn Uisce Éireann seirbhísí

uisce go heacnamaíoch agus go héifeachtúil agus go n-oibríonn sé ar bhealach inmharthana go tráchtála agus

• A chinntiú go gcomhlíonann Uisce Éireann a chuid feidhmeanna ar bhealach oscailte agus trédhearcach.

I 2016, bhunaigh an tAire Comhshaoil, Pobail agus Rialtais Áitiúil Coimisiún Saineolaithe chun moltaí a dhéanamh maidir le múnla maoinithe inbhuanaithe fadtéarmach do sheirbhísí uisce agus fuíolluisce intíre.

I mí na Samhna 2016, chuir an Coimisiún Saineolaithe a thuarascáil faoi bhráid an Chomhchoiste Oireachtais (JOC) maidir le Maoiniú Todhchaí Seirbhísí Uisce Intíre. Bunaíodh an JOC chun tuarascáil an Choimisiúin Saineolaithe a bhreithniú agus moltaí a thuairisciú do Thithe an Oireachtais araon. Mar fhreagra ar iarrataí a bhain le hobair an Choiste, sholáthair an CRU, mar rialtóir eacnamaíoch Uisce Éireann, doiciméid agus cuireadh i láthair iad ar réimsí ábhartha.

Foilsíodh tuarascáil deiridh an JOC an 12 Aibreán 2017 agus ina dhiaidh sin, ar reachtaíocht uisce nua an 17 Samhain 2017 a ritheadh i bhfoirm Acht na Seirbhísí Uisce 2017.

Bheadh tionchar ag an reachtaíocht nua seo ar CRU agus ar chustaiméirí Uisce Éireann ar bhealaí éagsúla, lena n-áirítear:• Aisíocfaí custaiméirí intíre a d’íoc aon mhuirir uisce

ar bith nó go léir;• Cuireadh deireadh le muirir dhíreacha uisce do

chustaiméirí baile. Ní mór do Chustaiméirí Intíre íoc as seirbhísí uisce ach amháin má théann a n-úsáid uisce níos mó ná ‘méid tairseach’ arna chinneadh ag an Aire um Pleanáil Tithíochta agus Rialtais Áitiúil (tar éis athbhreithniú a dhéanamh ar an gcéad dul síos ar thuairisc a chuirfidh an CRU ar fáil don Aire);

UISCE

PRÍOMHTHAÍOCHTAÍ DO 2017

1. Chun a áirithiú go mbeidh beartas nasc trédhearcach agus comhchuibhithe i bhfeidhm faoi 2018 do chustaiméirí ar mian leo ceangal a dhéanamh le líonra Uisce Éireann.

2. Chun a chinntiú go bhfuil sraith taraifí trédhearcach agus comhchuibhithe bunaithe agus i bhfeidhm do chustaiméirí neamh-tí Uisce Éireann faoi 2018.

3. Monatóireacht a dhéanamh ar sheachadadh Uisce Éireann a Phlean Infheistíochta Caipitil, chun monatóireacht a dhéanamh ar fheidhmíocht Uisce Éireann i gcoinne méadracht lárnacha, agus faisnéis a roinnt ag eatraimh comhaontaithe le príomhgheallsealbhóirí.

4. Tacú le riaradh an Fhóraim Uisce Poiblí.

5. Monatóireacht a dhéanamh ar chomhlíonadh Uisce Éireann i gcoinne na gcaighdeán seirbhíse i Lámhleabhar Custaiméirí CRU agus seirbhís seirbhíse díospóidí a thairiscint do chustaiméirí Uisce Éireann.

6. Tionscnamh a thionscnamh chun liúntais ioncaim, oibriú agus laghduithe ar chostais chaipitiúla agus spriocanna éifeachtúlachta a leagan síos d’Uisce Éireann don tréimhse i ndiaidh 2018, agus chun feidhmíocht anuas Uisce Éireann a bhailíochtú i gcomparáid le laghduithe ar chostais, feabhas a chur ar éifeachtúlacht agus inchurtha inseachalacha eile a d’éiligh an CRU roimhe seo.

35CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 36: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

• Socróidh an CRU na muirir maidir le húsáid uisce os cionn an méid tairseach;

• Ní mór céimeanna breise a chomhlánú roimh gach próiseas rialaithe ioncaim CRU;

• Neartaíonn an tAcht ról CRU maidir le láimhseáil gearán;

• Cuirtear an Fóram Náisiúnta Uisce in ionad an Fhóraim Uisce Poiblí agus

• Bunaíonn an tAcht Comhlacht Comhairleach Uisce, ar a bhfuil gá leis an CRU a bheith ina bhall.

Lean an CRU ag obair i 2017 chun a chinntiú go dtugann Uisce Éireann buntáistí do chustaiméirí, don chomhshaol agus don tsochaí. Rinne an CRU a anailís agus a ullmhú le haghaidh comhairliúcháin suntasacha a bhí beartaithe don bhliain 2018, is é sin, beartas um Tháillí um Cheangal Uisce Éireann a bhunú agus Creat um Muirir Neamh-Thíortha Uisce Éireann a bhunú.

Chuir an CRU dúshlán ar an gcuideachta freisin a bheith níos trédhearcach maidir lena fheidhmíocht trí mhonatóireacht a dhéanamh ar thorthaí agus aschuir an fhóntais i gcoinne na ndaoine atá leagtha amach ina bpleananna infheistíochta, agus scrúdú á dhéanamh ar sheachadadh seirbhíse Uisce Éireann do chustaiméirí in aghaidh príomh-mhéadracht feidhmíochta agus a chur i bhfeidhm na gceanglas sa Lámhleabhair Intíre agus Neamh-Thíortha CRU.

Tugann an fhaisnéis seo a leanas mionsonraí ar an obair a rinne foireann rialaithe uisce CRU i gcrích i rith 2017.

Polasaí CeangalÓn 1 Eanáir 2014, bhí Uisce Éireann freagrach as costas naisc a ghearradh ar an ngréasán uisce agus fuíolluisce. Sular bunaíodh Uisce Éireann, leag an Roinn Comhshaoil, Pobail agus Rialtais Áitiúil (DECLG) amach polasaí maidir le muirir a nascadh agus chuir 34 (anois 31) Údarás Áitiúil i bhfeidhm é. I mí Mheán Fómhair 2014, d’ordaigh an CRU Uisce Éireann leanúint ar aghaidh ag cur na polasaithe reatha maidir le muirir ceangailteach agus muirir ghaolmhara a chur i bhfeidhm, a bhí i bhfeidhm ar an 31 Nollaig 2013 go dtí go bhféadfaí polasaí nua naisc a fhorbairt agus dul i gcomhairle leo.

Faoi láthair, tá breis agus 900 muirear nasc difriúla (lena n-áirítear tobhaigh ranníocaíochta forbartha) ann ar fud na 34 (anois 31) Údaráis Áitiúla. Is féidir na táillí seo a athrú ar leibhéal, ar chostais bhunúsacha

agus ar chatagóiriú, atá casta agus deacair a thuiscint. Is é an aidhm atá le beartas marthanach ceangail do gach custaiméir Uisce Éireann ná modheolaíocht níos comhchuibhithe a chruthú maidir le custaiméirí a mhuirearú a thabharfaidh tairbhe do chustaiméirí i dtéarmaí trédhearcachta, simplíochta agus cothromais.

Ba é cur chuige CRU maidir le polasaí um mhuirearú i ndáil le hidirbhearta uisce buan ná an chéad uair a eisiúint Uisce Éireann le sraith de phrionsabail threoracha le cur san áireamh agus a chuid moltaí beartais á bhforbairt. Ansin chuir Uisce Éireann a Beartas Muirir Ceangail beartaithe isteach chuig an CRU le haghaidh athbhreithnithe agus anailís le linn fhómhar 2017. Chríochnaigh an CRU a pháipéar comhairliúcháin i 2017 le haghaidh foilseacháin agus comhairliúcháin phoiblí go luath i mí Eanáir 2018. Déanfaidh CRU na haighneachtaí uile a dhéantar mar fhreagra ar an comhairliúchán sula ndéantar cinneadh críochnaitheach maidir le Beartas um Tháillí um Cheangal Uisce Éireann a cheadú. I nDeireadh Fómhair 2017, d’fhoilsigh an CRU Nóta Eolais do chustaiméirí a thug mionsonraí ar fhaisnéis thábhachtach a bhaineann le Beartas Muirir Ceangal Molta Uisce Éireann, agus thug sé ar intinn go raibh sé ar intinn ag CRU dul i gcomhairle leo.

Creat Taraifí Neamh-ThíorthaIs príomhthosaíocht don CRU bunú Chreat Taraifí Neamh-Thíortha Uisce Éireann. Faoi láthair, leanann custaiméirí neamh-intíre Uisce Éireann ag taraifí a íoc le haghaidh seirbhísí uisce agus fuíolluisce a ndearnadh 44 údarás billeála (34 údarás áitiúil agus 10 gcomhairle baile orthu) a chinneadh roimhe seo agus a ghearradh orthu. D’fhorbair gach údarás billeála a modh féin chun sonraí a bhailiú óna custaiméirí agus a ghearradh ar sheirbhísí uisce. D’eascair raon leathan de leibhéil taraife neamh-intíre, catagóirí taraife, modheolaíochtaí a mhuirearú, socruithe billeála agus timthriallta billeála ar fud na tíre. Cuirfidh cur chuige comhchuibhithe maidir le custaiméirí neamhchónaithe a mhuirearú leas a bhaint as custaiméirí i dtéarmaí trédhearcachta, simplíochta agus cothromais.

Le linn 2017, lean Uisce Éireann ag forbairt a mholtaí taraife neamh-intíre mar ullmhúchán maidir lena chur faoi bhráid CRU agus na céimeanna comhairliúcháin phoiblí 2018 ina dhiaidh sin den tionscadal. Toisc go mbeidh athrú suntasach ag an tionscadal seo ar an gcur chuige maidir le custaiméirí

36 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 37: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

neamhchónaithe a mhuirearú, agus mar gheall ar leibhéal castachta tionscadail den sórt sin ar scála mór, lean an CRU le bheith ag gabháil go gníomhach le grúpaí gnó, le páirtithe leasmhara intíre agus Grúpa Úsáideoirí Uisce Neamh-Thráchtála an CRU. Thug an rannpháirtíocht seo deis don CRU tuiscint níos fearr a fháil ar riachtanais agus ar thosaíochtaí na ngnólachtaí agus leanfaidh siad ag cur léargais ar fáil de réir mar a chuirtear chun cinn beartais rialála.

Socrú Ioncaim Uisce Éireann agus an tSamhail Mhaoinithe LeanúnachCeann de na moltaí is suntasaí de thuarascáil Chomhchoiste an Oireachtais ná go gcuirfí deireadh le muirir uisce intíre (mar a fhoráiltear dó faoin Acht um Sheirbhísí Uisce 2014). Mhol an Coiste go mbainfí maoiniú ar úsáid uisce intíre trí chánachas ginearálta agus faoi shocrú den sórt sin, athruithe ar an tsamhail a raibh gá le maoiniú a fuarthas ó Uisce Éireann.

Tar éis fhoilsiú tuarascáil JOC, ghlac an CRU páirt i ngrúpa oibre, a bunaíodh chun an tsamhail maoinithe amach anseo agus na roghanna atá ar fáil a scrúdú. Ba iad baill an ghrúpa oibre an CRU, an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe, an Roinn Airgeadais, an Roinn Tithíochta, Pleanála agus Rialtais Áitiúil (DHPLG), an Údarás um Gheilleagar Nua agus Aisghabháil (NewERA) agus Uisce Éireann. Scrúdaigh an grúpa conas a chuirtear maoiniú ar fáil d’Uisce Éireann le breithniú ar ranníocaíochtaí caipitil, cothromais agus iasachtaí.

Faoi na socruithe maoinithe nua, tá a ról lárnach ag CRU maidir le socrú an leibhéal ioncaim a fhéadfaidh Uisce Éireann a fháil (trí fhóirdheontas an Rialtais agus ó chustaiméirí) chun a chostais a thabhaítear go héifeachtach a chlúdach. Tabharfar cinnteacht do Uisce Éireann maoiniú ilbhliantúil trí ghnáth-phróiseas athbhreithnithe rialála an CRU. Déanfar an gnáth-thomhaltas baile a mhaoiniú tríd an Vóta DHPLG trí phróiseas buiséadach an Rialtais, agus leanfar le hioncam neamh-tí a fháil trí tharaifí.Athraíonn an tAcht um Sheirbhísí Uisce 2017 an bealach ina ndéanann an CRU a rialuithe ioncaim a chomhlíonadh. Faoin reachtaíocht seo, ní mór céimeanna breise a chomhlánú roimh chinneadh CRU maidir leis an ioncam a gheobhaidh Uisce Éireann. Áiríonn na céimeanna seo forbairt Ráiteas Beartais Seirbhísí Uisce (ag an Aire) agus Plean Maoinithe Straitéiseach (ag Uisce Éireann), agus soláthróidh sé roinnt cinnteacht maidir le leibhéal an mhaoinithe Rialtais a bheidh ar fáil d’Uisce Éireann thar ilbhliantúil tréimhse. Caithfidh cinneadh rialaithe ioncaim an CRU ansin a bheith i bhfeidhm go leor ama chun dul isteach i bpróiseas buiséadach an Rialtais (eadhon faoi Ráithe 2 den bhliain roimhe sin).

Chun go bhféadfaidh CRU a ghnáth-phróiseas rialála a chomhlánú, d’fhadaigh an CRU an rialú ioncaim reatha (IRC2) faoi bhliain amháin, ionas go gclúdóidh sé an tréimhse ó thús 2017 go dtí deireadh 2019. Obair ullmhúcháin ar an ioncam aon bhliain seo cuireadh tús le síneadh rialaithe le linn 2017 nuair a

37CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Is príomhthosaíocht don CRU bunú Chreat Taraifí Neamh-Thíortha Uisce Éireann.

Page 38: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

38 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

d’eisigh Páipéar Eolais ar an gcur chuige molta CRU maidir le socrú ioncaim a cheadú.

Ciallaíonn sé seo freisin go dtosóidh an chéad rialú ioncaim eile ó Eanáir 2020 agus táthar ag súil go gclúdóidh sé cúig tréimhse agus cloífidh sé leis an bpróiseas atá leagtha amach san Acht um Sheirbhísí Uisce 2017. Ligfidh sé seo d’Uisce Éireann pleanáil a dhéanamh agus an obair a chríochnú is gá chun éifeachtúlachtaí costais agus feabhsú seirbhíse a thiomáint thar roinnt blianta.

Éileamh intíre ar sheirbhísí uisceFaoin Acht um Sheirbhísí Uisce 2017, bhí sé de cheangal ar an CRU tuairisc a thabhairt don Aire Pleanála Tithíochta agus Rialtais Áitiúil, ar ráta an éilimh thar thréimhse 12 mhí, maidir le seirbhísí uisce a chuireann Uisce Éireann ar fáil d’áitribh. Bhí sé de dhíth ar an CRU freisin measúnú a dhéanamh ar an ráta measta éileamh ag duine aonair maidir le seirbhísí uisce a sholáthar agus an ráta measta éileamh ar sholáthar seirbhísí uisce a sholáthar d’áitribh, agus an tionchar ar an éileamh sin nuair a bhíonn líon na ndaoine aonair a chónaíonn i níos mó ná ceithre áit chónaithe.

Rinne an CRU sonraí méadraithe custaiméirí Uisce Éireann a scrúdú chun a chuid freagrachtaí reachtúla a chomhlíonadh, chomh maith le sonraí a d’fhoilsigh an CSO a bhreithniú agus breithniú a dhéanamh ar threochtaí agus ar phhatrúin atá le feiceáil ó staidéir Uisce Éireann.

Chinn torthaí an CRU, a foilsíodh inár dtuarascáil chuig an Aire dar dáta an 15 Nollaig 2017:• An meánráta éileamh ar theaghaisí;• An ráta éilimh measta bliantúil measta ag duine

aonair in aghaidh na bliana agus• An t-éileamh meánach incriminteach measta in

aghaidh na bliana do gach áititheoir breise os cionn ceithre in áitreabh.

Ansin leag an tAire méid tairsí d’éileamh uisce bunaithe ar thorthaí CRU. D’fhéadfaí custaiméirí Uisce Éireann a úsáideann uisce os cionn an tairseach a ghearradh, in am, maidir le héileamh uisce os cionn an tairseach seo.

D’fhéadfaí custaiméirí Uisce Éireann a úsáideann uisce os cionn an tairseach a ghearradh, in am, maidir le héileamh

uisce os cionn an tairseach seo.

Page 39: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Leabhrán do Chustaiméirí Uisce ÉireannIn 2014 d’fhoilsigh an CRU a chéad Lámhleabhar do Chustaiméirí Uisce Éireann chun na caighdeáin shonracha seirbhíse a leagann Uisce Éireann a chur ar fáil dá chustaiméirí, idir tí agus intíre. I mí na Samhna 2017, ghlac an CRU an cinneadh an lámhleabhar bunaidh intíre / intíre a dháileadh ina dhá lámhleabhar ar leith, lámhleabhar do chustaiméirí baile agus lámhleabhar eile do chustaiméirí neamh-tí. Rinneadh é seo chun simplíocht agus éascaíocht tagartha do chustaiméirí, agus ceadaíonn sé freisin athbhreithniú éifeachtach éifeachtúil a dhéanamh ar gach lámhleabhar le himeacht ama. D’fhan an t-ábhar nua ar an lámhleabhar mar an gcéanna leis an leagan roimhe seo a léiríonn ach na hathruithe a theastaíonn chun na riachtanais intíre agus intíre a roinnt. I mí na Samhna 2017, chuaigh an CRU freisin i gcomhairle leis an bpobal maidir le ceanglais bhreise seirbhíse seirbhíse atá beartaithe chun an tseirbhís a chuirfidh Uisce Éireann ar fáil nuair a bhilleann sé a chustaiméirí neamh-tí.

Bhí an CRU ag gabháil go rialta le huisce Éireann i rith 2017 agus rinne sé monatóireacht ar chur i bhfeidhm na cuideachta ar riachtanais an láimheleabhair. Tá na Leabhairleabhair Intíre agus Neamh-Thíortha araon ag teacht chun cinn doiciméid agus iad á gcoimeád faoi athbhreithniú ag an CRU chun a chinntiú go bhfanann siad ábhartha, go bhfuil siad oiriúnach chun na críche agus go bhfuil na caighdeáin seirbhíse oiriúnach do chustaiméirí.

GearáinTá dualgas dlíthiúil ag an CRU seirbhís réiteach díospóide neamhspleách a chur ar fáil do chustaiméirí Uisce Éireann. I gcás ina bhfuil próiseas gearáin Uisce Éireann críochnaithe ag custaiméirí agus nach bhfuil siad sásta leis an gcaoi a ndearnadh an gearán a láimhseáil nó an réiteach a chuir Uisce Éireann ar fáil, is féidir leis an gcustaiméir a ngearán a chur faoi bhráid Foireann Chúram Custaiméirí an CRU. Tairgeann Foireann Cúram Custaiméirí an CRU seirbhís saor in aisce do ghearán do chustaiméirí Uisce Éireann. I gcás ina gcoinnítear leis an ngearán féadfaidh an CRU ordú a thabhairt d’Uisce Éireann an gearán a réiteach ar bhealach sraithe agus nuair is cuí, féadfaidh sé Uisce Éireann a dhiúltú chun aisíocaíocht nó cúiteamh a íoc leis an gcustaiméir. Rinne an CRU monatóireacht agus ag gabháil do Uisce Éireann go rialta i rith 2017 maidir le cineál / catagóirí na ngearán a fuarthas ag Uisce Éireann, chomh maith leis an gcineál agus líon na ngearán a cuireadh faoi bhráid Foireann Chúram Custaiméirí

an CRU. Rinneadh tuairim is 12,000 gearán do chustaiméirí a logáil isteach ag Uisce Éireann i 2017, laghdú mór ón 23,500 gearán a logáil isteach sa chuideachta i 2016.

Faisnéis do ChustaiméiríFoilsíonn an Rannán Uisce sa CRU ‘Nótaí Faisnéise do Chustaiméirí’ tréimhsiúla do chustaiméirí Uisce Éireann. Cuireann na nótaí seo faisnéis ar fáil do chustaiméirí maidir le ról an CRU maidir le cosaint a thabhairt do chustaiméirí agus faisnéis a sholáthar maidir le scéimeanna a chuireann Uisce Éireann i bhfeidhm agus is féidir leo sochair a thabhairt do chustaiméirí. D’fhoilsigh an CRU dhá nóta faisnéise den sórt sin i 2017.

Monatóireacht a dhéanamh ar Infheistíochtaí Caipitil Uisce Éireann Ceadaíonn an CRU ioncam Uisce Éireann chun tacú le hinfheistíocht riachtanach agus éifeachtach i dtionscadail chaipitil agus i gcláir chun tacú le seachadadh seirbhísí cuí dá chustaiméirí. Tacaíonn monatóireacht agus tuairisciú ar sheachadadh infheistíochtaí caipitil Uisce Éireann ar thrédhearcacht agus cabhraíonn sé le maoirseacht chuí ar fheidhmíocht Uisce Éireann a chur ar fáil.

I rith 2017, chuir an CRU tús le monatóireacht agus tuairisciú ar sheachadadh Uisce Éireann a chuid Pleananna Infheistíochta. D’fhoilsigh an CRU a chéad tuarascáil maidir le seachadadh infheistíochtaí caipitil Uisce Éireann i mí an Mheithimh 2017. Thug an tuarascáil forbhreathnú ar fheidhmíocht Uisce Éireann maidir le seachadadh a chuid tionscadal agus a chláir agus díríodh ar phríomhthorthaí agus ar thorthaí Uisce Éireannacha sa tréimhse ó bunaíodh é deireadh 2016. Áiríodh roinnt sochair inláimhsithe do chustaiméirí; aistríodh fógraí fadtéarmacha uisce boil do níos mó ná 20,000 duine, 66 aschur (ag freastal ar níos mó ná 350,000 duine) ó Liosta Gníomhaíochta Feabhsúcháin an GCC i, agus leagadh breis agus 850 km de phríomhlíonra uisce nua nó athnuachan.

Measúnú Feidhmíochta Uisce Éireann I mí na Samhna 2016, bhunaigh an CRU creat meicniúil tuairiscithe ina bhféadfaí feidhmíocht fhoriomlán Uisce Éireann a mheas. Is gné thábhachtach é seo d’obair an CRU mar a chuireann ar chumas monatóireacht ar fheidhmíocht Uisce Éireann thar thréimhse ama agus cinntítear go gcaitear ioncam Uisce Éireann go cuí chun seirbhísí do chustaiméirí a fheabhsú.

39CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 40: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Breathnaíonn an creat thar chúig chatagóir leathan:• Seirbhís do chustaiméirí; lena n-áirítear freagairt ar

ghearáin agus éascaíocht teagmhála;• Feidhmíocht chomhshaoil; lena n-áirítear diúscairt

sloda agus teagmhais truaillithe fuíolluisce; • Soláthar uisce - cáilíocht na seirbhíse; lena

n-áirítear cur isteach neamhphleanáilte agus paraiméadair chaighdeán uisce;

• Slándáil an tsoláthair uisce; lena n-áirítear laghdú sceite agus

• Seirbhís Séarachais; áirítear tuilte séarach.

I mí Lúnasa 2017, fuair an CRU an chéad aighneacht Uisce Éireann faoin gcreat Measúnaithe Feidhmíochta, agus d’fhoilsigh sé an chéad tráchtaireacht ina dhiaidh sin mar an gcéanna. Chuir Uisce Éireann sonraí ar fáil maidir lena feidhmíocht faoi ocht gcinn de na naoi gcéad méadracht. Maidir leis an gcuid eile de na metrics tá Uisce Éireann ag bailiú na sonraí is gá chun tuairisciú a dhéanamh ar a fheidhmíocht. Féadann sé fad suntasach ama a chur ar fóntais chun na córais agus na próisis a theastaíonn chun tuairisciú ar mhéadracht áirithe a chur i bhfeidhm. Leis an gcreat monatóireachta seo a thabhairt isteach, cinntítear go mbeidh na sonraí seo ar fáil le himeacht ama.

Ciste Nuálaíochta Seirbhísí UisceMar chuid den chéad phróiseas athbhreithnithe ioncaim, chruthaigh an CRU an ‘Ciste Nuálaíochta Seirbhísí Uisce’ chun ligean do Uisce Éireann maoiniú a infheistiú i dtionscadail nuálacha chun teicneolaíochtaí úra agus socruithe oibriúcháin a cheapadh chun sochair a sheachadadh do chustaiméirí.

Ag deireadh 2017, d’fhoilsigh an CRU páipéar ar an ngníomhaíocht go dtí seo de na cúig thionscadal a ceadaíodh faoin gCiste Nuálaíochta Seirbhísí Uisce. Thug sé cur síos ar gach tionscadal, chomh maith le faisnéis faoi na cuspóirí, na hionchuir atá beartaithe, agus na comhpháirtithe do gach tionscadal.

Rannpháirtíocht Geallsealbhóirí• Comhchoiste Oireachtais (JOC) - Bunaíodh

an Comhchoiste um Mhaoiniú Todhchaí Seirbhísí Uisce Intíre an 24 Samhain 2016. Ba é a shainchúram ná tuarascáil an Choimisiúin Saineolaithe maidir le Maoiniú Todhchaí Seirbhísí Uisce Intíre a bhreithniú agus tuairisciú le moltaí don dá Tithe an Oireachtais. Rinne an CRU, ina ról mar rialtóir eacnamaíoch, ag gabháil leis an JOC i rith 2017, dhá chuma poiblí, a cuireadh faoi bhráid an Choiste, agus thug sé 16 aighneachtaí mionsonraithe ar réimsí fócais éagsúla de réir mar a iarradh. Foilsíodh tuarascáil deiridh an JOC an 12 Aibreán 2017.

• Grúpa Úsáideoirí Uisce Neamh-Thíortha CRU - D’fhonn gnólachtaí agus páirtithe leasmhara eile a fhostú, bhunaigh an CRU Grúpa Úsáideoirí Uisce Neamh-Thráchtála CRU. Féachann an CRU tuairimí na gcustaiméirí go léir go réamhghníomhach agus tugann an grúpa seo deis don CRU tuiscint níos fearr a fháil ar riachtanais agus ar thosaíochtaí gnólachtaí mar a ndéantar polasaithe rialála a chur chun cinn, go háirithe Creat Taraif Neamh-Thráchtála Uisce Éireann agus Polasaithe Muirir Ceangail. Tháinig an grúpa le chéile 3 huaire i rith 2017.

