Türk Hat Sanatinda Sevgi ve Merhamet

8/3/2019 Trk Hat Sanatinda Sevgi ve Merhamet

1/45

T.C.MMAR SNAN GZEL SANATLAR NVERSTES

SOSYAL BLMLER ENSTTSGELENEKSEL TRK SANATLARI ANASANAT DALIESK YAZI PROGRAMI

TRK HAT SANATINDA SEVG VE MERHAMET

(Yksek Lisans Tezi)

Hazrlayan20046107 Hani HAMMOUD

DanmanYrd. Do. Hseyin GNDZ

IstanbulHaziran 2007


2/45


3/45

NDEKLER

Sayfa No

NSZ---------------------------------------------------------------------------------------- IZET------------------------------------------------------------------------------------------ IISUMMARY---------------------------------------------------------------------------------- IIIRESMLER LSTES---------------------------------------------------------------------- IV1.GR

1.1 almann Amac------------------------------------------------------------------- 1

1.2 almann Kapsan----------------------------------------------------------------- 21.3 almann Yntemi ---------------------------------------------------------------- 3

2.HAT SANATI ----------------------------------------------------------------------------- 42.1. Yaz eitleri ----------------------------------------------------------------------- 6

2.1.1. Kf -------------------------------------------------------------------------- 62.1.2. Sls ------------------------------------------------------------------------- 62.1.3. Nesih ------------------------------------------------------------------------ 62.1.4. Dvn ----------------------------------------------------------------------- 72.1.5. Cel Dvn ----------------------------------------------------------------- 7

2.2. Metin erii ------------------------------------------------------------------------ 82.3. Malzeme ve Teknikler ------------------------------------------------------------ 12

2.3.1. Kalem ------------------------------------------------------------------------ 122.3.2. Kat ------------------------------------------------------------------------- 122.3.3. Mrekkep ------------------------------------------------------------------- 132.3.4. Maket Kartonu ------------------------------------------------------------ 132.3.5. Ebru -------------------------------------------------------------------------- 13

3. KATALOG-------------------------------------------------------------------------------- 143.1. Eser1. Sevgi ve Merhamet ----------------------------------------------------- 153.2. Eser: 2. Gfur -------------------------------------------------------------------- 173.3. Eser 3. Gani --------------------------------------------------------------------- 183.4. Eser 4. Muhabbet --------------------------------------------------------------- 203.5. Eser 5. Gufran ------------------------------------------------------------------- 223.6. Eser 6. Rahman ------------------------------------------------------------------ 243.7. Eser 7. Gl ----------------------------------------------------------------------- 263.8. Eser 8. Besmele ------------------------------------------------------------------ 283.9. Eser 9. Rahmetullah ------------------------------------------------------------ 303.10. Eser 10. Efdal ------------------------------------------------------------------ 323.11. Eser 11. Mektup --------------------------------------------------------------- 34

4. SONU ------------------------------------------------------------------------------------ 36KAYNAKA ---------------------------------------------------------------------------- 37ZGEM ------------------------------------------------------------------------------ 38


4/45

I

NSZ

Hazrladmz bu almaya; Sevgi ve Merhamet baln vermeyi uygun

grdk. Bu bal oluturan iki kelime, bana Kuran ierisinde geen bir yetin

ilhamdr. Bu yet Rum Sresinin 21. ayetidir. Bu ayette Allah (c.c.) buyurur ki:

Kaynaman z iin size kendinizden eler yarat p, aran zda sevgi ve merhamet

oluturmas Onun ayetlerindendir. Dorusu bunda, iyi dnen bir topluluk iin

ibretler vardr.

Bu yet d

nda da, Kuran ierisinde, Hadislerde ve bilinen gzel szlerde de, bir ok sevgi ve merhamet hakknda sylenmi bir ok sz vardr. Bu szler

ierisinden uygun olanlar seerek, eitli levhalar hazrladm.

niversitedeki renimim boyunca zerinde ciddi emekler harcayarak

hazrladm hat levhalardan oluan bu sunumu beeneceinizi umuyorum. Hatlarda

genel itibari ile kendime has zel bir tasarm oluturmaya altm.

Kompozisyonlarm da kullanlan farkl yaz eitlerinin yannda eitli malzemeleri

kullanlarak ve zgn kompozisyonlar oluturmaya gayret ettim. Tual, ahap, maket,

sprey boyalar ve bir ok daha farkl malzemeleri.

Bu konu ile ilgili gemi dnemlerde gerekletirilen ok sayda eserler gzden

geirilerek konumuzla alakal eserleri tekrar etmemek iin yeni ve zgn tasarmlar

yaplmaya allmtr. Son olarak almam esnasnda ister Mimar Sinan

niversitesinden isterse niversite dndan kendileriyle tantm Trkiye'nin en

sekin Hat statlarnn katklarn zikretmeden geemeyeceim. almamn her

aamasnda katklarn esirgemeyen ve niversite renimim boyunca beni

ynlendiren hocalarma, zellikle almam adm adm izleyip mtalaalaryla beni

ynlendiren, motivasyonumu kamlayan ve kompozisyonlarmn bu dzeye

ulamasnda destek ve katklarn eksik etmeyen danman hocam Yrd. Do. Hseyin

GNDZ'e teekkr ederim.

