Ś R O D O W I S K O

Środowisko to ogół elementów

przyrodniczych i antropogenicznych

(przyrody martwej i ożywionej,

pozostających w stanie naturalnym

lub przekształconym przez człowieka),

tworzących otoczenie, w którym

żyje człowiek.

Ś R O D O W I S K O

„Środowisko jest to ogół czynników

abiotycznych (środowisko fizyczne),

biotycznych (środowisko biologiczne) oraz

społeczno-ekonomicznych (środowisko

społeczne), mających bezpośrednie

znaczenie dla życia i rozwoju organizmów

żywych i społeczności ludzkich”.

Środowisko przyrodnicze - ogólny

termin oznaczający trójwymiarową

powłokę kuli ziemskiej, stanowiącą

miejsce przenikania się:

LITOSFERY,

ATMOSFERY,

HYDROSFERY

BIOSFERA – obejmuje żywe organizmy

Ś R O D O W I S K O

Środowisko przyrodnicze jest miejscem

zachodzenia wszystkich procesów

geograficznych.

Składa się z komponentów:

budowy geologicznej (geologia - gleby),

klimatu i stosunków wodnych (hydrologia),

rzeźby terenu (krajobraz),

szaty roslinnej (flora) i

świata zwierzęcego (fauna).

B I O S F E R A

Obejmuje ona powierzchnię Ziemi (granicę

trzech elementów):

• zewnętrzną część skorupy ziemskiej - litosferę

(ok. 3 m w głąb – gleby i skały),

• powłokę gazową okalającą Ziemię (dolna

część atmosfery – troposfera i stratosfera),

• zasoby wodne naszej planety, czyli hydrosferę.

B I O S F E R A

Ziemia nazywana jest

niekiedy planetą wody,

ponieważ woda pokrywa

większą część jej

powierzchni, tj. ok. 70%

A T M O S F E R A

Atmosfera stanowi zewnętrzną, gazową

strefę Ziemi. W składzie pionowym

atmosfery wyróżnia się 6 warstw:

1. troposfera,

2. stratosfera,

3. mezosfera,

4. termosfera,

5. jonosfera i

6. egzosfera.

L I T O S F E R A

Litosfera - (skorupa ziemska) jest

zróżnicowana pod względem grubości

(5 – 70 km) i nie jest jednorodna.

Jest źródłem składników

mineralnych dla biosfery (obieg materii).

L I T O S F E R A

Skorupa ziemska jest zbudowana ze

skał, czyli zespołów mineralnych.

Wśród skał wyróżnia się trzy główne

grupy genetyczne: magmowe,

metamorficzne,

i osadowe.

L I T O S F E R A

Skały magmowe stanowią podstawowy

element budujący skorupę ziemską, zaś

udział skał wtórnych, tj. osadowych

i metamorficznych w całości litosfery

jest podrzędny.

HYDROSFERA I WODY PODZIEMNE

Wszystkie wody występujące

bezpośrednio na powierzchni

ziemskiej, czyli tzw. wody

powierzchniowe tworzą

h y d r o s f e r ę.

HYDROSFERA I WODY PODZIEMNE

Prawie 98% stanowią wody mórz

i oceanów zajmujących ponad

70% całej powierzchni Ziemi.

HYDROSFERA I WODY

PODZIEMNE

Pozostała ilość, tj. ok. 2% przypada

na wody lądowe: jeziora, rzeki,

morza wewnętrzne, lądolody,

lodowce i śniegi.

HYDROSFERA I WODY PODZIEMNE

Średnia głębokość mórz i oceanów

wynosi w przybliżeniu 3 700 m,

a maksymalnie ponad 11 000 m

(Rów Mariański na Oceanie Spokojnym -

ciśnienie rzędu 1000 atmosfer).

Wyróżnia się wody słone i słodkie

oraz wody podziemne i atmosferyczne.

