Uczenie się przez całe życie – walidacja – uznawanie osiągnięć – rola szkół wyższych

Jolanta Urbanikowa - Uniwersytet Jolanta Urbanikowa - Uniwersytet Warszawski, ekspert bolońskiWarszawski, ekspert boloński

Uczenie się przez Uczenie się przez całe życie – walidacja całe życie – walidacja – uznawanie – uznawanie osiągnięć – rola szkół osiągnięć – rola szkół wyższych wyższych


Proces bolońskiProces boloński

Cele kształcenia na poziomie Cele kształcenia na poziomie wyższym:wyższym:– przygotowanie absolwentów do przygotowanie absolwentów do

potrzeb rynku pracy, potrzeb rynku pracy, – przygotowanie do bycia aktywnym przygotowanie do bycia aktywnym

obywatelem w demokratycznym obywatelem w demokratycznym społeczeństwie, społeczeństwie,

– rozwój i podtrzymanie podstaw rozwój i podtrzymanie podstaw wiedzy zaawansowanej wiedzy zaawansowanej

– rozwój osobowy kształconychrozwój osobowy kształconych


Proces bolońskiProces boloński

Uczenie się przez całe życie oraz Uczenie się przez całe życie oraz uznawanie osiągnięć spoza uznawanie osiągnięć spoza systemu formalnego – częścią systemu formalnego – częścią Procesu BolońskiegoProcesu Bolońskiego

Obserwuje sięObserwuje się– relatywnie szybkie zmiany w innych relatywnie szybkie zmiany w innych

obszarach szkolnictwa wyższegoobszarach szkolnictwa wyższego– brak wyraźnych reform w kwestii LLL brak wyraźnych reform w kwestii LLL

i RPLi RPL


LLL & RPL: oczekiwane LLL & RPL: oczekiwane zmiany zmiany W wynikuW wyniku reform bolońskich – opracowania i wdrożenia reform bolońskich – opracowania i wdrożenia

krajowych struktur kwalifikacji (QF for EHEA krajowych struktur kwalifikacji (QF for EHEA oraz EQF)oraz EQF)

przyjęcia i stosowania „efektów kształcenia”przyjęcia i stosowania „efektów kształcenia” bliższej współpracy pomiędzy uczelniami a bliższej współpracy pomiędzy uczelniami a

pracodawcami pracodawcami wpływu strategii lizbońskiejwpływu strategii lizbońskiej „„Standardów i wskazówek ….” ENQAStandardów i wskazówek ….” ENQA mocy perswazyjnej Komunikatu mocy perswazyjnej Komunikatu

Londyńskiego 2007Londyńskiego 2007


Komunikat Londyński Komunikat Londyński (18.05.2007)(18.05.2007)W KIERUNKU EOSzW: ODPOWIEDŹ NA W KIERUNKU EOSzW: ODPOWIEDŹ NA

WYZWANIA W ZGLOBALIZOWANYM ŚWIECIEWYZWANIA W ZGLOBALIZOWANYM ŚWIECIEUznawalnośćUznawalność2.5 Sprawiedliwe uznawanie kwalifikacji 2.5 Sprawiedliwe uznawanie kwalifikacji

uzyskiwanych w szkolnictwie wyższym, uzyskiwanych w szkolnictwie wyższym, okresów studiów i okresów studiów i dotychczasowego dotychczasowego kształcenia kształcenia (prior learning)(prior learning) włącznie z włącznie z uznawaniem kształcenia pozaformalnego i uznawaniem kształcenia pozaformalnego i nieformalnego stanowi zasadniczy nieformalnego stanowi zasadniczy komponent EOSzW – zarówno wewnętrznie, komponent EOSzW – zarówno wewnętrznie, jak i w kontekście globalnym.jak i w kontekście globalnym.