Hani Hammoud


5/45

II

ZET

Orijinal tasarmlar ieren bu alma "Sevgi ve Merhamet" konulu bu alma

orijinal tasarmlar iermektedir. Szler kaynan Kur'an- Kerim, Hadis ve zl

szlerden alm ve bunlardan hareketle sanatsal bir mesajn yansra sevgi ve

merhametkonusuna ilikin bir takm szl mesajlar vermeyi hedeflemitir.

Kompozisyonlar tasarlanrken klasik malzemenin yan sra farkl malzemelere

de yer verilmitir. almada tuval, maket, sprey ve muhtelif renkler gibi zellikle

resim, mimari ve grafik alanlarnda kullanlan malzemeler de kullanlmtr. Tasarm

aamasnda renk ve tonlar arasnda uyum yaratlmaya allmtr.

Hat sanatna zgn klasik metot ve kurallar yeni malzeme ile yourmak

suretiyle yaplan bu alma, yeni ufuk ve almlar getirecek ve yeni almalarn bir

adm ileriye gtrlmesine katklar salayacak niteliktedir.


6/45

III

SUMMARY

In this research project, we were able to present a new innovative design for a

particular subject aiming at proving that the art of calligraphy may have the potential

to of significance and goal oriented in addition to be a respectful and beautiful art

work. Accordingly, we selected "Mercy and Tenderness," as a message for

calligraphers to understand that there is possibility to transform this wonderful design

in a way to reflect social and human magnitude of the art of calligraphy.

This process will contribute greatly in spreading the art of calligraphy to a

higher ground and to everywhere.

In carrying out this research project we employed the traditional as well as

the non-traditional tools, designs, and components. We added the "new free design"

which was not employed previously to make it more attractive to additional segment

of people who will appreciate the art of calligraphy and its significance.

We used various tools of drawing and painting usually used for building

layouts and graphics such as Tuval, Spray and others.

This method of using traditional means with additional new innovative tools

will not undermine the art of calligraphy. On the contrary, it may open a wide door

for new developments in designing calligraphy manuscript.

We hope that we were able to make our aim clear that we are trying to make a

contribution to serve the art of calligraphy. God is our witness.


7/45

IV

RESM LSTES

Sayfa No

3.1. Resim 1. Sevgi ve Merhamet --------------------------------------------------- 15

3.2. Resim 2. Gafur ----------------------------------------------------------------- 17

3.3. Resim 3. Gani ------------------------------------------------------------------- 18

3.4. Resim 4 Muhabbet -------------------------------------------------------------- 20

3.5. Resim 5 Gufran------------------------------------------------------------------ 22

3.6. Resim 6 Rahman----------------------------------------------------------------- 24

3.7. Resim 7 Gl--------------------------------------------------------------------- 26

3.8. Resim 8 Besmele---------------------------------------------------------------- 28

3.9. Resim 9 . Rahmetullah ---------------------------------------------------------- 30

3.10. Resim 10 Efdal----------------------------------------------------------------- 32

3.11. Resim 11 Mektup-------------------------------------------------------------- 34


8/45

1

1.GR

almann Amac

Bu aratrmada ulamaya altmz hedefleri iki ana balk halinde

sralayabiliriz:

Belli bir konuyu ele alp deerlendirmek ve insanlarn dikkatini oraya ekmek

suretiyle hat sanatnn btn insanla estetik ve misyon ierikli bir mesaj

verebileceini gstermek. Bunun da hat sanatna nemli bir katkda bulunacan ve

dikkatleri konulu almalarn nemine ekilebileceini gstermeye altk.

Seilen "sevgi ve merhamet" adl almayla ilgili olarak, konuya materyal

olabilecek malzemeyi bata Kuran- Kerim olmak zere hadis, zl szler veiir

trlerinden yararlanlm ve hat sanatnn kompozisyon, estetik ve yaratclk

ynnn yan sra, belli bir fikri insanlara ulatrma gibi bir misyonunun olabilecei

vurgulanmaya allmtr.

Farkl malzemelerle allp yaz tasarm iin geleneksel tarzn dna klarak

yeni rnlerin verilebileceini ve bu sanatn ok geni bir perspektifle

uygulanabileceini ispatlamak bu almann amalarndan birisidir. Bylece bu tr

almalarn orijinal yeni almalara bir katk yapaca gsterilmeye allmtr.

Geleneksel kurallara bal kalmakla birlikte, kompozisyonlarda gelecekte nemli

yeniliklerin yaplabilecei sunulmaya allmtr.


9/45

2

1.1. almann Kapsam

Eser sunumu, Kuran-Kerim, hadis ve zl szlerden seilen metinleri konu

edinmektedir.

