Embed Size (px)
Citation preview
juli/augustus 20191 De Orgelvriend
Interview met Leo van DoeselaarIn mei verzorgde Leo van Doe-
selaar in de Haarlemse Sint-
Josephkerk een tweedaagse
masterclass voor orgelstudenten
rond orgelwerken van Hendrik
Andriessen en Albert de Klerk.
Na afloop had Willem Jan Cevaal een gesprek met
Van Doeselaar over o.m. zijn oud-leermeester De
Klerk, universele musici en over zijn nade-
rende pensioen 6Het G.T. Bätz-orgel in de Pieters-kerk te Breukelen gerestaureerd
In 1787 bouwde Gideon
Thomas Bätz een eenkla-
viers orgel voor de Her-
vormde Kerk van Breuke-
len. C.G.F. Witte repareer-
de het instrument in 1867
en breidde het uit met een
tweede klavier. In 2018-
2019 vond een restauratie plaats door Van Rossum
Orgelbouw onder advies van Jaap Jan Steensma. De
geschiedenis wordt beschreven door Wim van der
Ros; Gerco Schaap geeft een impressie van
de ingebruikneming op 23 maart jl.
De Orgelbüchlein-marathon in het Amsterdamse OrgelparkGerco Schaap doet verslag van de eerste
integrale uitvoering in Nederland van
het Orgelbüchlein Project in het Orgel-
park te Amsterdam. Vier organisten:
Tom Bell, Laurens de Man, William Whitehead en John
Scott Whiteley brachten op zaterdag 18 mei jl. een ‘staal-
kaart van beknopt componeren in de 21e eeuw’
ten gehore
Uit de inhoud
Orgelkids ontwikkelt nieuwe onderwijsprojectenIn dit nummer een laatste
oproep voor de Inspiratie-
dag van Orgelkids op 4 juli
in Amersfoort. Ook voor
de periode daarna liggen er
plannen klaar om het orgel
onder de aandacht te brengen
bij kinderen en jongeren: het project Orgelridders
voor het basisonderwijs en Orgel-Queeste voor
het voortgezet onderwijs
RecensiesBoekbesprekingen van o.m. Het orgel –
een instrument als een orkest, Het Chris-
tian Müller-orgel in de Grote of St.-Bavo-
kerk te Haarlem. Lourens Stuifbergen
bespreekt nieuwe bladmuziek van Dick
Sanderman en cd’s worden besproken
van Eric Koevoets (Bach Complete Organ Works on Modern
Organs Vol. 9), Iddo van der Giessen (Wachet auf!), Bart
Jacobs (Bach Concertos for Organ and Strings) en
Paul Houdijk (L’Organiste Romantique)
20
32
13
22
Fotoverantwoording omslagPieterskerk Breukelen en Der Aa-Kerk Groningen:
Gerco Schaap
Leo van Doeselaar: Eduardus Lee
Orgelkids: Lydia Vroegindeweij
In onze volgende nummers onder meer:• Interview met Laurens de Man
• Bätz-orgel Zeist gerestaureerd
• Koororgel Grote Kerk Elst
• Herinneringen aan Piet Post
En verder ...Uit de orgelwereld 2
Column ‘Trouwens’ 24
Een jaar adempauze voor Hinsz-orgel Leens 25
Orgelzomer Groningen van start 26
Muziekbijlage van Kees van Eersel 27-30
Wegwijzers en ‘Toegelicht’ 40
Orgelevenementenkalender 57
Het septembernummer verschijnt op 30 augustus 2019
Op onze website www.orgelvriend.nl:• Download: Interview met Willem Harold Boog
• Audio: Bach Concerto’s door Bart Jacobs
• Video: Restauratie Bätz-orgel Breukelen
juli/augustus 20192 De Orgelvriend
Actueel
Redactie: Gerco Schaap
Nieuwsberichten kunnen uiterlijk 4 weken vóór publicatie worden gemeld aan de eindredactie, Postbus 5014, 3740 GA Baarn, of gemaild aan [email protected], zo mogelijk met kleurenafbeelding. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud en behoudt zich het recht voor om berichten te redigeren of niet op te nemen.
