Akt prawny

RM-111-165-15

U C H WA A N R 1 6 2 / 2 0 1 5

R A D Y M I N I S T R W

z dnia 15 wrzenia 2015 r.

w sprawie ustanowienia Krajowego Programu Kolejowego do 2023 roku

Na podstawie art. 136 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych

(Dz. U. z 2013 r. poz. 885, z pn. zm.1)

) Rada Ministrw uchwala, co nastpuje:

1. 1. Ustanawia si program wieloletni pod nazw Krajowy Program Kolejowy do

2023 roku, zwany dalej Programem.

2. Program stanowi zacznik do uchway.

2. 1. Nadzr nad realizacj Programu sprawuje minister waciwy do spraw transportu.

2. Wykonawc Programu jest spka PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

3. 1. Ustanawia si czny limit wydatkw z budetu pastwa na realizacj Programu

w okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. na poziomie 22 324,3 mln z.

2. Przed podjciem dziaa dokonywanych w ramach realizacji Programu, w wyniku

ktrych moe nastpi przekroczenie kwoty, o ktrej mowa w ust. 1, konieczne jest

dokonanie zmiany Programu w drodze uchway Rady Ministrw.

4. Z dniem 31 grudnia 2015 r. traci moc uchwaa nr 196/2013 Rady Ministrw z dnia

5 listopada 2013 r. w sprawie ustanowienia Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych

do roku 2015 z perspektyw do roku 2020, zmieniona uchwa nr 124/2014 Rady Ministrw

z dnia 25 czerwca 2014 r., uchwa nr 149/2014 Rady Ministrw z dnia 29 lipca 2014 r. oraz

uchwa nr 30/2015 Rady Ministrw z dnia 13 marca 2015 r., z wyjtkiem zacznikw nr 2

i 3, ktre trac moc z dniem wejcia w ycie niniejszej uchway.

5. Uchwaa wchodzi w ycie z dniem podjcia.

PREZES RADY MINISTRW

EWA KOPACZ

1)Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 938 i 1646,

z 2014 r. poz. 379, 911, 1146, 1626 i 1877 oraz z 2015 r. poz. 238, 532, 1045, 1117, 1130, 1189, 1190, 1269

i 1358.

Za zgodno

Zacznik

do uchway nr 162/2015

Rady Ministrw

z dnia 15 wrzenia 2015 r.

MINISTER INFRASTRUKTURY I ROZWOJU

KRAJOWY PROGRAM KOLEJOWY

DO 2023 ROKU

Infrastruktura kolejowa zarzdzana

przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

wrzesie 2015 r.

Spis treci

1. Wstp 4

2. Diagnoza stan obecny 6

2.1. Sie linii kolejowych w Polsce 6

2.2. Sie linii kolejowych bdcych w zarzdzie PLK S.A. 7

2.3. Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych do roku 2015 wykonanie na koniec 2014 roku 11

2.4. Wyniki badania ewaluacyjnego Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2015 13

3. Podstawy KPK 15

3.1. Powizanie KPK z dziaaniami przewidzianymi w innych dokumentach strategicznych 15

3.1.1. Krajowe dokumenty strategiczne 15

3.1.2. Dokumenty strategiczne Unii Europejskiej 20

3.2. Zaoenia KPK 22

3.3. Cele KPK 24

4. Priorytety oraz kierunki interwencji 25

5. Kategorie projektw objtych Programem 27

6. Finansowanie KPK 31

7. Efekty i rezultaty KPK 35

8. System realizacji Programu 38

8.1. Realizator Programu 38

8.2. Nadzr nad realizacj Programu 39

9. Procedura zatwierdzenia i aktualizacji Programu 40

Zaczniki

1. Lista projektw podstawowych i rezerwowych CEF i POIi finansowanych

z Funduszu Spjnoci objtych KPK

2. Lista projektw podstawowych i rezerwowych PO PW objtych KPK

3. Lista projektw RPO objtych KPK

4. Lista projektw krajowych objtych KPK

4

1. Wstp

Krajowy Program Kolejowy do 2023 roku. Infrastruktura kolejowa zarzdzana przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., zwany dalej KPK lub Programem, jest dokumentem ustanawiajcym ramy finansowe oraz warunki realizacji zamierze pastwa w zakresie inwestycji kolejowych przewidywanych do wykonania do 20231. Program stanowi kontynuacj programu wieloletniego pod nazw Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych do roku 2015, z perspektyw do roku 2020 (dalej: WPIK).

KPK jest programem wieloletnim w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych2. Przyjcie programu wynika z art. 38c ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym3 i obejmuje wszystkie inwestycje PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. realizowane z wykorzystaniem rodkw finansowych, ktrych dysponentem jest minister waciwy do spraw transportu.4

KPK spenia wymogi ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju5 w zakresie programw rozwoju ustanawianych w celu realizacji redniookresowej strategii rozwoju kraju6 oraz strategii rozwoju, ktr w tym wypadku pozostaje Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektyw do 2030 roku)7 (dalej: SRT).

KPK jest odpowiedzi na wyzwania zwizane z przyjciem przez Uni Europejsk (dalej: UE) oraz Polsk ambitnych celw w zakresie infrastruktury kolejowej i zapewnienia dziki niej zrwnowaonego rozwoju gospodarczego.

Polska otrzymaa deklaracje wsparcia (alokacji rodkw) z budetu UE dla perspektywy 20142020 w wysokoci 42,8 mld z8 na kolej. Szacuje si, e PLK SA otrzyma w ramach dofinansowania ze rodkw UE kwot przynajmniej 9,48 mld euro, tj. 39,8 mld z9. Aby rodki UE przeznaczone na infrastruktur kolejow mogy zosta wykorzystane, wymagane jest w latach 20142023 znaczne zaangaowanie rodkw krajowych:

budetu pastwa,

Funduszu Kolejowego (dalej: FK),

PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. (dalej: PLK S.A.).

Finansowanie ogem infrastruktury kolejowej zarzdzanej przez PLK S.A. bdzie odbywao si wedug nastpujcych kategorii projektw10:

1/ projekty Funduszu Spjnoci (dalej: FS) realizowane w ramach POIi i CEF:

51,6 mld z:

1 Okres programowania przy przyjciu zasady n+3, w ktrej n jest kocowym rokiem programowania finansowego UE. Kocow dat kwalifikowalnoci wydatkw dla projektw wspfinansowanych ze rodkw Funduszu Spjnoci i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego jest 31 grudnia 2023 r. 2 Dz. U. z 2013 r. poz. 885, 938 i 1646, z 2014 r. poz. 379, 911, 1146, 1626 i 1877 oraz z 2015 r. poz. 238, 532, 1045, 1117,1130, 1189, 1190, 1269 i 1358. 3 Dz. U. z 2015 r. poz. 1297. 4 Brak ujcia w KPK inwestycji w zakresie dworcw czy taboru oraz inwestycji innych zarzdcw ni PLK S.A. wynika z zakresu dokumentu okrelonego w ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (art. 38c). 5 Dz. U. z 2014 r. poz. 1649 oraz z 2015 poz. 349, 1240 i 1358. 6 Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne spoeczestwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne pastwo. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Warszawa, wrzesie 2012; dokument przyjty uchwa Rady Ministrw nr 157 z dnia 25 wrzenia 2012 r. (M.P. poz. 882). 7 Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektyw do 2030 roku), dokument przyjty uchwa Rady Ministrw nr 6 z dnia 22 stycznia 2013 r. (M.P. poz. 75). 8 Zgodnie z Umow Partnerstwa zawart pomidzy Rzdem Rzeczypospolitej Polskiej a Komisj Europejsk planowana kwota alokacji na

sektor kolejowy wynosi ok. 10,2 mld euro. 9 Kwota nie uwzgldnia ewentualnego dofinansowania projektw w ramach CEF poza tzw. kopertami narodowymi. 10 Dokadne wartoci z podziaem na lata przedstawione s w tabelach 1 i 3.

5

o projekty CEF11: 21,8 mld z, w tym dofinansowanie ze rodkw europejskich 3 651,1 mln euro,

o projekty POIi 2014202012: 26,4 mld z, w tym dofinansowanie ze rodkw europejskich 4 623,1 mln euro,

o projekty POIi 20072013: 3,4 mld z, w tym dofinansowanie ze rodkw europejskich 0,6 mln euro;

2/ projekty Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (dalej: EFRR) realizowane w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia (dalej: PO PW): 1,7 mld z, w tym dofinansowanie ze rodkw europejskich 330,4 mln euro;

3/ projekty EFRR realizowane w ramach Regionalnych Programw Operacyjnych (dalej: RPO): 4,27 mld z:

o projekty RPO 20142020: 4,26 mld z, w tym dofinansowanie ze rodkw europejskich 868,00 mln euro,

o projekty RPO 20072013: 0,01 mld z, w tym dofinansowanie ze rodkw europejskich 2,3 mln euro;

4/ projekty krajowe realizowane w ramach budetu pastwa i FK 9,96 mld z, w tym:

o dodatkowe rodki ponad poziom 18% planowanych na dany rok wpyww z podatku akcyzowego od paliw silnikowych: 1,665 mld z,

o rodki z emisji obligacji w roku 2015, wykorzystywane w roku 2016: 0,2 mld z13.

Lista zada okrelonych w KPK w grupie projektw Funduszu Spjnoci realizowanych w ramach POIi i CEF oraz w grupie projektw EFRR w ramach PO PW zostaa opracowana w oparciu o List projektw kolejowych znajdujc si w Dokumencie implementacyjnym do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektyw do 2030 r.) (dalej: DI). Kategorie 1 oraz 3 obejmuj take cz zada realizowanych ze rodkw perspektywy 20072013, dla ktrych wydatki budetu pastwa ponoszone s po roku 2015, w tym refundacj poniesionych ju rodkw.

KPK okrela cele (gwny i szczegowe) z zachowaniem penej spjnoci z zamierzeniami przyjtymi w SRT oraz DI. Jest rwnie narzdziem umoliwiajcym realizacj SRT i DI w odniesieniu do poprawy stanu technicznego i obecnych parametrw infrastruktury kolejowej.

KPK i DI s wzajemnie powizane. DI stanowi formaln podstaw wypenienia przez Polsk okrelonych warunkw wyjciowych umoliwiajcych efektywn realizacj programw wspfinansowanych ze rodkw europejskich, warunkujcych przekazanie rodkw UE przeznaczonych na rozwj caego sektora transportowego. Definiuje i hierarchizuje on wycznie te zadania, ktrych realizacja oparta jest o rodki finansowe UE w ramach programw krajowych i ponadregionalnych. DI nie ujmuje za zada wspfinansowanych ze rodkw europejskich i samorzdowych bdcych w dyspozycji marszakw wojewdztw, a take rodkw budetu pastwa i FK na zadania realizowane bez udziau rodkw UE. Natomiast KPK dotyczy wycznie infrastruktury kolejowej zarzdzanej przez PLK S.A. wraz z infrastruktur towarzyszc, umoliwiajc jednoczenie

11 Connecting Europe Facility instrument finansowania projektw dotyczcy rozwoju transeuropejskich sieci transportowych zgodnie z rozporzdzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiajcego instrument czc Europ, zmieniajcego rozporzdzenie (UE) nr 913/2010 oraz uchylajcego rozporzdzenia (WE) nr 680/2007 i (WE) Nr 67/2010 (Dz. Urz. UE L 348 z 20.12.2013, str. 129, z pn. zm.). 12 Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko 20142020. 13 rodki te pochodz z dotychczasowych emisji obligacji PLK S.A.; wydatkowane bd na projekty krajowe - na zaplanowane docelowe patnoci oraz zobowizania z roku 2015.

6

wywizanie si ministra waciwego do spraw transportu z obowizku realizacji inwestycji na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym14. Dlatego te uwzgldniono w nim rda finansowania zdefiniowane w innych strategiach, programach, politykach i planach zarwno szczebla rzdowego, jak i samorzdowego, w tym w szczeglnoci w kontraktach terytorialnych i strategiach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych.

KPK okrela cele i priorytety inwestycyjne oraz wielko i rda niezbdnego finansowania, a take stanowi podstaw, zapewnienia finansowania, zgodnie z ustaw o finansach publicznych do limitw wskazanych w niniejszym Programie.

KPK, zgodnie z treci art. 38c pkt 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, zawiera list wszystkich inwestycji PLK SA. realizowanych z wykorzystaniem rodkw finansowych, ktrych dysponentem jest minister waciwy do spraw transportu, wraz z okreleniem cznego kosztu kadej z tych inwestycji i przyporzdkowaniem jej do grupy inwestycji finansowanych z okrelonych rde. Ponadto przedstawia zestawienie wszystkich rde finansowania w podziale na lata realizacji inwestycji ujtych w Programie, z wyszczeglnieniem grup inwestycji finansowanych z okrelonych rde.