Komunikat LondyńskiKomunikat Londyński

Struktury kwalifikacjiStruktury kwalifikacji2.7 Struktury kwalifikacji stanowią istotne 2.7 Struktury kwalifikacji stanowią istotne

instrumenty służące zapewnianiu instrumenty służące zapewnianiu porównywalności i przejrzystości w obrębie porównywalności i przejrzystości w obrębie EOSzW oraz ułatwiające się przemieszczanie EOSzW oraz ułatwiające się przemieszczanie osób uczących się w obrębie systemów osób uczących się w obrębie systemów szkolnictwa wyższego, jak również pomiędzy szkolnictwa wyższego, jak również pomiędzy nimi. Powinny one również pomóc uczelniom w nimi. Powinny one również pomóc uczelniom w opracowaniu modułów i programów studiów opracowaniu modułów i programów studiów opartych na opartych na efektach kształceniaefektach kształcenia i punktach i punktach zaliczeniowych oraz doprowadzić do poprawy zaliczeniowych oraz doprowadzić do poprawy uznawalności kwalifikacji, jak również uznawalności kwalifikacji, jak również wszystkich wszystkich form dotychczasowego kształceniaform dotychczasowego kształcenia..



Uczenie się przez całe życieUczenie się przez całe życie2.11 Z raportu na temat oceny postępu prac wynika, że w 2.11 Z raportu na temat oceny postępu prac wynika, że w

większości krajów istnieją pewne elementy elastycznego większości krajów istnieją pewne elementy elastycznego kształcenia, ale bardziej systematyczne prace nad kształcenia, ale bardziej systematyczne prace nad tworzeniem elastycznych ścieżek kształcenia, które tworzeniem elastycznych ścieżek kształcenia, które wspierałyby uczenie przez całe życiewspierałyby uczenie przez całe życie, są na wczesnym , są na wczesnym etapie. W związku z tym zwracamy się do Grupy etapie. W związku z tym zwracamy się do Grupy Wdrożeniowej o rozszerzenie działań służących wymianie Wdrożeniowej o rozszerzenie działań służących wymianie dobrych praktyk i podjęcie prac zmierzających do wspólnego dobrych praktyk i podjęcie prac zmierzających do wspólnego rozumienia szkolnictwa wyższego w uczeniu się przez całe rozumienia szkolnictwa wyższego w uczeniu się przez całe życie. Jedynie w odniesieniu do niewielkiej liczby krajów życie. Jedynie w odniesieniu do niewielkiej liczby krajów EOSzW można stwierdzić, że funkcjonują tam dobrze EOSzW można stwierdzić, że funkcjonują tam dobrze rozwinięte mechanizmy uznawania rozwinięte mechanizmy uznawania dotychczasowego dotychczasowego kształceniakształcenia w celu zapewnienia dostępu i przyznawania w celu zapewnienia dostępu i przyznawania punktów zaliczeniowych. Zwracamy się również do Grupy punktów zaliczeniowych. Zwracamy się również do Grupy wdrożeniowej z prośbą o przygotowanie, we współpracy z wdrożeniowej z prośbą o przygotowanie, we współpracy z siecią ENIC/NARIC, propozycji służących siecią ENIC/NARIC, propozycji służących poprawie poprawie uznawalności dotychczasowego kształcenia.uznawalności dotychczasowego kształcenia.



Ocena postępu prac (Ocena postępu prac (StocktakingStocktaking))3.7… mając na uwadze wprowadzenie 3.7… mając na uwadze wprowadzenie

modelu kształcenia opartego w większym modelu kształcenia opartego w większym stopniu na podmiotowości studenta stopniu na podmiotowości studenta ((student-centredstudent-centred) i efektach kształcenia, ) i efektach kształcenia, następna runda oceny powinna również następna runda oceny powinna również uwzględniać w sposób zintegrowany uwzględniać w sposób zintegrowany krajowe struktury kwalifikacji, efekty krajowe struktury kwalifikacji, efekty kształcenia i punkty zaliczeniowe, kształcenia i punkty zaliczeniowe, uczenie uczenie się przez całe życie oraz uznawanie się przez całe życie oraz uznawanie dotychczasowego kształcenia.dotychczasowego kształcenia.



