Upload
noma
View
260
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Türkiye’deki Kistik Fibrozis Mutasyonları. Prof. Dr. Deniz Doğru Ersöz Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Ünitesi. KF Genetiği. KF geni 7. kromozomun uzun kolunda Bu gende 1500’den fazla mutasyon (1604). KF geni. KF geni 1480 amino asitlik bir protein sentezler - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Türkiye’deki Kistik Fibrozis Mutasyonları
Prof. Dr. Deniz Doğru ErsözHacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Göğüs Hastalıkları Ünitesi
KF Genetiği
• KF geni 7. kromozomun uzun kolunda
• Bu gende 1500’den fazla mutasyon (1604)
KF geni
KF geni 1480 amino asitlik bir protein sentezler“KF transmembran regülatör (KFTR) protein”
KFTR
KFTR mutasyonları
Ağır Hafif
Türkiye’de Kistik Fibrozis
• 24 merkez ve 70 doktor KF ile ilgileniyor
• KF doğum prevalansı: 1/3000
• Tanı alamayan 5000 KF hastası olduğu tahmin ediliyor
• Ulusal veri sistemi hazırlandı
• 2007 ‘de 35 merkeze mektup yazıldı, 10 cevap
Türkiye’de Kistik FibrozisÜniversite Hasta sayısı %
Hacettepe 318 45.8Marmara 195 28Dokuz Eylül 49 7Ege 39 5.6Çukurova 37 5.3Akdeniz 14 2Erciyes 10 1.4Uludağ 17 2.4Celal Bayar 7 1Ankara 5 0.7Harran 3 0.4
Total 694 100
KF mutasyonları
26%
74%
BilinmeyenBilinen
Bilinen KF mutasyonları
22%
46%
32%
F508del/F508del
F508del/diğer
Diğer/diğer
Mutasyon Sıklık %
Delta F508 173 29.6
1677delTA 24 4.1
N1303K 22 3.8
G85E 12 2.1
W1282X 7 1.2
G542X 9 1.5
I148T 4 0.7
2789+56A 4 0.7
2183AAG 3 0.5
R1066L 2 0.3
A46D 2 0.3
Ex2del 2 0.3
R347P 2 0.3
L812X 1 0.2
Mutasyon Sıklık %
E831X 1 0.2
S1235R 1 0.2
G551D 1 0.2
621+1G>T 1 0.2
E92K 1 0.2
3199del6 1 0.2
833AA>G 1 0.2
D1152 1 0.2
R343W 1 0.2
183AAG 1 0.2
1853C 1 0.2
435insA 1 0.2
W1282X 1 0.2
Total 584 100
Mutasyon dağılımı
Türk KF hastalarında KFTR mutasyonu saptama sıklığı
Yıl Hasta Saptanan Mutasyon Yazarlar Merkez mutasyon saptama sayısı (n) (%)
1995 67 …. 34.6 YılmazAnkara
1997 6 7 53.8 Angelicheva Bulgaristan1998 73 18 52.2 Onay İstanbul2001 98 27 56.5 Onay İstanbul2002 83 36 75 Kılınç İstanbul2008 31 62.4 Lakeman Hollanda
Türk KF hastalarında Delta F508 mutasyonu sıklığı
Yıl Hasta DF508 Yazarlar Merkez(n) (%)
1990 15 27 Hundreiser Almanya1993 25 20.3 Köprübaşı İzmir1995 67 28.4 Yılmaz
Ankara1997 6 46 Angelicheva Bulgaristan1998 73 18.8 Onay İstanbul2001 98 25 Onay İstanbul2002 83 23.5 Kılınç İstanbul2007 499 29.6 ........ Türkiye
Türk KF hastalarında diğer mutasyonların sıklığı
Onay, et al, 2001
Türk KF hastalarında diğer mutasyonların sıklığı
Kılınç, et al, 2002
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı Moleküler Genetik Tanı Laboratuarı’nda
INNO-LiPA, CFTR17 ve CFTR19 kitleri kullanılarak
36 KFTR mutasyonunun taranması yapılmaktadır
Mutasyon saptanamayan alileler için doğum öncesi tanı işleminde KFTR geninde bulunan polimorfik belirleyiciler (IVS6a-GATT, TUB18:intron 18 3601-65 A/C, TUB20 :intron 20 4006-200 A/C ) ile indirekt tanı analizi yapılmaktadır
HÜTF Mutasyonların Sıklığı Mutasyonlar Sıklığı %
delF508 25.221677delTA 5.22N1303K 4.252789+5GA 3.05G85E 3.82G542X 2.622183AA-G 2.07 R334W 1.4W1282X 1.0Diğerleri ≤ 1
•Yılmaz E, et al. Study of 17 mutations in Turkish cystic fibrosis patients. Human Heredity 1995; 45;175-177. •Dayangaç D, et al. Mutations of the CFTR gene in Turkish patients with congenital bilateral absence of the vasdeferens. Hum Reprod 2004;19:1094-1100.
