Geniş alanlarda görülen atmosfer olaylarının uzun yıllar ortalamasına (30 – 50 yıl )iklim denir.

Bir Bölgenin ikliminde etkili olan faktörler:

- Enlem - Yükselti - Denize göre – Konum - Eğim - Bakı

- Karasallık - Basınç merkezleri - Dağların uzanış doğrultusu

TÜRKİYE’DE İKLİM

Matematik Konum

Güneş ışınları hiçbir zaman dik gelmez

Dört mevsim koşulları yaşanır.

Ilıman kuşakta bulunur

Batı rüzgarları kuşağındadır.

Kuzey yönlü hava kütleleri sıcaklığı düşürür, güney yönlüler arttırır.

Yağışlar çoğunlukla cepheseldir.

Türkiye’nin iklimini etkileyen faktörler:

Özel Konum •Etrafındaki denizlerin etkisi•Yeryüzü şekillerinin etkisi

* Yükselti* Dağların Uzanışı* Bakı

.Etrafındaki kara kütlelerinin etkisi.Etrafındaki Basınç Merkezlerinin etkisi

Türkiye’de sıcaklık: Sıcaklığı etkileyen faktörler:Enlem , Yükselti , Denizellik – Karasallık

İndirgenmiş sıcaklık yükseltinin 0 m kabul edilmesiyle bulunur.

Türkiye’de don Olayı: Akdeniz Bölgesi 1 – 2 gün Ege Bölgesi 9 gün Marmara Bölgesi 21 gün Karadeniz Bölgesi 12 gün

Don olayı batıdan doğuya doğru artmaktadır(yükselti nedeniyle) Afyon 70,Konya 86,Kars 180 gün

TÜRKİYE’DE İKLİM ELEMANLARI

Türkiye’de Güneşlenme Süresi:

Türkiye’de Basınç ve rüzgarlar: Atmosferi oluşturan gazların yeryüzüne yaptığı

etkiye hava basıncı denir.

Basıncı etkileyen faktörler: ◦ Sıcaklık ◦ Yükselti ◦ Yerçekimi ◦ Yoğunluk

LODOSKIBLE

GÜNBATISI

SAMYELİ

GÜN DOĞUSU

KARAYELYILDIZ POYRAZ

İZANDA A.B. SİBİRYA Y.B.

ASOR Y.B. BASRA A.B.

KaYıP SaKaL

Sibirya Yüksek Basıncı: Termik kökenlidir. Kışın etkilidir.

Asor Yüksek Basıncı Dinamik kökenlidir.Daha çok yazın etkilidir. Yazların kurak geçmesine neden olur.

Basra Alçak Basıncı: Termik kökenlidir. Yazın etkilidir. Özellikle güneydoğu’da

İzlanda Alçak: Dinamik kökenlidir. Daha çok kışın etkilidir. Kışları yağışlı ve ılık geçirmemizi sağlar.

Fön rüzgarı:

200 m de 1° sıcaklık düşer 100 m de 1 ° sıcaklık artar.

   

Kurutucu etki yapar. Nem açığı oluşur. Karlar erken erir.

Ülkemizde Doğu Karadeniz ( Rize çevresi ) ve Toroslar’da görülür.

Türkiye’de Nemlilik ve yağış:

Atmosferdeki su buharına nem denir. Mutlak Nem: 1 m³ havada var olan nemdir.

Maksimum Nem: 1 m³ havanın alabileceği en fazla nem miktarıdır.

Bağıl Nem: Mutlak nemin maksimum neme oranıdır. % olarak ifade edilir.

Yaz aylarında bağıl nemin yüksek olduğu yerler.

Yaz aylarında bağıl nemin en düşük olduğu yerler.

Yıl boyunca mutlak nemin en yüksek olduğu yerler.

Yamaç yağışlarının en yaygın görüldüğü yerler.

Konveksiyonel yağışların görüldüğü yerler

Cephe yağışlarının görüldüğü yerler. Ülkemizde en yaygın görülen yağışlardır.