Uit de orgelwereld
Willeke Smits adviseur Stichting Cathedral Organ LeidenMet het aantreden in augustus 2018
van Willeke Smits als organist van de
Leidse Binnenstadsgemeente en vaste
begeleider van de Leidse Cantorij
is het niet meer dan logisch dat zij
ook een belangrijke rol speelt bij het
heeft een bloeiende praktijk waarin
een uitdagende programmering cen-
traal staat. Voor de stichting Kerk-
zang.nl organiseert zij de jaarlijkse
Kerkmuziek Dagen voor de Jeugd
(KMDJ), waar kinderen en tieners in
een muziekkamp kennismaken met
vocale kerkmuziek van alle eeuwen.
Ze bracht cd’s uit met orgelwerken
van Hendrik Andriessen en Johann
Gottfried Walther, en ook haar cd
Happiness werd warm ontvangen.
In de Hooglandse Kerk organiseert
Willeke deze zomer de Orgelprome-
nade met wekelijkse orgelconcerten,
afwisselend op het De Swart-/Van
Hagerbeer-orgel en het Father Willis-
orgel (zie Wegwijzers).
Jos Laus geridderd
De Haagse kerkmusicus Jos Laus, orga-
nist-dirigent van de Sint-Jacobuskerk
in Den Haag, mocht op zondag 26 mei
na de feestelijke hoogmis in zijn kerk
uit handen van burgemeester Michel
Bezuijen van Rijswijk de versierselen
ontvangen behorende bij de Konink-
lijke onderscheiding tot Ridder in de
Orde van Oranje Nassau. Tijdens een
drukbezochte receptie ter gelegenheid
van zijn 50-jarig jubileum als kerkmu-
sicus werd hij door de burgemeester
geroemd om zijn vele werk voor de
kerkmuziek, als inspirerend dirigent
van vele koren in Rijswijk en Den Haag,
als kerk- en concertorganist, orgeldes-
kundige, artistiek adviseur, auteur en
gebruik van het Father Willis-orgel.
De uitnodiging om adviseur van de
stichting te worden heeft zij begin dit
jaar met enthousiasme aanvaard. Wil-
leke Smits studeerde orgel bij Kees van
Houten en Reitze Smits, kerkmuziek
bij Bernard Winsemius en koordirectie
bij Krijn Koetsveld aan het Utrechts
Conservatorium. Daarna deed ze ver-
volgstudies in koordirectie bij Joop
Schets en piano bij Geoffrey Madge.
Willeke is als ambassadeur van het
orgel actief als concertorganist en
Foto
: Eric
Bro
ns
Foto
: Pie
ter B
aak
Nieuwe kerkmusici benoemd in St.-Gertrudiskathedraal UtrechtMark Lippe is per 1 juli a.s. de nieuwe ‘cantor-
organist titularis’ van de Oud-katholieke Sint-
Gertrudiskathedraal. Hij volgt Eveline M. Jan-
sen op, die op 23 juni jl. afscheid nam. Tevens
wordt per 1 juli Floris van Gils als organist
benoemd.
Mark Lippe (1968) studeerde orgel, kerkmu-
ziek, koor- en orkestdirectie aan de conserva-
toria te Amsterdam en Rotterdam waarna hij
zijn mastertitels behaalde aan het Utrechts Con-
servatorium. Hij is werkzaam bij diverse koren
waaronder het Goudsch Kamerkoor, doceert aan
het Utrechts Conservatorium en is cantor-orga-
nist in de Oud-katholieke Kerk van Gouda. Zijn
eerste dienst speelt Mark Lippe op 7 juli a.s.
