TÜRKİYE TÜRKİYE TARIMININ AB TARIMININ AB

SINAVISINAVIBurak ERGÜNBünyamin Ersin KÂHYAAnadolu Üniversitesi,İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

1. TÜRKİYE VE AB’DE TARIM SEKTÖRÜNÜN 1. TÜRKİYE VE AB’DE TARIM SEKTÖRÜNÜN EKONOMİDEKİ ÖNEMİEKONOMİDEKİ ÖNEMİ

2. TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNİN TARIMSAL 2. TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNİN TARIMSAL YAPISINDAKİ FARKLILIKLARYAPISINDAKİ FARKLILIKLAR

3. TARIMIN POLİTİKA FARKLILIKLARI3. TARIMIN POLİTİKA FARKLILIKLARI

TÜRKİYE VE AB’DETÜRKİYE VE AB’DE TARIM SEKTÖRÜNÜN TARIM SEKTÖRÜNÜN EKONOMİDEKİ ÖNEMİEKONOMİDEKİ ÖNEMİ

Türkiye ve AB'deki Bazı Göstergelerin KarşılaştırılmasıTürkiye ve AB'deki Bazı Göstergelerin Karşılaştırılması

  EU(15)EU(15) TRTR

TOPLAM ARAZİ (kmTOPLAM ARAZİ (km22)) 3234627 769604

NÜFUS (1000 Yerleşik)NÜFUS (1000 Yerleşik) 379483 69884

ORT. İŞLT. BÜYÜKLÜĞÜ (Ha.)*ORT. İŞLT. BÜYÜKLÜĞÜ (Ha.)* 17,4 5,9

TARIM NÜFUSU (Milyon)*TARIM NÜFUSU (Milyon)* 15,6 20

TARIMDA İSTİHDAM (Milyon)*TARIMDA İSTİHDAM (Milyon)* 7,4 9,4

TOPLAM İSTİHDAMDA TARIMIN PAYI (%)*TOPLAM İSTİHDAMDA TARIMIN PAYI (%)* 5 39

GSMH TARIMIN PAYI (%)*GSMH TARIMIN PAYI (%)* 1,9 14KAYNAK: Eurostat Yearbook 2004, s.44; *http://www.tarim.gov.tr 2001

Tarım Ürünlerinin Dış Tarım Ürünlerinin Dış Ticaret Açısından Ticaret Açısından KarşılaştırılmasıKarşılaştırılması

Türkiye ve AB'deki Dış Ticaret Göstergelerinin KarşılaştırılmasıTürkiye ve AB'deki Dış Ticaret Göstergelerinin Karşılaştırılması

 

GSMH GSMH TARIMIN TARIMIN PAYI (%)*PAYI (%)*

20012001

İHRACATTA İHRACATTA TARIMIN PAYI TARIMIN PAYI

(%)(%)20032003

İTHALATTA İTHALATTA TARIMIN PAYI TARIMIN PAYI

(%)(%)20032003

EU(15)EU(15) 1,9 7,5 10,5

TRTR 14 7,83 4,18KAYNAK: http://www.tarim.gov.tr, * Eurostat Yearbook 2004, s.44

Türkiye’nin AB İle Tarım Ürünleri Dış TicaretiTürkiye’nin AB İle Tarım Ürünleri Dış Ticareti

İhracat(milyon $)

İthalat(milyon $)

Fark(milyon $)

İhracat/İthalat

1994 1.647 185 1.462 8,90

1995 1.965 790 1.175 2,49

1996 1.854 675 1.179 2,75

1997 2.037 512 1.525 3,98

1998 1.941 477 1.464 4,07

1999 1.900 489 1.411 3,89

2000 1.483 474 1.009 3,13

2001 1.919 903 1.016 2,13

2002 2.188 771 1.417 2,84

2003 1.992 941 1.051 2,12

Kaynak: YÜCER Ahmet, “AB Üyeliğinin Türk Tarımına Olası Etkileri” , Türktarım Dergisi, S.163, Mayıs - Haziran 2005