Uzupenieniem do KPK bdzie Szczegowy Plan Realizacji KPK zawierajcy rzeczowy i finansowy zakres planowanych inwestycji (w szczeglnoci okrelenie planowanych wydatkw wraz z podziaem rde finansowania na okrelone inwestycje w poszczeglnych latach realizacji tego Programu). Dokument ten bdzie zatwierdzany przez ministra waciwego do spraw transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw finansw publicznych oraz w zakresie projektw realizowanych z udziaem rodkw europejskich z ministrem waciwym do spraw rozwoju regionalnego.

Udzielenie zapewnienia finansowania lub dofinansowania z budetu pastwa w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, nastpuje na podstawie Szczegowego Planu Realizacji KPK.

Kwestie dotyczce sprawozdawczoci oraz zmian Programu zostay omwione odpowiednio w rozdziale 8.2 Nadzr nad realizacj Programu oraz rozdziale 9. Procedura zatwierdzenia i aktualizacji Programu. Podkrelenia wymaga fakt, e polityka gospodarcza rzdu bierze pod uwag propozycje Biaej Ksigi. Planu utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu denie do osignicia konkurencyjnego i zasobooszczdnego systemu transportu15, ktra jest ukierunkowana na ustanowienie systemu transportowego wzmacniajcego konkurencyjno UE oraz mobilno osb i towarw przemieszczajcych si na jej obszarze. Oznacza to, e transport ma dy do ograniczania zuycia energii i lepiej korzysta z infrastruktury, ograniczajc negatywny wpyw na rodowisko. Realizacja KPK jest zatem niezbdna rwnie do wywizania si Polski z przyjtych lub naoonych na ni zobowiza midzynarodowych.

2. Diagnoza stan obecny

2.1. Sie linii kolejowych w Polsce

Wedug danych Prezesa Urzdu Transportu Kolejowego (UTK) dugo eksploatowanych linii kolejowych przez wszystkich zarzdcw infrastruktury, wczajc koleje szeroko- i wskotorowe w Polsce, w 2013 roku wyniosa 19 995 km.

Na koniec 2013 roku dziaalno polegajc na zarzdzaniu liniow infrastruktur kolejow realizowao, poza PLK S.A., 9 przedsibiorcw: Infra SILESIA S.A., Kopalnia Piasku Kotlarnia Linie

14 Dz. U. z 2015 r. poz. 1297. 15 Strategia (Transport 2050) opublikowana przez Komisj Europejsk 28 marca 2011 r., KOM(2011) 144.

7

Kolejowe Sp. z o.o., Jastrzbska Spka Kolejowa Sp. z o.o., CTL Maczki-Br S.A., UBB Polska Sp. z o.o., PMT Linie Kolejowe Sp. z o.o., PKP SKM w Trjmiecie Sp. z o.o., Warszawska Kolej Dojazdowa Sp. z o.o. oraz PKP LHS Sp. z o.o. (trzy ostatnie z wymienionych spek peni jednoczenie rol przewonika i zarzdcy infrastruktury kolejowej, a dwie ostatnie nie udostpniay wasnej infrastruktury innym przewonikom). PLK S.A. zarzdza okoo 93% dugoci caej eksploatowanej sieci kolejowej w Polsce i 96% caej oglnodostpnej sieci kolejowej16 i jako jedyna zarzdzaa liniami kolejowymi o znaczeniu pastwowym, ktre na koniec 2013 r. stanowiy prawie 62% wszystkich eksploatowanych linii.

Wykres 1. Udzia wedug dugoci eksploatowanych linii kolejowych (stan na 31 grudnia 2013 r.).

rdo: Ocena Funkcjonowania Rynku Transportu Kolejowego i Stanu Bezpieczestwa Ruchu Kolejowego w 2013 roku, Urzd Transportu Kolejowego, Warszawa 2014, http://utk.gov.pl/pl/analizy-i-monitoring/oceny-roczne/201/5555,Ocena-Funkcjonowania-Rynku-Transportu-Kolejowego-i-Stanu-Bezpieczenstwa-Ruchu-Ko.html, s. 54.

Na przestrzeni lat 20112013 gsto sieci kolejowej w poszczeglnych wojewdztwach mierzona w km linii/100 km2 powierzchni znaczco si nie zmienia. rednia krajowa gsto sieci na koniec 2013 r. wyniosa 6,39 km/100 km2 w stosunku do 6,59 km/100 km2 w roku poprzednim.17

Wedug stanu na dzie 31 grudnia 2013 r. na krajowej sieci kolejowej, zarzdzanej przez 10 zarzdcw infrastruktury, funkcjonowao 13 649 czynnych przejazdw kolejowo-drogowych oraz przej dla pieszych.

2.2. Sie linii kolejowych bdcych w zarzdzie PLK S.A.

Stan infrastruktury bdcej w zarzdzie PLK S.A. nie jest zadowalajcy. Tylko prawie poowa linii kolejowych nie budzi zastrzee co do parametrw, za pozostaa cz linii wymaga przeprowadzenia biecych napraw lub kompleksowej modernizacji. W 2013 roku dugo torw linii kolejowych bdcych w zarzdzie PLK S.A. z dobr ocen stanu technicznego stanowia 47% cakowitej dugoci torw18, co oznacza wzrost o 4 p.p. w porwnaniu ze wskanikiem na koniec 2012 roku.19

16 Dugo eksploatowanych linii kolejowych w Polsce w 2013 roku wyniosa 19 994,87 km, w tym PLK S.A. zarzdzaa 18 532,65 km linii, za: Ocena funkcjonowania rynku transportu kolejowego i stanu bezpieczestwa ruchu kolejowego w 2013 roku, Urzd Transportu Kolejowego, Warszawa, 2014 r., http://utk.gov.pl/pl/analizy-i-monitoring/oceny-roczne/201/5555,Ocena-Funkcjonowania-Rynku-Transportu-Kolejowego-i-Stanu-Bezpieczenstwa-Ruchu-Ko.html, s. 55. 17 Ibidem, s. 55. 18 Stan na 31 grudnia 2013 roku. 19 Raport roczny PLK S.A. 2013, s. 35.

PKP PLK; 0.93%

PKP LHS; 0.02%

PKP SKM; 0.00%

UBB Polska; 0.00%

KP KOTLARNIA; 0.01%

Jastrzbska Spka Kolejowa; 0.00%

Infra SILESIA; 0.00%

CTL Maczki; 0.00%

koleje wskotorowe; 0.03%

WKD; 0.00%

Inne; 0.07%

http://utk.gov.pl/pl/analizy-i-monitoring/oceny-roczne/201/5555,Ocena-Funkcjonowania-Rynku-Transportu-Kolejowego-i-Stanu-Bezpieczenstwa-Ruchu-Ko.htmlhttp://utk.gov.pl/pl/analizy-i-monitoring/oceny-roczne/201/5555,Ocena-Funkcjonowania-Rynku-Transportu-Kolejowego-i-Stanu-Bezpieczenstwa-Ruchu-Ko.htmlhttp://utk.gov.pl/pl/analizy-i-monitoring/oceny-roczne/201/5555,Ocena-Funkcjonowania-Rynku-Transportu-Kolejowego-i-Stanu-Bezpieczenstwa-Ruchu-Ko.htmlhttp://utk.gov.pl/pl/analizy-i-monitoring/oceny-roczne/201/5555,Ocena-Funkcjonowania-Rynku-Transportu-Kolejowego-i-Stanu-Bezpieczenstwa-Ruchu-Ko.html

8

Wykres 2. Stan techniczny infrastruktury kolejowej20 w latach 20102013.

rdo: Raporty roczne PLK S.A. za lata 20102013.

Jako infrastruktury liniowej przekada si bezporednio na prdko pocigw, ktra jest duo nisza ni w wikszoci krajw europejskich. Jednak z drugiej strony, dziki prowadzonym modernizacjom oraz innym dziaaniom zwizanym z popraw stanu technicznego linii kolejowych, od 2010 roku mona zauway wzrost dugoci torw w stanie dobrym oraz spadek dugoci torw z maksymaln prdkoci mniejsz lub rwn 30 km/h.

Efektem poprawy stanu technicznego torw byo podwyszenie w Rozkadzie Jazdy Pocigw 2013/14 maksymalnej prdkoci rozkadowej dla pocigw pasaerskich na odcinkach torw o dugoci 1375 km torw, a obnienie prdkoci na dugoci 533 km torw.21 Ponadto po raz kolejny w 2013 roku wzrosa dugo torw z obowizujc prdkoci rozkadow rwn 160 km/h do 2022 km torw22 oraz zmniejszya si dugo torw z maksymaln prdkoci mniejsz lub rwn 40 km/h23.

Wymiana starych, wyeksploatowanych i zdegradowanych elementw infrastruktury kolejowej oraz urzdze technicznych na elementy i urzdzenia nowe, wykonane z zastosowaniem wspczesnych technologii, pozwala na znaczc popraw parametrw eksploatacyjnych linii kolejowych (gwnie maksymalnych dopuszczalnych prdkoci) przy co najmniej zachowaniu, a zazwyczaj podniesieniu poziomu bezpieczestwa ruchu.24

Struktura prdkoci rozkadowych na eksploatowanych liniach kolejowych zarzdzanych przez PLK S.A. (stan na koniec 2013 roku) zostaa zaprezentowana na poniszym wykresie.

20 Wykres opracowano wedug nastpujcych kryteriw: 1. ocena dobra linie kolejowe eksploatowane z zaoonymi parametrami, wymagane s tylko roboty konserwacyjne; 2. ocena dostateczna linie kolejowe o obnionych parametrach eksploatacyjnych (obniona maksymalna prdko rozkadowa, lokalne ograniczenia prdkoci); dla przywrcenia maksymalnych parametrw eksploatacyjnych, oprcz robt konserwacyjnych, wymagane jest wykonanie napraw biecych polegajcych na wymianie uszkodzonych elementw torw; 3. ocena niezadowalajca linie kolejowe o znacznie obnionych parametrach eksploatacyjnych (mae prdkoci rozkadowe, dua liczba lokalnych ogranicze prdkoci, obnione dopuszczalne naciski), kwalifikujce tory linii do kompleksowej wymiany nawierzchni. 21 Raport roczny PLK S.A. 2013, s.36. 22 Na koniec 2012 roku byo to 1956 km torw. Raport roczny PLK S.A. 2013, s.37. 23 Raporty roczne PLK S.A. za lata 20102013. 24 Ocena funkcjonowania, op. cit., s. 107.

36%

40% 43%

47%

35% 32%

30% 27%

29% 28% 27% 26%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

2010 2011 2012 2013

dobra dostateczna niezadowalajca

9

Wykres 3. Procentowa struktura maksymalnych prdkoci rozkadowych w rozkadzie jazdy 2013/2014.

rdo: opracowanie wasne na postawie raportw rocznych PLK S.A. za lata 20102013.

Na koniec 2013 roku 25,5% linii byo dostosowanych do prdkoci przekraczajcych 120 km/h. Warto ta wzrasta sukcesywnie od 2010 r. Obecnie trwaj prace polegajce na przystosowaniu wybranych odcinkw sieci kolejowej do prdkoci maksymalnej przekraczajcej 160 km/h (w rocznym rozkadzie jazdy 20142015 na odcinku 90 km wprowadzono prdko maksymaln 200 km/h dla pocigw pasaerskich)25.

Wykres 4. Struktura maksymalnych prdkoci rozkadowych w latach 20102013.

rdo: opracowanie wasne na postawie raportw rocznych PLK S.A. za lata 20102013.

W latach 20102013 odnotowano rwnie wzrost w udziale linii pozwalajcych na jazd pocigw z prdkoci od 80 do 120 km/h (z 36,3% do 37,1%). W 2013 r. w stosunku do roku 2010 spada dugo linii, na ktrych dopuszczalna prdko nie przekraczaa 80 km/h.26

25 Dotyczy odcinka linii kolejowej nr 4 Grodzisk Mazowiecki Zawiercie od km 125,200 do km 214,800. Regulamin przydzielania tras pocigw i korzystania z przydzielonych tras pocigw przez licencjonowanych przewonikw kolejowych w ramach rjp 2014/2015, Zacznik 2.1(P). Wykaz maksymalnych prdkoci pocigi pasaerskie. 26 Raporty roczne PLK S.A. za lata 20102013.