Aratrma, yediyi akn yaz trn kapsayan on bir adet eser kompozisyonundan

ibarettir. Hendesi Kf ve Endls Kf hatlarn yan sra, sls, celi sls, dvan,

cel dvan ve nesih hatlar kullanlmtr.

Eserlerdeki tasarmlarda geleneksel ve serbest kompozisyon trlerinin

yannda, dz, dairevi ve aamal ekilleri kullanlmtr. Ayn ekilde normal ve

msenna kompozisyonlar da bulunmaktadr. Sergide geleneksel ve serbest ierikte

farkl ve renkli malzemenin yannda ahap, aherli kat, zel Hint kad, eski Msr

papirs, ebru kat, mimari ve grafik alannda kullanlan zel maket karton ve yal

boya tablolarda kullanlan tuval gibi malzemeler kullanlmtr.

Tasarmlarda, siyah ve renkli mrekkeplerin yannda guaj, akrilik ve sprey

gibi malzemelerde kullanmtr. Bu malzemeler gerek zemin renginin

hazrlanmasnda gerekse yaznn boyanmasnda kullanlmtr.


10/45

3

1.3. almann Yntemi

ncelikle "Sevgi ve Merhamet" kelimeleriyle zetlenen birbiriyle ilikili iki

kavraml bir konu alnm ve bu kavramlara ilikin materyaller derlenmeye

allmtr. Uygun materyaller belirlendikten sonra kompozisyonlarda kullanlacak

yaz eitlerinin zerinde seim yaplmtr.

Her metin iin kompozisyonda kullanlacak hat tr belirlenmi, ve en nemli

aama olan tasarm aamasna geilmitir. Kompozisyon iin kararlatrlan tasarm

aamasnda varlan sonutan sonra her levha iin uygun boyutlarn tasarm

yaplmtr.Son aamada kompozisyonlara hedeflenen tasarmlar verecek ve aralarnda

uyum ve ahengi temin edecek zel malzeme aratrmasna geilmitir


11/45

4

2. HAT SANATI

Hat, Arapa bir kelimedir. Szlkte " ince, uzun doru yol, bir noktalarn

birbirine bitierek sralanmasndan meydna gelen izgi, izgiye benzeyen eyler ve

yaz" gibi anlamlara gelir. Bu kelime, zellikle slm kltrnde, yaz ve gzel yaz

(hsn'l- hat, el-hattu, el-hattu'l-hasen) mnlarnda kullanlmtr.1

Yaz sanatnn slm kaynaklarnda en zl tarifi "Hat, cismani aletlerle meydan

getirilen ruhani bir hendesedir." cmlesiyle yaplmtr ve hat sanat, bu tarife uygun

bir anlay erevesinde asrlardr sregelmitir. nk bu yaz sisteminde harflerin

ou kelimenin bana, ortasna ve sonuna gelilerine gre bnye deiikliine urar.

Sanat haline dnyle pek kvrak bir ekle brnen harflerin, birbirleriyle

bititiklerinde kazandklar grn zenginlii, hele ayn kelime veya cmlenin

muhtelif terkiplerle yazlabilme imkan, bu yazlara, sanatta aranlan sonsuzluk ve

yenilik kapsn ak tutmutur.

Arap hatt, muhtelif devrelerde en fazla ilendii blgeye nisbetle, slam ncesi

anbari, hiri, mekki ve Hicret'ten sonrada medeni isimlerini alarak geliti. slam'n

kitap haline getirilen ilk metni olan Kur'an, ite bu mekki medeni hatla

deri(paromen) stne siyah mrekkeple, noktasz ve harekesiz biimde yazlmt

ki, bu ilk rneklerde, elbette sanat mlahazas aranlmamtr.

Abbasiler devrinde gittike gelien ilim ve sanat hareketleri sayesinde byk

merkezlerde ve bilhassa Badad'da kitap merak ve bunlar yazarak oaltan

"verrak"lar artmt. te bunlarn kitap istinsahnda kullandklar yazya verraki,

muhakkak veya raki deniliyordu.VIII. asr sonlarndan itibaren hat sanatkarlarnn

gzeli arama gayreti neticesi ll olarakekillenen yazlar asli ve mevzun hat

ismiyle de anlmaya baland. Bu yazlar ileri bir merhale'ye eritirenler arasnda,

ayr bir mevkii olan bn Mukle(? - 328/940), hattn nizam ve ahengini kaidelere

balad " bu yazlara "nisbetli yaz" manasna mensub hatt denildi.