Türkiye’nin AB İle Tarım Ürünlerinin İhracat / Türkiye’nin AB İle Tarım Ürünlerinin İhracat / İthalat Oranıİthalat Oranı

Kaynak: YÜCER Ahmet, “AB Üyeliğinin Türk Tarımına Olası Etkileri” , Türktarım Dergisi, S.163, Mayıs - Haziran 2005

Türkiye’nin AB İle Tarım Ürünlerinin İhracat/ İthalat OranıTürkiye’nin AB İle Tarım Ürünlerinin İhracat/ İthalat Oranı

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003Yıllar

İhracat/ İthalat

TÜRKİYE VE AB TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNİN TARIMSAL ÜLKELERİNİN TARIMSAL

YAPISINDAKİ YAPISINDAKİ FARKLILIKLARFARKLILIKLAR

Arazi Kullanımı Arazi Kullanımı ve ve

Tarımsal İşletme SayısıTarımsal İşletme Sayısı

Türkiye ve AB Ülkelerinde Çeşitli İşletme Büyüklük Gruplarındaki Tarım İşletmeleri ve Ekilen Alanlar

İşletme İşletme Büyüklüğü Büyüklüğü (Hektar)(Hektar)

Türkiye Türkiye 11 AB(15)AB(15)22 AB OrtalamasıAB Ortalaması

İşletme Sayısıİşletme Sayısı İşletme Sayısıİşletme Sayısı İşletme Sayısıİşletme Sayısı

0–50–5 177.893 3.903.270 260.218

5–105–10 290.3271.525.630 101.709

10–2010–20 539.507

20–5020–50 950.539 738.450 49.230

>50>50 559.999 603.390 40.226

ToplamToplam 3.021.190 6.770.740

Kaynak: 1 D.İ.E. 2001 Genel Tarım Sayımı (2004), 2 http://epp.eurostat.cec.eu.int 2000.

Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Tarım Arazisi Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Tarım Arazisi

Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Tarım Arazisi

0,450,45

0,500,50

0,550,55

0,600,60

0,650,65

Yıllar

EU(15)EU(15) 0,53 0,53 0,53 0,53 0,53 0,52 0,53 0,52 0,53 0,52

TRTR 0,62 0,62 0,62 0,62 0,62 0,62 0,61 0,61 0,60 0,60

19941994 19951995 19961996 19971997 19981998 19991999 20002000 20012001 20022002 20032003

Kaynak: www.fao.org

Toplam Kullanılan Traktör Sayısı / Kullanılan Ekilebilir Arazi Toplam Kullanılan Traktör Sayısı / Kullanılan Ekilebilir Arazi (Adet / Hektar) (Adet / Hektar)

Toplam Kullanılan Traktör Sayısı / Kullanılan Ekilebilir Arazi Toplam Kullanılan Traktör Sayısı / Kullanılan Ekilebilir Arazi (Adet / Hektar)(Adet / Hektar)

0102030405060708090

100

Yıllar

EU(15) 95 94 93 94 94 94 94 94 95TR 32 33 36 37 38 40 40 40 43

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Kaynak: www.fao.org

Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Biçer Döver SayısıKullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Biçer Döver Sayısı (Hektar / Adet)(Hektar / Adet)

Kaynak: www.fao.org

Kullanılan Ekilebilir Arazi / Kullanılan Biçer Döver Sayısı ( Hektar / Adet )

0,000,00

0,500,50

1,001,00

1,501,50

2,002,00

2,502,50

Yıllar

EU(15)

TR

EU(15)EU(15) 1,37 1,39 1,41 1,45 1,46 1,47 1,46 1,46 1,46

TRTR 1,94 2,04 1,96 1,95 1,93 1,89 1,97 2,08 1,99

19951995 1996 19971997 19981998 19991999 20002000 20012001 20022002 20032003

Tarımsal Sulama Alanı Tarımsal Sulama Alanı

Tarımsal Sulama Alanı / Kullanılan Ekilebilir AraziTarımsal Sulama Alanı / Kullanılan Ekilebilir Arazi

