DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY

TurSEFF: Türkiye’deki Kojen, Trijen ve Enerji Gelişim

Projeleri için Güzel bir Finansman Kaynağı

TÜRKOTED Konferansı

İstanbul, 17 Aralık 2015

Salih Türkay

Sunum İçerikleri

1. TurSEFF programı

2. Sanayide ve ticari binalarda

enerji denetimleri

3. Kojenerasyon ve Tri-

jenerasyon piyasası

4. TurSEFF kapsamında

Kojenerasyon ve Tri-

jenerasyon finansmanı

5. Sonuçlar

2

DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY

TurSEFF Programı

Türkiye Sürdürülebilir Enerji Finansman

Programı (TurSEFF)

• Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD)

sürdürülebilir enerji girişiminin bir parçasıdır.

• Avrupa Birliği ve Temiz Teknoloji Fonu (CTF)

tarafından desteklenmektedir.

4

Programın hedefleri nelerdir?

KOBİ ölçeği özelinde, ekonomideki temel sektörlerde enerji verimliliğini arttırarak enerji güvenliğini sağlamak.

Fosil bazlı yakıtlara bağımlılığı azaltarak temiz enerjiye geçişi desteklemek ve enerji gereksiniminin sürdürülebilir çevresel etkiyi de göz önüne alarak karşılanması konusuna odaklanarak sera gazı salınımını azaltmak

Enerji verimliliği yatırımlarının geliştirilmesi ve finansmanında özel sektörün katılımını arttırmak yoluyla kayda değer bir etki sağlamaktır.

5

TurSEFF paydaşları kimlerdir?

6

265M $’lik Fon

Özel K

redi P

rogra

mı

KOBİ ler –

Enerji

Verimliliği ve

Yenilenebilir

Enerji

Projeleri

ÜcretsizTeknik

Destek Paketi

Doğrulama

Danışmanı

Hangi tip krediler mevcut?

7

(1)• Endüstri için Enerji Verimliliği Kredileri (KOBİ’ler

için)

• (5 Milyon Euro’ya kadar)

(2)

• Ticari Binalar için Enerji Verimliliği Kredileri(KOBİ’ler için)

• (5 Milyon Euro’ya kadar)

(3)• Küçük Ölçekli Kredi (LEME-LESI) (KOBİ’ler için)

• (250,000 Euro’ya kadar)

(4)• Tedarikçi Kredileri (KOBİ’ler için)

• (1 Milyon Euro’ya kadar)

(5)• Satıcı Kredileri (Son kullanıcılar KOBİ olmalı)

• (5 Milyon Euro’ya kadar)

Enerji Verimliliği ve Yenilenebilir Enerji Projeleri

Ana aktivitelerimiz nelerdir?

İşletme

• TurSEFF için düzenlenen teknik kriterlerin açıkça tanımlanmış, sürekli olarak uygulanmış ve güncellenmiş olmasını sağlama

• TurSEFF programının koordinasyonu sağlama

• Verimli bir takip, izleme, işletme ve raporlama sistemi kurma

• TurSEFF projelerini izleme

• Doğrulama aşamasında, doğrulama danışmanları ve katılımcı bankalara bütün gerekli yardım ve desteği sağlama

• AİKB’ye TurSEFF programı gelişimi konusunda periyodik raporlar hazırlama (aylık ve çeyrek dönemlik)

KB ilişkileri

• Katılımcı Bankaların kredi birimleri için eğitim düzenleme

• Katılımcı bankaların yerel şubeleri ile birlikte çalışarak yatırımcılara daha iyi bir şekilde ulaşma

• Yeni kredi olanakları ve finansman planları geliştirme

• Banka kredi birimleri için teşvik planı geliştirme

8

Pazarlama ve Mühendislik

Pazarlama

• Kamu bilincini artırma, katılımcı bankalar ve enerji piyasasındaki diğer paydaşlar vasıtasıyla pazarlama kampanyaları düzenleme

• Projeler kapsamında paydaşları, TurSEFF ve enerji kullanımı konusunda bilgilendirmek amacıyla aktiviteler düzenleme

