tygodnik prawa administracyjnego z 19 listopada 08 (nr 226)

Wysokość zasiłków zależy od przeciętnego miesięcznegowynagrodzenia pracownika

PrzewodnikSPIS TREŚCI

KOMENTARZ DO USTAWY

Za apelację pracownik musi zapłacić 30 złotych Strona D2

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY WYJAŚNIA

Pracownik nie może pracować dodatkowo więcej niż 150

godzin rocznie Strona D2

PROCEDURY

Egzekucja nieprawomocnego wyroku nie zawsze opłaca się

pracownikowi Strona D3

ZATRUDNIENIE

Nauczyciel ma prawo poznać wyniki prac komisji kwalifika-

cyjnej Strona D4

ORZECZNICTWO

Nie można żądać wyrównania wynagrodzenia, gdy praca podzielo-

na jest pomiędzy dwie osoby

Porównanie zarobków pracowników jest możliwe tylko w razie

stworzenia systemu wartościowania pracy

System kształtowania przez pracodawcę wynagrodzeń poszczegól-

nych pracowników musi być obiektywnie uzasadniony Strona D9

NIEPEŁNOSPRAWNI

Pracodawca zatrudniający pracowników pomagających

niepełnosprawnym otrzyma pomoc z PFRON Strona D10

PORADNIA KADROWA

Czy można kwestionować wyznaczenie organu egzekucyjnego

Czy sytuacja finansowa uzasadnia zwolnienie od kosztów sądowych

Czy trzeba wypowiedzieć warunki płacy odwołanemu pracownikowi

Czy naruszenie dóbr pracownika uzasadnia wypowiedzenie

przez niego umowy Strona D11

ORZECZNICTWO

Przedsiębiorca może zsumować okresy podlegania ubezpie-

czeniu chorobowemu

Niezdolność do pracy stwierdza lekarz orzecznik ZUS

Emerytura może być przeliczona

od nowej kwoty bazowej Strona D12

Stosunek pracy na podstawiemianowania w orzecznictwieSądu Najwyższego

Za tydzień

nr 227 (2349) CZWARTEK, 20 listopada 2008

K A D R Y P R A C A U B E Z P I E C Z E N I AD

Tygodnik Prawa Pracyi Ubezpieczeń

Przed ustaleniem wysokości zasiłku chorobowego, macierzyńskiego,opiekuńczego, wyrównawczego i świadczenia rehabilitacyjnego trzebanajpierw ustalić podstawę ich wymiaru. Stanowi ją zwykle przeciętnemiesięczne wynagrodzenie pracownika wypłacone za okres 12 miesięcy. Jeśli zatrudnienie trwa krócej niż rok, podstawę ustala się z pełnych miesięcykalendarzowych wykonywania pracy. Do podstawy wymiaru świadczeńz ubezpieczenia chorobowego wlicza się oprócz wynagrodzenia zasadniczegopremie, nagrody i inne dodatki, jeśli były od nich opłacane składki i w okresie pobierania zasiłków przysługiwały w zmniejszonej wysokości.

Strony D5–D8

Likwidator spółki ponosi odpowiedzialność z własnegomajątku za niezapłacone składki na ubezpieczenia

Odpowiedzialność przewidzianą w art. 116 par.1 Ordynacji podatkowej (w związku z art. 31ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych),

związaną z bezskutecznością egzekucji składek naubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz Fundusz Pra-cy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowni-czych powstałych wobec spółki z ograniczoną odpowie-dzialnością w likwidacji, ponosi także były członek za-rządu ustanowiony jej likwidatorem. Taką tezę możnawysnuć z wyroku Sądu Najwyższego z 8 lipca 2008 r.(II UK 341/07), wydanego wskutek skargi kasacyjnejKrzysztofa M. od wyroku sądu apelacyjnego o składkina ubezpieczenia społeczne. Orzeczenie to zapadło natle następującego stanu faktycznego.

Sąd okręgowy wyrokiem z 19 maja 2005 r. oddaliłodwołanie Krzysztofa M. od decyzji ZUS, zobowiązu-jącej go, jako likwidatora jednoosobowej spółki z o.o.Firma M. do zapłaty kwoty 79 480,49 zł tytułem ob-ciążających spółkę zaległych składek na ubezpiecze-nie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i FunduszGwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Sądstwierdził, że skarżący odpowiada za te zobowiązaniaz własnego majątku oraz że nie zaistniały przewidzia-ne w art. 116 par. 1 i 2 ustawy – Ordynacja podatkowaokoliczności uwalniające go od odpowiedzialności;egzekucja z majątku spółki okazała się w całości bez-skuteczna, a skarżący nie wykazał, że wniosek o ogło-szenie upadłości został zgłoszony we właściwym cza-sie. Krzysztof M. złożył apelację do sądu apelacyjnego,która została oddalona, a następnie skargę kasacyjnądo Sądu Najwyższego. W ramach podstaw skarżącywskazał na istotne zagadnienie prawne, czy członekzarządu spółki z o.o., pełniący po otwarciu likwidacjitej spółki funkcję likwidatora, ponosi – na podstawieart. 116 par. 1 i 2 Ordynacji podatkowej w związkuz art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecz-nych – odpowiedzialność z tytułu zaległych składek naubezpieczenie społeczne, jeżeli zaległości powstaływ okresie likwidacji.

Sąd Najwyższy, oddalając skargę kasacyjną, wskazałze względu na okoliczności rozpoznawanej sprawy,umiejscowione w okresie przed wejściem w życie ko-deksu spółek handlowych, uzasadnione jest sięgnięciedo przepisów kodeksu handlowego. Pod rządem tegokodeksu likwidatorzy reprezentowali spółkę w likwida-cji i choć ich zadanie ograniczało się w zasadzie doczynności likwidacyjnych (art. 271–272 k.h.), to jednakobowiązani byli tak samo rzetelnie jak członkowie za-rządu prowadzić sprawy spółki i reprezentować ją nazewnątrz (art. 474 k.h.). Jest przy tym oczywiste, żerównież w czasie likwidacji mogły wystąpić okoliczno-ści uzasadniające ogłoszenie upadłości, w związkuz czym na likwidatorach, jak na członkach zarządu, cią-żył obowiązek złożenia wniosku w tym przedmiocie.W tej sytuacji nie można zaakceptować tezy o braku od-powiedzialności likwidatora za niedopełnienie tegoobowiązku, zważywszy zwłaszcza, że także jego obcią-żała odpowiedzialność karna przewidziana w art. 483k.h. Konstrukcje odpowiedzialności przewidzianejw art. 298 k.h. (obecnie art. 299 k.s.h.) oraz w art. 116Ordynacji podatkowej są identyczne, a brzmienie obutych przepisów różni się nieznacznie; na wypadek bez-skuteczności egzekucji przeciwko spółce z ograniczonąodpowiedzialnością członkowie jej zarządu odpowia-dają osobiście i solidarnie za jej zobowiązania, a uwal-nia od tej odpowiedzialności zgłoszenie we właściwymczasie upadłości lub wszczęcia postępowania zapobie-gającego ogłoszeniu upadłości (postępowanie układo-we) albo wykazanie, że niezgłoszenie wniosku o ogło-szenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapo-biegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania ukła-dowego) nastąpiło bez winy zarządcy.

Wobec tego art. 116 Ordynacji podatkowej nie możebyć interpretowany w sposób ograniczający tę odpo-wiedzialność. Odpowiedzialność podatkowa nie możebyć mniejsza podmiotowo ani przedmiotowo od odpo-wiedzialności zakreślonej przez prawo spółek handlo-wych.■ Oprac. Leszek Jaworski

Orzecznictwo

D2 komentarze – opinie

T Y G O D N I K P R A W A P R A C Y I U B E Z P I E C Z E Ń nr 227

Nałożenie na pracowników obowiązku uiszczanianiektórych opłat sądowych wzbudzało wielekontrowersji. Ponad dwa lata obowiązywania tychrozwiązań pozwala stwierdzić, iż sprawdziły się one w praktyce i powinny zostać zachowane.

Obowiązujące do 2 marca 2006 r. przepisy nie przewi-dywały konieczności uiszczania przez pracowników ja-kichkolwiek opłat przy wnoszeniu pozwu i innych pismprocesowych. Obowiązki takie zostały nałożone na pra-cowników dopiero na mocy nowej ustawy z 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Po kilu latach obowiązywania nowych rozwiązań nale-ży ocenić je pozytywnie.

Przypomnieć trzeba, iż najbardziej dotkliwe skutkiwywołała nowa ustawa dla tych pracowników, którzydochodzą roszczeń majątkowych w sprawach, gdziewartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 tys.zł. Od każdego podlegającego opłacie pisma w tego ty-pu sprawach pobiera się opłatę stosunkową – równą5 proc. wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia.W pozostałych sprawach pracownicy mają obowiązekuiszczenia opłaty podstawowej 30 zł od apelacji, zaża-lenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie nie-zgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.

Przepisy dotyczące kosztów sądowych w sprawachz zakresu prawa pracy pomimo tego, że zawarte sąpraktycznie w dwóch artykułach, wzbudzały bardzowiele wątpliwości interpretacyjnych w praktyce są-dów. Większość z nich została już wyjaśniona w ostat-nim czasie w kilkudziesięciu orzeczeniach Sądu Naj-wyższego, co również przemawia przeciwko dokony-waniu zasadniczych zmian tych regulacji.

Moim zdaniem dwa najbardziej pozytywne skutki no-wych unormowań są następujące.

Po pierwsze eliminują one nieuza-sadnione uprzywilejowanie pracow-ników, dochodzących od pracodaw-ców kwot przekraczających 50 tys. zł.Nie ma żadnego racjonalnego uzasad-nienia, aby powodowie żądający zasą-dzenia tak wysokich kwot od praco-dawców byli w jakikolwiek sposóbuprzywilejowani w stosunku do osóbskładających pozwy w zwykłych spra-wach cywilnych.

Całkowite zwolnienie od kosztówsądowych prowadziło do patologii,ponieważ wysoko opłacani specjaliściczy członkowie zarządów spółek, do-chodząc milionowych odpraw, nieuiszczali żadnych opłat sądowych.W praktyce sprawdziło się równieżrozwiązanie nakładające na składają-cego środek odwoławczy pracownikaobowiązek uiszczenia opłaty w kwo-cie 30 zł.

Po drugie, wprowadzenie odpłat-ności w tym zakresie, przynajmniejczęściowo, ograniczyło występująceczęsto pieniactwo procesowe polegające na odwoływa-niu się od orzeczeń w sytuacjach, gdy przegrana w II in-stancji jest oczywista.

Konieczność uiszczenia nawet tak niewielkiej opłatyskłania, przynajmniej niektórych pracowników, do za-stanowienia się, czy apelacja lub zażalenie nie są jed-nak całkowicie bezzasadne. Opłata ta została jednocze-śnie ustalona na tak niskim poziomie, iż nie blokuje ni-komu prawa do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd II in-stancji.■

KOMENTARZ DO USTAWY

Za apelację pracownikmusi zapłacić 30 złotych

PIP WYJAŚNIA: Tak. Zgodniez kodeksem pracy pracownik możetygodniowo przepracować 40 go-dzin, a razem z nadliczbowymi 48godzin. Trzeba jednak zawsze pa-miętać, że nie powinno ich być wię-cej niż 150 rocznie.

Przepisy jasno bowiem określają,że praca wykonywana ponad obo-wiązujące pracownika normy czasupracy, a także praca wykonywanaponad przedłużony dobowy wymiarczasu pracy, wynikający z obowią-zującego pracownika systemu i roz-kładu czasu pracy, stanowi pracęw godzinach nadliczbowych. Pracata dopuszczalna jest w przypadkuszczególnych potrzeb pracodawcy.

Powyższe oznacza, że to pracodaw-ca, a nie pracownik decyduje o ko-nieczności dłuższego wykonywaniapracy w określonym terminie.

W naszej ocenie sytuacja opisanaprzez czytelnika jest nietypowa,bowiem to przeważnie pracodawcydomagają się od pracownikówdłuższego pozostania na stanowi-sku pracy.

Warto także wiedzieć, że jest do-puszczalne ustalenie innej liczbygodzin nadliczbowych w roku ka-lendarzowym niż 150 godzin.

Limit pracy w godzinach nadlicz-bowych może być uregulowanyw układzie zbiorowym pracy lubw regulaminie pracy.

Możliwe jest także, aby liczbadopuszczalnych godzin nadliczbo-wych została określona w umowieo pracę, jeżeli pracodawca nie jestobjęty układem zbiorowym pracylub nie jest obowiązany do ustale-nia regulaminu pracy.

Jeżeli sposób wykonywania obo-wiązków pracowniczych w po-nadnormatywnym czasie pracyokreślony jest w umowie o pracę,powinna się tam znaleźć informacjao dopuszczalnej liczbie godzin ta-kiej pracy.

Czytelnik w swoim pytaniuzwrócił uwagę, że jedynym z po-wodów zainteresowania dodat-kową pracą jest chęć podwyższe-nia otrzymywanego wynagro-dzenia. Za pracę w godzinachnadliczbowych, oprócz normal-nego wynagrodzenia, przysługu-je dodatek pieniężny albo dzieńwolny. Obowiązek płacenia do-datku w wysokości na przykład50 proc. wynagrodzenia – zapracę w godzinach nadliczbo-wych powoduje, że pracodawcyniechętnie zgadzają się na takiepropozycje.■ BW

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY WYJAŚNIA

Pracownik nie może pracować dodatkowo więcej niż 150 godzin rocznie

RAFAŁ KRAWCZYKsędzia SąduOkręgowego

w Toruniu

■ 12 LISTOPADA pprreezzeess GGUUSS ooggłłoossiiłł kkoommuunniikkaattww sspprraawwiiee wwyyssookkoośśccii pprrzzeecciięęttnneeggoo wwyynnaaggrrooddzzeenniiaaww IIIIII kkwwaarrttaallee 22000088 rr.. WWyynnaaggrrooddzzeenniiee ttoo wwyynniioossłłoo22996688,,5555 zzłł..

Od wysokości tego wynagrodzenia zależy, jakieskładki do ZUS w najbliższym czasie zapłacą osobyprowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą,czyli: ■ osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospo-

darczą na podstawie przepisów o działalności go-spodarczej lub innych przepisów szczególnych,

■ twórcy i artyści, ■ osoby prowadzące działalność w zakresie wolne-

go zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałto-wanym podatku dochodowym od niektórychprzychodów osiąganych przez osoby fizyczne,a także osoby prowadzące działalność w zakresiewolnego zawodu, z której przychody są przycho-dami z działalności gospodarczej w rozumieniuprzepisów o podatku dochodowym od osób fi-zycznych,

■ wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpo-wiedzialnością oraz wspólnicy spółki jawnej, ko-mandytowej lub partnerskiej,

■ osoby współpracujące z osobami prowadzącymi po-zarolniczą działalność. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia spo-

łeczne tych osób od grudnia 2008 r. stanowić będziekwota zadeklarowana, nie niższa niż 1781,13 zł (t.j. 60proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w III kwartale 2008 r.)

Zmieni się także wysokość opłacanych składek. Niemogą one być niższe od kwot: ■ 347,68 zł – na ubezpieczenie emerytalne, ■ 106,87 zł – na ubezpieczenie rentowe, ■ 43,64 zł – na ubezpieczenie chorobowe, ■ 43,39 zł – na Fundusz Pracy.

Osoby te muszą, po ustaleniu stopy procentowej,opłacić składki na ubezpieczenie wypadkowe.Najczęściej wynosi ona 1,8 proc. podstawy wymiaru.Składka wyniesie więc 32,06 zł. Ponadto opłacająrównież składkę na ubezpieczenia zdrowotne.Podstawę jej naliczania stanowić będzie od grudniazadeklarowana kwota, nie niższa niż 2392,75 zł, czyli75 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wsektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami zzysku w III kwartale. Składka wynosi 9 proc. tej kwoty,t.j. 215 zł. L.J.

■ 23 LISTOPADA wwcchhooddzzii ww żżyycciiee rroozzppoorrzząąddzzeenniieepprreezzeessaa RRaaddyy MMiinniissttrróóww zz 3300 ppaaźźddzziieerrnniikkaa 22000088 rr..zzmmiieenniiaajjąąccee rroozzppoorrzząąddzzeenniiee ww sspprraawwiiee ttrryybbuu zzggłłaasszzaa--nniiaa kkaannddyyddaattóóww nnaa cczzłłoonnkkóóww RRaaddyy NNaaddzzoorrcczzeejj ZZaakkłłaa--dduu UUbbeezzppiieecczzeeńń SSppoołłeecczznnyycchh,, rreegguullaammiinnuu RRaaddyy NNaadd--zzoorrcczzeejj ii zzaassaadd wwyynnaaggrraaddzzaanniiaa jjeejj cczzłłoonnkkóóww ((DDzz..UU.. nnrr 220000,, ppoozz.. 11223333))..

RReeddaakkttoorrzzyy pprroowwaaddzząąccyy::Leszek Jaworski (prawo pracy), tel. (022) 530 40 83, [email protected] Monika Bugaj-Wojciechowska (ubezpieczenia), tel. (022) 530 40 51,[email protected] SSeekkrreettaarrzz rreeddaakkccjjii:: Maciej Weryński, tel. (022) 530 40 32, [email protected],, ggpp@@iinnffoorr..ppll

INFOR Biznes Sp. z o.o. 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72,tel. (022) 530 40 35, (022) 530 40 40, fax (022) 530 40 39BBiiuurroo RReekkllaammyy:: tel. (022) 530 44 61, (022) 530 40 26 29, fax (022) 530 40 25DDrruukk:: AGORA SA Drukarnia, ul. Daniszewska 27, 03-230 Warszawa

Tygodnik PrawaPracy i Ubezpieczeń

WAŻNE TERMINY, WAŻNE ZMIANY

DYŻUR EKSPERTACzwartek 20 listopada

Zasady przechodzenia na emeryturę lub świadczenieprzedemerytalneNa pytania czytelnikówbędzie odpowiadała Gabriela Zgajewska,ekspert ds. emerytur.

DZWOŃ w godz. 14.00-16.00 pod nr. tel. (0-22) 531 49 72

Nasz czytelnik podjął pracę w nowej firmie. Ze względu na fakt, że w ostatnim okresie zaciągnął duży kredyt na zakup mieszkania,postanowił pracować więcej niż jego koledzy w firmie. Informacjao nietypowym sposobie pracy nowego pracownika bardzo szybko dotarłado właściciela przedsiębiorstwa. Poprosił pracownika na rozmowęi zasugerował mu, żeby poprawił organizację pracy, bowiem nie będziedodatkowo płacić za nadgodziny. W jego ocenie zakres jego obowiązkówjest tak określony, że nie ma potrzeby pozostawać po godzinach. Wedługwłaściciela firmy to on, a nie pracownik decyduje o tym, kiedy trzebadłużej zostać w pracy. Czy miał rację?