Floris van Gils zal als organist een kwart
van de vieringen voor zijn rekening nemen. Van Gils (1996) speelde al
op jonge leeftijd orgel en combineert zijn studie theologie aan de VU in
Amsterdam met de studie hoofdvak orgel aan het Koninklijk Conservatori-
um te Den Haag en de opleiding kerkmuziek aan Codarts Hogeschool voor
de Kunsten in Rotterdam. Volgend jaar hoopt hij zijn opleiding kerkmu-
ziek te voltooien en over twee jaar zijn master orgel te behalen.
Mark Lippe en Floris van Gils zullen het komende seizoen werkzaam zijn
naast ‘nestor’ Piet van der Steen.
Mark Lippe (boven) en Floris van Gils.
Foto
’s v
an u
trech
t.okk
n.nl
juli/augustus 20196 De Orgelvriend
OrgelhistorieInterview
Leo van Doeselaar: ‘Albert de Klerk was een inspirator zonder weerga’
Willem Jan Cevaal
‘Meneer De Klerk’Als oud-leerling van Albert de Klerk is
Leo van Doeselaar natuurlijk bij uitstek
geschikt om een masterclass te geven
over diens orgelwerken. Tijdens ons
gesprek vertelt Van Doeselaar hoe hij
bij De Klerk terecht kwam. “In Zeeland,
waar ik ben geboren, hadden mijn ouders
orgelles van Adriaan Kousemaker. Zij
leerden me al heel vroeg noten lezen en
harmonium spelen. Toen ik tien was, we
woonden inmiddels in Den Haag, kreeg
ik mijn eerste echte kerkorgellessen bij
Gerard Akkerhuis. Toen op een gege-
ven moment duidelijk werd dat ik naar
het conservatorium wilde, was het voor
Akkerhuis duidelijk: ik móest naar De
Klerk. En als dat niet lukte, dan moest
ik maar in het buitenland gaan studeren.
Het werd Albert de Klerk. Ik was negen-
tien toen ik bij hem ging studeren, De
Klerk was toen al vijfenvijftig. Hij was
een levende legende, al gedroeg hij zich
daar helemaal niet naar. Hij had gewoon
een natuurlijke autoriteit. Dus het was
niet zo vreemd dat we hem allemaal
‘meneer De Klerk’ noemden. Bovendien,
het was een andere tijd. Tegenwoor-
dig spreken mijn studenten me bijna
allemaal aan met ‘Leo’. Al zijn er nog
steeds leerlingen die dat lastig vinden en
‘meneer Van Doeselaar’ zeggen.” Op de
vraag of hij tijdens zijn studie niet heeft
overwogen om over te stappen naar een
andere docent, antwoordt Van Doeselaar
ontkennend. “Dat was niet gebruikelijk
in die tijd. Je deed je opleiding bij één
persoon, het kwam niet in je op om tus-
sentijds van docent te wisselen.”
Ter inleiding op de masterclass schetst
Leo van Doeselaar kort de band tussen
de families Andriessen en De Klerk. Hoe
Jos de Klerk, de vader van Albert, in
1914 met zijn gezin vanuit België naar
Tijdens het Andriessen/De Klerk
Festival 2017 verzorgde Leo van
Doeselaar een workshop voor
orgelstudenten over de orgel-
werken van Hendrik Andriessen
en Albert de Klerk. Dat smaakte
naar meer, en daarom gaf Van
Doeselaar in mei van dit jaar een
tweedaagse masterclass. Plaats
van handeling was de Haarlemse
Sint-Josephkerk, de kerk waaraan
Andriessen en De Klerk als orga-
nist verbonden waren. Na afloop
van de eerste dag had Willem Jan
Cevaal een gesprek met Leo van
Doeselaar over onder meer zijn
leermeester Albert de Klerk, uni-
versele musici en zijn naderende
pensioen.