• Elverişli bir proje takip çizelgesi (Pipeline) geliştirilmesini destekleme

• Bakanlıklar ve diğer devlet daireleriyle enerji konusunda çalışmalar yürütme

• Pazarlama malzemelerini hazırlama ve dağıtma

Mühendislik

• Yararlanıcılara ücretsiz teknik destek sağlama (örn. Endüstri ve binalar için enerji denetimi, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji konusunda destek)

• Büyük ölçekli projeler için proje değerlendirme raporları (PAR) hazırlama

• Uygun Malzeme ve Ekipman Listesi (LEME) ve Uygun TedarikçiListesi’ni (LESI) tasarlama, belirleme ve düzenli olarak güncelleme

• Yerel kuruluşlar ve yerel mühendisler/enerji denetçiler/mimarlar ve tasarımcılar için enerji yönetimi eğitimi düzlenleme

9

Proje geliştirme aşamaları

Proje kaynağı

Proje taranması

Proje hazırlanması

Proje değerlendirilmesi

Proje finansmanı

Proje uygulanması

Proje doğrulanması

10

Proje Danışmanı Doğrulama

DanışmanıKB Yararlanıcı

TurSEFF piyasadaki risklerin ve bariyerlerin

azaltılmasına nasıl yardımcı olabilir?

• Rekabetçi fiyatlandırma;

• LEME-LESI listeleri sayesinde küçük ölçekli projelere destek sağlama

(kredi miktarı 250,000 EUR’dan az olma koşuluyla)

• Hızlı değerlendirme süreci (eğer yeterli bilgi mevcutsa)

• Sağladığımız teknik destek bankalar ve son kullanıcılar için ücretsizdir.

• Geniş çaplı teknik destek:

– Yoğun enerji tüketimi olan müşterilerimize (endüstriyel veya ticari bina) özel enerji

incelemeleri;

– Enerji Yönetimi eğitimleri:• Yararlanıcılar

• Katılımcı Bankalar

• Mühendisler ve Mimarlar (eğitimle)

• Yerel Gelişim Ajansları(eğitimle)

– Müşteriye teknik destek sağlayarak projelerin bankaya sunulmasını sağlamak.

11

TurSEFF internet sayfası

12

www.turseff.org

Küçük Ölçekli Projeler (EUR 250,000’a kadar)

LEME-LESI sayfamızı ziyaret edebilirsiniz!

http://www.turseff.org/tr/sayfa/giris

13

TurSEFF internet sayfası – Hızlı başvuru

formu

14

Hızlı başvuru formu potansiyel yararlanıcılar

tarafından sıklıkla kullanılmaktadır

TurSEFF internet sayfası – sektör broşürleri

15

Neredeyse 20 farklı sektör için özel hazırlanmış

broşürlerimize internet sayfamızdaki yüklemeler

bölümünden ulaşılabilir.

TurSEFF web sayfası – Sık Sorulan Sorular

16

Sık Sorulan Sorular (S.S.S.) sekmesi sayesinde

aradığınız cevaplara kolayca ve hızlıca ulaşabilirsiniz!

TurSEFF kapsamında gerçekleştirilen Enerji

Verimliliği finansmanları:

17

TurSEFF kapsamında finanse edilen 300 milyon

Avro’nun,

210 milyon’unu Enerji Verimliliği projeleri oluşturuyor.

Elde edilen primer enerji

tasarrufuları Türkiye’de yaşayan 1.2

milyon insanın elektrik tüketimine

eşit.

Elde edilen CO2eq emisyon tasarrufu,

80 bin arabanın karbon salınımına

eşit.

İmalat, Tekstil, İnşaat

önde gelen sektörler arasında!

Hangi enerji verimliliği projeleri TurSEFF

kapsamında finanse edilebilir?

18

Şu ana kadar birçok türde teknoloji

TurSEFF kapsamında finanse edildi.

Birincil enerji tasarrufu sağlanan ana

projeler Makina değişimi, izolasyon ve

kojenerasyon alanlarında gerçekleştirildi.

TurSEFF kapsamındaki EV projelerinin

bölgesel kapsamları

19

Marmara, Ege ve İç Anadolu kredi tahsisi bakımından en aktif

bölgeler oldu.