0.7%

3.0%

3.7%

1.8%

0.8%

V < 40 km/h

40 km/h V < 80 km/h

80 km/h V < 120 km/h

120 km/h V < 160 km/h

V = 160 km/h

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014

V < 40 km/h 40 km/h V < 80 km/h 80 km/h V < 120 km/h

120 km/h V < 160 km/h V = 160 km/h

10

W zarzdzie PLK S.A. na dzie 31 grudnia 2013 r. byo 13 120 przejazdw kolejowo-drogowych27 (96% cznej liczby przejazdw na krajowej sieci kolejowej). Wrd nich zdecydowanie najliczniejsz grup stanowiy przejazdy kategorii D. Drug co do liczebnoci kategori przejazdw byy przejazdy kategorii A. Najmniej liczn grup stanowiy przejazdy kategorii E i F.28

Wykres 5. Liczba czynnych przejazdw na sieci PLK S.A. w 2013 roku.

rdo: opracowanie wasne na podstawie raportu UTK Ocena funkcjonowania, s. 84.

W ramach prowadzonych prac na liniach kolejowych przejazdy i przejcia w poziomie szyn, na ktrych wystpuje najwiksze natenie ruchu kolejowego i drogowego s likwidowane i zastpowane wiaduktami lub przejciami podziemnymi. Na pozostaych przejazdach przebudowywana jest nawierzchnia i w miar potrzeb modernizowane urzdzenia zabezpieczenia i ostrzegania.

W 2013 roku na sieci PLK S.A. zmodernizowano nawierzchni 259 przejazdw, zabudowano samoczynn sygnalizacj przejazdow (urzdzenia ssp) na 75 przejazdach oraz wybudowano lub dokonano gruntownej rewitalizacji 116 wiaduktw.29

Na sieci zarzdzanej przez PLK S.A. w 2013 r. wykonano prac przewozow brutto rwn 132,852 mld tonokilometrw, z czego praca brutto wykonana w przewozie towarw stanowia 76% (101 mld brutto tonokilometrw). Pozosta cz zrealizowali przewonicy pasaerscy.30

rednie obcienie kilometra linii w 2013 r. wynioso okoo 6,64 mln ton brutto, o 0,5 mln mniej ni w 2012 r. W przeliczeniu na jeden km linii przewonicy towarowi wykonali prac przewozow brutto wiksz o 141 tys. ton. W 2013 r. rednie obcienie dla tego typu przejazdw wynioso 5,053 mln

27 Zgodnie z art. 9 rozporzdzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 26 lutego 1996 r. w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada skrzyowania linii kolejowych z drogami publicznymi i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 33, poz. 144 oraz z 2000 r. Nr 100, poz. 1082) przejazdy i przejcia dziel si na nastpujce kategorie: 1) kategoria A - przejazdy uytku publicznego z rogatkami lub przejazdy uytku publicznego bez rogatek, na ktrych ruch na drodze kierowany jest sygnaami nadawanymi przez pracownikw kolejowych, 2) kategoria B - przejazdy uytku publicznego z samoczynn sygnalizacj wietln i z progatkami, 3) kategoria C - przejazdy uytku publicznego z samoczynn sygnalizacj wietln lub uruchamian przez pracownikw kolei, 4) kategoria D - przejazdy uytku publicznego bez rogatek i progatek i bez samoczynnej sygnalizacji wietlnej, 5) kategoria E - przejcia uytku publicznego, 6) kategoria F - przejazdy i przejcia uytku niepublicznego procedowana zmiana rozporzdzenia. 28 Ocena funkcjonowania, op. cit., s. 84. 29 Raport roczny PLK S.A. za 2013 r., s. 54. 30 Ocena Funkcjonowania, op. cit., s. 56.

19%

6%

10%

56%

5% 4%

przejazd kat. A

przejazd kat. B

przejazd kat. C

przejazd kat. D

przejazd kat. E

przejazd kat. F

11

ton brutto na jeden kilometr linii. W przewozach pasaerskich wspczynnik ten wynis 1,592 mln ton na kilometr. W ostatnich latach wskanik dla przewozw pasaerskich utrzymuje si na niszym poziomie, gwnie za spraw uruchamiania mniejszej liczby i lejszych skadw pocigw np. w relacjach regionalnych (z wykorzystaniem szynobusw oraz lekkich zespow trakcyjnych) oraz krtszych skadw w relacjach midzywojewdzkich.31

Spka PLK S.A. dziki wzrostowi rodkw finansowych przeznaczonych w ostatnich latach na finansowanie infrastruktury kolejowej zrealizowaa szeroki zakres inwestycji. Wielkoci rodkw finansowych przeznaczonych dla PLK S.A. na zadania inwestycyjne zostay przedstawione w poniszym rozdziale (wykres 6). Naley zauway, e wielko rodkw finansowych na ten cel z roku na rok wzrasta.

2.3. Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych do roku 2015 wykonanie na koniec 2014 roku

Zgodnie z art. 38c ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, inwestycje PLK S.A. realizowane z udziaem rodkw bdcych w dyspozycji ministra waciwego do spraw transportu realizowane s w ramach programu wieloletniego w rozumieniu ustawy o finansach publicznych. W oparciu o ten przepis 7 listopada 2011 roku Rada Ministrw przyja Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych do roku 2013 z perspektyw do roku 2015. Zosta on zastpiony Wieloletnim Programem Inwestycji Kolejowych do roku 2015 z perspektyw do roku 2020 (dalej: WPIK) przyjtym uchwa Rady Ministrw z dnia 5 listopada 2013 r. i jej pniejszymi zmianami. Ostatnia aktualizacja WPIK nastpia 13 marca 2015 r. poprzez przyjcie uchway Rady Ministrw nr 30/2015.

Celem nadrzdnym WPIK jest zwikszenie dostpnoci i poprawa jakoci transportu kolejowego przez zarzdc narodowej, publicznej infrastruktury kolejowej (PLK S.A.), w taki sposb, aby zaspokoi potrzeby przewonikw oraz pasaerw, nadawcw i odbiorcw towarw przewoonych kolej.

Inwestycje w infrastruktur kolejow ujte w WPIK realizowane s w przewaajcej wikszoci ze rodkw pochodzcych z funduszy europejskich, a nastpnie z budetu pastwa, Funduszu Kolejowego, obligacji oraz rodkw wasnych PLK S.A.

Planowane rodki na realizacj inwestycji kolejowych PLK S.A. zgodnie z uchwa Rady Ministrw nr 30/2015 z 13 marca 2015 r. wynosz okoo 46,5 mld z, w tym:

31,6 mld z w ramach programw UE perspektywy 20072013,

10,2 mld z na inwestycje planowane do zgoszenia do pierwszego konkursu w ramach Funduszu CEF,

4,7 mld z jako kontynuacja inwestycji w perspektywie finansowej na lata 20142020.

Najliczniejsz grup inwestycji stanowi zadania wspfinansowane w ramach programw operacyjnych UE. Pozostae rodki pochodz z budetu pastwa, Funduszu Kolejowego oraz rodkw wasnych zarzdcy infrastruktury. Z powodu niedoboru rodkw finansowych, niezbdnych na uzupenienie wkadu krajowego projektw wspfinansowanych z funduszy UE dla zbilansowania dziaalnoci inwestycyjnej, wystpia konieczno pozyskania przez PLK S.A. finansowania dunego.

W latach 20112014 na realizacj WPIK zostay poniesione wydatki w cznej wysokoci ok. 15 516,14 mln z, natomiast zdecydowany wzrost wydatkw na realizacj zada ujtych w programie nastpi w 2015 roku.

31 Ocena funkcjonowania, op. cit., s. 57.

12

Wykres 6. Poziom wydatkw na realizacj WPIK w latach 20112015.

rdo: opracowanie wasne MIiR na podstawie raportw rocznych PLK S.A. z wykonania WPIK (dla 2015 roku podano plan wydatkw wskazanych w za. 1 do uchway RM nr 30 przyjtej 13 marca 2015 r.).

W 2014 roku PLK S.A. realizowaa dziaania inwestycyjne na 118 projektach, w tym na 24 projektach przygotowawczych i 94 projektach z realizacj prac (w tym ERTMS i GSM-R), z czego zakoczonych zostao 27 projektw. czna warto projektw zakoczonych wyniosa 3 803,2 mln z.32

Do koca 2014 roku zakoczono realizacj 65 projektw o cznej wartoci 6 493,9 mln z.

W 2014 roku na realizacj WPIK poniesiono cznie wydatki w wysokoci 5 827,12 mln z (wydatki wedug docelowych rde finansowania). Natomiast wydatki PLK S.A. w 2014 roku na rzecz wykonawcw wyniosy 6 584,94 mln z.

W wyniku realizacji projektw w WPIK w latach 20112014 w ramach dziaa modernizacyjnych, rewitalizacyjnych oraz przebudowy i budowy poprawiony zosta stan infrastruktury kolejowej na:

ponad 2,5 tys. km linii kolejowych,

ponad 2 tys. obiektach inynieryjnych,

ponad 1,6 tys. skrzyowaniach linii kolejowych z drogami publicznymi zarwno w poziomie szyn, jak i wielopoziomowych.

W 2015 roku planowane jest zmodernizowanie okoo 820 km torw.

W lipcu 2014 roku33 dokonano zmiany WPIK poprzez wprowadzenia do niego zacznika 2 Wykaz zada planowanych do zgoszenia w pierwszym konkursie Funduszu czc Europ (CEF)

w perspektywie finansowej UE 20142020. Lista obejmuje 6 projektw zgoszonych przez PLK S.A. w 2014 roku w pierwszym konkursie w ramach nowego instrumentu finansowego Unii Europejskiej Funduszu czc Europ (ang. Connecting Europe Facility CEF)34. Wprowadzona zmiana do WPIK umoliwia rozpoczcie rzeczowej realizacji ujtych w nim nowych inwestycji oraz wykazanie odpowiedniej dojrzaoci projektw zgaszanych do konkursu CEF.

32 Sprawozdanie z wykonania w 2014 roku WPIK. 33 Uchwaa nr 149/2014 Rady Ministrw z dnia 29 lipca 2014 r. zmieniajca uchwa w sprawie ustanowienia Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do 2015. 34 Ostatecznie do CEF w pierwszym konkursie (1st call) zostao zgoszonych 7 projektw PLK S.A. (poz. 86, 89, 90, 104, 106, 108 i 110 z zacznika 1 do niniejszego dokumentu).

2 8.40

3 6.50 3 1.99

5 8.27

8 9.93

-

2 0.00

4 0.00

6 0.00

8 0.00

10 0.00

2011 2012 2013 2014 2015*

13

Ostatnia zmiana WPIK obejmowaa m.in. dodanie zacznika35 stanowicego wykaz zada rozpocztych w perspektywie 2007-2013, dla ktrych planowana jest kontynuacja w perspektywie finansowej UE 20142020 (tzw. projekty fazowane).

Zarwno projekty zgoszone do konkursu CEF, jak i tzw. projekty fazowane zostay uwzgldnione w KPK. Natomiast projekty, ktrych realizacja nie zakoczy si w 2015 roku, bd wczone niejako automatycznie do KPK i zostan uwzgldnione do realizacji w latach nastpnych, co znajdzie odzwierciedlenie w Szczegowym Planie Realizacji KPK.

2.4. Wyniki badania ewaluacyjnego Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2015

W 2014 roku na zlecenie MIiR zostao przeprowadzone badanie ewaluacyjne dotyczce oceny stanu realizacji Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2015 . Wykonanie tego badania wynikao z zapisw WPIK, mwicych o przygotowaniu rdokresowego (mid-term) raportu ewaluacyjnego. Badanie zostao wykonane przez niezalenych ekspertw36. Ewaluacja miaa na celu ocen stanu realizacji WPIK, oszacowanie wpywu WPIK na zwikszenie dostpnoci i popraw jakoci transportu kolejowego w Polsce oraz opracowanie rekomendacji zada planowanych do realizacji w perspektywie 20142020. Poza dokonaniem oceny stopnia wykonania WPIK zaproponowano szereg zalece zarwno w zakresie zmian prawnych, jak i w systemie zarzdzania i monitoringu WPIK oraz kolejnych programw wieloletnich, czy te sposobu realizacji inwestycji i optymalizacji wykorzystania efektw inwestycji.

Zmiany w zakresie systemu zarzdzania WPIK w opinii autorw powinny obejmowa:

uelastycznienie WPIK oraz uproszczenie finansowania,

zwikszenie przejrzystoci systemu monitoringu realizacji WPIK,

otwarcie finansowania budetowego (a take prawa) na realizacj projektw przez zarzdcw innych ni PLK S.A. (spki celowe samorzdowe i rzdowe),

oraz w zakresie doskonalenia ksztatu i sposobu realizacji inwestycji m. in. przygotowanie listy rezerwowej (tzw. zapasu) projektw inwestycyjnych.