D3zatrudnienie

nr 227 T Y G O D N I K P R A W A P R A C Y I U B E Z P I E C Z E Ń

Wygrywający spra-wę sądową pra-cownik jest uprzy-

wilejowany w stosunku doinnych osób dochodzącychroszczeń w postępowaniucywilnym, ponieważ rygornatychmiastowej wykonal-ności, przynajmniej co doczęści zasądzonych rosz-czeń, sąd nadaje wyrokowiz urzędu. Cel wprowadze-nia takiego rozwiązaniawiąże się z tym, że kwoty,których pracownicy docho-dzą przed sądem od praco-dawców, zwykle mają cha-rakter środków utrzymania.Istota instytucji rygoru na-tychmiastowej wykonalno-ści sprowadza się do tego, iżwyrok opatrzony takim ry-gorem można wyegzekwo-wać bezpośrednio po jegowydaniu, nie czekając na je-go uprawomocnienie się.Jest to szczególnie ważnew tych sytuacjach, gdy pra-codawca składa apelację odwyroku, co może skutkowaćprzedłużeniem się terminujego uprawomocnienia, na-wet o kilka miesięcy.

Przepisy ogólne postę-powania cywilnego dlauzyskania przez powodarygoru natychmiastowejwykonalności wymagajązłożenia przez niego sto-sownego wniosku. Żądanienadania wyrokowi rygoruzgłosić można już w po-

zwie. Nie ma też prze-szkód, aby żądanie takiezgłoszone zostało w tokupostępowania. Warunkiemnadania rygoru jest mozli-wość opóźnienia wykona-nia wyroku albo narażeniepowoda na szkodę.

Rygor natychmiastowejwykonalności z urzędu

Dla uzyskania przez pra-cownika wyroku opatrzone-go rygorem natychmiasto-wej wykonalności nie jestkonieczne składanie wnio-sku. Sąd I instancji nadajebowiem taki rygor z urzędu.Jest on jednak nadawanytylko częściowo, ponieważgórną granicą rygoruz urzędu jest wysokość jed-nomiesięcznego wynagro-dzenia pracownika (obej-mujące wynagrodzenie za-sadnicze i wszystkie dodat-ki). Jeśli pracownikdochodzi kwoty wyższeji chciałby, aby rygor natych-miastowej wykonalności ob-jął całą zasądzoną kwotę,konieczne jest zgłoszenietakiego żądania oraz speł-nienie opisanych wcześniejwarunków.

W dwóch szczególnychprzypadkach sąd możenadać rygor natychmiasto-wej wykonalności z urzęducałemu wyrokowi bez ko-nieczności składania wnio-sku przez powoda. Pierw-

szym z nich jest wydaniewyroku zaocznego, a dru-gim zasądzenie roszczeniauznanego przez pozwanegopracodawcę.

Obowiązek zwrotu świadczenia

Skuteczne wyegzekwowa-nie przez pracownika wyro-ku natychmiast wykonalne-go najczęściej odbywa sięz korzyścią dla pracownika,ponieważ uzyskuje on należ-ne mu kwoty znacznie wcze-śniej, niż nastąpiłoby to, gdy-by z egzekucją czekał naostateczne rozstrzygnieciesprawy. Istotny problem po-jawia się dopiero wówczas,gdy rozstrzygnięcie sądu IIinstancji jest niepomyślnedla pracownika. Uwzględ-nienie apelacji pracodawcyskutkujące zmianą natych-miast wykonalnego wyrokui oddaleniem powództwa po-ciąga za sobą obowiązekzwrotu wyegzekwowanegowcześniej świadczenia. Iden-tyczne skutki powoduje od-dalenie powództwa wcze-śniej uwzględnionego w wy-roku zaocznym po zaskarże-niu tego wyroku sprzeciwemprzez pozwanego pracodaw-cę.

Istnieją dwa tryby odzy-skania przez pracodawcęświadczenia spełnionego napodstawie nieprawomocne-go i następnie zmienionegowyroku.

Pierwszym z nich jestzgłoszenie w postępowaniuapelacyjnym żądania orze-czenia o obowiązku zwrotuświadczenia spełnionego lubwyegzekwowanego na pod-

stawie rygoru natychmiasto-wej wykonalności. W takimprzypadku sąd II instancji,uwzględniając apelację i zmie-niając wyrok na oddalający po-wództwo pracownika, orzekniejednocześnie o obowiązkuzwrotu przez pracownikawcześniej zasądzonych najego rzecz kwot.

Drugi sposób odzyskaniabezpodstawnie wypłaconychprzez pracodawcę świad-czeń wymaga przeprowa-dzenia procesu sądowego.Pracodawca musi wytoczyćprzeciwko pracownikowi po-wództwo o zapłatę, opiera-jąc swoje roszczenie na prze-pisach o nienależnym świad-czeniu. Zgodnie ze stosowa-nym w oparciu o art. 300k.p. art. 410 par. 2 k.c.świadczenie jest nienależnemiędzy innymi wtedy, gdypodstawa świadczenia odpa-dła, co oznacza, iż istniaław chwili spełnienia świad-czenia. Jedynym z niewielusposobów obrony pozwane-go w procesie o zwrot niena-leżnego świadczenia jest za-rzut zużycia uzyskanegoświadczenia.

W przypadku żądaniaprzez pracodawcę zwrotuświadczenia, wyegzekwo-wanego w oparciu o niepra-womocny wyrok, pracowniknie będzie mógł jednakzwalczyć w ten sposób po-wództwa pracodawcy. Nazarzut zużycia nienależnegoświadczenia mogą powoły-wać się tylko i wyłącznie teosoby, które nie powinny li-czyć się z obowiązkiemzwrotu nienależnego świad-czenia. Ugruntowany jest

w orzecznictwie i doktryniepogląd, że strona, która eg-zekwuje świadczenie zasą-dzone na jej rzecz nieprawo-mocnym wyrokiem zaopa-trzonym w rygor natychmia-stowej wykonalności,powinna się liczyć z obo-wiązkiem zwrotu, w razieoddalenia jej powództwao to świadczenie, na skutekapelacji strony przeciwnej'(por. np. uchwałę Sądu Naj-

wyższego z 24 marca 1967roku, III PZP 42.66, OSNC1967/7-8/124).■

RAFAŁ KRAWCZYK sędziaSądu Okręgowego w Toruniu

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 333-338, art. 4772 par.1 ustawy z 17 listopada 1964 r.– Kodeks postępowaniacywilnego (Dz.U. nr 43, poz.296 z późn. zm.).

D O C H O D Z E N I E R O S Z C Z E Ń O D P R A C O D A W C Y

Egzekucja nieprawomocnego wyroku nie zawsze opłaca się pracownikowiPracownik, któremu zależy na szybkim uzyskaniuzasądzonego przez sąd roszczenia, może jewyegzekwować jeszcze przed uprawomocnieniem sięwyroku. W tym celu musi skorzystać z nadanegowyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

PRZYKŁAD RYGOR NATYCHMIASTOWEJWYKONALNOŚCI NADANY Z URZĘDU

Pracownik otrzymujący wynagrodzenie w kwocie 3 tys. zł domagałsię zasądzenia ekwiwalentu za urlop w kwocie 1,5 tys. zł. Sąd,uwzględniając powództwo z urzędu, nada rygor natychmiastowejwykonalności co do całej dochodzonej przez powoda kwoty.

PRZYKŁAD RYGOR NATYCHMIASTOWEJWYKONALNOŚCI Z WNIOSKU POWODA

Pracownik, który zarabiał 1,5 tys. zł domagał się zapłaty wynagro-dzenia za nadgodziny w kwocie 8 tys. zł. W tym przypadku dla nada-nia przez sąd rygoru natychmiastowej wykonalności w kwocie wyż-szej niż 1,5 tys. zł konieczne jest złożenie wniosku przez pracownika.

PRZYKŁAD OBOWIĄZEK ZWROTUWYEGZEKWOWANEJ KWOTY

Sąd I instancji uwzględnił w całości powództwo pracownika o za-płatę kwoty 10 tys. zł, nadając mu rygor natychmiastowej wyko-nalności. W ciągu tygodnia po wydaniu wyroku pracownik złożyłwniosek egzekucyjny do komornika, który wyegzekwował całąkwotę, dokonując zajęcia konta pracodawcy. Sąd II instancji naskutek apelacji pracodawcy zmienił wyrok sądu I instancji i odda-lił powództwo w części przekraczającej 5 tys. zł. Pracownik na żą-danie pracodawcy ma obowiązek zwrotu kwoty 5 tys. zł, zaś opóź-nienie zwrotu tej kwoty naraża go na zapłatę odsetek ustawowych.

nie za czas pozostawania bez pracyi pod warunkiem jej podjęcia. Praco-dawca może odmówić ponownego za-trudnienia pracownika, jeżeli w ciągu7 dni od wydania wyroku nie zgłosiłon gotowości niezwłocznego podjęciapracy, chyba że przekroczenie termi-nu nastąpiło z przyczyn niezależnychod pracownika (art. 48 par. 1 k.p.).Początek siedmiodniowego terminu li-czy się od dnia uprawomocnienia siętego orzeczenia (nadal aktualnauchwała składu siedmiu sędziów SNz 28 maja 1976 r., V PZP 12/75,OSNCP 1976/187).

Zasada ta dotyczy rozpatrzenia od-wołania zarówno od wypowiedzeniaumowy, jak i od rozwiązania jej bezwypowiedzenia. Skoro więc wypłatazasądzonego na podstawie art. 47 par.1 k.p. wynagrodzenia zależy od podję-cia przez pracownika pracy, to orzeka-nie o natychmiastowej wykonalnościtego świadczenia pieniężnego jestprzedwczesne. Trafność takiego stano-wiska potwierdza treść art. 786 par.2 k.p.c., który nakazuje nadać klauzu-lę wykonalności wyrokowi w części do-

tyczącej wynagrodzenia za pracę do-piero po stwierdzeniu, że pracownikpodjął pracę.

W konsekwencji, jeżeli sąd w wyrokuzasądził dla pracownika wynagrodze-nie, a wyrok jest nieprawomocny i stro-ny się od niego odwołały, pracodawcanie będzie zobowiązany do wypłaty pra-cownikowi wynagrodzenia w częścinieprzekraczającej pełnego jednomie-sięcznego wynagrodzenia.

Sąd może jednak mimo żądaniaprzez pracownika przywrócenia dopracy orzec odszkodowanie, jeżeliuzna, że jest to niemożliwe lub nie-celowe.

W orzecznictwie Sądu Najwyższegowypracowano ogólne wytyczne ocenyroszczenia pracownika o przywróce-nie do pracy z punktu widzenia kryte-rium możliwości i celowości jego dal-szego zatrudnienia (por. wyrok SNz 10 października 2000 r., I PKN66/00, OSNAPiUS 2002/10/235). Niedotyczy to pracowników szczególniechronionych, chyba że ogłoszono li-kwidację lub upadłość pracodawcy al-bo przywrócenie do pracy byłoby

sprzeczne z zasadami współżycia spo-łecznego (ze względu na szczególnienaganne zachowanie pracownika).Zasadę tę stosuje się zarówno w razieniezgodnego z prawem lub nieuzasad-nionego wypowiedzenia umowyo pracę, jak i rozwiązania jej bez wy-powiedzenia.

W razie orzeczenia przez sąd odszko-dowania obowiązują ogólne reguły sto-sowania rygoru natychmiastowej wyko-nalności. Oznacza to, że mimo niepra-womocnego wyroku pracodawca będziewówczas zobowiązany do wypłaty pra-cownikowi wynagrodzenia w częścinieprzekraczającej pełnego jednomie-sięcznego wynagrodzenia.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 4772 par. 1, art. 786 par. 2 ustawyz 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępo-wania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296z późn. zm.).■ Art. 47, art. 48, art. 57 ustawy z 26czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U.z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

E K S P E R T W Y J A Ś N I A

Czy rygor natychmiastowej wykonalności nadaje się każdemu wyrokowiPracownik, któremu wypowiedzieliśmyumowę o pracę, odwołał się do sądupracy. Czy w razie przywrócenia go do pracy i zasądzenia wynagrodzeniaw I instancji będziemy zobowiązani do wypłaty wynagrodzenia w częścinieprzekraczającej pełnegojednomiesięcznego wynagrodzeniapracownika ze względu na rygornatychmiastowej wykonalności?

Nie. Wynikający z art. 4772 par.1 k.p.c. obowiązek nadania wyroko-wi z urzędu rygoru w części nieprze-kraczającej pełnego jednomiesięcz-nego wynagrodzenia pracownika niedotyczy wynagrodzenia zasądzone-go warunkowo na rzecz pracownikaw trybie art. 47 albo art. 57 par.1 k.p., czyli w wyroku przywracają-cym go do pracy. Wynagrodzeniejest zasądzone warunkowo, gdyż za-leży od podjęcia w przyszłości za-trudnienia (por. wyrok SN z 6 marca1986 r., III PZP 11/86, OSN1987/1/11).

W razie przywrócenia do pracy pra-cownikowi przysługuje wynagrodze-

EWA DRZEWIECKA ekspert z zakresu

prawa pracy

D4 zatrudnienie


A W A N S Z A W O D O W Y N A U C Z Y C I E L I

Nauczyciel ma prawo poznać wyniki prac komisjikwalifikacyjnej

MONIKA SZYMOŃ[email protected]

Nauczyciel powinienzostać powiadomionyco najmniej 14 dni

przed datą posiedzenia ko-misji o jego terminie i miej-scu. Komisja podejmuje roz-strzygnięcia w obecności conajmniej 2/3 składu swoichczłonków. Czas trwania po-siedzenia komisji zależy oddługości każdego z jegotrzech etapów.

Analiza dokumentacji

Członkowie komisji sąuprawnieni jedynie do oce-ny, czy nauczyciel spełniłwymagania określonew przepisach rozporządze-nia sprawie uzyskiwaniastopni awansu zawodowegoprzez nauczycieli. Analizu-jąc dokumentację, nie mogąnp. zakwestionować kwali-fikacji nauczyciela do na-uczania danego przedmio-tu. Kwestia spełnienia przeznauczyciela wymagań kwa-lifikacyjnych określonychdla danego stanowiska po-winna być rozstrzygniętaprzed powołaniem komisji.Kompetencja ta jest przypi-sana organowi, do któregojest składany wnioseko podjęcie postępowaniakwalifikacyjnego (egzami-nacyjnego).

Komisja nie może takżezwrócić nauczycielowi do-kumentacji w celu jej uzu-pełnienia. Analizę formalnąwniosku i załączonych mate-riałów przeprowadza organnadający nauczycielowi sto-pień awansu zawodowego.To on wzywa do uzupełnie-nia wniosku w terminie 14dni, po uprzednim szczegó-łowym wskazaniu uchybieńi pouczeniu, że nieusunięcietych braków w terminie spo-woduje pozostawienie wnio-sku bez rozpoznania.

Rozmowa kwalifikacyjna(egzamin)

Podczas rozmowy kwalifi-kacyjnej nauczyciel ubiega-jący się o kolejny stopieńawansu, tj. stażysta poprzedstawieniu sprawozda-nia z realizacji planu rozwo-ju zawodowego albo nauczy-ciel kontraktowy po dokona-niu prezentacji dorobku za-wodowego, odpowiada napytania sprawdzające, czy

spełnił wymagania określo-ne w rozporządzeniu w spra-wie uzyskiwania stopniawansu zawodowego przeznauczycieli, odpowiedniodla: ■ nauczyciela stażysty

w par. 6 ust. 2 rozporzą-dzenia,

■ nauczyciela kontraktowe-go w par. 7 ust. 2 rozpo-rządzenia,

■ nauczyciela mianowane-go w par. 8 ust. 2 rozpo-rządzenia. Pytania powinny doty-

czyć tylko tych wymagań.Nie mogą natomiast spraw-dzać jego wiedzy meryto-rycznej z zakresu nauczane-go przedmiotu. Zarównopytania, jak i informacjao udzielonych odpowie-dziach są odnotowywanew protokole z posiedzeniakomisji. Przepisy nie wyma-gają, by każdy z jej człon-ków zadał pytanie nauczy-cielowi. Natomiast każdy,także przedstawiciel wska-zanego we wniosku związ-ku zawodowego, ocenia na-uczyciela. Nie dotyczy toprzedstawiciela organu pro-wadzącego szkołę i organusprawującego nadzór peda-gogiczny, jeśli nie wchodząw skład komisji, a biorąudział w jej pracach w cha-rakterze obserwatora.

Ocena spełnienia wymagań

Każdy z członków komi-sji ocenia ich realizacjęprzez nauczyciela, w punk-tach według skali od 0 do10. Na podstawie przyzna-nej liczby punktów obliczasię średnią arytmetyczną,z tym że jeżeli liczba człon-ków komisji jest większaniż trzy, odrzuca się jednąnajwyższą i jedną najniż-szą ocenę punktową. Śred-nia arytmetyczna punktówwynosząca co najmniej sie-dem oznacza, że nauczy-ciel uzyskał akceptację ko-misji kwalifikacyjnej, tzn.zdał egzamin przed komi-sją egzaminacyjną. Po-twierdza to zaświadczeniewydane przez komisję,którego wzór został okre-ślony w rozporządzeniu.Jego otrzymanie nie jestrównoznaczne z uzyska-niem stopnia awansu za-wodowego. Komisja nienadaje bowiem nauczycie-lowi kolejnego stopnia,

lecz odpowiedni organ,określony w Karcie Na-uczyciela, tj.: ■ nauczycielowi stażyście

stopień nauczyciela kon-traktowego nadaje dy-rektor szkoły,

■ nauczycielowi kontrakto-wemu stopień nauczycie-la mianowanego organprowadzący szkołę,

■ nauczycielowi mianowa-nemu stopień nauczycie-la dyplomowanego organsprawujący nadzór peda-gogiczny,

■ nauczycielom, o którychmowa w art. 1 ust. 2 pkt1 oraz art. 9e ust. 3 KartyNauczyciela, odpowiednistopień – właściwy mini-ster. Uzasadnienie rozstrzy-

gnięcia komisji, wrazz uzyskanymi przez na-uczyciela ocenami punkto-wymi i ich średnią arytme-tyczną, muszą znaleźć sięw protokole, z którym na-uczyciel ma prawo się za-poznać. Protokół i doku-mentacja komisji po zakoń-czeniu posiedzenia trafiado organu, który ją powo-łał. Przed wydaniem decy-zji powinien on powiado-mić nauczyciela o prawiezapoznania się z materiała-mi zebranymi w postępo-waniu i wypowiedzeniasię. Wówczas może on do-wiedzieć się, jakie uzyskałoceny punktowe oraz po-znać uzasadnienie roz-strzygnięcia komisji.