Bu devrin parlak ismi olan bn'l-Bevvb (? - 413/1022), bn Mukle yolunu

deitirdi ve XIII. Asr ortalarna kadar da uslb srd. O zamana kadar dz kesilen

kam kalemin azn eri kesmekte onun buluudur ve bu hal yazya byk letafet

1 Muhiddin SERN,Hat sanat ve mehur hattatlar,,Kubbealt Neriyat, 1999, st, s. 19


12/45

5

kazandrmtr. Aklam- Sittenin btn kaideleriyle hat sanatndaki mevkiini alyla

yukarda tantlanlar dnda bugne sadece isimleri kalm bulunan birok hat

cinside unutulmaya terkedilmi oldu. (mesela; sicillat, dibac, zenbur, mufattab,

harem, lului, muallak, mrsel vb)


13/45

6

2.1. Yaz eitleri

2.1.1. Kfi :

slm yazsnn en eski rnei olan bu yaz, slamiyetin zuhurunda Arap

yarmadasnn birok yerinde kullanlmakta idi. Nitekim ilk Kur'an- Kerimler bu

yaz ile yazlmtr. Dz izgiler ve kelerden oluan bir yaz eididir. Kf denilen

yaznn en temelli karakteri geometrik olmasdr.

2.1.2. Sls :

Sls yaz hicretin 4. ylnda ortaya kmtr. Kfi yazdaki dz ve keli

ekiller bu yazda yerini yuvarlakla ve eri izgilere brakmtr. Sls yaznn, bir

santim veya daha fazla genilikte alm kalemle yazlm olanna cel sls ad

verilir. Byk levhalar, kitabeler ve birok mezar talar bu yazyla yazlmtr.

Bu kalem, ta yukarlarda " Drt behresi musattah, iki behresi mdevver

olmaktr" diye tarif olunmu ve behrenin ne demek olduu da aklanm, terkib ve

tahlil mebde'lerinin zah srasnda ufak bir tatbk misli de verilmiti. Bu

tarif,"Altnda drd dzms ve altda ikisi yuvarlams olmak" yahut " te ikisi

dz, te biri yuvarlak" yahut " tebir ve te iki meyilli" diye de sylenir ki, hepsi

de Sls'n terkib metodunu ifade eder.2

2.1.3. Nesih :

Nesih, sls trnn gvde olular bakmndan en ilkel olan eklidir. Nesih

yazsnn gvdesi, sls ve celi tiplerine gre ok yalndr. Kalem az genilii sls

yaznn de biri kadardr. Kur'an- Kerim, Delil, En'am, Hadis kitaplar, Tefsirler

ve Divanlarn yazlmasnda bu yaz kullanlmtr.

2.1.4. Dvn :

Dvan, dvna mensup demektir. Neden bu ad aldn anlamak iin ona bu

adn verilmesine sebep olan tarih evreyi dnmek lzmdr. Bilindii gibi devletin

2 Mahmut YAZIR,Kalem Gzeli, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara, 1989, C3,s. 325


14/45

7

kararlar, "bakanlar kurulu" makamnda olan dvndan geerdi. Burada yazlan

fermn, menur, berat ve tayinleri bildiren resm yazlar, padiahn irdesiyle olurdu.

Bu sebeple bu yazya Dvni denilmitir.3

2.1.5. Cel Dvn:

Dvn 'nin irisi anlamna gelirse de her ikisi arasnda farklar vardr. Bu

yaznn ne zaman ve kim tarafndan icad edildiini bilmiyoruz. Bununla birlikte XVI.

Asr hattatlarndan Tcddin'in cel dvn 'nin gelimesinde rol olduu

muhakkaktr. Bu devirdeki cel dvn 'nin harfleri henz clz bir grnme sahiptir.

stif henz tam olarak teekkl etmemitir. En gzel ekline XIX. Yzylda bb-

l'de ulamtr.

3 Ali ALPARSLAN, Osmanl Hat Sanat Tarihi, Yap Kredi Yaynlar, st, 2004,s. 22


15/45

8

2.2. Metin erii

Eser No : 1

Metin :

Okunuu : EL-meved-de ver-rahme.

Anlam : SevgiVe Merhamet Bismillhirrahmnirrahym Ve hvel afrul

vedd.

Eser No : 2

Metin : Okunuu : Bismillhirrahmnirrahym Ve hvel afrul vedd

Anlam : O Rahmn ve Rahym Allah'n adyla. O,

( tvbe ve itaat edenleri ) ok balayan, ok sevendir.(el Brc 14 )

Eser No : 3

Metin :

Okunuu : Ve Rabbkel aniyy zr rahmehAnlam : Rabin , hem hibireye ihtiyac olmayan, hem de merhametli

olandr. ( el-En'am 133)

Eser No : 4

Metin :

Okunuu : Bihsnil mere tedmel mehabbe.

Anlam : Gzel ahlak ile sevgi srdrlr.

Eser No : 5

Metin :

Okunuu : Kul in kntm thbbnellhe fettebin yuhbibkmllh ve

yafir lekm znbekmllh vallh afrur rahymKul ety'ullhe ver rasl fe in tevellev fe innellhe l yhbbl


16/45

9

Kfirn.

Anlam : De ki : "Eer Allah' seviyorsanz bana uyun ki Allah da sizi

sevsin ve gnahlarnz balasn. Allah balayan ve merhamet

edendir. 31 . De ki : "Allah'a ve Peygamber'e itaat edin!"

Eer yzevirirlerse muhakkak ki Allah kafirleri sevmez.

( l-mrn suresi 32 )

Eser No : 6

Metin :

Okunuu : Men la yerham la yurham.