Priorytety na przyszłość:Priorytety na przyszłość:‘…‘…działania powinny koncentrować się działania powinny koncentrować się

na likwidowaniu barier utrudniających na likwidowaniu barier utrudniających dostępdostęp i i progresjęprogresję między między poszczególnymi stopniami studiów poszczególnymi stopniami studiów oraz właściwym wdrażaniu systemu oraz właściwym wdrażaniu systemu ECTS opartego na ECTS opartego na efektach kształceniaefektach kształcenia i nakładzie pracy studenta.’i nakładzie pracy studenta.’


Krajowa Struktura Krajowa Struktura KwalifikacjiKwalifikacji Przejrzystość i porównywalność kwalifikacjiPrzejrzystość i porównywalność kwalifikacji Dostęp do systemu kształcenia formalnego Dostęp do systemu kształcenia formalnego

(otwarcie systemu)(otwarcie systemu) Uznawanie osiągnięć kształcenia Uznawanie osiągnięć kształcenia

pozaformalnego i uczenia się pozaformalnego i uczenia się nieformalnegonieformalnego

Progresja w systemie ”uczenia się przez Progresja w systemie ”uczenia się przez całe życie” – elastyczne ścieżki kształceniacałe życie” – elastyczne ścieżki kształcenia


Uznawanie efektów Uznawanie efektów dotychczasowego dotychczasowego kształcenia – CEDEFOF 2003kształcenia – CEDEFOF 2003

Formal learning: Formal learning: learning that occurs learning that occurs in an organised and structured in an organised and structured environement (in a school/training environement (in a school/training centre or on the job) and is centre or on the job) and is explicitly designated as learning (in explicitly designated as learning (in terms of objectives, time or terms of objectives, time or resources). It is intentional from the resources). It is intentional from the learner’s point of view. It typically learner’s point of view. It typically leads to certificationleads to certification


Uznawanie efektów Uznawanie efektów dotychczasowego dotychczasowego kształceniakształcenia

Informal learning: Informal learning: learning resulting learning resulting from daily activities realted to work, from daily activities realted to work, family or leisure. It is not organised family or leisure. It is not organised or structured in terms of objectives, or structured in terms of objectives, time or learning support. It is in time or learning support. It is in most cases unintentional from the most cases unintentional from the learner’s perspective. It typically learner’s perspective. It typically does not lead to certification.does not lead to certification.


Uznawanie efektów Uznawanie efektów dotychczasowego dotychczasowego kształceniakształceniaNon formal learning: Non formal learning: learning which is learning which is

embedded in planned activities not embedded in planned activities not explicitly designated as learning (in explicitly designated as learning (in terms of learning objectives, terms of learning objectives, learning time or learning support), learning time or learning support), but which contain an important but which contain an important learning element. It is intentional learning element. It is intentional from the learner’s point of view. It from the learner’s point of view. It normally does not lead to normally does not lead to certification.certification.


Uczenie się przez całe życie Uczenie się przez całe życie – Komisja Europejska, 2008– Komisja Europejska, 2008

… … wszelkie działania związane z wszelkie działania związane z uczeniem podejmowane w toku uczeniem podejmowane w toku całego życia w celu pogłębiania i całego życia w celu pogłębiania i zdobywania wiedzy, doskonalenia zdobywania wiedzy, doskonalenia umiejętności i kompetencji, mając umiejętności i kompetencji, mając na względzie perspektywę na względzie perspektywę osobistą, obywatelską, społeczną osobistą, obywatelską, społeczną i/lub związaną z zatrudnieniem.i/lub związaną z zatrudnieniem.


