Upload
cecil
View
206
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Ü REMİK SENDROM. Dr. Şule Şengül Nefroloji Bilim Dalı. BÖBREK FONKSİYONLARI. Metabolik son ürünlerin vücuttan uzaklaştırılması Glomerüler ultrafiltrasyon , tübüler reabsorbsiyon ve sekresyon fonksiyonları Sıvı-elektrolit dengesinin sürdürülmesi Asit-baz dengesinin sürdürülmesi - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
ÜREMİK SENDROM
Dr. Şule ŞengülNefroloji Bilim Dalı
BÖBREK FONKSİYONLARI• Metabolik son ürünlerin vücuttan uzaklaştırılması
– Glomerüler ultrafiltrasyon, tübüler reabsorbsiyon ve sekresyon fonksiyonları
• Sıvı-elektrolit dengesinin sürdürülmesi• Asit-baz dengesinin sürdürülmesi• Kan basıncının sürdürülmesi• Endokrin fonksiyonları (eritropoetin sentezi, d-vit’ in
aktifleştirilmesi…)• RAS aktivitesi• ………
Böbreklerimiz iç ortam dengelerinin sürdürülmesinde rol oynayan temel organlarımızdır!!!!!
generated develop
proliferate die
milieu intérieur(the environment within)
BÖBREK HASARI(akut veya kronik)
generated develop
proliferate
die
milieu intérieur(the environment within)
•Sıvı – elektrolit bozuklukları•Hipertansiyon•Kardiyovasküler hastalık•Anemi•Mineral ve Kemik bozuklukları•Endokrin bozukluklar•İmmunolojik bozukluklar•Asit-baz dengesi bozuklukları•Nörolojik Bozukluklar•…
130 ml/dk/1.73m2 120 ml/dk/1.73m2
Lesley AS ve ark. N Engl J Med 2006;354:2473-83.
GFH Tahmin Yöntemleri• Eksojen belirleyicilerle GFH ölçümü
– İnülin, iohexol, 51Cr-EDTA, 125I-iothalamate, 99mTc-DTPA• Endojen belirleyicilerle GFH tahmini
– Serum kreatinini– 1/serum kreatinin– (Üre Klirensi+Kreatinin Klirensi)/2– Kreatinin klirensi
• Serum kreatininin temel alındığı formüller (>50 formül)– Schwartz formülü– Counahan-Barrat tahmini– Cockcroft-Gault (C&G) formülü – MDRD çalışması formülü
• MDRD• MDRD-4-
• Kreatinine alternatif moleküller– Serum cystatin C düzeyi– Serum cystatin C temelli formüller (>10 formül)
Thomas L ve Huber AR. Clin Chem Lab Med 2006;44:1295-1302
BÖBREK HASARI
SEMPTOMATİK•Makroskopik hematüri•Yan ağrısı•Ödem•Hipertansiyon•Üremik belirtiler
ASEMPTOMATİK•Rutin incelemeler sırasında kreatinin yüksekliği ve/veya idrar anormallikleri
EVRE
KRONİK BÖBREK HASTALIĞI
TANIMGFH
(mL/dk/1.73 m2)
SAPTAMADEĞERLENDİRME
TEDAVİ1 Böbrek hasarı
(Normal veya artmış GFH ile birlikte)
90Renal Hasar+
•Tanı ve tedavi•Eşlik eden durumların tedavisi•Progresyonun yavaşlatılması•KV risk azaltımı
2 Hafif GFH azalması
60-89Renal Hasar+
•Progresyonun tahmini
3 Orta düzeyde GFH azalması
30-59 •Komplikasyonların değerlendirilmesi-tedavisi
4 Ağır GFH azalması
15-29 •Nefrolojiye yönlendirim•RRT planı
5 Böbrek yetmezliği
<15 (veya diyaliz)
•Replasman tedavisi
NKF. KDOQI clinical practice guidelines for CKD. Am J Kidney Dis 2002;39:Suppl 1:S1-S266
NKF. KDOQ clinical practice guidelines for CKD. Am J Kidney Dis 2002;39:Suppl 1:S1-S266
Van Biesen W ve ark. European Heart Journal 2007;28:478-483
RENAL HASAR:AYIRICI TANI
• AKUT RENAL HASAR• KRONİK ZEMİNDE AKUT ALEVLENME• KONİK BÖBREK HASTALIĞI (KBH)
ÜREMİK SENDROM ve ÜREMİK HASTA
