Eski çağlardan günümüze yabancı dil eğitimi tarihçesi

Hatice sak

Sabahattin zaim ünibersitesiEğitim fakültesi

2011/2012 eğitim-öğretim yılıİngilizce öğretmenliği

Eski çağda yabancı dil öğretimi

Bu süreçte dilbilgisi sezgisel verilmiştir. Yabancı dil, Dili konuşan

kişiler vasıtasıyla ya da o dilin konuşulduğu toplumda yaşamakla mümkün olmuştur.

Sümerler

Akadlarakendi dilleri

olan Sümerceyi öğretmeye

çalışmışlardır. Bu çalışmanın

sonucunda Sümerler en eski dilden-

dile sözlükleri derlediler

.

Hintliler

Hint uygarlığında yabancı dil öğretiminin

çeviriye yönelik

olduğu ve dini amaç

taşıdığı sanılmaktadır

.

Grekler

Greklerde yabancı dil öğretiminin

dilbilgisi ağırlıklı olduğu

anlaşılmıştır. Yabancı dil

öğretiminde dilciler ve

gramerciler etken rol

oynamıştır.

Romalılar

Romalılar çocuklarına

küçüklüğünden başlayarak

iki dilde (Latince ve

Grekçe) eğitim verdiler.

Yabancı dil Papazlar

tarafından Manastırlarda öğretilmiştir.

Orta çağda

yabancı dil

eğitimi

Batıda latince , doğu ve islamülkelerinde ise

yabancı dil olarak arapçaöğrenilmiştir.

Yeni çağda

yabancı dil

eğitimi

Bu dönemde yabancı dil

öğretimi üstüne çalışmalar daha

ziyade sömürgelerde

yapılmıştır. Yapılan

çalışmalar dilin yapısı, temel

sözlük ve becerilerin

ayrımı üzerine yoğunlaşmıştır.

Tüm bu çalışmalar yalnızca

yabancı-dil kullanarak

öğretim üzerinedir.

Cumhuriyet öncesi

dönemde dil eğitimi

İslamiyet sonrası

Karahanlılaro dönemdeki yabancı dil öğretimi okul öğretiminin içinde yer almaz.

yabancı dilöğretimi farklı dilleri konuşan insanların bir paylaşımı

olarak vuku bulmuştur. Yazı arapça dil türkçedir. Bunun

yanısıra çeviri yaygındır. Eserlerin farklı dillere çevrilmeleri için

basrada çeviri okulu kurulmuştur.

Selçuklukonuşma dili tükçe eğitim dili

farsça ve yabancı dil arapça idi. Arapça eğitimi nehv ve sarf

olarak gramer ağırlıklı verilirdi. Arapça-türkçe sözlük;kaşgarlı

mahmut

osmanlılar

İslamiyet öncesi

O çağlarda yabancı bir dil o toplumun içine katılarak, onlarla yaşayarak

öğreniliyordu.

Osmanlı döneminde önem kazanan yabancı diller ve öğretimi

Arapçatümdengelim metodu

izleniyordu. Bu nedenle öğrenci dili değil kuralları

öğreniyordu.Arapça öğretimi kutsal, tarihsel ve yazınsal metinlerin

anlaşılmasına yönelmiştir.

Farsça Bir çok alanda çok sayıda Farsça

sözcük ve kural Türkçe’ye geçmiştir.Bu sözcük ve kuralları

öğrenmeden Osmanlı Türkçe’siniöğrenmek hemen hemen

imkansızdır.Anadolu’da Farsça tekkelerde, evlerde,konaklarda,

yazarların evlerinde,Mevlevidergahlarında, edebi çevrelerde öğretiliyordu (Demircan, 1988).

Fransızca İlk öğretilen yabancı dil

Fransızca olmuştur.ilk yıllarında dilbilgisi-çeviri yöntemine

benzeyen yöntem uygulanmıştır. Daha sonraları

anadilini taklit ederek öğrenme yöntemine geçiş yapılmıştır

(Demircan, 1988)

Cumhuriyetin ilan edildiği 1923 yılında başlayan devreye denir. Cumhuriyet’in ilanını takiben yabancı dil öğretiminde kullanılan Arapça ve Farsça’nınöğretimine 1927’de son verilmiştir (Demirel, 2003).

Arapça ve Farsça’nın yerini batı dilleri almıştır. Bu dillerin genelini İngilizce , Almanca, Fransızca, İtalyanca ve Latince oluşturmaktaydı.

