Türkçe Öğretimi ve Aktif Öğrenme

Türkçe Öğretimi ve

Aktif ÖğrenmeDr. Sedat MADEN

Yrd. Doç. Dr. Sedat MADEN

TÜRKÇE ÖĞRETİMİ VE AKTİF ÖĞRENME

ISBN 978-605-364-246-6

Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© 2011, Pegem Akademi

Bu kitabın basım, yayın ve satış haklarıPegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti’ye aittir.

Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı, mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

1. Baskı: Mart 2011

Dizgi-Grafik Tasarım: Şermin YılmazKapak Tasarımı: Uğur Sarıer

Baskı: Cantekin Matbaası(Ankara-0312-384 34 35)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 15372

YAYINEVİ DAĞITIM

adakale sokak 4/1 yenişehir-ankaratel: +90 312 4306750-51 (pbx)

belgeç: +90 312 4354460gsm: 0506 3451936 - 0541 9104545 - 0533 2055230

e-ileti: [email protected]

sağlık sokak 17/a yenişehir-ankaratel: +90 312 4345424

belgeç: +90 312 4313738gsm: 0506 3451937 - 0541 4345424 - 0533 2055231


YAZIŞMA internet:

P.K.175 06442 yenişehir-ankara

Dr. Sedat MADEN

Sedat MADEN, Ordu’nun Fatsa ilçesinde doğdu. İlk ve ortaöğreni-mini Fatsa’da tamamladı. 2000-2004 yılları arasında Atatürk Üniversite-si Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Türkçe Öğretmenliği Bölümü’nde öğrenim gördü. 2004-2008 yılları arasında Erzurum il merkezinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı çeşitli ilköğretim okullarında Türkçe Öğret-meni olarak görev yaptı.

Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalında Yüksek Lisans ve Doktora eğiti-mini tamamlayan Maden, Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Eğitimi Bölümü’nde Yardımcı Doçent olarak görevini sürdürmektedir.

İletişim

Yrd. Doç. Dr. Sedat MADEN

Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi

Türkçe Eğitimi Bölümü

Giresun


ÖN SÖZ

Bilgi çağında bilim ve teknoloji insan yaşamına hız, kolaylık, etki-lilik, dönüşebilirlik, değişebilirlik, çok yönlülük gibi kavram ve yetileri derin bağlarla yerleştirmiştir.

Günümüzde insanoğlu:Dünya üzerinde var olan aile, eğitim, ekonomi, sağlık, devlet gibi

sistemleri tanımalı;Kendine ve insanlığa karşı sorumluluklarının bilincinde olmalı;Yapıp ettiklerini sorgulamalı, öz eleştiri getirebilmeli;Aile, toplum, ülke, siyaset, inanç, yaşamı kazanma gibi ögeleri etik,

güven, paylaşma, iş birliği vb. değerler açısından sürekli analiz edip sen-tezleyebilmeli;

Bilgiye hızlı ulaşmalı;Edindiği bilgi, beceri ve çözümleri etkili kullanabilmeli;Zamanı etkili kullanabilmeli;Bireysel ve sosyal ortamlarda rahat hareket edebilmeli;Yaratıcı ve eleştirel bakış açısına sahip olabilmeli;Millî ve evrensel alandaki kültürel etkileşimi algılamalı;Küresel düşünebilmeli;Yakın ve uzak çevresine yönelik farkındalığa sahip olmalı;Hak ve özgürlüklerin değerini bilmeli;Teknolojinin yaşamına etkisini özümsemelidir.Yukarıda bahsedilen insanoğlundan beklenen yeterliklerin kaza-

nılması ve doğru olarak uygulanması şüphesiz eğitim süreci içerisinde yapılan etkinliklere bağlıdır. Bugünün düne oranla hızlı yaşandığı ve de-ğiştiği, ancak yarına oranla yavaş seyrettiği gerçeği dikkate alındığında bireyin daha etkili ve gerekliliklere uygun olarak hayata hazırlanması ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda geleneksel eğitim olarak nitelendire-bileceğimiz öğretmen merkezli, davranışçı, ürün-sonuç odaklı öğretim anlayışının günümüz insanını yetiştirebilmesi imkânsızdır.