0,000,00

0,050,05

0,100,10

0,150,15

0,200,20

0,250,25

YıllarYıllar

EU(15) 0,17 0,17 0,17 0,17 0,17 0,18 0,18 0,18 0,18 0,18

TR 0,17 0,17 0,17 0,17 0,18 0,19 0,20 0,21 0,22 0,22

19941994 19951995 19961996 19971997 19981998 19991999 20002000 20012001 20022002 20032003

Kaynak: www.fao.org

Demografik YapıDemografik Yapı

Toplam Tarımsal İşgücü Hacmi (x1000)(AWU) Toplam Tarımsal İşgücü Hacmi (x1000)(AWU)

Toplam Tarımsal İşgücü Hacmi(1000AWU)Toplam Tarımsal İşgücü Hacmi(1000AWU)

0

20002000

40004000

60006000

80008000

1000010000

YıllarYıllar

EU(15)EU(15) 7508,7 7265,2 7063,5 6893,3 6760,8 6512,7 6300 6197,6 6020,4 5856,7

TRTR 8812,5 9080 9259 8837 9039 8855,5 7769 8089 7458 7165

19941994 19951995 19961996 19971997 19981998 19991999 20002000 20012001 20022002 20032003

Tarımda İstihdam Yapısı Tarımda İstihdam Yapısı

 

Tarımda İstihdam YapısıTarımda İstihdam Yapısı

%%

Ücretli ÇalışanÜcretli Çalışan Kendi Hesabına Kendi Hesabına ÇalışanÇalışan

ErkekErkek KadınKadın ErkekErkek KadınKadın

EU(15)EU(15) 27 10,9 45 17,1

TRTR 7,2 3,5 68.6 16,8Kaynak: Eurostat Yearbook 2004, s.129; DİE (2004), Hane halkı İşgücü Anketi’nin Sitesi, http://lmisnt.pub.die.gov.tr/die/plsql/lmwebtur.lmwebform; 22: ; DİE (2005), Hanehalkı İşgücü Anketi 2004 Yılı Sonuçları, DİE Haber Bülteni No.49, Mart, Ankara.

TARIMSAL POLİTİKA TARIMSAL POLİTİKA FARKLILIKLARIFARKLILIKLARI

Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası

Roma Antlaşması ve Ortak Tarım Politikası

Ortak Tarım Politikası(OTP), AB’nin ilk ortak politikasıdır.

1962 yılında ilk ortak piyasa düzeninin oluşturulması ile resmen hayata geçirilmiştir.

OTP, 3 temel ilke üzerine yapılanmıştırOTP, 3 temel ilke üzerine yapılanmıştır ::

Tek Pazar

Topluluk tercihi

Ortak mali sorumluluk

Ortak Tarım Politikası’nın İşleyişi Ortak Tarım Politikası’nın İşleyişi

Karar Mekanizması Karar Mekanizması

Ortak Piyasa Düzenlemeleri Ortak Piyasa Düzenlemeleri

Pazar ve Fiyat Mekanizmaları Pazar ve Fiyat Mekanizmaları

Yapısal Politikalar Yapısal Politikalar

Finansman Mekanizması Finansman Mekanizması

Türkiye’nin AB Ortak Tarım Türkiye’nin AB Ortak Tarım Politikalarına UyumuPolitikalarına Uyumu

Katılım Ortaklığı Belgeleri

Türkiye'den Kısa Dönemde İstenenlerTürkiye'den Kısa Dönemde İstenenler

• Arazi ve çiftçi kayıt sisteminin kurulması

• Hayvan kimlik sisteminin yerleştirilmesi

• Bitki pasaportu getirilmesi

• Tarım piyasalarının izlenmesi, düzeltilmesi

• İleri Laboratuar testlerinin yapılması

Türkiye İçin Katılım Ortaklığı Belgesi 2005 :