Wskazane w badaniu rekomendacje dotycz zarwno kwestii ujtych w programie wieloletnim, jak i obszarw niezalenych zarwno od realizatora WPIK oraz organu nadzorujcego, tj. ministra waciwego ds. transportu. Ewaluatorzy zwrcili uwag rwnie na inne ni ww. zagadnienia, w tym m.in. uelastycznienie procedur zwizanych z decyzj rodowiskow (w szczeglnoci stworzenie uproszczonej procedury zmian w decyzji, na etapie tworzenia projektu budowlanego i wykonawczego), zmiany w sposobie zagospodarowania przestrzennego oraz ochrony przed haasem okolic linii kolejowych, czy zmiany w strukturach organizacyjnych PLK S .A. Z uwagi na systemowy charakter tych rekomendacji oraz zakres przedmiotowy KPK poniej odniesiono si jedynie do tych elementw badania ewaluacyjnego, ktre dotycz programu wieloletniego, sposobu jego zarzdzania i monitoringu.

Podczas opracowywania KPK programu wieloletniego bdcego nastpc i kontynuatorem WPIK zostay uwzgldnione propozycje usprawnie w zakresie zarzdzania programem wskazane w badaniu ewaluacyjnym.

1. Uelastycznienie WPIK oraz uproszczenie finansowania

W zakresie uproszczenia finansowania wprowadzono zmiany przepisw ujtych w ustawie z dnia 28 marca 2003 roku o transporcie kolejowym. Modyfikacji uleg art. 38c, ktry okrela zakres programu wieloletniego oraz sposb jego zatwierdzania. Aktualnie program wieloletni powinien zawiera (poza zakresem okrelonym w ustawie o zasadach prowadzenia polityki rozwoju):

35 Za. 3. Wykaz zada przeniesionych do realizacji w perspektywie finansowej 2014-2020 do WPIK. 36 Ocena stanu realizacji Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2015 oraz oszacowanie wpywu Programu na zwikszenie dostpnoci i popraw jakoci transportu kolejowego w Polsce badanie ewaluacyjne wykonane przez EGO Evaluation for Government Organisations s.c. pod kierunkiem dr. Michaa Wolaskiego.

14

list wszystkich inwestycji na liniach kolejowych zarzdzanych przez PLK S.A. realizowanych z wykorzystaniem rodkw finansowych, ktrych dysponentem jest minister waciwy do spraw transportu, wraz z okreleniem cznego kosztu kadej z tych inwestycji i przyporzdkowaniem jej do grupy inwestycji finansowanych z okrelonych rde,

zestawienie wszystkich rde finansowania w podziale na lata realizacji inwestycji ujtych w programie, z wyszczeglnieniem grup inwestycji finansowanych z okrelonych rde.

Dopiero szczegowy plan realizacji programu wieloletniego (okrelony w KPK jako Szczegowy plan realizacji KPK lub SPR KPK) bdzie zawiera rzeczowy i finansowy zakres planowanych inwestycji, w szczeglnoci okrelenie planowanych wydatkw wraz z podziaem rde finansowania na okrelone inwestycje w poszczeglnych latach realizacji programu, co jest nowoci w stosunku do WPIK. Szczegowy plan realizacji KPK bdzie zatwierdzany przez ministra waciwego ds. transportu w porozumieniu z ministrem waciwym ds. finansw publicznych oraz w zakresie projektw realizowanych z udziaem rodkw UE z ministrem waciwym ds. rozwoju regionalnego. Oznacza to, e zmiana w sposobie finansowania inwestycji (zmiana montau finansowego) nie bdzie wymagaa kadorazowo przedstawienia dokumentu pod obrady Rady Ministrw, co przyczyni si do usprawnienia procedury finansowania zada. W celu zapewnienia RM kontroli nad dokumentem, zmiany KPK (w zakresie okrelonym w KPK) podlega bd zatwierdzeniu w drodze uchway RM.

KPK stanowi podstaw dla zapewnienia finansowania, zgodnie z ustaw o finansach publicznych, do limitw wskazanych w programie. Udzielenie zapewnienia finansowania lub dofinansowania z budetu pastwa w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, nastpowa bdzie na podstawie szczegowego planu realizacji programu wieloletniego, tj. Szczegowego Planu Realizacji KPK.

W nowym programie wieloletnim zmniejszono zakres szczegowoci w stosunku do WPIK. Konkretyzacja zapisw programu dokonywana bdzie przez ministra waciwego ds. transportu. Nowe podejcie niewtpliwie usprawni, w stosunku do obowizujcego WPIK, finansowanie zada ze rodkw, ktrych dysponentem jest minister waciwy ds. transportu.

2. Zwikszenie przejrzystoci systemu monitoringu realizacji WPIK

KPK zakada opracowanie przez realizatora programu raportw okresowych i rocznych, jak rwnie raportu kocowego, z wykonania Szczegowego Planu Realizacji KPK. Raporty roczne (i kocowy) bd rwnie przedkadane co roku Radzie Ministrw. Szczegowe informacje o raportach (w tym zakres poszczeglnych raportw) znajduj si w rozdziale 8.2 Nadzr nad realizacj Programu. Nadzr nad projektami bdzie odbywa si poprzez skadanie przez PLK S.A. raportw z wykonania wskanikw rzeczowych i finansowych. Przewidziano wskazywanie w raportach okresowych odchyle od danych zawartych w KPK oraz powodw wystpienia rozbienoci od zaoonych wartoci, czy te zagroe i ryzyk majcych wpyw na realizacj okrelonych wskanikw. Raporty bd dotyczyy zatem danych przeszych, jak rwnie prognozowanych wartoci. Zgodnie z zaoeniami system monitorowania realizacji projektw KPK opiera si bdzie na sprawozdawczoci poszczeglnych projektw uzupenionych o globalne i szczegowe raporty z nowego systemu EPM wdroonego przez PLK S.A. Zaproponowany sposb raportowania w peni wypenia rekomendacje w zakresie zwikszenia przejrzystoci systemu monitoringu.

3. Otwarcie budetowego finansowania infrastruktury na innych zarzdcw

Kolejna z zaproponowanych propozycji obejmuje otwarcie finansowania budetowego na realizacj projektw przez zarzdcw innych ni PLK S.A.

KPK zosta opracowany zgodnie z treci art. 38c ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, ktry wskazuje, e zadania realizowane przez spk PLK S.A. prowadzone s w ramach zatwierdzanego przez Rad Ministrw programu wieloletniego w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Brzmienie

15

tego artykuu nie pozwala na objcie w niniejszym programie wieloletnim zada realizowanych przez innych zarzdcw infrastruktury.

Finansowanie zada na liniach bdcych w zarzdzie innych podmiotw ni PLK S.A. odbywa si, co do zasady, ze rodkw danej jednostki. W ustawie o transporcie kolejowym37 przewidziano jednake moliwo dofinansowania zada na liniach o znaczeniu niepastwowym z budetu pastwa, budetu jednostek samorzdu terytorialnego i z innych rde. Dla tych zada nie ma potrzeby opracowywania programu wieloletniego. Ponadto naley zaznaczy, e poza rodkami budetowymi zarzdcy infrastruktury mog ubiega si o dofinansowanie realizacji zada ze rodkw Unii Europejskiej w ramach funduszy dostpnych w perspektywie finansowej 20142020.

4. Przygotowanie listy rezerwowej (tzw. zapasu) projektw inwestycyjnych

KPK zawiera poza list inwestycji podstawowych rwnie zestawienie projektw rezerwowych. Pojawienie si w toku wdraania programw europejskich wolnej alokacji umoliwi realizacj wikszej liczby zada ni wskazano na licie podstawowej. Przesunicie projektu z listy rezerwowej nastpowa bdzie, zgodnie z zaoeniem KPK, bez koniecznoci zmiany uchway Rady Ministrw. Dla czci zada rezerwowych prowadzone s ju prace przygotowawcze. Wypeniona zostaa zatem kolejna rekomendacja badania ewaluacyjnego, ktra jako wad WPIK wskazaa brak dodatkowych (poza podstawowymi), dobrze przygotowanych zada.

W ramach systemu nadzoru nad realizacj KPK przewidziano, e minister waciwy ds. transportu przygotuje w 2019 roku raport ewaluacyjny redniookresowy (mid-term), ktrego wyniki mog posuy do ewentualnych zmian w programie, a w 2024 roku raport ewaluacyjny po realizacyjny (ex post). Wyniki raportw uwzgldnione zostan w kolejnych wieloletnich programach inwestycji kolejowych.

3. Podstawy KPK

3.1. Powizanie KPK z dziaaniami przewidzianymi w innych dokumentach strategicznych

3.1.1. Krajowe dokumenty strategiczne

KPK suy bdzie wypenieniu krajowych planw rozwoju w zakresie transportu oraz rozwoju spoecznego zawartych w opracowanych dokumentach strategicznych:

Dugookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesnoci,

Strategia Rozwoju Kraju 2020,

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030,

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie,

Strategia Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektyw do 2030 roku), w tym DI.

Nowy porzdek strategiczny wychodzcy naprzeciw oczekiwaniom KE co do zakresu dokumentw o charakterze strategicznym stworzy nowy system zarzdzania rozwojem kraju38, ktrego ram stanowi: Dugookresowa Strategia Rozwoju Kraju oraz Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. W tak zdefiniowanych granicach zawarta jest redniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020 w korelacji z europejskim dokumentem programowym (Europa 2020) oraz 9 zintegrowanymi strategiami dotyczcymi, m.in. rozwoju transportu. Poniszy schemat przedstawia wzajemne oddziaywania i zalenoci tych dokumentw.

37 Ustawa z dnia 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 200). 38 Nowy system zarzdzania rozwojem kraju ma podstaw w znowelizowanej ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz w przyjtych uchwa Rady Ministrw z dnia 27 kwietnia 2009 r. Zaoeniach systemu zarzdzania rozwojem Polski.

16

Rysunek 1. Nowy porzdek strategiczny.

rdo: Dugookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesnoci, Rada Ministrw, 11 stycznia 2013 r.

Dugookresowa Strategia Rozwoju Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesnoci (dalej: DSRK), przyjta 11 stycznia 2013 roku przez Rad Ministrw, zakada jako strategiczny cel denie do poprawy jakoci ycia Polakw. Osignicie go bdzie moliwe poprzez podjcie dziaa w trzech obszarach strategicznych rwnoczenie:

I. konkurencyjnoci i innowacyjnoci gospodarki (modernizacji),

II. rwnowaenia potencjau rozwojowego regionw Polski (dyfuzji),

III. efektywnoci i sprawnoci pastwa (efektywnoci).

W drugim obszarze strategicznym DSRK rwnowaenia potencjau rozwojowego regionw Polski (dyfuzji) podkrelana jest istotno rwnomiernego rozwoju regionalnego. Temu celowi przyporzdkowane zostay kierunki interwencji w zakresie rozwoju regionalnego i transportu. Drugi obszar wskazuje na szans zwizan z nowym rozumieniem europejskiej polityki spjnoci jako narzdzia sucego rozwojowi regionalnemu oraz na system transportowy jako klucz techniczny do zapewnienia dostpnoci, spjnoci oraz rozwoju poszczeglnych regionw. Kluczowym wedug strategii czynnikiem osignicia zamierzonych rezultatw w tym obszarze jest poprawa dostpnoci transportowej. Oznacza to, e modernizacja kolei musi przyspieszy, a decyzje dotyczce kolei szybkich powinny by powizane z analiz efektywnoci gospodarczej tego przedsiwzicia (ich niezbdnoci ekonomiczn) oraz moliwociami sfinansowania.

Cel 9 Zwikszenie dostpnoci terytorialnej Polski poprzez utworzenie zrwnowaonego, spjnego i przyjaznego uytkownikom systemu transportowego zakada zwikszenie dostpnoci transportowej poprzez modernizacj, rewitalizacj, budow, przebudow i rozbudow linii i infrastruktury

17

kolejowej, jak rwnie rozwj i modernizacj infrastruktury dostpu do portw zarwno od strony morza, jak i ldu (gwnie drogi i koleje) oraz rozwj i modernizacj infrastruktury dostpu do lotnisk.

Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne spoeczestwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne pastwo (dalej: SRK 2020) przyjta uchwa Rady Ministrw 25 wrzenia 2012 roku, wskazuje najwaniejsze dziaania pastwa w celu wzmocnienia i wykorzystania gospodarczych, spoecznych i instytucjonalnych potencjaw zapewniajcych szybszy i zrwnowaony rozwj kraju oraz popraw jakoci ycia ludnoci39. W ramach Strategii wskazano trzy gwne obszary strategiczne, wok ktrych koncentrowa si bd cele realizacyjne i dziaania rozwojowe:

Sprawne i efektywne pastwo;

Konkurencyjna gospodarka;

Spjno spoeczna i gospodarcza.