Eğitim sistemleri, bilgi çağı insanını -var olan birikimleri kulla-narak- bu değişim ve dönüşüme ayak uyduracak şekilde yetiştirmek için kurumsallaşma, öğretmen yetiştirme ve öğretim içeriği açısından yenilenme ihtiyacı duymuştur. Bu amaçla yeni plan-program, strateji, yöntem ve teknikler geliştirilmekte ve uygulanmaktadır. Eğitim-öğre-

tim sürecinde artık öğrenci merkezlilik, kendi özelliklerini bilme, çok yönlülük, yaşam boyu öğrenme, süreç odaklılık, kalite yönetimi gibi te-mel ilkeler önem kazanmıştır.

Öğrencinin eğitim-öğretim sürecinde aktif olarak yer almasını sağ-layan ve çağın eğitim gereksinimlerini karşılayabilecek özelliklere sahip yöntemler arasında aktif öğrenme ön planda yer almaktadır. Aktif öğ-renme öğrencinin bireysel farklılıklarına görelik, uygulama aşamaları, teknik ve öğretimsel işleri; öğretmen ve öğrenciye biçtiği rol; çok yönlü etkinlik ve uyarlanabilirlik; sınıf içi ve sınıf dışı etkileşimi gerçekleştir-mesi ile öğrenme ortamlarında kullanılmaktadır.

Eğitim sisteminin tüm kademelerinde ve disiplinlerinde ulaşılan başarıda dil ve iletişim becerilerinin etkili kullanımının payı bulunmak-tadır. Dolayısıyla genel anlamda ana dili eğitiminin özel olarak da Türk-çe öğretiminin çağın eğitim ihtiyaçlarına uygun, bilim ve teknolojinin çok fazla etkilediği sosyokültürel yaşamda etkili iletişim kurabilecek bi-reyler yetiştirebilmesi gerekmektedir.

Aktif öğrenme, Türkçe öğretimi uygulamalarında temel dil bece-rilerinin ve kullanım ilkelerinin kazandırılmasında faydalı olabilecek niteliktedir. Ancak ilgili alanyazın incelendiğinde aktif öğrenme teknik-lerinin ve öğretimsel işlerinin kullanımına yönelik çalışmaların sınırlı olduğu görülmektedir. Bahsedilen gerekçelerden hareketle elinizdeki çalışmada aktif öğrenmenin etkililiği ve Türkçe öğretimine uygunluğu çeşitli açılardan kuramsal temellere bağlanmış ve örnek uygulamalar sunulmuştur. Yapılan değerlendirme ve örneklendirmelerde Türkçe öğretimi alanına aktif öğrenme penceresinden bakmak, okuyucuların dikkatini aktif öğrenme konusuna çekmek ve bu konuda yapılacak araş-tırma ve uygulamalara ışık tutmak hedefl enmiştir. Eserin hazırlanma sürecinde metnin tashihi ve genel yapısı ile ilgili konularda görüşlerin-den yararlandığım Dr. Abdullah Şahin’e, Dr. Erhan Durukan’a ve Aslı Aslan’a teşekkür ederim.

Dr. Sedat MADENGiresun-2011

İÇİNDEKİLER

EĞİTİMDE YENİ YÖNELİMLER

Öğrenci Merkezli Öğretimin İlkeleri .........................................................................3Aktif Öğrenme ..............................................................................................................6

Geleneksel Öğretim ve Aktif Öğrenmenin Karşılaştırılması ......................9Geleneksel Öğrenmenin Özellikleri .............................................................10Aktif Öğrenmenin Özelikleri ........................................................................10

Aktif Öğrenmede Öğretmen ve Öğrenci Rolleri ....................................................11Aktif Öğrenmede Eğitim İlkeleri ..................................................................14Aktif Öğrenme Sürecinde Kullanılan Teknikler .........................................22

Türkçe Öğretimi ve Aktif Öğrenme .........................................................................25

TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE AKTİF ÖĞRENME UYGULAMALARI