Anlam : Kim merhamet etmezse merhamet edilmez.

Eser No : 7

Metin :

Okunuu :Nebbi' bd enn enel afrur rahym

Anlam : Ey Muhammed! Kullarma benim balayan, merhamet eden

olduumu haber ver. ( Hcr suresi 49).

Eser No : 8

Metini 8 :

Okunuu : Bismillhirrahmnirrahim Ve kad rabbke ell ta'bd ill iyyh

ve bil vlideyni hsn imm yeblanne ndekel kibera ehadhm

ev kilhm fe l tekul lehm ffiv ve l tenher hm ve kul

lehm kavlen kerm vahfd lehm cenha zlli miner rahmeti

ve kul rabbirhamhm kem rabbeyn sayr

Anlam : Rabbin, yalnz kendisine tapmanz ve ana babaya iyilik etmenizi

emir buyurmutur. Eer ikisinden biri veya her ikisi, senin yannda


17/45

10

iken ihtiyarlayacak olursa, onlara kar "f!" bile demeyesin. Olar

azarlamayasn. kisine de hep tatl sz syleyesin. Onlara acyarak

alak gnlllk kanatlarn ger ve: "Rabbim! Kkken beni

yetitirdikleri iin sen de onlara merhamet eyle!"de. ( sra suresi 23-24)

Eser No : 9

Metin :

.

Okunuu : klallh Tela Fil Kuranilazm.

nnellezne men vellezne hcer ve ched f seblillh like

yercne rahmetellh.

Anlam : Allah tel, Kur'an- Keriminde buyuruyor ki

Allah ve rasl'ne gerekten inananlar, (dnini yaamaktan ciz

kalp vatanlarndan) hicret ederek, Allah yolunda cihad

edenler...ite onlar, Allah'n rahmetini umarlar.

Allah k balayan ve merhamet edendir. (el-Bakara 218).

Eser No : 10

Metin :

.

Okunuu : Efdalul-mal elhubbu Fillahi vel- bugz Fillahi.

Anlam : Amellerin en faziletlisi, Allah iin sevmek ve Allah iin nefret

etmektir.


18/45

11

Eser No : 11

Metin :

Okunuu : El-hubbu la yahfa ve in ahfeytuhu vel budu tubdihi lekel-aynan

Anlam : Sevgiyi, gizlesen de gizleyemezsin; nefreti ise gzler ifa eder.


19/45


20/45

13

Aherli kat :Yaz yazarken vk olan hatlarn tashihinde silintinin belli olmamasve iz brakmamas iin kadn zerine srlen bir mydir. Bu syede ham ve

przl katlar yazya elverili hle gelir. zerine bir defa her srlm kada da

tek harl, iki defa vey daha fazla har srlm kada da ift harli kat ad

verilir. Kt slahnda ekseriye, yumurta vey niasta har tatbk edilmitir.4

2.3.3.Mrekkep : ( midad, hbr)

Yaz yazmaya mahsus siyah sv boyadr. Renkli sv boyalara da mrekkep

denilmi, yalnz krmz mrekkep, sar mrekkep, yeil mrekkep gibi ifde ettii

renkle berber kullanlmtr.5

2.3.4.Maket kartonu :

Genellikle mimarlk, i mimarlk ve grafik tasarmlarnda kullanlan bu

malzemeyi, geometrik kfi yaz eidiyle yaptmz 1 nolu eserde boyut oluturmak

iin kullandk. Maket kartonu yaz boyutunda kesildikten sonra zeri yaldzla

boyanarak ahap malzeme zerine yaptrlmtr.

2.3.5.Ebru :

Ebru sanat, en eski Trk kat ssleme sanatlarndandr. Orta Asya

dillerinden aatayca'da "hare gibi, damarl" anlamna gelen 'Ebre' kelimesi Ebru

sanatnn bilinen ilk addr. pek Yolu ile ran'a gelen sanat, burada 'Abru' (Su Yz)

veya 'Ebri' (Bulutumsu, bulut gibi) olarak isimlendirilmitir. Daha sonra Trklerle

birlikte Anadolu'ya gelen bu sanatn ad 'Ebru' olarak dilimize yerlemitir.

Gnmzde, dier soyut ve plastik sanatlar gibi deerlendirilmektedir. Ebru, grsel

zerafetinin yan sra, bizlere mikro ve makro alemlerden, plak gzn gremeyecei

ilgin gzellikler sunar. Ayrca Ebru'nun terapi zelliine sahip olduu, bu tarihi

sanatn merakllar iin tartlmayan bir gerektir.6 4 nolu eserimizin zemininde

ak renklerle yaplm bir ebru kullandk. Yeil renklerin hakim olduu bu ebrunun

zerindeki yazyda yeil mrekkep kullanarak.