Zanieczyszczenie środowiska

https://www.google.pl/search?q=zanieczyszczenie

Zanieczyszczenie środowiska

rozumiemy jako „stan środowiska wynikający

z wprowadzania do powietrza, wody lub gleby,

substancji stałych, ciekłych lub gazowych lub

energii w takich ilościach i takim składzie, że:

może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka,

przyrodę ożywioną, klimat i glebę, wodę lub

powodować inne niekorzystne zmiany, np.

korozję metali”.

Źródła zanieczyszczeń

źródła naturalne (np. wulkany, erozja wietrzna

skał, pył kosmiczny, pożary lasów) lub

sztuczne (antropogeniczne – spowodowane

działalnością człowieka), które następuje

„w wyniku niezamierzonej, ale systematycznej

działalności człowieka, polegającej na ciągłej

emisji czynników degradujących środowisko

lub jest następstwem awarii będącej przyczyną

nagłego uwolnienia zanieczyszczeń”.

Przemysł chemiczny i energetyczny,

Przemysł wydobywczy,

Motoryzacja,

Rolnictwo.

Źródła zanieczyszczeń

https://www.google.pl/search?q=zanieczyszczenie

Rodzaje zanieczyszczeń środowiska

Substancje gazowe, stałe i ciekłe.

Punktowe (ściekowe, kopalniane,

z elektrowni cieplnych, mogilniki,

składowiska odpadów, promieniowanie).

Liniowe (wzdłuż szlaków komunikacyjnych,

linie energetyczne, rurociągi itp.).

Obszarowe (z rolnictwa, sady,

lasy, odpady przemysłowe,

komunalne).

Zanieczyszczenie gleby utrzymuje się

bardzo długo (obniża jakość plonów).

Wody podziemne stanowią główne ujęcie

wody pitnej (zanieczyszczenie metalami

ciężkimi oraz żelazem, bakteriami).

Wody powierzchniowe - przy dużym

zanieczyszczeniu tracą zdolność do

samooczyszczania.

Zanieczyszczenie powietrza, wody (podziemne,

lądowe, atmosferyczne, mórz i oceanów) i gleby.

W morzach i oceanach plamy ropy naftowej i olejów

opałowych.

Zanieczyszczenie hałasem to zanieczyszczenie

spowodowane dużą emisją hałasu przez urządzenia

mechaniczne np. maszyny budowlane, środki

transportu – takie jak samoloty, samochody, głośniki

nadające muzykę w miejscach publicznych, itp.

Jest typowe dla środowiska miejskiego.

Zanieczyszczenie krajobrazu polega na

zmniejszeniu wartości estetycznych otoczenia

przez ingerencję człowieka np. hałdy.

Zanieczyszczenie światłem to emisja

światła (duże aglomeracje miejskie), która

zakłóca równowagę w przyrodzie (żerowanie

zwierząt) czy obserwacje astronomiczne.

Stałe źródła światła w nocy, głównie miejskie, skupiają się

wzdłuż wybrzeży i szlaków transportowych np. autostrad

międzystanowych w USA, kolei transsyberyjskiej

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ludno%C5%9B%C4%87_%C5%9Bwiata

Hałas jest spowodowany głównie przez

środki transportu, urządzenia techniczne, ale

także zachowania społeczne powodujące

nieustanną emisję dźwięków w otoczeniu.

Uszkodzenia słuchu są najstarszą i najpowszechniejszą

chorobą zawodową w Polsce.

Konsekwencją hałasu są również zaburzenia

organiczne oraz agresja, depresja i inne.

Odory (niepożądane zapachy) są skutkiem

obecności w powietrzu zanieczyszczeń

pobudzających receptory węchowe (siarka).

Najczęściej są to mieszaniny bardzo wielu różnych

związków, występujących w bardzo małych ilościach.

Ich oddziaływanie na zdrowie ludzi ma zwykle

charakter psychosomatyczny.