Haarlem vluchtte vanwege het dreigende
oorlogsgeweld. Ze vonden onderdak in
een huis aan de Bakenessergracht waar ze
– hoe toevallig! – de buren werden van
de familie Andriessen. Dat was ook de
plek waar Albert in 1917 werd geboren.
Hendrik Andriessen was toen al organist
van de nabijgelegen Sint-Josephkerk.
Toen Andriessen in 1934 naar Utrecht
vertrok, was het Albert de Klerk die hem
opvolgde. De families onderhielden in
die periode een hechte relatie.
Duitsers graven diepHet schijnt een gevleugelde uitspraak te
zijn geweest van Hendrik Andriessen:
“Duitsers graven diep, maar vinden niks.
Franse muziek is werkelijk diepzinnig,
want de diepzinnigheid zit vlak onder de
oppervlakte.” Het is in ieder geval een
Albert de Klerk.
Foto
: Kee
s de
Jon
g
13juli/augustus 2019 De Orgelvriend
Restauratie
Het G.T. Bätz-orgel in de Pieters-kerk te Breukelen gerestaureerd
Wim van der Ros (orgelgeschiedenis)
en Gerco Schaap (ingebruikneming)
De PieterskerkZoals vele Vechtsteden kent ook de
gemeente Breukelen veel elementen
die doen herinneren aan de vroegere
adellijke families en de hier door hen
gebouwde buitenplaatsen en kastelen. De
bewoners van deze kastelen deden ook
vaak schenkingen aan kerken en lieten
zich met hun herenbanken voorstaan op
hun afkomst en lieten met hun graftom-
bes een blijvende herinnering achter.
De uit eind 15e eeuw daterende Pie-
terskerk in Breukelen kent ook herin-
neringen aan o.a. de bewoners van het
nabijgelegen kasteel Nijenrode. Van hen
treffen wij ook een grafkapel aan in deze
kerk. Eveneens zijn hier grafkapellen
van de bewoners van de buitenplaatsen
Cromwijck en Gunterstein. Aardig om te
vermelden dat in het eerder herbouwde
Gunterstein begin 17e eeuw Johan van
Oldebarnevelt gewoond heeft. Het hui-
dige landhuis Gunterstein is inmiddels
de volgende herbouw. Vermeldenswaard
is dat, toen het in 1829 verboden werd
in de kerk te begraven, de grafkapel
van Gunterstein aan de kerkzijde werd
dichtgemetseld en alleen nog maar vanaf
de buitenzijde te betreden was. Tot in
de eerste helft van de twintigste eeuw
werden nog bewoners van Gunterstein in
deze kapel begraven.
Ooit bezat de Pieterskerk een orgel van
In 1787 werd in de Pieterskerk
te Breukelen het door Gideon
Thomas Bätz gebouwde orgel in
gebruik genomen. Het was een
eenklaviers instrument met 12
stemmen. Precies 80 jaar later
werd het door Christian Gottlieb
Friedrich Witte uitgebreid tot
een tweeklaviers orgel.
In 2018-2019 vond een algehele
restauratie plaats door Van Ros-
sum Orgelbouw onder advies van
Jaap Jan Steensma en begeleid
door Wim Diepenhorst namens de
Rijksdienst voor het Cultureel Erf-
goed. De historie en de restauratie
worden besproken door Wim van
der Ros; Gerco Schaap geeft een
impressie van de ingebruikneming
op 23 maart jl.
Niehoff. Of dit verloren is gegaan in het
rampjaar 1672 toen de kerk als kazerne
werd gebruikt door de Fransen, of bij het
instorten van de toren in 1702, is niet
bekend.
Het Bätz-orgelDe Amsterdamse koopman Claude van
Noortwijck, bewoner van de buitenplaats
Boomoord, schonk in overleg met de
ambachtsheer Johan van Ort een nieuw
orgel aan de Pieterskerk. Gideon Thomas
Bätz bouwde dit eenklaviers orgel met
12 stemmen in 1787. Opvallend was dat
6 stemmen gedeeld waren in bas en dis-
cant. Nog opvallender: bij de Mixtuur en
de Trompet is de deling tussen hº en c¹,
bij de andere registers tussen c¹ en cis¹.