• WAREG (Grúpa Rialtóirí Uisce na hEorpa) - Is grúpa de rialtóirí eacnamaíocha an Grúpa Rialtóirí Uisce na hEorpa (WAREG) a fhoghlaim ó eispéireas a chéile agus tacú le forbairt rialáil éifeachtach an tionscail uisce agus fuíolluisce san Eoraip. Bunaíodh WAREG i mí na Nollag 2017, agus tá an CRU ar cheann dá bhaill bhunaithe.

• An Ghníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil (EPA) - In 2017, shínigh an CRU agus an EPA leagan nuashonraithe den Mheabhrán Tuisceana idir an dá eagraíocht chun ár róil faoi seach mar rialtóir eacnamaíoch agus comhshaoil Uisce Éireann a léiriú. Bhí an CRU i mbun oibre leis an EPA i rith 2017 maidir le feidhmíocht Uisce Éireann agus tiomantais Uisce Éireann chun sábháilteacht agus

40 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Ar 18 Aibreán 2017, d’fhoilsigh an CRU leagan nuashonraithe de Phlean Muirir Uisce Éireann i leith síneadh (trí reachtaíocht) den tréimhse inar cuireadh muirir uisce intíre ar fionraí a léiriú.

Page 41: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

slándáil an tsoláthair uisce óil a fheabhsú agus maidir le bailiú agus cóireáil fuíolluisce a sholáthar.

• Fóram Náisiúnta Uisce (Fóram Uisce Poiblí roimhe seo) - Ceann de phríomhthosaíochtaí CRU do 2017 ná tacú le riaradh an Fhóraim Uisce Poiblí, an fóram neamhspleách comhairliúcháin tomhaltóra a bunaíodh faoin Acht um Sheirbhísí Uisce 2014. Níl ról riaracháin ag an CRU a thuilleadh ag tacú leis an bhFóram Uisce Poiblí mar na Seirbhísí Uisce Chuir 2017 in ionad ‘Fóram Uisce Poiblí’ le ‘Fóram Náisiúnta Uisce’. Cuirfidh an Fóram Náisiúnta Uisce comhairle ar an Aire maidir le beartas uisce an Rialtais agus tabharfaidh sé aird ar chaomhnú uisce, ar sheirbhísí uisce tuaithe agus ar mhaithe le custaiméirí Uisce Éireann. Bhí an CRU i mbun oibre leis an bhFóram Uisce Poiblí (Fóram Náisiúnta Uisce anois) i rith 2017 ar shaincheisteanna éagsúla seirbhíse uisce agus beartais, agus leanfaidh sé de bheith ag déanamh amhlaidh i 2018.

An Chéad Scéim Saor in Aisce Cheadaigh an CRU an scéim seo i dtús báire i 2015. Faoin scéim seo, cabhraíonn Uisce Éireann custaiméirí trí fhógra a thabhairt dóibh go bhfuil sceitheadh amhras ann laistigh de theorainn a gcuid maoine. Tar éis imscrúdú a dhéanamh ag Uisce Éireann, tabharfar deis do sceitheadh saor in aisce sceitheanna a aithníodh ar an bpíopa soláthair seachtraí a fhreastalaíonn ar mhaoin. Faoi dheireadh Ch3 2017, meastar Uisce Éireann go sábháladh níos mó ná 109.8 milliún lítear uisce óil in aghaidh an lae mar thoradh ar an scéim, agus rinneadh 43,548 imscrúdú sceitheála iomlán agus críochnaíodh 8,532 deisiúchán.

Tá ról ag an CRU i monatóireacht a dhéanamh ar an scéim seo agus ceanglaítear ar Uisce Éireann tuairisc a thabhairt don CRU gach ráithiúil maidir le líon na bhfógraí den chéad shocrú a eisíodh, freagraí a fuarthas agus imscrúduithe agus deisiúcháin a chríochnaigh suíomh geografach. Ina theannta sin, ceanglaítear ar Uisce Éireann cur isteach ar an CRU, miondealú mionsonraithe ar chaiteachas iomlán na scéime agus na coigiltis uisce a baineadh amach gach ráithiúil. Lean an CRU lena obair monatóireachta sa réimse seo i rith 2017.

Plean Muirir Uisce Faoin Acht um Sheirbhísí Uisce (Uimh. 2) 2013, déanann an CRU Plean um Mhuirir Uisce Uisce Éireann a fhormheas, a leagann amach táillí seirbhísí uisce maidir le naisc nua, léamh méadar speisialta, tástáil mhéadair, agus táillí maidir le soláthar uisce agus seirbhísí fuíolluisce chuig neamh custaiméirí tráchtála. De réir an Achta um Sheirbhísí Uisce 2017, cuirtear deireadh le muirir uisce do chustaiméirí baile, áfach, beidh feidhm ag muirir i gcásanna ina bhfuil úsáid uisce tí níos mó ná an méid thairseach atá leagtha amach ag an Aire. Ní mór don Phlean Muirir Uisce foráil a dhéanamh maidir le táillí den sórt sin.

Ar 18 Aibreán 2017, d’fhoilsigh an CRU leagan nuashonraithe de Phlean Muirir Uisce Éireann i leith síneadh (trí reachtaíocht) den tréimhse inar cuireadh muirir uisce intíre ar fionraí a léiriú. Foilsíodh leagan eile den Phlean Muirir Uisce ansin ar an 10 Lúnasa 2017 chun an tréimhse fionraí a leathnú faoi chúig mhí go dtí an 31 Nollaig 2017. Leagann gach leagan den phlean muirir uisce a foilsíodh, cuirfidh sé aon leaganacha roimhe seo den Phlean Muirir Uisce in áit.

41CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 42: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Beartas um Tháillí um Cheangal Uisce Éireann a bhunú

Creat Taraif Neamh-Thíortha Uisce Éireann a bhunú

Monatóireacht a dhéanamh ar Infheistíochtaí Caipitil Uisce Éireann

Monatóireacht a dhéanamh ar Fheidhmíocht Foriomlán Uisce Éireann i gcoinne méadrachtaí tábhachtacha

Rannpháirtíocht Trédhearcach le Geallsealbhóirí

Leanúnach - ullmhú le haghaidh comhairliúcháin 2018

Forbairt leanúnach - le haghaidh comhairliúcháin 2018

C.2 2017

C.3 2017

I rith 2017

I rith 2017, rinne an CRU taighde fairsing agus rinne sé páirt i bpáirtithe leasmhara mar ullmhúchán do chomhairliúchán 2018 maidir le tograí muirir i dtaca le hUisce Éireann. Foilsíodh nóta faisnéise ina raibh sonraí tábhachtacha a bhaineann leis an tionscadal i nDeireadh Fómhair 2017. Fuarthas agus athbhreithníodh tograí polasaí tosaigh Uisce Éireann i gC33 2017 le moltaí deiridh a fuair CRU I gC4 2017.

Leanadh le forbairt Chreat na Taraifí Neamh-Thíortha i 2017 mar ullmhúchán do chomhairliúchán poiblí i 2018. Foilsíodh nóta faisnéise i gC3 2017, ag cur síos ar phríomhthonraí agus pleananna tionscadail. Ós rud é go dtiocfaidh athrú suntasach ar an tionscadal casta seo, lean an CRU i mbun dul i ngleic go forghníomhach leo siúd a mbeadh tionchar acu orthu, lena n-áirítear grúpaí gnó, páirtithe leasmhara neamh-tí agus Grúpa Úsáideoirí Uisce Neamh-Thráchtála an CRU.

Foilsíodh an chéad tuarascáil maidir le seachadadh a chuid infheistíochtaí caipitil Uisce Éireann i mí an Mheithimh 2017. Thug an tuarascáil seo forbhreathnú ar infheistíochtaí Uisce Éireann agus dhírigh sé ar aschuir agus ar thorthaí tábhachtacha.

I mí Lúnasa 2017, fuair an CRU an chéad aighneacht d’Uisce Éireannacha faoin gCreat Measúnaithe Feidhmíochta. Chuir Uisce Éireann sonraí ar fáil maidir lena feidhmíocht faoi ocht gcinn de na naoi gcéad méadracht. Maidir leis an gcuid eile de na metrics tá Uisce Éireann ag bailiú na sonraí is gá chun tuairisciú a dhéanamh ar a fheidhmíocht.

Lean an CRU ag gabháil le go leor páirtithe leasmhara i rith 2017 lena n-áirítear an Rialtas, an Fóram Uisce Poiblí / Fóram Uisce, Grúpa Úsáideoirí Uisce Neamh-Thíortha agus WAREG. Foilsíodh nótaí faisnéise do chustaiméirí i gcaitheamh na bliana freisin.

Cuspóir Seachadadh Toradh

PRÍOMHTHÁSCAIRÍ FEIDHMÍOCHTA 2017

42 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 43: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Gearáin Chustaiméirí

Rialú Ioncaim Uisce Éireann

Cuidiú agus Tacú le Cuspóirí agus Beartas an Rialtais

Monatóireacht Ráithiúil

Ullmhú le haghaidh comhairliúcháin 2018

I rith 2017

Lean an CRU ag cur seirbhís réiteach díospóide ar fáil do chustaiméirí Uisce Éireann. Rinne an CRU monatóireacht freisin ar líon, cineál agus fad na ngearán a fuarthas ag Uisce Éireann óna custaiméirí ar bhonn ráithiúil

Bíonn tionchar ag an Acht um Sheirbhís Uisce 2017 ar an mbealach is é an CRU ná rialuithe ioncaim a dhéanamh sa todhchaí agus gur gá go leathnófaí an tréimhse rialaithe ioncaim reatha (IRC2, 2017-2018) faoi bhliain amháin lena n-áirítear 2019. I mí na Nollag 2017, d’fhoilsigh an CRU faisnéis páipéar a shocraigh cinneadh CRU chun an tréimhse rialaithe ioncaim reatha a leathnú. Déanfar comhairliúchán poiblí i 2018 maidir le hioncam a cheadaítear le huisce Éireannacha do 2019, nuair a bheidh an CRU tar éis aighneacht ó Uisce Éireann a fháil agus a anailísiú.

Mar fhreagra ar iarrataí a bhain le hobair an JOC, thug an CRU, mar rialtóir eacnamaíoch Uisce Éireann, doiciméid don JOC agus cuireadh faoi bhráid an choiste iad maidir le réimsí ábhartha a bhaineann le rialachán Uisce. D’fhoilsigh an CRU na doiciméid seo agus na láithreoireachtaí ar a láithreán gréasáin. Ghlac an CRU páirt i ngrúpa oibre Rialtais, a bunaíodh chun scrúdú a dhéanamh ar an tsamhail maoinithe amach anseo d’Uisce Éireann agus na roghanna atá ar fáil. I mí na Nollag 2017, d’fhoilsigh an CRU a tuarascáil chuig an Aire um Pleanáil Tithíochta agus Rialtais Áitiúil maidir lena hathbhreithniú ar an éileamh ar sheirbhís uisce a thugann mionsonraí ar an meánráta éileamh ar theaghaisí, éileamh measta ag duine aonair, agus an t-éileamh incriminteach meán in aghaidh na bliana do gach breise áititheoir os cionn ceathrar i dteaghais.

Cuspóir Seachadadh Toradh

PRÍOMHTHÁSCAIRÍ FEIDHMÍOCHTA 2017

43CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 44: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

MARGAÍFUINNIMH

AN OBAIR ATÁ DÉANTAAGAINN I LEITH

Rinne an CRU a athbhreithniú bliantúil ar mhonatóireacht margaí miondíola an leictreachais agus an gháis.

Chríochnaigh an Coimisiún um Rialáil Fóntais (CRU), athbhreithniú cuimsitheach maidir le hiomaíocht sna margaidh mhiondíola leictreach-ais agus gáis chun leas na hiomaí-ochta do chustaiméirí a mheas.

D’fhaomh an CRU an cur chuige céimneach chun an tionscadal um uasghrádú méadair cliste a aistriú ar aghaidh ó chéim dhea�ha go céim fo�heidhmithe.

AN MIONDÍOL MÓRDHÍOLA

Lean an CRU ar aghaidh ag cur leis na tuairiscí monatóireachta aran mhargadh CEER/ACER agus ar na forbai�í sna margaí mórdhíola

agus miondíola.

AN DÁ CHEANN, ARAON:

Rinne an CRU uasdátú ar an modheolaíocht lena ndéantar leithdháileadh an tobhach PSO (oibleagáid seirbhíse poiblí) do chustaiméirí a áireamh.

Chríochnaigh an CRU na cinntí rialála uile a bhí gá leo chun Ceant Aistrithe CRM a chur a chur ar siúl, agus tharla sé sin i mí na Nollag 2017.

Chuir an Coimisiún um Rialáil Fóntais (CRU), na cinntí rialála ar fad i gcrích chun cur ar a gcumas an chéad Cheant Trasdula (CRU) a reáchtáil i mí na Nollag 2017.

Lean an CRU leis a chuid oibre le Rialálaí Fóntais Thuaiscea� Éireann,ina cháilíocht mar bhall den Choiste SEM chun maoirseacht a dhéanamh ar an Margadh Aonair Leictreachais.

44 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 45: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

MARGAÍFUINNIMH

AN OBAIR ATÁ DÉANTAAGAINN I LEITH

Rinne an CRU a athbhreithniú bliantúil ar mhonatóireacht margaí miondíola an leictreachais agus an gháis.

Chríochnaigh an Coimisiún um Rialáil Fóntais (CRU), athbhreithniú cuimsitheach maidir le hiomaíocht sna margaidh mhiondíola leictreach-ais agus gáis chun leas na hiomaí-ochta do chustaiméirí a mheas.

D’fhaomh an CRU an cur chuige céimneach chun an tionscadal um uasghrádú méadair cliste a aistriú ar aghaidh ó chéim dhea�ha go céim fo�heidhmithe.

AN MIONDÍOL MÓRDHÍOLA

Lean an CRU ar aghaidh ag cur leis na tuairiscí monatóireachta aran mhargadh CEER/ACER agus ar na forbai�í sna margaí mórdhíola

agus miondíola.

AN DÁ CHEANN, ARAON:

Rinne an CRU uasdátú ar an modheolaíocht lena ndéantar leithdháileadh an tobhach PSO (oibleagáid seirbhíse poiblí) do chustaiméirí a áireamh.

Chríochnaigh an CRU na cinntí rialála uile a bhí gá leo chun Ceant Aistrithe CRM a chur a chur ar siúl, agus tharla sé sin i mí na Nollag 2017.

Chuir an Coimisiún um Rialáil Fóntais (CRU), na cinntí rialála ar fad i gcrích chun cur ar a gcumas an chéad Cheant Trasdula (CRU) a reáchtáil i mí na Nollag 2017.

Lean an CRU leis a chuid oibre le Rialálaí Fóntais Thuaiscea� Éireann,ina cháilíocht mar bhall den Choiste SEM chun maoirseacht a dhéanamh ar an Margadh Aonair Leictreachais.

Tá ról tábhachtach reachtúil ag an CRU chun tomhaltóirí fuinnimh a chosaint agus chun monatóireacht a dhéanamh ar mhargaí miondíola leictreachais agus gáis lena chinntiú go mbainfidh custaiméirí leas as iomaíocht. Is é príomhchuspóir straitéiseach an CRU ná tomhaltóirí a chosaint ionas gur féidir leo leas a bhaint as iomaíocht trí mhargaí mórdhíola agus miondíola lán-iomaíoch.

Tá roinnt tascanna ag an CRU sa réimse seo, lena n-áirítear:• Maoirseacht ar an Margadh Leictreachais Aonair

agus cur i bhfeidhm an mhargaidh inmheánaigh uile-Eorpach fuinnimh;

• Forbairt beartas miondíola agus cosanta tomhaltóirí;

• Ceadúnú soláthraithe fuinnimh agus comhlíonadh oibleagáidí ceadúnais agus rialála;

• Monatóireacht ar na margaí miondíola gáis agus leictreachais;

• Maoirseacht ar Chlár Náisiúnta Méadraithe Cliste, agus

• Creidiúnú láithreáin ghréasáin comparáide praghais.

Forbairtí sa Mhargadh Fuinnimh

Tá an iomaíocht ag leanúint ar aghaidh ag forbairt sna margaí leictreachais agus gáis, agus tá raon soláthraithe, roghanna íocaíochta agus pleananna praghais le custaiméirí fuinnimh a roghnú. Ó dhroimrialú na margaí leictreachais agus gáis, tá roinnt soláthróirí nua tar éis dul isteach sa mhargadh,

agus tá 9 soláthróir leictreachais agus 8 soláthróir gáis gníomhach. D’éirigh le Electric Ireland an soláthraí leictreachais is mó i dtéarmaí custaiméirí agus MWhs i ngach cuid de na codanna. Sa R4 2016, ghlac Electric Ireland an sciar den mhargadh leictreachais is mó le 51.35% den tomhaltas iomlán. Laghdaigh a sciar den mhargadh, áfach, de 1.82% idir 2016 agus 2017, go 49.53% i R4 2017. Fuarthas Energia an méadú is mó i sciar den mhargadh de 1.83%.

Choinnigh Bord Gáis Energy an sciar den mhargadh is mó sa mhargadh gáis intíre le 47.22% den mhargadh ag líon na gcustaiméirí. Tháinig laghdú 3.75% ar a sciar den mhargadh, áfach, idir 2016 agus 2017. Fuarthas an t-ardú is mó sa sciar den mhargadh gáis de 0.71% ar PP Réamh-Phas.

Ba é 313,843 an líon iomlán lasca a cuireadh i gcrích sa mhargadh leictreachais i 2017. Léirigh sé seo méadú de 1.22% ó 2016. B’ionann líon iomlán na lasca a cuireadh i gcrích sa mhargadh gáis i 2017 ná 124,419. Léirigh sé seo laghdú de 33.16% i gcomparáid le 2016.

Bhí rátaí athrú sa mhargadh leictreachais agus gáis go comhsheasmhach os cionn 10% sa dá mhargadh le haghaidh 2017. Sonraí nua maidir le hathrúinmheánach (i gcás ina bhfanann custaiméir lena soláthróir atá ann cheana féin, ach lascfaidh sé le taraif nua) agus léiríonn dé-athrú breosla go bhfuilchomh maith le líon suntasach lasca inmheánacha ar

MARGAÍ FUINNIMH

PRÍOMHTHAÍOCHTAÍ DO 2017

1. Déan cinneadh ar na paraiméadair um Chód Trádála agus Lonnaíochta agus ar Shocrú Trádála Fuinnimh faoi dheireadh Ch2 2017.

2. An Cód um Mheicníocht Acmhainne (CMC), paraiméadair agus tacaíocht a thabhairt don Roinn Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil maidir le cúnamh stáit a dhearadh margaidh acmhainne.

3. Measúnú comhlánaithe maidir le scóip, scála agus uainiú an chláir méadraithe cliste náisiúnta.

4. Déan cinneadh agus cinneadh a dhéanamh ar Thobhach na Seirbhíse Poiblí (OSP).5. Cinntí neamhspleácha a dhéanamh ón bpróiseas athbhreithn leabhrán an

tsoláthraithe próiseas 6.Uasdátú le haghaidh méadar Saoire Deiridh le haghaidh Soláthar Íoc Mar A Théann tú

(PAYG).

45CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 46: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

bhonn míosúil. Tá lasca dé-bhreosla thart ar 20-30% de lasca in aghaidh na míosa.

Laghdaigh praghsanna mórdhíola gáis agus leictreachais sa chéad leath, méadú ansin sa dara leath de 2017. I gcás custaiméirí baile, tháinig méadú ar phraghas na bpleananna miondíola caighdeánach agus lascainithe idir 2016 agus 2017. Bhí sé seo mar gheall ar mheascán de phraghsanna mórdhíola méadaithe agus méadú ar Thobhach PSO ag deireadh 2017. Is féidir coigiltis shuntasacha a chur ar thairiscintí malartacha a athrú ó tharla go bhfuil difríocht 10% idir an meán taraif caighdeánach bliantúil agus an meán taraif lascaine bliantúil ar sholáthraithe i leictreachas agus i ngás.

Bhí 4,092 méadar crua airgeadais PAYG suiteáilte le haghaidh leictreachais agus 1,662 le haghaidh gáis i 2017. Tá sé seo i gcomparáid le 5,846 agus 4,423 suiteáilte i 2016 faoi seach.

Rialachán an Aontais Eorpaigh

Is ball gníomhach é an CRU de ghrúpaí oibre agus de thascfhórsaí éagsúla a bhunaigh Comhairle na Rialtóirí Fuinnimh (CEER) agus an Ghníomhaireacht um Chomhar idir Rialálaithe Fuinnimh (ACER), a chlúdaíonn margaí mórdhíola agus miondíola gáis agus leictreachais.

Mar a tharla sna blianta roimhe seo, chuir an CRU le tuarascálacha monatóireachta margaidh CEER-ACER, a chlúdaigh raon faisnéise maidir le táscairí náisiúnta maidir leis na forbairtí sna margaí mórdhíola agus miondíola.

Chuidigh an CRU freisin go gníomhach le roinnt grúpaí oibre agus tascfhórsaí CEER, lena n-áirítear Custaiméirí agus Grúpa Oibre Margaí Miondíola. Ba é príomhshrutha oibre forbairt na bPáipéar Bán Rialála Fuinnimh Glan a léiríonn poist na rialtóirí ar an reachtaíocht fuinnimh nua atá beartaithe sa phacáiste fuinnimh ghlan. Chuir na Páipéir Bán fáilte mhór roimh na moltaí agus chuir siad tráchtaireacht ar fáil chun cuidiú lena fhorbairt bhreise.

Athbhreithniú ar Iomaíocht sna Margaí Miondíola Leictreachais agus Gáis

Rinne an CRU athbhreithniú domhain ar fhorbairt na hiomaíochta sna margaí miondíola leictreachais agus gáis ó dhrochialáil iomlán. Ba é seo measúnú a dhéanamh ar an méid a chuireann an iomaíocht torthaí tairbhiúla ar fáil do thomhaltóirí. Rinne an t-athbhreithniú seo ailíniú freisin le Páipéar Bán 2015 maidir le beartas fuinnimh, a d’fhoilsigh an Roinn Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaol. De réir a rinne an CRU measúnú fónta a fhoilsiú ar fhorbairt iomaíochta sna margaí miondíola leictreachais agus gáis. Foilsíodh torthaí an athbhreithnithe seo i mí Feabhra 2017 leis na príomhthorthaí seo a leanas:• Tríd is tríd, tá an margadh fuinnimh ag feidhmiú

go maith i dtéarmaí rogha soláthraithe agus iomaíocht i measc soláthróirí le fócas níos mó ar choinneáil custaiméara ag soláthraithe;

• D’fhan ardú leibhéil ag custaiméirí fós i gcomparáid le tíortha eile de chuid an Aontais Eorpaigh, agus imní orthu go bhféadfadh céatadán níos airde de thomhaltóirí leas a bhaint as an soláthraí a athrú nó a bheith ar tharaif níos fearr;

• Tá sásamh agus iontaoibh an chustaiméara le soláthraithe ard, agus feabhsuithe le feiceáil ar fud formhór na soláthróirí de réir mar a bhíonn siad dírithe níos mó ar chustaiméirí;

• Tá praghsanna miondíola gar do na meáin Eorpacha agus laghdaigh siad le himeacht ama mar gheall ar iomaíocht agus laghduithe i gcostas mórdhíola agus

• Cé gur thit costas mórdhíola fuinnimh agus praghsanna miondíola le linn na tréimhse athbhreithnithe seo, tháinig méadú ar chostais líonra agus ar chostais soláthraithe.

Maidir leis an gcinneadh deiridh, bhí an CRU soiléir ar leibhéal na gcostas líonra a chuireann le costais an tsoláthraithe, de réir mar a dhéantar iad a rialú agus go dtuigeann na tiománaithe costais le haghaidh méaduithe sna costais sin agus go trédhearcach. Ní raibh an ghné chostas soláthraithe soiléir agus bhí an CRU tiomanta do scrúdú níos mionsonraithe a dhéanamh ar chostais sholáthraithe chun comhpháirteanna na bhfreagrachta seo agus an tsoláthróra a thuiscint maidir le hathruithe ar phraghsanna mórdhíola gáis agus leictreachais.

46 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 47: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Chun é seo a éascú, d’iarr an CRU faisnéis bhreise ó sholáthróirí leictreachais agus gáis ag iarraidh miondealú breise ar na costais iomlána a bhíonn ag soláthraithe i 2015 agus 2016 chun go bhféadfaí an anailís seo a dhéanamh agus go mbeadh sé níos soiléire pictiúr de na comhpháirteanna deiridh de bhillí leictreachais agus custaiméirí gáis chun tuiscint agus trédhearcacht a mhéadú sa mhargadh fuinnimh.

Foilsíodh Páipéar Faisnéise ar Chostais Soláthair Fuinnimh i mí Dheireadh Fómhair 2017. Bhí conclúidí na hanailíse seo:

• Fógraíocht / Díolacháin agus Acquisition do Chustaiméirí - 3% de na costais iomlána: Is cosúil go bhfuil na costais seo á dtiomáint ag geilleagair scála, le soláthraithe níos mó (níos mó ná 5% den sciar den mhargadh i dtéarmaí líon na gcustaiméirí) ag caitheamh níos lú ná soláthróirí le margadh níos lú ná 5% sciar. Breathnaíodh roinnt méadú ar na costais seo ó dhírialú na margaí miondíola leictreachais agus gáis.

• Drochfhiachas - 1% de na costais iomlána: Is cosúil gur costas suntasach do sholáthraithe é drochfhiachas do chustaiméirí ach tá laghdú tagtha ar idir 2015 agus 2016, rud a d’fhéadfadh go gcuirfí na coinníollacha eacnamaíocha a fheabhsú.

• Costais éigeantacha - 1% de na costais iomlána: Áirítear ar na costais seo oibleagáidí reachtúla agus rialála, ach is cuid thábhachtach iad agus déanann siad suas le 1% de chostais iomlána an tsoláthraithe agus tá méadú tagtha orthu idir 2015 agus 2016. Tá sé seo go príomha mar gheall ar oibleagáidí maidir le héifeachtacht fuinnimh , riachtanais chustaiméara agus iniúchta.