1) KÖŞELENME ..............................................................................................................452) AKVARYUM (İÇ ÇEMBER) .....................................................................................473) TEREYAĞ-EKMEK .....................................................................................................504) TOP TAŞIMA ...............................................................................................................525) SANDVİÇ .....................................................................................................................536) FLAŞ ..............................................................................................................................557) KART GÖSTERME .....................................................................................................588) ZİHİNSEL HARİTALAMA ........................................................................................599) HIZLI TUR ...................................................................................................................6210) KAVRAM AĞI ...........................................................................................................6311) KARŞILIKLI ÖĞRETİM ..........................................................................................6612) YARATICILIK GRUBU ............................................................................................6813) PAYLAŞMALI ÖĞRETME ......................................................................................7114) MAHKEME TEKNİĞİ .............................................................................................8015) BEYİN FIRTINASI ....................................................................................................8316) PHILLIPS 66 ..............................................................................................................8817) GÖREV GRUBU ........................................................................................................9318) DEĞERLENDİRME YAPRAKLARI .......................................................................9819) PAZAR YERİ ............................................................................................................100

Türkçe Öğretimi ve Aktif Öğrenmeviii

20) SORU TURU ............................................................................................................10221) ÜÇLÜ DEĞİŞİMİ ....................................................................................................10522) DEDİKODU TEKNİĞİ ...........................................................................................10623) DOĞRU MU YANLIŞ MI? ....................................................................................11024) ÖĞRENME GALERİSİ ...........................................................................................11225) BURADA HERKES ÖĞRETMEN ........................................................................11526) ELMA DERSEM GİT ARMUT DERSEM GİTME .............................................11627) TOMBALA ...............................................................................................................11928) DÖNÜŞÜMLÜ GÜNLÜK ÇALIŞMALAR .........................................................12229) SORU AĞI ................................................................................................................12630) BUNU KİM YAPAR? ..............................................................................................12831) HAZİNEYİ BUL ......................................................................................................13132) KUM SAATİ .............................................................................................................13633) KART EŞLEŞTİRME ...............................................................................................13934) ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME ..................................................................................14335) İSTASYON ................................................................................................................14536) BİLGİ KESE KÂĞIDI ..............................................................................................14937) KATILIYORUM/KATILMIYORUM ....................................................................15238) BEYİN ESERİ/ÜRÜNÜ ..........................................................................................155

KAYNAKLAR .................................................................................................................159EKLER..............................................................................................................................167

Tablolar Listesi

Tablo 1. Geleneksel ve Aktif Öğrenmenin Karşılaştırılması .......................................11

Tablo 2. Aktif ve Pasif Öğrenenler Arasındaki Farklar................................................17

Tablo 3. Aktif Öğrenmenin Koşulları ...........................................................................20

Tablo 4. Aktif Öğrenme Sürecinde Kullanılan Yöntem ve Teknikler ........................23

Tablo 5. Öğretim Ortamlarında En Sık Başvurulan Yöntem ve Teknikler ...............26

Tablo 6. Türkçe Öğretiminde Kullanılan Yöntem ve Teknikler ..................................30

Tablo 7. Aktif Öğrenmenin Sözlü Anlatıma Yönelik Öğrenme Çıktıları ..................40

Dr. Sedat MADEN

Tarihin ilk dönemlerinden bu yana insanoğlunun ihtiyaçları, davranışları, alış-kanlıkları, tutumları vb. unsurlar değişiklik göstermektedir. Diğer bir deyişle, insan yaşarken devamlı kendini yenilemektedir. Bu değişim süreci içinde her zaman gerek-sinim duyduğu ve diğer tüm hayati unsurların değişimini sağlayan sosyal kurumlar-dan birisi eğitimdir. İnsan, her zaman öğrenmeye ihtiyaç duymuştur. Bu ihtiyaç ezelî ve ebedî bir niteliğe sahiptir. “Eğitim insanın bireysel, çevresel ve sosyal yönlerden başarıya ulaşmasında; barış, özgürlük, sosyal adalet ve evrensel bütünlük ideallerine erişmesinde temel araçtır. Ayrıca eğitim; toplumsal ve ekonomik kalkınmanın da ko-ruyucu ve itici bir gücü olarak tüm sektörleri etkilemektedir. Eğitim süreci, insanda bireysel ve toplumsal açıdan, çağın gerektirdiği beceri ve yeterliliklerin oluşmasına imkân sağlar. Bu bakımdan eğitim sisteminde bireysel ve toplumsal anlamda, aynı zamanda ulusal ve küresel boyutlarda sürekli bir gelişim ve değişim sağlamak gerek-lidir” (Alkan, 2001).