4

Muhittin SERN,Hat Sanatmz, Kubbealt Neriyat, st 1981, s.100.5Muhittin SERN, Hat Sanat ve Mehur Hattatlar, Kubbealt Neriyat, st 1999, s.2946www.ebristan.com/ebru.htm , Tarih 07.06.2007
http://www.ebristan.com/ebru.htmhttp://www.ebristan.com/ebru.htm


21/45

14

KATALOG


22/45

15

ESER: 1. SEVG VE MERHAMET

Resim 3.1. Sevgi ve Merhamet.


23/45

16

METN :

OKUNUU : EL-meved-de ver-rahme.

ANLAMI : Sevgi ve Merhamet

BOYUT : 65x39 cm.

YAZI ED : Geometrik kfi

MALZEME : Maket kartonu, akrilik, altn sprey, tahta.

DEERLENDRME:am blgesinde cami ve saraylarn duvarlarnda oka yer

alan ve Kufi klasik tarz yanstan bir hat olup harfleri sert

ancak yazya gdmldr ve uyumlu geometrik bir

revnakla sahiptir. Sevgi ve merhamet kelimeleri insan

hayatnda i ie yer almalar gibi, bu kompozisyonda da i

ie yerlerini almlardr.


24/45

17

ESER: 2. GAFUR

Resim 3.2. Gafur.

METN : OKUNUU : Bismillhirrahmnirrahym Ve hvel afrul vedd

ANLAMI : O Rahmn ve Rahym Allah'n adyla. O, ( tvbe ve itaat

edenleri ) ok balayan, ok sevendir.(el Brc 14 )7

BOYUT : 44.5X 22 cm.

YAZI ED : Kfi

MALZEME : Tahta, akrilik boya, guaj boya.

DEERLENDRME : Bu kompozisyon sert bir ahap zemin zerine tasarlanm

olup bu tasarm sert Kufi harflerin ruhuyla uyum

arzetmektedir. Ancak ssleme, sz konusu sertlii

yumuatmakta ve ona bir gzellik katmaktadr.

7 Arif PAMUK,Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclkstanbul 2005, s. 592


25/45

18

ESER: 3 GAN

Resim 3.3. Gani


26/45

19

METN : OKUNUU : Ve Rabbkel aniyy zr rahmeh

ANLAMI : Rabin , hem hibireye ihtiyac olmayan, hem de

merhametliolandr. ( el-En'am 133)8

BOYUT : 51 X 39 cm

YAZI ED : Cel Sls

MALZEME : Tuval, eit renkleri, gua

DEERLENDRME :Klasik formlardan uzak celi sls serbest bir tasarmolup

farkl renk karmlaryla sslenmi tuval malzeme zerinde

uygulanmtr. Bu da levhaya bir yenilik ve modernite

katmtr.

8Arif PAMUK,Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, 2005, stanbul, s. 146


27/45

20

ESER: 4. MUHABBET

Resim 3.4. Muhabbet.


28/45

21

METN :

OKUNUU : Bihsnil muere tedmel mehabbe.9

ANLAMI : Gzel ahlak ile sevgi srdrlr.

BOYUT : 50 X 35 cm

YAZI ED : Cel Sls

MALZEME : Ebrulu aherli kat, yeil rengi

DEERLENDRME : Bu tasarmda kalemin hareketliliini ortaya koymaya

altk. Yeil renk tonlarnn "muhabbet" kelimesinin

harflerine serpetirildii net birekilde grlmektedir. Bazen

koyu yeil, bazen de ak yeil tonu yanstmaktadr ki ebru

ile sslenmi zemin tona yakn bir grnm ve uyum

sunmaktadr.

9 Ravhi BAALBAK, Mevsuat Revaiu'l-hikma va'l-Akvali'l-Halide, Beyrut 1997, 557


29/45

22

ESER: 5. GUFRAN

Resim 3.5. Gufran.


30/45

23

METN :

OKUNUU

ym

r rasl fe in tevellev fe innellhe l

ANLAMI sizi

uhakkak ki Allah kafirleri

mrn suresi 32 )10

DEERLENDRME ur.

rmz renkle yazlan hat'ta farkl bir

ekil ve ton katmtr.

: Kul in kntm thbbnellhe fettebin yuhbibkmllh

ve yafir lekm znbekmllh vallh afrur rah

Kul ety'ullhe ve

yhbbl kfirn

: De ki : "Eer Allah' seviyorsanz bana uyun ki Allah da

sevsin ve gnahlarnz balasn. Allah balayan ve

merhamet edendir. 31 . De ki "Allah'a ve Peygamber'e itaatedin!" Eer yzevirirlerse m

sevmez. ( l-

BOYUT : 59 X 36 cm

YAZI ED : Cel Dvn

MALZEME : Aherli desenli kat, kahvarengi mrekkebi.

: Celi Divaninin tasarmnda bilinen klasik bir formd

Ancak bu tasarm ceviz desenli aherli kat zerineuygulanmtr ki bu, k

10 Arif PAMUK,Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, 2005, stanbul, s. 55


31/45

24

ESER: 6. RAHMAN

Resim 3.6. Rahman.


32/45

25

METN :

OKUNUU : Men la yerham la yurham11

ANLAMI : Kim merhamet etmezse merhamet edilmez.