• Marginsí Soláthraithe Isteach: D’eascair an CRU corrlaigh iarchurtha thar sholáthraithe ó athbhreithniú na gcostas. Tá na corrlaigh inchurtha sin inchomparáide le fóntais eile, thug an CRU faoi deara méadú ar imeall ó 2015 go 2016. Féadfaidh na leibhéil seo a mholadh, de réir mar a thosaigh laghdú praghsanna mórdhíola ó 2014, go bhféadfadh an laghdú comhfhreagrach sa taraif miondíola deiridh a bheith coimeádach i dtosach 2015, arna dtiomáint go páirteach trí chonarthaí ar aghaidh atá fálaithe ag praghsanna mórdhíola a bheith ann. I 2016, de réir mar a bhí praghsanna mórdhíola ag titim, lean praghsanna miondíola ag meath, rud a léiríonn an laghdú trí phraghsanna mórdhíola do chustaiméirí. Cé go bhfeiceann na hionaill mhiondíola a thugtar isteach níos airde ná nuair a chuirtear taraifí rialaithe i bhfeidhm,

léiríonn sé seo an riosca breise a bhíonn ag soláthraithe i margadh iomaíoch oscailte. Tá an CRU den tuairim nach bhfuil cúis imní ag na corrlaigh soláthraithe ag an am seo ach leanfaidh siad ag déanamh monatóireacht ar imeall chun a chinntiú go mbainfidh custaiméirí tairbhe as iomaíocht.

Suirbhé Tomhaltóirí

Gach bliain déanann an CRU suirbhé ar mhargaí leictreachais agus gáis miondíola agus SME i bPoblacht na hÉireann chun taithí agus dearcadh an chustaiméara a thomhas agus chun cuidiú le polasaí a chur ar an eolas maidir le cosaint an chustaiméara. Tá an taighde seo ar siúl ó 2011 i leith.

D'athraigh 64%roimhe sin

Níl ach 44%díobh seo ag athrú nuair a

chríochnaíonn a gconradh

ATHRÚ

TUISCINT

BILLÍ

SÁSAMH

CONSUMER

SURVEY

RESULTS

Tá deacrachtaí deacrachta ag

comparáid idir 11% agus comparáid

idir taraif

Bíonn deacracht ag 7% i gcomparáid letairiscintí taraife

90% sásamhiomlán soláthraithe

88% sásamhiomlán soláthraithe

MÉADRÚ

CLISTE

Tá suim ag 43%i méadrú cliste

Tá suim ag 45%i méadrú cliste

FEISTI

FUINNIMH

CLISTE

Tá feistí fuinnim cliste ag 18% cheana féin

Níl suim ag 60% i bhfeistí fuinnimh

cliste

Tá feistí fuinnim cliste ag 17% cheana féin

Níl suim ag 61% i bhfeistí fuinnimh

cliste

Éilíonn 33% go n-léifear a gcuid billí go mion

Tá an soláthraí céanna ag 58%maidir le leictreachas agus gás

BREOSLA

D'athraigh 62%roimhe sin

Ní dócha go n-éireoidh ach 52% díobh seo

nuair a chríochnaíonn

a gconradh

GASELECTRICITY

47CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 48: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Comhlíonadh Soláthraí

Tá sainordú reachtúil ag an CRU mar thaca le reachtaíocht bhunscoile agus meánscoile chun leasanna na gcustaiméirí fuinnimh a chosaint agus iomaíocht a chur chun cinn i margaí miondíola.Tá bearta sainiúla cosanta do chustaiméirí curtha i bhfeidhm ag an CRU trí fhorbairt na gceanglas agus na dtreoirlínte do sholáthraithe fuinnimh agus do chuideachtaí líonra, a léirítear i dTéarmaí agus Coinníollacha Soláthair, Cóid Chleachtais agus Cairteacha Custaiméirí, Lámhleabhar an Soláthraí, ceadúnais soláthair gáis agus leictreachais agus dearadh margaidh rialacha.

Déanann an CRU iniúchtaí ar chomhlíonadh go rialta chun a chinntiú go gcomhlíonann soláthróirí a n-oibleagáidí rialála. In 2017, chloígh CRU cloí le soláthraithe na rialacha maidir le Láimhseáil Gearán.Scrúdaigh an t-iniúchadh:• Conas is féidir le custaiméir gearán a ghearradh;• Foirmeacha cúitimh nó cúitimh atá ar fáil;• Gearáin arna dtógáil ag tríú páirtithe agus• Nósanna imeachta chun gearáin agus scálaí ama a

bhaineann leis an gcéanna a ardú agus a réiteach.

Níor aimsíodh go raibh na soláthraithe sáraithe ar na ceanglais chomhlíonta d’iniúchtaí leabhrán.

Athbhreithnithe ar an Soláthraí

Leagann Lámhleabhar an tSoláthraithe amach na ceanglais íosta seirbhíse a chaithfidh soláthraithe cloí lena ndéileáil le custaiméirí fuinnimh. Feidhmíonn Lámhleabhar na Soláthróirí mar ‘leabhar riail’ a chlúdaíonn réimsí tábhachtacha idirghníomhaíochta idir custaiméirí fuinnimh agus soláthraithe fuinnimh. Thosaigh an t-athbhreithniú ar Lámhleabhar an Soláthraithe i 2015 agus d’fhoilsigh an CRU páipéar comhairliúcháin maidir le hathruithe beartaithe i mí Feabhra 2016.

I mí na Samhna 2016, d’fhoilsigh an CRU cinneadh agus tuilleadh páipéar comhairliúcháin ar Lámhleabhar athbhreithnithe an tsoláthraithe, lena n-áirítear raon beart nua chun tomhaltóirí a chosaint agus iomaíocht a chur chun cinn. Tugadh isteach ceanglais nua do sholáthróirí lena n-áirítear oibleagáid ar sholáthraithe fógra scríofa a eisiúint go bliantúil chun na custaiméirí sin a bhí ar an

taraif chéanna nó taraif neamh-lascainithe ar feadh 3 bliana nó níos mó a spreagadh chun tairiscintí malartacha a mheas. Ceanglaítear ar sholáthraithe fógra i scríbhinn a sheoladh chuig custaiméirí 30 lá roimh dhul in éag conradh téarma seasta, agus meastachán ar an meánbhille bliantúil a thaispeáint bunaithe ar luachanna tomhaltais tipiciúil ar gach ábhar fógraíochta agus margaíochta chun é a dhéanamh níos éasca do chustaiméirí comparáid a dhéanamh tairiscintí. Tugadh tacaíocht don Institiúid Taighde Eacnamaíochta agus Sóisialta (ESRI) le tabhairt isteach Bille Bliantúil Meastacháin EAB).

Chuir taighde ESRI i gcrích go bhféadfadh sé go mbeadh sé níos éasca do thomhaltóirí pacáistí leictreachais níos saoire a roghnú ó na tairiscintí atá ar fáil “agus go bhfuil” dócha go mbeidh sé tairbheach do chinnteoireacht na dtomhaltóirí “.I dteannta leis an sraith cinntí a tugadh isteach i mí na Samhna 2016, d’iarr an CRU aiseolas ó pháirtithe leasmhara leasmhara maidir le hábhar sonrach an Fhógra 30 Laethanta agus an Pras Bliantúil. D’iarr an CRU tuairimí freisin ar an modheolaíocht ríofa don EAB. Chuir na freagraí in iúl cinneadh críochnaitheach an CRU maidir le hábhar sonrach agus cur i bhfeidhm an Fhógra 30 Laethanta, an Pras Bliantúil agus an EAB.

D’fhoilsigh an CRU a chinneadh deiridh ar Lámhleabhar an tsoláthraithe in Aibreán 2017 ag tabhairt deireadh le próiseas fairsing rannpháirtíochta agus comhairliúcháin. Mar chuid dá chinneadh deiridh, thug an CRU fuinneog de 6 mhí do gach soláthraí leictreachais agus gáis chun an chuid is mó de na ceanglais atá i Lámhleabhar an tsoláthraithe nuashonraithe a chur chun feidhme.Mar chuid dá ról chun a chinntiú go gcomhlíontar Lámhleabhar an tsoláthraithe nuashonraithe, chuir an CRU tús le próiseas leis na soláthraithe leictreachais agus gáis go léir chun athbhreithniú a dhéanamh ar chomhlíonadh na gceanglas i Lámhleabhar an Soláthraí. Cuireadh tús leis an bpróiseas seo i nDeireadh Fómhair 2017.

48 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 49: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Inathnuaite

Éilítear ar an CRU a chinntiú go soláthraíonn gach soláthróir faisnéis iontaofa maidir le billí agus ábhair chur chun cinn maidir lena meascán breosla.

Foilsíodh an meascán breosla do sholáthróirí atá ceadúnaithe in Éirinn agus a bhí ag feidhmiú sa Mhargadh Leictreachais Aonair (SEM) do 2016 ar an 6 Deireadh Fómhair 2017. Is é cuspóir an Nochtadh Meascán Breosla faisnéis a sholáthar do thomhaltóirí chun ligean dóibh tuiscint na timpeallachta a thuiscint den leictreachas a cheannaíonn siad agus a roghnóidh siad idir soláthraithe bunaithe ar a meascán breosla agus faisnéis astaíochtaí.

Chun críocha nochtadh Meascán Breosla, is féidir le soláthraithe Ráthaíochtaí Bunúsacha in-athnuaite (GOs) a cheannach. Is deimhnithe iad na GOs seo a thugann cinnteacht do chustaiméirí go bhfuil an leictreachas déanta ó fhoinse in-athnuaite. Mar

thoradh air sin, tá an sciar in-athnuaite de mheascán an bhreosla soláthraithe sa tuarascáil seo níos airde ná na foinsí in-athnuaite a úsáidtear i dtáirgeadh leictreachais in Éirinn. Taispeántar an meascán breosla do sholáthraithe do 2016 sa tábla seo a leanas.

Déanann an CRU agus an Oibritheoir Margaidh Leictreachais Aonair (SEMO) próiseas fíoraithe neamhspleách i gcrích agus torthaí torthaí foinse glas na soláthróirí a fhoilsiú gach bliain chun a n-inchreidteacht in-athnuaite 100% a bhailíochtú. Is éard atá i dtáirgí foinse glas ná pleananna taraife a thairgeann soláthraithe a thugann ráthaíocht don fhoinse leictreachais 100% inathnuaite d’aon chustaiméir ar an bplean sin. Rinneadh an t-athbhreithniú ar Tháirge Foinse Glas do 2016 agus d’fhoilsigh sé ina dhiaidh sin go luath i 2018. Rinne na soláthraithe go léir a thairgeann táirgí foinse glasa i 2016 an próiseas fíorúcháin gan aon easnamh i GOs agus REGOs.

Soláthraí Gual Gás Móin In-athnuaite Other

Eile 39.66% 5.35% 40.09% 1.14%

Bord Gais (Ireland) 0.00% 74.51% 0.00% 25.49% 0.00%

Electric Ireland (Ireland) 13.54% 51.10% 5.26% 28.98% 1.12%

Energia (Ireland) 0.00% 0.00% 0.00% 100.00% 0.00%

Flogas (Ireland) 0.00% 0.00% 0.00% 100.00% 0.00%

LCC Power Limited t/s Go Power (Ireland) 0.00% 0.00% 0.00% 100.00% 0.00%

Panda Power (Ireland) 0.00% 0.00% 0.00% 100.00% 0.00%

SSE Airtricity (Ireland) 0.00% 0.00% 0.00% 100.00% 0.00%

Vayu (Ireland) 0.00% 0.00% 0.00% 100.00% 0.00%

BRI Green Energy Supply (Ireland) 0.00% 0.00% 0.00% 100.00% 0.00%

49CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 50: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Méadrú Cliste

Is iad méadar cliste an chéad ghlúin eile de mhéadar leictreachais agus gáis agus tá siad á gcur i bhfeidhm ar fud na hEorpa agus go hidirnáisiúnta. Mar an gcéanna leis na huasghráduithe a bhí déanta cheana féin in earnálacha eile, ar nós teilifíse agus cumarsáid soghluaiste, cuirtear isteach méadar cliste ar shiúl ó analógach go digiteach le haghaidh margaí miondíola leictreachais agus gáis in Éirinn. Tabharfaidh an t-aistriú seo go méadar digiteach uasghrádú go leor buntáistí do chustaiméirí fuinnimh trí fheabhas a chur ar iomaíocht, ag déanamh billí níos cruinne, ag cur níos fearr faisnéise ar fáil do chustaiméirí maidir lena n-úsáid fuinnimh agus cumhacht a thabhairt do thomhaltóirí uirlisí nua chun roghanna níos eolaí a dhéanamh maidir lena riachtanais fuinnimh. Comhlánaíonn an rolladh amach polasaí fuinnimh intíre agus tá sé ina ghné thábhachtach de ‘Aistriú na hÉireann chuig Todhchaí Fuinnimh Ísealcharbóin, 2015-2030’ na Roinne Cumarsáide, Gníomhaíochta Aeráide agus Comhshaoil. ‘

Athphleanáil ar Thionscadal an Mhéadair ChlisteGo luath i 2017, chuir ESB Networks (ESBN) plean seachadta nuashonraithe faoi bhráid an CRU chun méadar cliste a chur ar fáil do thomhaltóirí fuinnimh. Tá an plean seo bunaithe ar fheidhmiú leathnaithe ar an réiteach méadraithe cliste nó ‘Dearadh Ardleibhéil’ (HLD) agus a fheidhmiúlacht a bhaineann leis. Déanann an togra a chuireann ESBN ar aghaidh iarracht an chastacht theicniúil a bhaineann leis an uasghrádú méadar cliste a theorannú agus tógann sé níos mó solúbthachta do sheachadadh foriomlán méadar cliste do thomhaltóirí.

Cur Chuige CéimnitheTar éis tréimhse rannpháirtíochta fairsing le príomhpháirtithe leasmhara agus anailís ar thogra ESBN, d’fhormheas an CRU an cur chuige céimnithe maidir le seachadadh an tionscadail uasghrádaithe méadar cliste i Meán Fómhair 2017.Mar thoradh ar cheadú an chur chuige céimnithe mar chloch mhíle mór don tionscadal uasghrádú méadar cliste. Tá an tionscadal tar éis aistriú anois ó na céimeanna dearaidh le cur i bhfeidhm. Mar chuid den aistriú seo, beidh ról an CRU teoranta do chomhordú agus maoirsiú a dhéanamh ar phríomhfhreagracht as seachadadh a chónaíonn le ESBN le haghaidh Céimeanna a hAon agus a Dó. Glacfaidh Líonraí Gáis

Éireann comhfhreagracht as seachadadh Céim a Trí ag obair go dlúth le ESBN.

Anailís Sochair Costas Méadair ClisteRinne an CRU anailís ar chostas sochair (CBA) don chur chuige céimnithe nua maidir le méadrú cliste. Rinneadh é seo trí uasghrádú a dhéanamh ar CBAanna roimhe seo don chlár méadraithe cliste, lena n-áirítear sonraí costais nuashonraithe ó ESBN. Cuireadh toradh an anailís seo cothrom le dáta i bpáipéar a foilsíodh i mí na Samhna. San iomlán, rinneadh trí CBA don chlár uasghrádú méadraithe cliste. Tá gach athráiteas ar an CBA nuashonraithe ag cur san áireamh beartais, teicneolaíochta agus forbairtí sa mhargadh. Chuidigh ullmhú an CBA ionchur agus dlús a bheith ag obair leis na príomhgheallsealbhóirí den chlár méadar cliste le haghaidh toimhdí ionchuir agus tacaíocht theicniúil. Chuir an CBA seo faomhadh CRU ar an gcur chuige céimnithe maidir le seachadadh méadar cliste.

Maoirseacht ar an Margadh Leictreachais Aonair

Le linn 2017, lean an CRU ag maoirseacht ar rialachán an mhargaidh mórdhíola fuinnimh atá ann faoi láthair, an Margadh Leictreachais Aonair (SEM) trína ról mar bhall den Choiste SEM.I measc cuid de na cinntí Coiste SEM i 2017 a bhaineann leis an margadh reatha bhí nuashonrú ar pholasaí agus ar pharaiméadair Cód Trádála agus Lonnaíochta (an Cód) SEM a chinnfidh na hÚdaráis Rialála (RAanna) de réir mar is gá de réir mar is gá.I 2016, d’fhoilsigh CRU agus UR cinneadh, cinneadh Meicníocht Luach Saothair SEM RoCoF chun comhlíonadh luath a chur chun cinn leis an gcaighdeán nua RoCoF. In 2014, chinn an CRU agus UR faoi seach go príomha chun caighdeán 1 Hz / s maidir le hIonir agus i dTuaisceart Éireann (ríomh níos mó ná 500 ms) a thabhairt isteach ar Chód Cód Greille Ráta-Ath-Minicíochta (RoCoF). Tá an caighdeán nua seo riachtanach chun treisiú méadaithe athnuachana ar an gcóras a éascú agus is cuid thábhachtach den Chlár DS3 é.

Cinneadh faoi Chonradh faoi stiúirMar chuid de straitéis maolaithe cumhachta an mhargaidh SEM, ní mór do Ghiniúint Cumhachta ESB táirgí Conarthaí Stiúrtha (DCanna) a thairiscint do sholáthraithe leictreachais incháilithe ar bhonn ráithiúil.

50 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 51: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

51CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Le linn 2017, lean an CRU ag maoirseacht ar rialachánan mhargaidh mórdhíola fuinnimh atá ann faoiláthair, an Margadh Leictreachais Aonair (SEM) trínaról mar bhall den Choiste SEM.

Page 52: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Leagann na hÚdaráis Rialála na praghsanna do na conarthaí seo (is é sin, CRU & UREGNI), chomh maith leis an méid DCanna atá le tairiscint ag Giniúint Power ESB. Ar an meán, tá na praghsanna DC a dhíoltar go dáta le haghaidh 2018 12% níos airde ná na cinn a dhíoltar le haghaidh 2017, agus 6% níos ísle ná iad siúd a dhíoltar le haghaidh 2016. Ina theannta sin, bhí na méideanna DC a díoladh le haghaidh 2017 2% níos airde ná 2016 agus 5% os cionn 2015 .

Tobhach PSOIs tobhach bliantúil í an tobhach um Oibleagáid Seirbhíse Poiblí (PSO) a ghearrtar ar gach custaiméir leictreachais in Éirinn, agus é mar aidhm aige tacú le cuspóirí beartais Rialtas na hÉireann a bhaineann le fuinneamh in-athnuaite, breoslaí dúchasacha agus slándáil an tsoláthair fuinnimh. Úsáidtear fáltais an tobhaigh chun cur leis na costais bhreise ábhartha - a thabhóidh gineadóirí leictreachais le tacaíocht ó PSO - nach n-aisghairtear iad sa mhargadh leictreachais.De réir Alt 39 den Acht um Rialáil Leictreachais 1999 (arna leasú), tá an CRU freagrach as an tobhach PSO a ríomh agus a riaradh ar bhonn bliantúil chun cuidiú lena chinntiú go ndéantar an scéim a riaradh go cuí agus go héifeachtúil. D’fhoilsigh an CRU páipéar cinnteoireachta ar an 28 Iúil 2017 ina leagtar amach an tobhach PSO chun iarratas a dhéanamh maidir le custaiméirí leictreachais ón 1 Deireadh Fómhair 2017 go dtí an 30 Meán Fómhair 2018. Dhearbhaigh an páipéar cinnte go raibh an tobhach PSO don tréimhse PSO 2017/18 ionann le € 471.9 milliún, a bhí thart ar ardú 20% ar an tobhach PSO (i gcomparáid le 2016/17). Tá an méadú ar thobhach PSO 2017/18 i bpáirt mar gheall ar ghiniúint mhéadaithe in-athnuaite agus méadú

R-fhachtóir ag éirí as tréimhse PSO 2015/15.

Ó thaobh dearcadh an chustaiméara, mar thoradh ar thobhach PSO 2017/18 beidh muirear míosúil de € 7.69 agus € 26.55 le haghaidh custaiméirí tráchtála intíre agus beag faoi seach.

Dearadh agus Cur i bhFeidhm Mionsonraithe I-SEMLe linn 2017, lean an CRU ag obair leis an Rialtóir Utility (UR) i dTuaisceart Éireann, le Ranna Rialtais agus le páirtithe leasmhara chun an Dearadh Ardleibhéil, a forbraíodh i 2014, a chur i bhfeidhm ar an tionscadal Comhtháite Margadh Leictreachais Aonair chun freastal ar mhargadh fuinnimh inmheánach an AE. Déanann an CRU monatóireacht ar fhorbairtí agus rannpháirteach go gníomhach sa dearadh beartais inmheánaigh sa mhargadh fuinnimh ar leibhéal an AE chun a áirithiú go ndéanfar dearadh I-SEM agus forbairt an AE a áirithiú.

Faoi láthair, tá an tionscadal I-SEM ina chéim dheireanach, is é sin an obair dheartha mionsonraithe agus feidhmiúcháin is gá chun Go-Live leis an margadh nua. Le linn 2017, rinneadh forbairt córais ag Oibreoirí an Chórais Tarchurtha (TSOanna - EirGrid agus SONI), chomh maith le rannpháirtithe sa mhargadh ag déanamh a gcuid gníomhaíochtaí ullmhachta féin. Cuireadh tús leis an Triail Mhargaidh ar 1 Nollaig 2017 agus éirigh leis an dáta Go-beo i 2018.

Tháinig na RAanna le roinnt comhairliúcháin agus cinntí suntasacha ar phríomh-shaincheisteanna beartais mhionsonraithe maidir leis an I-SEM i 2017, ina measc cuid díobh seo a leanas:

52 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Is tobhach bliantúil í an tobhach um Oibleagáid Seirbhíse Poiblí (PSO) a ghearrtar ar gach custaiméir leictreachais in Éirinn.

Page 53: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

• An Páipéar Cinnidh um Chosaint Trádála agus Lonnaíochta (TSC) a foilsíodh in Aibreán 2017 ag críochnú ar chomhairliúchán ó 2016;

• Paraiméadair oibriúcháin TSC agus paraiméadair seachadta beartais agus lonnaíochta a chinnfeadh na hÚdaráis Rialála (RAanna) ar bhonn bliantúil;

• Páipéar Cinnidh Chleachtais Chleachtais Prionsabail an Mhargaidh Comhardaithe i mí Iúil 2017, agus

• Ceadaíodh na rialacha SEMOpx i mí an Mheithimh 2017 a leagann na socruithe trína bhfeidhmíonn an tOibreoir Margaidh Leictreachais ainmnithe na hÉireann na margaí ex-ante.

I gcomhthreomhar leis seo mar chuid den CRM forbraíodh an Cód Mhargaidh Acmhainne (CMC) agus tháinig deireadh leis an obair seo nuair a foilsíodh Cinneadh um Chód an Mhargaidh Acmhainne CRM I-SEM a foilsíodh i Meitheamh 2017. Leagann an cinneadh amach na socruithe inar féidir le rannpháirtithe sa mhargadh cáiliú, agus páirt a ghlacadh i gceantanna chun dámhachtanas a bhronnadh agus páirt a ghlacadh i dtrádáil thánaisteach de chumas bronnadh. I measc cinntí breise CRM tá:• Foilsiú Cinneadh na gCreatraimí CRM in Aibreán

2017. Leagann an cinneadh na paraiméadair a bhaineann le CRM a thagraíonn don chéad cheant cumais lena seachadadh i 2018/19, agus

• CRM Cinneadh Limistéir Acmhainne Locheachta i mí Iúil 2017 a chuireann le comhlánú na bpáipéar cinnteoireachta CRM mionsonraithe maidir le dearadh a foilsíodh go dtí seo agus a léiríonn an cinneadh a bhaineann leis an mhodheolaíocht maidir leis an gCuideachta maidir le Cumas Locáide.

Rinneadh cloch mhíle suntasach den dearadh nua sa mhargadh leis an gcéad Ceant Idirthréimhseach CRM a tharla go rathúil ar an 15 Nollaig 2017 agus clúdaíonn sé an tréimhse seachadta ón margadh Cutover Time go dtí an 30 Meán Fómhair 2019. Bhí an Praghas Imréitigh Ceant (€ / MW in aghaidh na bliana) a bhí leagtha amach ag € 41,800.00 / MW in aghaidh na bliana le Praghas Meán an Acmhainne Dámhachtana (€ / MW in aghaidh na bliana) ná 42,774.84 € / MW in aghaidh na bliana.

Réamhrá I-SEMIs é ról an tsrutha oibre I-SEM ullmhacht ná measúnú a dhéanamh ar dhul chun cinn na TSOanna agus na rannpháirtithe sa mhargadh chun ullmhacht a dhéanamh d’oibriú beo na socruithe margaidh I-SEM,

agus a chinntiú go gcuirfí cinnteoirí sinsearacha ar an eolas faoin dul chun cinn seo roimh eochair -Déantar cinntí leantacha. Foilsíodh an Páipéar um Chritéir, Rialachas agus Faisnéis Éigeandála I-SEM i Mí na Bealtaine 2017. Tugann an Páipéar Eolais seo cur síos ar na príomhghníomhaíochtaí agus ar na hIonstraimí Céim a thugann suas le gach ceann de na himeachtaí I-SEM Go-Live; an próiseas cinnteoireachta maidir le cé acu is féidir le himeacht ‘dul beo’ nó ‘neamh-dul beo’; agus soláthraíonn sé tuairimí ar éigeantacht más rud é go ndéanfaí cinneadh ‘gan aon dul’ ag aon chéim.

REMITRinne REMIT, an Rialachán maidir le Ionracas agus Trédhearcacht an Mhargaidh Fuinnimh Mórdhíola, isteach ar dhlí an AE an 28 Nollaig 2011 agus cuireann sé foráil maidir le rialacha margaidh agus creat monatóireachta ar fud an AE a bhaineann le margaí mórdhíola fuinnimh i leictreachas agus i ngás. Mar chuid de Rialachán Feidhmiúcháin REMIT, ní mór do rannpháirtithe sa mhargadh clárú leis an Údarás Rialála Náisiúnta ábhartha, lena n-áirítear an CRU. Ba é an líon rannpháirtithe a bhí cláraithe leis an CRU faoi dheireadh 2017 ná 149. Cuireadh tús le tuairisciú, ag rannpháirtithe sa mhargadh, ar idirbhearta faoi REMIT i 2015.

ACER-CEERLeanann forbairt ar mhargadh inmheánach na hEorpa ar aghaidh agus tá an CRU ag cur go gníomhach leis an bhforbairt polasaí seo.

