Uçmaya elverişlilik

Dr Göksel Kıter

Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi

Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Bu kanatlar eklendi ekleneliiçimde bir sızı, bir sızı

Görüp uçanları kanatsız olmakya da

bilip uçmayı kök salmak zorunda kalmak

yine yürekte sızı, yine sızı

Gidip gidip döndüğüm yerPenceremin kıyısı

• Yılda 1 milyar uçak yolcusu

• Güney Amerika’da telsizle uçaktan bildirilen 8,450 acil çağrıdan (2001) %10.2’si solunumsal nedenli

Uçuşta• PatmO2 düşüklüğü• Bir boşlukta sıkışmış hava basıncında düşme

hacimce genişleme (%30)– Kulak, cerrahi sonrası, pnömotoraks

• Nem azlığı (%10-20)– Binalarda %30-40– Muköz membranlar, deri, kontakt lensler

• Tromboz riskinde artış (4 saatten uzun uçuşta)• İlaç alma zamanlarında değişiklik

– Öz. Tip I Diabetiklerde

• Enfeksiyöz hastalıklarda hava yolu ile bulaş riski

• Kabin basıncı deniz seviyesine göre mi ayarlanır?

– 5000 ile 8000 ft yükseklikteki oksijen basıncı• Sırasıyla %17.1 ve %15.1 e eşdeğer

– 8000 ft ise Patm 565mmHg, P(A)O2: 75mmHg; PaO2: 53-64mmHg ve O2SAT: %85-91 civarına

FiO2: %15.1

FiO2: %21

Uçmaya Elverişlilik ve Solunum Sistemi

• Altta yatan solunumsal hastalığın tipi, geri dönüşlülüğü ve fonksiyonel açıdan ağırlığı

• Kabin basıncı ve oksijen konsantrasyonu değişkenliklerini tolere edebilme gücü

Tarama amaçlı

• Öykü

• SFT

• Pulse oksimetre (istirahatte <%95)

*Ek risk: hiperkapni, FEV1 <%50 beklenen, akciğer kanseri, restriktif akciğer hastalığı (AİH), göğüs duvarı ve solunum kas hastalığı, ventilatör tedavisi, SVH veya Kalp hastalığı, Herhangi bir kronik akciğer ya da kalp hastalığı alevlenmesi için tedaviden sonraki 6 haftalık dönem.

Pulse oksimetre Öneri

SatO2>%95 Oksijen gereksiz (B)

SatO2 %92-95 ve ek risk yok

Oksijen gereksiz (C)

SatO2 %92-95 ve ek risk var

Test yap (B); PaO2<50mmHg ise uçakta oksijen, <%55mmHg ise oksijen gereksiz (B)

SatO2<%92 Uçakta oksijen (B)

Oksijen tedavisinde Akımı artır (B)

Kimleri değerlendirelim?

• Ağır KOAH ve astım• Ağır restriktif akciğer hastalığı

• İAH, göğüs duvarı ve nöromuskuler hast; öz. Hipoksemi/hiperkapni

• Uçuşta solunumsal sorun öyküsü varlığı• Hipoksemi ile kötüleşecek eşlik eden hastalık

• SVH, KAH, Kalp yet., ağır anemi

• Önceden oksijen ya da ventilatör desteği gereksinimi

• Akut solunumsal hastalık nedeniyle 6 hafta içinde taburculuk

Diğer durumlar

• Solunumsal enfeksiyonlar• Bronşektazi ve kistik fibrozis• Pnömotoraks (2 hafta sonra)• Toraks cerrahisi (10-14 gün sonra)• DVT risk faktörleri• Tüberküloz• OSAS• Nebülizatör-CPAP/BiPAP, ventilatör kullanımı

Değerlendirme yöntemleri

• Yüksekte beklenen PaO2 tahmin etme

• Hipoksik test

• Hipobarik test

• Egzersiz testi: normal tempoda 50 m yürüyebiliyor ya da 1 kat merdiveni ciddi solunum sıkıntısı yaşamadan çıkabiliyorsa (dakika ventilasyonu ve kardiyak atım hacmi )

Formülden tahmin

• PaO2 (yüksekte) = 0.410 x yerdeki PaO2 + 17.652

• PaO2 (yüksekte) = 0.519 x yerdeki PaO2 + 11.855 x FEV1 (L) - 1.760

• PaO2 (yüksekte) = 0.453 x yerdeki PaO2 + 0.386 x (FEV1% bek) +2.44

• PaO2 (yüksekte) = 22.8 – (2.74 x (yükseklik/1000) + 0.68 x yerdeki PaO2

%24

%28

%31

%35%40

%50