W myśl orzecznictwa są-dowego, jeśli komisja dzia-łała zgodnie z prawem, or-gan podejmujący decyzjęw sprawie nadania stopniaawansu zawodowego jest

związany jej stanowiskiem(wyrok NSA z 26 kwietnia2007 r.,I OSK 1056/06oraz z 21 maja 2007 r.,IOSK 1089/06). Oznaczato, że w przypadku gdy na-uczyciel uzyska akceptacjękomisji, tzn. zda egzamin,organ właściwy do nadaniastopnia nie ocenia powtór-nie nauczyciela, nie możeteż zmienić rozstrzygnięciakomisji, a jedynie spraw-dza, czy nauczyciel spełniapozostałe warunki. Gdynauczyciel nie uzyska ak-ceptacji komisji, tzn. niezda egzaminu, organ od-mawia nadania mu kolej-nego stopnia. Negatywnywynik postępowania przedkomisją nie musi jednakbyć równoznaczny z nie-uzyskaniem kolejnegostopnia awansu. Jeżeli ko-misja działała niezgodniez prawem, możliwe jest –wskutek skargi złożonej doorganu sprawującego nad-zór pedagogiczny – unie-ważnienie jej prac.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 9b, art. 9g-h ustawy z 26stycznia 1982 r. – Karta Na-uczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr97, poz. 674 z późn. zm.).■ Par. 6-8, par. 11-14 rozpo-rządzenia ministra edukacjinarodowej i sportu z 1 grudnia2004 r. w sprawie uzyskiwaniastopni awansu zawodowegoprzez nauczycieli (Dz.U. nr 260,poz. 2593 z późn. zm.).■ Art. 10 ustawy z 14 czerwca1960 r. – Kodeks postępowaniaadministracyjnego (t.j. Dz.U.z 1998 r. nr 98, poz. 1071z późn. zm.).

Wniosek nauczyciela o podjęcie postępowaniakwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego wszczynawieloetapową procedurę w sprawie nadania kolejnegostopnia awansu zawodowego. Postępowanie to kończysię wydaniem decyzji administracyjnej, od której przysługuje odwołanie.

PRZYKŁAD ZWROT DOKUMENTACJI PRZEZ KOMISJĘ

Komisja powołana do oceny, czy nauczyciel mianowany speł-nił wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczycieladyplomowanego, podczas posiedzenia zwróciła nauczycielowidokumentację. Uzasadniła to zbyt krótkimi opisami i analizamizrealizowanych działań. Komisja postąpiła nieprawidłowo. Zabraki formalne należy uznać niedołączenie dokumentów wy-maganych przepisami, a nie ich niewielką objętość. Jeżeli ko-misja uznała, że nie są one wartościowe, to powinna ocenić jenegatywnie.

PRZYKŁAD ODWOŁANIE OD DECYZJI

Nauczyciel po zdaniu egzaminu oczekiwał decyzji o nadaniustopnia nauczyciela mianowanego. Otrzymał decyzję odma-wiającą, ze względu na nieprawidłowy wymiar stażu. Nauczy-ciel odwołał się od decyzji, zarzucając organowi prowadzące-mu szkołę nieuwzględnienie zaświadczenia o zdaniu egzami-nu. Komisja egzaminacyjna nie decyduje o nadaniu stopnianauczyciela mianowanego. Decyzję o nadaniu tego stopniawydaje organ prowadzący szkołę, jeśli stwierdzi iż wszystkiewarunki określone w art. 9b ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela zo-stały spełnione.

E K S P E R C I W Y J A Ś N I A J Ą

Czy można wyznaczyćnowy termin egzaminu

Chciałabym w tym roku uzyskać kolejny stopień awansuzawodowego. Niestety, nie zdążyłam skompletowaćdokumentacji do 31 października. Czy mogę zwrócić się dokuratora oświaty, by w drodze wyjątku przyjął wniosek owszczęcie postępowania na stopień nauczyciela mianowanegow listopadzie i wyznaczył termin egzaminu?

Nie. Kurator oświaty nie posiada kompe-tencji do określania terminów egzaminówna stopień nauczyciela mianowanego. Wła-ściwy w tym zakresie jest organ prowadzącyszkołę. Do niego należy złożyć wniosek wrazze stosowną dokumentacją. Nauczycielemogą składać wnioski o podjęcie postępo-wania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjne-go w ciągu całego roku. Nauczycielom, któ-rzy złożą wnioski o podjęcie postępowaniakwalifikacyjnego na kolejny stopień do tego30 czerwca roku, właściwy organ wydaje decyzję w sprawienadania stopnia awansu zawodowego w terminie do 31 sierpniadanego roku. Natomiast nauczycielom, którzy złożą wnioski do31 października danego roku, w terminie do 31 grudnia danegoroku. Przepisy te zobowiązują organ nadający stopień awansuzawodowego do wydania stosownej decyzji administracyjnejw odpowiednim terminie, zależnie od daty wpływu wniosku.Należy jednak podkreślić, iż w związku ze złożeniem wniosku po31 października nie będzie możliwe skuteczne domaganie się, byorgan prowadzący szkołę przeprowadził postępowanie i wydałjeszcze w tym roku decyzję.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 9b ust. 3–4 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczy-ciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).

Czy można odmówićawansu zawodowego

Nauczycielka języka angielskiego (z dyplomem magistra filologiirosyjskiej) rozpoczęła pracę w gimnazjum na stanowisku nauczycielastażysty. Po odbyciu trwającego dziewięć miesięcy stażu decyzjądyrektora otrzymała stopień nauczyciela kontraktowego. Następnierozpoczęła odbywanie trzyletniego stażu do uzyskania stopniaawansu nauczyciela mianowanego, w trakcie którego ukończyłastudia magisterskie z filologii angielskiej oraz kurs przygotowaniapedagogicznego. W ostatnim roku stażu wystąpiła o wszczęciepostępowania egzaminacyjnego na stopień nauczycielamianowanego. Burmistrz jednak odmówił nadania tego stopniapowołując się na fakt, iż jedynie ostatni rok stażu odbywała zgodniez wymaganymi kwalifikacjami. Czy działał on zgodnie z prawem?

Nie. Z przepisów regulujących kwestie do-tyczące odbywania przez nauczyciela stażunie wynika, aby uzależniały one możliwośćjego rozpoczęcia od posiadania odpowied-nich wymagań kwalifikacyjnych i niemożno-ści ich uzupełnienia, podnoszenia w czasiejego odbywania. Wymogi kwalifikacyjne,które spełnić musi nauczyciel ubiegający sięo awans, określa art. 9 ust. 1 pkt 1 Karty Na-uczyciela oraz akty wykonawcze. Warunekposiadania odpowiednich kwalifikacji jestspełniony wówczas, gdy nauczyciel ukończył kierunek studiówzbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonychzajęć. Takiego ustalenia dokonuje dyrektor szkoły zatrudniającynauczyciela. To ustalenie jest równoznaczne z uznaniem spełnie-nia przez nauczyciela wymagań kwalifikacyjnych i umożliwia na-uczycielowi ubieganie się o kolejny stopień awansu zawodowego.Pozostałe warunki niezbędne do nadania nauczycielowi kontrak-towemu stopnia awansu zawodowego nauczyciela mianowanegopoza spełnieniem wymagań kwalifikacyjnych to odbycie stażuzakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczy-ciela oraz w przypadku nauczyciela kontraktowego zdanie egza-minu przed komisją kwalifikacyjną (por. wyrok NSA z 16 kwiet-nia 2008 r., I OSK 718/07).■

PODSTAWA PRAWNA ■Art. 9 ust. 1 pkt 1, art. 9b, art. 9g-h ustawy z 26 stycznia 1982 r. –Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).■Rozporządzenie ministra edukacji narodowej i sportu z 1 grud-nia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowegoprzez nauczycieli (Dz.U. nr 260, poz. 2593 z późn. zm.).

MONIKA SZYMOŃSKAekspert z zakresu

prawa pracy

LESZEK JAWORSKI ekspert z zakresu

prawa pracy


PrzewodnikWysokość zasiłków zależy od przeciętnego miesięcznegowynagrodzenia pracownika

Przed ustaleniem wysokości zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, wyrównawczegoi świadczenia rehabilitacyjnego trzeba najpierw ustalić podstawę ich wymiaru. Stanowi ją zwykleprzeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika wypłacone za okres 12 miesięcy. Jeśli zatrudnienie trwa krócej niż rok, podstawę ustala się z pełnych miesięcy kalendarzowychwykonywania pracy. Do podstawy wymiaru świadczeń z ubezpieczenia chorobowego wlicza sięoprócz wynagrodzenia zasadniczego premie, nagrody i inne dodatki, jeśli były od nich opłacaneskładki i w okresie pobierania zasiłków przysługiwały w zmniejszonej wysokości.

ANETA [email protected]

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z ubezpieczenia cho-robowego dla pracowników stanowi jego przeciętne mie-sięczne wynagrodzenie, wypłacone za okres 12 miesięcy ka-

lendarzowych, poprzedzających miesiąc, w którym powstała nie-zdolność do pracy. Na zasadach określonych dla zasiłku chorobo-wego (omówionych niżej) ustala się również podstawę wymiarupozostałych zasiłków – macierzyńskiego, opiekuńczego, wyrów-nawczego i świadczenia rehabilitacyjnego oraz wynagrodzenia zaczas choroby przysługującego na podstawie art. 92 kodeksu pracy.

Wynagrodzenie pracownika to jego przychód stanowiący pod-stawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odlicze-niu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia eme-rytalne, rentowe i chorobowe.

Pracownik finansuje ze swojego przychodu część składek naubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz całą składkę na ubezpie-czenie chorobowe. Płatnik potrąca mu z przychodu od 1 stycznia2008 r. składki w wysokości 13,71 proc. podstawy wymiaru (do 30czerwca 2007 r. – 18,71 proc. podstawy wymiaru, od 1 lipca do 31grudnia 20007 r. – 15,71 proc. podstawy wymiaru).

Do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenieuzyskane w okresie ubezpieczenia chorobowego, z tytułu któregoprzysługuje zasiłek. Oznacza to, że nie uwzględnia się wynagro-dzenia, które pracownik uzyskiwał u poprzedniego pracodawcy.Jeżeli natomiast pracownik jest zatrudniony bez przerwy u tego sa-mego pracodawcy na podstawie kolejno zawieranych po sobieumów o pracę (np. na czas określony i na czas nieokreślony), wów-czas przy ustalaniu podstawy wymiaru przysługującego mu zasiłkuwynagrodzenie wypłacone z tytułu tych umów sumuje się.

Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego za jeden dzień nie-zdolności do pracy stanowi jedna trzydziesta część wynagrodzeniastanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.

Okres, z którego ustalana jest podstawa wymiaruPodstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne mie-

sięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcykalendarzowych poprzedzających miesiąc, wktórym powstała niezdol-ność do pracy. Zatem przykładowo dla pracownika niezdolnego do pra-cy z powodu choroby od 12 do 21 listopada 2008 r. podstawę wymiaruzasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzeniewypłacone za okres od listopada 2007 r. do października 2008 r.

Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesię-cy kalendarzowych zatrudnienia, podstawę wymiaru zasiłku choro-bowego ustala się przyjmując przeciętne miesięczne wynagrodzenieza pełne miesiące kalendarzowe tego zatrudnienia. Jeśli na przy-kład pracownik zatrudniony od 16 sierpnia 2008 r. zachorował 17 li-stopada 2008 r., to do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyj-muje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiącekalendarzowe zatrudnienia, tj. za wrzesień i październik 2008 r.

W powyższy sposób ustala się również podstawę wymiaru zasił-ku, jeżeli zatrudnienie pracownika ustało w trakcie miesiąca, przedupływem 12 miesięcy kalendarzowych zatrudnienia, a niezdolnośćdo pracy powstała w miesiącu następnym. Rozważmy to na podsta-wie następującego stanu faktycznego: pracownik był zatrudnionyod 26 czerwca do 24 października 2008 r. 5 listopada 2008 r. za-chorował i niezdolność do pracy orzeczona została do 12 grudnia2008 r. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przecięt-ne miesięczne wynagrodzenie ustalone z uwzględnieniem wyna-grodzenia wypłaconego za okres od lipca do września 2008 r.

Przedstawionej zasady nie stosuje się natomiast, jeżeli zatrud-nienie ustało po upływie 12 miesięcy kalendarzowych. Jeśli zatempracownik był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czasokreślony od 1 marca 2007 r. do 21 września 2008 r., a następnie2 października 2008 r. zachorował i niezdolność do pracy zostałaorzeczona do 15 grudnia 2008 r., to podstawę wymiaru zasiłkuchorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wy-płacone za okres od października 2007 r. do września 2008 r. Trze-ba jednak pamiętać, że podstawa wymiaru zasiłku za okres po usta-niu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie może być wyższa niżkwota wynosząca 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

Wyłączanie wynagrodzeń za niektóre miesiąceJeżeli w okresie, za który wynagrodzenie uwzględnia się

w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, pracownik nieosiągnął pełnego wynagrodzenia, wskutek nieprzepracowania

Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne

RRooddzzaajj uubbeezzppiieecczzeenniiaa WWyyssookkoośśćć ii zzaassaaddyy ffiinnaannssoowwaanniiaa

Emerytalne 19,52 proc. podstawy wymiaru (finansowana po połowie przez ubezpieczonego i płatnika składek)

Rentowe od 1 stycznia 1999 r. do 30 czerwca2007 r. – 13 proc. (finansowana po połowie przez ubezpieczonego i płatnika składek)od 1 lipca do 31 grudnia 2007 r. – 10 proc.podstawy wymiaru (3,5 proc. finansuje ubezpieczony, a 6,5 proc. płatnik składek) od 1 stycznia 2008 r. – 6 proc. (1,5 proc. finansuje ubezpieczony, a 4,5 proc. płatnik składek)

Chorobowe 2,45 proc. podstawy wymiaru (finansowana przez ubezpieczonego)

PRZYKŁAD CHOROBA PRZED UPŁYWEMPIERWSZEGO MIESIĄCA ZATRUDNIENIA

Pracownik podjął pracę od 1 października 2008 r. i w tym samymmiesiącu przez osiem dni był niezdolny do pracy z powodu choro-by. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się wyna-grodzenie za październik 2008 r., po uzupełnieniu. Przychód pra-cownika za grudzień 2008 r. wyniósł 1,6 tys. zł. Z tego przychodupotrącono składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i choro-bowe w kwocie 219,36 zł (13,71 proc. z kwoty 1,6 tys. zł).W związku z tym, że przychód pracownika określony jest w stałejmiesięcznej wysokości – 4,2 tys. zł, do ustalenia podstawy wy-miaru zasiłku przychód ten należy pomniejszyć o składki na ubez-pieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowane przezpracownika, które pracodawca by potrącił, gdyby pracownik prze-pracował pełny miesiąc, czyli o kwotę 575,82 zł (13,71 proc.z kwoty 4,2 tys. zł). Wynagrodzenie za grudzień 2008 r. należyuwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku w kwocie 3624,18 zł(4200 zł – 575,82 zł = 3624,18 zł).

PRZYKŁAD ZASADY UZUPEŁNIANIA WYNAGRODZENIA ZMIENNEGO

Pracownik zatrudniony od 3 listopada 2008 r. był niezdolny dopracy z powodu choroby od 12 do 19 listopada 2008 r. (8 dni).Ma prawo do świadczeń z tytułu choroby od pierwszego dnia nie-zdolności do pracy. Za okres pierwszych czterech dni niezdolnoścido pracy (od 12 do 15 listopada) miał prawo do wynagrodzeniaprzysługującego na podstawie art. 92 kodeksu pracy, a za czterypozostałe dni (od 16 do 19 listopada) prawo do zasiłku chorobo-wego. W tym miesiącu pracownik przepracował 12 dni i jego przy-chód za ten miesiąc wyniósł 1,2 tys. zł. Wynagrodzenie, które pra-cownik ten osiągnąłby, gdyby pracował wszystkie dni robocze (18dni), wynosi 1553,22 zł (1200 zł – 164,52 zł = 1035,48 zł;1035,48 zł: 12 dni x 18 dni) i to wynagrodzenie stanowi podstawęwymiaru zasiłku. Kwota 164,52 zł to kwota potrąconych składekna ubezpieczenia społeczne, finansowanych ze środków pracowni-ka (łącznie 13,71 proc. z kwoty 1,2 tys. zł).

PRZYKŁAD PODSTAWA WYMIARU BEZ WYNAGRODZEŃ Z NIEKTÓRYCH MIESIĘCY

Pracownik zatrudniony od 4 lutego 2008 r. był niezdolny do pracyz powodu choroby od 24 października do 24 listopada 2008 r.W marcu 2008 r. przez 19 dni był niezdolny do pracy z powodu cho-roby i miał w tym czasie prawo do wynagrodzenia na podstawie art.92 k.p. W marcu pracownik miał obowiązek przepracować 20 dniroboczych. Do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzenia za czaschoroby za okres od 24 października do 6 listopada 2008 r. (14dni) i zasiłku chorobowego za okres od 7 do 24 listopada 2008 r.przyjmuje się wynagrodzenie za okres od kwietnia do września2008 r., podzielone przez sześć miesięcy. W podstawie wymiarunie uwzględnia się wynagrodzenia za luty i marzec 2008 rok – zaluty, ponieważ jest to pierwszy niepełny miesiąc zatrudnienia, a zamarzec, gdyż pracownik w tym miesiącu przepracował mniej niżpołowę obowiązującego czasu pracy.

Podstawa wymiaru zasiłku w razie chorobyprzed upływem pierwszegokalendarzowego miesiąca zatrudnienia

ggddyy wwyynnaaggrrooddzzeenniiee jjeesstt zzmmiieennnnee

wynagrodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdybyprzepracował pełny miesiąc kalendarzowy; ustalasię je: ■ poprzez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego

za przepracowane dni robocze przez liczbę dni,w których wynagrodzenie to zostało osiągniętei pomnożenie przez liczbę dni, które pracownikbył obowiązany przepracować w danym miesiącu– jeżeli przepracował choćby jeden dzień,

■ przyjmując kwotę zmiennych składnikówwynagrodzenia w przeciętnej miesięcznejwysokości wypłaconej za ten miesiącpracownikom zatrudnionym na takim samym lubpodobnym stanowisku w zakładzie pracy,w którym przysługuje zasiłek chorobowy – jeżelipracownik nie osiągnął w danym miesiącużadnego wynagrodzenia

ggddyywwyynnaaggrrooddzzeenniieejjeesstt ssttaałłee wynagrodzeniemiesięczneokreślonew umowieo pracę lubw innym akcie, napodstawiektórego powstałstosunek pracy

D6 przewodnik


części miesiąca z przyczyn usprawiedliwionych, przy oblicza-niu podstawy wymiaru: ■ wyłącza się wynagrodzenie za miesiące, w których przepra-

cował mniej niż połowę obowiązującego go w danym miesią-cu czasu pracy,

■ przyjmuje się, po uzupełnieniu, wynagrodzenie za miesiące,w których przepracował co najmniej połowę obowiązującegogo w tym miesiącu czasu pracy. Jeżeli w okresie przyjmowanym do ustalenia podstawy wy-

miaru zasiłku pracownik w każdym miesiącu przepracowałmniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy z przyczynusprawiedliwionych, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmu-je się wynagrodzenie za wszystkie miesiące, po uzupełnieniu.