Efekty Efekty dotychczasowego dotychczasowego kształceniakształcenia Uznawanie efektów kształcenia formalnie Uznawanie efektów kształcenia formalnie

ocenionych i poświadczonych przez ocenionych i poświadczonych przez odpowiednie instytucjeodpowiednie instytucje– dostęp do kształcenia w danej uczelni (ten dostęp do kształcenia w danej uczelni (ten

sam lub inny program/ stopień studiów)sam lub inny program/ stopień studiów)– zwolnienie z części wymagań programowychzwolnienie z części wymagań programowych– ECTSECTS– przedłożenie dokumentacji; porównanie LOsprzedłożenie dokumentacji; porównanie LOs


Efekty Efekty dotychczasowego dotychczasowego kształceniakształcenia Uznawanie doświadczenia nabytego w Uznawanie doświadczenia nabytego w

środowisku kształcenia pozaformalnego środowisku kształcenia pozaformalnego (w pracy) oraz nieformalnego (w pracy) oraz nieformalnego (doświadczenie życiowe) – identyfikacja, (doświadczenie życiowe) – identyfikacja, ocenienie i uznanie efektówocenienie i uznanie efektów– dostęp do kształceniadostęp do kształcenia– zwolnienie z części wymagań programowych zwolnienie z części wymagań programowych

przedłożenie portfolio, wykazanie wiedzy i przedłożenie portfolio, wykazanie wiedzy i umiejętności i kompetencji, projekt, wywiad, umiejętności i kompetencji, projekt, wywiad, ocena przez jury, itp..ocena przez jury, itp..


Cele uznawaniaCele uznawania

Formalne uznanie posiadanej Formalne uznanie posiadanej wiedzy i umiejętności:wiedzy i umiejętności:– pomoc dojrzałym studentom i pomoc dojrzałym studentom i

grupom społecznie grupom społecznie defaworyzowanym, emigrantom, we defaworyzowanym, emigrantom, we wstępie na uczelnię;wstępie na uczelnię;

– umożliwienie powrotu na uczelnię;umożliwienie powrotu na uczelnię;– ułatwienie zmiany ścieżek kariery ułatwienie zmiany ścieżek kariery

zawodowej;zawodowej;– podwyższanie kwalifikacji;podwyższanie kwalifikacji;


Common European Common European PrinciplesPrinciplesfor validation of non-formal and informal for validation of non-formal and informal

learning – EC 2004.learning – EC 2004. aby uczenie stało się bardziej atrakcyjne aby uczenie stało się bardziej atrakcyjne

i znaczące dla uczącego sięi znaczące dla uczącego się aby uwidocznić pełny zakres wiedzy i aby uwidocznić pełny zakres wiedzy i

kompetencji danego człowiekakompetencji danego człowieka by wesprzeć uczenie się przez całe by wesprzeć uczenie się przez całe

życieżycie by zwiększyć zatrudnialność by zwiększyć zatrudnialność by ułatwić progresję (awans)by ułatwić progresję (awans)


LiderzyLiderzy LLL i LLVLLLL i LLVL

DaniaDania FinlandiaFinlandia FrancjaFrancja IrlandiaIrlandia SzkocjaSzkocja Anglia, Walia, Płn. IrlandiaAnglia, Walia, Płn. Irlandia KanadaKanada


FinlandiaFinlandia

Ubieganie się o uznanie Ubieganie się o uznanie prior prior learninglearning prawem studenta prawem studenta

10 ECTS za efekty uzyskane w 10 ECTS za efekty uzyskane w trybie pozaformalnym i trybie pozaformalnym i nieformalnymnieformalnym

Kompetencja wydziałuKompetencja wydziału


SzkocjaSzkocja

W powiązaniu z SCQF – szkocka W powiązaniu z SCQF – szkocka strukturą kwalifikacji – uczelnia, na strukturą kwalifikacji – uczelnia, na podstawie LOspodstawie LOs

Maks. 50% punktów zaliczeniowych Maks. 50% punktów zaliczeniowych na poczet dyplomuna poczet dyplomu