Strategia wskazuje, e wanym czynnikiem wpywajcym na procesy rozwojowe jest dostpno transportowa i infrastrukturalna. Kontynuowane zatem powinny by wysiki modernizacyjne w celu unowoczenienia i stworzenia spjnego systemu transportowego, czy te dostosowania infrastruktury do potrzeb rozwoju spoeczno-gospodarczego i przestrzennego. Strategia zakada, e sukcesywna poprawa sieci transportowej w Polsce i pocze z innymi krajami Europy i wiata, z jednej strony, zdynamizuje rozwj kraju i poszczeglnych regionw, z drugiej wymaga bdzie znacznych nakadw publicznych na ten cel.

Dokument stwierdza, e kluczowym czynnikiem determinujcym rozwj gospodarczy kraju jest transport. Ten obszar zosta uwzgldniony w celu szczegowym II.7 Zwikszenie efektywnoci transportu. Wskazuje si, e dostpno infrastruktury transportowej oraz jej odpowiednia przepustowo umoliwiaj dyfuzj wzrostu gospodarczego z silnych regionw do regionw rozwijajcych si wolniej. Strategia okrela, e dugookresowym celem dla Polski jest osignicie takiej gstoci i przepustowoci sieci, ktra odpowiada potrzebom rozwojowym kraju i regionw.

Spjno terytorialna uzaleniona jest od rozbudowy powiza infrastrukturalnych czcych orodki miejskie pooone na obszarach peryferyjnych z sieci metropolii. W tym zakresie priorytetem bd inwestycje obejmujce drogi i linie kolejowe o znaczeniu krajowym. Wspierane bd rwnie projekty lokalne, stanowice dodatkowe poczenia pomidzy miejscowociami i uzupeniajce transportowe ukady krajowe i wojewdzkie.

W odniesieniu do infrastruktury kolejowej realizowane bd projekty polegajce na modernizacji gwnych linii i infrastruktury uzupeniajcej. Wanym zadaniem z punktu widzenia znoszenia peryferyjnoci i poprawy dostpnoci terytorialnej jest uzyskanie pocze kolejowych o wysokim standardzie poprzez modernizacj linii midzy gwnymi miastami Polski, w szczeglnoci odcinkw biegncych promienicie z i do Warszawy (w tym Centralnej Magistrali Kolejowej).

Wrd kluczowych dziaa inwestycyjnych wskazanych w Strategii, modernizacja linii kolejowych (cznie z wymian taboru i modernizacj dworcw) zostaa umieszczona na stosunkowo wysokiej pozycji trzecim miejscu.

Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, przyjta przez Rad Ministrw 13 grudnia 2011 roku, jest najwaniejszym dokumentem dotyczcym adu przestrzennego Polski. Jednym z szeciu celw strategicznych polityki przestrzennego zagospodarowania kraju jest Poprawa dostpnoci terytorialnej kraju w rnych skalach przestrzennych poprzez rozwijanie infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej (cel 3). Polityka przestrzennego zagospodarowania kraju w odniesieniu do systemu transportowego jako najwaniejsze wymienia inwestycje transportowe suce poprawie dostpnoci wewntrznej i zewntrznej kraju, przynoszce warto dodan w

39 Gwny cel strategii redniookresowej.

18

postaci zapewnienia spjnoci systemu transportowego, realizowanego w warunkach zrwnowaonego rozwoju. Wysok rang zachowaj te inwestycje ldowe, ktrych celem bdzie poprawa dostpnoci polskiej przestrzeni w wymiarze europejskim. Dokument wskazuje, e poczwszy od 2015 roku powinno sukcesywnie nastpowa zwikszenie udziau i roli transportu szynowego w transporcie.

W ruchu pasaerskim ciar zostanie pooony na poczenia midzy najwikszymi orodkami miejskimi, realizowane z rwnolegym wykorzystaniem sieci kolei o wysokim standardzie, oraz linie dojazdowe do obszarw metropolitalnych i niektrych orodkw redniej wielkoci zintegrowane z systemami transportu publicznego. Za w przewozach towarowych wspierana bdzie modernizacja i budowa infrastruktury uatwiajcej prowadzenie gwnie przewozw intermodalnych (w tym centrw i terminali intermodalnych) oraz masowych midzy obszarami metropolitalnymi, przejciami granicznymi, portami morskimi, a take pozostaymi kluczowymi orodkami gospodarczymi.

Jednymi z kluczowych dziaa w tym zakresie bdzie Poprawa dostpnoci polskich miast i regionw (dziaanie 3.1) oraz Zmniejszenie zewntrznych kosztw transportu (dziaanie 3.2). Celem rzdu zgodnie z Koncepcj powinna by poprawa wzajemnej dostpnoci czasowej midzy miastami wojewdzkimi i pozostaymi miastami regionalnymi, w szczeglnoci dotyczy to pocze Warszawy i Wrocawia, Szczecina i Rzeszowa/Lublina oraz wzmocnienia pocze w relacjach: Warszawa Biaystok, Gdask Szczecin, Wrocaw Pozna, Gdask Pozna, Warszawa Bydgoszcz. Wysiek inwestycyjny skupiony zostanie rwnie na dalszej poprawie dostpnoci w obrbie aglomeracji i obszarw funkcjonalnych miast. Istotne znaczenie pooone zostanie na poczeniach miast i regionw w przestrzeni europejskiej (poczenia z metropoliami europejskimi: Berlin, Praga, Bratysawa, Wiede, Kijw, Lww, Kowno, Misk i Moskwa). Ponadto poprawa dostpnoci do miejsc koncentracji usug publicznych oznacza bdzie przyznanie duego znaczenia inwestycjom kolejowym czcym najwiksze miasta z orodkami subregionalnymi i najwaniejszymi centrami powiatowymi. Zmniejszeniu zewntrznych kosztw transportu, w tym kosztw rodowiskowych, wedug Koncepcji suy bd inwestycje obejmujce modernizacj sieci kolejowej prowadzone pod ktem zapewnienia wysokiego jej standardu i skrcenia czasw przejazdu.

Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 20102020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie zostaa przyjta 13 lipca 2010 roku przez Rad Ministrw. Jednym z zaoe Strategii jest zwikszanie spjnoci terytorialnej zarwno w skali krajowej, jak rwnie regionalnej, w tym przez budowanie powiza funkcjonalnych midzy miastami wojewdzkimi a ich otoczeniem regionalnym, a zwaszcza midzy miastami i obszarami wiejskimi, poprzez ograniczanie dysproporcji rozwojowych midzy poszczeglnymi wojewdztwami.

Wrd obszarw strategicznych wyzwa, przed ktrymi stoi rozwj regionalny kraju, wymienione zostao zapewnienie odpowiedniej infrastruktury transportowej i teleinformatycznej do wspierania konkurencyjnoci i zapewniajcej spjno terytorialn kraju (pkt 10). Wskazano negatywny wpyw na efektywno i sprawno stanu pocze sieci kolejowej, jakoci relacji midzy miastami wojewdzkimi.

W celu zwikszania konkurencyjnoci polskich regionw wana jest rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej. Kluczowe znaczenie ma dostpno transportowa w wymiarach midzynarodowym i krajowym (zwikszanie wzajemnej oraz midzynarodowej dostpnoci gwnych miast Polski) oraz wewntrzregionalnym (poprawa dostpnoci do gwnych orodkw wzrostu z peryferyjnych czci regionw).

Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektyw do 2030 roku) (dalej: SRT), przyjta przez Rad Ministrw 22 stycznia 2013 r., jest redniookresowym dokumentem planistycznym, ktry wskazuje cele oraz nakrela kierunki rozwoju transportu tak, aby etapowo do 2030 r. moliwe byo osignicie celw zaoonych w DSRK oraz SRK 2020. Transport stanowi jeden z najistotniejszych czynnikw wpywajcych na rozwj gospodarczy kraju, a dobrze rozwinita infrastruktura transportowa wzmacnia spjno spoeczn, ekonomiczn i przestrzenn kraju.

19

Podstawowym celem krajowej polityki transportowej jest zwikszenie dostpnoci terytorialnej oraz poprawa bezpieczestwa uczestnikw ruchu i efektywnoci sektora transportowego przez utworzenie spjnego, zrwnowaonego i przyjaznego uytkownikowi systemu transportowego w wymiarze krajowym (lokalnym), europejskim i globalnym. Ukad celw oraz ich wzajemne powizanie przedstawia poniszy schemat.

Rysunek 2. Struktura i hierarchia celw SRT.

rdo: Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektyw do 2030 r.), 22 lipca 2013 r.

Strategia wskazuje, e w pierwszej kolejnoci konieczne jest podejmowanie dziaa majcych na celu usunicie zalegoci w rozbudowie, modernizacji i rewitalizacji infrastruktury transportowej oraz poczenie infrastrukturalne najwaniejszych orodkw wzrostu z obszarami o niszej dynamice rozwoju i wczenie ich w sie transportu europejskiego (TEN-T). W kolejnym kroku naley skupi si na zwikszaniu poziomu nasycenia infrastruktur i stworzeniu zintegrowanego systemu transportowego.

KPK realizuje cel gwny SRT w zakresie transportu kolejowego poprzez nastpujce (wybrane) dziaania:

1. konsekwentna modernizacja i rewitalizacja istniejcej sieci linii kolejowych, 2. rewitalizacja i rozbudowa linii kolejowych w obszarach funkcjonalnych miast oraz

podejmowanie dziaa zmierzajcych do lepszej integracji transportu szynowego i koowego, 3. modernizacja przystankw kolejowych,

20

4. rozwijanie infrastruktury systemw usprawniajcych zarzdzanie przewozami pasaerskimi i towarowymi; stopniowe wdraanie Europejskiego Systemu Zarzdzania Ruchem Kolejowym (ERTMS) na najwaniejszych szlakach kolejowych.

W zakresie transportu kolejowego strategicznym zadaniem ujtym w SRT jest wzmocnienie roli kolei w zintegrowanym systemie transportowym. Cel ten powinien zosta osignity dziki dziaaniom inwestycyjnym oraz zmianom organizacyjnym i technologicznym, ktre przeo si na popraw konkurencyjnoci przewozw kolejowych. Inwestycje mog obejmowa nie tylko budow nowych linii czy nowych torw na eksploatowanej sieci, ale take modernizacj istniejcych linii oraz rewitalizacj niewykorzystywanych odcinkw.

Zgodnie z SRT przedsiwzicia rozwojowe w zakresie kolei bd skoncentrowane na zapewnieniu wydajnej i efektywnej infrastruktury, charakteryzujcej si odpowiedni do potrzeb przewozw towarowych zdolnoci przepustow, prdkoci maksymaln, dopuszczalnym naciskiem osi, skrajni adunkow, a take dugoci torw. Taka infrastruktura pozwoli zapewni waciw pynno ruchu pocigw.

Uszczegowieniem Strategii jest Dokument Implementacyjny do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektyw do 2030 r.) (dalej: DI), ktry zosta przyjty uchwa nr 201/2014 Rady Ministrw z 13 padziernika 2014 r. Wskazuje on cele operacyjne, wraz ze wskazaniem priorytetowych inwestycji, w obszarze m.in. transportu kolejowego. Cele planowane do osignicia zgodne s z celami wyznaczonymi w innych dokumentach strategicznych, na czele z powyej opisan SRT. Lista rankingowa zada, ktre przyczyni si do poprawy krajowej i midzynarodowej dostpnoci transportowej Polski, zostaa przygotowana w oparciu o wyznaczone na podstawie ww. celw kryteria wyboru projektw. Tym samym dokument stanowi kompleksowy plan strategicznych inwestycji transportowych, wymagany przez KE w zakresie spenienia przez Polsk warunku ex ante ustanowionego w perspektywie 20142020 dla otrzymania pomocy finansowej UE na realizacj projektw wspierajcych rozwj transportu i infrastruktury transportowej.

Przyjty cel gwny KPK, ktry obejmuje wzmocnienie roli transportu kolejowego w zintegrowanym systemie transportowym kraju poprzez stworzenie spjnej i nowoczesnej sieci linii kolejowych, wynika bezporednio z zapisw SRT. Jest on rwnie narzdziem umoliwiajcym realizacj SRT i DI w odniesieniu do poprawy stanu technicznego i obecnych parametrw infrastruktury kolejowej. Zatem KPK jest cile powizany z ww. dokumentami strategicznymi, stanowi ich rozwinicie (gwnie na gruncie finansowym).