Tá an CRU ina bhall de ghrúpaí oibre agus de chúraimí éagsúla a bhunaigh Comhairle na Rialtóirí Fuinnimh (CEER) agus an Ghníomhaireacht um Chomhar idir Rialálaithe Fuinnimh (ACER), a chuimsíonn margaí mórdhíola agus miondíola gáis agus leictreachais. Tá an CRU ina chomhchathaoirleach ar ghrúpa oibre CEER ag féachaint ar thodhchaí na gcóras dáileacháin le tascfhórsaí bainteacha ag féachaint ar chéanna slándála, greillí cliste agus tagarmharcála gréasáin.

Tá an CRU ina bhall de roinnt grúpaí oibre agus tascfhórsaí ACER, lena n-áirítear an Grúpa Oibre Leictreachais a chlúdaíonn saincheisteanna margaidh agus líonra. I 2017, chuir an CRU le tuarascálacha monatóireachta margaidh CEER / ACER, a chlúdaigh raon faisnéise ar na táscairí náisiúnta maidir leis na forbairtí sna margaí mórdhíola agus miondíola.

53CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 54: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Iomaíochas na margaí leictreachais agus gáis a fheabhsú trí mhargaí miondíola a mhonatóireacht go láidir, agus tuarascálacha monatóireachta ráithiúla agus míosúla a fhoilsiú

Dearbhú a sholáthar do chustaiméirí a bheidh i mbun comhairliúcháin agus ag cinneadh a dhéanamh ar an tobhach PSO faoin 1 Lúnasa 2017

Comhairliúchán a thiomsú ar mhodheolaíocht nua maidir le leithdháileadh na gcostas don tobhach PSO, agus an mhodheolaíocht is oiriúnaí a chur i bhfeidhm de réir toradh an chomhairliúcháin don tréimhse tobhaigh 2017/2018

C 1.- C4. 2017

C.2 2017

C1. 2017

D’fhoilsigh an CRU Tuarascáil Athraithe Custaiméirí do na Margaí Miondíola Leictreachais agus Gáis ar bhonn míosúil i rith 2017.Foilsíodh tuarascálacha monatóireachta margaidh miondíola Anailís a sholáthar ar roinnt táscairí de na margaí miondíola leictreachais agus gáis. In 2017 foilsíodh tuarascáil bhliantúil don bhliain 2016 in éineacht le tuairiscí ar Cheathrúir 1, 2 agus 3 de 2017.Foilsíodh athbhreithniú ar an iomaíocht sna margaí miondíola leictreachais agus gáis ar thorthaí athbhreithnithe dhomhain ag an CRU maidir le forbairt iomaíochta le himeacht ama a dhírialáil go neamhrialta ar na margaí miondíola gáis agus leictreachais chun measúnú a dhéanamh ar a mhéid is atá an iomaíocht torthaí tairbhiúla a sholáthar do thomhaltóirí. Foilsiú an pháipéir Bridging i mí na Nollag chun achoimre agus freagairt a thabhairt faoi na tuairimí a fuair an CRU ó fhreagróirí ar an ‘Athbhreithniú ar Iomaíocht sna Margaí Miondíola Leictreachais agus Gáis: Páipéar Measúnú Tomhaltóirí’ a d’fhoilsigh an CRU i mí Feabhra 2017. Suirbhé bliantúil tomhaltóra a dhéantar dírithe ar thomhaltóirí, taithí agus dearcadh tomhaltóirí a thomhas sna margaí leictreachais agus gáis chónaitheacha agus SME in Éirinn. Torthaí a foilsíodh i 2018. Rinne an CRU agus SEMO a bpróiseas fíoraithe bliantúil do 2016 d’aon soláthraí a thairgeann táirgí foinse glas lena dhearbhú go bhfuil tréithe glasúla leordhóthanacha acu chun a gcuid táirgí foinse glas a dhíol. Foilsíodh torthaí an phróisis seo i Meán Fómhair. Rinne an CRU iniúchadh bliantúil ar sholáthraithe. Dhírigh 2017 ar láimhseáil gearán. Foilsíodh na torthaí i mí na Nollag. Rinne an CRU anailís ar chomhpháirteanna na gcostas soláthraithe sna margaí gáis agus leictreachais, i mí Dheireadh Fómhair foilsíodh an toradh sin i bPáipéar Eolais.

I mí an Mheithimh, d’fhoilsigh an CRU Páipéar Cinnidh Molta (CRU17115) maidir le Tobhach Oibleagáide Seirbhíse Poiblí (2017/2018) in éineacht le freagraí tionscail.

I mí an Mhárta d’fhoilsigh an CRU nuashonrú ar an mhodheolaíocht a úsáideadh chun leithdháileadh an Tobhaigh PSO a ríomh do chustaiméirí (CRU17073).

Cuspóir Seachadadh Toradh

PRÍOMHTHÁSCAIRÍ FEIDHMÍOCHTA 2017

54 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 55: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Gach cinntí rialála a thiomsú chun go bhféadfar córais mhargaidh fuinnimh I-SEM a thástáil roimh dheireadh 2017

Gach cinntí rialála a thiomsú chun go bhféadfar ceant mhargaidh cumais a thriail sula gcuirfear i bhfeidhm é i mí na Nollag 2017

Bainistiú clár an Chláir Náisiúnta Méadraithe Cliste lena n-áirítear maoirsiú ar eilimintí an chláir faoi stiúir ESB Networks agus Gas Networks Ireland; anailís ar chostais bhailíochtaithe / costas sochair (CBA) a chríochnú chun scóip, scála agus uainiú a bhunú ar mhéadar leictreachais agus gáis a uasghrádú chun seirbhísí cliste a éascú

C1.- C4. 2017

C1. - C4. 2017

C1. - C4. 2017

Foilsiú Páipéar Cinnidh maidir le Trádáil I-SEM agus Leasuithe Cód Lonnaíochta in Aibreán 2017.

Paraiméadair Oibriúcháin agus Paraiméadair Beartais I-SEM a fhoilsiú i Meitheamh-Iúil 2017. Páipéar Cinnidh Chleachtais Chleachtais Chleachtais um Chomhardaithe I-SEM a fhoilsiú i mí Iúil 2017. Rialacha SEMOpx a cheadú i mí an Mheithimh 2017. Thosaigh Costaí Margaidh i mí na Nollag 2017. Tá obair a bhaineann le cur i bhfeidhm socruithe Rialachais I-SEM agus creat reachtaíochta críochnaithe go mór. Tá obair ar siúl i dtéarmaí maoirseacht a dhéanamh ar chur i bhfeidhm TSO na gcóras riachtanacha do I-SEM.

Foilsiú Cinneadh na gCreatraimí CRM in Aibreán 2017; Téarmaí Tagartha CRM a fhoilsiú d’Iniúchóir an Mhargaidh Acmhainne agus Monatóireacht a dhéanamh ar Chinneadh in Aibreán 2017 Cinneadh an Chórais Margaidh um Chumais CRM Foilsithe i mí an Mheithimh 2017 Foilsiú na Pacáiste Faisnéise um Cheantanna Ceannais CRM agus Teimpléid Iarratais Eisceachta agus Fógraí Dífhostaíochta i mí Iúil 2017 Chéad Chéad Idirthréimhseach CRM ar siúl i mí na Nollag 2017

Rinne an CRU CBA fairsing ar scóip athbhreithnithe, scála agus uainiú an uasghrádú ar na méadair leictreachais agus gáis chun seirbhísí cliste a éascú. Reáchtáladh roinnt íogaireachtaí agus cásanna faoin múnla seo agus chabhraigh sé a chur ar an eolas maidir leis an gcinneadh CRU maidir le dearadh críochnaitheach na méadar cliste. Foilsíodh na torthaí (lena n-áirítear na toimhdí ionchuir a úsáideadh sa tsamhail) i bPáipéar faisnéise i mí na Samhna 2017. Lean an CRU le ról maoirseachta i seachadadh agus ag cur chun cinn an Chláir Náisiúnta Méadraithe Cliste. Chuimsigh sé seo go raibh baint mhór aige le hanailís a chríochnaíodh agus a cheadú a thairgeann an luach is fearr do chustaiméirí fuinnimh na hÉireann.

Cuspóir Seachadadh Toradh

PRÍOMHTHÁSCAIRÍ FEIDHMÍOCHTA 2017

55CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 56: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Tá an CER freagrach as ceadúnais a mheasúnú agus a dheonú maidir le tógáil agus soláthar soláthair na n-áiseanna giniúna cumhachta agus tógáil agus gáis líonra gáis

Le linn 2017, fuair na CRU na hiarratais seo a leanas agus próiseáladh iad.

Measúnuithe agus Ceadúnais Iarratais um Ghiniúint Leictreachais

Fuair an Foireann ceadúnúcháin 24 iarratas ar Údarú chun Stáisiún Giniúna a Thógáil nó a Athchruthú agus 24 iarratas ar Cheadúnas a Ghiniúint. Eisíodh 19 údaruithe chun Stáisiún Giniúna a Thógáil nó a Athchruthú agus d’eisigh an fhoireann 21 Ceadúnas chun Gin laistigh den bhliain.

Cuirfear mionsonraí ar na húdaruithe uile a eisíodh chun Stáisiún Giniúna agus Ceadúnais a Ghiniúint a Thógáil nó a Athchruthú a chur chuig an roinn Ceadúnúcháin ar shuíomh gréasáin.

Cineál Stáisiúin Feirm gaoithe

CHP Gás nadúr-

tha

Blogas Gáis / Díosal

Iarratais údara-ithe faighte 22 0 1 1 0

Eisíodh iar-ratais údaraithe 18 1 0 0 0

Iarratais ceadúnais faighte

20 0 1 1 2

Iarratais ceadúnais eisithe

18 1 1 0 1

Iarratais Neamhghrutha a CheangailteIn 2017 phróiseáil an fhoireann trí iarratas a bhí san áireamh aonaid ghiniúna nach bhforbraíodh le haghaidh nasc leis an ngreille. Áiríodh leis seo iarratais ar dhá ionad sonraí.

Athbhreithniú ar Measúnú Iarratais 2017I 2017 rinne an fhoireann Ceadúnúcháin a raibh freagracht as Údaruithe a eisiúint chun Stáisiúin Ghiniúna agus Ceadúnais a Ghiniúint faoin Acht a thógáil nó a athbhunú, rinne athbhreithniú ar an bpróiseas measúnaithe inmheánaigh d’iarratais chun éifeachtúlachtaí a thabhairt isteach agus línte ama measúnaithe a laghdú. Tugadh an próiseas seo chun críche i gCuid 4 agus bhí na foirmeacha iarratais nuashonraithe agus na doiciméid treorach gaolmhara sceidealaithe le foilsiú chuig láithreán gréasáin CRU in Eanáir 2018.

Dearbhú ComhlíontaI gcomhréir le coinníollacha a gcuid toiliú, tá sé de cheangal ar shealbhóirí na n-údaruithe agus na gceadúnas CRU thuasluaite a chur ar an eolas maidir le hathrú smachta sealbhóir an toilithe a luaithe is féidir tar éis an t-athrú ar rialú a dhéanamh. In 2017 fuair CRU 17 fógra den sórt sin maidir le hathruithe rialaithe, ar an chuid is mó roimh an athrú iarbhír ar rialú. Cuireann fógra a fháil roimh an athrú beartaithe ar chumas CRU measúnú a dhéanamh.

Measúnuithe agus Ceadúnais Iarratais Líonra GáisI 2017 fuair an fhoireann 0 iarratas ar thoiliú píblíne a thógáil agus iarratas amháin chun orduithe éigeantach a fháil, atá á phróiseáil faoi láthair.

CEADÚNÚ

rted

56 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 57: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Teicneolaíocht Faisnéise agus Cumarsáide

Sheol an Roinn Teicneolaíochta Faisnéise agus Cumarsáide (TFC) Straitéis TFC nua a chlúdaíonn an tréimhse 2017 - 2020. Le linn an Straitéis TFC nua a fhorbairt, rinneadh measúnú iomlán chun athbhreithniú a dhéanamh ar phunann Rialachais TFC, infreastruchtúir agus infreastruchtúir, bainistíocht sonraí agus faisnéise agus ar chríochnú an athbhreithnithe seo, cruthaíodh an tsamhail seachadadh seirbhíse is fearr. Leagann an Straitéis TFC nua amach príomhthionscnaimh le haghaidh seachadadh gach bliain thar thréimhse 3 bliana.

I measc roinnt de na príomhthionscnaimh Straitéise TFC a seachadadh i rith 2017 tá;

• Láithreán gréasáin eagraithe nua agus feabhsaithe chun an branda nua a léiriú;

• Feabhsuithe ar chuid de na príomhréitigh ghnóthas

gnó atá ann cheana féin agus le réitigh fhiontair ghnó nua a thabhairt isteach;

• Réitigh nua comhdhála agus réitigh chomhoibrithe a thabhairt isteach chun a chumasú d’fhoireann oibriú níos éifeachtaí agus níos éifeachtaí;

• Réiteach réiteach priontála fiontar corparáideach nua a thabhairt isteach;

• reat nua Bainistíochta Slándála (SMF) a thabhairt isteach;

• Réitigh Cibear-slándála agus oiliúint foirne gaolmhara a thabhairt isteach; agus

• Próiseas agus nósanna imeachta QMS a thabhairt isteach.

Leanann an Roinn TFC ag obair ar fheabhas a chur ar chórais TFC na n-eagraíochtaí chun ardáin slán, iontaofa agus láidre a chur ar fáil don fhoireann. Is é an príomh-thiománaí ná a chinntiú go gcuirtear uirlisí cumais ghnó ar fáil don fhoireann ar fad trí TF chun luach níos fearr agus seirbhís ardchaighdeáin a sheachadadh do pháirtithe leasmhara na n-eagraíochtaí.

OIBRÍOCHTAÍ, SEIRBHÍSÍ CORPARÁIDE-

ACHA AGUS FOIREANNN CHÚRAM

CUSTAIMÉIRÍ

PRÍOMHTHAÍOCHTAÍ DO 2017

1. Seirbhísí lárnacha agus tacaíocht oibríochtúil a sholáthar ar fud rannáin CRU chun seachadadh phlean straitéiseach CRU agus cuspóirí an chláir oibre a chumasú

2. Seachadadh tionscadal i rith 2017 chun ainm an CER a athrú chuig an gCoimisiún um Rialáil Fóntais (CRU), tionscadal chun forbairt láithreán gréasáin dírithe ar thomhaltóirí a chosc

3. Críochnú agus cur i bhfeidhm le linn 2017 de Straitéis Acmhainní Daonna CRU i gcomhréir leis an gcleachtas is fearr ar fud na seirbhíse poiblí

4. Oibriú le tuismitheoir roinn chun comhlíonadh cuí a chomhaontú leis an gCód Cleachtais Athbhreithnithe do Rialachas Corparáideach

5. Straitéis TFC a sheachadadh chun tacú le hobair an CRU

6. Feidhm réasúnta éifeachtach réiteach do chustaiméirí a sholáthar do chustaiméirí uisce agus fuinnimh

57CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 58: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Acmhainní duine

Rinne an Roinn Acmhainní Daonna monatóireacht dhlúthchleachtais ar an gcleachtas is fearr san earnáil phoiblí agus chinntigh sé go raibh an CRU ag teacht go hiomlán i gcomhréir leis seo agus a ghníomhaíochtaí seirbhísí corparáideacha á gcur i gcrích. Ceann de na príomhghníomhartha inchurtha ná forbairt agus seoladh straitéis nua AD chun an tréimhse 2017-2019 a chlúdach.

Ullmhaíodh an straitéis Acmhainní Daonna tar éis próiseas críochnúil le roinnt gnéithe tábhachtacha:• Measúnú cúramach ag an bhFoireann Bainistíochta

Sinsearach (SMT) ar phríomhchuspóirí straitéiseacha an CRU le linn na tréimhse atá le teacht agus le himpleachtaí acmhainní daonna na spriocanna sin;

• Próiseas fairsing comhairliúcháin a éascú go seachtrach lenár bhfoireann, trí shraith cheardlann ar gach leibhéal agus i ngach réimse;

• Dearadh agus riaradh iniúchta cultúir, a rinne iniúchadh ar na príomhcheisteanna acmhainní daonna a aithníodh sna ceardlanna.

Agus na ceithre phríomhcholún de straitéis AD an CRU á bhforbairt, thug an CRU aird ar an aiseolas luachmhar a fuarthas ón bhfoireann trí ghrúpaí fócais agus iniúchadh cultúir. Breathnaíodh an dea-chleachtas maidir le straitéisí acmhainní daonna a fhorbairt freisin, ag aithint go bhfuil saolré gairme na mball foirne ríthábhachtach dóibh agus go bhfuil an straitéis CRU réalaíoch agus indéanta.

Is iad na ceithre cholún de Straitéis Acmhainní Daonna CRU ná:• Earcaíocht agus Roghnú: Cuirfidh sé seo an fócas

dúinn maidir leis an gcaoi a ndéanaimid pleanáil agus acmhainní a dhéanamh ar ár gcuid oibre go héifeachtach.

• Forbairt Ceannaireachta, Talent agus Daoine: Cuirfidh sé seo an fócas ar an gcaoi a bhforbróimid ár bhfoireann.

• Feidhmíocht, Luach Saothair agus Éifeachtacht: Cuirfidh sé seo an fócas ar an gcaoi a mbainimid bainistíocht ar fheidhmíocht agus luach saothair agus a choinneáil ar ár bhfoireann.

• Forbairt Eagraíochta: Cuirfidh sé seo an fócas ar an gcaoi a n-oibrímid go héifeachtach trí ár struchtúir, ár bpróisis, ár róil agus ár ranníocaíochtaí.

Chomh maith leis an Straitéis Acmhainní Daonna nua a fhorbairt agus a chur chun feidhme, rinne an Roinn Acmhainní Daonna roinnt feachtais earcaíochta i rith 2017, ag cinntiú go ndearnadh iad i gcónaí ag teacht leis an reachtaíocht reatha earcaíochta agus roghnóireachta. Bunaíodh príomhtháscairí feidhmíochta do gach réimse oibre sula ndéanfaí bainistíocht feidhmíochta agus cuspóirí forbartha a shocrú, d’fhonn a bheith ag teacht le plean oibre iomlán CER 2017.

Cumarsáid agus Gnóthaí Poiblí

Lean an CRU ag forbairt a chleachtais inmheánacha agus seachtracha chun cumarsáid a fheabhsú le tomhaltóirí agus le grúpaí leasmhara níos leithne.Feidhmíonn an Cumarsáid agus Gnóthaí Poiblí maoirseacht ar chur i bhfeidhm ainm nua agus aitheantais na heagraíochta. Tar éis thosach feidhme an Achta Fuinnimh 2016, bhí sé de cheangal ar an CER a ainm a athrú chun gach gné dá ról leathnaithe a rialú go hiomlán ar rialáil fuinnimh, sábháilteachta fuinnimh agus uisce.

Áiríodh leis sin forbairt féiniúlacht chorparáideach nua, rannpháirtíocht le páirtithe leasmhara chun tacú leis an bhféiniúlacht nua a chomhtháthú thar gach aonán rialáilte agus grúpaí tomhaltóirí agus forbairt láithreán gréasáin nua dírithe ar thomhaltóirí chun acmhainn níos cuimsithí a sholáthar do chustaiméirí fuinnimh agus uisce, mar chomh maith le páirtithe leasmhara sa tionscal.

Lean an Fheidhm Cumarsáide agus Gnóthaí Poiblí ag tacú le cumarsáid gach comhairliúcháin agus cinntí seachtracha uile an CRU don phobal i gcoitinne.

58 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 59: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Foireann Cúram Custaiméirí

Bunaíodh an Fhoireann um Chúram Custaiméirí (CCT) i 2006 agus tá ról fíorthábhachtach aige maidir le seirbhís éigeantach um réiteach gearán a sholáthar laistigh den CRU. Tá an tseirbhís réiteach gearán seo do chustaiméirí le díospóid gan réiteach lena soláthraí fuinnimh, ag oibritheoir líonra nó Uisce Éireann.

Tá cumhachtaí ag an CCT cinntí agus treoracha a eisiúint do sholáthraithe, d’oibreoirí líonra nó d’Uisce Éireann, ar féidir leo treoracha a áireamh chun aisíoc a eisiúint nó cúiteamh comhréireach. Soláthraíonn an CCT acmhainn faisnéise do gach custaiméir, a sholáthraíonn faisnéis ghinearálta, chomh maith le faisnéis maidir le cearta agus oibleagáidí do chustaiméirí.

Le linn 2017, lean an CCT ag feabhsú leibhéil seirbhíse. Tá feabhas ar na réimsí ama um réiteach gearán comhchéime agus bhí an meán-ama réitigh gearán i 2017 90 lá. Léiríonn sé seo feabhas 25% ar amanna réitigh ó 2015.

Is gearán casta gearán atá imithe trí sholáthróir, oibreoir líonra nó próiseas gearán iomlán Uisce Éireann agus nach ndearnadh réiteach ar shásamh an chustaiméara. Éilíonn gearáin choimpléasc imscrúdú iomlán ag an CCT.

Tríd is tríd, tháinig laghdú ar líon na dteagmhálacha agus na gearáin chasta a fuair an CCT i 2017. Cuireann an CCT fáilte mhór roimh an laghdú iomlán ar líon na ngearán mar fhianaise ar chomhlíonadh níos fearr ag soláthraithe, oibreoirí líonra agus Uisce Éireann leis an soláthraí ábhartha CRU agus lámhleabhair chustaiméara.

Thit líon na dteagmhálacha custaiméara a dhún an CCT i 2017 go 2,987. Tá sé seo síos ó 3,468 iomlán in 2015 agus is ionann sin agus laghdú 14%. Tá laghdú ar líon na ngearán casta freisin, le 278 gearán casta logáilte ag CCT i 2016. Is laghdú 7% é seo ó líon na ngearán casta a logáil isteach i 2016.

Rinne an CCT ‘38% de na gearáin chasta a’ Chothabháil ‘in 2017. B’ionann líon na dtograí socraíochta luath a glacadh le linn 2017 ná 5%.Tá ardú agus méadú tagtha ar leibhéil na dteagmhálacha do chustaiméirí a dhéantar trí mheán leictreonach ó 35% i 2016 go 38% i 2017. Ar an gcéanna, bhí 16% ar an gcomhfhreagras poist a fuarthas i 206 agus tá sé seo tar éis titim go 9% i 2017. I 2018 Leanfaidh CCT inrochtaineacht do chustaiméirí a threorú trí chumarsáid leanúnach agus feabhsuithe ar an láithreán gréasáin. In 2017 tugadh isteach an cumas chun gearáin a logáil agus fiosrúcháin do chustaiméirí go díreach trí láithreán gréasáin CRU.

Beidh miondealú iomlán ar ghníomhaíochtaí na Foirne Cúram Custaiméirí i 2017 le fáil i dTuarascáil Bhliantúil CCT.

59CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 60: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Próiseas comhtháite pleanála gnó a chur i bhfeidhm a chuirfidh nasc soiléir ar fáil idir cuspóirí aonair agus spriocanna an Choimisiúin.

Cinntí gnó éifeachtacha a éascú agus a bhaint amach agus gnóthachtáil, úsáid agus leithdháileadh acmhainní airgeadais do gach aonad gnó trí sheirbhísí airgeadais, soláthair agus tacaíochta riaracháin ábhartha agus freagrúla a sholáthar

Gníomhaíochtaí oibriúcháin Acmhainní Daonna a forbraíodh i gcomhréir le tacú le hobair na heagraíochta. A chinntiú go ndéantar aitheantas ar riachtanais scileanna agus inniúlachta chun tacú le spriocanna straitéiseacha eagraíochtaí lenár bhfoireann. Leanúint le córas dea-chleachtais um Bainistíocht agus Forbairt Feidhmíochta a chur i bhfeidhm.

Leanúint ar aghaidh le comhpháirtíocht chomhoibritheach agus tairbheach a bhaint amach le raon leathan páirtithe leasmhara reachtúla agus neamhreachtúla ar fud na ngrúpaí náisiúnta, uile-oileáin agus idirnáisiúnta.

Príomhchuspóirí na straitéise cumarsáide a chur chun feidhme. Feachtais agus ábhair dírithe ar thomhaltóirí a sheachadadh chun an pobal a chur ar an eolas faoin gcaoi a ndéantar a gcuid fuinnimh a tháirgeadh, a chosaint agus a phraghas. Seirbhís éifeachtach caidreamh meáin a chur ar fáil chun a chinntiú go soláthraítear faisnéis chruinn chun eolas a thabhairt do na meáin chumarsáide.

C.4 2017

C.4 2017

C.4 2017

C1. - C.4 2017

C 4. 2017

Próiseas pleanála comhtháite arna seachadadh le tuairisciú ráithiúil agus rialuithe athraithe

Cothabháil leanúnach ar thaifid agus tuairisciú airgeadais an CER, forbairt ar straitéis airgeadais, anailís agus beartas. Ullmhú buiséad bliantúil, bainistiú próiseas iniúchta, ríomh agus bailiú tobhaigh maoinithe tionscail. Comhordú a dhéanamh ar phróisis soláthair maidir le trédhearcacht agus luach ar airgead.

Críochnaíodh gníomhaíochtaí oibriúcháin acmhainní daonna ag cinntiú go mbaintear amach a gcuid soláthairtí agus an Reachtaíocht Fostaíochta agus an dea-chleachtas san earnáil phoiblí á gcur san áireamh. Straitéis nua Acmhainní Daonna a chur i bhfeidhm a chlúdaíonn an tréimhse 2017-2019. Cuireadh tús leis an bpróiseas chun maitrís nua scileanna agus oiliúna a fhorbairt chun tacú le seachadadh cuspóirí CRU. Comhordú ar úsáid chóras bainistíochta agus forbartha feidhmíochta CRU.

Straitéis bainistíochta geallsealbhóirí i bhfeidhm agus athbhreithnithe ráithiúil.

Feachtais chumarsáide a sheachadadh chun tomhaltóirí a chur ar an eolas agus tacú le páirtithe leasmhara aitheanta i sábháilteacht leictreach agus gáis araon Ábhair chumarsáide nua chun tacú le tuairisciú ar an earnáil fuinnimh a sheachadadh. Láithreán Gréasáin dírithe ar thomhaltóirí nua a sheachadadh chun tacú le próiseas athraithe ainmneacha níos leithne agus cumarsáid níos fearr le custaiméirí fóntais. Próiseas i bhfeidhm chun faisnéis a sholáthar do na meáin chumarsáide agus don phobal i gcoitinne maidir le háit ar mhargadh fuinnimh agus saincheisteanna gaolmhara.