Podwyżka albo brak przychodu przed chorobą Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego

uwzględnia się przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłaconepracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych, nawet jeże-li w tym okresie nastąpiła zmiana wysokości wynagrodzeniawskutek zmiany stanowiska pracy lub zmiany warunków wyna-gradzania ustalonych w umowie o pracę lub w innym akcie na-wiązującym stosunek pracy.

Gdy natomiast bezpośrednio przed powstaniem niezdolnoścido pracy pracownik przez cały okres, z którego ustalana jest pod-stawa wymiaru zasiłku, korzystał z urlopu wychowawczego, bez-płatnego albo odbywał czynną służbę wojskową, podstawę wy-miaru zasiłku stanowi wynagrodzenie za miesiąc, w którym po-wstało prawo do zasiłku: ■ w stałej miesięcznej wysokości określonej w umowie o pracę lub■ przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracowni-

kom zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowiskupracy, jeżeli pracownik otrzymuje wynagrodzenie zmienne.

Premie, nagrody i inne dodatki Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz innych

świadczeń w razie choroby i macierzyństwa wlicza się także inneskładniki wynagrodzenia (premie, nagrody, dodatki) przysługują-ce pracownikowi za okresy miesięczne i dłuższe, np. kwartalnei roczne, pod warunkiem że: ■ jest od nich opłacana składka na ubezpieczenie chorobowe, ■ są pomniejszane za okresy pobierania zasiłków, ■ zgodnie z przepisami płacowymi lub umowami o pracę, pracow-

nik nie zachowuje do nich prawa za okresy pobierania zasiłków. Jeżeli przepisy płacowe lub umowy o pracę (w przypadku gdy

pracodawca nie ma obowiązku tworzenia regulaminów wynagra-dzania), zawierają jednoznaczne postanowienia o zachowywa-niu przez pracownika prawa do danego składnika wynagrodzeniaza okres pobierania zasiłku, wówczas nie należy go uwzględniaćw podstawie wymiaru zasiłku. Gdy brak takich postanowień, na-leży uznać, że składnik wynagrodzenia nie jest wypłacany zaokresy pobierania zasiłku i należy go uwzględnić w podstawie je-go wymiaru. Jeśli jednak pracodawca udokumentuje, że mimobraku postanowień o zachowywaniu przez pracownika prawa dodanego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku,w praktyce go wypłaca za okres pobierania zasiłku, wówczas nienależy go wliczać do podstawy wymiaru.

Pamiętać trzeba, że gdy przepisy płacowe lub umowy o pracę nie za-wierają postanowień o sposobie zmniejszania wysokości składnika wy-nagrodzenia, niewypłacanego za okres pobierania zasiłku, podlega onuwzględnieniu w podstawie wymiaru w kwocie faktycznej. Jeśli przy-kładowo regulamin przyznawania nagrody kwartalnej zawiera ogólnyzapis, że nagroda jest zmniejszana za okresy pobierania zasiłków, alenie określa zasad tego zmniejszania, to nagroda jest uwzględnianaw podstawie wymiaru zasiłku w kwocie faktycznie wypłaconej. Gdy na-tomiast przepisy płacowe lub umowy o pracę zawierają jednoznacznezapisy o pomniejszaniu składnika wynagrodzenia za okres pobierania

zasiłku w sposób proporcjonalny, podlega on uwzględnieniu w podsta-wie wymiaru zasiłku po uzupełnieniu, zgodnie z ogólnymi zasadami.

Warto pamiętać, że przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłkuchorobowego premie i inne składniki wynagrodzenia przysługu-jące za okresy kwartalne: ■ uwzględnia się w tej podstawie nawet jeżeli w danym kwartale

pracownik wykonywał pracę przez mniej niż połowę obowiązu-jącego w kwartale czasu pracy,

ży), to przy ustalaniu podstawy wymia-ru zasiłku wyłącza się wynagrodzenieza te miesiące, w których pracownikprzepracował mniej niż połowę obowią-zującego go czasu pracy. Podstawę wy-miaru zasiłku stanowi wówczas prze-ciętne miesięczne wynagrodzenie za po-zostałe miesiące. Jeżeli na przykład pra-cownik przebywał na urlopiebezpłatnym od 1 września do 31 paź-dziernika 2008 r., a od 1 do 12 listopada2008 r. chorował to podstawę wymiaruprzysługującego mu wynagrodzenia zaczas choroby lub zasiłku chorobowegopowinno stanowić przeciętne miesięcz-ne wynagrodzenie wypłacone za okresod listopada 2007 r. do października2008 r. Z uwagi na to, że od 1 wrześniado 31 października 2008 r. pracownikprzebywał na urlopie bezpłatnym, fak-tycznie będzie to wynagrodzenie zaokres od listopada 2007 r. do sierpnia

2008 r. przyjmując, że w każdym z tychmiesięcy pracownik przepracował conajmniej połowę obowiązującego goczasu pracy. Jeśli pracownik nie prze-pracował co najmniej połowy obowiązu-jącego czasu pracy także w niektórychz tych miesięcy, wynagrodzenie z tychmiesięcy również należy wyłączyćz podstawy wymiaru.

W przypadku, gdy bezpośrednioprzed powstaniem niezdolności do pra-cy z powodu choroby pracownik przezcały okres, z którego wynagrodzenieuwzględnia się w podstawie wymiaruzasiłku, przebywał na urlopie bezpłat-nym (12 miesięcy), to podstawę tę sta-nowi wynagrodzenie za miesiąc, w któ-rym powstała niezdolność do pracy (wstałej miesięcznej wysokości określonejw umowie o pracę). Jeżeli zatem pra-cownik osiągający stały miesięcznyprzychód w kwocie 4,2 tys. zł przebywał

na urlopie bezpłatnym od 1 września2007 r. do 31 października 2008 r., a od1 do 12 listopada 2008 r. był chory, topodstawę wymiaru będzie stanowiłowynagrodzenie za listopad 2008 r. popomniejszeniu o składki na ubezpiecze-nia społeczne, jakie pracodawca potrą-ciłby z jego środków, gdyby pracownikpracował pełny miesiąc, tj. o kwotę575,82 zł. Wynagrodzenie stanowiącepodstawę wymiaru za listopad wyniesiezatem 3624,18 zł (4200 zł x 13,71 proc.= 575,82 zł; 4200 zł – 575,82 zł =3624,18 zł).■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 36 ust. 1, art. 38 ust. 2 ustawy z 25czerwca 1999 r. o świadczeniach pienięż-nych z ubezpieczenia społecznego w raziechoroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r.nr 31, poz. 267 z późn. zm.).


Jak obliczyć zasiłek, gdy pracownik przed chorobą korzystał z urlopu bezpłatnegoJak ustalić podstawę wymiaru zasiłkuchorobowego dla pracownika, którychorował od 1 do 12 listopada 2008 r.,a bezpośrednio przed tą chorobąprzebywał na urlopie bezpłatnym?Pracownik osiąga stały miesięcznyprzychód w wysokości 4,2 tys. zł.

Ustalenie podstawy wymiaru zasiłkuchorobowego w przedstawionej sytuacjizależy od okresu korzystania przez pra-cownika z urlopu bezpłatnego. Podsta-wę wymiaru zasiłku chorobowego sta-nowi bowiem przeciętne miesięcznewynagrodzenie wypłacone pracowniko-wi za okres 12 miesięcy kalendarzo-wych poprzedzających miesiąc, w któ-rym powstała niezdolność do pracy. Je-żeli w tym okresie pracownik nie osią-gnął wynagrodzenia w związkuz usprawiedliwioną nieobecnościąw pracy (urlop bezpłatny do takich nale-

RENATA TONDERekspert od zasiłków

PRZYKŁAD UWZGLĘDNIENIE PODWYŻKIW PODSTAWIE WYMIARU ZASIŁKU

Do 30 czerwca 2008 r. pracownik otrzymywał stały miesięcznyprzychód w wysokości 3,8 tys. zł, a od 1 lipca 2008 r. wskutekpodwyżki jego przychód wynosi 4,2 tys. zł. Do ustalenia pod-stawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres od 24 do 28 li-stopada 2008 r. należy przyjąć przeciętne miesięczne wyna-grodzenie wypłacone za okres od listopada 2007 r. do paź-dziernika 2008 r. Podstawę wymiaru zasiłku obliczono w na-stępujący sposób: ■ miesięczny przychód za listopad i grudzień 2007 r. w kwocie 3,8

tys. zł pomniejszono o składki na ubezpieczenia społecznew wysokości 15,71 proc., tj. o kwotę 596,98 zł – (wynagrodze-nie miesięczne wyniosło 3 203,02 zł, a za dwa miesiące – 6406,04 zł),

■ miesięczny przychód za okres od stycznia do czerwca 2008 r.w kwocie 3,8 tys. zł pomniejszono o składki na ubezpieczeniaspołeczne w wysokości 13,71 proc., tj. o kwotę 520,98 zł (wy-nagrodzenie miesięczne wyniosło 3 279,02 zł, a za sześć mie-sięcy – 19 674,12 zł),

■ miesięczny przychód za okres od lipca do października 2008 r.w kwocie 4,2 tys. zł pomniejszono o składki na ubezpieczeniaspołeczne w wysokości 13,71 proc., tj. o kwotę 575,82 zł (wy-nagrodzenie miesięczne wyniosło 3 624,18 zł, a łącznie za czte-ry miesiące 14 496,72 zł).

Wynagrodzenie za okres od listopada 2007 r. do października2008 r. wyniosło 40 576,88 zł (6 406,04 zł + 19 674,12 zł + 14496,72 zł), a zatem przeciętne miesięczne wynagrodzenie stano-wiące podstawę wymiaru zasiłku wynosi 3381,41 zł.

PRZYKŁAD WLICZANIE PREMII MIESIĘCZNYCH DO PODSTAWY ZASIŁKU

Pracownica jest niezdolna do pracy z powodu choroby od 17 do21 listopada 2008 r. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzy-muje także premię miesięczną, która zgodnie z przepisami pła-cowymi jest pomniejszana za okresy pobierania zasiłków. Dopodstawy wymiaru zasiłku chorobowego należy przyjąć przecięt-ne miesięczne wynagrodzenie za okres od listopada 2007 r. dopaździernika 2008 r. oraz premie miesięczne wypłacone za temiesiące.

PRZYKŁAD PODSTAWA WYMIARU ZASIŁKU BEZ PREMII ROCZNEJ

Pracownikowi przysługuje roczna premia. Zgodnie z regulami-nem premiowania, podstawą jej ustalenia jest wynagrodzenieza czas faktycznie przepracowany, łącznie z zasiłkiem chorobo-wym przysługującym z tytułu niezdolności do pracy spowodo-wanej wypadkiem przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy al-bo chorobą zawodową. Pracownik uległ wypadkowi w drodze dopracy i był z tego powodu niezdolny do pracy z powodu choroby.Za okres pobierania zasiłku chorobowego z tego tytułu, zgodniez regulaminem premiowania, nie potrącono mu premii rocznej.Premii tej nie należy uwzględniać w podstawie wymiaru zasiłkuchorobowego.

PRZYKŁAD WYPŁATA DODATKU DO WYNAGRODZENIA W CZASIE CHOROBY

Pracownik zachorował w listopadzie 2008 r. W podstawie wymiaruprzysługującego mu zasiłku należy uwzględnić przeciętne miesięcz-ne wynagrodzenie wypłacone za okres od listopada 2007 r. dopaździernika 2008 r. Pracownik otrzymywał w tym okresie dodatekspecjalny. W regulaminie wynagradzania brak jest jakichkolwiekpostanowień o zachowywaniu przez pracowników prawa do tegododatku za okresy pobierania zasiłków. Pracodawca wypłaca jed-nak ten dodatek wszystkim pracownikom w pełnej miesięcznej wy-sokości, nie pomniejszając go za okresy pobierania zasiłków. Za-tem dodatek ten, jako składnik wynagrodzenia, do którego pra-cownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku, nie podlegauwzględnieniu w jego podstawie wymiaru.

PRZYKŁAD UWZGLĘDNIENIE PREMII KWARTALNYCH W PODSTAWIE WYMIARU ZASIŁKU

Pracownik zachorował w sierpniu 2008 r. Oprócz wynagrodzeniazasadniczego otrzymuje także premie kwartalne, które sąuwzględniane w podstawie wymiaru zasiłków, ponieważ zgodniez regulaminem premiowania są pomniejszane za okresy ich pobie-rania. Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługujące-go pracownikowi w sierpniu 2008 r. należy wliczyć przeciętne mie-sięczne wynagrodzenia wypłacone za okres od sierpnia 2007 r. dolipca 2008 r. oraz 1/12 premii kwartalnych wypłaconych za III i IVkwartał 2007 r. oraz za I i II kwartał 2008 r.

PRZYKŁAD NAGRODA ROCZNA ZMNIEJSZANAPROPORCJONALNIE W PODSTAWIE ZASIŁKU

Pracownik zachorował w sierpniu 2008 r. Do ustalenia podstawy wy-miaru zasiłku przyjęto wynagrodzenie za okres od sierpnia 2007 r. dolipca 2008 r. Za rok poprzedzający powstanie niezdolności do pracy(2007 r.), pracownik otrzymał w styczniu 2008 r. roczną premię, którajest zmniejszana proporcjonalnie za okres pobierania zasiłku. Składni-ki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne, zmniejszanew związku z usprawiedliwioną nieobecnością w pracy w sposób pro-porcjonalny, podlegają uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłkupo uzupełnieniu. Pracownik otrzymał tę premię w wysokości 2240 zł,a po pomniejszeniu o kwotę potrąconych składek wynoszącą 307,10zł (13,71 proc. x 2240 zł) – 1932,90 zł. Premia ta została wypłaconaw niepełnej wysokości, gdyż pracownik w 2007 r. miał obowiązekprzepracować 252 dni, a przepracował 205 dni, gdyż przez okres 47dni był niezdolny do pracy z powodu choroby. Premia podlegauwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku w kwocie 198 zł, tj. w wy-sokości 1/12 kwoty premii po uzupełnieniu (1932,90 zł: 205 dni x252 dni = 2376,05 zł; 2376,05 zł: 12 = 198 zł).

D7przewodnik


■ uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku w wysokości sta-nowiącej 1/12 premii wypłaconych za cztery kwartały poprze-dzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (na-leży uwzględnić kwartały poprzedzające miesiąc, w którym po-wstała niezdolność do pracy, nawet gdy pracownik nie otrzymałza nie dodatkowych składników, bez względu na przyczynę ichnieprzyznania). W przypadku gdy pracownik jest zatrudniony u pracodawcy

przez okres krótszy niż cztery kwartały poprzedzające powstanieniezdolności do pracy, wówczas premie kwartalne należyuwzględniać w podstawie wymiaru proporcjonalnie do liczby peł-nych miesięcy kalendarzowych zatrudnienia w tych kwartałachkalendarzowych poprzedzających zachorowanie, z których pre-mia kwartalna podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru za-siłku. Zasada ta ma odpowiednie zastosowanie do składników wy-nagrodzenia przysługujących za okresy roczne.

Składniki wynagrodzenia wypłacone zaliczkowoJeżeli w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru zasił-

ku chorobowego, niektóre składniki wynagrodzenia, np. premie,wypłacone zostały zaliczkowo, do ustalenia podstawy wymiaruzasiłku przyjmuje się te składniki w wysokości wypłaconej zalicz-kowo, a po ich wyrównaniu podstawę wymiaru zasiłku przeliczasię i wyrównuje wysokość zasiłku. Przeanalizujmy te zasadę napodstawie następującego stanu faktycznego: pracownica choro-wała od 15 października 2008 r., a zatem do podstawy wymiaruprzysługującego jej zasiłku przyjęto przeciętne miesięczne wyna-grodzenie wypłacone za okres od października 2007 r. do wrze-śnia 2008 r. W czerwcu 2008 r. wypłacono pracownicy w kwociezaliczkowej dodatkowe wynagrodzenie roczne za 2007 r. po-mniejszone za okresy pobierania zasiłków. Do podstawy wymiaruzasiłku przyjęto to wynagrodzenie w wysokości zaliczki. Jeśliw grudniu 2008 r. pracownicy zostanie wypłacona pozostała kwo-ta dodatkowego wynagrodzenia rocznego za 2007 r., koniecznebędzie przeliczenie podstawy wymiaru zasiłku przysługującegopracownicy w październiku 2008 r. i dokonanie jego wyrównania.

Uwzględnienie premii z poprzedniego okresuZdarzyć się może, że składniki wynagrodzenia uwzględniane

w podstawie wymiaru zasiłku przysługują, lecz nie zostały wypłaco-ne do czasu ostatecznego sporządzenia listy wypłat zasiłków. W ta-kiej sytuacji do podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się je w wyso-kości wypłaconej za poprzednie okresy. Wypłata premii i innychskładników wynagrodzenia, po ustaleniu podstawy wymiaru zasił-ków, nie powoduje konieczności ponownego jej obliczenia.

Jeżeli premie i inne składniki wynagrodzenia, o których mowawyżej, nie zostały wypłacone również za okresy poprzednie, pod-stawę wymiaru zasiłku ustala się bez tych składników, a po ichwypłaceniu podstawę wymiaru zasiłku przelicza się, uwzględnia-jąc te składniki oraz wyrównuje wysokość zasiłku.

Składniki przysługujące do określonego terminuSkładniki wynagrodzenia przysługujące w myśl umowy o pracę

lub innego aktu nawiązującego stosunek pracy do określonego ter-minu uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku cho-robowego za okres przypadający tylko do tego terminu. Jeśli zatempracownikowi przyznano prawo do dodatku służbowego na okresod 1 stycznia do 30 czerwca 2008 r., a pracownik chorował od 18czerwca do 20 lipca 2008 r., to dodatek służbowy podlega uwzględ-nieniu w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego przysługującegoza okres od 18 do 30 czerwca 2008 r., tj. do terminu, do którego zo-stał przyznany. Podstawę wymiaru zasiłku za okres od 1 do 20 lipca2008 r. należy ustalić ponownie, wyłączając dodatek służbowy.

E K S P E R C I W Y J A Ś N I A J Ą

Czy podwyżka pensjiw czasie choroby wpłyniena wysokość świadczeniaJak obliczyć podstawę świadczenia rehabilitacyjnego, którezostanie pracownikowi przyznane od 24 listopada 2008 r., po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, gdy od 1 listopada 2008 r.otrzymał on podwyżkę wynagrodzenia?

Podstawę obliczenia świadczenia reha-bilitacyjnego stanowi podstawa wymiaruzasiłku chorobowego (pobieranego bezpo-średnio przed przyznaniem świadczenia),przy czym podstawę tę należy zwaloryzo-wać. Trzeba zatem podstawę wymiaru za-siłku chorobowego pomnożyć przez wskaź-nik waloryzacji ogłaszany na kwartał,w którym przypada pierwszy dzień przy-znanego świadczenia rehabilitacyjnego –w analizowanej sytuacji na IV kwartał2008 r. Wskaźnik ten wynosi 101,8 proc.