3.1.2. Dokumenty strategiczne Unii Europejskiej

Strategia na rzecz inteligentnego i zrwnowaonego rozwoju sprzyjajcego wczeniu spoecznemu Europa 2020, przyjta 3 marca 2010 roku, obejmuje trzy wzajemnie ze sob powizane priorytety, majce na celu wyjcie silniejszej UE z kryzysu, powstanie inteligentnej i zrwnowaonej gospodarki UE sprzyjajcej wczeniu spoecznemu, osiganie wysokich wskanikw zatrudnienia i wydajnoci oraz wiksz spjno spoeczn:

rozwj inteligentny: rozwj gospodarki opartej na wiedzy i innowacji,

rozwj zrwnowaony: wspieranie gospodarki efektywniej korzystajcej z zasobw, bardziej przyjaznej rodowisku i bardziej konkurencyjnej,

rozwj sprzyjajcy wczeniu spoecznemu: wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniajcej spjno spoeczn i terytorialn.

W ramach priorytetu II Zrwnowaony rozwj wspieranie gospodarki efektywniej korzystajcej z zasobw, bardziej przyjaznej rodowisku i bardziej konkurencyjnej za istotne uznaje si dziaania zwikszajce spjno gospodarcz, spoeczn i terytorialn.

W celu umoliwienia postpu w ramach wskazanych priorytetw tematycznych KE przedstawia siedem projektw przewodnich. Do realizacji II priorytetu przyczyni si wdroenie dwch projektw

21

przewodnich: Europa efektywnie korzystajca z zasobw oraz Polityka przemysowa w erze globalizacji. Pierwszy z nich wskazuje na potrzeb podjcia dziaa w zakresie m.in. infrastruktury, zarzdzania ruchem, logistyki i ograniczenia emisji CO2. Nakada te na pastwa czonkowskie obowizek stworzenia na poziomie krajowym inteligentnej, zmodernizowanej i w peni poczonej infrastruktury transportowej oraz, majce ogromne znaczenie dla efektywnoci caego systemu transportowego, zapewnienia skoordynowanej realizacji projektw infrastrukturalnych w ramach sieci bazowej UE. Z kolei drugi ze wskazanych powyej projektw przewodnich Polityka przemysowa w erze globalizacji formuuje zalecenie dotyczce zapewnienia, aby sieci transportowe i logistyczne umoliwiay sektorowi przemysowemu w UE skuteczny dostp zarwno do jednolitego rynku, jak i rynkw midzynarodowych. Ponadto, Strategia zachca do koncentracji wydatkw publicznych na przedsiwziciach zwikszajcych potencja wzrostu, takich jak poczenia transportowe.

Biaa Ksiga. Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu denie do osignicia konkurencyjnego i oszczdnego zasobowo systemu transportu (Transport 2050) opublikowana 28 marca 2011 r. przez KE.

Strategia przedstawia docelowy i podany obraz konkurencyjnego systemu transportu, ktry zwikszy mobilno, usunie bariery i wskie garda w kluczowych obszarach i spowoduje wzrost zatrudnienia. Biaa Ksiga wskazuje, e inwestycje w infrastruktur transportow maj pozytywny wpyw na wzrost gospodarczy, pozwalaj na stworzenie dobrobytu i miejsc pracy, zwikszenie handlu, dostpnoci geograficznej i mobilnoci obywateli. Naley je planowa w sposb maksymalizujcy pozytywny wpyw na wzrost gospodarczy i minimalizujcy negatywne skutki dla rodowiska. Biaa Ksiga wskazuje niezbdne do podjcia dziaania, ktre w perspektywie rednio- i dugoterminowej przyczyni si do osignicia okrelonych w niej celw. W odniesieniu do transportu kolejowego zostay zidentyfikowane nastpujce cele:

1) Przeniesienie 30% adunkw z transportu drogowego na inne gazie transportu - kolej, transport morski i wodny rdldowy na dystansach powyej 300 km do 2030 roku i 50% adunkw do 2050 roku. Zostanie to uatwione dziki stworzeniu efektywnych, ekologicznych korytarzy transportowych. Ich tworzenie wymaga jednak rozbudowy stosownej infrastruktury.

2) Stworzenie do 2030 roku w peni funkcjonalnej, multimodalnej bazowej sieci (core network) TEN-T, obejmujcej cay obszar UE, a do 2050 roku osignicie wysokiej przepustowoci i jakoci tej sieci wraz z uzupeniajcym zestawem odpowiednich usug informacyjnych.

3) Wczenie wszystkich lotnisk (bazowej sieci) do sieci kolejowej; () Zapewnienie, aby wszystkie waniejsze porty morskie posiaday dobre poczenie z sieci kolejow suc przewozom towarowym oraz w ramach moliwoci sieci drg wodnych rdldowych.

4) () UE ma sta si wiatowym liderem w zakresie bezpieczestwa i zapewnienia ochrony we wszystkich gaziach transportu.

Nadrzdnym celem podjcia przyszych dziaa ma by zgodnie ze Strategi stworzenie jednolitego europejskiego obszaru transportu. Ma to by obszar, w ktrym sektor transportu bdzie charakteryzowa si wysokim poziomem konkurencyjnoci i dodatkowo wykorzystujcym oszczdnie nieodnawialne surowce naturalne.

ROZPORZDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczcych rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylajce decyzj nr 661/2010/UE

Rozporzdzenie okrela wytyczne i priorytety rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej o strukturze dwupoziomowej, skadajcej si z sieci kompleksowej i bazowej, jak rwnie wskazuje jej przebieg w caej UE (w tym rwnie na terytorium Polski).

22

Transeuropejska sie transportowa (TEN-T) ma na celu wzmacnianie spjnoci spoecznej, gospodarczej i terytorialnej UE i przyczynia si do tworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportowego, ktry jest wydajny i zrwnowaony, ma zwiksza korzyci dla uytkownikw i wspiera wzrost sprzyjajcy wczeniu spoecznemu. Wrd celw, dla ktrych jest tworzona sie, rozporzdzenie wymienia (m.in.):

zapewnienie dostpnoci i cznoci wszystkich regionw Unii,

zniwelowanie rnic w jakoci infrastruktury midzy pastwami czonkowskimi,

stworzenie pocze midzy infrastruktur transportow do ruchu dalekobienego a infrastruktur do ruchu regionalnego i lokalnego,

usuwanie wskich garde i uzupenianie brakujcych ogniw w obrbie infrastruktury poszczeglnych gazi transportu,

zapewnienie bezpiecznych pocze zarwno w przewozie osb, jak i towarw,

umoliwienie dostpnoci do infrastruktury transportowej dla osb starszych, osb o ograniczonej sprawnoci ruchowej i pasaerw niepenosprawnych.

W ramach procesu tworzenia spjnej sieci TEN-T rozwijane bd rwnie multimodalne korytarze sieci bazowej TEN-T stanowice instrument wdraania sieci bazowej, sucy koordynacji rnych projektw na szczeblu ponadnarodowym, o przebiegu okrelonym w rozporzdzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiajcym instrument czc Europ. Zaoeniem jest ukoczenie sieci bazowej TEN-T do roku 2030 oraz sieci kompleksowej do 2050 r.

Rozporzdzenie 1315/2013 podkrela, e gwnymi podmiotami odpowiedzialnymi za tworzenie i utrzymywanie infrastruktury transportowej s nadal pastwa czonkowskie.

Realizacja KPK jest zatem niezbdna rwnie dla wywizania si Polski z przyjtych lub naoonych na ni zobowiza midzynarodowych.

3.2. Zaoenia KPK

W celu poprawy jakoci oferty udostpnianej przewonikom, ju w latach 20112013 PLK S.A. realizowaa dziaania inwestycyjne na 118 projektach objtych pierwszym kompleksowym programem infrastrukturalnym: Wieloletnim Programem Inwestycji Kolejowych do roku 2013 z perspektyw do roku 2015, przyjtym uchwa Rady Ministrw z dnia 7 listopada 2011 r.40 Program ten zosta zastpiony Wieloletnim Programem Inwestycji Kolejowych do roku 2015 przyjtym uchwa Rady Ministrw z dnia 5 listopada 201341. Do koca roku 2013 zakoczono cznie 41 projektw objtych dwoma programami.

Zadania ujte w WPIK bd realizowane na podstawie tego dokumentu do koca 2015 roku. Po tym czasie wszystkie zadania inwestycyjne PLK S.A. w zakresie infrastruktury finansowane ze rodkw finansowych bdcych w dyspozycji ministra waciwego do spraw transportu bd ujte w KPK.

Pomimo podejmowanych przedsiwzi inwestycyjnych, w wyniku zaniecha w poprzednich latach, dotychczasowy stan techniczny i parametry eksploatacyjne udostpnianej przez PLK S.A. infrastruktury kolejowej utrudniaj realizacj polityki Rzdu w odniesieniu do transportu kolejowego. Polityka ta obejmuje nastpujce priorytety wynikajce z krajowych i midzynarodowych dokumentw strategicznych:

40 z pniejszymi zmianami. Obejmowa on zadania rozpoczte jeszcze przed 2011 rokiem. By to pierwszy tego typu program, std zawiera zadania bdce ju w trakcie realizacji. 41 Wieloletni Program Inwestycji Kolejowych do roku 2015, z perspektyw do roku 2020 przyjty uchwa nr 196/2013 Rady Ministrw z dnia 5 listopada 2013 r. zmieniony uchwa nr 124/2014 Rady Ministrw z dnia 25 czerwca 2014 r., uchwa nr 149/2014 Rady Ministrw z dnia 29 lipca 2014 r. oraz uchwa nr 30/2015 Rady Ministrw z dnia 13 marca 2015 r.

23

popraw parametrw infrastruktury wykorzystywanej w obsudze powiza midzynarodowych uatwiajcych prowadzenie wymiany handlowej,

zapewnienie sprawnej infrastruktury obsugujcej sie niezawodnych pocze w ruchu pasaerskim i towarowym pomidzy aglomeracjami szczeglnie wanymi dla gospodarki narodowej oraz w obszarach ich cienia,

przeciwdziaanie marginalizacji pozostaych regionw kraju, szczeglnie zlokalizowanych na terenach Polski Wschodniej, Polski Poudniowej i Polski Zachodniej.

KPK stworzono w oparciu o nastpujce zaoenia:

konieczno realizacji polityki Rzdu w odniesieniu do transportu kolejowego oraz zalece zawartych w krajowych i unijnych dokumentach strategicznych;

wdroenie inwestycji dotyczcych rozwoju kolejowej czci Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T)42, linii o znaczeniu pastwowym i innych odcinkw istotnych dla caoci sieci kolejowej;

wykorzystanie dostpnych instrumentw perspektywy finansowej UE na lata 20142020 (CEF, programy operacyjne o zasigu krajowym, ponadregionalnym i regionalnym43);

wicego charakteru listy projektw ujtych w DI;

lista projektw aglomeracyjnych POIi 20142020 zostanie uszczegowiona przez ministra waciwego do spraw transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw rozwoju regionalnego w oparciu o wyniki konkursu;

rezerwa przewidziana w ramach listy projektw PO PW zostanie przeznaczona na zwikszenie wartoci projektw ujtych na licie podstawowej (w przypadku zwikszenia wartoci kosztorysowej na etapie prac przygotowawczych lub rozstrzygnicia przetargw na kwot wysz ni pierwotnie zakadano) lub na projekty z listy rezerwowej; podzia tej kwoty zostanie uwzgldniony w kolejnych aktualizacjach Szczegowego planu realizacji KPK;

podstaw udzielenia zapewnienia finansowania stanowi bdzie szczegowy plan realizacji programu wieloletniego KPK;

wyodrbnienie poszczeglnych rde finansowania w ukadzie limitw okrelonych na dany rok;

uwzgldnienia w planie finansowym kwoty w wysokoci 1,665 mld z, stanowicej rodki na finansowanie infrastrukturalnych inwestycji kolejowych ponad poziom 18% planowanych na dany rok wpyww z podatku akcyzowego od paliw silnikowych zgodnie z ustaw o finansowaniu infrastruktury transportu ldowego, ktra bdzie dzielona na projekty krajowe w Szczegowym Planie Realizacji KPK;

powysze rodki zostan zabezpieczone w budecie pastwa w latach 20172019.

KPK okrela wic cele i priorytety inwestycyjne, wskazuje wysoko planowanych wydatkw na poziomie poszczeglnych rde w ujciu rocznym oraz list zada (podstawowych i rezerwowych) do realizacji w latach 20142023.

Opracowany na podstawie KPK Szczegowy Plan Realizacji KPK, zatwierdzany przez ministra waciwego ds. transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw finansw publicznych

42 zawierajca projekty bdce projektami wsplnego zainteresowania, ktre realizowane s przez pastwa czonkowskie, zgodnie z art. 171 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE C z 26.10.2012); ucilenia wg rozporzdzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczcych rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylajce decyzj nr 661/2010/UE (Dz. Urz. UE L 348 z 20.12.2013, s. 1 ). 43 POIi 20142020; PO PW 20142020; RPO 20142020.