Bilginin ve ona ulaşma ile kullanma yollarının en önemli küresel güç olduğu gü-nümüz dünyasında eğitim hem millî hem de evrensel gelişimin anahtarı konumunda-dır. Dolayısıyla, “bilgi toplumu” olma çabasındaki toplumların hedefi, eğitimin tüm yönleriyle ele alınıp değerlendirilmesi ve gelişim esaslarının bireysel, ulusal ve ev-rensel boyutlarıyla dönüştürülmesi olmalıdır. Bu dönüşüm çalışmaları her toplumun üzerinde önemle durduğu bir konudur. Özellikle ekonomide gözlenen küreselleşme ve uluslararası rekabette, yaşamla ilgili tüm alanlarda eğitimi sürekli bir etkinlik ola-rak gören ve bilgiye sahip olan toplumlar daha üstün bir konuma gelmiştir” (Arslan ve Eraslan, 2003:1).

Bilgi toplumuna doğru ilerlendikçe, “iş, meslek” fiziksel olma özelliğini kaybet-mekte, bilginin problemlere çözüm üretme ve yeni yollarla sonuca ulaşma gibi zihinsel olma özelliği artmaktadır. Bu açıdan değerlendirildiğinde, eğitime bakış değişmekte-dir. Eğitim ve geliştirme ilişkisi, daha önce geliştirilmiş statik durumdaki bilgilerin

EĞİTİMDE YENİ YÖNELİMLER

1. 1. BölümBölüm

Türkçe Öğretimi ve Aktif Öğrenme2

öğretilmesi olmaktan çıkmış, bireylerin bilgiyi bulma, yaratma, araştırma, karşılaşılan sorunların çözümü için kullanma arzu, öz güven ve yeteneğinin geliştirilmesine dö-nüşmüştür (Koçel, 2003).

Eğitim sistemimizin en çok eleştirilen yönlerinden biri, öğrencilere var olan bil-gilerin ve bu bilgileri oluşturan kavram, ilke, genelleme gibi ögelerin öğretilmesinde ezbere dönük, öğretenin merkezde olduğu geleneksel bir eğitim anlayışının egemen olmasıdır (Aydın, 1998). Geleneksel eğitim anlayışı ile, uygulanmaya konulduğu dö-nemden bu yana, sanayi devriminin üretim zihniyeti ile salt davranış merkezli hâlde insanları hayata hazırlama amacı güdülmüştür. “Geleneksel eğitim anlayışının örgüt-sel yapısı sanayi devriminin izlerini taşımaktadır. Bu anlayışta, okullar hâlâ sanayi-ye dayalı toplumların bilgi ve beceri ihtiyacını karşılama amacıyla işlev görmektedir. Yani okullar hâlâ imalathane gibi algılanmakta, ekonomi, sanayi ve ulusal devlet gibi sistemlerin gereksinimlerini karşılamak üzere yönlendirilen bir aygıt olarak görül-mektedir” (Erdoğan, 2002). Çağımızdaki teknolojik ve sosyal değişimler sonucu, bu anlayış geçerliliğini yitirmiştir.

Etkili öğrenme üzerine günümüze kadar süregelen araştırmalarda ise eğitim ve öğretimin temelde öğrenci merkezli olması gerektiği savunulmaktadır. Anton (1999)’un öğretmen merkezli ve öğrenci merkezli derslerde öğretmen ve öğrenci-lerin etkileşimini incelediği araş tırmasında öğrenci merkezli derslerin öğretmen ve öğrenci etkileşimleri açısından daha avantajlı olduğunu tespit edilmiştir. Bu araştır-ma sonuçlarından hareketle, öğrenci merkezli derslerle daha kolay başarı sağlanacağı belirtilmiştir (Anton, 1999).