Cuspóir Seachadadh KPI

PRÍOMHTHÁSCAIRÍ FEIDHMÍOCHTA - OIBRÍOCHTAÍ AGUS

SEIRBHÍSÍ CORPARÁIDEACHA

60 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 61: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Feabhas a chur ar Chórais agus ar Réitigh Teicneolaíochta Faisnéise agus Cumarsáide (TFC) go leanúnach chun cuidiú leis an bhfoireann agus a fheabhsú ina gcuid dualgas.

Leanúint ar aghaidh ag soláthar seirbhís um réiteach gearáin éifeachtach d’ardchaighdeán do chustaiméirí gnó agus tí agus trí fhoireann Chúram Custaiméirí an CER (CCT)

Monatóireacht a dhéanamh ar úsáid agus feasacht an chustaiméara ar na seirbhísí a sholáthraíonn an Fhoireann Cúram Custaiméirí

Seirbhís do Chustaiméirí: 80% nó níos airde ar ghearáin ó chustaiméirí “neamhchoimpléascacha” arna réiteach ag an CER laistigh de 10 lá oibre.

C.4 2017

C.4 2017

C.4 2017

C.4 2017

Seachadadh gníomhaíochtaí oibríochtúla agus tacaíocht thionscadail Teicneolaíocht Faisnéise agus Cumarsáide a chinntiú go dtacaíonn TFC tacaíocht do ghníomhaíochtaí eagrúcháin chomh héifeachtach agus go héifeachtach agus is féidir. Straitéis TFC nua a chur i bhfeidhm a chlúdaíonn tréimhse 2017 - 2020. Réitigh fhiontair fheabhsaithe TFC curtha chun feidhme chun tacú le gníomhaíochtaí eagrúcháin. Réitigh chibear-slándála a chuirtear i bhfeidhm, polasaithe, nósanna imeachta agus oiliúint a fheabhsú. Próisis agus nósanna imeachta QMS curtha i bhfeidhm a sholáthraíonn SOPanna i bpríomhréimsí gnó.

Líon na ngearán casta do chustaiméirí a d’oscail an CCT gach bliain ó 2009 go 2017:2009: 2762010: 2392011: 5022012: 5082013: 6512014: 4352015: 3592016: 2782017: 257

Seo thíos líon na dteagmhálacha a fuair an fhoireann um Chúram Custaiméirí gach bliain ó 2009 go 20172009: 19272010: 19302011: 28602012: 30672013: 55672014: 55542015: 38842016: 33922017: 3009

Réitíodh 91% de ghearáin neamhchoimpléasc laistigh de 10 lá oibre

Cuspóir Seachadadh KPI

Cuspóir Seachadadh KPI

PRÍOMHTHÁSCAIRÍ FEIDHMÍOCHTA -

CÚRAM CUSTAIMÉIRÍ

61CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 62: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

AGUISÍ

62

Page 63: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

An Coimisiún um Rialáil Fóntais Ráitis Airgeadais don Bhliain dar Críoch an 31 Nollaig 2017

CLÁR ÁBHARFaisnéis Ghinearálta 64

Tuarascáil an Choimisiúin 65

Tuarascáil an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste le cur faoi bhráid Thithe an Oireachtais 67

Ráiteas Rialachais 70

An Ráiteas ar Rialú Inmheánach 75

An Ráiteas ar Ioncam agus Caiteachas agus Cúlchistí Ioncaim Coimeádta 77

An Ráiteas ar Ioncam Cuimsitheach 78

An Ráiteas ar an Staid Airgeadais 79

An Ráiteas ar Shreafaí Airgid 80

Nótaí leis na Ráitis Airgeadais 81

63CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 64: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

64 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Comhaltaí an Choimisiúin Paul McGowan, CathaoirleachGarrett Blaney, CoimisinéirAoife MacEvilly, Coimisinéir

BancBainc-Aontas Éireann 7/12 Sráid an Dáma Baile Átha Cliath 2

SeoladghTeach an GhráinAn Malartán Cearnóg Belgard ThuaidhTamhlachtBaile Átha Cliath 24, D24 PXWO

Iniúchóir An tArd-Reachtaire Cuntas agus Ciste3A Sráid an Mhéara UachtarachBaile Átha Cliath 1

AturnaethaMason Hayes & CurranTeach an Bhruaigh Theas, Sráid na Bearú, Dublin 4

Láithreán Gréasáinwww.cru.ie

FAISNÉIS GHINEARÁLTA

Page 65: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

65CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Tá áthas orm ráitis airgeadais iniúchta an Choimisiúin um Rialáil Fóntais a chur i láthair don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2017.

Príomhghníomhaíochtaí Bunaíodh an Coimisiún um Rialáil Fóntais (an CRF) ar dtús mar an gCoimisiún um Rialáil Leictreachais faoin Acht um Rialáil Leictreachais, 1999. Ba leis an Acht Gáis (Eatramhach) (Rialáil), 2002, a athraíodh feidhmeanna agus ainm an Choimisiúin. Faoin Acht sin, rinneadh feidhmeanna an Choimisiúin a leathnú chun go n-áireofaí leo rialáil na hearnála gáis nádúrtha agus athraíodh ainm an Choimisiúin go dtí an Coimisiún um Rialáil Fuinnimh (an CER). I ndiaidh thosach feidhme an Achta Fuinnimh, 2016, bhí ar an gCoimisiún um Rialáil Fuinnimh a ainm a athrú chun gach gné dá ról a chuimsiú go hiomlán, is é sin, an Coimisiún um Rialáil Fóntais (an CRF).

Mar aon leis na píosaí bunaidh reachtaíochta sin, rinneadh feidhmeanna agus dualgais an CRF a athrú agus a leathnú go suntasach le reachtaíocht lenar trasuíodh treoracha ón Aontas Eorpach isteach i ndlí na hÉireann agus le reachtaíocht phríomha nua a tugadh isteach, lenar áiríodh an tAcht Fuinnimh (Forálacha Ilghnéitheacha), 2006; an tAcht um Rialáil Leictreachais (Leasú) (An Margadh Aonair Leictreachais), 2007; agus an tAcht um Shábháilteacht Peitriliam (Taiscéaladh agus Astarraingt), 2010. I measc nithe eile, ba leis na píosaí reachtaíochta sin a tugadh don Choimisiún cumhachtaí i ndáil leis an Margadh Aonair Leictreachais uile-oileáin agus a leagadh ar an gCoimisiún freagrachtaí i leith sábháilteacht san earnáil fuinnimh. Tá feidhmeanna agus dualgais an Choimisiúin san earnáil uisce leagtha amach san Acht um Sheirbhísí Uisce, 2013, agus san Acht um Sheirbhísí Uisce (Uimh. 2), 2013, agus san Acht um Sheirbhísí Uisce, 2017, a tugadh isteach ina dhiaidh sin.

IoncamMaoinítear an Coimisiún trí ioncam tobhaigh, trí tháillí cáis sábháilteachta agus trí ioncam ceadúnais a fhaightear ó na rannpháirtithe ábhartha sa tionscal leictreachais, gáis, gáis pheitriliam leachtaigh (LPG), uisce agus sábháilteachta peitriliam. Is ar dhá bhealach a mhaoinítear an fheidhm Sábháilteachta Peitriliam, is iad sin: tobhach bliantúil tionscail agus táillí measúnaithe cáis sábháilteachta. Cumhdaítear leis na táillí cáis sábháilteachta na costais a bhaineann le measúnú a dhéanamh ar chás

sábháilteachta. Is é an gnóthas peitriliam a chuireann an cás sábháilteachta isteach lena mheasúnú an gnóthas atá faoi dhliteanas i leith na táille cáis sábháilteachta lena mbaineann a íoc. Ós rud é nach mbeidh an táille dheiridh cáis sábháilteachta ar eolas ag CER go dtí go mbeidh an measúnú críochnaithe, íocfaidh an gnóthas peitriliam táille thosaigh cáis sábháilteachta agus an cás sábháilteachta á chur isteach aige. A luaithe a chinnfear an táille dheiridh, déanfaidh an CRF aisíocaíocht leis an ngnóthas peitriliam i gcás gur lú an táille dheiridh ná an táille thosaigh a íocadh nó cuirfidh sé bille chuig an ngnóthas peitriliam as na costais bhreise i gcás gurb airde na costais deiridh ná an táille thosaigh.

Torthaí AirgeadaisTá sonraí faoi thorthaí airgeadais an Choimisiúin don bhliain leagtha amach sna Ráitis Airgeadais agus sna nótaí gaolmhara.

Iniúchóir agus CisteCeanglaítear le mír 25 den Sceideal a ghabhann leis an Acht um Rialáil Leictreachais, 1999, arna leasú, ar an gCoimisiún ráitis airgeadais a ullmhú i cibé foirm a cheadóidh an tAire Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil, le comhthoiliú an Aire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe. Cuireann an Coimisiún cuntais i leith gach bliana faoi bhráid an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste. Ceanglaítear ar an gCoimisiún cóip de chuntais den sórt sin, maille le tuarascáil iniúchta an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste orthu, a thíolacadh don Aire Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil a luaithe is féidir tar éis an iniúchta.

An Coiste Iniúchóireachta agus Riosca Bhí na daoine seo a leanas ina gcomhalta den Choiste Iniúchóireachta agus Riosca ag deireadh mhí na Nollag 2017

Cathaoirleach: Tom O’Higgins (seachtrach) – críochnaíodh a théarma ceapacháin an 31 Nollaig 2017, tháinig Tony Weldon (seachtrach) ina ionad an 1 Eanáir 2018. Comhaltaí: Tom Mason (seachtrach); An Dr Tom Ward (seachtrach), Garrett Blaney, Coimisinéir an CRF agus Aoife MacEvilly, Coimisinéir an CRF

Is ball foirne de chuid an CRF é rúnaí an Choiste. Freastalaíonn an Bainisteoir Airgeadais Sinsearach ar gach cruinniú de chuid an Choiste, freisin.

TUARASCÁIL AN CHOIMISIÚIN

Page 66: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Is é ról an Choiste Iniúchóireachta agus Riosca, mar atá leagtha amach i gCairt an Choiste, measúnú a dhéanamh ar an dóigh a bhfuil príomhrioscaí airgeadais agus oibriúcháin á mbainistiú ag an gCoimisiún, meastóireacht a dhéanamh ar a éifeachtaí atá na rialuithe inmheánacha airgeadais, maoirseacht a dhéanamh ar an bhfeidhm iniúchóireachta inmheánaí, agus faireachán a dhéanamh ar chur chun feidhme na gcinntí a dhéanann an Coimisiún de bhun moltaí ón gCoiste Iniúchóireachta agus Riosca.

Tháinig an Coiste Iniúchóireachta agus Riosca le chéile ceithre huaire le linn na bliana 2017. Leagann an Coiste an-tábhacht ar thuarascálacha agus ar dhearbhú a fháil maidir le nithe rialachais, amhail rialuithe airgeadais, bainistíocht riosca agus tuarascálacha/fionnachtana iniúchta inmheánaigh. Áiríodh na nithe seo a leanas le hobair an Choiste le linn na bliana:

• Dianscrúdú a dhéanamh ar thuarascálacha iniúchta inmheánaigh atá le faomhadh ag an gCoimisiún, mar seo a leanas: - Athbhreithniú ar shocruithe rialachais

(monatóireacht, tuairisciú agus struchtúir mhaoirseachta);

- Athbhreithniú ar an bpróiseas pleanála gnó comhtháite;

- Athbhreithniú ar oibriú struchtúir rialachais Choiste an Mhargaidh Leictreachais Aonair;

- Athbhreithniú ar rialachas: An Cód Cleachtais chun Comhlachtaí Stáit a Rialú 2016;

- Athbhreithniú ar an gCóras Rialaithe Inmheánaigh Airgeadais – 2017; agus

- Athbhreithniú leantach ar an Straitéis TF.

• Ionchur le forbairt agus faomhadh Plean Iniúchta Inmheánaigh an CRF don tréimhse ó 2017 go 2019, maoirseacht a dhéanamh ar a chur i bhfeidhm ina measc;

• Athbhreithniú a dhéanamh ar Litir Bhainistíochta an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste don bhliain 2016;

• Idirchaidreamh a dhéanamh go rialta leis an mbainistíocht maidir le tabhairt faoi bhainistíocht riosca, plé a dhéanamh ar phríomhrioscaí agus obair mhaolaithe laistigh den CRF; agus

• Eolas a fhorbairt ar limistéir a dtugtar tús áite dóibh laistigh den an CRF trí chruinnithe faisnéise rialta a fháil ón mbainistíocht shinsearach.

Gnóthas LeantachTar éis dóibh fiosruithe a dhéanamh, creideann na Coimisinéirí go bhfuil dóthain acmhainní ag an gCoimisiún chun leanúint ag oibriú don todhchaí intuartha agus go bhfuil sé cuí bonn an ghnóthais leantaigh a ghlacadh agus na ráitis airgeadais á n-ullmhú.

Íoc Pras CuntasAithníonn an Coimisiún an fhreagracht atá air as a chinntiú go gcomhlíonfar, i ngach ponc ábhartha, forálacha Rialacháin na gComhphobal Eorpach (Íocaíocht Dhéanach in Idirbhearta Tráchtála), 2012. Tá nósanna imeachta i bhfeidhm chun na dátaí ar a mbeidh sonraisc le híoc a shainaithint agus chun a chinntiú go ndéanfar na híocaíochtaí faoi na dátaí sin. Tugtar le nósanna imeachta den sórt sin dearbhú réasúnta in aghaidh neamhchomhlíonadh ábhartha na bhforálacha dá dtagraítear thuas. Ba é an beartas íocaíochta don bhliain atá faoi athbhreithniú na ceanglais a shonraítear i Rialacháin 2012 a chomhlíonadh.

Thar ceann an ChoimisiúinPaul McGowan, Cathaoirleach Dáta: An 12 Iúil 2018

66 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 67: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

An Coimisiún um Rialáil Fóntais

Tuairim faoi na ráitis airgeadaisTá iniúchadh déanta agam ar ráitis airgeadais an Choimisiúin um Rialáil Fóntais don bhliain dar críoch don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2017 faoin Acht um Rialáil Leictreachais, 1999 (arna leasú). Cuimsítear sna ráitis airgeadais • an ráiteas ar ioncam agus caiteachas agus

cúlchistí coinnithe ioncaim • an ráiteas ar ioncam cuimsitheach • an ráiteas ar an staid airgeadais • an ráiteas ar shreafaí airgid, agus• na nótaí gaolmhara, achoimre ar bheartais

shuntasacha chuntasaíochta ina measc.

I mo thuairim, tugtar sna ráitis airgeadais léiriú fíor agus cothrom ar shócmhainní, dliteanais agus staid airgeadais an Choimisiúin um Rialáil Fóntais Eitlíochta an 31 Nollaig 2017 agus ar a ioncam agus caiteachas don bhliain 2017 i gcomhréir le Caighdeán um Thuairisciú Airgeadais (FRS) 102 – an Caighdeán um Thuairisciú Airgeadais atá infheidhme sa Ríocht Aontaithe agus i bPoblacht na hÉireann.

Bunús na tuairimeThug mé faoi m’iniúchadh ar na ráitis airgeadais i gcomhréir leis na Caighdeáin Idirnáisiúnta um Iniúchóireacht (CIIanna) faoi mar a d’fhógair an Eagraíocht Idirnáisiúnta Uasfhoras Iniúchóireachta. Déantar cur síos ar m’fhreagrachtaí faoi na caighdeáin siúd san aguisín leis an tuarascáil seo. Tá mé neamhspleách ón gCoimisiún um Rialáil Fóntais agus chomhlíon mé mo chuid freagrachtaí eiticiúla eile i gcomhréir leis na caighdeáin.

Creidim gur leor agus gur cuí an fhianaise iniúchóireachta a fuair mé chun bunús a sholáthar do mo thuairim.

Tuairisciú ar fhaisnéis eile seachas na ráitis airgeadais, agus ar cheisteanna eileChuir an Coimisiún um Rialáil Fóntais faisnéis áirithe eile i láthair, sa mhullach ar na ráitis airgeadais. Cuimsítear ann seo tuarascáil an Choimisiúin, an ráiteas rialachais agus an ráiteas ar rialú inmheánach. Déantar cur síos ar m’fhreagrachtaí chun tuairisciú a dhéanamh maidir leis an bhfaisnéis siúd, agus ar cheisteanna áirithe eile ar a dtuairiscím mar eisceacht, san aguisín leis an tuarascáil seo.

Níl aon rud le tabhairt le fios agam ina leith sin.

Patricia SheehanLe haghaidh agus thar ceann An tArd-Reachtaire Cuntas agus Ciste

An 16 Iúil 2018

TUARASCÁIL AN ARD-REACHTAIRE CUNTAS

AGUS CISTE LE CUR FAOI BHRÁID THITHE

AN OIREACHTAIS

67CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 68: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Freagrachtaí Comhaltaí Boird Leagtar amach sa ráiteas rialachais agus i dtuarascáil an Choimisiúin freagrachtaí an Choimisiúin. Tá an Coimisiún freagrach as an méid seo a leanas:• ullmhú na ráiteas airgeadais san fhoirm a

fhorordaítear faoi Alt 25 den Sceideal leis an Acht um Rialáil Leictreachais (arna Leasú), 1999

• a chinntiú go dtugtar sna ráitis airgeadais léiriú fíor agus cóir i gcomhréir le FRS102

• rialtacht na n-idirbheart a chinntiú• measúnú a dhéanamh ar cé acu an bhfuil nó nach

bhfuil úsáid an ghnóthais leantaigh chuntasaíochta cuí, agus

• an rialú inmheánach sin a dheimhníonn siad is gá lena chumasú ráitis airgeadais a ullmhú atá saor ó mhíshonrú ábhartha, cé acu más calaois nó earráid is cúis leis.

Freagrachtaí an Ard-Reachtaire Cuntas agus CisteCeanglaítear orm faoi Alt 25 den Sceideal leis an Acht um Rialáil Leictreachais (arna Leasú), 1999 chun iniúchadh a dhéanamh ar ráitis airgeadais an Choimisiúin um Rialáil Fóntais agus chun tuairisciú a dhéanamh orthu le Tithe an Oireachtais.

Is é mo chuspóir agus mé ag tabhairt faoin iniúchadh dearbhú réasúnta a fháil faoi cé acu an bhfuil nó nach bhfuil na ráitis airgeadais, ina n-iomláine, saor ó mhíshonrú ábhartha, cé acu más calaois nó earráid is cúis leis. Is ionann dearbhú réasúnta agus ardleibhéal de dhearbhú, ach ní hionann é agus ráthaíocht go mbraithfidh iniúchadh faoina dtugtar i gcomhréir leis na CIIanna i gcónaí míshonrú ábhartha nuair is ann dó. Féadfaidh míshonruithe eascairt ó chalaois nó earráid agus meastar go bhfuil siad ábhartha más féidir súil réasúnta a bheith leis go n-imreoidh siad tionchar ar chinntí geilleagracha úsáideoirí a rinneadh ar bhunús na ráiteas airgeadais seo.

Mar chuid d’iniúchadh i gcomhréir leis na CIIanna, déanaim breithiúnas gairmiúil agus leanann amhras gairmiúil a bheith orm i gcaitheamh an iniúchta. Agus amhlaidh á dhéanamh agam,• Sainaithním agus measúnaím na rioscaí i leith

mhíshonrú ábhartha na ráiteas airgeadais, cé acu más calaois nó earráid is cúis leis, dearaim agus tugaim faoi nósanna imeachta iniúchta a fhreagraíonn ar na rioscaí siúd, agus faighim

fianaise iniúchta ar leor agus ar cuí í le bunús a sholáthar do mo thuairim. Tá an riosca a chruthaítear nuair nach mbraitear míshonrú ábhartha a eascraíonn as calaois níos airde ná riosca a eascraíonn as earráid, mar gheall go bhféadfadh claonpháirteachas, brionnú, easnaimh d’aon turas, míléiriú, nó gabháil i dtreis ar rialú inmheánach.

• Faighim tuiscint ar rialú inmheánach a bhaineann leis an iniúchadh d’fhonn nósanna imeachta iniúchta a dhearadh atá cuí faoi na cúinsí, ach nach bhfuil cuí ar mhaithe le tuairim a léiriú faoi éifeachtacht na rialuithe inmheánacha.

• Déanaim meastóireacht ar oiriúnacht na mbeartas cuntasaíochta a úsáidtear agus réasúntacht na meastachán cuntasaíochta agus an nochta ghaolmhair.

• Bainim tátal a bhaint as oiriúnacht na húsáide a bhaintear an bonn gnóthais leantaigh na cuntasaíochta agus, bunaithe ar an bhfianaise iniúchta a fuarthas, cé acu arb ann nó nach ann d’éiginnteacht ábhartha a bhaineann le himeachtaí nó coinníollacha a d’fhéadfadh cumas an Choimisiúin um Rialáil Fóntais a chur faoi amhras suntasach chun leanúint mar ghnóthas leantach. Má bhainim an tátal as gurb ann d’éiginnteacht ábhartha, ceanglaítear orm aird a thabhairt i mo thuarascáil ar an nochtadh gaolmhar sna ráitis airgeadais nó, mura cuí an nochtadh sin, ceanglaítear orm mo thuairim a bhunathrú. Tá mo chonclúidí bunaithe ar an bhfianaise iniúchta a fuarthas a fhad le dáta mo thuarascála. D’fhéadfadh go mbeadh imeachtaí nó coinníollacha amach anseo mar chúis leis, áfach, go gcuirfidh an Coimisiún um Rialáil Fóntais deireadh le leanúint mar ghnóthas leantach.

• Déanaim meastóireacht ar chur i láthair, struchtúr agus ábhar foriomlán na ráiteas airgeadais, an nochtadh san áireamh, agus cé acu an léirítear nó nach léirítear sna ráitis airgeadais na bun-idirbhearta agus imeachtaí ar bhealach a bhaineann cur i láthair cothrom amach.

Déanaim cumarsáid leo siúd atá freagrach as rialachas i ndáil le, i measc ceisteanna eile, scóip agus uainiú pleanáilte an iniúchta agus torthaí suntasacha iniúchta, aon easnaimh i rialú inmheánach ina measc a shainaithnímid i rith m’iniúchta.

AGUISÍN LEIS AN TUARASCÁIL

68 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 69: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Faisnéis eile seachas na ráitis airgeadaisNí chumhdaíonn mo thuairim faoi na ráitis airgeadais an fhaisnéis eile a chuirtear i láthair sna ráitis siúd agus ní léirím aon fhoirm de chonclúid dearbhaithe faoi.

I dtaobh m’iniúchta ar na ráitis airgeadais, ceanglaítear orm faoi na CIIanna chun an fhaisnéis eile a chuirtear i láthair a léamh agus, nuair atá amhlaidh á dhéanamh, breithniú a dhéanamh ar cé acu an bhfuil nó nach bhfuil an fhaisnéis eile neamh-chomhsheasmhach go hábhartha leis na ráitis airgeadais nó an t-eolas a fuair mé san iniúchadh, nó más dealraitheach, ar bhealach eile, go ndearnadh an fhaisnéis eile a mhíshonrú go hábhartha. Má bhainim an tátal as, bunaithe ar an obair a rinne mé, go ndearnadh an fhaisnéis eile seo a mhíshonrú go hábhartha, tá orm sin a thabhairt le fios.

Tuairisciú ar cheisteanna eileTugaim faoi m’iniúchadh trí thagairt a dhéanamh do bhreithniúcháin speisialta a bhaineann le comhlachtaí Stáit maidir lena mbainistiú agus lena n-oibriú. Tuairiscím más ann do cheisteanna ábhartha lena mbaineann an bealach a tugadh faoi ghnó poiblí.

Lorgaím fianaise a fháil faoi rialtacht na n-idirbheart airgeadais i gcúrsa an iniúchta. Tuairiscím más ann d’aon chás ábhartha nár caitheadh airgead poiblí chun a gcríoch beartaithe nó sa chás nach raibh na hidirbhearta i gcomhréir leis na húdaráis a bhí á rialú. Tuairiscím, trí eisceacht, chomh maith, sna cásanna seo a leanas:• Ní bhfuair mé, i mo thuairim, an fhaisnéis agus

na mínithe go léir a theastaigh uaim chun m’iniúchadh a dhéanamh, nó

• I mo thuairim, níor leor na taifid chuntasaíochta lena ligean dom na ráitis airgeadais a léamh gan stró agus a iniúchadh i gceart, nó

• Níl na ráitis airgeadais, i mo thuairim, i gcomhréir leis na taifid chuntasaíochta.

69CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 70: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Bhunaíodh an Coimisiún i dtosach mar rialtóir neamhspleách san Acht um Rialáil Leictreachais, 1999; ach cuireadh lena shainordú, áfach, nuashonraigh an Coimisiún a ainm agus tugadh an Coimisiún um Rialáil Fóntais (an CRF) air in 2017. Áirítear le freagrachtaí earnála an CRF, an méid seo a leanas:

Leictreachas: An tAcht um Rialáil Leictreachais, 1999 agus an tAcht Fuinnimh (Forálacha Ilghnéitheacha), 2006 agus an tAcht um Rialáil Leictreachais (Leasú) (Margadh Leictreachais Aonair), 2017;

Gás: An tAcht Gáis (Eatramhach) (Rialáil), 2002;

Sábháilteacht Fuinnimh: An tAcht Gáis (Eatramhach) (Rialáil), 2002; an tAcht Fuinneamh (Forálacha Ilghnéitheacha), 2006; an tAcht um Shábháilteacht Peitriliam (Taiscéaladh agus Astarraingt), 2015;

Uisce: An tAcht um Sheirbhísí Uisce, 2013 agus an tAcht um Sheirbhísí Uisce (Uimh. 2), 2013, an tAcht um Sheirbhísí Uisce, 2014 agus an tAcht um Sheirbhísí Uisce, 2017.

Mar gheall gur comhlacht rialála é an CRF, ní bhaineann an struchtúr caighdeánach boird do Chomhlachtaí Stáit. Faoina reachtaíocht bhunaithe, bunaíodh an CRF mar Choimisiún agus tá ann comhalta amháin ach nach mó ná triúr comhaltaí. Tá triúr Coimisinéirí ag feidhmiú sa CRF faoi láthair. Roghnaíonn an tAire Cathaoirleach an Choimisiúin ó na Coimisinéirí atá ag fónamh ar bhonn rothlach ar feadh téarma sainithe.