Een Quintadeen 8 vt bas versterkte de
klankbasis van het orgel. De Prestant 8 vt
was uitgevoerd met een dubbelkoor in de
discant. Het is de enige keer dat Bätz een
vier-sterke Sexquialter toepaste. Voor de
dispositie zie bijgaande facsimile.
Nog altijd zichtbare inkepingen in de
constructieve delen van de orgelkast
lijken te zijn aangebracht om ruimte te
bieden aan pijpwerk met een kamertoon
van ca. a¹ = 408 Hz. Grotere uitgaven aan
het orgel in het begin van de negentiende
eeuw houden hoogstwaarschijnlijk ver-
band met een wijziging van toonhoogte
en stemmingssysteem (mogelijk nog niet
evenredig zwevend). Bij die gelegenheid
De Pieterskerk vanuit het zuidoosten.
Foto
: Ger
co S
chaa
p
Oorspronkelijke dispositie zoals vermeld in Boekzaal der Geleerde Waereld (ed. juni 1797).
juli/augustus 201920 De Orgelvriend
OrgelhistorieOrgel en jeugd
Lydia Vroegindeweij
Orgelkids ontwikkelt nieuwe onderwijsprojecten
Nieuw project: de OrgelriddersStel je dit eens voor: het is 2060. Jon-
geren die orgel spelen is een volkomen
normaal verschijnsel. Het instrument is
populair bij een breed publiek, in Neder-
land en ook daarbuiten. Ouderen willen
je nog wel eens vertellen hoe het orgel
bijna in de vergetelheid was geraakt,
omdat bijna niemand er meer op wilde
spelen. Dat tij is gelukkig gekeerd! Orgel-
ridders hebben er samen voor gezorgd
dat het orgel bekend is gebleven bij een
groter publiek, zelfs toen het even uit de
mode dreigde te raken. Ze vertellen graag
over hun spannende heldendaad, maar ze
geven ook nieuwe raadsels op, die eerst
opgelost moeten worden voor het verhaal
verder gaat. Zij wakkeren de nieuwsgie-
righeid aan van kinderen en dagen hen
uit om op onderzoek te gaan. Het lesma-
teriaal voor de eerste les bestaat onder
meer uit opdrachtkaarten met gevari-
eerde opzoekvragen, puzzels, muziek- en
knutselopdrachten. Tijdens de tweede les
komt het Doe-orgel in de klas en bouwen
Als dit nummer van De Orgelvriend
u bereikt is het bijna 4 juli. De dag
waarop we feestelijk het jubileum
van Orgelkids hopen te vieren met
een Inspiratiedag voor iedereen
die het orgel meer (jonge) vrien-
den wil bezorgen. Nog niet aange-
meld? Check of er nog kaarten zijn
op orgelkids.nl. Ook maken we die
dag de uitslagen bekend van de
Orgelkids Compositiewedstrijd. We
ontvingen maar liefst 48 nieuwe
composities voor het Doe-orgel,
afkomstig van 28 componisten uit
14 landen. In een volgend num-
mer van De Orgelvriend komen we
daarop terug. Ook voor de periode
na 4 juli liggen er plannen klaar
om het orgel onder de aandacht te
brengen bij kinderen en jongeren.
In dit artikel lichten we er twee uit:
het project Orgelridders voor het
basisonderwijs en Orgel-Queeste
voor het voortgezet onderwijs.