Marmara: %43

Ege: %28

İç Anadolu: %15

Akdeniz: %8

Güneydoğu ve Doğu Anadolu: 6%

Karadeniz: %1

20

Kojen.+Trijen. kullandırım dağılımı

€ 0

€1,000,000-€3,000,000

€3,000,000-€5,000,000

€5,000,000+

Göstergeler

DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY

TurSEFF Kapsamında Enerji Verimliliği

Olanaklarını Belirlemek için Sanayide ve Ticari

Binalarda Enerji Denetimleri

TurSEFF kapsamında sanayide ve binalarda

enerji denetimleri

22

Kobi

TurSEFF Takımı

Banka

Endüstriyel Müşteriler AİKB tarafından

onaylanmış ücretsiz denetimleri

Ticari Bina Müşterileri AİKB tarafından

onaylanmış ücretsiz denetimleri

Müşteriler için yapılan ön inceleme:

a)Yoğun enerji kullanan tesisler

b)Kısa süre içinde EV projelerine yatırım için

ilgi

c)Yönetimin taahhütü

d)Yüksek çalışma süresi

e)Orta-yüksek enerji maliyetleri

1,677

318

88

541

248

478

167

349

84 54

217 165

715

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800

Co

ge

ne

rati

on

Co

mp

ress

ed

air

FMC

S

Fue

l sw

itch

He

at P

um

p

He

at r

eco

very

He

atin

g sy

ste

m

HV

AC

Insu

lati

on

Ligh

tin

g

Pro

cess

Mac

hin

eR

ep

lace

me

nt

Pu

mp

s/m

oto

rs

PV

So

lar

Syst

em

TOE/year

Project type

Sum of Annual primary energy equivalent savings [toe/year]

Sector

Endüstri – Teknolojilere göre birincil enerji

tasarrufu miktarları

23

Enerji denetimleri sonucu kullanılabilecek potansiyel kredi

miktari 4.8 milyon avro ve belirlenen birincil enerji tasarrufları

yılda 5,100 tep’tir.Haziran 2013’ten beri

Endüstri – Sektörlere göre kümülatif eneri

tasarrufu miktarları

24

1,750

767

101

606

335

138

488 505409

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800

2,000

TOE/year

Economic Activity

Sum of Annual primary energy equivalent savings [toe/year]

Sector Belirlenen potansiyel tasarruf miktarlarında demir-çelik sektörü

%34 ile lider.

Haziran 2013’ten beri

Ticari Binalar – Teknolojilere göre birincil

enerji tasarrufu miktarları

25

1,440

5

294

0

198349

38

270

17 1

484

198

899

277

30

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

Co

ge

ne

rati

on

Co

mp

ress

ed

air

FMC

S

Fue

l sw

itch

He

at

Pu

mp

He

at

reco

very

HV

AC

Insu

lati

on

Ligh

tin

g

Pu

mp

s/m

oto

rs

PV

So

lar

Syst

em

Sola

r W

ate

r H

ea

ters

Tri

gen

era

tio

n

Win

d P

ow

er

Pla

nt

Win

do

ws

TOE/year

Project type

Sum of Annual primary energy equivalent savings [toe/year]

Sector

Enerji denetimleri sonucu kullanılabilecek potansiyel kredi

miktari 6.6 milyon avro ve belirlenen birincil enerji tasarrufları

yılda 4,472 tep’tir.

Haziran 2013’ten beri

Ticari Binalar – Sektörlere göre kümülatif

enerji tasarrufu miktarları

26

868

1,088

2,515

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

Hospital Retail Tourism

TOE/year

Economic Activity

Sum of Annual primary energy equivalent savings [toe/year]

Sector

Belirlenen potansiyel tasarruf miktarlarında turizm sektörü %55

ile lider.

Haziran 2013’ten beri

DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY

Kojenerasyon ve Trijenerasyon Piyasası

Kojenerasyon ve Trijenerasyon

Uygulamaları

• Tesisin ısı ve elektrik ihtiyacı; seçilen kojenerasyon sisteminin ısı ve elektrik üretimiyle uyumlu olmalı.

• Düşük sıcaklıkta ısı talebi projenin kârlılığını artırır.