Günümüzde eğitim sisteminin yapı taşları tamamen değişirken eğitim kurumu-nun ne olduğu ve nasıl olması gerektiği sosyal ve bilimsel çevrelerde tartışılmakta ve yeni değerlendirmeler ve öneriler getirilerek eğitime verilen değerin yönünün de-ğiştiği işaret edilmektedir. Çağımızda toplumların kalkınmasında ve rekabete dayalı ekonomik düzeninde, nitelikli bireyler yetiştirme bakımından eğitim daha da önem kazanmıştır. Herkesin başarılı ve mutlu bir hayat sürebilmesi için aktif öğrenen bi-rer birey olmaya ihtiyacı vardır. Modern teknoloji hızla gelişmekte ve insan yaşamı için yeni yollar açmaktadır. Bu yüzden günümüz neslinin yeni beceriler öğrenme ve bunları günlük hayatta uygulayabilme yetisine sahip olması gerekmektedir (Moke ve Shermis, 1996: 13-14).

Çağdaş eğitim anlayışı, öğrenenin özelliklerini, yeteneklerini ve gereksinimlerini ortaya çıkartmayı hedefl emektedir. Bu hedef doğrultusunda, öğrenen ile öğreticiyi, öğrenen ile öğreneni iş birliğine sokmuş, aktif bir şekilde öğretim sürecine katılımı zorunlu kılmış ve bilgi teknolojilerinin etkili bir araç olarak kullanımını önermiştir. Bu nedenle, eğitim sürecinde yenilikleri yerleştirmek, başarıyı günün ihtiyaçlarına

Eğitimde Yeni Yönelimler 3

Dr. Sedat MADEN

göre yükseltmek için birçok yaklaşım, strateji, yöntem ve teknik uygulamaya konul-maktadır. Öğretim biçimlerinin ortak yönü öğrenen merkezli olmalarıdır. Sadece öğ-retim süreci değil, öğretim müfredatları da değişimden etkilenmiş, öğrenci merkezli anlayışa göre yenilenmişlerdir. Öğrenen merkezli öğretimin sahip olduğu birtakım ilkeler bulunmaktadır (MEB EARGED, 2003:15):

Öğrenci Merkezli Öğretimin İlkeleri

Öğrenmeyi öğrenme esastır.

Her öğrenci öğretebilir.

Eleştirel ve yaratıcı düşünmeyi geliştirir.

Başarılabilme duygusu içsel düşünmeyi geliştirir.

Öğrenme olumsuz deneyimlerle engellendiğinde zorlaşır.

Her öğrenci farklı zamanda, farklı türde ve farklı hızda gelişir.

Farklı özellikteki öğrencilerin birbiri ile etkileşimi öğrenmeyi kolaylaştırır.

Öğrenciler arasındaki olumlu ilişkiler öğrenmeyi artırır.

Her öğrenci öğrenmeye karşı farklı yetenek ve eğilime sahiptir.

Her öğrenci yeni bilgileri kendi kalıplarına göre kavrayıp benzersiz bir anlam yaratır.

Merak, yaratıcılık ve çok boyutlu düşünmeyi harekete geçiren etkinlikler öğrenciyi daha

zorlarını başarabilmeye güdüler.

ÖĞ

REN

Cİ M

ERK

EZLİ

EĞ

İTİM

İN İL

KEL

ERİ

(Kay

nak:

Mill

i Eği

tim B

akan

lığı E

ğitim

Ara

ştırm

a ve G

elişti

rme D

aire

si Ba

şkan

lığı,

2004

: 15-

16)

Her öğrenci öğrenirken eski ve yeni bilgiler arasında bağlantı kurar.


Öğrenci merkezli eğitim anlayışının öğretmenden beklediği birtakım roller var-dır. Bu roller aşağıdaki şemada verilmiştir (MEB, 2010:102):

Öğrencilerini her yönü ile tanımalıdır.