Skażenie środowiska

to „zanieczyszczenie środowiska

przyrodniczego (głównie powietrza, wody

i gleby), albo organizmu ludzkiego

i zwierzęcego toksycznymi związkami

chemicznymi, promieniotwórczymi

materiałami lub zakaźnymi biologicznymi

czynnikami, bez względu na ich rodzaj

i czas ich oddziaływania”.

Skażenie środowiska – prowadzi do

całkowitego zniszczenia normalnej struktury

danego układu.

Następuje najczęściej na skutek wypadków

np. radiologicznych (najczęściej tam, gdzie

materiały radioaktywne są używane,

składowane lub transportowane).

Przykłady: awarie elektrowni atomowych,

wyciek substancji żrących, odpady szpitalne,

laboratoria badawcze (mikrobiologiczne) itp.

Pierwiastki promieniotw.: rad, polon, pluton, uran.

Skażenie promieniotwórcze

obejmuje zanieczyszczenie powietrza,

wody, gleby, ciała ludzkiego, przedmiotów itp.

substancjami promieniotwórczymi.

Występuje w wyniku wybuchu jądrowego, awarii

reaktorów jądrowych, podczas pracy

w laboratorium radiochemicznym. Jest bardzo

groźne dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt.

Skażenie promieniotwórcze usuwa się metodami

mechanicznymi i chemicznymi.

E K O S Y S T E M

EKOSYSTEM

Ekosystem to jedno z podstawowych pojęć w ekologii.

Termin ten został sformułowany przez brytyjskiego

ekologa Arthura Tansley’a w 1935 roku.

Stanowi skrót od angielskich słów ecological system

Ekosystem stanowi największą jednostkę

funkcjonalną biosfery.

Na ekosystem składają się dwa składniki:

1. biocenoza - czyli ogół gatunków występujących

na danym obszarze powiązanych ze sobą w jedną

całość różnymi zależnościami (element żywy

ekosystemu).

2. biotop - czyli nieożywione elementy

obszaru, jak: podłoże, woda, powietrze (czyli

środowisko zewnętrzne).

CECHY EKOSYSTEMU I BIOCENOZY

FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMU

Każdy w pełni rozwinięty

ekosystem składa się

z elementów:

• biotycznych (żywych).

• abiotycznych

(nieożywionych),

FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMU

Elementami abiotycznymi są:

• woda,

• gleba,

• gazy atmosferyczne (tlen, azot, dwutlenek węgla),

• rzeźba terenu,

• klimat,

• temperatura.

Tworzą one biotop, czyli nieożywioną część

ekosystemu.

Wyróżniamy:

• Biocenozy naturalne (np. biocenozę

morza, rzeki, jeziora, sawanny, torfowiska,

lasu, łąki), w powstanie których człowiek nie

ingerował.

• Biocenozy sztuczne (np. biocenozę stawu

hodowlanego, pola, sadu, pastwiska, parku,

ogrodu), w powstaniu których uczestniczył

człowiek.

BIOCENOZA

Biocenozę tworzą:

• fitocenoza - organizmy roślinne,

(PRODUCENCI)

• zoocenoza - organizmy zwierzęce,

(KONSUMENCI)

• drobnoustroje (DESTRUENCI) .

BIOCENOZA

FUNKCJONOWANIE EKOSYSTEMU

Każdy naturalny ekosystem stanowi układ

otwarty i funkcjonuje dzięki przepływowi energii

i krążeniu materii.

Najważniejszym źródłem energii w ekosystemach

jest energia słoneczna.

Energia przepływa jednokierunkowo

strumieniem w układzie otwartym,

natomiast materia krąży w ekosystemie

w obiegu zamkniętym.

Struktura (rodzaje) ekosystemów

Ekosystemy wodne (np. oceany, morza,

rafa koralowa, rzeki, jeziora).

Ekosystemy lądowe (las, dżungla,

pustynia, łąka, pole, jaskinia).

Ekosystemy wodno-lądowe (bagna,

torfowisko).