CBAVD olan 51 erkek hasta 27 KF mutasyonu Mutasyon bulma oranı %72.5 2/3 hastada her iki kromozomda CF mutasyonu En sık IVS8-5T ve D1152H mutasyonu
Türkiye’de KF Türkiye, Avrupa ve Asya’nın birleştiği, göçün sık olduğu
yerde
Populasyon çok eski
Türkiye, büyük göç hareketlerinin olduğu yol üzerinde olmuştur; birçok değişik uygarlık ve değişik populasyonlara ev sahipliği yapmıştır
Türkiye, coğrafik yerleşim ve tarihi geçmişi nedeniyle genetik köprü görevi görmüştür
Ülkenin bu yerleşim ve tarihi, Türk populasyonunda görülen yüksek heterojeniteyi açıklamaktadır
Türkiye’de KF KF hastalığının sık olması beklenir, fakat muhtemelen tanı
konulamıyor
Türk populasyonunun KF moleküler genetiği hakkında çok az şey biliyoruz
En sık görülen mutasyon bilinmiyor
DF508 sıklığı düşük
Diğer ülkelerde sık görülen mutasyonlar değil, çok sayıda daha değişik mutasyonlar görülüyor
Akdeniz ülkelerinin mutasyon çeşitlerine benzer mutasyonlar
Türkiye’de KF Akdeniz bölgesinde mutasyonların heterojenitesi
çok yüksek
Anadolu bölgesindeki populasyondaki genetik heterojenite daha sık
Türkiye populasyonu en sık genetik heterojeniteye sahip
27.177 kromozomdaki coğrafik dağılım 29 Avrupa ülkesi 3 tane kuzey Afrika ülkesi Avrupa’da 272 değişik mutasyon saptanmış 25 ülkeden 63 laboratuar/ülke anket doldurmuş M Özgüç, A Göçmen, H Erdem (Hacettepe
Üniversitesi, Ankara), Türkiye
DF508 mutasyonu en sık Danimarka’da (87.2%)en az Türkiye’de (21.3%)
DF508 sıklığıKuzey ve orta Avrupa ülkelerinde 72.8%, Akdeniz bölgesinde 56.8%.
• Akdeniz ülkeleri arasında Cezayir, İsrail, Tunus ve Türkiye’de DF508 en az sıklık
Avrupa’daki en sık 3 mutasyon T (DF508, G542Xve N1303K) birçok ülkede mevcut
Avrupa’daki değişik KF mutasyonlarının coğrafik dağılımı, bu mutasyonların Akdeniz bölgesinde çok heterojen dağıldığını gösteriyor
Türkiye’de KF Türkiye’de KF’in genetik tanısı çok zor
KFTR genindeki heterojenite çok sık
Mutasyonların %60’ının tanınması ve haplotip analizi ile Türkiye’de genetik danışma şansı artacaktır
KF populasyon taraması çok zor gibi görünmektedir