BOYUT : 55 X 40 cm

YAZI ED : Cel Sls

MALZEME : Tuval, Akrilik boya, guaj.

DEERLENDRME : Bu celi sls msenna bir kompozisyon olup dikdrtgen

ekillidir. u kadar var ki "la" harfi tasarmn ortasnda

bir defa yer almtr. Bu eser resim alannda kullanlan

tuval zerinde koyu sar renk ile tasarlanmtr.

11Muhammed ibni smail, BUHR, El-Cami'u's-Sahh,Darru'l Kitabu'l arabi, beyrut. No: 5538/5534


33/45

26

ESER: 7. GL

Resim 3.7. Gl.


34/45

27

METN :

OKUNUU :Nebbi' bd enn enel afrur rahym

ANLAMI : Ey Muhammed! Kullarma benim balayan, merhamet

eden olduumu haber ver.( Hcr suresi 49).12

BOYUT : 35 X 35 cm

YAZI ED : Sls

MALZEME : Murkka, Altn, Akrilik, is mrrekkebi.

DEERLENDRME :Bu klasik bir form olup kendi tezhibimizle ay rengiyle

boyanm murakka malzeme zerine yazlmtr. Bu eser

sls hat ile ve is mrekkep ile yazlmtr.

12 Arif PAMUK,Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, stanbul 2005. s 265


35/45

28

ESER: 8. BESMELE

Resim 3.8. Besmele.


36/45

29

METN :

OKUNUU : Bismillhirrahmnirrahim Ve kad rabbke ell ta'bd

ill iyyh ve bil vlideyni hsn imm yeblanne

ndekel kibera ehadhm ev kilhm fe l tekul

lehm ffiv ve l tenher hm ve kul lehm kavlen

kerm vahfd lehm cenhaz zlli miner rahmeti ve

kur rabbirhamhm kem rabbeyn sayr

ANLAMI : Rabbin, yalnz kendisine tapmanz ve ana babaya iyilik

etmenizi emir buyurmutur. Eer ikisinden biri veya her

ikisi, senin yannda iken ihtiyarlayacak olursa, onlara

kar "f!" bile demeyesin. Olar azarlamayasn. kisine

de hep tatl sz syleyesin. Onlara acyarak alak

gnlllk kanatlarn ger ve: "Rabbim! Kkken beni

yetitirdikleri iin sen de onlara merhamet eyle!"de. ( sra

suresi 23-24)13

BOYUT : 55 X 32 cm.

YAZI ED : Dvn

MALZEME : herli kat , krmz mrekkeb, altn.

DEERLENDRME : Bu levhada krmz renk ve tonlarnn gzellii

yanstlmaya allmaktadr. Malzeme ve zerineyazld kat trne bal olarak krmz rengin nasl

deitii ortaya koymaktadr.

13 Arif PAMUK,Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, stanbul 2005, s. 285.


37/45

30

ESER: 9. RAHMETULLAH

Resim 3.9. Rahmetullah.


38/45

31

METN :

.

OKUNUU : nnellezne men vellezne hcer ve ched f seblillh

like yercne rahmetellh

ANLAMI : Allah tel, Kur'an- Keriminde buyuruyor ki

Allah ve rasl'ne gerekten inananlar, (dnini yaamaktan

ciz alp vatanlarndan) hicret ederek, Allah yolunda cihad

edenler... ite onlar, Allah'n rahmetini umarAllah k balayan ve merhamet edendir. (el-Bakara 218)14

BOYUT : 66.5 X 30 cm

YAZI ED : Cel Dvn

MALZEME : Aherli Hindistan kad , yeil mrekkep, pasparto kartonu,

altn.

DEERLENDRME : Celi Divani olan bu tasarm iin Hint kad tercih edilmitir.

Bu kat zel ve gzel bir kat olup iten elyaf sslemelidir.Aherlendikten sonra yazya son derece uygun hale gelen kat

esiz bir gzellii sahiptir.

14 . Arif PAMUK,Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, stanbul 2005. s. 35.


39/45

32

ESER: 10. EFDAL

Resim 3.10. Efdal


40/45

33

METN :

.

OKUNUU : Efdalul-mal elhubbu fellah vel- bodu fellah.15

ANLAMI : Amellerin en faziletlisi, Allah iin sevmek ve Allah iin

nefret etmektir.

BOYUT : 40 X 33 cm

YAZI ED : Sls ve Nesih

MALZEME : Murakka, is mrekkebi, gua boya, etraf tezhip

DEERLENDRME : Bu klasik bir form olup sls ve nesih hatta zeldir. Tezhip

ay rengiyle boyanm murakka malzeme zerine yazlmtr.

15Ravhi BAALBAK, Mevsuat Revaiu'l-hikma va'l-Akvali'l-Halide, Beyrut 1997, 557


41/45

34

ESER:11. MEKTUP

Resim 3.11. Mektup


42/45

35

METN :

OKUNUU : El-hubbu la yahfa ve in ahfeytohu vel budu tubdihi lekel-

aynan16

ANLAMI : Sevgiyi, gizlesen de gizleyemezsin; nefreti ise gzler ifa

eder.