• Üremik sendrom, normal şartlarda böbrekler tarafından vücuttan uzaklaştırılması gereken çok sayıda organik atığın (bileşiğin) vücuttan uzaklaştırılamamasına bağlı olarak gelişen belirti ve bulgular bütünüdür– Biriken bu bileşiklere «üremik retansiyon solütleri» denir– Eğer bu bileşikler biyolojik olarak aktif moleküllerse «üremik
toksin» olarak adlandırılır– Birikmeye başlayan bu toksinler dereceli olarak birçok vücut
fonksiyonunu olumsuz etkilemeye başlar
ÜREMİK SENDROM ve ÜREMİK HASTA• Üremik sendrom, normal şartlarda böbrekler tarafından
vücuttan uzaklaştırılması gereken çok sayıda organik atığın (bileşiğin) vücuttan uzaklaştırılamamasına bağlı olarak gelişen belirti ve bulgular bütünüdür– Biriken bu bileşiklere «üremik retansiyon solütleri» denir– Eğer bu bileşikler biyolojik olarak aktif moleküllerse «üremik toksin»
olarak adlandırılır– Birikmeye başlayan bu toksinler dereceli olarak birçok vücut
fonksiyonunu olumsuz etkilemeye başlar• Üremik hasta, böbrek yetersizliği nedeniyle diyaliz veya
transplantasyondan faydalanacak derecede belirti ve bulguları gelişmiş hastadır
ÜREMİNİN METABOLİK ETKİLERİ / BELİRTİ VE BULGULARI• Metabolik Etkiler: Oksidatif stresin artması, istirahat enerji
tüketiminin azalması, vücut ısısının azalması, insülin direnci, kas kitlesi kaybı, amenore ve seksüel disfonksiyon
• Nörolojik ve Musküler Etkileri: Halsizlik, konsantrasyon kaybı, kişilik değişikliklerinden koma ve nöbete kadar gidebilen şuur bozuklukları, periferik nöropati, huzursuz bacak sendromu, uyku bozuklukları, iştahsızlık, bulantı, kusma, tat ve koku duyusunda azalma, kaşıntı ve kramplar..
• Diğer Etkileri: Serozit, hıçkırık, granülosit-lenfosit-trombosit disfonksiyonu, eritrosit yaşam süresinin kısalması ve albumin oksidasyonu
ÜREMİNİN TEMEL KLİNİK ÖZELLİKLERİSantral Sinir Sistemi: Diurnal somnolans, uykusuzluk, hafıza ve konsantrasyon bozuklukları, asteni, baş ağrısı, kopnfüzyon, koma, nöbet
Periferik sinir sistemi: Polinörit, huzursuz bacak, kramplarGastrointestinal: İştahsızlık, bulantı, kusma, gastroparezi, parotit, stomatit, tat duyusu bozukluklarıHematolojik: Anemi, pıhtılaşma bozukluklarıKardiovasküler: Hipertansiyon, ateroskleroz, serebrovasküler hastalık, perikarditSolunum sistemi: Üremik akciğer, pleurit, akciğer ödemiDeri: Kaşıntı, kuruluk, kalsiflaksiEndokrin sistem: Büyüme geriliği, impotans, infertilite, steriliteOsteoartikular: Sekonder hiperparatiroidi, osteomalazi, B2 mikroglobulin amiloidozu
Nutrisyon: Malnutrisyon, kilo kaybı, kas kitlesi kaybıİmmun sistem: İnfeksiyonlara yatkınlık, aşılamaya yetersiz yanıtBiyokimyasal: Metabolik asidoz, hiperfosfatemi, hiperkalemi
SIVI-ELEKTROLİT BOZUKLUKLARI• Pozitif sodyum dengesi nedeniyle hipertansiyonun kontrolünün
bozulması, pulmoner ödem gibi tablolar üremik pnömoniti ortaya çıkarabilir
• Sıvı retansiyonuylla birlikte gelişebilecek hiponatremi santral sinir sistemi bulgularını kötüleştirebilir
• Hiperkalemi (hiperpotasemi) ileri böbrek hasarı durumunda görülebilir, ciddi hiperkalemi durumlarında hücre membran potansiyelleri üzerine olumsuz etkisi nedeniyle «KARDİYAK ARREST» e yol açabilir
• Hipokalsemi parestezi, kramplar, tetani, konvülzyon ve aritmi gibi belirtilere yol açabilir
• Kalsiyum ve fosfor (hiperfosfatemi) metabolizması bozuklukları kaşıntı, distrofik kalsifikasyonlar ve kalsiflaksi gibi dermatalojik belirti ve bulgulara yol açabilir