Tá an Coimisiún freagrach as dea-rialachas a chinntiú agus tugann sé/sí faoin tasc seo trí chuspóirí agus spriocanna straitéiseacha a leagan amach agus cinntí straitéiseacha a dhéanamh faoi na príomh-shaincheisteanna gnó go léir. Leanann na Coimisinéirí agus an fhoireann bhainistíochta sinsearaí an treo straitéiseach a leagann an Coimisiún amach i Ráiteas Straitéise 2014 go 2018 an CRF. Cinntíonn an Coimisiún go mbíonn tuiscint shoiléir ag comhaltaí uile na foirne bainistíochta ar na príomhghníomhaíochtaí agus na príomhchinntí a bhaineann leis an CRF, agus le haon rioscaí

suntasacha is dóchúil a thiocfaidh aníos. Tá Cathaoirleach, Comhaltaí an Choimisiúin agus an fhoireann bhainistíochta sinsearaí freagrach as bainistíocht, rialú agus treorú rialta laethúil an CRF.Tagann an CRF faoi choimirce na Roinne Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil (an RCGAT) i dtaobh gach gníomhaíochta seachas seirbhísí uisce, a rialaíonn an Roinn Tithíochta, Pleanála agus Rialtais Áitiúil (an RTPRÁ). Rinneadh comhaontú ar Chomhaontú Maoirseachta ina leagtar amach an creat fairsing rialachais ina n-oibríonn an CRF agus ina sainítear go soiléir an caidreamh atá aige leis an dá Roinn i Nollaig 2017. Mar gheall go bhfuil an CRF neamhspleách i dtabhairt faoina fheidhmeanna faoi fhorálacha an Achta um Rialáil Leictreachais, 1999 (arna leasú), ní bhíonn sé faoi réir Comhaontú um Sholáthar Feidhmíochta leis an RCGAT agus an RTPRÁ.

Faoi alt 26 den Sceideal leis an Acht um Rialáil Leictreachais 1999, cuirfidh an CRF, pé uair a iarrtar air, tabhairt faoina fheidhmeanna i gcuntas do Chomhchoiste an Oireachtais agus beidh aird aige ar aon mholtaí a dhéanann an Comhchoiste siúd a bhaineann lena fheidhmeanna.

Freagrachtaí an ChoimisiúinTá Coimisiún triúr daoine san CRF atá freagrach as an treo straitéiseach don CRF a leagan amach, monatóireacht a dhéanamh ar a fheidhmíocht, agus a chinntiú go bhfuil a fhorálacha reachtaíochta á gcomhlíonadh ag an CRF, anuas ar bhunreacht agus beartais na heagraíochta. Rinne na Coimisinéirí na príomhchinntí beartais go léir, a dhéantar i dteannta a chéile agus, i gcás vóta, trí thromlach simplí. Bíonn cinntí an Choimisiúin bunaithe de ghnáth ar thograí agus moltaí a ullmhaíonn Stiúrthóirí agus foireann an CRF. Leagtar amach feidhmiú soiléir agus intuartha an Choimisiúin i Rialacha agus Nósanna Imeachta an Choimisiúin, a faomhadh an 1 Bealtaine 2013 (nuashonraithe i Meitheamh 2018). Déanann coimisinéirí údarás a tharmligean ar Stiúrthóirí faoi mar is cuí chun cinntí teicniúla a dhéanamh.

Ceanglaítear le mír 25 den Sceideal a ghabhann leis an Acht um Rialáil Leictreachais, 1999, arna leasú, ar an gCoimisiún gach ráiteas ceart agus gnáthchuntas ar airgead a fuair agus a chaith sé a choimeád i cibé foirm a cheadóidh an tAire Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil, le comhthoiliú an Aire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe.

RÁITEAS RIALACHAIS

70 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 71: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Agus na ráitis airgeadais seo á n-ullmhú, ceanglaítear ar an gCoimisiún an méid seo a leanas a dhéanamh:• beartais chuntasaíochta oiriúnacha a roghnú agus

iad a chur i bhfeidhm go comhsheasmhach,• breithiúnais agus meastacháin a dhéanamh atá

réasúnta agus stuama,• na ráitis airgeadais a réiteach ar bhonn gnóthas

leantach, mura cuí a mheas go leanfaidh an Coimisiún de bheith ag oibriú, agus

• a lua cibé acu ar cloíodh nó nár cloíodh le caighdeáin infheidhme chuntasaíochta, faoi réir aon imeachtaí ábhartha a nochtar agus a mhínítear sna ráitis airgeadais.

Tá an Coimisiún freagrach as leabhair chuntais chearta a choimeád ina nochtar, le cruinneas réasúnta ag tráth ar bith, seasamh airgeadais an Choimisiúin agus a chuirfidh ar a chumas cinnte a dhéanamh go gcomhlíonann na ráitis airgeadais an tAcht um Rialáil Leictreachais, 1999 (arna leasú). Tá an Coimisiún freagrach as coimeád agus iomláine na faisnéise corparáidí agus airgeadais ar láithreán gréasáin an CRF.

Tá an Coimisiún freagrach as an bplean agus an buiséad bliantúil a fhaomhadh. Tugadh faoi mheastóireacht ar fheidhmíocht an CRF trí thagairt a dhéanamh don phlean oibre agus buiséad bliantúil an 28 Samhain 2017.

Tá an Coimisiún freagrach, chomh maith, as a shócmhainní a chosaint agus, dá bhrí sin, as dul i mbun bearta réasúnta chun cosc a chur ar chalaois agus ar neamhrialtachtaí eile nó iad a bhrath.Measann an Coimisiún go dtugtar i ráitis airgeadais an CRF léiriú fíor agus cóir ar fheidhmíocht airgeadais agus ar staid airgeadais an CRF an 31 Nollaig 2017.

Bainistíocht RioscaIs é príomhchuspóir Chreat Bainistíochta Riosca an CRF, chun an próiseas chun riosca a bhainistiú a chomhtháthú isteach i bpróisis éagsúla rialachais agus oibríochtúla na heagraíochta. Áirítear leo seo straitéis agus pleanáil, bainistíocht, tuairisciú, forbairt beartais, agus ár luachanna agus ár gcultúr. Tá cur chuige comhtháite agus iomlánaíoch i leith bainistíocht riosca ar cheann de na bunchlocha faoi rialachas corparáideach éifeachtach a bhaint amach. Nuair a bhíonn prionsabail an chreata beartais á gcur i bhfeidhm, féadfaidh an CRF freagairt go cuí ar rioscaí suntasacha gnó, straitéiseacha, oibríochtúla,

airgeadais, comhlíonta agus rioscaí eile a bhagraíonn ar chuspóirí straitéiseacha agus oibríochtúla a bhaint amach go rathúil.

Cuireann an Coimisiún ceannaireacht ar fáil chun bainistíocht riosca a chur chun cinn, téann sé i ngleic le príomhrioscaí i gcomhthéacs an Phlean Straitéisigh agus deimhníonn sé inghlacthacht riosca an CRF. Díríonn an Coimisiún ar na heochairrioscaí gnó/ príomhrioscaí agus éiginnteachtaí. Coimeádann an CRF taifid láraithe faoi na príomhrioscaí agus éiginnteachtaí sa Chlár Rioscaí corparáideach. Is é an clár an phríomhuirlis chun riosca a rianú, ina gcuimsítear an sceideal foriomlán rioscaí, an measúnú cothrom a rinneadh orthu agus stádas aon ghníomhartha maolaithe rioscaí. Cuireann an Clár Rioscaí corparáideacha eolas ar fáil do na príomhrioscaí agus éiginnteachtaí atá roimh an CRF. Déanann an Coimisiún monatóireacht ar na rioscaí seo ar bhonn démhíosúil. Déantar monatóireacht agus tuairisciú ar rioscaí eile ar leibhéil eile laistigh den CRF. Cuirtear dearbhú i mbainistiú na rioscaí seo ar fáil, áfach, don Choimisiún trí mhaoirseacht a dhéanamh ar Chláir Rioscaí na Rannán ar bhonn démhíosúil.

Mar chuid den Chreat Bainistíochta Riosca, d’fhorbair an CRF Ráiteas Inghlacthachta Riosca ina luaitear go bhfuil inghlacthacht riosca fhoriomlán choimeadach ag an CRF. Gníomhaíonn an CRF i gcomhréir leis an Ráiteas Inghlacthachta Riosca seo chun a chuspóirí straitéiseacha a bhaint amach. Téann an CRF i mbun prionsabail dhaingne bhainistíochta riosca, cinnteoireacht thrédhearcach, agus cumarsáid éifeachtach chun tús áite a thabhairt do riosca. Oibríonn an CRF le hiomláine, coimeádann sé caighdeáin eiticiúla láidre, agus cloíonn sé le riachtanais infheidhme dhlíthiúla. Aithníonn an CRF nach indéanta ná inmhianaithe é chun an riosca go léir a sheachaint. Dá réir, glacann an CRF le roinnt riosca nuair a bhíonn sé ag tabhairt faoina mhisean agus luachanna. Bíonn glacadh le haon riosca faoi réir a chinntiú go dtuigtear na tairbhí agus rioscaí féideartha go hiomlán agus gur deimhníodh bearta chun rioscaí a mhaolú. Bunaítear sa Ráiteas Inghlacthachta Riosca lamháltas riosca i roinnt catagóirí agus rinne an CRF breithniú ar roinnt tosca lena lamháltas a dheimhniú do gach ceann de na rioscaí seo.

71CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 72: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

D’fhoilsigh an Eagraíocht um Chomhar agus Fhorbairt Eacnamaíochta (OECD) torthaí ar athbhreithniú piaraí ar an CRF an 21 Feabhra 2018 faoinar tugadh in 2017. Tá an teideal ‘Feidhmíocht a Chur chun Cinn ag Coimisiún um Rialáil Fóntais na hÉireann’ (‘Driving Performance at Ireland’s Commission for Regulation of Utilities’) ar an athbhreithniú piaraí agus is ionann é agus measúnú neamhspleách ar rialachas an CRF; struchtúir, cuntasacht agus próiseas ina measc. Tá sonraí faoin athbhreithniú ar fáil ar láithreán gréasáin an CRF ag https://www.cru.ie/OECDReviewCRU. Cuimseoidh an CRF na príomh-mholtaí a rinneadh, isteach ina thosaíochtaí mar rialtóir ilearnála geilleagrach agus sábháilteachta, mar chuid dá chéad Phlean Straitéiseach eile (2019-2021).

Chríochnaigh an FBS meastóireacht féinmheasúnaithe an 8 Samhain 2017.

Bhunaigh an Coimisiún an dá choiste seo a leanas:• Coiste Iniúchóireachta agus Riosca: is éard

atá sa choiste seo beirt Choimisinéirí, agus triúr

comhaltaí seachtracha, arb é an cathaoirleach don choiste duine amháin díobh. Is é ról an Choiste Iniúchóireachta agus Riosca (an CIR) tacú leis an gCoimisiún maidir leis na freagrachtaí atá air i dtaobh riosca, rialú agus rialachais agus dearbhú gaolmhar. Tá an CIR neamhspleách ón mbainistíocht airgeadais a dhéantar ar an eagraíocht. Cinntíonn an Coiste, ach go háirithe, go ndéantar monatóireacht ghníomhach agus neamhspleách ar na córais rialaithe inmheánaigh, gníomhaíochtaí iniúchóireachta ina measc. Tuairiscíonn an CIR leis an gCoimisiún i ndiaidh gach cruinnithe. Anuas ar an CIR, cuirtear cruinnithe fhoireann Bhainistíochta Riosca an CRF ar bun go démhíosúil. Freastalaíonn an triúr Coimisinéirí agus an ceathrar stiúrthóirí, an Fhoireann Rioscaí (ina bhfuil an tOifigeach Rioscaí agus Anailísí Sinsearach Gnó), agus ceathrar comhaltaí eile den bhainistíocht, ar chruinnithe Fhoireann Bhainistíochta Riosca an CRF. Is é ról na foirne Bainistíochta Riosca chun athbhreithniú

Sonraítear sa tábla thíos an tréimhse cheapacháin do Chomhaltaí reatha an Choimisiúin:

Comhalta an Choimisiúin Ról Dáta Ceaptha ó/go dtí

Paul McGowan Cathaoirleach Ón 1 Márta 2013 go dtí an 28 Feabhra 2018; athcheaptha an 1 Márta 2018 go dtí an 28 Feabhra 2023

Garrett Blaney Coimisinéir Ón 15 Feabhra 2010 go dtí an 14 Feabhra 2015; athcheaptha an 15 Feabhra 2015 go dtí an 14 Feabhra 2020

Aoife MacEvilly Coimisinéir Ón 6 Deireadh Fómhair 2014 go dtí an 5 Deireadh Fómhair 2019

Struchtúr an ChoimisiúinTá an CRF struchtúraithe isteach sa Choimisiún (atá cruthaithe ag triúr Coimisinéirí) agus ceithre rannán ina gcuimsítear feidhmeanna teicniúla agus trasghearrthacha oibríochtúla. Is éard atá san Fhoireann Bhainistíochta Sinsearaí (‘FBS’) laistigh den CRF an triúr Coimisinéirí (arb é an Cathaoirleach duine amháin díobh) agus ceathrar Stiúrthóirí. Comhlíonann an Bainisteoir Sinsearach – Airgeadas agus Rialachas ról an Rúnaí leis an gCoimisiún.

Bíonn cruinniú foirmiúil sceidealaithe ag an FBS gach seachtain. Déanann an Cathaoirleach cathaoirleacht ar chruinnithe agus freastalaíonn

fostaithe eile den CRF orthu faoi mar a theastaíonn. Coimeádtar miontuairiscí ar gach cruinniú, lena n-áirítear na cinntí a rinneadh.

Ceapann an tAire Comhaltaí an Choimisiúin agus forordaítear sa reachtaíocht go maireann téarmaí an cheapacháin nach lú ná cúig agus nach mó ná seacht mbliana, ach is gnách go maireann siad ar feadh cúig bliana. Is féidir a sainorduithe a athnuachan uair amháin, ar feadh deich mbliana, ar an iomlán. Roghnaíonn an tAire Cathaoirleach an Choimisiúin ó na Coimisinéirí atá ag fónamh ar bhonn rothlach ar feadh téarma a mhaireann dhá nó trí bliana, de ghnáth, ach níl aon téarma forordaithe luaite dó seo.

72 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 73: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Coiste an MLA Tháinig an tAcht um Rialáil Leictreachais (Leasú) (Margadh Leictreachais Aonair), 2007 i bhfeidhm in 2007 agus rinneadh soláthar ann do mhargadh leictreachais aonair iomaíoch mórdhíola a bhunú agus a oibriú ar an oileán na hÉireann. Ceanglaítear san Acht seo, chomh maith, go mbunaítear struchtúr maoirseachta an Mhargaidh Leictreachais Aonair (an MLA) i bhfoirm Choiste an MLA. Síníodh Meabhrán Tuisceana idir Rialálaí Fóntais Thuaisceart Éireann (“RF”) agus an CRF an 5 Nollaig 2006. Bunaíodh Coiste an MLA agus is éard atá ann ná triúr ionadaithe den CRF agus triúr ionadaithe den RF anuas ar chomhalta neamhspleách agus leaschomhalta neamhspleách. Faoi Acht an MLA, tá Coiste an MLA freagrach as aon chinneadh a dhéantar maidir le

tabhairt faoi fheidhm ábhartha Choimisiún an CRF maidir le ceist faoin MLA. Sainítear san Acht ceist faoin MLA mar cheist a dhéanann difear ábhartha do nó is dóchúil a dhéanfaidh difear don Mhargadh Leictreachais Aonair.

Is iad comhaltaí Choiste an MLA: Aoife MacEvilly, Paul McGowan, Garrett Blaney, Bille Emery (Cathaoirleach), Jenny Pyper, Jon Carlton, Odd Hakon Hoelsaeter, an tOllamh David Newbery. Thionóil Coiste an MLA 12 chruinniú in 2017.

Athruithe ar an bPríomhphearsanra Níor tháinig aon athruithe ar an bpearsanra a d’imir tionchar ar an gCoimisiún agus ar an bhFoireann Bhainistíochta Sinsearaí i mbliain airgeadais 2017.

Sceideal FreastailLeagtar amach thíos sceideal freastail ag cruinnithe an Choimisiúin agus an CIR don bhliain 2017, na táillí agus na costais a íocadh le comhaltaí seachtracha coiste ina measc:

Teideal An Coimisiún An Coimisiún An Coiste Táillí 2017 (Sábháilteacht)* Iniúchóireach € ta agus Riosca

Paul McGowan Cathaoirleach 45 (48) 8 (8)

Aoife MacEvilly Coimisinéir 44 (48) 6 (8) 4 (4)

Garrett Blaney Coimisinéir 36 (48) 6 (8) 3 (4)

Tom O’Higgins Comhalta Seachtrach 4 (4) €5,400

Tom Mason Comhalta Seachtrach 4 (4) €4,059

Dr. Tom Ward Comhalta Seachtrach 1 (1)

Ní íoctar táille le comhalta seachtrach coiste amháin den CIR, an Dr Tom Ward, a ceapadh an 1 Nollaig 2017 ar feadh téarma trí bliana, faoin bprionsabal Duine Amháin, Tuarastal Amháin (OPOS). Críochnóidh téarma ceapacháin an Uasail Tom O’Higgins an 31 Nollaig 2017.

* An Coimisiún (Sábháilteacht): Ní cruinniú cinnteoireachta é seo, ar fhreastail an Coimisiún, an Stiúrthóir Sábháilteachta, comhaltaí foirne an Rannáin Sábháilteachta air; chun léargas ginearálta a thabhairt ar na príomhghníomhaíochtaí, saincheisteanna, agus méadracht feidhmíochta.

agus faomhadh a dhéanamh ar an gcreat bainistíochta riosca agus athbhreithniú agus nuashonrú a dhéanamh ar chlár rioscaí an CRF ag gach cruinniú agus tuairisciú a dhéanmah ansin leis an CIR.

Is iad comhaltaí an Choiste Iniúchóireachta agus Riosca ag deireadh 2017: Tom O’Higgins (Cathaoirleach), Tom Mason, an Dr Tom Ward, Aoife MacEvilly agus Garrett Blaney. Thionóil an CIR ceithre chruinniú in 2017.

• An Coiste Airgeadais agus Rialachais: is éard atá sa choiste seo Cathaoirleach an CRF, an Stiúrthóir Oibríochtaí agus an Bainisteoir Sinsearach – Airgeadas agus Rialachas. Is é ról an Choiste Airgeadais agus Rialachais (an CAR) chun tacú leis an gCoimisiún chun ceanglais dhlíthiúla agus reachtúla a chomhlíonadh, chomh maith le glacadh le dea-chleachtas.

Is iad comhaltaí choiste comhairleach inmheánach an CRF seo: Paul McGowan (Cathaoirleach), Sheenagh Rooney agus Breda Coss. Thionóil an CAR seacht gcruinniú in 2017.

73CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 74: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Ráiteas ComhlíontaIs mian linn a lua go leanann an CRF agus go leanfaidh sé ag glacadh le dea-chleachtas i limistéar rialachais chorparáidigh chun tabhairt faoina fheidhmeanna agus dhualgais. Ina thaobh seo, ghlac an Coimisinéir leis an gCód Cleachtais chun Comhlachtaí Stáit a Rialú (2016) agus chuir sé nósanna imeachta i bhfeidhm lena chinntiú go gcomhlíontar an Cód. Chomhlíon an CRF an Cód Cleachtais chun Comhlachtaí Stáit a Rialú sa bhliain 2017, seachas sa chás seo a leanas:

Ní oibríonn an CRF faoi struchtúr Boird agus, mar thoradh air sin, ní mheasann an CRF go bhfuil cuid de na forálacha a leagtar amach sa Chód infheidhme, faoi mar a comhaontaíodh leis an Roinn Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil (“an Roinn”). I gcomhréir leis “an bprionsabal comhlíon nó mínigh” faoi mar a leagtar amach sa Chód, chomhaontaigh an CRF ar chur chuige an 24 Samhain 2017 leis an Roinn chun sonraí a sholáthar faoin leibhéal a chomhlíonann sé forálacha an Chóid a mhéid agus is féidir leo agus aird ar a struchtúr eagraíochta. Tuairisceoidh an CRF ar chomhlíonadh an Chóid trí sheicliosta rialachais lena comhaontaíodh a chur faoi bhráid na Roinne gach bliain.

Eitic in Oifigí PoiblíLeis seo, geallann muid nach bhfuil aon bhaint, páirt ná leas againn i ngnólacht ar bith a bhaineann le giniúint leictreachais nó le tarchur leictreachais nó gáis nádúrtha, nó i ngnólacht dáilte nó soláthair nó i ngnólacht fuinnimh ar bith, bíodh sin mar rannpháirtí, infheisteoir, mar chomhairleoir nó eile. Sa mhullach ar sin, maidir leis an tréimhse atá clúdaithe sa tuarascáil seo, níl leas ar bith inchláraithe, mar a shonraítear sna hAchtanna um Eitic in Oifigí Poiblí, 1995 agus 2001 agus san Acht Gáis (Eatramhach) (Rialáil), 2002, inár seilbh féin, nó go bhfios dúinn, i seilbh chéile nó pháiste dár gcuid a d’fhéadfadh dul i bhfeidhm orainn maidir le feidhmeanna ár bpost a chur i gcrích.

Thar ceann an ChoimisiúinPaul McGowan, Cathaoirleach Dáta: An 12 Iúil 2018

Nochtadh a cheanglaítear sa Chód Cleachtais chun Comhlachtaí Stáit a Rialú (2016)Tá an Coimisinéir freagrach as a chinntiú gur chomhlíon an CRF riachtanais an Chóid Chleachtais chun Comhlachtaí Stáit a Rialú (“an Cód”), amhail a d’fhoilsigh an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe in 2016. Ceanglaítear sa Chód an nochtadh seo a leanas a dhéanamh, agus tagairt á déanamh don nóta ábhartha nochta i Ráitis Airgeadais an CRF 2017;

Nochtadh Nótaí leis na Ráitis Airgeadais

Miondealú ar Shochair Ghearrthéarmacha Fostaí Nóta 3 (b)

Costais Sainchomhairleoireachta Nóta 5 (a)

Costais agus Socraíochtaí Dlí Nóta 5 (a) agus (b)

Caiteachas Taistil agus Cothabhála Nóta 3 (a)

Caiteachas ar Fháilteachas Nóta 4

74 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 75: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Scóip na Freagrachta Thar ceann an Choimisiúin um Rialáil Fóntais (an CRF), aithním an fhreagracht atá ar an gCoimisiún as a chinntiú go bhfuil córas éifeachtach rialaithe inmheánaigh airgeadais á choimeád agus á fheidhmiú. Tugtar san fhreagracht seo aird ar riachtanais an Chóid Chleachtais chun Comhlachtaí Stáit a Rialú (2016).

Cuspóir an Chórais Rialaithe Inmheánaigh Tá an córas rialaithe inmheánaigh in ainm is riosca a bhainistiú i leith leibhéal infhulaingthe, seachas fáil réidh leis. Ní féidir leis an gcóras ach a dhearbhú go réasúnta, seachas go hiomlán, go gcosnaítear sócmhainní, go n-údaraítear idirbhearta agus go gcuirtear i dtaifead iad i gceart, agus go gcoisctear earráidí nó neamhrialtachtaí ábhartha nó go mbraithfí iad ar bhealach tráthúil.

Tá an córas rialaithe inmheánaigh, atá ar aon dul leis an treoir a d’eisigh an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe i bhfeidhm sa CRF don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2017 agus a fhad le dáta faofa na ráiteas airgeadais.

Cumas chun Riosca a Láimhseáil Tá Coiste Iniúchóireachta agus Riosca (CIR) ag an CRF ina bhfuil beirt Choimisinéirí agus triúr comhaltaí seachtracha, a bhfuil saineolas airgeadais, rialachais agus iniúchóireachta acu, agus Cathaoirleach atá i nduine amháin díobh. Chas an CRI ar a chéile ceithre huaire in 2017.

Bhunaigh an CRF feidhm iniúchóireachta inmheánaí, chomh maith, atá seachfhoinsithe le cuideachta a bhfuil an taithí riachtanach aici, a bhfuil na hacmhainní leordhóthanacha aici agus a thugann faoi chlár oibre lena gcomhaontaítear leis an CIR. In 2017, thug na hiniúchóirí inmheánacha faoi 6 athbhreithniú a cuireadh faoi bhráid an CIR ag gach cruinniú.

D’fhorbair an CRI beartas bainistíochta riosca i gcomhairle leis an CIR ina leagtar amach a inghlacthacht riosca, na próisis bhainistíochta riosca atá i bhfeidhm agus ina sonraítear róil agus freagrachtaí na foirne maidir le riosca. Eisíodh an beartas don fhoireann go léir a bhfuil súil acu oibriú laistigh de bheartais bhainistíochta riosca an CRF, chun an bhainistíocht a chur ar an eolas ar rioscaí agus laigí rialaithe atá ag teacht chun cinn agus chun freagracht a ghlacadh as rioscaí agus rialuithe laistigh dá limistéar féin oibre.

Creat Riosca agus Rialaithe Chuir an CRF córas bainistíochta riosca i bhfeidhm a shainaithníonn agus a thuairiscíonn príomhrioscaí agus na gníomhartha bainistíochta a bhfuiltear ag tabhairt fúthu chun dul i ngleic leo agus, a mhéid agus is féidir, na rioscaí siúd a mhaolú.

Tá clár rioscaí i bhfeidhm ina sainaithnítear na príomhrioscaí atá roimh an CRF agus rinneadh iad seo a shainaithint, a mheasúnú agus a ghrádú i dtaobh a thábhachtaí atá siad. Déanann Foireann Bhainistíochta Riosca an CRF an clár a athbhreithniú agus a nuashonrú ar bhonn démhíosúil. Úsáidtear toradh na measúnuithe seo chun acmhainní a phleanáil agus a leithdháileadh lena chinntiú go mbainistítear rioscaí i leith leibhéal inghlactha. Coimeádann an éifeachtacht rialuithe inmheánacha agus chóras bainistíochta riosca an CIR faoi athbhreithniú agus déanann sé tuairisciú ón bhFoireann Bhainistíochta Riosca maidir leis an gclár rioscaí. Buanmhír ar chlár cruinnithe is ea scrúdán agus athbhreithniú ar ar an gclár rioscaí do gach cruinniú den CIR a chuirtear ar bun ar bhonn ráithiúil, a chuirtear ar bun ar bhonn ráithiúil, a dhíríonn ar phríomhrioscaí. Mar chuid dá ról maoirseachta, déanann an CIR athbhreithniú tréimhsiúil ar Chreat Bainistíochta Riosca an Choimisiúin, lena n-áirítear an ráiteas Inghlacthachta Riosca agus cuireann siad breathnóireacht agus moltaí ar fáil don Choimisiún, más gá.