BOYUT : 33 X 25 cm

YAZI ED : Dvn

MALZEME : Barbaros kat, krmz mrekkebi, pasparto.

DEERLENDRME : Binlerce yl ncesinden kullanlan Msr papirs zerine

uygunlanmtr. Divani hatla biriir beyitin yazld eserde

Divani harflerin gzellii ve akcl gzler nne serilmeye

allmtr.

16Ravhi Baalbaki, Mevsuat Revaiu'l-hikma va'l-Akvali'l-Halide, Beyrut 1997, s. 557


43/45

36

SONU

zel bir konuya ynelik kendi orijinal tasarmlarmz ortaya koymaya gayret

ettiimiz bu almamzda, hat sanatnn yce ve gzel bir sanat olmasnn yan sra

estetik ynyle mesaj veren bir alan olduunu belgelemeye altk. "Sevgi ve

Merhamet" konusunu kompozisyonlarmza eksen almak suretiyle, bu alan ile

ilgilenen herkese, gzel sanatlarn bir dal olan hat sanatnn, sosyal hayata ilikin

kltrel deerleri bir btn halinde kendisine konu edinebilecei, bunun da hat

sanatnn geliimine katkda bulunaca mesajn vermeye altk.Kompozisyonlarmz tasarlarken klasik malzemenin yan sra farkl malzemelere

de yer verdik. Klasik tasarm ve kompozisyonlar kullanrken onlara zgn katklar

yapmaya altk. Bunun, hat sanatna ilgi duyan kimselere yeni ufuklar aaca

kanaatini tayoruz.

almamzda tuval, maket, sprey ve muhtelif renkler gibi zellikle resim,

mimari ve grafik alanlarnda kullanlan malzemeleri kullandk.

Hat sanatna zgn klasik metot ve kurallar yeni malzeme ile yourmamz, onundzeyini azaltmayacak, aksine ona yeni ufuk ve almlar getirecek ve yeni

almalar bir adm ileriye gitmesine katklar salayacaktr. Bu balamda

almamzn genelde hat sanatna zelde levha kompozisyonuna verdii mesajn

yerini bulacan mid ediyoruz.


44/45

37

KAYNAKA

ALPARSLAN, Ali, (2004),Osmanl Hat Sanat Tarihi, Yap Kredi Yaynlar.

ALPARSLAN, Ali, (1992), nl Trk Hattatlar, Kltr Bakanl Yaynlar,stanbul.

BAALBAK, Ravhi, (1997), Mevsuat Revaiu'l-hikma va'l-Akvali'l-Halide, Beyrut

BUHR, Muhammed ibni smail,El-Cami'u's-Sahh,Darru'l Kitabu'l arabi, beyrut.

PAMUK, Arif, (2005),Kur'an- Kerim ve yce Meali, Pamuk Yaynclk, stanbul.

SERN, Muhittin,(1999), Hat Sanat ve Mehur Hattatlar, Kubbealt Neriyat, st.

SERN, Muhittin,(1981), Hat San'atmz, Kubbealt Neriyat, stanbul.

YAZIR, Mahmut,(1989),Kalem Gzeli, Diyanet leri Bakanl Yaynlar, Ankara.


45/45

38

Hani Hammoud

1971 Lbnn doumlu olup Filistin aslldr. lk, orta ve lise renimini

Beyrut'ta tamamlad. zel okullarda 'gzel yaz' dersleri okutmann yansra

Reklamclk sektrnde de hizmet verdi. 1996 ylnda ilk ve orta okul rencilerine

ynelik 7 ciltlik 'gzel yaz' kitab hazrlad. 1997 ylnda okumak iin Trkiye'ye

geldi. 1999 ylnda, Mimar Sinan Gzel Sanatlar niversitesine kaydoldu ve 2004

ylnda lisans blmnden mezun oldu.

2005 ylnda da Mimar Sinan Gzel Sanatlar niversitesine Yksek Lisansprogramna kaydoldu. 2007 ylndan itibaren Kuveyt Kltr Bakanl'naHat Sanat

ile ilgili Trke'den Arapa'ya eviriler yapt. 2000 ylndan itibaren Lbnan'n

deiik ehirlerinde retmenlere ynelik hizmet ii kurslarnda Gzel yaz

derslerini okuttu. 2006-2007 yllarnda Dou Dilleri Medeniyeti Vakfnda Arapa

dersler verdi.

2006 ylnda Aljazeera kanalnda 'Trkiye'de Hat Sanat' adl programakatlmc olarak itirak etti. Yine 2007 ylnda Aljazeera kanalnn 'Trkiye zel'adl

paket program iin 'logo' tasarlad.

2007 ylnda Master program iin 'Sevgi ve Merhamet' balkl

kompozisyonlar hazrlayan Hani Hammoud evli ve bir kz ocuk babasdr.

Documents

Türk Hat Sanatinda Sevgi ve Merhamet