HİPERTANSİYON• Böbrek hasarında hem neden hem de sonuç olarak karşımıza
çıkabilir• Üremik sendromun major klinik özelliklerinden biridir• Böbrek hasarı ileri evrelere ulaştıkça sıklığı ve şiddeti artar• Son dönem böbrek yetmezlikli hastaların >%90 da saptanır ve
medikal tedaviye dirençli olgularda diyaliz tedavisine başlanmasıyla genellikle kontrol altına alınabilir
• Böbrek hasarının ilerlemesinin hızlanmasında ve kardiyovasküler hastalığın tabloya eklenmesinde da rol oynar
• Hipervolemi, artmış sempatik tonus, renin-angiotensin-aldosteron aksında aktivite artışı, artmış periferik vasküler rezistans, kardiyak debi artışı….gibi pek çok mekanizma böbrek hasarının seyri sırasında gelişebilecek hipertansiyonun patogenezinde rol oynar
KARDİYOVASKÜLER HASTALIK• Geleneksel ve geleneksel olmayan kardiyovasküler risk faktörleri
gelişiminde rol oynar• Böbrek hasarı olan hastalarda en önemli mortalite nedenidir• Koroner arter hastalığı (angina, akut myokard infarktüsü)• Ritim bozuklukları• Kapak hastalıkları (kapak kalsifikasyonları)• Kalp yetmezliği• Perikardit (üremik perikardit)
ANEMİ• Anemi ve anemiyle ilişkili semptomlar (halsizlik, efor dispnesi)
böbrek hasarı olan hastalarda ilk semptom olabilir• Normokrom normositer bir anemi gözlenir• Patogenez:
– Eritrosit yaşam süresinin kısalması– Üremik ortam nedeniyle anemiye uygunsuz kemik iliği yanıtı– Eritropoetin eksikliği– Hemodiyaliz işlemi sırasındaki kan kayıpları– Demir, B12 ve folat eksikliği– Hiperparatiroidi– İnflamasyon– Hemoliz……………
GASTROİNTESTİNAL SEMPTOMLAR• İştahsızlık, bulantı, kusma, tat duyusu bozuklukları, ağızda metalik
tat ve sonuçta malnutrisyon• İleri evre böbrek yetmezlikli üremik sendromlu hastalarda gözlenir• MIA sendromu: Malnutrisyon + İnflamasyon + Ateroskleroz
MİNERAL VE KEMİK BOZUKLUKLARI• Hiperfosfatemi, hipokalsemi, aktif D vitamini eksikliği ve
sekonderhiperparatiroidi• Eskiden renal osteodistrofi olarak adlandırılırdı• Adale güçsüzlüğü, kemik ağrıları, kemik kırıkları,• Çocuklarda büyüme geriliği ve iskelet deformiteleri• Artrit, periartrit• Kaşıntı• Yumuşak dokuda, kalp kapakçıklarında ve vasküler ağaçta
kalsifikasyon• Kalsiflaksi
İMMUNOLOJİK BOZUKLUKLAR• İnfeksiyonlar böbrek yetmezlikli hastalarda önemli bir mortalite
nedenidir• Üremik ortam nedeniyle gelişen immun baskılanma, lenfosit ve
antijen sunan hücre disfonksiyonu• Aşı uygulamalarına yanıt özellikle ileri evre olgularda çok bozulur• Bu nedenle hastalığın erken dönemlerinde gerekli aşılama işlemleri
yapılmalıdır
NÖROLOJİK BOZUKLUKLAR• SSS ve PSS’ de bozukluklar görülebilir• Hafıza – dikkat - kişilik değişiklikleri, konsantrasyon bozukluğu,
uykusuzluk, komaya kadar gidebilen şuur bozuklukları, konvülzyon• Konuşma bozuklukları, asteriksis, myoklonus• Huzursuz bacak sendromu
RENAL REPLASMAN TEDAVİSİNE BAŞLAMA ENDİKASYONLARI
• Perikardit /plörit (acil)• Ansefalopati/nöropati/asteriksis/nöbet (acil)• Ciddi kanama diyatezi (acil)• Diüretik tedavisine dirençli hipervolemi• Medikal tedaviye dirençli hipertansiyon• Medikal tedaviye dirençli metabolik bozukluklar
(hiperkalemi, metabolik asidoz..)• Israrlı bulantı-kusma• Kg kaybı, malnutrisyon