AB kırsal kalkınma araçlarının işletilmesi için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ve uygun idari yapıların oluşturulması

Türkiye'den Orta Dönemde İstenenler

Katılım Ortaklığı Belgesi(KOB) 2003 :

• Tarım ve kırsal kalkınma politikaları alanlarında mevzuat uyumu • Gıda tesislerinde AB standartlarının uygulanması • Test ve teşhis olanaklarının iyileştirilmesi

• Ortak balıkçılık politikası mevzuatına uyum

• Balıkçılık sektöründe kapasite artışının sürdürülmesi

• Balık ve su ürünlerinde kalite standardı ve güvenilirliğin sağlanması

Katılım Ortaklığı Belgesi 2005

Başta arazi parsel tanımlama sistemi olmak üzere, Bütünleştirilmiş İdare ve Denetim Sistemi’nin oluşturulmasına ilişkin çalışmaların devam ettirilmesi

Katılım Ortaklığı Belgesine Cevap Olarak

Yatay Düzenlemelere Uyum Grubu

Veteriner Sağlık GrubuBitki Sağlığı Grubu

Gıda Kontrol GrubuBalıkçılık Grubu

Kırsal Kalkınma ve Ormancılık GrubuOrtak Piyasa Düzenlerine Uyum Grubu

Avrupa Avrupa Komisyonu Komisyonu

Türkiye İlerleme Türkiye İlerleme RaporuRaporu

Türkiye için kısa vadeden orta vadeye kadar geçen sürede temel öncelik, tarım sektörünü yeniden yapılandırıp, modernize etmek ve kırsal kesimde alternatif istihdam olanakları yaratmaktır.

Avrupa Komisyonu Türkiye 2005 İlerleme Raporu Avrupa Komisyonu Türkiye 2005 İlerleme Raporu

Çiftçilerin ve ekili alanların kaydedilmesi işleminin tamamlanması, tarım istatistiklerinin geliştirilmesi ve güncelleştirilmesi tavsiye edilmektedir

Türkiye’nin OTP’ye Uyumu Sürecinde Türkiye’nin OTP’ye Uyumu Sürecinde İzleyebileceği Politikalarİzleyebileceği Politikalar

• Arazi, çiftçi ve ürün kayıt sistemleri ile tarım veri tabanı oluşturulmalıdır. Coğrafi Bilgi Sistemi ve Tarımsal Muhasebe Veri Ağı geliştirilmelidir.

• Tarımdaki istihdam alternatif sektörlere kaydırılarak azaltılmalıdır.

• Tarım sektöründe ölçek ekonomilerinin yakalanması; devletin belli bir boyutun üstündeki işletmelere teşvik vermesiyle sağlanmalıdır.

• Tarımda teknoloji kullanımının yaygınlaştırılması, üreticilerin bilinçlendirilmesi ve nitelikli işgücü ile verimlilik arttırılmalıdır.

• Doğrudan ürün desteği ve teşviklerden çiftçinin daha fazla yararlanabilmesi için destek ve teşviklerin ihtiyaç ve kapasiteye uyumlu olması gereklidir.

• Üretici birlikleri iyileştirilerek organizasyon yapılarına işlerlik kazandırılmalıdır.

• Kırsal alanların sosyo-ekonomik yapıları geliştirilerek kentlerdeki nitelikli işgücü sektöre aktarılmalıdır.

Kırsal Kalkınma Kırsal Kalkınma Eşleştirme Eşleştirme

ProjesiProjesi  

Kırsal Kalkınma Projesi 2 Kısımdan Oluşmaktadır :

• Kırsal Kalkınma Planının etkin bir şekilde uygulaması için kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi

• Kırsal Kalkınma Planının hazırlanmasına destek

Bölüm1: Kurumsal Çerçeve ve Yol Gösterici İlkelere Yönelik Faaliyetler

Bölüm 2: Eğitim ve Bilgilendirme Faaliyetleri

SONUÇSONUÇ

Teşekkürler