24

oraz w zakresie projektw realizowanych z udziaem rodkw europejskich z ministrem waciwym do spraw rozwoju regionalnego. Szczegowy Plan Realizacji KPK bdzie opracowywany na co najmniej 3 kolejne lata. Dokument ten bdzie zawiera rzeczowy i finansowy zakres planowanych inwestycji, w szczeglnoci okrelenie planowanych wydatkw wraz z podziaem rde finansowania na okrelone inwestycje w poszczeglnych latach realizacji tego programu.

Program zakada pene wykorzystanie dostpnych rodkw UE przeznaczonych na sfinansowanie projektw kolejowych. Jest to moliwe przy zapewnieniu sprawnej organizacji i realizacji inwestycji oraz penym zabezpieczeniu odpowiedniego wkadu krajowego w postaci rodkw budetu pastwa, FK i rodkw wasnych PLK S.A.

3.3. Cele KPK

Uwzgldniajc zapisy ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, w Programie wyodrbniono dwie kategorie wzajemnie powizanych i hierarchicznie uoonych celw: cel gwny oraz cele szczegowe.

Cel gwny KPK obejmuje wzmocnienie roli transportu kolejowego w zintegrowanym systemie transportowym kraju poprzez stworzenie spjnej i nowoczesnej sieci linii kolejowych. Przyjty cel gwny wynika bezporednio z zapisw SRT, w zakresie dotyczcym transportu kolejowego.

Komplementarne wobec celu gwnego cele szczegowe obejmuj:

wzmocnienie efektywnoci transportu kolejowego,

zwikszenie bezpieczestwa funkcjonowania transportu kolejowego,

popraw jakoci w przewozach pasaerskich i towarowych.

Realizacja przyjtego ukadu celw wpynie na podniesienie parametrw sieci przez zarzdc narodowej, publicznej infrastruktury kolejowej PLK S.A., w taki sposb, aby zaspokoi potrzeby pasaerw oraz przewonikw, a take nadawcw i odbiorcw towarw przewoonych z wykorzystaniem transportu kolejowego. Doprowadzi take do skrcenia czasw przejazdw, podniesienia bezpieczestwa transportu kolejowego, komfortu podry oraz likwidacji barier utrudniajcych przewz adunkw.

Jednym z gwnych celw realizacji robt planowanych w ramach perspektywy finansowej 20142020 jest bowiem zwikszenie bezpieczestwa funkcjonowania transportu kolejowego, w tym prowadzenia ruchu kolejowego. W Polsce, podobnie jak i w innych krajach europejskich, statystyka w obszarze bezpieczestwa wykazuje przewag transportu kolejowego nad koowym transportem drogowym. Dziaania modernizacyjne obejmujce sektor transportu kolejowego przynios dalszy pozytywny efekt. Poprawa parametrw i stanu linii kolejowych, bdce rezultatem prac inwestycyjnych, przeo si bezporednio na popraw bezpieczestwa w wielu jego aspektach. W szczeglnoci wynika to z modernizacji lub rewitalizacji nawierzchni kolejowej, urzdze sieci trakcyjnej, a take modernizacji lub zabudowy nowoczesnych, komputerowych urzdze sterowania ruchem kolejowym. Podnosi to niezawodno systemw bezpieczestwa i minimalizuje prawdopodobiestwo zaistnienia sytuacji potencjalnie niebezpiecznych, np. powodujcych konieczno prowadzenia ruchu przy wykorzystaniu sygnaw zastpczych.

Modernizacja infrastruktury kolejowej obejmie rwnie skrzyowania linii kolejowych i drg (przejazdy kolejowe). Stanowi one miejsce drugiej najliczniejszej grupy wypadkw kolejowych. Kolizje w takich miejscach stanowi zagroenie przede wszystkim dla uczestnikw ruchu drogowego, s rwnie niebezpieczne dla przewozw kolejowych oraz niejednokrotnie zagraaj rodowisku naturalnemu. Najskuteczniejszym sposobem na eliminacj zagroenia zderzenia pojazdu drogowego z pocigiem jest budowa skrzyowania dwupoziomowego (wiadukt kolejowy lub wiadukt drogowy). W ramach inwestycji planowanych do roku 2023 skrzyowania dwupoziomowe bd budowane m.in. w celu likwidacji przejazdw o najwikszych iloczynach ruchu w ramach przedsiwzi liniowych oraz

25

dedykowanego bezpieczestwu projektu multilokalizacyjnego. Na pozostaych przejazdach kolejowych, na liniach objtych projektami, modernizowane lub zabudowane bd nowoczesne urzdzenia sygnalizacyjne, co rwnie przyczyni si do ograniczenia wypadkowoci poprzez np. podnoszenie ich kategorii.

Znaczcy wpyw na zwikszenie bezpieczestwa przewozw kolejowych oraz podniesienie prdkoci pocigw powyej 160 km/h ma wdraanie Europejskiego Systemu Zarzdzania Ruchem Kolejowym ERTMS (European Rail Traffic Management System), skadajcego si z: Europejskiego Systemu Sterowania Pocigiem ETCS (od ang. European Train Control System) oraz Globalnego Systemu Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej GSM-R. Pierwsze w Polsce projekty z zakresu doposaenia linii kolejowych w omawiany system realizowane byy w ramach perspektywy unijnej 20072013. W ramach przedsiwzi inwestycyjnych wspfinansowanych z budetu unijnego 20142020 planowana jest kontynuacja procesu wdroenia systemu ERTMS na polskiej sieci kolejowej.

Do poprawy bezpieczestwa przyczyni si take budowa przej dla zwierzt lub przystosowanie do tego istniejcych obiektw inynieryjnych, a take zamontowanie urzdze do odstraszania zwierzt poza ssiedztwo linii kolejowej za pomoc sygnaw akustycznych lub wietlnych (odblaskowych). Przypadki kolizji ze zwierztami rwnie doprowadzay do uszkodze, a w pojedynczych przypadkach do wykolejenia taboru.

Niezalenie od przedstawionych powyej zamierze inwestycyjnych, naley podkreli, e spka PLK S.A., na podstawie Umowy o dofinansowanie z budetu pastwa kosztw zarzdzania infrastruktur kolejow i jej ochrony w okresie 01.01.2014 31.12.2016 zawartej w dniu 29 stycznia 2014 r. z ministrem waciwym ds. transportu, zobowizana jest do zmniejszenia liczby powanych wypadkw oraz wypadkw, ktre wystpiy z przyczyn lecych po stronie zarzdcy, o 5% w stosunku do roku poprzedniego. wiadczy to o uwzgldnianiu kwestii poprawy bezpieczestwa funkcjonowania transportu kolejowego zarwno w biecej dziaalnoci utrzymaniowej, jak i pozostaje w bezporednim zwizku z prowadzonymi przez zarzdc dziaaniami o charakterze inwestycyjnym.

Odnoszc si do celw KPK, podkrelenia wymaga, e przyjty w dokumencie ukad celw podporzdkowano koniecznoci realizacji polityki Rzdu w odniesieniu do transportu kolejowego, ktrej podstawowe zaoenia przedstawiono powyej.

Kady z celw szczegowych KPK mierzony bdzie odrbnie, wedug zestawu wskanikw, ktre jednoczenie umoliwi ocen stopnia realizacji celu gwnego.

4. Priorytety oraz kierunki interwencji

Przyjtym w Programie trzem celom szczegowym odpowiadaj nastpujce priorytety inwestycyjne:

cel 1 Wzmocnienie efektywnoci transportu kolejowego:

poprawa stanu technicznego bazowej i kompleksowej sieci TEN-T44, w tym kontynuacja prac w korytarzach C-E 30, E 20/C-E 20, E 59/C-E 59, E 65/C-E 65, E 75, a take w korytarzach stanowicych poczenia midzynarodowe,

44 Zgodnie z rozporzdzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1315/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie unijnych wytycznych dotyczcych rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej i uchylajcym decyzj nr 661/2010/UE (Dz. Urz. UE L 348 z 20.12.2013, s. 1) strategia rozwoju sieci TEN-T do lat 2030/2050 zakada dwupoziomow struktur. Sie bazowa, wyodrbniona na sieci kompleksowej, ma zosta utworzona do 2030 r. Bdzie ona stanowia fundament systemu transportowego w ramach jednolitego rynku, natomiast sie kompleksowa bdzie uzupenieniem na poziomie regionalnym i krajowym, przy czym jej ukoczenie planowane jest do 2050 r. W ramach procesu tworzenia spjnej sieci TEN-T rozwijane bd multimodalne korytarze sieci bazowej TEN-T o przebiegu okrelonym w rozporzdzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiajcym instrument czc Europ.

26

poprawa przepustowoci linii w obrbie aglomeracji, dojazdw do nich oraz na odcinkach, na ktrych zidentyfikowano niewystarczajc zdolno przepustow,

uzyskanie atrakcyjnego czasu przejazdu pocigw wzgldem ruchu drogowego,

realizacja projektw istotnych dla poszczeglnych regionalnych systemw transportowych,

inwestycje w cigu Magistrali Wschodniej45: Rzeszw / Kielce Lublin Biaystok Olsztyn;

cel 2 Zwikszenie bezpieczestwa funkcjonowania transportu kolejowego:

wdraanie ERTMS/ETCS i ERTMS/GSM-R,

poprawa jakoci oferty i bezpieczestwa infrastruktury udostpnianej przez PLK S.A. przewonikom;

cel 3 Poprawa jakoci w przewozach pasaerskich i towarowych:

poprawa stanu technicznego linii kolejowych tworzcych tzw. korytarze towarowe na podstawie rozporzdzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 913/2010 z dnia 20 padziernika 2010 r. w sprawie europejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konkurencyjny transport towarowy46,

poprawa stanu infrastruktury obsugujcej kolejowe przejcia graniczne na styku linii normalno- i szerokotorowych (1435 i 1520 mm) oraz pooonych w tych obszarach odcinkw linii szerokotorowych,

poprawa pocze Warszawy z rejonami wanymi dla obszarw o najniszej dostpnoci transportowej, poprawa pocze midzy miastami wojewdzkimi, a take midzy innymi wanymi orodkami gospodarczymi, zapewnienie sprawnych pocze kolejowych z portami morskimi w celu integracji rnych gazi transportu,

poprawa stanu technicznego linii szczeglnie wanych dla ruchu towarowego, w tym:

zapewniajcych ominicie aglomeracji warszawskiej, poznaskiej i grnolskiej (Katowic),

poprawiajcych dostp do portw morskich w Gdasku, Gdyni, Szczecinie i winoujciu,

stanowicych wyprowadzenia z innych punktw generujcych najwiksze potoki przewozowe.

Spord projektw polegajcych na realizacji inwestycji rodkami Programu objte zostan jedynie przedsiwzicia suce konkretnym usprawnieniom w ruchu pasaerskim lub towarowym, ktre zwikszaj konkurencyjno polskich przewonikw kolejowych w porwnaniu z transportem drogowym, nie powodujc przy tym powaniejszych zakce w rozkadzie jazdy pocigw w trakcie procesu inwestycyjnego.

Zgodnie z zaoon polityk Rzdu, priorytety inwestycyjne okrelono z uwzgldnieniem zrnicowanych potrzeb poszczeglnych regionw kraju. W ujciu terytorialnym, priorytety przyczyniaj si do poprawy stanu infrastruktury wykorzystywanej w poczeniach pasaerskich pomidzy Warszaw a pozostaymi miastami wojewdzkimi, a take midzy poszczeglnymi stolicami wojewdztw. Uwzgldniono priorytety dotyczce obsugi pocze aglomeracyjnych w ruchu pasaerskim (m.in. na obszarze aglomeracji warszawskiej, krakowskiej, dzkiej, wrocawskiej i

45 Magistrala Wschodnia to szczeglna koncepcja poczenia miast wojewdzkich Polskich Wschodniej, ktre z powodw historycznych nie posiadaj bezporednich pocze kolejowych. 46 Dz. Urz. UE L 276 z 20.10.2010, str. 22.

27

grnolskiej). Poprawa stanu technicznego kolejowej sieci TEN-T umoliwi zwikszenie zewntrznej dostpnoci kraju, w tym take obszarw zaliczonych w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego47 do obszarw o najniszej dostpnoci transportem kolejowym. Nale do nich m.in. wojewdztwo dolnolskie (przez ktrego teren przebiega cig E/C-E 30 na odcinku Zgorzelec Wrocaw Opole), wojewdztwo zachodniopomorskie (obsugiwane przez cig C-E 59 na odcinku winoujcie Szczecin Kostrzyn) czy wojewdztwo lubuskie (cig C-E 59 na odcinku Kostrzyn Zielona Gra Wrocaw). Rwnie inwestycje w cigu Magistrali Wschodniej: Rzeszw / Kielce Lublin Biaystok Olsztyn oraz pozostae projekty w tych wojewdztwach, cznie z wojewdztwem mazowieckim, ukierunkowane s na popraw spjnoci i dostpnoci obszarw zaliczonych do omawianej kategorii przestrzennej.