Podwyżka wynagrodzenia, którą pracownik otrzymał od1 listopada 2008 r., nie ma wpływu na ustaloną wcześniej pod-stawę wymiaru zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilita-cyjnego. Podwyższenie wynagrodzenia nastąpiło w czasietrwania niezdolności pracownika do pracy z powodu choroby,a podstawę wymiaru zasiłków ustala się z uwzględnieniemwynagrodzenia sprzed powstania niezdolności do pracy. Obo-wiązujące przepisy nie przewidują zmiany podstawy wymiaruzasiłków w przypadku zmiany zasad wynagradzania polegają-cej na podwyższeniu lub obniżeniu wynagrodzenia w czasietrwania niezdolności do pracy z powodu choroby.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 19 ust. 2, art. 36 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świad-czeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie chorobyi macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

Jak obliczyć podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego

Jak obliczyć podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczegoprzysługującego w grudniu 2008 r. pracownicy otrzymującej stałymiesięczny przychód w wysokości 3,4 tys. zł oraz premię kwartalnąpomniejszaną za okresy pobierania zasiłków. Wypłacono jej premiew kwocie brutto za IV kwartał 2007 r. – 1280 zł (wypłaconaw grudniu 2007 r.), za I kwartał 2008 r. – 1060 zł, za II kwartał 2008 r. – 0 zł, za III kwartał 2008 r. – 1120 zł.

W podstawie wymiaru zasiłku należyuwzględnić przeciętne miesięczne wynagro-dzenie wypłacone za okres 12 miesięcy po-przedzających miesiąc, w którym powstałaniezdolność do pracy, oraz premie kwartalne,jeżeli są od nich opłacane składki na ubezpie-czenie chorobowe i są one pomniejszane zaokresy pobierania zasiłków. Premie spełnia-jące te warunki uwzględnia się w podstawiewymiaru zasiłków w wysokości 1/12 tychpremii wypłaconych za cztery kwartały po-przedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.Należy uwzględnić kwartały poprzedzające miesiąc, w którympowstała niezdolność do pracy, nawet gdy pracownik nie otrzy-mał za nie premii, bez względu na przyczynę ich nieprzyznania.

W analizowanej sytuacji podstawa wymiaru zasiłku opie-kuńczego wynosi 3174,86 zł i stanowi sumę: ■ przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za okres od

grudnia 2007 r. do listopada 2008 r. w kwocie 2928,19 zł(przychód za ten okres – 3400 zł, po pomniejszeniu o skład-ki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez pracow-nika wynoszące w grudniu 2007 r. 15,71 proc. oraz odstycznia do listopada 2008 r. 13,71 proc. wyniósł 35138,32zł, 35138,32 zł : 12 miesięcy = 2928,19 zł) oraz

■ 1/12 premii za IV kwartał 2007 r. oraz za I i III kwartał 2008 r.w kwocie 246,67 zł (1280 zł x 15,71 proc. = 201,09 zł; 1280 zł– 201,09 zł = 1078,91 zł; 1060 x 13,71 proc. = 145,33 zł; 1060zł – 145,33 zł = 914,67 zł; 1120 zł x 13,71 proc. = 153,55 zł;1120 zł – 153,55 zł = 966,45 zł; 1078,91 zł + 914,67 zł +966,45 zł = 2960,03; 2960,03 zł : 12 = 246,67 zł).■

PODSTAWA PRAWNA ■Art. 36 ust. 1, art. 42 ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świad-czeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie chorobyi macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

JULIA NOWAK ekspert od zasiłków

ANNANOWAKOWSKA

ekspert od ubezpieczeń

społecznych

PRZYKŁAD WLICZANIE PREMII MIESIĘCZNYCH DOPODSTAWY WYMIARU ZASIŁKU

Pracownica zatrudniona od 1 sierpnia 2008 r. stała się niezdolnado pracy z powodu choroby w listopadzie 2008 r. Podstawę wy-miaru przysługującego jej zasiłku stanowi przeciętne miesięcznewynagrodzenie za okres od sierpnia do października 2008 r. Pra-cownica otrzymuje przychód w stałej miesięcznej wysokości 3,6 tys. zł oraz premię miesięczną, która przysługuje za czas fak-tycznie przepracowany. Wynagrodzenie zasadnicze jest wypłacanepracownicy 30. dnia każdego miesiąca, natomiast premia mie-sięczna 10. dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Pre-mię za sierpień 2008 r. pracownica otrzymała we wrześniu 2008 r.w kwocie 300 zł, za wrzesień 2008 r. – w październiku 2008 r.w kwocie 360 zł, oraz za październik 2008 r. – w listopadzie 2008r. w kwocie 420 zł. Wynagrodzenie za: ■ sierpień 2008 r. uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku wy-

nosi 3365,31 zł i stanowi sumę: – wynagrodzenia zasadniczego 3106,44 zł (3600 zł po pomniej-

szeniu o 13,71 proc., tj. o kwotę 493,56 zł), – premii miesięcznej 258,87 zł (300 zł po pomniejszeniu

o 13,71 proc., tj. o kwotę 41,13 zł), ■ wrzesień 2008 r. uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku

wynosi 3417,08 zł i jest sumą: – wynagrodzenia zasadniczego 3106,44 zł (3600 zł po pomniej-


o 13,71 proc., tj. o kwotę 49,36 zł), ■ październik 2008 r. uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku

wynosi zatem 3468,86 zł i jest sumą: – wynagrodzenia zasadniczego 3106,44 zł (3600 zł po pomniej-


o 13,71 proc., tj. o kwotę 57,58 zł). Łącznie wynagrodzenie za okres od sierpnia do października 2008 r.wyniosło 10251,25 zł (3365,31 zł + 3417,08 zł + 3468, 86 zł).Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wy-miaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownicy w listopa-dzie 2008 r. wynosi zatem 3417,08 zł (10251,25 zł : 3 miesiące).

PRZYKŁAD UZUPEŁNIENIE PREMII ZA KWARTAŁI WLICZENIE DO PODSTAWY ZASIŁKU

Pracownik zachorował we wrześniu 2008 r. Oprócz wynagrodzeniazasadniczego ma on również prawo do premii kwartalnej, którejwysokość jest zmniejszana proporcjonalnie za okres nieobecnościw pracy z przyczyn usprawiedliwionych. Do ustalenia podstawy wy-miaru zasiłku przyjmuje się przeciętne miesięczne wynagrodzenieza okres od września 2007 r. do sierpnia 2008 r. oraz premie za IIIi IV kwartał 2007 r. i za I i II kwartał 2008 r. W IV kwartale 2007 r.pracownik był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych od11 października do 14 grudnia. Premię za ten kwartał pracownikotrzymał, ale w proporcjonalnie zmniejszonej wysokości. Premięnależy uwzględnić w wysokości 1/12 kwot wypłaconych za III i IVkwartał 2007 r. oraz za I i II kwartał 2008 r., po uprzednim uzupeł-nieniu premii za IV kwartał 2007 r.

PRZYKŁAD UWZGLĘDNIENIE 1/12 WYPŁACONYCH PREMII

Pracownik zachorował w listopadzie 2008 r. Otrzymuje premie kwar-talne pomniejszane za okresy pobierania zasiłków. Do ustalenia pod-stawy wymiaru zasiłku należy przyjąć premie kwartalne za IV kwartał2007 r. oraz za I, II i III kwartał 2008 r. Z uwagi na to, że za II kwartał2008 r., pracownik, mimo przepracowania obowiązującego w tymkwartale czasu pracy, nie otrzymał premii do ustalenia podstawy wy-miaru zasiłku należy przyjąć premie wypłacone za IV kwartał 2007 r.oraz za I i III kwartał 2008 r. w wysokości 1/12 łącznej kwoty.

PRZYKŁAD ZATRUDNIENIE KRÓTSZE NIŻ CZTERYKWARTAŁY

Pracownik został zatrudniony od 1 grudnia 2007 r. 12 listopada2008 r. stał się niezdolny do pracy z powodu choroby. W okresiezatrudnienia oprócz wynagrodzenia otrzymuje również premiekwartalne, które zgodnie z regulaminem premiowania są pomniej-szane za okresy pobierania zasiłków. Pracownik otrzymał premiekwartalne za IV kwartał 2007 rok (za grudzień) oraz za I, II i III kwar-tał 2008 rok. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowe-go premię kwartalną należy doliczyć do przeciętnego miesięcznegowynagrodzenia za okres od grudnia 2007 roku do października2008 roku w wysokości 1/10 kwot premii wypłaconych za IV kwar-tał 2007 rok (za grudzień) oraz I, II i III kwartał 2008 roku (za dzie-więć miesięcy).

Uwzględnianie dodatkowych składników do wynagrodzenia w podstawie wymiaruzasiłkówookkrreessyy,, zzaa kkttóórree zzaassaaddyy uuwwzzggllęęddnniiaanniiaa pprrzzyyssłłuugguujjąą ddooddaattkkoowweesskkłłaaddnniikkii

miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku

kwartalne i dłuższe niż wlicza się do przeciętnego miesięcznego miesiąc, np. półroczne wynagrodzenia przyjmowanego

do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości 1/12 kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy

roczne uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej 1/12 kwoty wypłaconej za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy

D8 przewodnik


W razie podjęcia przez pracodawcę decyzji o całkowitym za-przestaniu wypłaty składnika wynagrodzenia od określonej daty,od tej daty składnik ten nie może stanowić podstawy wymiaru za-siłku. Jeżeli jednak składnik wynagrodzenia zostanie włączonyw całości lub w części do innego albo zamieniony na inny składnikwynagrodzenia, zasada ta nie ma zastosowania.

Umowa zlecenia z własnym pracownikiemWynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia zawartej z własnym

pracownikiem uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłkuw kwocie faktycznie wypłaconej, bez uzupełniania. Pamiętać jed-nak trzeba, że wynagrodzenie ze zlecenia należy wyłączyć z pod-stawy wymiaru zasiłku przysługującego za okres po terminie, doktórego umowa była zawarta.

Gwarantowana podstawa wymiaruPodstawa wymiaru zasiłku chorobowego z tytułu pracy w peł-

nym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty mini-malnego wynagrodzenia za pracę, po pomniejszeniu o kwotę od-powiadającą stopie procentowej składek na ubezpieczenia spo-łeczne w części finansowanej ze środków pracownika.

Od 1 stycznia 2008 r. minimalne wynagrodzenie pracownikówwynosi 1126 zł. W związku z tym podstawa wymiaru zasiłku choro-bowego z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy wraz zeskładnikami, do których pracownik zachowuje prawo w okresie po-bierania zasiłku, nie może być niższa od kwot minimalnego wynagro-dzenia za pracę pracownika po odliczeniu 13,71 proc. tych kwot, tj.: ■ od 777,30 – dla pracownika w pierwszym roku ubezpieczenia

(80 proc. minimalnego wynagrodzenia 900,80 zł – 123,50 zł), ■ od 971,63 zł – dla pracownika w drugim roku ubezpieczenia i w la-

tach następnych (minimalne wynagrodzenie 1126 zł – 154,37 zł).

Ponowne ustalanie podstawy wymiaru Warto wiedzieć, że podstawy wymiaru zasiłku przysługującego

u tego samego pracodawcy nie oblicza się na nowo, jeżeli w pobie-raniu wynagrodzenia za okres choroby i zasiłków – bez względu naich rodzaj – nie było przerwy lub przerwa trwała krócej niż trzymiesiące kalendarzowe. Podstawę wymiaru stanowi wówczas prze-ciętne miesięczne wynagrodzenie, ustalone dla poprzednio pobie-ranego świadczenia. Jeżeli podstawa wymiaru poprzednio pobiera-nego zasiłku podlegała waloryzacji, podstawę wymiaru kolejnegozasiłku stanowi kwota przyjęta jako podstawa wymiaru poprzedniopobieranego zasiłku po waloryzacji. Zapamiętać trzeba, że gdy pod-stawa wymiaru ustalona dla poprzednio pobieranego świadczeniajest niższa od kwoty minimalnej podstawy wymiaru ustalonej dlaświadczenia przysługującego po przerwie, to podstawę wymiarutego świadczenia należy podwyższyć do minimalnej.

Zmiana wymiaru czasu pracyUstalając podstawę wymiaru świadczeń za czas choroby i macie-

rzyństwa, pamiętać trzeba, że w razie zmiany umowy o pracę lubinnego aktu nawiązującego stosunek pracy, polegającej na zmianiewymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przecięt-ne miesięczne wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasupracy. Zasada ta ma zastosowanie nawet wówczas, gdy zmiana wy-miaru czasu pracy nastąpiła w miesiącu, w którym powstało prawodo zasiłku, albo w miesiącach poprzedzających. W myśl powyższejzasady jeśli pracownik zachorował 24 listopada 2008 r., do 31 sierp-nia 2008 r. był zatrudniony na pół etatu, a od 1 września 2008 r.w pełnym wymiarze czasu pracy, to do ustalenia podstawy wymia-ru zasiłku przyjmuje się wynagrodzenie za wrzesień i październik2008 r. Wyjaśnić trzeba, że powyższą zasadę stosuje się również,gdy przerwa między okresami pobierania wynagrodzenia za czaschoroby i zasiłków trwa krócej niż trzy miesiące kalendarzowe, alew okresie tej przerwy nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy.■

PODSTAWA PRAWNA■ Art. 36 – 47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pie-niężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyń-stwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).

PRZYKŁAD ISTOTNA LICZBA MIESIĘCYZATRUDNIENIA

Pracownik zatrudniony od 1 kwietnia 2007 r. oprócz wynagrodzeniazasadniczego otrzymuje także premię roczną pomniejszaną za okre-sy pobierania zasiłków. W listopadzie 2008 r. zachorował. W pod-stawie wymiaru przysługującego mu zasiłku należy uwzględnić prze-ciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres od listopada2007 do października 2008 r. oraz nagrodę roczną w wysokości1/9 kwoty wypłaconej za 2007 rok, tj. proporcjonalnie do liczbypełnych kalendarzowych miesięcy zatrudnienia w 2007 roku

PRZYKŁAD UWZGLĘDNIENIE PREMII W WYSOKOŚCIWYPŁACONEJ ZA POPRZEDNI KWARTAŁ

Pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby 16 listo-pada 2008 r. Podstawę wymiaru przysługującego mu zasiłku sta-nowi jego przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od listo-pada 2007 do października 2008 r. Pracownikowi przysługuje pre-mia kwartalna, która jest pomniejszana za okresy pobierania zasił-ków. W podstawie wymiaru zasiłku należy uwzględnić premię za IVkwartał 2007 r. oraz za I, II i III kwartał 2008 r. Z uwagi na to, że doczasu sporządzenia listy wypłat zasiłków premia za III kwartał2008 r. nie została jeszcze wypłacona, do ustalenia podstawy wy-miaru zasiłku należy przyjąć premie za IV kwartał 2007 r., zaI kwartał 2008 r. i za II kwartał 2008 r. w podwójnej wysokości.

PRZYKŁAD SKUTKI ZAPRZESTANIA WYPŁATYPREMII KWARTALNEJ

Pracownik chorował od 27 sierpnia do 14 września 2008 r. Oprócz wy-nagrodzenia zasadniczego otrzymywał także regulaminową premiękwartalną, która była pomniejszana za okres pobierania zasiłków.W podstawie wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnione zostało prze-ciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od sierpnia 2007 do lipca2008 r. oraz 1/12 sumy premii kwartalnych wypłaconych za III i IVkwartał 2007 r. oraz za I i II kwartał 2008 r. Pracodawca podjął decyzję,że od 1 września 2008 r. zaprzestaje wypłaty premii kwartalnej. Zatemz podstawy wymiaru zasiłku przysługującego od 1 września 2008 r. pra-codawca musiał wyłączyć ten dodatkowy składnik wynagrodzenia.

PRZYKŁAD WYŁĄCZENIE Z PODSTAWY ZASIŁKUWYNAGRODZENIA ZE ZLECENIA

Pracownica jest niezdolna do pracy z powodu choroby od 24 listo-pada do 12 grudnia 2008 r. Wiąże ją z pracodawcą dodatkowoumowa zlecenia zawarta na okres od 1 marca do 30 listopada2008 r. Ustalając podstawę wymiaru zasiłku chorobowego, należyuwzględnić wynagrodzenie wypłacone za okres od listopada 2007r. do października 2008 r. Do podstawy wymiaru zasiłku chorobo-wego za okres od 24 do 30 listopada 2008 r. należy również wli-czyć wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia wypłacone pracowni-cy za okres od marca do października 2008 r. Podstawę wymiaruzasiłku za okres od 1 do 12 grudnia 2008r. należy ustalić ponow-nie, wyłączając z niej wynagrodzenie z umowy zlecenia.

PRZYKŁAD WYNAGRODZENIE ZA NADGODZINYUWZGLĘDNIANIE W KWOCIE WYPŁACONEJ

Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby od 3 do 14 li-stopada 2008 r. Podstawę wymiaru przysługującego mu zasiłkuchorobowego stanowi przeciętne wynagrodzenie wypłacone zaokres od listopada 2007 do października 2008 r. We wrześniu2008 r., z którego wynagrodzenie podlega uwzględnieniu w pod-stawie wymiaru zasiłku chorobowego, pracownik miał obowiązekprzepracować 22 dni robocze, a pracował 17 dni (przez cztery dniwykonywał dodatkowo pracę w godzinach nadliczbowych, po trzygodziny dziennie). Przez pięć dni sprawował opiekę nad chorą żo-ną. Przychód pracownika za pracę w obowiązującym go czasiepracy (osiem godzin dziennie) wyniósł 2,6 tys. zł, a za pracę w go-dzinach nadliczbowych 600 zł. Wynagrodzenie za wrzesień 2008r. po uzupełnieniu wynosi 2903,40 zł (2600 zł – 356,46 zł =2243,54 zł; 2243,54 zł: 17 dni x 22 dni). Kwota 356,46 zł stano-wi kwotę składek na ubezpieczenia społeczne, o którą pomniejszasię przychód (13,71 proc. x 2,6 tys. zł). Wynagrodzenie za pracęw godzinach nadliczbowych nie podlega uzupełnieniu i należyuwzględnić je w podstawie wymiaru zasiłku w kwocie faktyczniewypłaconej, tj. 517,74 zł (przychód 600 zł pomniejszony o kwotępotrąconych składek wynoszącą 82,26 zł – 13,71 proc. z kwoty600 zł). Wynagrodzenie za wrzesień 2008 r. uwzględnione w pod-stawie wymiaru zasiłku chorobowego wynosi zatem 3421,14 zł(2903,40 zł + 517,74 zł).