ÜLKEMİZDE GÖRÜLEN İKLİM TİPLERİ

AKDENİZ İKLİMİ

İÇ ANADOLU TİPİ KARASAL İKLİMİ

G.D.A. TİPİ KARASAL İKLİMİ

ERZURUM-KARS TİPİ SERT KARASAL İKLİMİ

SONBAHAR

İLKBAHAR

KIŞ

KIŞ

YAZ

AKDENİZ İKLİMİ KARADENİZ İKLİMİ

Yazlar sıcak ve kurak kışlar ılık ve yağışlı.

Yağışların mevsimlere dağılımı KIŞ , sonbahar, ilkbahar, yaz

Yazları serin, kışları ılık dört mevsim yağışlıdır.

Yağışların mevsimlere dağılımı SONBAHAR, kış,yaz,ilkbahar

İÇ ANADOLU TİPİ KARASAL İKLİMİ

GÜNEYDOĞU TİPİ KARASAL İKLİM

Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır.

Yağışların mevsimlere dağılımı İLKBAHAR , kış, sonbahar, yaz

Yazlar sıcak ve kurak , kışlar serin ve yağışlıdır.Yağışların mevsimlere dağılımı KIŞ , sonbahar , ilkbahar, yaz

ERZURUM-KARS TİPİ SERT KARASAL İKLİM

Yazları serin ve yağışlı , kışları soğuk ve kar yağışlı. Yağışların mevsimlere dağılımı YAZ , İlkbahar , sonbahar , kış

SORU- Aşağıda Türkiye'nin iklim özellikleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi matematik konum ile açıklanamaz?

A) Türkiye'nin kıyı bölgeleri arasında görülen sıcaklık farkıB) Yazın Sinop'tan Mersin'e gidildikçe sıcaklığın artmasıC) Türkiye'de Akdeniz iklim özelliklerinin görülmesiD) Kış mevsiminde cephe yağışlarının etkisinde kalmasıE) Türkiye'nin iç kesimlerinde yağışın az olması

SORU- Aşağıdaki haritalarda, Türkiye'de yıllık güneşlenme süreleri

ile indirgenmiş yıllık ortalama sıcaklıkların dağılışı gösterilmiştir.

Bu haritalardaki bilgilerle ilgili olarak aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur? A) Güneşlenme süresi ile sıcaklık arasında ters orantı vardır.B) Güneşlenme süresi azaldıkça sıcaklık artmaktadır.C) Güneşlenme süresi arttıkça sıcaklık azalmaktadır.D) Güneşlenme süresi kıyılarda fazla iç kesimlerde azdır.E) Sıcaklık dağılışı dağların uzanış yönünden etkilenmiştir.

SORU- Bir ülkede iklimin çeşitli olmasında özel konumun doğrudan etkisi vardır.

Türkiye'nin tamamında karaların deniz seviyesinde ve engebesiz olduğu düşünülürse aşağıdakilerden hangisi yanlış olur?

 A) Gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark az olur.B) Tropik ürünler yaygın olarak yetiştirilir.C) Ulaşım ağı daha fazla gelişir.D) Ekili dikili alanlar daha geniş olur.E) Güneyden kuzeye doğru sıcaklıklar azalır.

SORU- Aşağıda Türkiye'nin Temmuz ayı indirgenmiş izoterm haritası verilmiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenirse yanlış olur?

A) En düşük sıcaklıklar kuzey kıyılarda görülür.B) En yüksek sıcaklıklar Güneydoğu Anadolu'da görülür.C) Türkiye'nin doğusunda sıcaklık değerlerinin dağılışı enleme uyar.D) Türkiye'nin güneyi ile kuzeyi arasında yaklaşık 10°C lik sıcaklık farkı vardır.E) Doğu Anadolu'da sıcaklık değerlerinin dağılışında yükseltinin etkisi önemlidir.

MUZAFFER ADEM COĞRAFYA ÖĞRETMENİ