Sonraítear sa chlár rioscaí na rialuithe agus gníomhartha a theastaíonn chun rioscaí agus freagracht as oibriú rialuithe a shanntar do chomhaltaí sonracha foirne a mhaolú. Deimhním go bhfuil timpeallacht rialaithe i bhfeidhm ina bhfuil na gnéithe a leanas: • rinneadh nósanna imeachta do gach

príomhphróiseas gnó a dhoiciméadú, • sannadh freagrachtaí airgeadais ar leibhéal

bainistíochta agus sannadh an fhreagracht chomhfhreagrach,

• tá córas cuí buiséadta ann ag a bhfuil buiséad bliantúil ar a ndéanann an bhainistíocht shinsearach athbhreithniú leanúnach,

• tá córais ann atá dírithe ar shlándáil na gcóras teicneolaíocht faisnéise agus cumarsáide a chinntiú, agus

• tá córais i bhfeidhm chun na sócmhainní a chosaint.

AN RÁITEAS ARE RIALÚ INMHEÁNACH

75CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 76: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Monatóireacht agus Athbhreithniú Leanúnach Bunaíodh nósanna imeachta foirmiúla chun monatóireacht a dhéanamh ar phróisis rialaithe agus cuirtear easnaimh rialaithe in iúl dóibh siúd atá freagrach as dul i mbun gníomh ceartaitheach agus don bhainistíocht agus an Coimisiún, sa chás gurb iomchuí, ar bhealach tráthúil. Deimhním go bhfuil na córais mhonatóireachta leanúnaí seo a leanas i bhfeidhm: • sainaithníodh príomhrioscaí agus rialuithe

gaolmhara agus cuireadh próisis i bhfeidhm chun monatóireacht a dhéanamh ar oibriú na bpríomhrialuithe siúd agus aon easnaimh a thugtar le fios a shainaithnítear,

• bunaíodh socruithe tuairiscithe ar gach leibhéal sa chás gur sannadh freagracht as bainistíocht airgeadais, agus

• déanann an bhainistíocht shinsearach athbhreithnithe rialta ar thuarascálacha tréimhsiúla agus bliantúla feidhmíochta agus airgeadais a thugann feidhmíocht le fios i leith na mbuiséad/dtuartha.

SolátharDeimhním go bhfuil nósanna imeachta i bhfeidhm ag an CRF le comhlíonadh na rialacha agus na dtreoirlínte reatha soláthair a chinntiú agus gur chomhlíon an CRF na nósanna imeachta siúd i rith 2017.

Athbhreithniú ar ÉifeachtachtDeimhním go bhfuil nósanna imeachta ag an CRF chun monatóireacht a dhéanamh ar éifeachtacht a nósanna imeachta bainistíochta riosca agus rialaithe. Tá an mhonatóireacht agus an t-athbhreithniú a dhéanann an CRF ar éifeachtacht an chórais rialaithe inmheánaigh curtha ar an eolas ag an obair a dhéanann na hiniúchóirí inmheánacha agus seachtracha, an Coiste Iniúchóireachta agus Rioscaí a dhéanann maoirseacht ar a n-obair, agus an bhainistíocht shinsearach laistigh den CRF atá freagrach as forbairt agus cothabháil an chreata rialaithe inmheánaigh.

Deimhním gur thug an Coimisiún faoi athbhreithniú bliantúil ar éifeachtacht na rialuithe inmheánacha don bhliain 2017.

Saincheisteanna Rialaithe Inmheánaigh Níor sainaithníodh aon laigí suntasacha i rialú inmheánach maidir leis an mbliain 2017 óna dteastaíonn nochtadh sna ráitis airgeadais.

Thar ceann an ChoimisiúinPaul McGowan, CathaoirleachDáta: An 12 Iúil 2018

76 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 77: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

AN RÁITEAS AR IONCAM AGUS CAITEACHAS

AGUS CÚLCHISTÍ IONCAIM COIMEÁDTA

Don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2017

2017 2017 2017 2017 2017 2017 2016 Leictreachas Gás LPG Peitriliam Uisce Iomlán Iomlán Nótaí €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000

Ioncam

Tobhach 2 9,613 2,739 72 957 1,898 15,279 14,262

Táillí Ceadúnaithe 20 10 0 0 0 30 40

Ioncam Eile 2 1 1 0 448 0 450 528

Ollioncam 9,634 2,750 72 1,405 1,898 15,759 14,830

Aistriú ó/(chuig)) cuntas caipitil 12 75 62 0 3 8 148 89

Glanioncam 9,709 2,812 72 1,408 1,906 15,907 14,919

Caiteachas

Luach Saothair agus Pá Eile 3 3,366 1,602 40 753 1,164 6,925 6,364

Costais Sochair Scoir 13(a) 1,041 490 9 227 381 2,148 1,383

Costais Chóiríochta Oifige 433 192 0 85 143 853 841

TF agus Cumarsáid 253 104 0 48 76 481 425

Costais Seirbhíse Oifige 15 7 0 3 5 30 42

Préimheanna Árachais 34 16 0 7 12 69 78

Fógraíocht 102 28 0 5 8 143 94

Táillí Gairmiúla agus Sainchomhairleoireachta 5(a) 3,284 871 11 669 169 5,004 6,560

Costais Athbhreithnithe Bhreithiúnaigh 5(b) 1,021 0 0 0 0 1,021 56

Táillí Iniúchta 5(c) 25 9 0 5 7 46 42

Fóram Uisce Poiblí 6 0 0 0 0 8 8 46

Costais Eile 49 14 0 16 8 87 84

Dímheas 103 69 0 6 13 191 199

9,726 3,402 60 1,824 1,994 17,006 16,214

Barrachas / (Easnamh) don bhliain (17) (590) 12 (416) (88) (1,099) (1,295)

Barrachas a tugadh anonn 2,826 1,126 21 1,140 1,495 6,608 7,844

Retirement Benefits Cost Reserve 360 172 0 67 142 741 59

Barrachas / (Easnamh) Oibriúcháin an 31 Nollaig 3,169 708 33 791 1,549 6,250 6,608

Baineann an t-ioncam agus an caiteachas go léir don bhliain le gníomhaíochtaí leanúnacha ag dáta an tuairiscithe.Tá an Ráiteas ar Shreafaí Airgid agus Nótaí 1-17 mar chuid de na Ráitis Airgeadais seo.

Thar ceann an ChoimisiúinPaul McGowan, Cathaoirleach Dáta: An 12 Iúil 2018

77CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 78: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

AN RÁITEAS AR IONCAM CUIMSITHEACH

Don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2017

2017 2016 Iomlán Iomlán Nótaí €’000 €’000

Barrachas / (Easnamh) don bhliain (1,099) (1,295)

Bhí an toradh ar shócmhainní plean ní ba mhó /(ní ba lú) ná an ráta lascaine 13 (biii) 1,124 685

Gnóthachan /(caillteanas) achtúireach i rith na tréimhse 13 (bii) 1,119 (6,975)

Gnóthachan /(Caillteanas) Achtúireach 2,243 (6,290)

Gnóthachain /(Caillteanais) Aitheanta Iomlána a bhaineannleis an mBliain Airgeadais 1,144 (7,585)

Thar ceann an ChoimisiúinPaul McGowan, CathaoirleachDáta: An 12 Iúil 2018

78 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 79: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

AN RÁITEAS AR AN STAID AIRGEADAIS

Amhail an 31 Nollaig 2017

2017 2016 Iomlán Iomlán Nótaí €’000 €’000

Sócmhainní Seasta

Maoin, gléasra agus trealamh 7 1,737 1,885

Sócmhainní Reatha

Infháltais 8 401 502

Airgead tirim agus coibhéisí airgid thirim 8,488 8,786

8,889 9,288

Dliteanais Reatha

(Suimeanna atá dlite laistigh de bhliain amháin)

Suimeanna Iníoctha 9 (1,889) (2,680)

Glansócmhainní Reatha 7,000 6,608

Dliteanais Fhadtéarmacha

Soláthar do Dhliteanais agus Muirir 10 (750) (0)

Sochair Scoir

Sócmhainn iarchurtha chistithe do phinsin 13 (bii) 776 0

Dliteanas Sochair Scoir 13 (bi) (9,715) (10,441)

Glansócmhainní / Dliteanais Iomlána (952) (1,948)

Maoinithe trí

An Cuntas Caipitil 12 1,737 1,885

Cúlchistí Ioncaim Coimeádta 14(b) 6,250 6,608

Cúlchiste Pinsin 14(a) (8,939) (10,441)

(952) (1,948)

Thar ceann an ChoimisiúinPaul McGowan, Cathaoirleach Dáta: An 12 Iúil 2018

Tá an Ráiteas ar Shreafaí Airgid agus Nótaí 1-17 mar chuid de na Ráitis Airgeadais seo.

79CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 80: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

AN RÁITEAS AR SHREAFAÍ AIRGID

Don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2017

2017 2016 Iomlán Iomlán €’000 €’000

Glansreabhadh Airgid ó Ghníomhaíochtaí Oibriúcháin

Caiteachas Breise ar Ioncam (1,099) (1,295)

Dímheas agus Lagú Sócmhainní Seasta 191 199

(Méadú)/Laghdú ar Infháltais 101 1,169

Méadú/(Laghdú) ar Shuimeanna Iníoctha (41) 119

Aistriú ón gcuntas caipitil (148) (89)

Ús Bainc (2) (4)

Difríocht idir Costais Phinsin agus Ranníocaíochtaí Fostóirí 741 59

Glan-Insreabhadh / (Eis-Sreabhadh) Airgid ó Ghníomhaíochtaí Oibriúcháin (257) 158

Sreafaí Airgid ó Ghníomhaíochtaí Infheistíochta

Íocaíochtaí chun Maoin, Gléasra agus Trealamh a fháil (43) (110)

Glan-Sreafaí Airgid ó Ghníomhaíochtaí Infheistíochta (43) (110)

Sreafaí Airgid ó Ghníomhaíochtaí Maoinithe

Ús Bainc a fuarthas 2 4

Glan-Sreafaí Airgid ó Ghníomhaíochtaí Maoinithe 2 4

(Glanmhéadú)/Glanlaghdú ar Airgead Tirim agus Coibhéisí Airgid Thirim (298) 52

Airgead tirim agus coibhéisí airgid thirim an 1 Eanáir 8,786 8,734

Airgead tirim agus coibhéisí airgid thirim an 31 Nollaig 8,488 8,786

80 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 81: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

NÓTAÍ LEIS NA RÁITIS AIRGEADAIS

Don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2017

1. Beartais chuntasaíochta

Leagtar amach thíos bonn na cuntasaíochta agus na beartais shuntasacha chuntasaíochta lenar ghlac an Coimisiún. Cuireadh i bhfeidhm go comhsheasmhach iad go léir i gcaitheamh na bliana agus don bhliain roimhe sin.

a) Bunú an ChoimisiúinBunaíodh an Coimisiún um Rialáil Leictreachais ar dtús an 14 Iúil 1999 faoi fhorálacha an Achta um Rialáil Leictreachais, 1999 (Uimh. 23 de 1999). Rinne achtú an Achta Gáis (Eatramhach) (Rialáil), 2002 dlínse an Choimisiúin a fhairsingiú chun rialáil an mhargaidh gháis nádúrtha a áireamh an 30 Aibreán 2002. Rinneadh an Coimisiún a athainmniú mar an gCoimisiún um Rialáil Fuinnimh (an CRF) chun an fhreagracht mhéadaithe seo a léiriú. I ndiaidh thosach feidhme an Achta Fuinnimh, 2016, bhí ar an gCoimisiún um Rialáil Fuinnimh a ainm a athrú chun gach gné dá ról a chuimsiú go hiomlán, is é sin, an Coimisiún um Rialáil Fóntais (an CRF).

Rinne an tAire Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil, le comhaontú an Aire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe, an Coimisiún a fhairsingiú ina Choimisiún triúr comhaltaí an 13 Deireadh Fómhair 2004, faoi mar a fhoráiltear faoi Sceideal 1 den Acht um Rialáil Leictreachais, 1999. Ceapadh an Coimisinéir Paul McGowan mar Chathaoirleach an 15 Feabhra 2017. Is iad Comhaltaí eile an Choimisiúin Garrett Blaney agus an Coimisinéir Aoife MacEvilly.

b) Ráiteas ComhlíontaUllmhaíodh ráitis airgeadais an Choimisiúin don bhliain dar críoch an 31 Nollaig 2017 i gcomhréir le FRS102, an caighdeán tuairiscithe airgeadais atá infheidhme sa Ríocht Aontaithe agus in Éirinn agus a d’eisigh an Chomhairle um Thuairisciú Airgeadais (an CTA), arna bhfógairt ag Cuntasóirí Cairte na hÉireann.

c) Bonn an UllmhúcháinUllmhaíodh na ráitis airgeadais faoi choinbhinsiún an chostais stairiúil, seachas i gcás sócmhainní agus dliteanais áirithe a thomhaistear ar a luachanna córa, faoi mar a mhínítear sna beartais chuntasaíochta thíos. Tá na ráitis airgeadais san fhoirm a d’fhaomh an tAire Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil le comhthoiliú an Aire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe faoi mhír 25 den Sceideal leis an Acht um Rialáil Leictreachais, 1999, arna leasú.. Cuireadh na beartais chuntasaíochta seo a leanas i bhfeidhm go comhsheasmhach nuair a bhíothas ag déileáil le hearraí a mheastar atá ábhartha maidir le ráitis airgeadais an Choimisiúin.

d) Aithint IoncaimTugtar ioncam ó Leictreachas, Gás, Sábháilteacht LPG, Sábháilteacht Peitriliam agus ón tobhach Uisce chun cuntais thar an tréimhse lena mbaineann sé. Tugtar ioncam ó cheadúnais ó údarú a dhéanamh chun fuinneamh a thógáil, a ghiniúint agus a sholáthar chun cuntais sa bhliain ina n-eisítear an ceadúnas. Tugtar ioncam ón táille a ghearrtar ar chás sábháilteachta peitriliam chun cuntais sa bhliain ina dtaibhítear an caiteachas ar an gcás sábháilteachta a mheasúnú.

e) Maoin, Gléasra agus TrealamhLuaitear maoin, gléasra agus trealamh ar a gcostas lúide dímheas carntha. Ríomhtar dímheas chun maoin, gléasra agus trealamh a dhíscríobh ar bhonn líne dhíreach i gcaitheamh a saoil mheasta úsáide ar na rátaí seo a leanas:Daingneáin agus Feistis 15% sa bhliainTrealamh Oifige 15% sa bhliainCrua-Earraí Ríomhaire 33 1/3% sa bhliainBogearraí Ríomhaire 50% sa bhliainFeabhsúcháin Léasachta 4% sa bhliain

f) Airgeadraí EachtrachaDéantar idirbhearta a ainmnítear in airgeadraí coigríche a bhaineann le hioncaim agus le costais a aistriú ina Euro ar na rátaí malartaithe a bhíonn i bhfeidhm ar na dátaí a ndearnadh na hidirbhearta.Aistrítear sócmhainní agus dliteanais airgeadaíochta a ainmnítear in airgeadraí eachtracha a aistriú in Euro ar na rátaí malairte a bhíonn i gceist ag dáta an Ráitis ar an Staid Airgeadais.

81CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 82: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

g) Sochair ScoirsTá scéim pinsin le sochar sainithe i bhfeidhm do gach fostaí den Choimisiún um Rialáil Fóntais (“Scéim Pinsin an CRF”). Tá an scéim á cistiú trí ranníocaíochtaí ón gCoimisiún agus ó fhostaithe a aistrítear chuig cistithe ar leith a riarann iontaobhaí. Oibríonn an Coimisiún Scéim Pinsin Seirbhísí Poiblí Aonair (“Scéim Aonair”), chomh maith, don fhoireann a ghlac páirt sa Scéim Aonair an 1 Eanáir 2013 nó ina dhiaidh sin. Íoctar ranníocaíochtaí chomhaltaí na Scéime Aonair leis an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe.

Is éard atá sa mhuirear sochair scoir sa Ráiteas ar Ioncam agus Caiteachas agus Cúlchistí Ioncaim Coimeádta an costas seirbhíse reatha móide an difríocht idir an toradh ionchasach ar shócmhainní scéime agus costas úis dhliteanais na scéime lúide sochair a íocadh sa bhliain.

Aithnítear gnóthachain agus caillteanais achtúireacha a eascraíonn as athruithe ar thoimhdí achtúireacha agus ó bharrachais agus easnaimh ó thaithí sa Ráiteas ar Ioncam Cuimsitheach don bhliain ina dtiteann siad amach.

Déantar sócmhainní na scéime sochar scoir a thomhas ar a luach cóir. Déantar dliteanais na scéime sochair scoir a thomhas ar bhonn achtúireach agus leas á bhaint as modh na n-aonad réamh-mheasta. Má tá dliteanais na scéime níos mó ná sócmhainní na scéime, cuirfear sin i láthair ar an gClár Comhardaithe mar dhliteanas.

Is ionann an Cúlchiste Sochair Scoir agus an t-easnamh cistithe ar oibleagáidí na scéime sochair scoir.

h) CánachasNíl an Coimisiún faoi dhliteanas íoc as Cáin Chorparáide. Déantar soláthar do chánachas ar ús éarlaise a fuarthas. Níl ioncam a ghin an Coimisiún faoi réir CBL.

i) An Cuntas CaipitilLéirítear sa Chuntas Caipitil luach gan amúchadh an ioncaim a úsáideadh ar chuspóirí caipitiúla.

j) Leithdháileadh costasI gcomhlíonadh fheidhmeanna an Choimisiúin faoi alt 20 den Acht um Shábháilteacht Peitriliam (Taiscéaladh agus Astarraingt), 2010, sainaithnítear ar leithligh sna ráitis airgeadais gach gné de chostas agus ioncam maidir leis na hearnálacha leictreachais, gáis agus peitriliam. I gcomhlíonadh fheidhmeanna an Choimisiúin faoin Acht um Sheirbhísí Uisce, 2013, sainaithnítear sna ráitis airgeadais ar leithligh gach gné de chostais maidir leis an earnáil uisce.

Nuair a bhíonn cuntais ar leith an Choimisiúin á ndréachtú, cloítear le sraith nósanna imeachta cuntasaíochta chun sócmhainní, dliteanais, ioncam agus caiteachas a leithdháileadh:Cuirtear ioncaim, costais agus caiteachas caipitiúil a thaibhíonn gach earnáil i gcuntais ar leith na n-earnálacha leictreachais, gáis, um shábháilteacht LPG, peitriliam agus uisce. Leithdháiltear costais chomhroinnte ar gach earnáil i gcomhréir leis na líonta foirne a bhíonn ag oibriú san earnáil ábhartha.

k) InfháltaisAithnítear infháltais ar a luach cóir, lúide soláthar i leith fiacha amhrasacha. Is soláthar sonrach é an soláthar i leith fiacha amhrasacha, agus bunaítear é nuair is ann d’fhianaise oibiachtúil nach mbeidh an Coimisiún in ann gach méid atá dlite dó a bhailiú. Aithnítear gach gluaiseacht sa soláthar i leith fiacha amhrasacha sa Ráiteas ar Ioncam agus Caiteachas agus Cúlchistí Ioncaim Coimeádta.

l) Léasanna OibriúcháinAithnítear caiteachas cíosa faoi léasanna oibriúcháin sa Ráiteas ar Ioncam agus Caiteachas agus Cúlchistí Coimeádta Ioncaim i gcaitheamh shaolré an léasa. Aithnítear caiteachas ar bhonn líne dhíreach i gcaitheamh thréimhse an léasa, seachas nuair a bhaineann méaduithe cíosa leis an ráta ionchasach boilscithe, agus aithnítear na méaduithe seo sa chás seo nuair a thaibhítear iad. Aithnítear aon dreasachtaí léasa a fhaightear i gcaitheamh shaolré an léasa.

82 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 83: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

m) Sochair Fostaí Sochair Ghearrthéarmacha: Aithnítear sochair ghearrthéarmacha, ar nós pá saoire, mar chostas sa bhliain, agus áirítear sochair a fhabhraítear ag deireadh na bliana le figiúirí na nEarraí Iníoctha sa Ráiteas ar an Staid Airgeadais.

n) Breithiúnais agus Meastacháin Chuntasaíochta CriticiúlaIs gá bainistíocht a dhéanamh ar ullmhú na ráiteas airgeadais chun breithiúnais, meastacháin agus toimhdí a dhéanamh a dhéanann difear do na suimeanna a tugadh le fios le haghaidh sócmhainní agus dliteanas ag dáta an ráitis ar an staid airgeadais agus na suimeanna a tugadh le fios le haghaidh ioncam agus costas i rith na bliana. Mar gheall ar chineál an mheastacháin, áfach, d’fhéadfadh torthaí iarbhír a bheith éagsúil ó na meastacháin siúd. D’imir na breithiúnais seo a leanas an tionchar ba shuntasaí ar shuimeanna a aithnítear sna ráitis airgeadais.

Lagú Maoine, Gléasra agus Trealaimh: Déantar sócmhainní atá faoi réir amúchta a athbhreithniú i dtaobh lagú pé uair a thugann imeachtaí nó athruithe ar chúinsí le fios go bhféadfadh nach mbeadh an tsuim ghlanluacha inghnóthaithe. Aithnítear caillteanas lagaithe don tsuim sin lena sáraíonn suim ghlanluacha na sócmhainne a suim inghnóthaithe. Is ionann an tsuim inghnóthaithe agus an luach cóir is airde a bhíonn ar shócmhainn lúide an costas a bhíonn ar an tsócmhainn sin a dhíol agus an luach a bhíonn uirthi fad a bhíonn úsáid á baint aisti. Ar mhaithe le measúnú a dhéanamh ar lagú, déantar sócmhainní a ghrúpáil ar na leibhéil is ísle dá bhfuil sreafaí airgid ar féidir iad a shainaithint ar leithligh (aonaid ghinte airgid thirim). Déantar sócmhainní neamhairgeadais a bhí thíos le lagú a athbhreithniú i dtaobh aisiompú féideartha an lagaithe ag gach dáta tuairiscithe.

Dímheas agus Luachanna Iarmharacha: Rinne Comhaltaí an Choimisiúin athbhreithniú ar na saolréanna sócmhainne agus ar luachanna gaolmhara iarmharacha gach aicme shócmhainne seasta agus, go háirithe, saolré úsáideach gheilleagrach agus luachanna iarmharacha daingneán agus feisteas, agus bhain siad an tátal as go bhfuil saolréanna sócmhainne agus luachanna iarmharacha cuí.

Forálacha: Déanann an Coimisiún forálacha d’oibleagáidí dlíthiúla agus cuiditheacha, arb eol di nár comhlíonadh go fóill ag dáta deiridh na tréimhse. Déantar na forálacha seo, go ginearálta, bunaithe ar fhaisnéis stairiúil nó ábhartha eile, agus déantar iad a choigeartú i dtaobh treochtaí a sonraíodh le déanaí. Meastacháin iad, áfach, ar chostais airgeadais na n-imeachtaí agus d’fhéadfadh nach dtitfidís amach go ceann roinnt blianta. Mar thoradh air seo agus ar an leibhéal éiginnteachta a bhaineann leis na torthaí deiridh, d’fhéadfadh an toradh féin a bheith an-éagsúil ón toradh sin a rinneadh a mheas.

83CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 84: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

2. Ioncam

Ioncam ó Thobhaigh: Ar mhaithe le híoc as a chostais faoin Acht um Rialáil Leictreachais, 1999, arna leasú, féadfaidh an Coimisiún tobhach a ghearradh ar ghnóthais ábhartha fuinnimh, sábháilteachta, astarraingthe agus taiscéalaithe peitriliam agus ar Uisce Éireann. Ghearr an Coimisiún tobhach ar na gnóthais ábhartha fuinnimh do gach gníomhaíocht tarchurtha, dáilte, giniúna, soláthair nó loingseoireachta faoina dtugtar in Éirinn faoi mar a dtugtar cuntas orthu lastall.

Ioncam Eile: Cistítear an Creat um Shábháilteacht Peitriliam ar dhá bhealach, tobhach bliantúil tionscail agus táillí measúnaithe cás sábháilteachta. Cumhdaítear leis na táillí cáis sábháilteachta na costais a bhaineann le measúnú a dhéanamh ar chás sábháilteachta. Is é an gnóthas peitriliam a chuireann an cás sábháilteachta isteach lena mheasúnú an gnóthas atá faoi dhliteanas i leith na táille cáis sábháilteachta lena mbaineann a íoc.

3. Luach Saothair agus Costais Eile Fostaí

(a) Renumeration and other employee costs during the year:

2017 2017 2017 2017 2017 2017 2016 Leictreachas Gás LPG Peitriliam Uisce Iomlán Iomlán €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000

Giniúint 2,241 0 0 0 0 2,421 1,842

Tarchur 2,435 913 0 0 0 3,348 2,812

Dáileadh 2,532 913 0 0 0 3,445 2,889

Soláthar 2,225 0 0 0 0 2,225 2,040

Loingseoireacht 0 913 0 0 0 913 858

Tobhaigh Eile 0 0 72 957 1,898 2,927 3,821

9,613 2,739 72 957 1,898 15,279 14,262

Ioncam Eile Ús Bainc 1 1 0 0 0 2 4

Táillí Cás Sábháilteachta 0 0 0 448 0 448 524

1 1 0 448 0 450 528

2017 2017 2017 2017 2017 2017 2016 Leictreachas Gás LPG Peitriliam Uisce Iomlán Iomlán €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000

Tuarastail Foirne 2,816 1,374 36 622 986 5,834 5,295

ÁSPC Fostóra 270 132 4 62 100 568 533

Táillí Choiste an MLA 57 0 0 0 0 57 83

Earcaíocht agus Oiliúint 111 48 0 39 57 255 245

Taisteal agus Cothabháil Foirne 112 48 0 30 21 211 208

3,366 1,602 40 753 1,164 6,925 6,364

Seo a leanas an meánlíon fostaithe i rith na bliana,faoi mar a anailísíodh de réir e arnála 48 22 1 9 16 96 90

84 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 85: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

Oibríonn an Coimisiún scéim luach saothair atá bunaithe ar fheidhmíocht a d’fhaomh an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe agus angus Comhshaoil agus an Roinn Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil. As na costais tuarastail iomlána i rith 2017, is ionann €202,638 (2016: €238,885) agus na híocaíochtaí a rinneadh leis an bhfoireann a bhaineann le soláthairtí na scéime luach saothair atá bunaithe ar fheidhmíocht agus téarmaí a gconarthaí fostaíochta. Áirítear le tuarastail foirne an costas atá ar phá fabhraithe saoire a thuill fostaithe ach nár cuireadh ar fáil dóibh ag dáta an tuairiscithe. Léirítear costais glan ar thuarastail iasachta a aisghabhadh. Níor íocadh aon sochair foirceanta sa tréimhse.