PRZYKŁAD PODWYŻSZENIE PODSTAWY

Pracownik otrzymujący minimalne wynagrodzenie za pracę, zatrudniony odczterech lat, jest niezdolny do pracy z powodu choroby od 17 do 26 listopa-da 2008 r. Podstawę wymiaru przysługującego mu zasiłku oblicza sięz uwzględnieniem wynagrodzenia wypłaconego za okres od listopada 2007do października 2008 r. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie za ten okreswyniosło 941,18 zł. Jest zatem niższe od kwoty 971,63 zł, tj. od minimalnejpodstawy wymiaru obowiązującej w 2008 r. dla pracownika w drugim rokuubezpieczenia i w latach następnych. Podstawę wymiaru zasiłku chorobo-wego należy podwyższyć do tej minimalnej podstawy wymiaru.

PRZYKŁAD BRAK KONIECZNOŚCI PONOWNEGOUSTALANIA PODSTAWY WYMIARU

Pracownik chorował od 3 do 10 listopada 2008 r. Wcześniej był niezdolnydo pracy z powodu choroby od 18 do 26 sierpnia 2008 r. i otrzymał z tegotytułu wynagrodzenie za czas choroby. Ponieważ przerwa między okresamipobierania świadczeń była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe, podsta-wę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego od 3 listopada 2008 r.stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od sierpnia 2007do lipca 2008 r. (przyjęte do ustalenia podstawy wymiaru wynagrodzeniaza okres choroby przysługującego od 18 do 26 sierpnia 2008 r.).

PRZYKŁAD GWARANTOWANA PODSTAWAWYMIARU ZASIŁKU

Pracownik zatrudniony dłużej niż rok pobierał w grudniu 2007 r. zasiłekchorobowy, którego podstawę wymiaru stanowiła kwota 943 zł. Pra-cownik ten zachorował ponownie w marcu 2008 r. Podstawy wymiaruwynagrodzenia za czas choroby przysługującego w marcu 2008 r. nieustala się ponownie ze względu na to, że przerwa w pobieraniu tychświadczeń jest krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe. Jednak podsta-wę tę należy podwyższyć do tzw. gwarantowanej – kwoty 971,63 zł (tj.do kwoty minimalnego wynagrodzenia pracownika w drugim rokuubezpieczenia i w latach następnych, po pomniejszeniu o kwotę skła-dek na ubezpieczenia społeczne potrącane ze środków własnych ubez-pieczonego, obowiązującej od 1 stycznia 2008 r., tj. o 13,71 proc.).

PRZYKŁAD ZMIANA WYMIARU CZASU PRACY

Pracownica zachorowała 8 grudnia 2008 r. Do 30 listopada 2008 r.była zatrudniona w połowie wymiaru czasu pracy, a od 1 grudnia 2008r. na cały etat. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku przyjmuje się,po uzupełnieniu, wynagrodzenie za grudzień 2008 r., przysługującez tytułu pracy w nowym wymiarze czasu pracy.

PRZYKŁAD PÓŁ ETATU ZAMIAST PEŁNEGO

Pracownik był niezdolny do pracy od 8 do 19 września 2008 r. Podsta-wę wymiaru zasiłku chorobowego za ten okres stanowiło przeciętne wy-nagrodzenie wypłacone od września 2007 do sierpnia 2008 r. Do 31października 2008 r. pracownik był zatrudniony w pełnym wymiarzeczasu pracy, a od 1 listopada 2008 r. w połowie tego wymiaru. Jeślipracownik ponownie zachoruje, np. 4 grudnia 2008 r., to mimo że prze-rwa między okresami niezdolności do pracy będzie trwała krócej niż trzymiesiące kalendarzowe, ze względu na zmianę wymiaru czasu pracy,podstawa wymiaru zasiłku przysługującego od 4 grudnia 2008 r. po-winna zostać ustalona ponownie. Będzie ją stanowiło wynagrodzenieprzysługujące po zmianie wymiaru czasu pracy – za listopad 2008 r.

Wysokość świadczeń w razie choroby i macierzyństwa z ubezpieczenia chorobowego

ŚŚwwiiaaddcczzeenniiaa WWyyssookkoośśćć

Zasiłek chorobowy 80 proc. podstawy wymiaru, 100 proc. podstawy wymiaru, gdy niezdolność do pracy przypada na okres ciąży, jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy albo poddaniem się badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów do przeszczepu (także za okres pobytu w szpitalu), 70 proc. podstawy wymiaru za okresy niezdolności do pracy przypadające na pobyt w szpitalu

Świadczenie 90 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego – za okres pierwszych trzech miesięcy (90 dni), rehabilitacyjne 75 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego – za pozostały okres,

100 proc. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego – jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży

Zasiłek opiekuńczy 80 proc. podstawy wymiaru

Zasiłek wyrównawczy stanowi różnicę między przeciętnym miesięcznym wynagrodzeniem (ustalonym według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego) a miesięcznym wynagrodzeniem osiągniętym za pracę w warunkach rehabilitacji zawodowej

Zasiłek macierzyński 100 proc. podstawy wymiaru

D9orzecznictwo...


TEZA: W razie wykonywaniaobowiązków pracowniczychna stanowisku pracy, którenie powtarza się w struktu-rze organizacyjnej praco-dawcy, nie występuje racjo-nalna możliwość wskazaniai zweryfikowania obiektyw-nych kryteriów porównywal-ności jednakowej pracy, zaktórą przysługuje prawo dojednakowego wynagrodze-nia (art. 183c k.p.).

STAN FAKTYCZNY: 30 kwiet-nia 1991 r. Andrzej J. podjąłpracę w SGS sp. z o. o. Na po-

czątku na stanowisku specja-listy do spraw paliw, a na-stępnie dyrektora-szefasprzedaży. 13 maja 2002 r.wyraził zgodę na objęciefunkcji dyrektora naczelnegoi tego samego dnia otrzymałwiadomość, że w Polsce będądwa działy zarządzane tym-czasowo przez niego i Dag-marę Ż. Kierował równieżsektorem analiz i ekspertyz,odpowiadał za kwestie finan-sów i administracji, przyczym po upływie trzech mie-sięcy czynności w tym zakre-sie przeszły na Dagmarę Ż.,

której zakres obowiązków byłszerszy od jego obowiązków.Po objęciu nowej funkcji jegowynagrodzenie nie zmieniłosię. Powód zwracał się o pod-wyżkę, której zawsze mu od-mawiano. W grudniu 2002 r.powiadomiony został, żedwuosobowy system zarzą-dzania firmą nie będzie kon-tynuowany i dlatego 14kwietnia 2003 r. na zgroma-dzeniu wspólników złożył re-zygnację z pełnionej funkcji.29 listopada 2003 r. w związ-ku z likwidacją stanowiskapracy wypowiedziano mu

umowę o pracę i z tego tytułuwypłacono kwotę 16 000 zł.Andrzej J. wystąpił do sąduokręgowego o zasądzenie odSGS sp. z o.o. wynagrodzeniai wyrównanie ekwiwalentupieniężnego za urlop wypo-czynkowy. Sąd okręgowy od-dalił jego żądania, a sąd ape-lacyjny jego apelację. Od te-go wyroku pełnomocnik An-drzeja J. wniósł kasację doSądu Najwyższego. Kasacjata została również oddalona.

Z UZASADNIENIA: Nienaru-szony został art. 112 k.p.

i art. 183c k.p., ponieważ po-wód nie zarządzał jednooso-bowo pozwaną Spółką.W okresie wprowadzeniadwuosobowego zarządzaniafirmą nie wykonywał ontych samych, tj. identycz-nych z powinnościami Dag-mary Ż., obowiązków pra-cowniczych na stanowiskudyrektora naczelnego, dla-tego nie mógł korzystaćz równych praw przysługu-jących wyłącznie z tytułujednakowego wypełnianiatakich samych obowiązków(art. 112 k.p.).

WAŻNE WYJAŚNIENIA: Niemożna korzystać z zasadyprawa pracy jednakowegowynagrodzenia za jednako-wą pracę (art. 183c k.p.),w przypadku gdy pracowniksam jej nie wykonywał,a czynności kierowniczeprzypisane do kierowniczegostanowiska pracy byływ praktyce rozdzielone i re-alizowane przez dwóch pra-cowników.■

WWyyrrookk SSąądduu NNaajjwwyyżżsszzeeggoozz 1155 mmaarrccaa 22000066 rr..,,

IIII PPKK 115544//0055,, OOSSNNAAPPiiUUSS22000077//33--44//4466

TEZA: Podwyższenie wyna-grodzenia za pracę tylko jed-nemu pracownikowi, z pomi-nięciem pozostałych zatrud-nionych na innych stanowi-skach, nie oznaczanierównego traktowaniaw zatrudnieniu (art. 112 k.p.)lub naruszenia zakazu dys-kryminacji (art. 113, art. 183a

i art. 183c k.p.), jeżeli u praco-dawcy nie wprowadzono sys-temu wartościowania pracy;może natomiast być ocenia-ne według kryteriów nie-zgodności z zasadami współ-życia społecznego (art. 58par. 2 k.c. w związku z art.300 k.p.).

STAN FAKTYCZNY: 16 listopa-da 1998 r. Ewa C. zawarła z R.Spółką z o.o. umowę o pracęna czas nieokreślony. Praco-dawca powierzył jej obowiąz-

ki specjalisty do spraw księ-gowych. Następnie pomiędzypowódką i spółką zostałwprowadzony aneks do umo-wy o pracę, w którym praco-dawca zobowiązał się, że nierozwiąże z nią umowy o pra-cę za wypowiedzeniem,a w przypadku tego rozwią-zania pracownikowi przysłu-giwać będzie odszkodowanie.1 kwietnia 2003 r. pozwanaspółka podwyższyła powódcewynagrodzenie zasadnicze.W tym czasie w spółce byłazatrudniona na stanowiskuksięgowej także Maria K., któ-ra świadczyła pracę na pod-stawie umowy zawartej naczas określony. Na przełomieroku 2002 i 2003 doszło doprzejęcia udziałów spółki,zmienił się również jej za-rząd. Od czerwca 2003 r. po-wódka przebywała na zwol-

nieniu lekarskim, a po po-wrocie do pracy rozwiązanoz nią umowę o pracę za wy-powiedzeniem z powodu li-kwidacji stanowiska pracy.Pozwany pracodawca wypła-cił powódce odprawę pie-niężną. Ewa C. wystąpiła dosądu okręgowego o zasądze-nie od spółki odszkodowania.Sąd okręgowy nie uwzględniłtego roszczenia. Apelację odwyroku wniosły obie strony.Sąd apelacyjny uchylił za-skarżony wyrok w całościi przekazał sprawę do po-nownego rozpoznania. Poponownym rozpoznaniusprawy sąd okręgowy oddaliłpowództwo w całości. Powyż-szy wyrok zaskarżyła apelacjąpowódka. Sąd apelacyjnyapelację oddalił. Skargę kasa-cyjną od tego wyroku wniósłpełnomocnik powódki. SN

uznał skargę za uzasadnioną,uchylił wyrok sądu apelacyj-nego i przekazał sprawę doponownego rozpoznania.

Z UZASADNIENIA: Przepis art.183c k.p. odnosi zasadę równe-go wynagrodzenia do wyko-nywania takiej samej pracylub pracy równej wartości.W stanie faktycznym rozpo-znawanej sprawy możliwe by-łoby porównanie wynagrodze-nia za pracę powódki i innejosoby zatrudnionej na stano-wisku księgowej, z uwzględ-nieniem szeregu okoliczności(kwalifikacji zawodowych,doświadczenia zawodowego,stażu pracy, zakresu czynnościprzypisanego do stanowiskapracy, odpowiedzialności, wy-siłku psychicznego czy obcią-żenia pracą) wartościującychich pracę. Nie było natomiast

możliwe porównanie w aspek-cie zasady równego traktowa-nia (art. 112 k.p.) i zakazu dys-kryminacji w zatrudnieniu(art. 183a k.p.) wynagrodzeniaza pracę powódki jako księgo-wej i innych pracowników za-trudnionych na stanowiskachlakierników. Ewentualnie po-równanie zarobków księgo-wej i lakiernika byłoby możli-we w razie stworzenia syste-mu wartościowania pracy.Także podwyższenie wyna-grodzenia jedynie powódce,a nie innym pracownikom za-trudnionym na innych stano-wiskach, nie może być rozwa-żane w kategoriach dyskrymi-nacji. Co nie oznacza, że pod-wyższenie wynagrodzeniatylko powódce nie może byćoceniane według kryteriówniezgodności tej czynnościz zasadami współżycia spo-

łecznego (art. 58 par. 2 k.c.w związku z art. 300 k.p.),a przez to jej nieważności.

WAŻNE WYJAŚNIENIA: Niejest sprzeczne z prawem za-mieszczenie w umowie o pra-cę klauzuli przewidującej od-szkodowanie w razie wcze-śniejszego rozwiązania umo-wy o pracę przez pracodawcę.Jednak w konkretnych okolicz-nościach, kiedy pracownikw związku ze zwolnieniemz pracy korzysta z innych jesz-cze, nieuzasadnionych wzglę-dami rzeczowymi przywile-jów, skorzystanie przez niegoz wymienionej klauzuli umow-nej może być potraktowane ja-ko nadużycie prawa.■

WWyyrrookk SSąądduu NNaajjwwyyżżsszzeeggoozz 99 lluutteeggoo 22000077 rr..,, II PPKK

222222//0066,, OOSSNNAAPPiiUUSS22000088//1111--1122//9988

TEZA: W razie zróżnicowa-nia wynagrodzenia pracow-ników wykonujących jedna-kową pracę (art. 183c par.1 k.p.) pracodawca powi-nien udowodnić, że kiero-wał się obiektywnymi powo-dami (art. 183b par. 1 k.p.).Przy powołaniu się praco-dawcy na różne kwalifikacjezawodowe i staż pracy,oznacza to konieczność wy-kazania, że miały one zna-czenie przy wykonywaniuzadań powierzonych pra-cownikom.

STAN FAKTYCZNY: Maria S.była zatrudniona w urzę-dzie miejskim na stanowi-

sku radcy prawnego na pod-stawie umowy o pracę za-wartej na czas nieokreślonyod 1991 roku. Od marca2003 r. do 15 lutego 2004 r.powódka wykonywała u po-zwanego samodzielnie ob-sługę prawną. 16 lutego2004 r. pozwany urząd za-trudnił w wymiarze 4/5 eta-tu radcę prawnego AndrzejaK. na podstawie umowyo pracę na czas określony.Temu pracownikowi przy-znano wynagrodzeniew kwocie wyższej niżw przypadku powódki. Na-stępnie urząd zatrudnił rad-ców prawnych: MagdalenęP., Marka K., Joannę B. oraz

Andrzeja K.-M. Wszyscy cipracownicy otrzymali wyż-sze wynagrodzenie. 4 maja2005 r. rozwiązano z MariąS. umowę o pracę. Wskutekjej pozwu sąd rejonowy od-dalił powództwo przeciwkourzędowi miejskiemu o wy-równanie wynagrodzenia zapracę w związku z dyskry-minacją ze względu na płeć.Sąd okręgowy oddalił apela-cję powódki od wyroku sądurejonowego. Skargę kasacyj-ną od tego wyroku wniosłaMaria S. SN uznał skargę zauzasadnioną, dlatego uchy-lił wyrok sądu okręgowegoi przekazał sprawę do po-nownego rozpoznania.

Z UZASADNIENIA: Powód-ka nie była nierówno trak-towana ze względu napłeć, ale nie oznacza to, żepracodawca nie naruszyłzasady równego traktowa-nia z uwagi na inne kryte-rium dyskryminujące. Wy-kazała ona, że wykonywałapracę tego samego rodzaju,wymagającą porównywal-nych kwalifikacji zawodo-wych oraz porównywalnejodpowiedzialności i wysił-ku, jak wskazany przez niąpracownik otrzymującyznacząco wyższe wynagro-dzenie za pracę. Podkreśle-nia wymaga, że chodzio konieczność wykazania

porównywalnych, a nieidentycznych, kwalifikacji,odpowiedzialności i wysił-ku. Pozwany urząd powo-ływał się na zróżnicowaniewynagrodzenia za pracę zewzględu na kwalifikacjezawodowe oraz staż pracypowódki i wskazywanegopracownika. Zdaniem Są-du Najwyższego, systemkształtowania przez po-zwanego wynagrodzeń po-szczególnych radców praw-nych nie był przejrzysty,a konkretnie w odniesieniudo kryterium kwalifikacjizawodowych, pozwany niewykazał, aby dodatkowekwalifikacje zawodowe

wskazanego pracownikamiały znaczenie dla wyko-nywanych zadań.

WAŻNE WYJAŚNIENIA: Pra-cownik musi uprawdopo-dobnić jego dyskryminację,wskazując fakty, z którychma ona wynikać, a praco-dawca może obalić twierdze-nia pracownika, wskazując,iż w swoim postępowaniukierował się obiektywnymipowodami.■

WWyyrrookk SSąądduu NNaajjwwyyżżsszzeeggoozz 2222 lluutteeggoo 22000077 rr..,,

II PPKK 224422//0066,, OOSSNNAAPPiiUUSS22000088//77--88//9988

S Ą D N A J W Y Ż S Z Y o pełnieniu funkcji dyrektora przez dwóch pracowników

Nie można żądać wyrównania wynagrodzenia, gdy praca podzielona jest pomiędzy dwie osoby

S Ą D N A J W Y Ż S Z Y o zasadzie równego traktowania w zatrudnieniu

Porównanie zarobków pracowników jest możliwe tylko w razie stworzenia systemu wartościowania pracy

S Ą D N A J W Y Ż S Z Y o dyskryminacji w zatrudnieniu w zakresie wysokości wynagrodzenia

System kształtowania przez pracodawcę wynagrodzeń poszczególnych pracowników musi być obiektywnie uzasadniony

Oprac. LESZEK JAWORSKI

D10 niepełnosprawni


LUIZA [email protected]

Środki na zatrudnianieosób niepełnospraw-nych udzielane są wy-

łącznie pracodawcom. Przed uzyskaniem pomocy

z Państwowego FunduszuRehabilitacji Osób Niepełno-sprawnych należy ustalić, ja-ki podmiot samodzielnie za-trudnia pracowników, czyjest to szkoła, a nie inna jed-nostka, np. zespół szkół, czylikto jest pracodawcą w świe-tle art. 3 k.p.

Znaczna część szkół możekorzystać ze wsparcia w kwo-cie nieograniczonej granicamiintensywności pomocy pu-blicznej, ponieważ w świetledoktryny i orzecznictwa ETSnie prowadzą one działalnościgospodarczej (nie są uczestni-kami rynku) lub ich zakresdziałania ma charakter lokal-ny, co wyłącza możliwość sto-sowania lub naruszenia art. 87TWE odnoszącego się do po-mocy publicznej (zob. orze-czenie ETS z 27 września 1988r. w sprawie C263/86, Hum-ble and Edel., State aidNN54/2006 – Czech RepublicPřerov logistics College, C(2006) 5228).