Tylko dla zarejestrowanych Tylko dla zarejestrowanych studentówstudentów

Koszt – od 10% do 40% ceny modułuKoszt – od 10% do 40% ceny modułu


FrancjaFrancja

Uznawanie na poczet całego dyplomu Uznawanie na poczet całego dyplomu lub części dyplomu;lub części dyplomu;

Uznawanie osiągnięć z ostatnich klas Uznawanie osiągnięć z ostatnich klas LyceeLycee na poczet dyplomu na poczet dyplomu Bachelor;Bachelor;

Uprawnienie uczelni – np. wydział Uprawnienie uczelni – np. wydział kształcenia ustawicznegokształcenia ustawicznego

Jury, dossier, cv, interview, ca 800€Jury, dossier, cv, interview, ca 800€ Sieć krajowych konsultantówSieć krajowych konsultantów Dotacja dla uczelni celem Dotacja dla uczelni celem

doskonalenia takich usługdoskonalenia takich usług


Raport Raport BeflexBeflex – EUCEN – EUCEN 20072007 150 uczelni europejskich, 50 150 uczelni europejskich, 50 case case

studiesstudies Czy uczelnia ma strategię LLL?Czy uczelnia ma strategię LLL?

– 54% - tak, 19% - nie 54% - tak, 19% - nie – priorytet – 14%priorytet – 14%


Raport BeflexRaport Beflex

Co oznacza LLL?Co oznacza LLL?– Kursy, studia – nie-ECTS-owe, uczenie Kursy, studia – nie-ECTS-owe, uczenie

zdalne, e-learning, moduły w ramach zdalne, e-learning, moduły w ramach BA/MA/DOC, uniwersytety otwarte lub BA/MA/DOC, uniwersytety otwarte lub trzeciego wieku, trzeciego wieku,

– Wszystko co otwarte, uzupełniające, Wszystko co otwarte, uzupełniające, ustawiczneustawiczne

– Walidacja kształcenia nieformalnego i Walidacja kształcenia nieformalnego i pozaformalnegopozaformalnego

– Poradnictwo/mentoring/tutoringPoradnictwo/mentoring/tutoring


EUCEN - definicjaEUCEN - definicja

ULLL – zapewnianie przez uczelnie sposobności ULLL – zapewnianie przez uczelnie sposobności i warunków do uczenia się, badań i i warunków do uczenia się, badań i umożliwienia dostępu do usług mających na umożliwienia dostępu do usług mających na celucelu

• rozwój osobisty i zawodowy osóbrozwój osobisty i zawodowy osób• rozwój społeczny, kulturalny i ekonomiczny rozwój społeczny, kulturalny i ekonomiczny

społeczeństwa i regionuspołeczeństwa i regionu• dokonuje się we współpracy z dokonuje się we współpracy z

interesariuszami, partnerami społecznymiinteresariuszami, partnerami społecznymi• działania na poziomie akademickim, działania na poziomie akademickim,

podparte badaniami podparte badaniami


Model?Model?

Zintegrowany - (tradycyjni i dojrzali Zintegrowany - (tradycyjni i dojrzali studenci razem; full-time & part-time; studenci razem; full-time & part-time; professional & academic; dyplomy professional & academic; dyplomy pełne i pośrednie;pełne i pośrednie;

Podejście – mieszane (blended), Podejście – mieszane (blended), elastyczne (czas trwania);elastyczne (czas trwania);

Oferta: walidacja, poradnictwo, career Oferta: walidacja, poradnictwo, career orientationorientation

Narzędzia: DS, LOs, ECTSNarzędzia: DS, LOs, ECTS Rosnące znaczenie ULLL dla uczelniRosnące znaczenie ULLL dla uczelni


Uniwersytet Uniwersytet WarszawskiWarszawski Rozporządzenie Ministra – 3.10.2006 – w sprawie Rozporządzenie Ministra – 3.10.2006 – w sprawie

przenoszenia osiągnięć studenta – uznawanie LO i ECTS przenoszenia osiągnięć studenta – uznawanie LO i ECTS na podstawie LAna podstawie LA