1924 1927 1935 1941 1950 1960

Almanca √ √ √ √ √ √

Fransızca √ √ √ √ √ √

İngilizce √ √ √ √ √ √

İtaltanca √ √ √ √ √ √

Latince ― ― ― √ √ ―

Arapça √ √ ― ― √ √

Farsça √ ― ― ― √ √

Yukarıdaki tabloda yıllara göre öğretilen yabancı dillerin dağılımınıgöstermektedir. (Demircan, 1988, s.92)

Cumhuriyet’in ilanından sonra her alanda görülen değişimler ve gelişmeler hayatı değiştirmiştir. Bunun sonucunda insanlar daha çok yabancı dil öğrenmeye yönelmişlerdir. Bu yönelik sonucunda bazı dersleri yabanı dille yapan ilk lise Galatasaray Lisesi olmuştur. Galatasaray lisesinin ardından yabancı dille öğrenim yapan başka okullar da açılmıştır.

Bugün yabancı dil öğretimi örgün eğitim kurumlarında zorunlu olarak yapılmaktadır. Yabancı dil öğretimi ilköğretimin 4. sınıfında başlamakta lise sona kadar sürmektedir. Cumhuriyet döneminin başında yabancı dil öğretiminde öncelikle okuduğunu anlama, Türkçe’ye çeviri yapma üzerinde durulurken sonraları kolay, basit cümlelerle konuşmayı sağlayabilme üzerine çalışmalar yapılmıştır. 1924 yılında 5 saat olan yabancı dil dersleri 1949’dan sonra 3 saate düşürülmüştür.

Cumhuriyet döneminde yabancı dil her sınıf için zorunlu bir ders haline gelmiştir. Bununla birlikte okullarda yabancı dil öğretiminden yeterince başarı sağlanamamaktadır.

1988-1989 eğitim öğretim yılında yabancı dil dersleri normal liselerde zorunlu olmaktan çıkmış seçmeli hale getirilmiştir.

1997 yılında öğretim sekiz yıla çıkarılarak yabancı dil dersleri dördüncü sınıftan sekizinci sınıfa kadar sürmektedir.

Yabancı dil öğretiminin, yabancı ve azınlık okullarında yabancı öğretmenler tarafından, Osmanlı okullarında ve Cumhuriyetin ilk yıllarındaki okullarda ise eski mektep hocaları ve o yabancı dili bilen herhangi bir kişi tarafından verildiği görülmektedir.

İlk olarak öğretmen yetiştirmeye 16 Mart 1848 yılında İstanbul'da açılan "Darülmuallimin" (Ögretmen Okulu) ile başlanmıştır. Cumhuriyet döneminde ise orta dereceli okulların ögretmen ihtiyacı uzun süre 1926'da Konya'da kurulan ve 1927 yılından itibaren Ankara'ya getirilen "Gazi Orta Muallim Mektebi"nden karşılanmıştır. 1946 yılında Gazi Egitim Enstitüsü adını alan bu egitim kurumunda başlangıçta sadece pedagoji (egitim bilimleri) bölümü varken, dahasonraları fen ve edebiyat gibi diger bölümler de açılmıştır.

Yabancı dil öğretmeni yetiştirmek amacıyla bu bölümlere 1941 yılında Fransızca, 1944'de İngilizce ve 1947'de de Almanca bölümleri eklenmiştir (Demircan,1988). 1962 yılına kadar iki yıllık egitim veren yabancı dil bölümleri bu tarihten itibaren üç yıla çıkarılmış, 1978 yılında da bütün egitim enstitüleri dört yıla çıkarılarak yüksek öğretmen okullarına dönüştürülmüştür (Demirel, 1991).

Yabancı dil öğretmen kaynakları incelendiğinde ise, bu güne kadar yabancı dil öğretmeni olarak görev yapan öğretmenlerin mezun oldukları eğitim kurumları birbirinden farklılık göstermektedir.

Üniversitelerin yabancı dil öğretmenliği bölümü dışında, diğer bölümlerinde okuyup, A, B, C kuru yabancı dil öğrenimi görenler,

eğitim enstitüsü yabancı dil bölümlerini dışardanbitirenler,

eğitim enstitüsü “yaygın yükseköğretim yaz okulu”nubitirenler,

eğitim enstitüsünde (1978-80) “hızlandırılmış” (1 yıl karşılığında 1-2 ay süreli) öğrenim görenler

MEB tarafından zaman zaman açılan “öğretmen muavinliği” sınavını kazananlar

Daha sonra, İngilizce öğretmen açığını gidermek amacıyla eğitim dili İngilizce olan üniversitelerin diğer bölümlerinden mezun olanlar da öğretmenliğe kabul edilmişlerdir. 2002 yılında başlayan bir uygulama ile de Açık Öğretim İngilizce Öğretmenliği Programı uygulamaya konmuştur.