Konieczny wniosekWszystkie formy wspar-

cia z Funduszu udzielane sąna wniosek pracodawcy.Środki określone w art. 26,art. 26d, art. 26e i art. 26fustawy o rehabilitacji zawo-dowej i społecznej oraz za-

trudnianiu osób niepełno-sprawnych są udzielane fa-kultatywnie, na podstawieumowy zawartej ze starostąw odniesieniu do kosztówponiesionych po jej podpisa-niu, a ich przyznanie nie jestuzależnione od poziomu za-trudnienia ogółem i wskaź-nika zatrudnienia osób nie-pełnosprawnych.

Natomiast środki określo-ne w art. 25a i 26a ustawysą udzielane obligatoryjnieprzez PFRON. Nie mogą ichjednak uzyskać pracodawcy,którzy zatrudniają co naj-mniej 25 pracownikóww przeliczeniu na etaty,a nie osiągają sześciopro-centowego wskaźnika za-trudnienia osób niepełno-sprawnych.

Wyposażenie stanowiskaNa podstawie art. 26 i 26e

ustawy szkoła może otrzymaćrefundację kosztów: ■ wyposażenia stanowiska

pracy zatrudnionej osobyniepełnosprawnej zareje-strowanej jako bezrobotnalub poszukująca pracy nie-pozostająca w zatrudnieniu(do wysokości piętnasto-krotnego przeciętnego wy-nagrodzenia),

■ przystosowania stanowiskapracy lub adaptacji po-mieszczeń zakładu pracydo potrzeb wynikającychz niepełnosprawności no-wo zatrudnionej osoby nie-pełnosprawnej zarejestro-wanej jako bezrobotna lubposzukująca pracy niepo-

zostająca w zatrudnieniulub pozostającej w zatrud-nieniu u pracodawcy, jeżelijej niepełnosprawność po-wstała w okresie zatrudnie-nia u pracodawcy (chyba żeprzyczyną powstania nie-pełnosprawności było za-winione przez pracodawcęlub przez pracownika naru-szenie przepisów), adapta-cji lub nabycia urządzeńułatwiających tej osobiefunkcjonowanie w zakła-dzie pracy oraz rozpozna-nia przez służby medycynypracy jej potrzeb w tym za-kresie (łącznie do dwudzie-stokrotnego przeciętnegowynagrodzenia). Warunkiem uzyskania re-

fundacji jest: ■ zobowiązanie się do za-

trudniania osoby niepełno-sprawnej przez okres conajmniej 36 miesięcy.W przypadku gdy okres tenbędzie krótszy, pracodawcazwraca 1/36 ogólnej kwotyrefundacji za każdy miesiącbrakujący do upływu tegookresu, jednak ogółem niemniej niż 1/6 kwoty refun-dacji. Pracodawca niezwraca środków, jeżeli za-trudni w terminie trzechmiesięcy od dnia rozwiąza-nia stosunku pracy z osobąniepełnosprawną inną oso-bę niepełnosprawną, zare-jestrowaną w powiatowymurzędzie pracy jako bezro-botna lub poszukująca pra-cy i niepozostającą w za-trudnieniu,

■ poniesienie refundowanychkosztów. Przy czym jed-nostki budżetowe mogąubiegać się wyłącznie o re-fundację kosztów, które po-niosą z wydzielonego ra-chunku dochodów wła-snych, o którym mowa

w art. 22 ust. 1 ustawy z 30czerwca 2005 r. o finansachpublicznych (Dz.U. nr 249,poz. 2104 z późn. zm.),

■ uzyskanie pozytywnej opi-nii Państwowej InspekcjiPracy o przystosowaniustanowiska pracy do po-trzeb wynikających z nie-pełnosprawności osoby za-trudnionej na tym stano-wisku.

Asystent pracyZgodnie z art. 26d ustawy,

szkoła zatrudniająca pracow-nika niepełnosprawnego mo-że otrzymać zwrot miesięcz-nych kosztów zatrudnieniapracowników pomagającychpracownikowi niepełno-sprawnemu w pracy w zakre-sie czynności ułatwiającychkomunikowanie się z otocze-niem, a także czynności nie-możliwych lub trudnych dosamodzielnego wykonaniaprzez pracownika niepełno-sprawnego na stanowiskupracy.

Maksymalną kwotę refun-dacji ustala się według wzoru:

Nw x Lgp/Lgn, z tym żeLgp<= 0,2 x Lgma

(Nw – minimalne wyna-grodzenie za pracę obowią-zujące w grudniu poprzed-niego roku, Lgp – liczba go-dzin w miesiącu przeznaczo-nych wyłącznie na pomocpracownikowi niepełno-sprawnemu, Lgn – miesięcz-na liczba godzin pracy pra-cownika niepełnosprawnegow miesiącu (Lgn nie należyograniczać do liczb godzinpracy dydaktycznej), Lgma –miesięczna liczba godzinpracy asystenta.

Refundacja dotyczy zarów-no nowo zatrudnionych, jaki dotychczasowych pracowni-ków.

Udziela się jej ze środkówPFRON także jednostkom bu-dżetowym.

Refundacja kosztów płacyNa podstawie art. 26f usta-

wy szkoła, która zobowiąże siędo zatrudniania przez dwana-ście miesięcy osoby niepełno-sprawnej (dotychczas bezro-botnej lub poszukującej pracyniepozostającej w zatrudnie-niu), może uzyskać refundację60 proc. kosztów jej płacy zaten okres. Koszty płacy są rów-ne sumie wynagrodzenia brut-to i naliczonych od niego skła-dek na ubezpieczenia.

Jeżeli okres zatrudnieniaosoby niepełnosprawnej bę-dzie krótszy niż dwanaściemiesięcy, to szkoła ma obo-wiązek zwrócić PFRONotrzymaną refundację, chybaże umowa o pracę z osobąniepełnosprawną uległa roz-wiązaniu za wypowiedze-niem złożonym przez pra-cownika lub z przyczyn okre-

ślonych w art. 52 par. 1 pkt1 k.p. albo wygasła.

Refundacja może być wy-płacona niezależnie od tego,z jakiego rachunku poniesio-no refundowane koszty,a także jednostkom, którewstępnie finansują kosztypłacy ze środków publicz-nych. Nie można jej jednakwypłacić w części pokrywa-jącej się z innymi kwotamipomocy na ten sam cel.

Warto wcześniej złożyćwniosek dotyczący tej refun-dacji, ponieważ dwunasto-miesięczne umowy z tego ty-tułu mogą być zawierane niepóźniej niż do 31 grudnia.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 26, art. 26d, art. 26ei art. 26f ustawy z 27 sierpnia1997 r. o rehabilitacji zawo-dowej i społecznej oraz za-trudnianiu osób niepełno-sprawnych (t.j. Dz.U. z 2008 r.nr 14, poz. 92).

Szkoły mogą korzystać z finansowych instrumentówwspierania zatrudniania osób niepełnosprawnych.Warunkiem uzyskania pomocy ze środków funduszujest poniesienie określonych kosztów związanych z ich zatrudnieniem.

R E F U N D A C J A K O S Z T Ó W

Pracodawca zatrudniający pracowników pomagającychniepełnosprawnym otrzyma pomoc z PFRON

osób niepełnosprawnych nie mogą uzy-skać refundacji ani dofinansowania.Wskaźnik ten ustala się według wzoru:ZON/ZOG (ZON – stan zatrudnieniaosób niepełnosprawnych w przeliczeniuna etaty, ZOG – stan zatrudnienia ogó-łem w przeliczeniu na etaty).

Stany zatrudnienia niezbędne doobliczenia tego wskaźnika ustala sięwyłącznie na podstawie art. 21 ust.1 i 5 ustawy i nie stosuje się do nichobniżenia wskaźnika na zasadach wy-nikających z art. 21 ust. 2b-2dw związku z art. 21 ust. 4 ustawy, jakma to miejsce w przypadku wpłat naPFRON.

Szkoła może więc być zwolnionaz wpłat, a nie osiągać wskaźnika umoż-liwiającego korzystanie z dofinansowa-nia lub refundacji.

Po drugie, w myśl art. 25b ust.3 i art. 26b ust. 4 ustawy refundacjanie przysługuje do tej części refundo-wanych składek lub dofinansowanej

części wynagrodzenia, które zostałysfinansowane ze środków publicz-nych. Wyłączenie podwójnego finan-sowania zawarte w tych przepisachma charakter bezwzględny i odnosisię zarówno do sytuacji, gdy wyna-grodzenie lub składki były pierwotniefinansowane ze środków publicznych(np. w jednostce budżetowej), jaki gdy zostały sfinansowane z dodat-kowo uzyskanych środków publicz-nych (granty lub inne rodzaje wspar-cia z przeznaczeniem m.in. na wyna-grodzenia).

Po trzecie, z refundacji i dofinanso-wania nie mogą korzystać pracodawcyposiadający jakiekolwiek zaległości wo-bec PFRON w kwocie ogółem przekra-czającej 100 zł. Jeżeli szkoła posiada ta-kie zaległości, to prezes zarząduPFRON wyda decyzję o wstrzymaniurefundacji i dofinansowania do czasuuregulowania zaległości przez praco-dawcę, a w razie ich nieuregulowania

– do 31 stycznia roku następującego poroku, za który szkole przysługuje refun-dacja i dofinansowanie – decyzję o od-mowie wypłaty refundacji i dofinanso-wania za okres wskazany w decyzjio wstrzymaniu refundacji i dofinanso-wania. Od obu rodzajów decyzji możnaodwołać się do ministra pracy i politykispołecznej.

Po czwarte, wspomnianych środkównie można uzyskać w razie niewypłace-nia wynagrodzenia do dnia złożeniawniosku o wypłatę dofinansowania lubnieterminowego albo niepełnego opła-cenia refundowanych składek.■

PODSTAWA PRAWNA ■ Art. 25a-25d, art. 26a-26c ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiuosób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U.z 2008 r. nr 14, poz. 92).


Czy szkoła uzyska dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracownikówZespół szkół zawodowych zamierzazatrudnić niepełnosprawnegonauczyciela. Czy szkoła może korzystaćz dofinansowania do wynagrodzeń osóbniepełnosprawnych i refundacji składekna ubezpieczenia społeczne osóbniepełnosprawnych?

Tak, ale tylko gdy spełnia warunkiokreślone w art. 25a-25d i art. 26a-26custawy o rehabilitacji zawodowej i spo-łecznej oraz zatrudnianiu osób niepeł-nosprawnych.

Szkoły nie są wyłączone z kręgu pra-codawców uprawnionych do dofinan-sowania i refundacji. Należy jednakzwrócić uwagę na cztery kwestie mo-gące decydować o wyłączeniu możli-wości uzyskania tych środków przezszkoły.

Po pierwsze, szkoły zatrudniające conajmniej 25 pracowników w przelicze-niu na etaty, a nieosiągające sześciopro-centowego wskaźnika zatrudnienia

LUIZA KLIMKIEWICZ specjalista do spraw

pomocy publicznejLege Artis Konsulting

Z ORZECZNICTWA SĄDÓW

Przepis art. 26 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji za-wodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnychpozostawia woli stron ustalenie terminowego lub bezterminowegocharakteru umowy o pracę, a w przypadku zawarcia umowy na czasokreślony nie jest wyłączone stosowanie art. 251 k.p.WWyyrrookk SSNN zz 1144 ppaaźźddzziieerrnniikkaa 22000044 rr..,, II PPKK 669933//0033,, OOSSNNPP22000055//1111//115588

1. Refundacja środków wyłożonych przez przedsiębiorcę na zorgani-zowanie lub przystosowanie stanowiska pracy dla niepełnospraw-nego pracownika nie przysługuje automatycznie z mocy prawa.2. Ustawa z 1991 r. o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osóbniepełnosprawnych przewiduje górny limit takiej ewentualnej re-fundacji, co oznacza, że refundacja ta nie musi pokryć całych kosz-tów wyłożonych na ten cel przez zakład pracy. Dlatego też szczegó-łowe warunki tej refundacji określały umowy zawierane przez stro-nę powodową z konkretnym zakładem pracy zobowiązującym siędo zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych. WWyyrrookk SSNN zz 55 wwrrzzeeśśnniiaa 22000011,, II CCKKNN 339955//0000,, LLEEXX nnrr 5522666644

D11poradnia kadrowa...


Czy możnakwestionowaćwyznaczenie organuegzekucyjnegoSąd zasądził od pracownicy odszkodowanie z tytułunaruszenia zakazu konkurencji, które egzekwowanebyło przez komornika sądowego. JednocześnieZakład Ubezpieczeń Społecznych egzekwował odniej zaległe składki na ubezpieczenie społecznez okresu, gdy prowadziła działalność gospodarczą.W związku z tym, że nastąpił zbieg egzekucjiz wynagrodzenia za pracę dłużniczki, sąd wyznaczyłdo prowadzenia dalszej egzekucji komornikasądowego. W międzyczasie dłużniczka zawarłajednak z pracodawcą ugodę o rozłożeniuegzekwowanego świadczenia na raty. Czy układratalny może być podstawą do zażalenia na postanowienie o wyznaczeniu organu mającegoprowadzić łączną egzekucję?

Nie. W przypadku zbiegu egzekucji admi-nistracyjnej i sądowej co do tej samej rzeczylub prawa majątkowego administracyjny or-gan egzekucyjny, w omawianym wypadkuZUS i komornik, wstrzymują czynności eg-zekucyjne na wniosek wierzyciela, dłużnikalub z urzędu i przekazują akta egzekucji ad-ministracyjnej i egzekucji sądowej sądowirejonowemu, w którego okręgu wszczęto eg-zekucję, w celu rozstrzygnięcia, który organegzekucyjny – sądowy czy administracyjny – ma dalej pro-wadzić łącznie egzekucje w trybie właściwym dla danego or-ganu. Sąd rejonowy władny jest wydać postanowienie,w którym: po pierwsze – wyznaczy organ egzekucyjny sądo-wy albo administracyjny do prowadzenia łącznie obu egze-kucji w trybie właściwym dla wskazanego organu, po drugie– wskaże, jakie dokonane już czynności egzekucyjne pozo-stają w mocy.

Układ ratalny, który dłużniczka zawarła z byłym praco-dawcą, nie jest okolicznością, która czyni rozstrzygnięciew przedmiocie zbiegu egzekucji nieaktualnym czy nietraf-nym, ponieważ okoliczności tej sąd rejonowy rozpoznającysprawę nie jest władny brać w ogóle pod uwagę. Wola pra-cownika – dłużnika nie ma w zakresie wyznaczenia organudo prowadzenia łącznej egzekucji jakiegokolwiek znaczenia.

Nie oznacza to jednak, że komornik, który został wyzna-czony do łącznego prowadzenia egzekucji, pominie konse-kwencje wynikające z umowy o rozłożeniu na raty zadłuże-nia dłużniczki, jeżeli taka została zawarta. Wymaga to jednakstosownego wniosku wierzyciela o zawieszenie lub umorze-nie postępowania egzekucyjnego. Jeśli wierzyciel sam nieskłada takiego wniosku, dłużniczka może w trybie art. 822k.p.c. żądać wstrzymania czynności egzekucyjnych, przed-kładając ugodę z wierzycielem, co skutkować będzie koniecz-nością ustosunkowania się wierzyciela do tej okoliczności.

PODSTAWA PRAWNA

■ Art. 773 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępo-wania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).

Czy sytuacja finansowauzasadnia zwolnienieod kosztów sądowychPracodawca – spółka z o.o. – wystąpił przeciwkopracownikowi o zasądzenie od niegoodszkodowania z tytułu niedoboru w kwocie 200tys. zł. Wniósł również do sądu o zwolnienie good kosztów sądowych w całości. Uzasadnieniemwniosku była trudna sytuacja finansowa spółki,

zbyt wysoka opłata od pozwu oraz koniecznośćponiesienia znacznych kosztów związanychz opinią biegłego. Czy wniosek taki może zostaćuwzględniony?

Nie ma przeszkód, aby pracodawca niezależnie od for-my organizacyjnej, w jakiej działa, wnioskował o zwolnie-nie go od kosztów sądowych w całości lub części. Uwzględ-nienie takiego wniosku pracodawcy prowadzącego działal-ność gospodarczą uzależnione jest od wystąpienia szcze-gólnych okoliczności. Powszechnie akceptowany jestbowiem pogląd, iż procesy sądowe są koniecznym i nieod-łącznym elementem obrotu gospodarczego, dlatego teżprzedsiębiorcy powinni uwzględniać związane z nim kosz-ty przy planowaniu przyszłych wydatków. Dochodzenienależności od dłużników drogą sądową należy również dodziałalności gospodarczej (por. postanowienie SA w Bia-łymstoku z 14 listopada 1994r. – I ACr 277/94, OSA1996/5/22 podobnie w postanowieniu z 9 lipca 1992 r. – I ACz 393/92, Wokanda 1993/2/32). Sąd Apelacyjnyw Gdańsku stwierdził, że skoro dostępność do sądu wyma-ga z natury rzeczy posiadania środków finansowych, posia-danie tych środków staje się istotnym składnikiem działal-ności gospodarczej. Oznacza to, że w procedurze planowa-nia wydatków związanych z działalnością gospodarcząpodmioty prowadzące tę działalność, przewidując realiza-cję swoich praw przed sądem, powinny uwzględniać takżekonieczność posiadania środków na prowadzenie procesusądowego. Planowanie wydatków bez uwzględnienia za-sady, o której wspomniano wyżej, jest naruszeniem równo-ważności w traktowaniu swoich powinności finansowych,zaś strona, która realizuje swoje zobowiązania w taki spo-sób, że wyzbywa się zdolności do zapłaty kosztów sądo-wych – preferencyjnie traktując inne zobowiązania – niemoże prawnie skutecznie podnieść zarzutu, iż odmowazwolnienia jej od kosztów sądowych jest ograniczeniem do-stępności do realizacji jej praw przed sądami.

Co więcej, przyjmuje się, że jeżeli osoba prawna lub fi-zyczna prowadząca działalność gospodarczą nie ma środ-ków na rachunku bankowym lub gotówki w kasie, choć mainny majątek, to przejściowy brak wolnych środków pie-niężnych w zasadzie nie stanowi podstawy do zwolnieniajej od kosztów sądowych.

PODSTAWA PRAWNA

■ Art. 102 par. 1, art. 103 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosz-tach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 167, poz.1398 z późn. zm.).

Czy trzebawypowiedzieć warunkipłacy odwołanemupracownikowiDwa lata temu prezesem spółki została osobabędąca jej pracownikiem, zatrudnionym na czasnieokreślony. W umowie o pracę postanowiono,że ustalone wynagrodzenie za pełnienie funkcjiprezesa zarządu będzie przysługiwało do wygaśnięcia kadencji lub odwołania z funkcji.Po dwóch latach osoba ta została odwołanai wróciła na poprzednie stanowisko pracy. Czy przysługuje jej wynagrodzeniez poprzedniego stanowiska pracy? Czy koniecznejest wypowiedzenie zmieniające?