Tá sé mar bheartas an Choimisiúin an fhoireann a chúiteamh nuair a thaibhítear costais le riachtanas i dtabhairt faoi ghnó an Choimisiúin. Caithfear éilimh ar aisíocaíocht taistil agus cothabhála na foirne a chur i láthair go soiléir, a bheith deimhnithe go hiomlán agus a bheith údaraithe i gceart. Is ionann na hiomláin i dtaobh costais Taistil agus Chothabhála na foirne don bhliain 2017 agus €111,141 (2016: €122,589) le haghaidh taisteal eachtrach agus €99,468 (2016: €85,067) le haghaidh taisteal intíre.

(b) Miondealú ar Shochair FostaitheDéantar ollphá fostaithe a sháraíonn €60,000 a chatagóiriú sna bandaí seo a leanas:

Réimse na sochar iomlán fostaí Líon na bhFostaithe Ó Chuig 2017 2016

€60,000 - €69,000 14 13

€70,000 - €79,000 7 6

€80,000 - €89,000 6 6

€90,000 - €99,000 4 4

€100,000 - €109,000 1 0

€110,000 - €119,000 0 1

€120,000 - €129,000 1 1

€130,000 - €139,000 2 1

€140,000 - €149,000 2 1

€150,000 - €159,000 1 1

€160,000 - €169,000 0 1

€170,000 - €179,000 1 0

Costais Tuarastail 2017 2016 €’000 €’000

Paul McGowan – Cathaoirleach* 171 151

Garrett Blaney – Coimisinéir** 152 167

Aoife MacEvilly – Coimisinéir 146 143

469 461

(c) Luach Saothair CoimisinéiríBhí an méid seo a leanas i gceist le pacáiste luach saothair na gCoimisinéirí don bhliain 2017:

* Cathaoirleach ón 15 Feabhra 2017; ** Cathaoirleach go dtí an 14 Feabhra 2017

Ní áirítear leis seo luach sochair scoir a tuilleadh sa tréimhse.Ní sháraíonn teidlíochtaí pinsin na gCoimisinéirí na teidlíochtaí caighdeánacha atá i scéim aoisliúntais samhla le sochar sainithe na hearnála poiblí.

85CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 86: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

(d) An príomhphearsanra bainistíochta

Is éard atá sa phríomhphearsanra bainistíochta sa CRF na Coimisinéirí, a gcabhraíonn 4 Stiúrthóirleo lena ndualgais. Leagtar amach thíos luach iomlán na sochar fostaithe do na Coimisinéirí agus na Stiúrthóirí thíos:

(e) Asbhaint a bhaineann le Pinsean faoi mar a bhforáiltear dó faoin Acht um Bearta Airgeadais Éigeandála ar mhaithe le Leas an Phobail, 2009.

I rith 2017, rinneadh asbhaintí a bhaineann le pinsean €303,652 (2016: €298,660) ó fhoireann an CRF agus íocadh iad leis an Roinn Cumarsáide, Gníomhaithe ar son na hAeráide agus Comhshaoil (€254,655) agus an Roinn Tithíochta, Pleanála, Pobail agus Rialtais Áitiúil (€48,997).

Rangaítear an caiteachas ar fháilteachas a nochtar thuas i gcomhréir leis an gCód Cleachtais chun Comhlachtaí Stáit a Rialú (2016). Ní thugann an CRF faoi Fháilteachas Cliant. Ní áirítear leis na suimeanna thuas caiteachas ar shólaistí / fháilteachas a bhaineann le hoibríochtaí gnólachta ar nós comhdhálacha, imeachtaí agus cruinnithe a chur ar siúl.

2017 2016 €’000 €’000

Tuarastal Comhiomlán agus Sochair Ghearrthéarmacha 995 941

Liúntais 20 20

1,005 961

2017 2016 €’000 €’000

Fáilteachas Foirne 2 1

Fáilteachas Cliant 0 0

2 1

Ní áirítear leis seo luach na sochar scoir a tuilleadh sa tréimhse. Comhaltaí de Scéim Pinsin an CRF iad an príomhphearsanra bainistíochta agus ní sháraíonn a dteidlíochtaí ina leith sin téarmaí scéim pinsin seirbhíse samhla na hearnála poiblí. Ní íoctar aon íocaíochtaí a bhaineann le feidhmíocht leis an gCathaoirleach, Comhaltaí an Choimisiúin agus na Stiúrthóirí.

4. Caiteachas ar Fháilteachas

B’ionann an caiteachas ar fháilteachas in 2017 agus €1,905; rinneadh an anailís seo a leanas air-

86 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 87: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

5. Táillí Gairmiúla

Déanann an Coimisiún seirbhísí gairmiúla agus dlí a sholáthar i dtaca le disciplíní geilleagracha, teicniúla, agus dlíthiúla, táillí dlíthíochta ina measc, de ghnáth ar bhonn táille sheasta, do thréimhse áirithe ama chun tascanna nó tionscadail fhéinchuimsithe ar leith a dhéanamh a chuireann le cinnteoireacht agus le ceapadh beartas sa CRF. Bunaíodh creat-chomhaontú ilchomhaltaí le haghaidh tacaíocht sainchomhairleoireachta sa Mhargadh Leictreachais Aonair (MLA) agus san MLA Comhtháite (MLA-C), a bhaineann le Comhairle Gheilleagrach agus Theicniúil agus le Forbairt agus Cur i bhFeidhm Beartas.

I rith 2017, thaibhigh an Coimisiún costais do gach gníomhaíocht lenar bhain rialáil leictreachais, gáis, sábháilteachta (sábháilteacht peitriliam ina measc) agus rialáil uisce de réir na príomhchatagóire seirbhísí gairmiúla mar seo a leanas;

Leictreachas Gás LPG Peitriliam Uisce 2017 2016(a) Catagóir na dTáillí Gairmiúla €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000

* Teicniúil: Sainchomhairleoireacht 384 93 0 0 13 490 1,019

* Teicniúil: Sainchomhairleoireacht Sábháilteachta 0 84 11 610 0 705 459

* Geilleagrach/ Airgeadais : Sainchomhairleoireacht 263 447 0 0 64 774 752

Creat-Chomhaontú Ilchomhaltaí don MLA-C 1,969 0 0 0 0 1,696 1,777

An Clár Náisiúnta Méadraithe Chliste: Sainchomhairleoireacht 235 66 0 0 0 301 1,872

* Gairmiúil, Taighde ar an Margadh agus Athbhreithniú an OECD ina measc 325 119 0 35 71 550 222

* Comhairle Dlí Ghinearálta 381 62 0 24 21 488 459

3,284 871 11 669 169 5,004 14,262

* De réir na treorach sa Chód Cleachtais chun Comhlachtaí Stáit a Rialú (2016), is féidir na teidil seo a rangú mar “gnó mar is gnách”.

(b) Táillí agus Soláthar Dlíthíochta Leictreachas Gás LPG Peitriliam Uisce 2017 2016um Athbhreithniú Breithiúnach €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000

Táillí Dlí - imeachtaí dlí 1,021 0 0 0 0 1,021 56

Idir-Réiteach, Idirghabháil agus Eadráin 0 0 0 0 0 0 0

Socraíochtaí 0 0 0 0 0 0 0

1,021 0 0 0 0 1,021 56

(c) Táillí Iniúchta 2017 2016 €’000 €’000

Táillí Iniúchta le hOifig an Ard-Reachtaire Cuntas agus Ciste 17 14

Táillí Iniúchta Inmheánaigh 29 28

46 42

87CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 88: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

6. Fóram Uisce Poiblí

Foráiltear san Acht um Sheirbhísí Uisce, 2014 go mbunaíonn an Coimisiún fóram comhairliúcháin custaiméirí, ar a dtabharfar an Fóram Uisce Poiblí. Is é príomhchuspóir an Fhóraim chun ionadaíocht a dhéanamh do leasanna tomhaltóirí uisce intíre agus d’éagsúlacht eagraíochtaí earnála. Dheimhnigh an tAire gur cheart don CRF íoc as costais ghníomhaíochtaí an Fhóraim Uisce Phoiblí go dtí an 17 Samhain 2017; b’ionann caiteachas in 2017 agus €8,430 (2016: €46,041).

7. Maoin, Gléasra agus Trealamh

Feabhsú Daingneáin Trealamh Crua-Earraí Bogearraí Léasachta & Feistis Oifige Ríomhaire Ríomhaire Iomlán €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000

Costas:

An 31 Nollaig 2016 2,961 648 274 672 365 4,920

Breisiúcháin 0 0 12 28 3 43

Diúscairtí 0 0 0 (37) 0 (37)

An 31 Nollaig 2017 2,961 648 286 663 368 4,926

Dímheas Carntha:

An 31 Nollaig 2016 1,213 643 229 594 356 3,035

Muirear don bhliain 118 1 9 54 9 191

Diúscairtí 0 0 0 (37) 0 (37)

An 31 Nollaig 2017 1,331 644 238 611 365 3,189

Glanluach de réir na Leabhar:

An 31 Nollaig 2017 1,630 4 48 52 3 1,737

An 31 Nollaig 2017 1,748 5 45 78 9 1,885

2017 2016 €’000 €’000

ach / Táillí – Leictreachas 77 107

Tobhach / Táillí - Sábháilteacht Peitriliam 69 130

Párolla 29 12

Eile 92 48

Réamhíocaíochtaí 134 205

401 502

8. Infháltais

88 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 89: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

10. Forálacha do Dhliteanais – Athbhreithniú Breithiúnach

Is ionann soláthar €750,000 don bhliain 2017 agus meastachán stuama ar dhliteanais a d’fhéadfadh bheith le híoc ag tríú páirtithe, i dtaca le caingean dlí a fógraíodh roimh dheireadh na bliana. Mar gheall ar chineál a oibríochtaí, bíonn baint ag an gCoimisiún i gcaingean dlí, imeachtaí athbhreithnithe bhreithiúnaigh ar a chinntí, go príomha.

Tá an fhoráil seo bunaithe ar mheasúnú ar na costais dhóchúla a bhíonn ar chaingean a mbítear feasach orthu a chosaint a mhéid agus is féidir na costais siúd a mheas go hiontaofa. Áirítear leis na toimhdí a dhéantar nuair a bhí measúnú á dhéanamh ar an leibhéal cuí de sholáthar toradh na caingne, treocht costais dlí amach anseo (ár gcostais féin agus tríú páirtí araon) agus an dáta measta a éistfear leis an gcaingean. Tá an Coimisiún sásta go bhfuil an meastachán is fearr déanta aige ar an soláthar cuí sna ráitis airgeadais don toradh dóchúil, d’fhéadfadh an soláthar a bheith faoi réir athbhreithniú ó thráth go chéile de réir a mar a chuirtear faisnéis bhreise ar fáil.

11. Dliteanas Teagmhasach

Caingean Dlí: Faoi mar a luaitear i Nóta 10, bíonn an Coimisiún, ó thráth go chéile, ina pháirtí le caingean dlí éagsúil. Déanann an Coimisiún soláthar do chostais dlí makes ionchasacha a bhaineann le cásanna a gcuirtear ar an eolas é orthu (Nóta 10). Is dóchúil gur féidir é a chur ar an eolas ar roinnt cásanna breise amach anseo maidir le cinntí a rinneadh roimh an 31 Nollaig 2017. Ní féidir an éifeacht fhéideartha a mheas a bhíonn ag na héilimh siúd.

12. An Cuntas Caipitil

2017 2016 €’000 €’000

Creidiúnaithe Trádála 26 0

Fabhruithe Táillí Sainchomhairleoireachta agus Gairmiúla 852 1,430

Fabhruithe Seirbhísí dlí 111 187

Fabhruithe Creidiúnaithe Eile 310 187

CBL atá Iníoctha 87 160

ÍMAT / ÁSPC 276 294

Párolla ina measc Pá Saoire Fabhraithe 161 119

Cáin Shiarchoinneálach ar Sheirbhísí Gairmiúla 66 113

Ioncam Iarchurtha: Táillí Cás Sábháilteachta Peitriliam 0 190

1,889 2,680

9. Suimeanna Iníoctha

2017 2017 2017 2017 Total Leictreachas Gás Peitriliam Uisce Iomlán €’000 €’000 €’000 €’000 €’000

Iarmhéid tosaigh 1,572 277 9 27 1,885

Cistí a leithdháileadh chun sócmhainní seasta a éadáil 28 7 3 5 43

An méid a amúchadh ar aon dul le dímheas sócmhainne (103) (69) (6) (13) (191)

Glansuim an aistrithe (75) (62) (3) (8) (148)

1,497 215 6 19 1,737

89CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 90: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

13. Costais Sochair Scoir 2017 2016 €’000 €’000

a) Anailís ar na costais iomlána sochair scoir a gearradh ar an Ráiteas ar Ioncam agus Caiteachas agus Cúlchistí Ioncaim Coimeádta.

Scéim le sochar sainithe an CRF Costas seirbhíse reatha 1,995 1,551 Costas Úis 625 627 Toradh ionchasach ar Shócmhainní Scéime (436) (535) Lúide: Ranníocaíochtaí Fostaí (286) (260)

Iomlán 1,858 1,383

Scéim Aonair na hEarnála Poiblí Costas Seirbhíse Reatha 326 Cistiú iarchurtha sochair scoir (346) Ranníocaíocht fostóra 290

Iomlán 290

*Níl figiúirí 2016 ar fáil B’ionann ranníocaíochtaí fostaí a rinne comhaltaí scéim aonair pinsin na hearnála poiblí agus €76,832 in 2017 agus cuireadh seo ar aghaidh chuig an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe. B’ionann na costais iomlána sochair scoir don dhá scéim in 2017 agus €2,148,000.

bi) Glandliteanas Sochair Scoir Luach reatha oibleagáidí cistithe 33,310 31,822 FLuach cóir sócmhainní scéime (24,371) (21,381)

Glandliteanas 8,939 10,441

bii) Luach Reatha Oibleagáidí Scéime ag tús na bliana 31,822 22,934 Costas Seirbhíse Reatha 2,245 1,551 Costas Úis 625 627 Caillteanas / (Gnóthachan) Achtúireach (1,119) 6,975 Sochair a Íocadh (263) (265)

Luach Reatha Oibleagáidí Scéime ag deireadh na bliana 33,310 31,822

Comhaltaí Scéim Pinsin an CRF 32,534 Sócmhainn iarchurtha cistithe (chun íoc as oibleagáidí SPSPS) 776

Luach Cóir Sócmhainní Scéime ag deireadh na bliana 33,310

Níl figiúirí 2016 ar fáil

biii)Athrú ar Shócmhainní Scéime Luach Cóir Sócmhainní Scéime ag tús na bliana 21,381 18,842 Luach Cóir Sócmhainní Scéime ag tús na bliana 436 535 Gnóthachan /(Caillteanas) Achtúireach 1,124 685 Ranníocaíochtaí Fostóra 1,407 1,324 Ranníocaíochtaí Comhaltaí 286 260 Sochair a Íocadh ón Scéim (263) (265)

Luach Cóir Sócmhainní Scéime ag deireadh na bliana 24,371 21,381

Sócmhainní a infheistíodh (chun íoc as Dliteanais Scéim Pinsin an CRF) 23,595 Sócmhainn iarchurtha cistithe (chun íoc as oibleagáidí SPSPS) 776

Luach Cóir Sócmhainní Scéime ag deireadh na bliana 24,371

*Níl figiúirí 2016 ar fáil

Cuirtear cleachtas reatha na bpinsean méadaitheach, ar aon dul le boilsciú tuarastail na hearnála poiblí san áireamh nuair a thomhaistear an oibleagáid le sochar sainithe.

90 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 91: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

c) Cur síos ar an Scéim agus Toimhdí AchtúireachaSocrú tuarastail deiridh le sochar sainithe is ea an scéim pinsin le sochar sainithe agus sainítear sochair trí thagairt á déanamh do rialacháin reatha na scéime “samhla” earnála poiblí (maidir le comhaltaí a ceapadh roimh an 1 Eanáir 2013) agus trí thagairt a dhéanamh do Scéim Pinsin Aonair na hEarnála Poiblí (maidir le comhaltaí a ceapadh ón 1 Eanáir 2013). Leagtar rátaí ranníocaíochta fostóra agus fostaí síos agus aird ar chomhairle achtúireach agus athbhreithniú tréimhsiúil ar an ráta cistithe a theastaíonn don scéim.

Bunaíodh an luacháil a úsáideadh do nochtadh FRS102 ar luacháil achtúireach a rinne achtúire neamhspleách cáilithe an 31 Eanáir 2017, agus aird ar riachtanais an FRS chun measúnú a dhéanamh ar dhliteanais na scéime an 31 Nollaig 2017.

Ba iad seo a leanas na príomhthoimhdí achtúireacha: 2017 2016 Ráta Lascaine 2.05% 1.97% Boilsciú Praghais 1.95% 1.90% Ráta an mhéadaithe ar thuarastal 3.20% 3.15% Méaduithe pinsin do shochair atá á n-íoc 2.70% 2.65% Méadú pinsin do shochair iarchurtha 2.70% 2.65% Dáta dhaonáireamh na rannpháirtithe a phleanáil An 31-Nol-17 An 31-Nol-16

Bhí an méid seo a leanas i gceist le sócmhainní na scéime ag deireadh na bliana: 2017 2016 Urrúis Chothromais 35.8% 50.2% Urrúis Fiachais 38.6% 31.9% Eastát Réadach / Maoin 9.5% 1.3% Roghanna Eile 14.6% 15.2% Airgead Tirim 1.5% 1.4%

100.0% 100.0%

Toradh iarbhír lúide an toradh ionchasach ar shócmhainní scéime €’000 €’000 Toradh Iarbhír 1,560 1,220 Lúide: Toradh ionchasach (436) (535)

1,124 685

Agus ráta toraidh fadtéarmach ionchasach na dtoimhdí maidir le sócmhainní á fhorbairt, rinne an Coimisiún breithniú ar an leibhéal reatha de thorthaí ar infheistíochtaí atá saor ó riosca, an leibhéal stairiúil den phréimh riosca a bhaineann leis na haicmí eile sócmhainní ina n-infheistítear an phunann agus na toimhdí do thorthaí amach anseo do gach aicme shócmhainní. Déantar an toradh ionchasach do gach aicme shócmhainní a ualú ansin bunaithe ar an leithdháileadh iarbhír sócmhainní d’fhonn ráta toraidh fadtéarmach na dtoimhdí maidir le sócmhainní a fhorbairt le haghaidh na punainne.

2017 2016 2015 2014 2013 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000

Oibleagáidí le sochar sainithe 33,310 31,822 22,934 21,645 17,191

Luach cóir Sócmhainní Scéime 24,371 21,381 18,842 17,523 14,094

Barrachas/ (Easnamh) don scéim chistithe (8,939) (10,441) (4,092) (4,122) (3,097)

Bhí an toradh ar shócmhainní plean ní ba mhó /(ní ba lú)ná an ráta lascaine 1,124 685 10 1,430 1,353

91CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 92: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

d) Sochair Scoir a ChistiúTá súil ag an gCoimisiún €1,640,000 a íoc lena scéimeanna sochair scoir in 2018. .

e) Seirbhís inphinsin roimhe seoBaineann sócmhainní agus dliteanais na scéimeanna sochair scoir le sochair scoir a eascraíonn as seirbhís leis an gCoimisiún. Tá teidlíochtaí aoisliúntais ag beirt chomhaltaí den Choimisiún agus seisear comhaltaí foirne a eascraíonn as seirbhís le comhaltaí eile earnála poiblí sular thosaigh siad ag oibriú leis an gCoimisiún. Tá an Coimisiún i dteideal an costas a bhíonn ar an tseirbhís a soláthraíodh roimhe seo a chistiú ó chomhlachtaí poiblí eile faoi théarmaí a bhallraíochta den Líonra Aistrithe Seirbhíse Poiblí.

f) Scéim Pinsin Aonair na hEarnála PoiblíÁirítear leis na sócmhainní amhail an 31 Nollaig 2017 sócmhainn bharúlach maidir le cistiú iarchurtha i dtreo na ndliteanas neamhchistithe faoin Scéim Aonair. Is ionann luach na sócmhainne seo agus €776,000 amhail an 31 Nollaig 2017.

Rinne an tAire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe, bunaithe ar bhreithnithe achtúireacha agus de bhun Alt 16 (4) den Acht um Pinsean na Seirbhíse Poiblí (Scéim Aonair agus Forálacha Eile), 2012 an cinneadh: tá ranníocaíocht fostóra le híoc maidir le líonta áirithe de Scéim Pinsin Aonair na hEarnála Poiblíagus is ionann a bheidh ráta na ranníocaíochta Fostóra sin agus trí oiread na ranníocaíochta fostaí a íocann comhalta den scéim aonair.

Mar chomhlacht féinmhaoinithe, is ionann an tsuim (Ranníocaíocht fostóra €233,644; Ranníocaíocht fostaí €76,832) agus an tsuim a íocadh leis an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe in 2017.

14 (a). Reconciliation of movements in Reserves

Is ionann an cúlchiste sochair scoir agus costas carntha na sochar scoir lúide na suimeanna a ranníoc an fostóir. Is ionann an t-aistriú sa bhliain agus an difríocht idir an costas iomlán sochair scoir €2,148,000 a aithnítear sa Chuntas Ioncaim agus Caiteachais agus Cúlchistí Coimeádta Ioncaim sa bhliain agus ranníocaíocht fostóra €1,401,000.

Cuntas Cúlchiste Iomlán Leictreachas Gás LPG Peitriliam Uisce Caipitil Pinsin €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000 €’000

Iarmhéid Tosaigh an 1 Eanáir 2,826 1,126 21 1,140 1,495 1,885 (10,441) (1,948)

Barrachas/(Easnamh) don Bhliain Airgeadais (17) (590) 12 (416) (88) (1,099)

Glanghluaiseacht i gCaipiteal (148) (148)

Gnóthachan/ (Caillteanas) Achtúireach 2,243 2,243

Gluaiseacht sa Chúlchiste 360 172 0 67 142 0 (741)

armhéid Deiridh an 31 Nollaig 3,169 708 33 791 1,549 1,737 (8,939) (952)

An Cuntas Ioncaim agus Caiteachais

92 CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 93: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó

14 (b). Barrachas / Easnamh Carntha don bhliain

I gcomhréir le hAlt 20 den Sceideal leis an Acht um Rialáil Leictreachais (arna Leasú), 1999, tá ar an gCoimisiún aon bharrachas ioncaim a chur i bhfeidhm a sháraíonn an caiteachas in aon bhliain chun íoc as a chostais. Dá réir, rinneadh an barrachas carntha €3.1 milliún a cuireadh leis an earnáil leictreachais; €0.7 milliún a cuireadh leis an earnáil gháis agus €1.5 m a cuireadh leis an earnáil uisce agus fuíolluisce san áireamh nuair a bhí na horduithe tobhaigh á ndeimhniú don bhliain 2018. Cuireadh barrachas €0.8 milliún an tobhaigh pheitriliam don bhliain 2017 san áireamh nuair a bhí an t-ordú tobhaigh don bhliain 2018 á dheimhniú.

15. Nochtadh Páirtí Ghaolmhair

Is éard atá i measc na bpríomhphearsanra bainistíochta sa CRF triúr Comhaltaí an Choimisiúin – an Cathaoirleach agus na Coimisinéirí lena dtacaíonn ceathrar Stiúrthóirí. Chun teacht ar mhiondealú ar an luach saothair agus na sochair a íocadh leis an bpríomhphearsanra bainistíochta, féach Nóta 3, le do thoil.

Ghlac an Coimisiún le nósanna imeachta i gcomhréir leis an gCód Cleachtais chun Comhlachtaí Stáit a Rialú a d’eisigh an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe maidir le nochtadh leasanna ag Comhaltaí an Choimisiúin agus cloíodh leis na nósanna imeachta seo sa bhliain. Ní dhearnadh idirbhearta ar bith sa bhliain maidir le gníomhaíochtaí an Choimisiúin a raibh leas tairbhiúil ar bith ag an gCoimisinéir iontu.

16. Ceangaltais Chaipitil agus Eile

16.1 Ceangaltais Chaipitil:Ní dhearna an Coimisiún conradh le haghaidh ná níor thug sé údarú d’aon chaiteachas caipitiúil ag dáta an ráitis ar an staid airgeadais.

16.2 Léasanna Oibriúcháin An 31 Nollaig 2017, bhí na híocaíochtaí íosta léasa amach anseo seo a leanas ag an gCoimisiún faoi léasanna oibriúcháin dochealaithe do gach ceann de na tréimhsí seo a leanas:

B’ionann na híocaíochtaí léas oibriúcháin a aithníodh mar chostas agus €411,933 (2016: €411,933)

17. Faomhadh na Ráiteas Airgeadais

D’fhaomh an Coimisiún na ráitis airgeadais seo an 12 Iúil 2018.

2017 2016 €’000 €’000

Iníoctha laistigh de bhliain amháin 411,933 411,933

Iníoctha laistigh de idir dhá agus cúig bliana 1,647,732 1,647,732

Iníoctha i ndiaidh cúig bliana 68,656 480,589

2,128,321 2,540,254

93CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017

Page 94: TUARASCÁIL 2017BHLIANTÚIL - CRU...CRU Tuarascáil Bhliantúil 2017 3 Dó: An tUasal Denis Naughten, TD, an tAire Cumarsáide, Gníomhaíocht Aeráide agus Comhshaoil ... Eoghan Ó