Öğrencilerini motive ede-bilmeli, ilgi ve ihtiyaçlarına

göre yönlendirmelidir.

Öğretmen

Öğrenm

e-öğretme ortam

ı

öğrenci merkezli eğitim

e uygun

hale getirilmelidri.

Öğrencilerini düşündürm

eli,

onlara soru sordurmalı ve

onları tartışmalıdır.

Aile

kuru

m, k

urul

uş ve

okul

çalış

anlar

ı ile

iş bi

rliği

içind

e

olm

alıdı

r.

Öğren

ci m

erke

zli et

kinlik

leri

geliş

tirm

eli ve

uygu

lamalı

dır.

Öğrenci merkezli eğitim anlayışının öğrenciden beklediği birtakım roller vardır. Bu roller aşağıdaki şemada verilmiştir (MEB, 2010:103):

Eğitimde Yeni Yönelimler 5

Dr. Sedat MADEN

Farklı yaşlarda kültür-lerde ve becerilerdeki

diğer öğrencilerle birlik-te çalışırlar.

Çalışacakları projeleri kendileri seçerler.

Öğrenci

Bireysel ve grup çalışmlarında

etkin olarak yer alırlar.

Yeni bir şeyler öğrenmekten

zevk alırlar.

Öğre

nme h

edefl

erin

in

belir

lenm

esin

de, iç

eriği

n,

eğiti

m du

rum

ların

ın ve

de-

ğerle

ndirm

enin

düze

nlen

me-

sinde

katk

ıda b

ulun

urlar

.

Bilgi

lerin

i ken

diler

ine ö

zgü

bir şe

kilde

ortay

a koy

arlar

.

(www.summerset.com; Leadership Institute, 2001: 4; Akt. MEB, 2010: 103)

Bilgi çağında, bilgi artık herkes için ortak paydadır. Hızlı üretilmekte, dünyanın her yerine üretildiği anda yayılmakta, paylaşılmakta, tartışılmakta ve geliştirilmek-tedir. Bilginin sınırları giderek genişlemektedir. Bilginin üretilmesi kadar, dağıtımı veya bireylerce ona ulaşılması birçok teknolojik disiplin tarafından desteklenmekte-dir. Artık “değişmez doğru bilgi” yoktur; bugünün en geçerli bilgisi bile bu değişim ve yenilenme sürecinde hızla geçerliliğini yitirmektedir. Bilgiyi elinde tutmak, bilgiye sahip olmak, bilgiyi aktarıcı rol üstlenmek anlamlı değildir. Dolayısıyla içinde yaşa-nılan çağda “bilgiye sahip olma” ve “bilgiyi aktarma” üzerine temellenmiş bir eğitim sisteminin gereksinim duyulan çağdaş insan modelini yaratmada yetersiz kalacağı ke-sindir (Gürşimşek, 1998: 25). Çağdaş eğitimin hedefi, problem çözme yeteneği geliş-miş, bilgiye ulaşma yöntemlerini tanıyan, analitik düşünme becerisi kazanmış, bilgiye ulaşma ve bilgilenme istekliliğini sürekli canlı tutan öğrenciler yetiştirmek, öğrenciyi ekip çalışmasına yöneltmek ve öğrenme süreci boyunca öğrencilerin aktif olmasını sağlamaktır (Gürşimşek, 1998; Taş, 2005).

Dr. Sedat MADEN

TÜRKÇE ÖĞRETİMİNDE AKTİF ÖĞRENME UYGULAMALARI

2. 2. BölümBölüm

Aktif öğrenme sürecinde kullanılabilecek birçok öğretim tekniği bulunmaktadır. Çalışma kapsamında Türkçe öğretimine yönelik uygulama örnekleri vereceğimiz tek-niklerle ilgili açıklamalar için Açıkgöz (2006, 2011), Demirel (2006), Doğanay (2010), Erginer (2008), Gözütok (2000), Ocak ve diğerleri (2008), Silberman (2006) ve Taşde-mir (2007)’in ilgili çalışmalarındaki bölümlerden faydalanılmıştır.