• Isıtma ve/veya soğutma için gereklilikler(en az 5.000 saat);

• Şebekeye uygun bir fiyat karşılığı bağlanabilme şansı;

• Isı taşınması için kısa mesafeler ve ekipmanlar için alan imkanı.

• Güvenilir, uzun vadeli yakıt kaynağı.

Son kullanıcılar ve Ülke için

Kojenerasyonun Yararları

• Son kullanıcı seviyesinde

– Enerji verimliliği ve verimli kullanımın

artması (%49 %75)

– Yerel arz güvenliğinin artması

– Fazladan rekabet

• Ülke seviyesinde

– Çevreye daha az emisyon salınması

(özellikle CO2)

– Merkezi olmayan elektrik üretim biçimlerine

geçiş olasılığı

– Arz güvenliğinin artması

– Şebeke istikrarının artması

– Enerji sistemleri altyapıları için yatırımların

azalması

29

Avrupa ve Türkiye’de Kojenerasyonun

Toplam Elektrik Üretimindeki Rolü

30

“AB, günümüzde elektrik ihtiyacının ortalama %11.2’sini

kojenerasyondan sağlamaktadır. ”

Türkiye Kojenerasyon Piyasasındaki

Bariyerler

a) Teknik bilgi eksikliği (özellikle KOBİ’ler

için)

b) Müşterilerin kredi itibarı (özellikle az

gelişmiş bölgelerdeki KOBİ’ler için)

c) Elektrik tarifeleri OSB’lerde çok düşük

d) EV projeleri için yaşanan bütçe sıkıntıları

e) Tamamen özelleştirilmemiş doğalgaz

piyasası (birleşik ısı ve güç, ve

trijenerasyon projeleri için belirsizlik)

f) ESCO ve PPA gibi iş modelleri konusunda

farkındalık eksiklilliği

g) Düşük kalitedeki fizibilite çalışmaları

h) Piyasanın lisanssız kesimi (<1 MW)için

ESCO modellemelerinin zor olması

i) Mikro-kojenerasyon(<30kW) için teşvik

eksikliği

31

Olanaklar

a) Piyasada üst düzey tedarikçilerin fazla

olması

b) Verimli ekipmanların piyasadaki yüksek

kullanım oranı

c) Değişik finansman planlarının olması

d) Yüksek verimli kojenerasyon gerekliliğinin

geçen zamanlarda enerji mevzuatına

eklenmesi

e) Birçok enerji yoğun sektörün olması

f) Endüstriyel müşteriler için çok iyi kârlılık

oranı

g) Doğalgaz şebekesinin yaygın olması

h) ESCO modelinin, müşteri açısından teknik

ve finansal riski azaltabilecek olması

(özellikle ticari bina uygulamaları için)

32

DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY

TurSEFF kapsamında kojenerasyon ve

trijenerasyon finansmanı

TurSEFF kapsamında kojenerasyon ve

trijenerasyon finansmanı

34

335 GWh/yıl elektrik üretimine ulaşan kojenerasyon ve trijenerasyon projelerinde kullanılmak üzere27,8 Milyon Avro TurSEFF kapsamında tahsis edildi.

Bu elektrik üretimi Türkiye’de yaşayan 660.000 kişinin elektrik tüketimini karşılamaktadır. 30.000araba tarafından salınabilecek olan emisyon (tCO2eq) tasarrufu olmuştur.

2010’dan beri ko/tri-jenerasyon için

TurSEFF fonu kullanan müşteri tipleri

35

(1) • Endüstriyel Müşteriler, 5 milyon Avro’ya kadar

(2) • Ticari Müşteriler, 5 milyon Avro’ya kadar

(3)• Energy Service Companies (ESCOs), 5 milyon

Avro’ya kadar

(4) • Kojenerasyon üreticileri, 1 milyon Avro’ya kadar

(5)• Kojenerasyon bayi, kurucu ve satıcıları, 5 milyon

Avro’ya kadar

TurSEFF vaka analizi: Florence Nightingale

Hastanesi için trijenersyon projesi

Esko (Satıcı), Florence Nightingale Hastanesi

(Alıcı) ile uzun vadeli bir enerji alım sözleşmesi

imzaladı.