Rozporządzenie Ministra – 12.07.2007 – w sprawie Rozporządzenie Ministra – 12.07.2007 – w sprawie standardów – język i ICT spoza systemu formalnegostandardów – język i ICT spoza systemu formalnego

Uchwała Senatu – 22.06.2005, Zarządzenie rektora - Uchwała Senatu – 22.06.2005, Zarządzenie rektora - językijęzyki

Regulamin StudiówRegulamin Studiów– uznawanie formalnego – rada wydziału, dziekan;uznawanie formalnego – rada wydziału, dziekan;

Zarz. Nr 18 z 29.07.2008 – w sprawie kierowania Zarz. Nr 18 z 29.07.2008 – w sprawie kierowania studentów do innej uczelni – LA, TR, Proof of studentów do innej uczelni – LA, TR, Proof of RecognitionRecognition

List okólny rektora dot. zajęć ogólnouniwersyteckich do List okólny rektora dot. zajęć ogólnouniwersyteckich do wyboru – studenci studiów niestacjonarnych – wyboru – studenci studiów niestacjonarnych – zaocznych – możliwość zaliczenia na podstawie zaocznych – możliwość zaliczenia na podstawie wykładów w innych placówkach.wykładów w innych placówkach.


Szkolnictwo wyższe w Szkolnictwo wyższe w PLPL brak przepisówbrak przepisów brak praktykibrak praktykidot. uznawania osiągnięć spoza dot. uznawania osiągnięć spoza

systemu kształcenia formalnegosystemu kształcenia formalnegoKoniecznośćKonieczność regulacje krajowe wraz z KSK/KRK regulacje krajowe wraz z KSK/KRK

w oparciu o LOw oparciu o LO procedury uczelniane procedury uczelniane


EUA – VI.2008EUA – VI.2008

European Universities’ Charter on European Universities’ Charter on Lifelong LearningLifelong Learning

Inicjatywa premiera Francji FranInicjatywa premiera Francji Franççois ois Fillona Fillona

Konsultacje z członkami EUA oraz Konsultacje z członkami EUA oraz konferencjami rektorów i partnerami konferencjami rektorów i partnerami społecznymispołecznymi

Odpowiedź na wyzwania związane z Odpowiedź na wyzwania związane z globalizacją, transformacjami globalizacją, transformacjami demograficznymi oraz postępem demograficznymi oraz postępem technologicznymtechnologicznym


Po co jeść tę żabę?Po co jeść tę żabę?



Idzie nowe?Idzie nowe?

10.XII.2008 – Konferencja „Wykorzystywanie 10.XII.2008 – Konferencja „Wykorzystywanie rezultatów programu Uczenie się przez całe rezultatów programu Uczenie się przez całe życie w rozwoju polityki i praktyki edukacyjnej życie w rozwoju polityki i praktyki edukacyjnej w Polsce” pod patronatem Ministra Edukacji w Polsce” pod patronatem Ministra Edukacji Narodowej i Ministra Nauki i Szkolnictwa Narodowej i Ministra Nauki i Szkolnictwa WyższegoWyższego

Prof. G. Prawelska-Skrzypek – „Założenia polityki Prof. G. Prawelska-Skrzypek – „Założenia polityki szkolnictwa wyższego państwa w kontekście szkolnictwa wyższego państwa w kontekście wyzwań programu Uczenie się przez całe wyzwań programu Uczenie się przez całe życie”:życie”:„„przewidywane jest powołanie uczelnianych przewidywane jest powołanie uczelnianych centrów walidacji i uznawania efektów centrów walidacji i uznawania efektów kształcenia osiągniętych poza systemem kształcenia osiągniętych poza systemem kształcenia formalnegokształcenia formalnego.”.”


Dziękuję za uwagę!Dziękuję za uwagę!

Documents

Uczenie się przez całe życie – walidacja – uznawanie osiągnięć – rola szkół wyższych