Skoro strony ustaliły, że wynagrodzenieza pełnienie funkcji prezesa zarządu nieprzysługuje po odwołaniu, to nie ma po-trzeby składania wypowiedzenia zmienia-jącego. Określając w umowie o pracę, żepracownik obejmuje funkcję prezesa zarzą-du i że wynagrodzenie za jej pełnienie bę-dzie przysługiwało do wygaśnięcia kaden-cji lub odwołania z funkcji, pracodawcai pracownik zmienili treść dotychczasowego stosunku pra-

cy w zakresie stanowiska pracy i wysokości wynagrodze-nia. Wprowadzona zmiana miała charakter czasowy, dowygaśnięcia kadencji lub odwołania z funkcji prezesa za-rządu. Oznacza to, że po odwołaniu z funkcji pracownikwraca na poprzednio zajmowane stanowisko pracy i maprawo do wynagrodzenia w ustalonej poprzednio wysoko-ści (wyrok SN z 5 lipca 2007 r., III PK 20/07, OSNP2008/17-18/253).

Jeżeli jednak w okresie sprawowania funkcji prezesawszyscy pracownicy otrzymali podwyżki, wówczas praco-dawca powinien podwyższyć wynagrodzenie byłego preze-sa. Zachowanie pensji w dotychczasowej wysokości byłobynieuzasadnione i dyskryminujące. Zmiany wysokości wy-nagrodzenia należy dokonać za pomocą porozumieniazmieniającego w formie pisemnej. Jednakże dorozumianaakceptacja przez pracownika wyższego wynagrodzenia niespowoduje nieważności zawartego porozumienia.

PODSTAWA PRAWNA

■ Art. 29 par. 4, art. 42 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Czy naruszenie dóbrpracownika uzasadniawypowiedzenie przezniego umowy W związku z coraz gorszymi wynikami naszejfirmy postanowiliśmy zmniejszyć niektórympracownikom wynagrodzenia. Pracownik pełniącyfunkcję dyrektora sprzedaży w udzielonymwywiadzie oskarżył zarząd spółki o złezarządzanie firmą, nieuprawnione przyznaniesobie premii, co skutkowało, jego zdaniem,problemami finansowymi. Po przeprowadzonejkontroli w kierowanym przez niego dzialestwierdzono wiele nieprawidłowości, o czympoinformowaliśmy wszystkich pracownikówfirmy. Pracownik ten rozwiązał umowę o pracębez wypowiedzenia, powołując się na faktdopuszczenia się przez pracodawcę ciężkiegonaruszenia podstawowych obowiązków wobecpracownika, tj. naruszenia jego dóbr osobistych.Czy w tych okolicznościach miał takie prawo?

Istotny w tym zdarzeniu jest problem, czydoszło do naruszenia dóbr osobistych przezpracodawcę i czy można mówić o dopusz-czalnej krytyce pracodawcy. Pracodawcaobowiązany jest właściwie odnosić się doswojego pracownika z poszanowaniem jegodóbr osobistych, o których mowa w art. 23k.c. O ile więc przeprowadzona kontrola niebyła formą swoistego szantażu ze strony pra-codawcy czy odwetu za krytyczne uwagiw udzielonym wywiadzie, to pracownikowi nie przysługiwa-ło prawo do rozwiązania umowy w tym trybie, wręcz prze-ciwnie, pracodawca mógł wypowiedzieć pracownikowi umo-wę o pracę. Z drugiej strony, stwierdzić należy, iż dozwolonai konstruktywna krytyka nie narusza dobra pracodawcy, alemoże świadczyć o dbałości pracownika o to dobro (art. 100par. 2 pkt 4 k.p.). Sąd Najwyższy w wyroku z 7 grudnia 2006r. (I PK 123/06, OSNAPiUS 2008/1-2/14) uznał, że zmierza-jące do zdyskredytowania oraz naruszające dobra osobistepracownika (art. 111 k.p.) odwetowe sankcje pracodawcy,podjęte w reakcji na dozwoloną i konstruktywną jego kryty-kę, mogą być kwalifikowane (ocenione) jako ciężkie naru-szenie podstawowych obowiązków wobec pracownika,uprawniające go do rozwiązania umowy o pracę bez wypo-wiedzenia z winy pracodawcy (art. 55 par. 11 k.p.).

PODSTAWA PRAWNA

■ Art. 111, art. 55 par. 11 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

■ W jaki sposób osoba prawna może ubiegać się o zwolnienie z kosztów sądowych Gazeta Prawna nr 196/2007 strona 17■ Co grozi pracodawcy za naruszenie dóbr osobistych pracownika Gazeta Prawna nr 163/2008 strony A4–A5■ Wadliwa reprezentacja spółki powoduje nieważność wypowiedzenia zmieniającego Gazeta Prawna nr 218/2008 strona A4

WIĘCEJ NA TEN TEMAT

EWA DRZEWIECKA

ekspert z zakresu prawa

pracy

LESZEKJAWORSKI

ekspertz zakresu prawa

pracy

RAFAŁ KRAWCZYK

sędzia SąduOkręgowego

w Toruniu

D12 orzecznictwo


TEZA: Jeżeli przerwyw podleganiu ubezpiecze-niu chorobowemu nie prze-kraczały 30 dni, to przyustalaniu podstawy wymia-ru zasiłku chorobowegoprzysługującego ubezpie-czonemu niebędącemu pra-cownikiem, którą stanowiprzychód za okres 12 mie-sięcy kalendarzowych po-przedzających miesiąc,w którym powstała niezdol-ność do pracy (art. 48 ust.1 ustawy z 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pienięż-nych z ubezpieczenia spo-łecznego w razie chorobyi macierzyństwa, t.j. Dz.U.z 2005 r. nr 31, poz. 267 zezm.) uwzględnia się przy-chód z tego okresu nieprze-rwanego ubezpieczenia

chorobowego w rozumie-niu art. 4 ust. 2 tej ustawy.

STAN FAKTYCZNY: Tomasz I.od wielu lat prowadzi dzia-łalność gospodarczą. Podle-ga ubezpieczeniom społecz-nym, w tym dobrowolnemuubezpieczeniu chorobowe-mu. W działalności wystę-powały przerwy, które jed-nak nie przekraczały 30 dni.W 2007 r. Tomasz I. podle-gał ubezpieczeniom od 3 do31 stycznia, od 9 do 14 lute-go, po czym 15 lutego 2007r. wyrejestrował się z ubez-pieczeń, a następnie po-nownie zgłosił się do nich(w tym dobrowolnegoubezpieczenia chorobowe-go) od 28 lutego 2007 r. 12marca zachorował. ZUS

przyznał mu prawo do zasił-ku, ale ustalił jego kwotęprzyjmując za podstawęwymiaru przychód z pierw-szego, niepełnego kalenda-rzowego miesiąca ubezpie-czenia – za jeden dzień, tj.28 lutego 2007 r.

Z UZASADNIENIA: Wykład-nia ZUS, której nie podzieliłSąd Najwyższy, oparta jestna założeniu, że pojęcie nie-przerwanego ubezpieczeniachorobowego jest różne dlanabycia prawa do zasiłkuchorobowego oraz inne dlaustalenia podstawy jego wy-miaru.

ZUS przyjął, że jedynieprzy ocenie przysługiwaniaprawa do zasiłku chorobo-wego, które zostało uzależ-

nione – co do zasady – odposiadania tzw. okresu wy-czekiwania, do okresów nie-przerwanego ubezpieczeniachorobowego wlicza się po-przednie okresy tego ubez-pieczenia, jeżeli przerwamiędzy nimi nie przekroczy-ła 30 dni. Natomiast takąmożliwość wykluczył przyustalaniu podstawy wymia-ru zasiłku chorobowego,która w każdym przypadku,a zatem także w razie nie-przekraczających 30 dniprzerw w podleganiu ubez-pieczeniu chorobowemu, li-czy się zawsze od nowa – odpoczątku każdego wznowio-nego okresu ubezpieczeniachorobowego.

W ocenie Sądu Najwyż-szego nie ma uzasadnienia

takie różnicowanie kategoriinieprzerwanego ubezpie-czenia chorobowego. SkoroTomasz I. od wielu lat (od1996 r.) podlegał między in-nymi dobrowolnemu ubez-pieczeniu chorobowemu,z nieprzekraczającymi 30dni przerwami w podlega-niu temu ubezpieczeniu, tonależało uznać je za nie-przerwane dla celów wyni-kających z przepisów usta-wy zasiłkowej.

W konsekwencji wyso-kość podstawy należnegomu zasiłku chorobowegow myśl art. 48 ust. 1 usta-wy zasiłkowej należałoustalić od przychodu zaokres 12 miesięcy kalenda-rzowych poprzedzającychmiesiąc, w którym powsta-

ła u ubezpieczonego nie-zdolność do prowadzeniapozarolniczej działalnościz powodu choroby, trwają-cej od 12 do 20 marca2007 r.

WAŻNE WYJAŚNIENIA:Okresy przerw w podlega-niu ubezpieczeniu chorobo-wemu, nieprzekraczajace30 dni (uznane za uspra-wiedliwione w danych oko-licznościach), nie przery-wają tego ubezpieczeniaw rozumieniu przepisówustawy zasiłkowej. Dotyczyto zarówno ustalania prawado zasiłku, jak i jego wyso-kości.■

UUcchhwwaałłaa SSNN zz 1122 wwrrzzeeśśnniiaa 22000088 rr..,,

II UUZZPP 55//0088,, nniieeppuubblliikkoowwaannaa

TEZA: Uznanie osoby za nie-zdolną do pracy w inny spo-sób, niż to przewiduje art. 14ustawy z 17 grudnia 1998 r.o emeryturach i rentachz Funduszu Ubezpieczeń Spo-łecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r.nr 39, poz. 353 z późn. zm.),nawet jeżeli chodzi o osobę,której niepełnosprawność zo-stała stwierdzona właściwymorzeczeniem powiatowegozespołu do spraw orzekaniao niepełnosprawności, jestniedopuszczalne.

STAN FAKTYCZNY: ZUS decy-zją z 12 stycznia 2007 r., napodstawie art. 29 w zw. z art.46 ustawy o emeryturachi rentach z FUS, odmówił Ma-rii G. prawa do emerytury,gdyż ostatnim okresem ubez-pieczenia wnioskodawczyni

nie było ubezpieczenie pra-cownicze. W dniu złożeniawniosku o przyznanie emery-tury Maria G. korzystała zestałego zasiłku przyznanegojej przez ośrodek pomocyspołecznej. Orzeczeniem po-wiatowego zespołu do spraworzekania o niepełnospraw-ności z 28 stycznia 2004 r.przyznano jej na stałe umiar-kowany stopień niepełno-sprawności. Niepełnospraw-ność ta ma charakter trwały,od 28 stycznia 2002 r.

Z UZASADNIENIA: Sądyorzekające ustaliły, że wnio-skodawczyni spełniła warun-ki do przyznania jej prawa dowcześniejszej emerytury do-tyczące wymaganego stażuoraz wieku. Sporna nato-miast pozostawała kwestia,

czy przed złożeniem wnio-sku o przyznanie prawa doemerytury wnioskodawczyniposiadała status pracownika,ewentualnie, czy spełniaławarunki do przyznania ren-ty, tj. warunki określonew art. 29 ust. 2 ustawyo emeryturach i rentachz FUS.

Uwzględniając reguływykładni gramatycznej, lo-gicznej, funkcjonalnej i sys-temowej, należy przyjąć, żewarunkiem przyznaniawcześniejszej emeryturypracowniczej (na podstawieart. 29 w zw. z art. 46 usta-wy o emeryturach i rentachz FUS) równoważącym po-zostawanie w stosunku pra-cy co najmniej przez sześćmiesięcy w ostatnich 24miesiącach podlegania

ubezpieczeniu przed zgło-szeniem wniosku, jest po-bieranie renty z tytułu nie-zdolności do pracy.

Zgodnie z art. 57 ust.1 ustawy o emeryturachi rentach z FUS renta z tytułuniezdolności do pracy przy-sługuje ubezpieczonemu,który spełnił łącznie następu-jące warunki: jest niezdolnydo pracy, ma wymaganyokres składkowy i nieskład-kowy, a niezdolność do pracypowstała we wskazanychw ustawie okresach. Artykuł14 przywołanej ustawy sta-nowi natomiast, że ocenyniezdolności do pracy, jejstopnia oraz ustalenia innychwskazanych w ustawie oko-liczności dokonuje w formieorzeczenia lekarz orzecznikZUS. Orzeczenie lekarza

orzecznika, od którego niewniesiono sprzeciwu lub codo którego nie zgłoszono za-rzutu wadliwości, albo orze-czenie komisji lekarskiej sta-nowi podstawę do wydaniadecyzji w sprawie renty.

Warto podkreślić, że jak-kolwiek w art. 5 ustawy o re-habilitacji zawodowej i spo-łecznej oraz zatrudnianiuosób niepełnosprawnychustawodawca przesądziło tym, że orzeczenie lekarzaorzecznika ZUS o całkowitejniezdolności do pracy (usta-lone na podstawie art. 12ust. 2 ustawy emerytalnej)traktowane jest na równiz orzeczeniem o umiarkowa-nym stopniu niepełnospraw-ności, to z żadnego przepisunie wynika sytuacja odwrot-na. Już sam brak takiej regu-

lacji prawnej w połączeniuz zasadą ścisłego interpreto-wania art. 29 ustawy o eme-ryturach i rentach z FUS –przepisu wprowadzającegowcześniejszą emeryturę jakowyjątek od zasady koniecz-ności osiągnięcia określone-go wieku emerytalnego, po-woduje konieczność podjęciawyroku, którego sentencjęprzywołano na wstępie.

WAŻNE WYJAŚNIENIA: Brakjest przepisów przewidują-cych, że orzeczenie zaliczającedo danego stopnia niepełno-sprawności jest równoznacznez orzeczeniem lekarza orzecz-nika ZUS o niezdolności dopracy i jej stopniu.■

WWyyrrookk SSNN zz 88 mmaajjaa 22000088 rr..,,II UUKK 336699//0077,,

MM.. PP.. PPrr.. 22000088//99//449922

TEZA: Ubezpieczona, pobie-rająca wcześniejszą emerytu-rę przyznaną na podstawierozporządzenia ministra pra-cy i polityki socjalnej z 26stycznia 1990 r. w sprawiewcześniejszych emerytur dlapracowników zwalnianychz pracy z przyczyn dotyczą-cych zakładu pracy (Dz.U. nr4, poz. 27), która po nabyciupo 1 lipca 2004 r. prawa doemerytury na podstawie art.27 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentachz Funduszu UbezpieczeńSpołecznych (t.j. Dz.U.z 2004 r. nr 39, poz. 353 zpóźn. zm.) podlegała przezco najmniej 30 miesięcyubezpieczeniu społecznemulub ubezpieczeniom emery-

talnym lub rentowym, maprawo do ustalenia wysoko-ści emerytury według kwotybazowej z daty zgłoszeniawniosku o przeliczenie wyso-kości emerytury zarównow zakresie tzw. części socjal-nej, jak i części stażowej eme-rytury (art. 53 ust.1 i 4 w związku z art. 110 tejustawy).

STAN FAKTYCZNY: Irena D.po przyznaniu wcześniejszejemerytury kontynuowałazatrudnienie i podlegałaprzez co najmniej 30 mie-sięcy ubezpieczeniu spo-łecznemu. 12 grudnia 2005r., w związku z ukończe-niem 60 lat wystąpiłao przyznanie emerytury na

podstawie art. 27 ustawyemerytalnej. ZUS przyznałją, ale do ustalenia jej wyso-kości przyjął podstawę wy-miaru wcześniejszej emery-tury. Irena D. wystąpiła nietylko o obliczenie części so-cjalnej emerytury od nowejkwoty bazowej, ale takżenależnej za okresy składko-we i nieskładkowe.

Z UZASADNIENIA: Wedługart. 21 ust. 1 pkt 1 w związkuz ust. 2 pkt 1 ustawy emery-talnej podstawę wymiaruemerytury dla osoby, którawcześniej miała ustaloneprawo do emerytury, stano-wi podstawa wymiaru eme-rytury w wysokości uwzględ-niającej rewaloryzację oraz

wszystkie kolejne waloryza-cje przypadające w okresienastępującym po ustaleniuprawa do emerytury. Z art.53 ust. 3 tej ustawy wynika,że emeryturę dla tych osóboblicza się od tej samej kwo-ty bazowej, którą ostatnioprzyjęto do podstawy wy-miaru, a następnie podwyż-sza się w ramach waloryzacjiprzypadających do dnia na-bycia uprawnień do emery-tury. Zasady tej nie stosujesię, jeżeli zainteresowany ponabyciu uprawnień doświadczenia, którego podsta-wę wskazał za podstawę wy-miaru emerytury, podlegałco najmniej przez 30 miesię-cy ubezpieczeniu społeczne-mu lub ubezpieczeniom

emerytalnemu i rentowym(art. 53 ust. 4). Artykuł 53ust. 4 wyłącza zastosowaniereguły przewidzianej art. 53ust. 3. Zgodnie natomiastz art. 110 ustawy emerytal-nej wysokość emerytury ob-licza się ponownie od pod-stawy wymiaru ustalonejw sposób określony w art. 15tej ustawy, jeżeli do jej obli-czenia wskazano podstawęwymiaru składki na ubezpie-czenie społeczne lub ubez-pieczenia emerytalne i rento-we na podstawie przepisówprawa polskiego przypadają-cą w całości lub w części poprzyznaniu świadczenia,a wskaźnik podstawy wymia-ru jest wyższy od poprzednioobliczonego.

WAŻNE WYJAŚNIENIA:Gdy okres podleganiaubezpieczeniu społeczne-mu albo ubezpieczeniomemerytalnemu i rentowympo przyznaniu wcześniej-szej emerytury jest krótszyniż 30 miesięcy, emeryturęoblicza się od tej samejkwoty bazowej, którąostatnio przyjęto do ustale-nia podstawy wymiaru,a następnie emeryturępodwyższa się w ramachwaloryzacji przypadają-cych do dnia nabyciauprawnień do emerytury.■

UUcchhwwaałłaa SSNN zz 88 mmaajjaa22000088 rr..,, II UUZZPP 11//0088,,

LLEEXX nnrr 337755556655Oprac. Monika

Bugaj-Wojciechowska

S Ą D N A J W Y Ż S Z Y o podstawie wymiaru zasiłku dla przedsiębiorcy

Można zsumować okresy ubezpieczenia chorobowego

S Ą D N A J W Y Ż S Z Y o trybie postępowania o przyznanie renty oraz orzekania o niepełnosprawności

Niezdolność do pracy stwierdza lekarz orzecznik ZUS

S Ą D N A J W Y Ż S Z Y o ponownym przeliczeniu świadczenia w związku osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego i nowych przychodów

Emerytura może być przeliczona od nowej kwoty bazowej

Documents

tygodnik prawa administracyjnego z 19 listopada 08 (nr 226)