1) KÖŞELENME

Teknikle ilgili açıklamalar

Genellikle net bir yanıtı olmayan sorular ve problemler üzerinde çalışırken kulla-nılır. Öğrencilere problemin çözümü için bilgi toplamaları, onları değerlendirerek çö-züm önermeleri ve önerilerini savunma fırsatı verir. Köşelenme tekniği, öğrencilerin öğrenme sürecine iş birlikli çalışmalarla katıldıkları, birlikte değerlendirip aynı görüş için arkadaşlarının fikirlerini öğrendikleri bir öğretim biçimidir.

Tekniğin uygulanmasında izlenecek aşamalar:

Uygun problemin seçilmesi ve açıklanması1. Olası çözümlerin arasından özellikle tartışmalı olanların seçilmesi2. Seçilen çözümlerin kartonlara yazılarak sınıfın çeşitli köşelerine asılması3. Öğrencilerin kendilerine en uygun gelen çözümün asılı olduğu köşeye git-4. meleri ve orada toplanmalarıAynı köşeyi seçenlerin oluşturduğu gruplarda o çözümü seçme nedenleri-5. nin tartışılması ve gerekçelerin hazırlanmasıHazırlanan gerekçelerin sınıfa sunulması6. Sınıf tartışması ve kararların alınması (Açıkgöz, 2006: 128).7.

Türkçe Öğretiminde Aktif Öğrenme Uygulamaları 55

Dr. Sedat MADEN

6) FLAŞ

Teknikle ilgili açıklamalar

Öğrencilerin kişisel deneyimlerini kullanarak tartışmalar yaptığı bir tekniktir. Bu teknik ile öğrenciye, konu ile ilgili fikirlerin tartışıldığı bir ortamda etkili dinleme ve konuyu daha iyi kavrama imkânı sunulur. Öğrencilerin herhangi bir konuda önce fi-kirlerini sunup tüm arkadaşlarının da konuyla ilgili düşüncelerini öğrendikten sonra tartışarak sonuca ulaşmaları, sözlü iletişim becerileri ve kalıcı öğrenme için faydalı olacaktır.

Tekniğin uygulanmasında izlenecek aşamalar:

Konu ile ilgili bir soru veya bir problem belirlenmesi1. Öğrencilerin bilgi ve deneyimlerinden faydalanarak konu ile ilgili kısa süreli 2. konuşmalarıÖğrenciler konuşurken diğer öğrencilerin dinlemesi ve gerekli yerlerde not 3. almasıİsteyen öğrencilerin fikirleri ortaya konduktan sonra sınıfa tartışma için bir 4. hazırlık süresinin verilmesi

Bu aşamalardan sonra öğretmen konu ile ilgili tartışmayı başlatır.

Uygulama sonrasında öğrenciler konu ile ilgili tüm fikirleri ve değerlendirmeleri görmüş olur (Açıkgöz, 2006: 131).

Türkçe Öğretiminde Uygulanışı

Amaç ve kazanımlar

Dinleneni/izleneni anlama ve çözümleme

Dinlenenin/izlenenin bağlamından hareketle kelime ve kelime gruplarının anlamlarını çıkarır. Dinlediklerinin/izlediklerinin konusunu belirler. Dinlediklerinin/izlediklerinin ana fikrini/ana duygusunu belirler.

Yazma kurallarını uygulama

Standart Türkçe ile yazar.


Uygulama senaryosu:

Öğretmen, işlenecek konu ve yapılacak uygulama ile ilgili öğrencileri bilgilendi-rir.

Öğretmen sınıfa girer ve herhangi bir sokaktan çektiği birkaç resmi tahtaya 1. asar.Öğrencilere sorunun tanımlamasını yapar.2. Sorun hakkında öğrencilerin deneyimlerini paylaşmalarını ya da fikir yü-3. rütmelerini ister.Daha sonra öğrenciler birbirlerinin fikirlerini tartışırlar.4. Son olarak sorunun çözümü için ortaya çözüm önerileri sunulur.5.

Örnek Resimler:

Documents

Türkçe Öğretimi ve Aktif Öğrenme