Bovendien geven we inzicht in
de werkwijze van scholen en hun
‘inkoop’ van cultuurprojecten.
kinderen een orgel. Voor de derde en
afsluitende les zijn de verwerkingsop-
drachten gebundeld in een werkblad met
een stadsplattegrond. Via een klassikaal
te beluisteren hoorspel lopen de kinderen
een virtuele route door de stad en vinden
daar de sleutel die leidt tot de oplossing
van het laatste raadsel. Het project kan in
de klas worden uitgevoerd, de eerste en
de derde les door de eigen leerkracht of
een muziekleerkracht. Voor de tweede les
zoekt Orgelkids een groepje vaste orga-
nisten die op aanvraag het project in hun
regio kunnen verzorgen. Natuurlijk wordt
er muziek gemaakt: enkele nieuwe com-
posities die zijn geschreven voor het Doe-
orgel krijgen een plaats in het project.
Geen sprookjeDe Orgelridders is een fantasievol verhaal
rond tien grappige personages die realis-
tische thema’s rond het orgel aansnijden.
Zo is Dixy de Mixer gek op het mengen
van alle klankkleuren die het orgel kan
voortbrengen, vindt Wendy Wind het
Orgelridders: Dicky de Mixer, Wendy Wind en Karel Knoper.
Illus
tratie
s: M
arijk
e M
oste
rman
op
basi
s va
n fo
to’s
van
Dic
k Sa
nder
man
juli/augustus 201932 De Orgelvriend
Orgelhistorie
Het orgel – een instrument als een orkestIn afwachting van wat de compo-
sitiewedstrijd van Orgelkids gaat
opleveren nu even aandacht voor een
informatief boekje voor kinderen over
het orgel. Je kunt nóg zo veel filmpjes
op YouTube bekijken, meedoen aan
een klassenproject over het orgel of
zelf aan de slag gaan met het in elkaar
zetten van een Doe-orgel, een boekje
waarin de geschiedenis, de werking
en het gebruik van het orgel wordt
beschreven, is onmisbaar voor je ken-
nis over dit grootste muziekinstru-
ment dat er bestaat.
Grappig om bijna 38 jaar na de ver-
schijning van mijn ‘jeugdzonde’ Er
staat een orgel in de kerk een eigen-
tijdse opvolger van dit deeltje uit
de reeks Versluys Basis Informatie
te bespreken. Intussen zijn er ook
andere boekjes over orgels voor kin-
deren verschenen: de herhaaldelijk
bijgewerkte publicatie van het Haags
Orgel Kontakt in het kader van hun
Kinderproject (Muziek uit een gebouw
‘het Orgel’, zie bespreking in De Orgel-
vriend van mei 2018) en De leukste
spreekbeurt van Jolanda Dijkmeijer.
In dit laatste boekje uit 2006 (alleen
nog tweedehands verkrijgbaar) is de
informatie verpakt in een langer ver-
haal (omvang 117 pagina’s) over een
jongen die een spreekbeurt moet hou-
den en daarom bij een orgelbouwer
langsgaat.
Het hier besproken boekje, geschre-
ven door Reine De Pelseneer met
medewerking van Peter Van de Velde
verscheen al eerder (2016) in de
informatiereeks Verrekijker Bieb voor
schoolbibliotheken en is speciaal her-
drukt voor Het Orgel in Vlaanderen,
de Kathedraal in Antwerpen en Orgel-
kids. Alvorens de werking van een
orgel uit te leggen begint het boekje
met ‘Een stukje geschiedenis’ dat
begint in het oude Griekenland, waar
de aulos een populair blaasinstrument
was. Ktsebios, die leefde in de derde
eeuw voor Christus, bedacht een
apparaat om meerdere van die fluiten
tegelijkertijd te kunnen laten spelen.