• Türkiye’deki az sayıdaki enerji alım

sözleşmelerinden biri;

• Kazan-kazan çözümü: Esko müşterilerden gelen

gelirlerden, müşteri de faturasına uygulanan

düşük enerji tarifelerinden yararlanıyor.

• Enerji alım sözleşmesi, finansal ve teknik risk

almayan müşteri tarafındaki (hastane) teknik

bilgi eksikliği bariyerinin aşılmasını sağlıyor.

• Trijenerasyon uygulamaları, hastanelere hem

güvenilir bir elektrik kaynağı sunar, hem de

ısıtma ve soğutma gibi gerekliliklerinin temin

edilmesini sağlar.

Enerji Alım Sözleşmesinin Yapısı

37

Sonuçlar

Proje Temel Bilgileri

Uygulama tarihi Haziran 2014

Yatırım kategorisi Enerji Verimliliği

Kurulu güç 800 kW

Birincil enerji tasarrufu 4.912 MWh/yıl

CO2 emisyon kazancı 425 Ton CO2/yıl

Yatırım bedeli 592.105 EUR

TurSEFF kredi bedeli 592.105 EUR

İç kârlılık oranı %32.2

Basit geri ödeme süresi 3.1 yıl

• Yeni eklenen 800 kWel

trijenerasyon tesisi ile birlikte,

toplam kurulu güç 2.800 kWel

olmuştur.

DESIGNED BY SUPPORTED BY IMPLEMENTED BY

Sonuçlar

Genel Değerlendirme

• 2013 yılında Türkiye birincil enerji ihtiyaçları için

%75.5 oranında diğer ülkelere bağımlı oldu.

• Elektrik talebi yılda %5-6 oranında artacak.

• Endüstri, konut ve servis sektörleri son enerji

tüketimine %70’den fazla etki edecek.

40

2023 Ulusal Enerji Verimliliği Hedefleri

• Enerji Verimliliği Strateji Belgesi 2012 – 2023’te telaffuz edilen genel

enerji verimliliği hedefleri 2023 yılı için belirlendi.

• Son hedef: GSMH başına enerji tüketimini 2023’e kadar en az %20

oranında düşürmek.

41

Enerji verimliliği neden ulusal hedeflere

ulaşmak için önemli bir role sahip?

• Geri ödeme süresi çok kısa olabilir.

• Hiç kullanılmayan enerji: “Negawatt”

• Kısmi enerji verimliliğine insan davranışlarını değiştirerek ve enerjiyi

yöneterek bedava olarak erişilebilir.

• Enerji verimliliği üreticilerin rekabet gücünü arttırır.

• Enerji verimliliği piyasadaki «en ucuz yakıt».

• Son kullanıcı tarafında enerji verimliliği öz tüketim amacıyla yapılan

yenilenebilir enerji yatırımından önce düşünülmelidir.

• Enerji verimliliği, enerji tasarrufu için «en hızlı yol».

• Enerji verimliliği, aşağıdaki sürdürülebilir enerji hedeflerinin her birine

ulaşmak için en önemli yoldur:

i. Son kullanıcı seviyesinde enerji tüketiminin azaltılması;

ii. Ülke seviyesinde birincil enerji tüketiminin azaltılması;

iii. Ülke seviyesinde sera gazı salınımının azaltılması;

iv. Enerji arz güvenliğinin artırılması.

42

TurSEFF’in hedeflere ulaşmadaki katkısı

43

2010 Yılından beri ulaşılan muazzam sonuçlar

Esnek finansman düzeni

Kaliteli ve ücretsiz teknik destek

Piyasadaki önemli paydaşlarla iyi bir iletişim ağı olması

Piyasada yüksek verimli ekipmanları desteklemek için bir araç: LEME-LESI

Kısa ve kolay süreç

Rekabetçi fiyatlandırma

44

“Enerji verimliliği ekonominin tümündeki en etkin ve en az

riskli yatırımlardan biridir”

Amory Lovins, Rockey Mountain Institute

Rockey Mountain Institute tarafından son

bir alıntı

İrtibat bilgileri

Asmadalı Sokak No:27

Koşuyolu / Kadıköy

34718 İstanbul / Türkiye

Tel: +90 216 340 0020

Fax: +90 216 339 2444

www.turseff.org

45