Uzupenieniem inwestycji kluczowych z punktu widzenia funkcjonowania caej gospodarki i wykorzystywanych w poczeniach midzy wanymi orodkami gospodarczymi s projekty istotne w skali poszczeglnych regionalnych systemw transportowych, ktre s przewidywane do realizacji m.in. na obszarze wojewdztw: wielkopolskiego, lskiego, kujawsko-pomorskiego, zachodniopomorskiego, warmisko-mazurskiego, maopolskiego czy dzkiego.

Z punktu widzenia potrzeb ruchu towarowego, dodatkowe priorytety skoncentrowano na poprawie infrastruktury wykorzystywanej w poczeniach midzy punktami generujcymi najwiksze jego natenie oraz usprawniajcymi prowadzenie pocigw towarowych (w tym tranzytem). W szczeglnoci uwzgldniono powizania wystpujce midzy aglomeracj grnolsk a polskimi portami morskimi w Gdasku, Gdyni, Szczecinie i winoujciu. Istotne jest rwnie zamierzenie udronienia wskich garde utrudniajcych prowadzenie ruchu pocigw towarowych na obszarze najbardziej zurbanizowanej aglomeracji grnolskiej oraz zapewnienie poprawy jej poczenia z ssiadujcymi wojewdztwami. W wyniku poprawy stanu technicznego sieci TEN-T oraz wdroenia ERTMS skorzystaj zarwno przewonicy pasaerscy, jak i towarowi. Nastpi rwnie poprawa przepustowoci linii w obrbie aglomeracji oraz dojazdw do nich, midzy innymi dziki budowie infrastruktury uzupeniajcej, umoliwiajcej separacj ruchu pasaerskiego i towarowego. Priorytet dedykowany specyfice przewozw towarowych, uwzgldniajcy podniesienie parametrw sieci oraz umoliwiajcy ominicie aglomeracji warszawskiej oraz Katowic, ma istotne znaczenie w ruchu tranzytowym, jak rwnie dla zwikszenia bezpieczestwa przewozu towarw niebezpiecznych.

Program obejmuje projekty inwestycyjne zlokalizowane na terenie wszystkich wojewdztw. Przyjte priorytety pozwalaj na zwikszenie zewntrznej dostpnoci do terytorium kraju. W ten sposb Program zachowuje spjno z dziaaniami w zakresie rozwoju regionalnego oraz zagospodarowania przestrzennego48, zwikszajc komplementarno polityki sektorowej dotyczcej transportu kolejowego z rzdowymi zamierzeniami o charakterze horyzontalnym.

5. Kategorie projektw objtych Programem

W Programie przyjto podzia przedsiwzi inwestycyjnych na cztery podstawowe kategorie, obejmujce projekty podstawowe i rezerwowe:

1/ projekty FS:

o CEF,

o POIi 20142020,

47 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 20102020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Dokument przyjty przez Rad Ministrw dnia 13 lipca 2010 r. (M.P. z 2011 r. Nr 36, poz. 423). 48 Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Dokument przyjty uchwa nr 239 Rady Ministrw z dnia 13 grudnia 2011 r. (M.P. z 2012 r. poz. 252).

28

o POIi 20072013,

2/ PO PW,

3/ projekty RPO:

o RPO 20142020,

o RPO 20072013,

4/ projekty krajowe49.

Kategorie wyrniono na podstawie rde finansowania dostpnych dla kolejowych inwestycji infrastrukturalnych realizowanych przez PLK S.A., ktrych dysponentem jest minister waciwy ds. transportu.

Projekty objte wspfinansowaniem ze rodkw FS w ramach instrumentu CEF obejmuj inwestycje zgoszone do I konkursu CEF ogoszonego we wrzeniu 2014 r., a take inwestycje, ktre objte zostan postpowaniem konkursowym w kolejnych latach.

Zamierzenia inwestycyjne skoncentrowano na projektach, ktre maj najkorzystniejsz relacj nakadw do osiganych efektw eksploatacyjnych w moliwie najkrtszym czasie, przyczyniaj si do bezporedniego wyeliminowania konkretnych utrudnie wystpujcych na danej linii, a take zmieniaj struktur wydatkw ponoszonych na utrzymanie infrastruktury kolejowej, umoliwiajc w tej sferze przejcie od podejcia reaktywnego (reagowanie na wystpujce trudnoci) do proaktywnego (zapobieganie ich wystpieniu).

Zlokalizowanie wszystkich inwestycji objtych Programem (z wyczeniem projektw multilokalizacyjnych) w podziale na poszczeglne kategorie przedsiwzi przedstawiono na Rysunku 1. Natomiast na Rysunku 2. zilustrowano lokalizacj tych inwestycji na tle projektw WPIK.

49 Kategoria obejmuje projekty, ktrych jedynym rdem finansowania jest budet pastwa lub FK lub rodki prywatne (obejmujce rwnie rodki wasne realizatora Programu).

29

Rysunek 1. Inwestycje infrastrukturalne zawarte w Programie (z wyczeniem projektw multilokalizacyjnych) lokalizacja projektw wedug kategorii.

rdo: opracowanie PLK S.A.

Projekty multilokalizacyjne wymienione s w zaczniku do Programu.

Na mapie pokazano projekty RPO zakwalifikowane do kategorii podstawowe.

Na mapie nie wskazano projektw grupowych w ramach projektw krajowych.

30

Rysunek 2. Inwestycje infrastrukturalne zawarte w Programie (z wyczeniem projektw multilokalizacyjnych) na tle zrealizowanych projektw WPIK (po zakoczeniu realizacji WPIK)

rdo: opracowanie PLK S.A.

Na mapie pokazano projekty RPO zakwalifikowane do kategorii podstawowe.

31

6. Finansowanie KPK

Finansowanie KPK uwzgldnia dostpne formy wsparcia UE oraz rodki budetu pastwa, FK i rodki wasne PLK S.A. Finansowanie KPK rodkami budetu pastwa nastpuje w ramach przyznanego na dany rok limitu wydatkw budetu pastwa. Finansowanie rodkami FK rwnie nastpuje w ramach ustalonego na dany rok limitu okrelonego w Planie Finansowym FK na dany rok.

W KPK przyjto, e projekty przewidywane do zgoszenia w kolejnych konkursach CEF, ktre nie zostay jednak rozstrzygnite lub nie otrzymaj stosownego dofinansowania, jeeli nie zostanie podjta decyzja od odstpieniu od ich realizacji, powoduj ograniczenie wysokoci dostpnej alokacji w POIi 20142020, poniewa zostan wwczas objte finansowaniem z tego programu.

W Tabeli 1 przedstawiono wydatki wg docelowych rde finansowania niezbdne dla zrealizowania Programu w podziale na poszczeglne lata realizacji wraz z wyrnieniem poszczeglnych kategorii przedsiwzi. S one wysze ni pokazane w tabeli 2 wydatki PLK S.A. do wykonawcw, poniewa uwzgldniaj rwnie refundacj wydatkw PLK S.A. poniesionych do koca 2015 r. (pre-finansowanie).

W dokumencie przyjto zaoenie, e cz projektw POIi 20072013, ktrych realizacja nie zostanie zakoczona do koca 2015 roku, bdzie finansowanych ze rodkw nowej perspektywy w ramach rodkw dostpnych dla perspektywy finansowej 20142020.

Do czasu ogoszenia decyzji Komisji Europejskiej o udzieleniu dofinansowania projektom podlegajcym fazowaniu50 lub w czci przeniesionym do realizacji w perspektywie 2014202051 zabezpieczenie tej kwoty stanowi rodki krajowe (rodki wasne PLK S.A., w tym pochodzce z kredytw EBI i z emisji obligacji, a take budet pastwa). W przypadku koniecznoci zaangaowania rodkw z budetu pastwa, bd one pochodzi z dodatkowej puli rodkw ponad kwot wynikajc z wyliczenia 18% prognozowanych w latach 20172019 wpyww z podatku akcyzowego od paliw silnikowych. W tym celu zwikszono kwot rodkw krajowych o kwot 1,665 mld z. Rozdysponowanie ww. kwoty zostanie dokonane w Szczegowym planie realizacji KPK.

Istotnym rdem finansowania wydatkw na zadania inwestycyjne w zakresie infrastruktury kolejowej bd rodki pochodzce z kredytw z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI). rodki z kredytw EBI bd mogy posuy zarwno na pokrycie wkadu krajowego w czci wydatkw niekwalifikowanych oraz na czciowe pre-finansowanie wydatkw kwalifikowanych, analogicznie jak zostao to ujte w WPIK.

50 Projekt fazowany projekt podlegajcy etapowaniu zgodnie z art. 103 rozporzdzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. 51 Projekt w czci przeniesiony do realizacji w perspektywie 20142020 - projekt, dla ktrego ograniczony zosta zakres rzeczowy w ramach POI 20072013. Pozostay zakres rzeczowy tego projektu zostanie zgoszony do realizacji w perspektywie finansowej 2014-2020 (CEF lub POIi). W odniesieniu do tych projektw nie ma zastosowania procedura tzw. fazowania zgodnie z art. 103 rozporzdzenia 1301/2013.

32

Tabela 1. Planowane wydatki w latach wedug docelowych rde finansowania (w mln z).

Lp. Kategoria

projektw* 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 Razem

1. Fundusz Spjnoci 0,77 125,73 5 958,43 4 306,11 7 157,39 11 023,13 14 232,68 5 938,54 1 956,10 860,70 51 559,58

1.1 CEF 0,00 19,05 717,49 1 636,86 3 411,77 5 421,13 6 476,53 2 834,53 745,91 538,97 21 802,24

1.2 POIi 2014 - 2020 0,77 106,68 1 848,91 2 658,64 3 744,50 5 601,94 7 756,11 3 104,01 1 210,19 321,73 26 353,48

1.3 POIi 2007 - 2013 0,00 0,00 3 392,03 10,61 1,12 0,06 0,04 0,00 0,00 0,00 3 403,86

2 PO PW 0,00 0,00 0,00 6,47 197,91 744,45 737,24 24,54 0,00 0,00 1 710,61

3 RPO 0,00 0,00 15,09 143,22 379,48 1 308,60 2 422,12 0,00 0,00 0,00 4 268,51

3.1 RPO 2014-2020 0,00 0,00 5,47 143,18 379,42 1 308,60 2 422,12 0,00 0,00 0,00 4 258,79

3.2 RPO 2007 - 2013 0,00 0,00 9,62 0,04 0,06 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 9,72

4 Krajowe**, w

tym: 0,00 0,00 1 121,14 1 780,13 1 832,65 1 178,46 1 000,00 1 025,60 1 018,25 1 003,03 9 959,26

4.1 inwestycje o charakterze obronnym

0,00 0,00 14,10 14,10 14,10 11,95 0,00 0,00 0,00 0,00 54,25

Razem 0,77 125,73 7 094,66 6 235,93 9 567,43 14 254,64 18 392,04 6 988,68 2 974,35 1 863,73 67 497,96

* Kwoty wskazane dla poszczeglnych programw obejmuj zarwno wydatki kwalifikowane, jak i niekwalifikowane, tj. wszystkie wydatki niezbdne do poniesienia na realizacj zada objtych danym programem.

** zadania budetowe i FK oraz rodki budetu pastwa dla lat 20172019 uwzgldniaj dodatkowe rodki przewidziane przez ministra waciwego ds. finansw publicznych infrastrukturalnych inwestycji kolejowych ponad poziom 18% planowanych na dany rok wpyww z podatku akcyzowego od paliw silnikowych (ponad zaoony pocztkowo 1 000 mln z rocznie na inwestycje kolejowe), tj.: 0,75 mld z w 2017; 0,75 mld z w 2018 i 0,17 mld z w 2019 r. Kwota 1,665 mld z wynika z kosztw obsugi emisji obligacji pomniejszonych o dodatkowe rodki z opaty paliwowej przekazane do Funduszu Kolejowego. W dalszych pracach nad uchwa moe ulec zmianie.

Suma wydatkw planowanych do poniesienia w kategoriach: 1) Fundusz Spjnoci, 2) PO PW i 3) RPO w tabeli 1 jest wiksza od sumy wydatkw kwalifikowanych i niekwalifikowalnych (dla tych kategorii) przedstawion w tabeli 3 o 66,8 mln z. Kwota dotyczy 2016 roku i jest niezbdna na wykup gruntw w ramach projektu Prace na linii obwodowej w Warszawie (odc. Warszawa Gobki / Warszawa