Hij plaatste een reeks fluiten van ver-
schillende lengtes op een bak waarin
lucht werd gepompt. De luchtdruk
werd gecreëerd door water, vandaar
dat zijn vinding ‘waterorgel’ wordt
genoemd. Omdat het systeem om
wind op te wekken bij dit orgel inge-
wikkeld was, begon men ergens in de
tweede eeuw na Christus orgels met
blaasbalgen te maken. Vooral in het
Byzantijnse rijk bleef het orgel zich
verder ontwikkelen. In de middeleeu-
wen werden de orgels langzaamaan
groter en in de vijftiende eeuw vond
men het pedaal uit. Na 1400 aan-
vaardde men het orgel in de kerk als
muziekinstrument; de eerste orgelmu-
ziek diende in die periode vooral als
aanvulling op de gezongen muziek.
Na een intermezzo ‘Het ene orgel is
het andere niet’, geïllustreerd met
onder meer het interieur van Macy’s
Center City in Philadelphia en het
Wanamaker-orgel, volgt de kern
van het boekje: ‘Hoe zit een orgel in
elkaar?’ Achtereenvolgens komen
de speeltafel (is ‘klaviatuur’ te moei-
lijk?), de mechaniek, de blaasbalgen,
de windkanalen en de windlades,
de pijpen, de kast of het front en de
zwelkasten aan de orde. Soms ver-
raadt het taalgebruik dat dit boekje
door een Vlaamse is geschreven, zoals
in het hoofdstukje ‘Hoe maakt een
organist muziek’: “Net zoals andere
klassieke muzikanten, vertrekt een
organist doorgaans van een parti-
tuur.” En een baan heet bij onze
zuiderburen kennelijk een ‘job’. De
klassieke vergelijking met het orkest
wordt gemaakt, en dus is de organist
“een beetje een dirigent die bepaalt
welke ‘muzikanten’ of registers hij
laat spelen en welke niet.” Een inter-
view met een bekende bespeler van
he orgel kan dan ook niet uitblijven,
in dit geval met Peter Van de Velde,
organist van de Kathedraal in Antwer-
pen. Hij kwam in zijn kleuterjaren al
met het orgel in aanraking en spaarde
als misdienaar zijn verdiensten op
om een klein keyboard te kunnen
kopen. Hij leerde zichzelf orgelspelen,
begeleidde vanaf zijn twaalfde mis-
sen en ging pas op zijn zestiende een
muziekopleiding volgen. We komen
aan de weet wat hij het leukste aspect
vindt aan zijn ‘job’, welke van de
twee kathedraal-orgels zijn favoriete
instrument is en hij raadt kinderen
die graag orgel willen leren spelen
aan om eerst een jaar of twee pianoles
te nemen. Een goede raad!
Uiteraard eindigt het boekje met een
aanmoediging om het Doe-orgel in
elkaar te zetten, en met een ‘Woord-
uitleg’, waarbij opvallend weinig
orgeltermen staan. Die zijn immers al
verklaard.
De tekst wordt geïllustreerd met kleu-
renfoto’s, er komt geen (constructie-)
tekening aan te pas.
Dit boekje is een aanrader voor de
wat oudere basisschoolkinderen;
heel geschikt als cadeautje om weg te
geven aan kinderen en kleinkinderen
die het orgel net hebben ontdekt!
Gerco Schaap
Reine De Pelseneer, Het orgel – een
instrument als een orkest. Omvang: 32
pagina’s, in kleur, met foto’s. [Geen
ISBN] Prijs € 9,00 (excl. verzendkosten).
Te bestellen via orgelkids.nl/tag/boek.
Boekbespreking
Nieuwsgierig naar derest van de inhoud?Neem een (proef)abonnementof bestel een los nummer opwww.orgelvriend.nl
Proefabonnement van3 nummers voorslechts € 14,00
Of neem een abonnement.Het eerste jaar voor€ 42,75 daarna € 57,-(bij betaling via machtiging € 1,00 korting)
De Orgelridders van Orgelkids
Groningen, Der Aa-Kerk
Breukelen, Pieterskerk
Jaargang 61 • nr. 6 • juli/augustus 2019
rgelvriendDe
Interview met Leo van Doeselaar
Prijs los nummer € 7,00
rgelvriendDe
